BIO

Urodzony 4 stycznia 1902 w Dukli (powiat krośnieński); syn Władysława Dihma, urzędnika pocztowego, i Bronisławy z Obłazów. Uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Wadowicach. W 1920 zdał egzamin maturalny i rozpoczął służbę wojskową. Zwolniony z wojska po upływie pół roku, podjął studia w zakresie historii i filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ze względu na trudne warunki materialne był zmuszony przerwać studia i w roku szkolnym 1923/24 objął posadę nauczyciela w Gimnazjum im. J. Zamoyskiego w Lublinie. Po roku powrócił do Krakowa z zamiarem kontynuowania studiów i poszukiwań archiwalnych. W 1925/26 ponownie pracował jako nauczyciel w Prywatnym Gimnazjum im. M. Konopnickiej w Wieliczce, nie przerywając jednak badań naukowych. W 1928 uzyskał stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy Niemcewicz jako polityk i publicysta w czasie Sejmu Czteroletniego (promotor prof. Wacław Sobieski) oraz złożył egzamin nauczycielski. W tymże roku otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej, dzięki któremu mógł przez trzy lata prowadzić poszukiwania i badania naukowe w Bibliotece Polskiej i we francuskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Paryżu oraz w archiwach Wiednia i Drezna, a także w licznych archiwach i bibliotekach krajowych. Ze względu na zły stan zdrowia powrócił w 1931 do Wadowic i do 1939 uczył w Prywatnym Gimnazjum oo. Karmelitów Bosych. Równocześnie pracował społecznie, będąc prezesem oddziału Towarzystwa Szkoły Ludowej w Wadowicach oraz kierując czytelnią i wypożyczalnią książek. Kontynuował też badania naukowe oraz opracowywał dla Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oceny książek przeznaczonych dla bibliotek szkolnych. Zmobilizowany w sierpniu 1939 uczestniczył w stopniu plutonowego rezerwy w kampanii wrześniowej; 18 września wraz z oddziałem przekroczył granicę rumuńską. Po czteromiesięcznym pobycie w Rumunii w różnych obozach dla uchodźców, w lutym 1940 został wysłany jako nauczyciel z grupą polskiej młodzieży do Algieru. Do 1944 wykładał w polskim gimnazjum i liceum w El-Biar pod Algierem, następnie we Włoszech w Trani (1944-46), później w różnych obozach w Anglii (1946-47). W listopadzie 1947 powrócił do kraju. Od lutego 1948 do czerwca 1952 był nauczycielem w gimnazjum w Wadowicach. Jesienią 1952 podjął prace zlecone w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. We wrześniu 1953 rozpoczął pracę w Zakładzie Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Zespole Oświecenia. W 1959 uzyskał tytuł naukowy docenta. Był członkiem Komisji Historycznoliterackiej Oddziału Krakowskiego PAN. Zmarł 22 października 1965 w Krakowie; pochowany w Wadowicach.

Twórczość

1. Niemcewicz jako polityk i publicysta w czasie Sejmu Czteroletniego. Kraków: Z zasiłku Wydziału Nauki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego; [drukarnia:] W.L. Anczyc 1928, 160 s.

Praca doktorska.

2. Trzeci maj. Kraków: Wydawnictwo Literacko-Naukowe 1931, 56 s.

Rozdział z zamierzonej pracy o Sejmie Czteroletnim.

3. Sprawa konstytucji ekonomicznej z 1791 r. na tle wewnętrznej i zagranicznej sytuacji Polski. [Monografia]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1959, 371 s. Polska Akademia Nauk Komitet Historii Nauki.

4. Kościuszko nieznany. Wydanie pośmiertne. [Studia i szkice]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1969, 445 s.

