BIO
Born on 25 May 1957 in Warsaw, daughter of the journalist Halina Przedborska, and the sports reporter and sports historian Bogdan Tuszyński. She attended Grammar School No. III in Warsaw. After completing advanced secondary education in 1976, she became a student at the Faculty of Theatre Studies at the National Higher School of Theatre (PWST) in Warsaw. During summer vacation, she often travelled to France, funding her travels through casual labour, including working as a waitress, nanny and cleaner. She made her debut in 1977 with a theatre review, Relacja o pewnej zbrodni (Report on a Certain Crime), which appeared in "Tygodnik Kulturalny" (no. 14). It discussed a stage version of Fyodor Dostoevsky's novel Crime and Punishment that was performed at Krakow's Stary Theatre. She made her debut as a poet the following year with the poems Aktorka I (Actress I) oraz Aktorka II (Actress II), which were published in the periodical "Nowy Wyraz" (no. 3). She published her first reportage piece, Zanotowane na próbach (Noted in Rehearsals), in 1978 in the weekly "Kultura" (no. 6), where she described preparations for a production of Juliusz Słowacki's play Sen srebrny Salomei (Salomea's Silver Dream) at the National (Narodowy) Theatre in Warsaw. She was a member of the Polish Journalists Association (SDP) from 1979 to 1981. She graduated with a master's degree in 1980 from PWST and subsequently began a doctoral project at the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences (IS PAN). She continued to write poetry as well as reviews and articles on theatre. She also published interviews with theatre artists in periodicals including "Teatr" (1977 and intermittently from 1980 to 1987), "Życie Literackie" (1981; and single texts in 1980 and 1984) and "Nowe Książki" (1984-85, including theatre notes published under the cryptonym: A.T.). She also wrote for periodicals that were published outside the reach of state censorship, including the almanach of the Krąg Silva Rerum publishing house in 1981 (an interview published under the pseudonym Agata Martini). She was awarded a doctoral degree from IS PAN in 1986 for her monographic dissertation Wisnowska, which was supervised by Prof. Zbigniew Raszewski. She then worked from 1987 to 1992 as a lecturer at the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (IBL PAN). She joined the Polish Writers' Association (SPP) in 1989. She received grants from many international institutions and universities, including the S. Lam grant from the Paris-based Literary and Historical Association in 1988, the Fulbright Foundation in 1991/92, the American Jewish Archives in Cincinnati in 1993, the Yad Vashem Institute in Jerusalem in 1997/98, the New York-based Kościuszko Foundation in 1999, the US-American MacDowell Colony in 2001, the Ledig-Rowohlt Foundation in 2000 and 2002, and the Rockefeller Foundation in 2002. She used the grants to in order to travel to gather material for reportage pieces and biographical studies. She spent extensive periods in, among other places, Paris (in 1989-91 and in 2000), while in 1989 she was inspired by Jerzy Giedroyc, editor of the Paris-based "Kultura" periodical, to follow in the footsteps of Poles who were exiled to Moscow and Siberia. She travelled to Israel in 1991 and again in 1997/98. She was also a visiting professor at Columbia University in New York from 1991 to 1993. She continued to conduct research on the history of theatre and write poetry. Her articles, reportage pieces and poems appeared in periodicals including the Paris-based "Zeszyty Historyczne" (1987, 1990, and 1992), "Zeszyty Literackie" (1988 and 1991-92) and "Kultura" (1990-94). She also published in the Polish periodicals "Odra" (intermittently from 1989 to 1994 and from 2000 to 2004), "Kresy" (1992-94 and 2000), and "Arkusz" (1994 and intermittently 1996 to 2002). From 1996 to 1998, she was a lecturer at the Warsaw Journalism Center. In 2001, she lectured at the Institute of Journalism at the University of Warsaw (UW), while from 2002 to 2006 she discussed the art of reportage writing and literary interviews as a senior lecturer employed at the same university. In 2002, she also started teaching on the Postgraduate Programme in Literary and Artistic Studies at the Jagiellonian University in Krakow. In 2002, she became a member of the Polish PEN Club. She visited Canada on several occasions, living there permanently from 2005 to 2010. She was a visiting professor at the University of Toronto in 2006/07. She started collaborating with the Institute of Reportage in Warsaw in 2011. She lectured for one semester in 2014/15 at the Institute of Journalism at UW as part of the part-time degree programme in press studies. In 2010, she was made an Honorary Citizen of Łęczyca in recognition of the way she increased knowledge of the town thanks to her books Rodzinna historia lęku (A Family History of Fear) and Łęczyca. She was awarded the silver Medal for Merit to Culture – Gloria Artis in 2015. In 1985, she married the photographer Krzysztof Wójcik. They divorced in 1988. In 2005, she married the essayist and translator Henryk Dasko, whom she had known for over ten years previously. He died in 2006 having emigrated to Canada in 1969, settling in Toronto. Tuszyńska moved to Warsaw in 2011.
