BIO

Urodzony 20 kwietnia 1910 w Warszawie, w rodzinie inteligenckiej; syn Ludwika Dobraczyńskiego, urzędnika, i Walerii z Markiewiczów. Uczęszczał kolejno do Gimnazjum im. św. Stanisława, Gimnazjum im. J. Lelewela oraz Gimnazjum im. A. Mickiewicza (tu w 1928 zdał maturę). Następnie przez rok studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, po czym przeniósł się do Wyższej Szkoły Handlowej, którą ukończył w 1932. W tym okresie wstąpił do organizacji akademickiej Iuventus Christiana; debiutował w 1934 artykułem Z rozważań nad Ewangelią w jej czasopiśmie „Iuventus Christiana” (nr 2), z którym współpracował następnie do 1936. W 1934 był zatrudniony przez krótki czas jako urzędnik w Wydziale Opieki Społecznej Zarządu Miejskiego. W 1935 przeniósł się do Lublina, gdzie pracował w Międzykomunalnym Związku Opieki Społecznej. W tymże roku ożenił się z Danutą Kotowicz. Prowadził wykłady zlecone na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i współpracował z jego miesięcznikiem „Prąd”. Jednocześnie rozwijał działalność publicystyczną i krytyczną na łamach wielu czasopism, m.in. „Myśli Narodowej” (1936-39), „Prosto z Mostu” (1936-39), „Kultury” (1937-39). Został członkiem Zrzeszenia Pisarzy Katolickich. W 1938 powrócił do Warszawy i pracował jako referent w Stowarzyszeniu Kupców Polskich. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej w 2. Pułku Strzelców Konnych. W okresie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i od 1941 był zatrudniony w Wydziale Opieki Społecznej Zarządu Miejskiego. Brał czynny udział w działalności konspiracyjnej. Był członkiem Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego, od 1940 współredaktorem jego organu „Walka” (w 1943-44 również dodatku pt. „Żołnierz Wielkiej Polski”), a także kierownikiem działu kulturalnego pisma „Sprawy Narodu” (1943-44). Należał do Narodowej Organizacji Wojskowej, scalonej następnie z Armią Krajową (AK). Pracował w Biurze Informacji i Propagandy (BIP) Komendy Głównej AK. Uczestniczył w redagowaniu pisma „Głos Ojczyzny” (1942-44) przeznaczonego dla Polaków wywiezionych do Niemiec. Współpracował z pismami wydawanymi przez Front Odrodzenia Polski „Prawda” i „Prawda Młodych” (1942-44). Kontynuując twórczość literacką, rozpoczął pracę nad powieściami, które opublikował po wojnie. W czasie powstania warszawskiego kierował BIP-em Grupy Północ na Starym Mieście, a od 6 września BIP-em mokotowskim (redagował tu „Komunikat Informacyjny”). Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po upadku powstania został osadzony w obozie jenieckim w Bergen-Belsen, a potem Grossborn i Sandbostel. Po wyzwoleniu powrócił w maju 1945 do kraju. Od tegoż roku należał do Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1946-47 był redaktorem tygodnika „Dziś i Jutro”. W 1952-56 był posłem na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL). W okresie wydawania „Tygodnika Powszechnego” przez Stowarzyszenie „Pax” (1953-56) był przewodniczącym komitetu redakcyjnego pisma. Po 1956 współpracował ze „Słowem Powszechnym”, „Kierunkami” i „Wrocławskim Tygodnikiem Katolickim” (tu stały cykl felietonów Z tygodnia na tydzień). W 1958 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1966-70 był członkiem Zarządu Głównego ZLP. Od 1968 przewodniczył Radzie Stowarzyszenie Autorów „ZAiKS”. Był członkiem Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC; od 1977 członek Rady Wykonawczej, a od 1981 wiceprezes Oddziału Polskiego). Prowadził działalność społeczną jako członek prezydium Frontu Jedności Narodu (1970-83). W 1980 został wiceprezesem Rady Naczelnej Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Od 1982 był przewodniczącym Tymczasowej Rady Krajowej, a w 1983-89 Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. W 1985-89 był ponownie posłem na Sejm PRL. Za osiągnięcia w dziedzinie literatury otrzymał wiele nagród: w 1970 Nagrodę Państwową II stopnia, w 1972 nagrodę im. R. Schneidera (Hamburg), w 1977 nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia, w 1979 nagrodę Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia, w 1980 nagrodę miasta Warszawy, nagrodę miasta Prato (Włochy), w 1985 nagrodę miasta San Remo (Włochy) i nagrodę im. O. Nuschke (Niemiecka Republika Demokratyczna), w 1986 Nagrodę Państwową I stopnia i nagrodę im. B. Piaseckiego. Odznaczony Krzyżem Oficerskim (1954) i Krzyżem Komandorskim (1969) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1982), Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1984), Krzyżem Virtuti Militari (1985). W 1993 otrzymał medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przyznawany przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie. Zmarł 5 marca 1994 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.

Twórczość

1. Bernanos – powieściopisarz. [Studium]. Lublin: Uniwersytet 1937, 81 s.

2. Ottonowa obietnica. Powieść. Powst. ok. 1938. Druk fragmentów „Polska Zachodnia” 1946 nr 50/51 s. 7.

Rękopis zniszczony w czasie wojny.

Nagrody

Nagroda w konkursie Instytutu Akcji Katolickiej w 1938.

3. Lawa gorejąca. Studium o Janie Papinim. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1939, 106 s. Por. poz. .

4. Przędziwo Jolanty. (Dramat). Powst. ok. 1944. Wyd. Łódź: W. Bąk 1948, 158 s.

Sztuka nadesłana na tajny konkurs dramatyczny w Warszawie w 1944.

