BIO
Urodzony 10 sierpnia 1898 w Okuniewie (obwód witebski); syn Stefana Mostowicza, właściciela majątku ziemskiego, z zawodu prawnika, i Stanisławy z Potopowiczów. Po ukończeniu gimnazjum, studiował od 1915 prawo na uniwersytecie w Kijowie (do wybuchu rewolucji w 1917). W czasie studiów należał do konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej. Po powrocie do Warszawy ok. 1918 (prawdopodobnie przez Finlandię i Szwecję) zaciągnął się jako ochotnik do wojska. W 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po opuszczeniu wojska, w 1922-28 pracował w dzienniku „Rzeczpospolita” (związanym z Chrześcijańską Demokracją) początkowo jako zecer, następnie kolejno jako korektor i redaktor. W piśmie tym debiutował w 1925 artykułem pt. W krainie kontrastów (nr 13; podpisany T.M.), zaczął też ogłaszać drobne opowiadania i humoreski, a w latach następnych (do listopada 1928) publikował liczne felietony i artykuły (m.in. podpisane: Most., T.M., Tad. D.M., Tadem, Tem). We wrześniu 1927, w związku z antyrządową wymową jego felietonów, został pobity przez bojówkarzy z obozu piłsudczyków. Około 1928 rozpoczął twórczość powieściopisarską; pierwszą swoją powieść pt. Ostatnia brygada opublikował w 1930 w katowickim piśmie „Polonia”. Utwory prozą i artykuły ogłaszał też w „Wiadomościach Literackich” (1931, 1937), „ABC” (1932, 1936), „Expressie Porannym” (tu w 1937-38 kilka powieści w odcinkach), „Kinie” (1937-38). W 1939 nawiązał kontakt z amerykańską wytwórnią filmową Warner Bross, dla której opracował dwa scenariusze. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej w stopniu kaprala podchorążego kawalerii. Dotarł wraz z oddziałem do Kut nad granicą węgierską, gdzie zorganizował milicję miejscową strzegącą mostu granicznego nad Czeremoszem. Zginął 20 września 1939 w Kutach w czasie zajmowania miasteczka przez oddziały radzieckie i został pochowany na miejscowym cmentarzu; 24 listopada 1978 sprowadzono prochy do Warszawy i pochowano w katakumbach na Cmentarzu Powązkowskim.
Twórczość
1. Ostatnia brygada. Powieść współczesna. „Polonia” 1930 nr 1948-2079. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1932, 319 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 [1934], wyd. 3 1937, wyd. 4 1939. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 2).
Adaptacje
filmowe
2. Kariera Nikodema Dyzmy. Powieść współczesna. „ABC” 1931 nr 1-132. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1932 [właśc. 1931], 355 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1933, wyd. 3 1935 [właśc. 1934], wyd. 4 1937 [właśc. 1936]; wyd. 4 [!] New York: Roy [ok. 1946]; Katowice: Literatura Polska 1947; wyd. 2 [!] ze wstępem Z. Mitznera Warszawa: Czytelnik 1955, tamże: wyd. 3 1956, wyd. 4 1958, wyd. 5 1968, wyd. 6 1972; wyd. 7 Warszawa: Zrzeszenie Księgarskie 1983; Toronto: „Biblioteka Związkowca” 1985; Warszawa: Spółka Wydawniczo-Księgarska 1991; Gdynia: Mitel 1991; [wyd. 17] Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1994; Warszawa: Towarzystwo Upowszechniania Czytelnictwa 1996; wyd. ze wstępem T. Kruka. Madrid: Club International del Libro 2000; Warszawa: Prószyński i S-ka; Warszawa: Mea 2000; Poznań: Kurpisz 2001. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Przekłady
litewski
niemiecki
ormiański
rosyjski
serbsko-chorwacki
słowacki
ukraiński
uzbecki
węgierski
Adaptacje
teatralne
filmowe
telewizyjne
3. Bracia Dalcz i S-ka. [Powieść]. „Wieczór Warszawski” 1932 nr 320-368, 1933 nr 1-121. Wyd. osobne T. 1-2. Warszawa: Rój 1933, 306 + 261 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1936-1937; wyd. 3 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1959, wyd. 2 [!] tamże 1989.
4. Kiwony. [Powieść]. „ABC” 1932 nr 14-124. Wyd. osobne: Przedmowa: J. Rurawski. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1986, 294 s., dodruk 1987.
5. Prokurator Alicja Horn. [Powieść]. „Wieczór Warszawski” 1932 nr 1-189. Wyd. osobne T. 1-2. Red.: K. Wichary. Warszawa: Rój [1932]-1933, 386 + 251 s. Wyd. nast.: wyd. 3 [!] tamże 1939 [właśc. 1938]; Warszawa: Instytut Wydawniczy im. A. Frycza Modrzewskiego 1991; wyd. 4 [właśc. 5] Wrocław: Alta 2 2001.
Adaptacje
filmowe
6. Świat pani Malinowskiej. Powieść. Warszawa: C. Kozłowski 1934, 350 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Rój 1939; Kraków: Przełom 1948. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
7. Trzecia płeć. Powieść. Warszawa: Rój 1934, 340 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1934, wyd. 3 1937; New York: Roy [ok. 1945]; wyd. z przedmową J. Rurawskiego Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1989. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
Przekłady
białoruski
8. Złota maska. [Powieść]. „Wieczór Warszawski” 1934 nr 274-370, 1935 nr 1-5. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1935, 299 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1936; wyd. z przedmową J. Rurawskiego Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 7).