Twórczość
1. Rysowanie. [Wiersze]. [Podkowa Leśna: Oficyna Wydawnicza P.T.* 1980], 12 s. Seria Poetycka, 3.
2. I znowu list. [Wiersze]. Rysunki: A. Wahl. Warszawa: Spółka Poetów 1990, 77 s.
3. Rosjanie w Warszawie. Migawki spod zaboru rosyjskiego w okresie Powstania Styczniowego. [Szkic historyczny]. Paryż: Instytut Literackie 1990, 128 s. Wyd. nast. [poszerzone] Warszawa: Interim 1992.
4. Wisnowska. [Biografia literacka]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1990, 309 s., tab. Wyd. nast. [uzupełnione] pt. Maria Wisnowska. Jeśli mnie kochasz – zabij! [Wstęp:] J. Szczepkowska. Warszawa: „Twój Styl” 2003, 429 s., [40] s. tab. Biografie.
5. Kilka portretów z Polską w tle. Reportaże izraelskie. Słowo wstępne: R. Kapuściński. Gdańsk: Marabut 1993, 149 s.
Nagrody
Przekłady
francuski
Adaptacje
teatralne
6. Zamieszkałam w ucieczce. [Wiersze]. [Wstęp:] W. Woroszylski. Lublin: Stowarzyszenie Literacki „Kresy” 1993, 80 s. Biblioteka „Kresów”, 4.
7. Singer. Pejzaże pamięci. [Biografia]. Gdańsk: Marabut 1994, 342 s. Wyd. nast.: tamże 1996, Piórko; wyd. nowe uzupełnione Warszawa: Muza 2002, 493 s.; wyd. 2 zmienione [właśc. 4, poprawione i uzupełnione] Kraków: Wydawnictwo Literackie 2010, 567 s., dodruk 2023.
Przekłady
angielski
czeski
francuski
8. H. Koprowski: Wygrać każdy dzień. Spisała A. Tuszyńska. Warszawa: Diana 1996, 363 s., tab.
9. Adresat nieznany. Notatnik poetycki 1993-1996. [Wiersze]. Ze wstępem J. Twardowskiego. Warszawa: Diana 1997, 120 s. Bibliofil.
10. Długie życie gorszycielki. Losy i świat Ireny Krzywickiej. [Biografia]. Warszawa: Wydawnictwo Iskry 1999, 364 s. Wyd. nast.: wyd. 2 zmienione [poprawione i uzupełnione] pt. Krzywicka – długie życie gorszycielki. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2009, 571 s., tamże: 2011, wyd. 2 [!] zmienione 2016, wyd. 3 2021.
Inne formy wydań
11. Łęczyca. [Wiersze]. Warszawa: Diana 2001, [21] s. Bibliofil.
12. Na cudzych brzegach. Notatnik poetycki 1997-2000. [Wiersze]. Warszawa: Diana 2001, 98 s. Bibliofil.
Zawartość
13. Gwiazdy i gwizdy. Z dziejów publiczności teatralnej 1765-1939. [Monografia]. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2002, 246 s. Źródła i Monografie. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 231.
14. Miejsce przy oknie. [Wiersze]. Warszawa: Nowy Świat 2003, 83 s.
15. B. Tuszyński: Polscy olimpijczycy XX wieku (1924-2002). [Słownik biograficzny]. [Cz. 1-2]. Współpraca: H. Kurzyński, A. Tuszyńska. Wrocław: Wydawnictwo Europa 2004, 566 + 541 s.