5. Najeźdźcy. [Powieść]. T. 1-2. Warszawa: Oficyna Księgarska 1946-1947, 447 + 435 s. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione z posłowiem J. Dobraczyńskiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1956; tamże: wyd. 3 1957, wyd. 4 1959, wyd. 5 1961, wyd. 6 1964, wyd. 7 1967, wyd. 8 1969, wyd. 9 1973, wyd. 10 1976; wyd. 11 Katowice: Śląsk 1982, wyd. 12 tamże 1986; wyd. 14 [!] Warszawa: Zarząd Krajowy Związku Młodzieży Wiejskiej, Agrotechnika 1988; [Wyd. 15] Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1997.

Cz. 1 cyklu; cz. 2 zob. poz. .

Przekłady

francuski

Les envahisseurs. [Przeł.] J. Nittman. Verviers [Belgia] 1960.

6. Skąpiec Boży. Rzecz o Maksymilianie Marii Kolbe. Niepokalanów: Wydawnictwo Milicji Niepokalanej 1946, 127 s. Przedruk w nowej wersji zob. poz. .

Przekłady

esperanto

La Dia Avarulo. [Przeł.] B. Monkiewicz. Roma 1979.

niemiecki

Maximilian Kolbe. [Przeł.] E. Sitarz. Freiburg im Breisgau, Basel, Wien, 1977, wyd. 2 tamże 1979.

węgierski

Isten Szegénye. [Przeł.] P. Balássy. W: Maksymilian Kolbe. Budapest 1979.

włoski

Il cavalière dell’Immacolta. Vita di Massimiliano Maria Kolbe. [Przeł.] P. Statuti. Milano 2007.
Cantano nei sotteranei di Oświęcim. [Przeł.] L. Leonardi. Brescia 1949.

7. W rozwalonym domu. [Powieść]. [Warszawa:] Czytelnik 1946, 255 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Poznań: Z. Gustowski 1948; wyd. 2 [!] Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1956, wyd. 3 tamże 1969; wyd. 4 Warszawa: Czytelnik 1971, tamże: wyd. 5 1974, wyd. 6 1978, wyd. 7 1983; [wyd. 8 poprawione] Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

czeski

V rozvaleném domě. [Przeł.] V. Pánek. Praha 1947, wyd. 2 tamże 1949.

słowacki

V rozbúranem dome. [Przeł.] M. Stano. Trnava 1948.

8. Dwa stosy. [Powieść]. Warszawa: Panteon 1947, 327 s.

9. Mocarz. Opowieść o św. Andrzeju Boboli. Niepokalanów: Wydawnictwo Milicji Niepokalanej 1947, 176 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1933, wyd. 2 [!] tamże 1993, wyd. 3 tamże 2002.

10. Straszny dom. Opowiadania. Poznań: Z. Gustowski 1947, 216 s.

Zawartość

Stasiek. [Powst. 1942]; Straszny dom; Miłosierdzie.

11. Szata godowa. Powieść. Poznań: Z. Gustowski 1947, 223 s. Przedruk zob. poz. .

12. Wybrańcy gwiazd. Powieść. Poznań: Z. Gustowski 1948, 302 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1949; wyd. 3 z przedmową J. Sykulskiego. Poznań: Pallotinum 1955; wyd. 4 w cyklu pt. Powieści biblijne zob. poz. ; wyd. 5 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1962, tamże: wyd. 6 1970, wyd. 7 (Dzieła) 1982; [wyd. 8] Warszawa: Dom Wydawniczy Pelikan 1988.

Nagrody

Nagroda im. W. Pietrzaka w 1949.

Przekłady

francuski

Les montagnes de la nuit. La rude mission de Jérémie. [Przeł.] F. Hubert. Mulhouse 1956.

hiszpański

Mensaje de las estrellas. La misión profética de Jeremías. [Przeł.] E. Hankammer. San Sebastian 1957.
Los elegidos de las estrellas. La misión profética de Jeremías. [Przeł.] B. Grochowska-Hernandéz. Madrid 1991.

niemiecki

Botschaft der Sterne. Ein Jeremias Roman. [Przeł.] E. Świeżawski. [Oprac.:] H. Schlien. Heidelberg 1955, wyd. nast. pt. Jeremia. Liebling der Sterne. [Przeł.] E. Świeżawski. [Oprac.:] H. Wilsdorf [przy współpracy] R.F. Schmiedta. Berlin 1956, wyd. 2 tamże 1958.

włoski

L'uomo di anathoth. [Przeł.:] C. Casalegno, S. Witkowski. Torino 1961.

13. Lepsza cząstka. Opowieść o Franciszce Siedliskiej, Matce Marii od Pana Jezusa Dobrego Pasterza. [Chicago:] Sisters of the Holy Family of Nazareth 1949, 111 s.

14. Święty miecz. Powieść. Poznań: Z. Gustowski 1949, 356 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Poznań: Pallotinum 1953, wyd. 3 tamże z przedmową J. Sykulskiego 1955; wyd. 4 w cyklu pt. Powieści biblijne zob. poz. ; wyd. 5 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1961, tamże: wyd. 6 1965, wyd. 7 1974, wyd. 8 (Dzieła) 1981; [wyd. 9] Warszawa: Dom Wydawniczy Pelikan 1990; wyd. 9 [właśc. 10] Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1996.

