DICKSTEIN-WIELEŻYŃSKA Julia

Urodzona ok. 1881 w Warszawie; córka Samuela Dicksteina, matematyka, profesora Uniwersytetu Warszawskiego, i Pauliny z Natansonów. Ukończyła prywatną pensję Zuzanny Morawskiej w Warszawie, a następnie trzyletnie kursy dokształcające. Przez trzy lata studiowała filozofię ścisłą w Berlinie, a później przez dwa lata kontynuowała studia w Rzymie, gdzie otrzymała doktorat z filozofii. Znała dwanaście języków. Po powrocie do kraju w 1905 zajmowała się m.in. propagowaniem literatury i kultury włoskiej, pracą społeczną oraz pracą literacką i przekładową. Debiutowała w 1906 na łamach „Nowego Słowa” (nr 1) artykułem pt. O kwestii kobiecej, a jako poetka w 1910 utworem pt. Posąg (proza poetycka) opublikowanym w piśmie „Romans i Powieść” (nr 53). Wiersze, artykuły na tematy literackie i emancypacji kobiet, przekłady (głównie z literatury włoskiej, a także angielskiej, czeskiej i hiszpańskiej) ogłaszała m.in. w „Nowej Gazecie” (1906-13 i 1917-18) oraz w jej dodatku „Literatura i Sztuka” (1910-13), „Książce” (1908-13, m.in. recenzje w dziale Krytyka), „Krytyce” (1910-14), dodatku tygodnika „Świat” pt. „Romans i Powieść” (1910-19). Pracowała społecznie, biorąc udział w konspiracyjnym ruchu patronatu nad więźniami politycznymi (założyła m.in. bibliotekę więzienną w Arsenale). Była też już w tym czasie aktywną działaczką ruchu emancypacji kobiet, a w okresie późniejszym członkinią Polskiego Stowarzyszenia Równouprawnienia Kobiet. Od 1915 wykładała literaturę polską i włoską na trzyletnich Kursach Pedagogicznych dla Kobiet Jana Miłkowskiego, a następnie (od 1926) na Wolnej Wszechnicy Polskiej. Około 1927 uzyskała doktorat na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie na podstawie pracy Konopnicka. Dzieje natchnienia i myśli. Na przełomie 1926/27 wyszła z mąż za pułkownika Aleksandra Wieleżyńskiego, inżyniera i matematyka (rozwód 1927). Przewodniczyła polsko-włoskiemu Towarzystwu im. Leonarda da Vinci (od 1925), działała w komitetach powstałych dla uczczenia pamięci Adama Asnyka, Marii Konopnickiej, Kornela Ujejskiego, propagowała twórczość Aleksandra Fredry. Angażowała się w prace Towarzystwa Kultury Polskiej i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, należała do Polskiego PEN Clubu. Zainteresowana literaturą serbsko-łużycką (liczne artykuły oraz przekłady), w 1936 założyła Polskie Towarzystwo Przyjaciół Narodu Łużyckiego. Publikowała w wielu czasopismach, m.in. w „Tygodniku Polskim” (1920-22), „Przeglądzie Warszawskim” (1922-25) „Bluszczu” (1923-25), „Epoce” (1926-29), „Kobiecie Współczesnej” (1927-34), „Polonii-Italii” (1928-29, 1938), „Kwartalniku Klasycznym” (1930-31, 1933), „Przeglądzie Humanistycznym” (1930-33), „Kamenie” (1934/35-36), „Skawie” (1939). Współpracowała też z pismami zagranicznymi, m.in. „L'Europe Orientale” (Rzym, 1921-36), „Inostri Quaderni” (Lanciano, 1925-27). W 1938 otrzymała Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za zasługi dla polskiej sztuki i literatury. W czasie okupacji niemieckiej przebywała w Warszawie. W październiku 1939 doznała obrażeń na skutek potrącenia przez niemiecki samochód. W 1941 została aresztowana przez gestapo i osadzona na Pawiaku; dzięki interwencjom przyjaciół zwolniono ją po roku. Od września 1942 mieszkała w zakładzie opiekuńczym na Solcu (Przytułek św. Franciszka Salezego) pod przybranym nazwiskiem Julia Mianowska. Kontynuowała prace przekładowe. Zmarła 20 września 1943 w Szpitalu Praskim w Warszawie; pochowana tamże na Cmentarzu Bródnowskim.