16. Rodzinna historia lęku. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2005, 423 s. Wyd. nast. [poprawione] tamże 2011 .
Nagrody
Przekłady
angielski
francuski
17. Ćwiczenia z utraty. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2007, 237 s. Wyd. poprawione i rozszerzone. Warszawa: Marginesy 2021, 323, [5] s.
Inne formy wydań
Przekłady
francuski
koreański
18. Nadzieja 2. [Wiersze]. Lublin: Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN 2010, 63 s.
19. Oskarżona. Wiera Gran. [Biografia]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2010, 462 s. Dodruk tamże 2013, 2015. Por. poz. ↑, ↑.
Inne formy wydań
Przekłady
angielski
francuski
grecki
hebrajski
hiszpański
macedoński
niderlandzki
niemiecki
słoweński
włoski
20. [M. E. Tyrmand]: Tyrmandowie. Romans amerykański. Rozmawiała i skomponowała: A. Tuszyńska. Tłumaczenie listów: A. Wróbel. Warszawa: Wydawnictwo MG, cop. 2012, 269 s.
Inne formy wydań
21. Wiera Gran. [Scenariusz filmu dokumentalnego]. Reżyseria: M. Zmarz-Koczanowicz. Telewizja Polska 2012.
22. Pani Ka. [Słuchowisko]. Reżyseria: W. Markiewicz. Polskie Radio 2013.
23. Wiera. Dramat w sześciu obrazach. [Współautor:] J. Żurek. „Dialog” 2013 nr 11 s. 61-116.
24. Bruno Schulz 1892 – 1942. [Scenariusz filmowy]. Powst. przed 2014. Reżyseria: A. Sikora. Telewizja Polska 2014.
25. Teatr się pali! O pięciu pożarach Teatru Narodowego. [Szkic historyczny]. Warszawa: Teatr Narodowy 2014, 60 s. Teatr Narodowy – Historia, 9.
26. Narzeczona Schulza. Apokryf. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2015, 321 s.
Inne formy wydań
Nagrody
Przekłady
francuski
macedoński
ukraiński
27. Jamnikarium. Warszawa: Wydawnictwo MG 2016, 351 s.
Inne formy wydań
28. Bagaż osobisty. Po Marcu. [Reportaże]. [Współautorki:] D. Barczak-Perfikowska, G. Latos, E. Strzałkowska, W. Wejman. Warszawa: Dom Spotkań z Historią 2018, 334 s.
Przekłady
francuski
29. Niesny. [Wiersze]. Warszawa: Issa Books 2022, 71 s.
30. Żongler. Romain Gary. [Biografia]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2022, 384 s.
Inne formy wydań
Przekłady
francuski
31. Czarna torebka. Warszawa: Osnova 2023, 94 s.
Inne formy wydań
Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych
angielski
francuski
niderlandzki
Adaptacje i parafrazy
Inne formy wydań
Przekłady
koreański
Adaptacje
teatralne
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Agata Tuszyńska [on-line]. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 7 marca 2024].
• Ankiety dla IBL PAN 2008, 2011, 2024.
Autor o sobie
Wywiady
Słowniki i bibliografie
Ogólne
Artykuły
Rosjanie w Warszawie
Wisnowska
Kilka portretów z Polską w tle
Zamieszkałam w ucieczce
Singer
Zob. też. Wywiady.
H. Koprowski: Wygrać każdy dzień
Adresat nieznany
Długie życie gorszycielki
Łęczyca
Na cudzych brzegach
Gwiazdy i gwizdy
Rodzinna historia lęku
Zob. też Autor o sobie.
Ćwiczenia z utraty
Zob. też Wywiady.
Oskarżona. Wiera Gran
Zob. też Wywiady.
Tyrmandowie
Narzeczona Schulza
Zob. też Wywiady.
Bagaż osobisty
Zob. też Wywiady.
Żongler. Romain Gary
Zob. też Wywiady.
Czarna torebka
Zob. też Wywiady.