Przekłady

angielski

The sacred sword. [Przeł.] H.C. Stevens. London 1959.

francuski

Le glaive sacré. L'épopée de Saint Paul. [Przeł.] M. Zamienska. Mulhouse 1959, wyd. nast. 1959.

hiszpański

La santa espada. [Przeł.] A. Radón-Klemensiewicz. Wyd. 2 Barcelona 1962, wyd. 3 1985.

niemiecki

Das heilige Schwert. [Przeł.] K. Fünfeich. [Oprac.:] H. Schlien. Heidelberg 1956, wyd. nast.: [przejrzane] E. Świeżawski. Berlin 1957, wyd. 2 [!] 1967, [wyd. 4] Moers 1986.
Paulus – Kämpfer des Herrn. [Przeł.] K. Fünfeich. Moers 1999.

słowacki

Svätý meč. [Przeł.] S. Ondica. Trnava 2001.

węgierski

A szent kard. [Przeł.] A. Pályi. Budapest 1967.

włoski

La Spada Santa. [Przeł.] P. Statuti. Milano 2002.

15. Najświętsza miłość. Opowiadania. Przedmowa: M. Kurzyna. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1950, 236 s.

Zawartość

Strzały za horyzontem; Jeep; Największa miłość.

16. Gwałtownicy. Eseje. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1951, 205 s. Wyd. 2 zmienione i poszerzone tamże 1957, 331 s.

Zawartość

Wyd. 1 zawiera: I. Żebrzący prorok (Leon Bloy): Wstęp; Katolik przeciw katolikom; Zawsze o sobie; Niecierpliwy; Le salut par les Juifs; Le Salette; Niewdzięczny Żebrak; Książki. – II. To co śpiewam, jest nieśmiertelne (Jerzy Bernanos): Wstęp; Droga przez literaturę; Przeciwnik; Święty; Noc konania; Encyklika do „Bałwanów”; Ksiądz; Dobosz honoru. – Wyd. 2 zawiera ponadto: Lawa gorejąca (Giovanni Papini): I. Lawa gorejąca; Burza młodości; Poeta i polityk; Prometeusz; Spotkanie z Bogiem; Inkwizytor; Odnalezienie człowieka; Znowu świętość, – II. Papini po wojnie, – III. Umarł Papini [poz. ]. – Adolf Nowaczyński: Żywot i śmierć pamflecisty; Od wojny z ck Krakowem do wojny z Niemcami; Ex undis potestas; Sumienie narodu; Alcybiades i Piłsudski; Sympatie i antypatie; Ścieżka w górę.

Przekłady

niemiecki

Die Gewalttätigen. [Przeł.:] E. Świeżawski, H. Deuring. Heidelberg 1961.

17. Klucz mądrości. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1951, 392 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1952, wyd. 3 1953, wyd. 4 1954, wyd. 5 1955, wyd. 6 1958, wyd. 7 1964, wyd. 8 1973, wyd. 9 1975, wyd. 10 1983 , wyd. 11 1988, wyd. 12 1996.

Nagrody

Nagroda im. W. Pietrzaka w 1954.

Przekłady

czeski

Klič moudrosti. [Przeł.] L. Nakládal. Praha 1979.

niemiecki

Der gelbe Kreuzzug. [Przeł.] W. Krause. Berlin 1955.

18. Listy Nikodema. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1952, 408 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1952, wyd. 3 1953, wyd. 4 1953, wyd. 5 1954, wyd. 6 1955, wyd. 7 1956, wyd. 8 w cyklu pt. Powieści biblijne zob. poz. ; wyd. 9 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1957, tamże: wyd. 10 1960, wyd. 11 1963, wyd. 12 1964, wyd. 13 1968, wyd. 14 1971, wyd. 15 1975, wyd. 16 (Dzieła) 1978, wyd. 17 (Dzieła) 1981, wyd. 18 1983, [wyd. 19] [Dzieła wybrane] 1986, [wyd. 20] (Dzieła) 1989, [wyd. 21] 1994, wyd. 22 1997, wyd. 23 2001, wyd. 24 2002.

Nagrody

Nagroda im. W. Pietrzaka w 1954.

Przekłady

afrikaans

Werp jon sorge op my. [Przeł.] L. Louw. Kaapstad 1962.

angielski

The letters of Nicodemus. [Przeł.] H.Ch. Stevens. London 1958, wyd. nast. Westminster 1960.

czeski

Listy Nikodémovy. [Przeł.] J. Simonides. Praha 1969.

flamandzki

Brieven van Nikodemus. [Przeł.] A. Hellemans. Mechelen 1968.

francuski

Celui qui vient la nuit. Lettres d'un pharisien. [Przeł.:] A. de Noblet, M. Zamienska. Fours-Paris 1956.

hiszpański

Cartas de Nicodemo. [Przeł. A.M. Rodón Klemensiewicz]. Barcelona 1956, wyd. nast.: wyd. 2-14 tamże 1957-1986, wyd. 19 2004.

niemiecki

Gib mir deine Sorgen. Die Briefe des Nikodemus. [Przeł.:] E. Świeżawski, H. Deuring. [Oprac.:] K.H. Heizmann. Freiburg 1955.
Briefe des Nikodemus. [Przeł.] E. Świeżawski. [Oprac.:] K.H. Heizmann. Berlin 1956, wyd. nast. 2-23 Berlin, Basel lub Freiburg 1956-1990; wyd. 3 [właśc. 24] Giesen, Basel 1999.

portugalski

Cartas de Nicodemo. [Przeł.] E. Pinheiro. Porto 1960.

rosyjski

Pis'ma Nikodima. [Przeł.] E. Golovina. Moskva 2002.

słowacki

Nikodémove listy. Rim 1975.
Nikodémove listy. [Przeł.] J. Buchta. Trnava 2000.

szwedzki

Ge mig ding sorger. [Przeł.] S. Stolpe. Stockholm 1961.

ukraiński

Lysty Nykodyma. [Przeł.] J. Chumak. Toronto 1963.

węgierski

Nikodémus levelei. [Przeł.:] S. Orzelski, E. Balogh. Budapest 1963.
Nikodémus levelei. [Przeł.] B. Kézai. Budapest 1977.

włoski

Lettere de Nicodemo. [Przeł.] G. Basso. Brescia 1959, wyd. nast. tamże: wyd. 2 1963, wyd. 10 1994.

