BIO

Born on 16 January 1947 in Czempiń, near Poznan; son of the stationery shop owner Michał Pokrzywniak and the office worker Anna, née Farulewska. After completing primary school in Czempiń, he attended the Grammar School in Kościan from 1961. He completed his advanced secondary education in 1965 and started a degree in Polish philology at the Adam Mickiewicz University (UAM) in Poznan the same year. He was a member of the Polish Students' Association (ZSP), chairing the organization's University Council in 1969/70. He graduated with a master's degree in 1970 and was appointed assistant at the Department of the History of Polish Culture at the Institute of Polish Philology (IFP) at UAM where he focused primarily on Enlightenment-era literature. He made his debut in 1975 with the article Autora francuskiego satyry na krój polski przerobione. (Z dziejów spolszczeń w wieku Oświecenia) (A French Author's Satires Adapted for Polish Tastes: On the history of Polonizations during the Enlightenment), which appeared in the Poznan-based journal "Studia Polonistyczne" ( vol. 2). He also published his findings in the bimonthly "Teksty" (1976, and 1978-79) and in "Ruch Literacki" (1976 and 1980). He was awarded a doctoral degree in 1978 for his dissertation Jan Gorczyczewski – tłumacz, satyryk i krytyk (Jan Gorczyczewski: Translator, satirist, critic), which was supervised by Prof. Włodzimierz Dworzaczek. In 1979, he was appointed lecturer at the Department of the History of Polish Culture at the Institute of Polish Philology (IFP) at UAM. He joined the Poznan Society of the Friends of Science the same year. In 1980, he joined the Independent Self-governing Trade Union Solidarity and served as editor-in-chief of the union monthly "Środowisko" until 1981. He became a member of the Adam Mickiewicz Literary Society in 1988. His articles and reviews, as well as critical editions, appeared in journals and periodicals including "Pamiętnik Literacki" (intermittently 1979-89) and the monthly "Życie i Myśl" (1984-89). He was also interested in approaches to teaching literature. He published on the subject, including one article using the pseudonym Tomasz Ostowiak in Glosariusz, vol. 2 Od starożytności (Glossary: Since the Classical Age; expanded, second, expanded edition, Wroclaw: 1989), which was published outside the reach of state censorship. The volume included teaching materials for middle school teachers of Polish language. In 1994, he was awarded a habilitation degree for his study Komedie Ignacego Krasickiego (Ignacy Krasicki's Comedies). A year later he was appointed associate professor at UAM. He was elected to the UAM Senate in 1996, serving until 2016. In 1996, he was appointed director of the Institute of Polish Philology at UAM, serving until 2005. He was a member of the Committee on Literary Studies of the Polish Academy of Sciences from 1996 to 2002. He was also a founding member of the Society of Eighteenth Century Studies that was established in 1996. He was made state-appointed professor in 1999 and full professor at UAM in 2001. He co-founded and chaired the Conference of University Polish Philology Departments (Konferencja Polonistyk Uniwersyteckich), which was established in response to the reforms of the University Accreditation Committee that was established in 2001. Pokrzywniak was head of its expert team from 2003. He was a member of the Wojciech Kętrzyński Learned Society in Olsztyn from 2001. Between 2005 and 2012, he was dean of the Faculty of Polish and Classical Philology at UAM. From 2006 to 2010 he was a member of the Scientific Council of the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences in Warsaw (IBL PAN). He was later chair of the Scientific Council of "Biuletyn Polonistyczny”, which was revived in 2015. In 2007, he was appointed head of the Department of Old Polish and Enlightenment Literature at IFP at UAM. For several years he lectured at the S. Linde Higher School of Foreign Languages in Poznan. He was one of the founders of the UAM Faculty of Pedagogy and Fine Arts in Kalisz, where he was dean in 2014. In 2015, he served on the Chapter of the Poznan Science Prize. He was a regular visitor to Italy. He was awarded the Gold Cross of Merit in 2000 and received the Honour for Services to the City of Kalisz in 2011. In 1971 he married Wanda Rybińczuk, who graduated from the administration programme in the Law Faculty at UAM. He is father to Jakub (b. 1976), Adam (b. 1980) and Anna (b. 1983). He died on 15 January 2017 in Poznan. He is buried at the cemetery in Suchy Las, near Poznan.

