BIO

Urodzona 31 grudnia 1920 w Kijowie; córka Aleksandra Górskiego, leśnika, i Alicji z domu Stevenson, nauczycielki języków obcych. Po powrocie około 1922 wraz z rodzicami do Polski mieszkała początkowo na wsi pod Białymstokiem, następnie w Poznaniu, Toruniu i Warszawie. Ukończyła Miejskie Gimnazjum Żeńskie w Toruniu. Debiutowała w 1933 utworem pt. Wiersz niesamowity, ogłoszonym w „Kuźni Młodych” (nr 13). W 1934 otrzymała nagrodę w konkursie poetyckim pisma młodzieży ziem zachodnich „Nasze Prace”; w 1936 została redaktorką tego pisma oraz członkiem komitetu redakcyjnego „Kuźni Młodych”. Od 1937 studiowała na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Była członkiem założycielem Stowarzyszenia Młodzieży Demokratycznej „Spójnia”. W czasie studiów pracowała dorywczo w Towarzystwie Osiedli Robotniczych i przy urządzeniu wystawy Warszawa. Wczoraj, dziś i jutro. Podczas okupacji niemieckiej mieszkała początkowo nadal w Warszawie, pracując w fabryce drutu Franciszka Kurzei na Woli i w firmie budowlanej Jana Przybylskiego. Od 1942 przebywała na Podkarpaciu, później pracowała krótko w Zagnańsku w Kieleckiem, w Chylicach i ponownie na Podkarpaciu. W 1946 zamieszkała w Gorzowie i pełniła funkcję dyrektorki fabryki mebli w Witnicy pod Gorzowem (do 1949). Jednocześnie była radną w Powiatowej Radzie Narodowej w Gorzowie. Następnie pracowała jako naczelnik wydziału pracy i płacy w Zjednoczeniu Przemysłu Meblowego w Poznaniu. W 1951 wyszła za mąż za Michała Dowgielewicza. W tymże roku przerwała pracę z powodu przewlekłej choroby. W 1957 podjęła działalność literacką, a w następnym roku otrzymała nagrodę w konkursie grupy literackiej Prowincja 58 podczas Łódzkiej Wiosny Poetów. Opowiadania i wiersze publikowała m.in. na łamach czasopism: „Kierunki” (1959-61, 1966-67), „Nadodrze” (1960-63, 1965-69, 1971, 1981), „Tygodnik Kulturalny” (1962-67), „Płomyk” (1964-67, 1970), „Kamena” (1966-70). Od 1963 była członkiem Związku Literatów Polskich. W 1967 otrzymała Lubuską Nagrodę Literacką oraz nagrodę literacką miasta Gorzowa, w 1971 nagrodę Ministra Kultury i Sztuki III stopnia, w 1976 Nagrodę Jubileuszową Ministra Kultury i Sztuki, w 1978 nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gorzowie Wielkopolskim. Odznaczona Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Rozwoju Województwa Zielonogórskiego” (1970), Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Rozwoju Województwa Gorzowskiego” (1976), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985). Zmarła 21 lutego 1987 w Zielonej Górze.

Works

1. Lepszy obiad. Opowiadania. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1962, 147 s.

Zawartość

Komisja; Przed pogrzebem; Zdarzenie; Radość człowiecza; Opowiedziane na skwerku; Odwiedziny; Lepszy obiad; IV Klinika wewnętrzna.

2. Sianie pietruszki. [Wiersze]. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kultury 1963, 16 s.

3. Przyjadę do Ciebie na pięknym koniu. [Opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1965, 146 s.

Zawartość

Święta Imogena; Ludzie powiadali; Indyczka; Radość człowiecza; Przyjadę do Ciebie na pięknym koniu.

4. Krajobraz z topolą. Powieść. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1966, 154 s. Przedruk zob. poz. .

5. Most. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1968, 236 s.

Zawartość

Konspirator; Przyjadę do Ciebie na pięknym koniu [poz. ]; Cena broni; Radość człowiecza [poz. ]; Most.