19. Drzewa chodzące. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1953, 254 s. Wyd. 2 tamże 1955. Przedruk zob. poz. .

20. Jezus Chrystus i Jego apostołowie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1953, 301 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1953, wyd. 3 1954, wyd. 4 1958; wyd. łącznie z poz. zob. poz. .

Wyd. 1 ukazało się anonimowo.

21. Kościół w Chochołowie. Powieść. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1954. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1956, wyd. 4 1972; [wyd. 5] Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1985; wyd. 5 [właśc. 7] Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1998. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

hiszpański

Una iglesia en el Podhale. [Przeł.] A. M. Radón de Rubió. Barcelona 1964.

niemiecki

Die Kirche von Chocholov. [Przeł.:] E. Świeżawski, H. Deuring. [Oprac.:] N. Beer. Heidelberg 1961.

22. Manna i chleb. Opowieści biblijne. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1954, 231 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1955. Wyd. 3 i 4 łącznie z poz. pt. Stworzenie i naprawa zob. poz. .

23. Książki, idee i człowiek. Eseje, artykuły i szkice. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1955, 334 s.

Utwory drukowane w prasie w 1948-1954.

Zawartość

Przedmowa; Apokryf – powieść ewangeliczna; Najbardziej angielski pisarz [G. K. Chesterton]; Koniec sprawy czy jej początek [„Koniec sprawy” G. Greene'a]; Od szyderstwa do patosu [twórczość E. Waugh]; Najlepsza powieść Marshalla [twórczość B. Marshalla]; Setnik na polu wielkiej wojny [B. Marshall: „Only fade away”]; Spotkanie wśród gwiazd [A. de Saint-Exupéry]; Portret piórem [„Dialogues avec Monsieur Pouget” J. Guittona]; Odkrycie świętości [„Vie et mort de Jeanne d'Arc” R. Pernaud]; G. von Le Fort; O książkach Stefana Andresa; Dramat porucznika von Vlaanderen [„Płacz, ukochany mój kraju” A. Patona]; Papini po wojnie; Na przecięciu nieba i ziemi [„Niebo i ziemia” C. Cocciolego]; Casus: Fabrizio Lupo [C. Coccioli]; Dwie powieści o wojnie [T. Pliviera „Stalingrad” i N. Mailera „Nadzy i martwi”]; Gdyby duch niespokojny zdołał się wspiąć na tron Piotrowy... [„Hadrian VII” F. Rolfe'a]; Quo vadis – po latach [H. Sienkiewicza]; Wyprawa Rabban Somy; Góry i bohaterstwo; Literatura i mistyka; Pismo święte a pisarz.

24. Notatnik podróżny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1955, 145 s.

Wrażenia z podróży przez Belgię, Francję i Włochy odbytej w grudniu 1954 i styczniu 1955.

25. Opowiadania. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1955, 362 s.

Zawartość

Zawiera opowiadania z tomu poz. ; Miłosierdzie [poz. ]; Ewa.

Przekłady

niemiecki

opowiadania Ewa: Eva. [Przeł.] E. Wach. Berlin 1959, wyd. 2 tamże 1960.

26. Pustynia. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1955, 312 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1956, wyd. 3 w cyklu pt. Powieści biblijne, zob. poz. ; wyd. 4 1977; Warszawa: Dom Wydawniczy Pelikan 1989.

Przekłady

niemiecki

Die Wüste. [Przeł.:] E. Świeżawski, H. Deuring. [Przejrzał] N. Beer. Heidelberg 1957, wyd. 2 Moers 1987.

włoski

Deserto. [Przeł.] G. Bertone-Zieliński. Brescia 1993, [wyd.] 2 tamże 2004.

27. Dwudziesta brygada. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1956, 335 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1957; wyd. 3 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975; wyd. 3 [właśc. 4] Warszawa: Czytelnik 1988.

Przekłady

niemiecki

Kreuz und Bajonett. [Przeł.:] E. Świeżawski, H. Deuring. Berlin 1960.

28. Stworzenie i naprawa. 1. Manna i chleb; 2. Jezus Chrystus i Jego apostołowie. Wyd. 3 [!] Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1956, 512 s. Wyd. nast.: wyd. 4 [!] pt. Manna i chleb; Jezus Chrystus i Jego apostołowie. T. 1-2. Tamże 1963. Zob. poz. , .

29. A znak nie będzie mu dany. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1957, 376 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1958, wyd. 3 1960, wyd. 4 1964, wyd. 5 1967, wyd. 6 1973, wyd. 7 1977.

Cz. 2 cyklu; cz. 1 zob. poz. .

30. Powieści biblijne. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1957.

T. 1. Pustynia, 347 s. Zob. poz. .

T. 2. Wybrańcy gwiazd, 423 s. Zob. poz. .

T. 3. Listy Nikodema, 487 s. Zob. poz. .

T. 4. Święty miecz. 401 s. Zob. poz. .

31. Utwory wybrane. Przedmowa: Z. Kossak. T. 1-2. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1958, 750 + 631 s.

Zawartość

Zawiera powieści: W rozwalonym domu [poz. ]; Szata godowa [poz. ]; Drzewa chodzące [poz. ]; Kościół w Chochołowie [poz. ] oraz: Żyć katolicyzmem; Dux; W Spirze; Joanna; Stasiek [poz. ]; Busola; Agonia Mokotowa; Powrót; Odpust.