Przekłady
litewski
Adaptacje
filmowe
9. Dr Murek zredukowany. [Powieść]. „Wieczór Warszawski” 1935 nr 328-365, 1936 nr 1-52. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1936, 364 s. Wyd. 2 tamże 1939 [właśc. 1938]; wyd. nast. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1993. Zob. też poz. ↑ (t. 8).
Adaptacje
filmowe
telewizyjne
10. Wysokie progi. [Powieść]. „Wieczór Warszawski” 1935 nr 6-101. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1935, 263 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1937 [właśc.] 1936; wyd. z przedmową J. Rurawskiego. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 7).
Przekłady
litewski
Adaptacje
filmowe
11. Drugie życie doktora Murka. [Powieść]. „Wieczór Warszawski” 1936 nr 53-157. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1936, 345 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1939; wyd. inne Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1993. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 9).
Adaptacje
filmowe
telewizyjne
12. Znachor. [Powieść]. „Wieczór Warszawski” 1936 nr 286-369, 1937 nr 1-24. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1937, 323 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1938; z podtytułem: Powieść-film. Poznań: Drukarnia Polska 1938; wyd. nowe Wrocław: Dobra Książka 1946, wyd. 4 tamże 1949; Łódź: Poziom 1956; Toronto: Polish Voice 1977; Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1988; Rzeszów: Wydawnictwo Rzeszowskie Zakłady Graficzne 1990; Katowice: Książnica 1991; Rzeszów: Resovia 1991; Warszawa: Labos 1990; [wyd. 14] Warszawa: Prószyński i S-ka 1996, tamże 1997. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).
Przekłady
białoruski
bułgarski
flamandzki
litewski
łotewski
rosyjski
rumuński
słowacki
Adaptacje
filmowe
Wyd. łącznie z Profesor Wilczur [poz. ↑] pt. Znachor; Profesor Wilczur. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1985, 480 s., wyd. nast.: Poznań: Kurpisz 2000; Kraków: Zielona Sowa 2004.
13. Ich dziecko. Powieść. „Express Poranny” 1937 nr 59-174. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1937, 374 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1938. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 5).
14. Trzy serca. [Powieść]. „Express Poranny” 1937 nr 261-274, 1938 nr 1-24. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1938, 376 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 5).
15. Profesor Wilczur. Powieść. „Express Poranny” 1938 nr 125-247. Wyd. osobne: Warszawa: Rój 1939, 378 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1939; wyd. z podtytułem: Powieść filmowa. T. 1-2. Poznań: Drukarnia Polska 1939; Wrocław: Dobra Książka 1947; wyd. 4 tamże 1949; Łódź: Poziom 1956, wyd. 2 tamże 1956 [właśc. 1957]; wyd. 2 [!] Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1990; Rzeszów: Resovia 1991; Warszawa: Labos 1990; [wyd. 11] Warszawa: Prószyński i S-ka 1996, tamże 1997. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).
Przekłady
białoruski
bułgarski
litewski
łotewski
rumuński
Adaptacje
filmowe
Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Znachor; Profesor Wilczur. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1985, 480 s., wyd. nast.: Poznań: Kurpisz 2000; Kraków: Zielona Sowa 2004.
16. Biały murzyn. [Scenariusz wg dramatu M. Bałuckiego]. Ekranizacja 1939.
17. Bolesław Chrobry. [Powieść historyczna]. Powst. przed 1939.
18. Pamiętnik pani Hanki. [Powieść]. „Express Poranny” 1939 nr 8-112. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1939, 376 s. Wyd. nast.: Kraków: Przełom 1948 [właśc. 1947]; Warszawa: Czytelnik 1956, tamże: wyd. 2 1956, wyd. 3 1958; wyd. 4 Warszawa: Książka i Wiedza 1971, toż dodruk 1971; wyd. 5 t. 1-3. Warszawa: Książka i Wiedza 1986; [wyd. 11] Warszawa: Prószyński i S-ka 1996. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 6).
Przekłady
białoruski
ukraiński
węgierski
Adaptacje
teatralne
filmowe
19. Testament prof. Wilczura. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1939 (premiera 1942).
20. Trzy serca. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1939.
21. Utwory wybrane. Wybór: J. Rurawski. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1988-1990.
T. 1: Znachor; Profesor Wilczur. 1988, 496 s. Zob. poz. ↑, ↑.
T. 2: Ostatnia brygada; Czeki bez pokrycia. 1988, 459 s. Zob. poz. ↑.
T. 3. Kariera Nikodema Dyzmy. 1989, 290 s. Zob. poz. ↑.
T. 4: Świat pani Malinowskiej; Trzecia płeć. 1989, 460 s. Zob. poz. ↑, ↑.
T. 5: Trzy serca; Ich dziecko. 1989, 633 s. Zob. poz. ↑, ↑.
T. 6. Pamiętnik pani Hanki. 1990, 285 s. Zob. poz. ↑.
T. 7: Złota maska; Wysokie progi. 1990, 399 s. Zob. poz. ↑, ↑.
T. 8. Doktor Murek zredukowany. 1990, 262 s. Zob. poz. ↑.
T. 9. Drugie życie doktora Murka. 1990, 249 s. Zob. poz. ↑.