6. Stadion dla biedronki. [Wiersze]. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kultury 1970, 15 s.

Zawiera m.in. cykl: Rzecz o mieście Gorzowie.

7. Tutaj mieszkam. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1973 [właśc. 1974], 54 s.

8. Wiersze wybrane. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kultury 1977, 27 s.

9. Znalazłam światło. [Wybór wierszy]. Gorzów: Gorzowskie Towarzystwo Kultury [1990?].

Zawiera m.in. poemat pt.Rzecz o mieście Gorzowie”.

10. Wujaszek Snep i inni przyjaciele. [Opowiadania]. Gorzów: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny 1999, 63 s.

Zawartość

Szatański Kruszyna; Dobry wujaszek Snep; Peggy – pies, który nie szczeka; Łada; Indyczka [poz. ], – ponadto m.in. bibliografia książek I. Dowgielewicz.

11. Tutaj mieszkam. [Wybór utworów]. Gorzów: Gorzowskie Towarzystwo Kultury 2001, 217 s.

Zawartość

Krajobraz z topolą [poz. ]; Przyjadę do Ciebie na pięknym koniu [poz. ]; Lepszy obiad [poz. ]; Wybrane wiersze. – Eseje dot. twórczości I. Dowgielewicz oraz wspomnienia.

Analyses and reviews

Questionnaires for IBL PAN 1966, 1973, 1977.

Słowniki i bibliografie

A.K. Waśkiewicz: Lubuskie środowisko literackie. Zielona Góra 1970.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (M. Brykalska).
A. Siatecki: Pisarze lubuscy. Zielona Góra 1981.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (T. Błażejewski).

Ogólne

Książki

Tu moja „najbliższa ojczyzna. Wspomnienia o Irenie Dowgielewicz. Gorzów Wielkopolski: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny 1998, 31 s.

Artykuły

F. Fornalczyk: Proza Ireny Dowgielewicz. Twórczość 1966 nr 12.
A. Szmidt: Świat zza kuchennej płyty. Więź 1966 nr 1.
Z. Bieńkowski: Poeci zielonogórscy. Nadodrze 1967 nr 6.
K. Nowicki: Pejzaże Ireny Dowgielewicz. Szkic do portretu. Nadodrze 1967 nr 20.
H. Bereza: Początki jednego środowiska. Proza autorów zielonogórskich. W tegoż: Prozaiczne początki. Warszawa 1971.
F. Fornalczyk: Losy ludzi spięte minionym czasem. W tegoż: Znani i nieznani. Łódź 1974.
M. Tomczak: Pisze się albo lepiej albo gorzej – tu nie ma stabilizacji. Nadodrze 1980 nr 26.
H. Ankiewicz: Irena Dowgielewicz. W: Szkice gorzowskie. Szczecin 1989.
A.K. Waśkiewicz: Irena Dowgielewicz. Pro Libris 2003 nr 2.

Przyjadę do Ciebie na pięknym koniu

T. Burek: Własne zestawy słów, wyostrzone i nowe. Tygodnik Kulturalny 1965 nr 39, przedruk w: Proza, poezja 1965. Warszawa 1966.
S. Melhorski: W kuchni – o losie człowieka. Nadodrze 1965 nr 13, przedruk w tegoż: Oczekiwania i zapowiedzi. Łódź 1980.

Krajobraz z topolą

F. Fornalczyk: Losy ludzi spięte minionym czasem. Gazeta Zielono-Górska 1966 nr 149, przedruk w tegoż: Znani i nieznani. Łódź 1974.
T. Komorowska: Realia witnickie w powieści Ireny Dowgielewiczowej „Krajobraz z topolą. Witnica: Towarzystwo Przyjaciół Witnicy 1989, 10 s.

Most

B. Zadura: Konspiracja i życie codzienne. Twórczość 1969 nr 11, przedruk w tegoż: Radość czytania. Lublin 1980.