32. Wielkość i świętość. Eseje. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1958, 311 s.

Zawartość

I. Apokryf – powieść ewangeliczna [poz. ]; Pismo Święte a pisarz [poz. ]; Literatura i mistyka [poz. ]; Wciąż tajemniczy całun. – II. Najbardziej angielski pisarz [poz. ]; Od szyderstwa do patosu [poz. ]; Gdyby duch niespokojny [poz. ]; Budka ogrodnika; Francja – kraj misyjny; Prawdziwe „Dzieje duszy”; Nina pułkownika Fostera; Czas tortur i kanibalstwa; Nad rzeką Kwaj i gdzie indziej; Biały Chińczyk – ojciec Lebbe; Gertuda von Le Fort [poz. ]; Poszukiwanie nadczłowieczeństwa. – III. Teofilowi Grodzickiemu; Opowieść o Juliuszu i Zofii; Wielkość i świętość.

33. Przyszedłem rozłączyć... [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1959, 395 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1973, wyd. 4 1978, [wyd. 5] 1987.

Przekłady

niemiecki

Elisabeth von Thüringen. [Przeł.] V. Mika. Berlin 1962, wyd. 2-4 tamże 1965, 1970, 1981.

węgierski

A szeretet foglya. [Przeł.] P. Balássy. Budapest 1983, wyd. 2 1985.

włoski

Le rose di Turingia. Elisabetta d'Ungheria. [Przeł.] G. Bertone-Zieliński. Padova 1994.

34. Dłonie na murze. [Opowiadanie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1960, 145 s. Wyd. nast. tamże łącznie z przekł. angielskim pt. Dłonie na murze = Hands on the wall. [Przeł.] B. Przestępska: wyd. 2 1961, wyd. 3 1968.

Przekłady

angielski

Zob. wyżej.

czeski

Znamení rukou. [Przeł.] J. Simonides. Praha 1963.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: K. Strzałka. Polskie Radio 1980.

35. Niezwyciężona Armada. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1960, 400 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1966; wyd. 3 Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1971, wyd. 4 tamże 1984; [wyd. 5] Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych 1989.

Przekłady

czeski

Neporazitelná Armáda. [Przeł.] L. Nováková. Třebič 1999.

niemiecki

Die unüberwindliche Armada. [Przeł.:] E. Świeżawski, H. Deuring. Heidelberg 1963, wyd. nast. Moers 1991.

włoski

L'invincibile Armata. [Przeł.] P. Statuti. Casale Monferrato 1994.

36. Wyczerpać morze. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1961, 287 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 2 [!] 1968, wyd. 3 1972, wyd. 4 1980; wyd. 1 [!] Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987.

Przekłady

angielski

To drain the sea. [Przeł.] H.C. Stevens. London 1954, wyd. nast. tamże: 1964, 1966.

czeski

Přelévat moře. [Przeł.:] L. Nakládal. Praha 1971, [wyd. 2] Olomouc 1994.

niderlandzki

Hij is als de zee. [Przeł.] Ch. Daling. 's-Gravenhagen 1967.

niemiecki

Unendlich wie das Meer. [Przeł.:] E. Świeżawski, N. Beer. Heidelberg 1963.

37. Gra w wybijanego. Wspomnienia. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1962, 261 s. Por. poz. .

38. Piąty akt. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1962, 374 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1976, wyd. 3 1983.

Przekłady

niemiecki

Der fünfte Akt. [Przeł.] V. Mika. Berlin 1964.

39. Judyta i klocki. [Opowiadanie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1963, 119 s.

40. Moje boje i niepokoje. [Recenzje i artykuły]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1964, 199 s.

41. Niepotrzebni. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1964, 321 s. Wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1984.

Przekłady

niemiecki

Die überflüssigen. Heidelberg 1969.

42. Błękitne hełmy na tamie. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1965, 347 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1966; wyd. 3 Warszawa: Iskry 1975, tamże wyd. 4 1979; [wyd. 5] Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1987.

Przekłady

czeski

Modre přilby na přehradǎ. [Przeł.] L. Nakládal. Praha 1976.

43. Głosy czasu. Szkice historyczne. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1966, 460 s.

Szkice z dziejów Kościoła. Por. poz. , , , .

44. Doścignięty. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1967, 291 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1973, tamże: wyd. 3 1976, wyd. 4 1980, [wyd. 5] 1987.

45. Marcin powraca z daleka. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1967, 263 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1971, wyd. 3 1974, wyd. 4 1979 (Dzieła).

46. Doba krucjat. Szkice historyczne z XI–XIII w. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1968, 436 s.

Szkice z dziejów Kościoła. Por. poz. , , , .

47. Spalone mosty. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1969, 275 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1971; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1979, wyd. 4 tamże 1981.

48. Rozdarty kościół. Szkice historyczne z XIV w. – poł. XVI w. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1970, 453 s.

Szkice z dziejów Kościoła. Por. poz. , , , .

49. Tylko w jednym życiu. [Wspomnienia]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1970, 430 s. Wyd. 2 poszerzone tamże 1977.

Uzupełnione i poszerzone wydanie książki „Gra w wybijanego” [poz. ].

50. W co wierzę. [Rozmyślania religijne]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1970, 121 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1975. Przedruk zob. poz. .