Twórczość

1. Jan Gorczyczewski – tłumacz, satyryk, krytyk. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 1981, 153 s. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Filologia Polska, 20.

Rozprawa doktorska.

2. Starożytność – oświecenie. Podręcznik literatury dla klasy 1 szkoły średniej. [Autorzy:] M. Adamczyk, B. Chrząstowska, J.T. Pokrzywniak. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1987, 511 s. Wyd. 2-14 tamże 1988- [2000].

3. Ignacy Krasicki. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1992, 385 s. Biblioteka „Polonistyki”..

Zawartość

Zawiera szkic monograficzny pióra J.T. Pokrzywniaka pt.Ignacy Krasicki. Życie i dzieło” oraz materiały: wiersze, listy i korespondencję I. Krasickiego oraz fragmenty poświęconych mu utworów i opracowań historycznoliterackich.

4. Komedie Ignacego Krasickiego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 1994, 171 s. Filologia Polska, 55. Dodruk 1995.

Rozprawa habilitacyjna.

5. Ignacy Krasicki. [Materiały pomocnicze dla szkół]. Poznań: Rebis 1995, 153 s. Czytani Dzisiaj.

6. Ignacy Krasicki. Wśród pisarzy polskiego oświecenia. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 2015, 393 s. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.

Tu część pt. Pisarze Polskiego Oświecenia: Po dwustu latach; …i w oczach Adama Mickiewicza oraz część monograficzna pt. Ignacy Krasicki.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Autora francuskiego satyry na krój polski przerobione. (Z dziejów spolszczeń w wieku oświecenia). „Studia Polonistyczne1975 t. 2 s. 107-124 [dot. tłumaczeń i adaptacji satyr N. Boileau].
Podobnie żartował Horacy. „Teksty1976 nr 1 s. 117-124 [o satyrze J. Gorczyczewskiego „Niewygody w Warszawie” – parafrazie utworu N. Boileau „Les embarras de Paris”].
Ostrożna muza” satyr oświeceniowych. „Studia Polonistyczne1977 t. 4 s. 31- 43.
Czy śmiech może być nauką?Teksty1978 nr 6 s. 107-116 [o komediach F. Bohomolca].
Gryzmolarze przed sądem. „Teksty1979 nr 5 s. 189-97 [dot. K. Surowiecki: Python lipsko-warszawski; także o broszurze J. Kapostasa: Scena ostatnia Pythona, czyli odpowiednie pismo na dzieło pod tytułem: Python lipsko-warszawski].
Cień Zoila nad wiekiem oświeconym. (Wokół „Zakusu nad zaciekami Wszechnicy Krakowskiej [F.K. Dmochowskiego]”). „Ruch Literacki1980 nr 3 s. 161-174 [także o stosunku pisarzy oświeceniowych do krytyki literackiej].
Tłumaczenia z literatur obcych w recenzjach prasowych początków XIX wieku. (Na przykładzie „Nowego Pamiętnika Warszawskiego” i „Pamiętnika Warszawskiego”). „Pamiętnik Literacki1980 z. 1 s. 49-80.
Satyra prawdę mówi”, czyli Rzecz o fałszywych przesłankach. „Pamiętnik Literacki1984 z. 4 s. 85-128 [obszerniej o satyrze okresu Oświecenia].
Wstęp. W: I. Krasicki: Satyry i listy. Wyd. 2 zmienione Wrocław 1988 s. III-CXX. Biblioteka Narodowa, 169. Wyd. 3 poprawione tamże 1999.
Moralista w świecie zepsutym. O problemie „gorszych” satyr Ignacego Krasickiego. W: Fakty i interpretacje. Poznań 1991 s. 94-105.
Szyderstw nie uszła nawet ambona. Dwie staropolskie zagadki kaznodziejskie. W: Dwór mający w sobie osoby i mózgi rozmaite. Poznań 1991 s. 51-60.
Profesor Alojzy Sajkowski. „Studia Polonistyczne1992 t. 18/19 s. 5-14.
Czy prawdziwy geniusz pewny jest nieśmiertelności? O współczesnym czytaniu poezji Krasickiego. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza1994 s. 35-44.
Maksymy święte” czy „zdania przedsięwzięte. Ignacy Krasicki o filozofach wieku Oświecenia. Prace Historycznoliterackie. Oświecenie: Kultura – Myśl 1995 t. 17 s. 247-260.