Zawartość

Wstęp. Historyczna pochwała Tadeusza Kościuszki w świetle nowszych materiałów i naukowych rozważań; Studia Kościuszki w Korpusie Kadetów i w Paryżu; Jak to było naprawdę z Kościuszką pod Dubienką; Uwolnienie Kościuszki przez cara Pawła i jego przysięga; Wyjazd Kościuszki z Petersburga i jego podróż do Stanów Zjednoczonych; Dramatyczne rozstanie się Niemcewicza z Kościuszką w Ameryce i próba wyjaśnienia sprawy „cudownego uzdrowienia” Naczelnika; Niemcewicz o Kościuszce w „Notes sur ma captivité”; Zrzucenie kajdan; Pochwała Tadeusza Kościuszki przez J.U. Niemcewicza.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Przygotowanie Konstytucji 3 maja ważnym etapem w urzeczywistnieniu idei niepodległości. W: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie. Warszawa 1930 s. 386-398.
Nieznana powieść J.U. Niemcewicza z czasów Królestwa Kongresowego. Pamiętnik Literacki 1932 z. 2 s. 191-217 [dot.: Mniemana sierota czyli Obraz czasów].
Prawdziwa historia „Jana z Tęczyna. Pamiętnik Literacki 1955 z. 1 s. 238-260.
Analiza i interpretacja tekstu. W: Księga pamiątkowa ku czci Stanisława Pigonia. Kraków 1961 s. 235-240 [dot.: J.U. Niemcewicz: Lamentacje to jest Narzekania Szczęsnowe].

Prace edytorskie i redakcyjne

1. J.U. Niemcewicz: Dwaj panowie Sieciechowie. Powieść. [Wstęp i objaśnienia:] J. Dihm. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1950, XII, 52 s. Biblioteka Narodowa I, 135.
2. J.U. Niemcewicz: Jan z Tęczyna. Powieść historyczna. Oprac.: J. Dihm. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1954, CVIII, 414 s. Biblioteka Narodowa I, 150.
3. J.U. Niemcewicz: Pamiętniki czasów moich. [Oprac.] i wstęp: J. Dihm. Przypisy: Z. Lewinówna i J. Dihm. Wyd. 1 wg obszerniejszej wersji rękopiśmiennej. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 442 + 446 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1964.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 4. Warszawa 1966.
• „Rocznik Literacki 1965” wyd. 1967 (J. Chudek).
P. Grzegorczyk: Jan Dihm. W tegoż: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-1967. Cz. 2. Warszawa 1986.
Słownik badaczy literatury polskiej. T. 2. Łódź1998 (J. Starnawski).

Ogólne

Artykuły

M. Friedberg: Jan Dihm (1902-1965). Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 1966 nr 1/2.
• [P. Grzegorczyk] (pg): Jan Dihm (1902-1965). Ruch Literacki 1966 nr 1.
A. Zahorski: Jan Tytus Dihm (4 I 1902 – 22 X 1965). Kwartalnik Historyczny 1966 nr 3.

Niemcewicz jako polityk i publicysta w czasie Sejmu Czteroletniego

I. Chrzanowski. „Ruch Literacki1928 nr 9.
K. Czachowski. „Wiadomości Literackie1928 nr 38.

Trzeci maj

W. Tokarz. „Kurier Warszawski1932 nr 122.
A. Skałkowski. „Kwartalnik Historyczny” [1933] t. 1.

Kościuszko nieznany

J. Skowronek: Na tropach prawdy i legendy. Kultura 1969 nr 29.
J.Z. Słojewski. „Świat1969 nr 24.
B. Grochulska. „Mówią Wieki1970 nr 7.
• [T. Syga] T.S. „Stolica1970 nr 9.
J. Łojek: Mistyfikacje kościuszkowskie. Kontrasty 1985 nr 5.

J.U. Niemcewicz: Dwaj panowie Sieciechowie

T. Mikulski. „Zeszyty Wrocławskie1950 nr 3/4.

J.U. Niemcewicz: Pamiętniki czasów moich

M. Stępień: Pamiętniki. Ruch Literacki 1962 nr 2.
T. Syga: Pamiętniki J.U. Niemcewicza. Przegląd Humanistyczny 1962 nr 6.