51. Tak biały, jak czerwona jest krew. [Powieść]. (Dzieła). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1972, 251 s. Wyd. 2 tamże 1979.

52. Złota przędza. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1972.

53. Czas letnich chrześcijan. Szkice historyczne z połowy XVI–XVIII w. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1973, 298 s.

Szkice z dziejów Kościoła. Por. poz. , , , .

54. Jak węgiel jeszcze zielony. [Rozważania religijne]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1973, 228 s.

Dotyczy m.in. św. Maksymiliana Kolbego, św. Teresy z Lisieux, A. Salawy.

55. Kariera Kraka. Scenariusz filmowy. [7 odcinków; współautor:] M.T. Nowakowski. Ekranizacja 1973.

56. A zebrany stał się jedno. Szkice historyczne z XVIII–XX w. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1974, 416 s.

Szkice z dziejów Kościoła. Por. poz. , , , .

57. Truciciele. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1974, 231 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Iskry 1977, tamże: wyd. 3 1980, wyd. 4 1984, [wyd. 5] 1988.

58. Nędze wydziedziczonego króla. [Rozmyślania religijne]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1975, 211 s.

59. Bramy Lipska. [Powieść o ks. Józefie Poniatowskim]. Warszawa: Iskry 1976, 309 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1978 [właśc. 1977]; wyd. 3 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1983, tamże wyd. 4 1985.

Przekłady

czeski

Před branami Lipska. [Przeł.] J. Simonides. Praha 1988.

niemiecki

Vor den Teren Leipzigs. [Przeł.] K. Wolff. Berlin 1985.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: M. Komorowska. Polskie Radio 1976.

60. Karino. Scenariusz serialu telewizyjnego. [Współautorzy:] J. Batory, M.T. Nowakowski. Telewizja Polska 1976.

61. Nim ziemia powstała... [Felietony]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1976, 225 s.

Tu także na s. 171-222: Skąpiec Boży [nowa wersja poz. ].

62. Cień Ojca. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1977, 240 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1978, wyd. 3 (Dzieła). 1980, wyd. 4 1985, [wyd. 5] 1987, wyd. 6 tamże 1994, wyd. 7 1997, wyd. 8 2001, wyd. 9 2003, wyd. 10 2005.

Ciąg dalszy zob. poz. .

Nagrody

Nagroda „Prato Narrativa '80” w 1980.

Przekłady

czeski

Stín Otce. [Przeł.] M. Havránková. Brno 1994, toż wyd. 2 Praha 2001.

hiszpański

La sombra del Padre. [Przeł.] J.F.D. Jagusiak. Madrid 1984, toż wyd. 2 1985, wyd. 3 1986, wyd. 8 1990, toż wyd. 9 1992, wyd. 15 [!] [2000], wyd. 17 2004.

niemiecki

... nimm das Kind und seine Mutter. Eine Joseph-Roman. [Przeł.] T. Mechtenberg. Freiburg im Breisgau 1978, wyd. 2 tamże 1981; wyd. 3 Moers 1990.

słowacki

Otcov tieň. [Przeł.] S. Ondica. Trnava 1999.

słoweński

Rednik. Roman a sv. Jožefu. [Przeł.] F. Vodnik. T. 1-2. Gorica 1980.

węgierski

József az ács. [Przeł.] P. Balássy. Budapest 1980, wyd. nast.: tamże [1990], tamże 1994.

włoski

L'Ombra del Padre. [Przeł.] G. Bertone-Zieliński. Brescia 1980.

63. Sprawy ludzi mocnych; W co wierzę? (Dzieła). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1978, 262 s. Zob. poz. .

64. Samson i Dalila. [Powieść o Janie III Sobieskim i królowej Marii Kazimierze]. Warszawa: Iskry 1979, 369 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1982, wyd. 3 1983, [wyd. 4] 1987.

Przekłady

hiszpański

Bajo las muralles de Viena. La historia de Juan Sobieski. [Przeł.] M. Velasco. Madrid [2002].

słowacki

Samson a Dalila. [Przeł.] M. Andráš,. Bratislava 1987.

włoski

Sotto le mura di Vienna. [Przeł.] P. F. Poli. Brescia 1985, [wyd. 2] tamże 2002.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: M. Komorowska. Polskie Radio 1979.

telewizyjne

Adaptacja: M. Komorowska. Telewizja Polska 1983.

65. Spotkania jasnogórskie. [Opowiadania]. (Dzieła). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1979, 229 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 (Dzieła). 1980, wyd. 3 (Dzieła). 1982 ; wyd. 4 poszerzone 1984, wyd. 5 tamże 1995.

Zawartość

Jadwiga; Świątkarz; Kopernik; Hozjusz; Męciński; Sobieski; Pułaski; Poniatowski; Feliński, Jan [XXIII]; Ojciec Maksymilian; Stary człowiek i dziecko; w wyd. 4 ponadto: Prymas Polski (S. Wyszyński).

Przekłady

angielski

Meeting with the Madonna. Warszawa 1988.

hiszpański

Encuentros con la Senora. [Przeł.] J. E. Perruca. Madrid 1989.

66. Byśmy ten Pański dźwignęli świat. [Felietony i recenzje]. (Dzieła). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1980, 234 s.

67. Małżeństwo Anny. [Powieść]. (Dzieła). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1981, 326 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1983, wyd. 3 1987 [właśc. 1986], wyd. 4 1998.

Cz. 1 cyklu; cz. 2 zob. poz. .

68. Najlepsza cząstka. Opowieść o matce Franciszce Siedliskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1982, 86 s.