Treści religijne w twórczości Ignacego Krasickiego. W: Motywy religijne w twórczości pisarzy polskiego oświecenia. Lublin 1995 s. 117-153.
Czy Ignacy Krasicki lubił Lidzbark Warmiński?Komunikaty Mazursko-Warmińskie1996 nr 2 s. 297-304.
Ignacy Krasicki wobec insurekcji. „Wiek Oświecenia1996 t. 12 s. 95-106.
Franciszek Karpiński – poeta samotny. W: Od oświecenia do romantyzmu. Rzeszów 1997 107-117.
Józef Wybicki – Polak z rzymskich senatorów. „Kronika Miasta Poznania1997 nr 3 s. 21-31.
Sentymentalny patriotyzm Franciszka Karpińskiego. „Prace Komisji Filologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk1997 t. 38 s. 81-93, przedruk w: Nie tylko o Norwidzie. Poznań 1997.
Franciszek Karpiński – kochanek Justyny. W: Konteksty polonistycznej edukacji. Poznań 1998 s. 317-328.
Mickiewicz o pisarzach polskiego oświecenia. W: Księga Mickiewiczowska. Poznań 1998 s. 223-243.
Pieśń Legionów” Józefa Wybickiego wobec przeszłości i przyszłości. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze1999 t. 4 s. 25-37.
O satyrze „Głupstwo. W: Czytanie Naruszewicza. Interpretacje. Wrocław, Kraków 2000 s. 167-173.
Ignacy Krasicki – książę poetów. „Studia Gnesnensia2001 t. 15 s. 281-292.
Ignacy Krasicki w monograficznych ujęciach historyków literatury. W: Ignacy Krasicki. Nowe spojrzenia. Warszawa 2001 s. 303-320.
Franciszek Karpiński – pisarz konsekwentny. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF. Philologiae2002/2003 vol. 20/21 s. 89-98.
Michała Dymitra Krajewskiego czytelnik oświecony. „Prace Komisji Filologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk2002 t. 45 s. 33-40.
Zlekceważone świadectwo, czyli kilka uwag o genezie i znaczeniu „Monachomachii” Krasickiego. W: Ulotność i trwanie. Poznań 2003 s. 227-239.
Jan Gorczyczewski – Wielkopolanin mało znany. „Kronika Miasta Poznania2006 nr 4 s. 167-185.
Rosja Ignacego Krasickiego i Franciszka Karpińskiego. W: Obraz Rosji w literaturze polskiej. Poznań 2012 s. 75-92.
Satyrycy polskiego oświecenia wobec tradycji antycznych. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach2013 nr 3073 s. 13-21.
Między kpiną a powagą. Co Krasicki chciał powiedzieć w Myszeidzie? W: Eklektyzm, synkretyzm, uniwersa. Kraków 2014 s. 97-111.
Barwna maskarada warszawska: [A. Naruszewicza] Satyra VII. Reduty. W: Czytanie Naruszewicza 2. Warszawa 2015 s. 227-240.
Cóż wiersz pomoże do praw układania”, czyli po co nam poezja?Nauka2015 nr 1 s. 71-81.
Krasicki i kobiety. W: Twórczość niepozorna. Szkice o literaturze. Kraków 2015 s. 193-203.
Autobiografizm jako hipoteza narzucona. Franciszka Karpińskiego wiersze do Justyny. W: Miejsca wspólne – reaktywacja. W 25. rocznicę śmierci Profesora Jerzego Ziomka. Poznań 2016 s. 93-114 .
Mit złotego wieku w służbie panegiryku. Do Komarzewskiego, jenerała. W: Czytanie Trembeckiego. 2. Warszawa 2016 s. 155-168.
Realistyczna utopia (lub utopijny realizm) w „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach. „Prace Polonistyczne” Seria 71: 2016 s. 31-47.
Zbigniew Goliński. Interpretator roztropny. W: Zbigniew Goliński. Portret badacza. Warszawa 2016 s. 111-123.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Spis lektur dla studentów filologii polskiej. [Red. J.T. Pokrzywniak]. Wyd. 2 poprawione i uzupełnione. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 1981, 110 s. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Instytut Filologii Polskiej.
2. I. Krasicki: Komedie. Oprac. J.T. Pokrzywniak. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 2016, XXVII, 640 s. Dzieła zebrane. Seria 1. Pisma literackie, t. 4.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2008.