69. Dzieci Anny. [Powieść]. (Dzieła). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1983, 242 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1984, [wyd. 3] 1986, wyd. 4 1998.

Cz. 2 cyklu; cz. 1 zob. poz. .

70. Pacierz, co płacze i piorun, co błyska. [Powieść o J. Słowackim]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 207 s. Wyd. nast. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1988.

71. Ziemia Ewangelii. [Reportaż z podróży do Ziemi Świętej]. (Dzieła). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1983, 76 s.

72. A to jest zwycięzca. Opowieść o Zygmuncie Szczęsnym Felińskim arcybiskupie warszawskim. Ład 1984 nr 37 – 51/52. Wyd. osobne Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1986, 230 s. Wyd. nast.: tamże 1986, wyd. 3 tamże 2002.

73. Ewa. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1985, 230 s.

Zawartość

Busola [poz. ]; Stasiek [poz. ]; Powrót [poz. ]; Stary człowiek i dziecko [poz. ].

Przekłady

niemiecki

Eva. [Przeł.] E. Wach. München 1997.

74. Grom uderza po raz trzeci. [Powieść]. (Dzieła). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1985, 101 s. Wyd. 2 tamże 1988.

Przekłady

hiszpański

Y el rayo cayo por tercera vez. [Przeł.] B. Grochowska-Hernández. Madrid 1988, [wyd.] 4 tamże 2001.

serbsko-chorwacki

Svjedok svjetla. [Przeł.] M. Mrkonjić. Sarajevo 1990.

włoski

La folgore colpisce per la terza volta. [Przeł.] V. Boni. Brescia [1987], wyd. nast. tamże: wyd. 2 tamże 1988, [wyd. 3] tamże 2004.

75. Kto was zabije... [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1985, 219 s.

Przekłady

włoski

Chiungte vi uccidera. [Przeł.] G. Bertone-Zieliński. Brescia 1988.

76. Miara wybranych. [Felietony]. (Dzieła). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1985, 296 s.

77. Jak drzewa z tajgi. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1986, 556 s.

Zawartość

Ewa [poz. ]; Strzały za horyzontem [poz. ]; Miłosierdzie [poz. ]; Jeep [poz. ]; Judyta i klocki [poz. ]; Największa miłość [poz. ]; Dłonie na murze [poz. ]; Jak drzewa z tajgi.

78. Pikuś. [Dla dzieci]. Warszawa: Presspol [1986], [15] s.

79. Świat popiołów. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1986, 102 s.

80. Tajemnica gawronka. [Dla dzieci]. Warszawa: Presspol 1986, [15] s.

81. W cieniu nienawiści. Scenariusz filmowy. [Autorzy:] J. Dobraczyński, W. Żukrowski. Ekranizacja 1986.

82. O każdego człowieka. [Felietony]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1987, 254 s.

83. Ptaki śpiewają, ryby słuchają. [Powieść o św. Antonim]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1987, 141 s. Wyd. 2 tamże 1990.

Przekłady

hiszpański

San Antonio de Padua. Gran predicador y hombre de ciencia. [Przeł.] B. Grochowska-Hernández. Madrid 1987, [wyd. 5] tamże 2001.

włoski

Gli ucelli cantano i pesci ascoltano... [Przekł.] G. Bertone-Zieliński. Brescia 1988, wyd. nast. Padova 1994.

84. W Państwie Środka. Notatki z podróży do Chin. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987, 53 s.

85. Magdalena. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1988, 190 s.

Przekłady

hiszpański

Magdalena. [Przeł. B. Grochowska-Hernández]. Madrid 1992, [wyd.] 3 tamże 2000.

włoski

Ho visto il maestro! [Przeł.] P. Statuti. Milano 2005.

86. Tak traktuję moich przyjaciół. [Powieść o św. Teresie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1990, 189 s.

Przekłady

włoski

Il fuoco nel mio cuore. [Przeł.] P. Statuti. Milano 2004.

87. Brama niebios. Apokryf maryjny. Szczecin: Ottonianum 1994, 125 s.

Kontynuacja powieści Cień Ojca [poz. ].

Przekłady

1. F. Mauriac: Pielgrzymi. [Powieść]. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1936. Wyd. 2 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1957.
2. Żółty zeszyt. Ostatnie rozmowy św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Zebrane przez Matkę Agnieszkę od Jezusa. [Przeł.:] E. Szwarcenberg-Czerny, J. Dobraczyński. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1975, 207 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1977, [wyd. 3] 1988, wyd. 4 1997, [wyd. 5] 1998, wyd. 5 [!] 2000, wyd. 6 [właśc. 7] 2003, wyd. 7 2007.

Prace redakcyjne

1. ...I jak Pan serca mego żąda. [Modlitewnik]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1978 [właśc. 1979], 322 s. Wyd. 2 tamże 1979.
2. Maxymilian Kolbe. [Antologia]. Oprac.: J. Dobraczyński, P. Balásy. [Budapest] 1979.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1951, 1956, 1966, 1976, 1988.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
A. Niewiadowski: Jan Dobraczyński. Fantastyka 1983 nr 6, przedruk w: A. Niewiadowski, A. Smuszkiewicz: Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Poznań 1990.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Książki

Z. Lichniak: Szkic do portretu Jana Dobraczyńskiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1962, 238 s.
A. Rogalski: Dobraczyński. Warszawa: Agencja Autorska 1969, 55 s., przekł.: angielski [Przeł.] K. Cękalska. Warszawa 1981, francuski: [Przeł.] B. Grzegorzewska. Warszawa 1971, niemiecki: [Przeł.] V. Mika. Berlin 1970.

Artykuły

K. Koźniewski: Dorobek pisarski Jana Dobraczyńskiego. Twórczość 1947 nr 9.
K. Pruszyński: Jan Dobraczyński, czyli trudności katolickiego pisarza. Odrodzenie 1947 nr 26, przedruk w tegoż: Wybór pism publicystycznych. T. 2. Kraków 1966.
I. Sławińska: Pisarstwo Jana Dobraczyńskiego. Dziś i Jutro 1949 nr 28.
Z. Lichniak: Rozmowa o pisarzu. W tegoż: Obrachunki ze współczesnością. Warszawa 1955.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Narrator niewyczerpany. W tejże: Kalejdoskop literacki. Warszawa 1955.
Z. Lichniak: Dobraczyński długodystansowiec. W tegoż: Raptularz literacki. Warszawa 1957.
A. Gerard: Człowiek wielu epok. Kierunki 1958 nr 47.
W. Olszewski: O pisarzu popularnym. Horyzonty”, Paryż 1961 nr 65.
W. Sadkowski: Prometeusz skowany. W tegoż: Literatura katolicka w Polsce. Warszawa 1963.
J. Ziomek: Jan Dobraczyński. Księgi (bez) Wyjścia. W tegoż: Wizerunki polskich pisarzy katolickich. Poznań 1963.
Z. Żabicki: Przeczytałem Dobraczyńskiego. W tegoż: Tradycja, styl, obyczaj. Warszawa 1963.
A. Łaszowski: Pisarz kontrowersyjny. Kierunki 1965 nr 17.
W. Sadkowski: Wątpliwe męczeństwo. W tegoż: Penetracje i komentarze. 1960-1965. Warszawa 1967.
L. Bittei: Dobraczyński na Węgrzech. Życie i Myśl 1968 nr 3.
J. Piechowski: Bohaterowie Dobraczyńskiego. „Kierunki1969 nr 48.
Z. Lichniak: Jan Dobraczyński. Życie i Myśl 1970 nr 7/8.
K. Pieńkosz: Apokryfy, historia, współczesność. Literatura 1977 nr 50.
B. Kruszewska: Tematyka Starego Testamentu w powieściach Jana Dobraczyńskiego i Zofii Kossak-Szczuckiej. Novum 1978 nr 2.
B. Kruszewska: Wielorakie aspekty aktualnej rzeczywistości w wybranych współczesnych powieściach Jana Dobraczyńskiego. Novum 1979 nr 2.
Z. Lichniak: Jan Dobraczyński. „Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Pax1979 nr 2.
Jubileusz Dobraczyńskiego. „WTK1980 nr 16 [tu artykuły: A. Gieysztor: Krajobraz rzeczy i ludzi; H. Samsonowicz: Jego powieści historyczne; J. Stępień: Życie zakorzenione w wiersze; J. Wójcik: W imię wspólnych wartości; W. Żukrowski: Między mieczem i palmowym liściem].
A. Micewski: Dobraczyński i historia. Tygodnik Powszechny 1981 nr 19.
L. Wieluński: Paradoks Dobraczyńskiego. „Perspektywy1982 nr 10.
B. Kazimierczyk: Instytucja: Dobraczyński (O książkach – i o życiu – autora „Listów Nikodema” – dygresyjnie). Kultura, Oświata, Nauka 1983 nr 8.
T. Lewandowski: Piękno mistyczne i świata gwar. Tygodnik Kulturalny 1983 nr 30.
Z. Macużanka: Idee – prawdy przeżyte Jana Dobraczyńskiego. Nowe Książki 1983 nr 10.
R. Teyszerski: Niczym nie Żyć godnie. Kierunki 1985 nr 16.
J. Pilch: przerywana równina. „Puls”* 1987 nr 34.
T. Dworak: Powieści Dmowskiego i „Spadające liście. Kierunki 1989 nr 47.
T. Sołtan: Jednostka i wspólnota. Kierunki 1989 nr 14.
T. Lewandowski: Jan Dobraczyński. W: Literatur Polens 1944 bis 1985. Berlin 1990.
A. Biernacki: Lampasa Jana Dobraczyńskiego. Kultura”, Paryż 1994 nr 10.
J. Grzegorczyk: Kto ratuje jedno życie... W Drodze 1994 nr 5.
A. Rogalski: Jan Dobraczyński (1910-1994). Życie i Myśl 1994 nr 2.
B. Urbankowski: Pisarz wypróbowanych wartości. Ład 1994 nr 22.
P. Bratkowski: Dziwny życiorys. Gazeta Wyborcza 1999 nr 153.
M. Głowiński: Tajemnica Dobraczyńskiego. „Gazeta Wyborcza1999 nr 153, przedruk pt. Casus: Dobraczyński. W tegoż: Skrzydła i pieta. Kraków 2004.
T. Lewandowski: Paradoks książki pięknej religijnie. Magazyn Literacki 1999 nr 4.
P.R. Mazur: Poznać „niemiecką duszę. Cywilizacja 2004 nr 10.
K. Masłoń: Pisarz utkany z moheru. Rzeczpospolita 2007 nr 133.

Najeźdźcy

T. Sołtan: Zaczęło się świtem 1 września. (O „Najeźdźcach” Jana Dobraczyńskiego). Kierunki 1989 nr 37.
I. Paprocka: I Niemcy też ludzie. Wizerunki „Najeźdźców” Jana Dobraczyńskiego. W: Druga wojna światowa w literaturze polskiej i obcej. Lublin 1994.

Brama niebios

P. Urbański: Pożegnanie Nikodema. Pogranicza 1995 nr 2.