Autor o sobie

Wanda i Tomasz Pokrzywniakowie: Dlaczego wybraliśmy Strzeszyn?Kronika Miasta Poznania2013 nr 3.

Ogólne

Artykuły

A. LESICKI: Przemówienie Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Andrzeja Lesickiego, na pogrzebie śp. Profesora Józefa Tomasza Pokrzywniaka; G. RAUBO, K. TRYBUŚ: Wdzięczność i pamięć; V. SZOSTAK: I właśnie ktoś taki nam teraz odszedł. W: Złoty środek. Literatura wobec rozterek, niepokoju i poszukiwania równowagi. Studia poświęcone pamięci Profesora Józefa Tomasza Pokrzywniaka. Poznań 2017 .
B. JUDKOWIAK, K. MELLER: Józef Tomasz Pokrzywniak (1947-2017). Nasz Profesor. „Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego2018 [t.] 4 .
E. ZIELASKOWSKA: Józef Tomasz Pokrzywniak (1947-2017). „Wiek Oświecenia2018 t. 34.
B. JUDKOWIAK, K. MELLER, E. ZIELASKOWSKA: Józef Tomasz Pokrzywniak (1947-2017) – badacz polskiego oświecenia, homo academicus. W: Stulecie poznańskiej polonistyki. T. 3. Nauka o literaturze (po roku 1945). Poznań 2019 .
T. CHACHULSKI: Józef Tomasz Pokrzywniak (16 stycznia 1947 – 15 stycznia 2017). „Pamiętnik Literacki2020 z. 1.

Jan Gorczyczewski – tłumacz, satyryk, krytyk

J. SNOPEK: Naświetlanie tła. „Tygodnik Kulturalny1981 nr 37.
M.M. KOZŁOWSKI: Sandauer sprzed dwóch wieków. „Ziemia Kaliska1987 nr 37, nawiązanie: [T. PNIEWSKI:] Nie tylko „Sandauer”. „Ziemia Kaliska” 1987 nr 40.

Starożytność – oświecenie

B. WIERZBICKA: Podręcznik dla ucznia i pomoc dla nauczyciela. „Polonistyka1988 nr 6.

Ignacy Krasicki [1992]

Z. LIBERA. „Wiek Oświecenia1995 t. 11.
W. RATAJCZAK: Ten nudziarz Krasicki. „Gazeta Wielkopolska1995 nr 216.
A. CZYŻ: Krasicki europejski. W tegoż: Światło i słowo. Egzystencjalne czytanie tekstów dawnych. Warszawa 1997.

Komedie Ignacego Krasickiego

E. FILIPEK: Zapoznany komediopisarz. „Nowe Książki1995 nr 5.
T. KOSTKIEWICZOWA. „Wiek Oświecenia1996 nr 12.

Ignacy Krasicki. Wśród pisarzy polskiego oświecenia

R. DOKTÓR: Ważkie uzupełnienia na temat Ignacego Krasickiego. „Wiek Oświecenia2017 [t.] 33.