BIO

Urodzony 2 marca 1919 w Warszawie; syn Leona Dębnickiego, architekta, i Eugenii z Maszkowiczów, śpiewaczki. Uczył się kolejno w gimnazjach w Milanówku i w Warszawie: w Prywatnym Gimnazjum i Liceum Towarzystwa im. J. Zamoyskiego, w Gimnazjum Wojciecha Górskiego oraz w Gimnazjum im. S. Staszica. W tym czasie nawiązał współpracę z pismem dzieci i młodzieży założonym przez Janusza Korczaka pt. „Mały Przegląd”, na którego łamach debiutował w 1933 artykułem Nauczyciel barbarzyństwa (dodatek do nr 160 pisma „Nasz Przegląd”; podpisany Tadeusz B-ski), a następnie do 1937 ogłaszał artykuły i reportaże (także pod pseudonimem Tadeusz Borkowski). Po zdaniu matury w 1937 studiował medycynę na Uniwersytecie Warszawskim oraz — jako wolny słuchacz — polonistykę. Równocześnie pełnił funkcję sekretarza redakcji tygodnika „Wotum (Wolna Trybuna Młodzieży)” oraz publikował do 1939 liczne artykuły na łamach pism: „Akademik Socjalista”, „Cukunft”, „Młodzi idą”, „Naje Fołkscajtung”, „Wolna Młodzież”. Działał w Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej (1936-38), a po jego likwidacji w Sekcji Akademickiej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) w Centralnym Wydziale Młodzieży PPS. Po wybuchu II wojny światowej brał udział jako ochotnik w kampanii wrześniowej, pracując w szpitalu polowym. Podczas okupacji niemieckiej przebywał początkowo w Warszawie. Od końca 1939 należał do współzałożycieli konspiracyjnej organizacji socjalistycznej Gwardia i pełnił funkcję redaktora jej organu wydawanego od września 1940 pt. „Zagadnienia”. W tym czasie ożenił się z Marią Oleksiewicz (rozwiedzeni). Uczęszczał na tajne kursy medyczne. Od jesieni 1941 kontynuował działalność konspiracyjną w organizacji Polscy Socjaliści oraz od maja 1942 współredagował pismo tej organizacji pt. „Robotnik”. Jesienią 1942 został aresztowany; uwolniony dzięki staraniom organizacji, przeniósł się do Lwowa, a następnie na Kielecczyznę, gdzie od 1943 współdziałał w tworzeniu grup organizacji Polscy Socjaliści (PS), a później Robotniczej Partii Polskich Socjalistów (RPPS) oraz oddziałów Milicji Ludowej RPPS. Od lata 1943 do 1944 redagował konspiracyjny organ młodzieży PPS Okręgu Kielce „Płomienie” (Suchedniów-Kielce). Po wojnie pełnił funkcję przewodniczącego Rady Narodowej w Suchedniowie i sekretarza tamtejszego Komitetu PPS (a następnie Komitetu Kieleckiego PPS). Był też członkiem Rady Naczelnej PPS (do 1947). Należał do kolegiów redakcyjnych tygodnika „Życie Robotnicze” oraz „Dziennika Kieleckiego”. Równocześnie prowadził szpital w Suchedniowie i ośrodek zdrowia Zakładów Wytwórczych Społem w Kielcach. W końcu 1945 wyjechał do Paryża jako II sekretarz Ambasady Polskiej. W 1946-47 był wiceprzewodniczącym Międzynarodówki Młodzieży Socjalistycznej. Redagował pismo „Robotnik Polski we Francji” oraz był korespondentem Socjalistycznej Agencji Prasowej i „Expressu Wieczornego”. Publikował także na łamach paryskiej „Gazety Polskiej” (1946-47). W 1946-68 był członkiem Zarządu Polskiego Komitetu Korczakowskiego. Po powrocie do kraju w 1947 zamieszkał w Warszawie i pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a następnie do 1949 w Ministerstwie Administracji Publicznej; redagował „Biuletyn Ministerstwa Administracji Publicznej”. Od 1949 zajmował się głównie dziennikarstwem, a także sprawami służby zdrowia. W 1949-53 był redaktorem Agencji Prasowo-Informacyjnej. Jako prozaik debiutował w 1950 reportażem Wiek XX, ogłoszonym w tygodniku „Wieś” (nr 12). W 1953-54 był zastępcą redaktora naczelnego tygodnika „Wieś”; w 1954 należał do kolegium redakcyjnego tygodnika „Chłopska Droga”. W 1955-61 współpracował z pismem „Film” jako recenzent filmowy, a w 1956-59 pełnił nadto funkcję redaktora naczelnego. W 1956-67 był działaczem Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy i Pisarzy Turystycznych (Fédération Internationale des Journalistes et Écrivains de Tourisme): w 1961-63 jako przewodniczący, od 1963 jako wiceprzewodniczący. W 1961-65 pracował w Zarządzie Głównym Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich jako kierownik Wydziału Zagranicznego (członek do 1982). W 1963-65 prowadził w telewizji własne programy dla młodzieży pt. Na dalekich drogach. W 1964-65 był rzecznikiem prasowym Ministerstwa Zdrowia. Współpracował z pismami: „Kultura” (1964-67; tu w 1966-67 cykl recenzji telewizyjnych pt. Życie na szkle) oraz „Głos Pracy” (w 1968-70 stały felieton telewizyjny). W 1966 został członkiem Związku Literatów Polskich; aktywnie uczestniczył w pracach zarządu Oddziału Warszawskiego, pełniąc m.in. funkcje sekretarza zarządu Oddziału (1979) oraz wiceprezesa Oddziału (1981-86). Od 1979 był członkiem Zarządu Polskiego Komitetu Korczakowskiego oraz członkiem Prezydium Międzynarodowego Stowarzyszenia im. dr. J. Korczaka. W 1980 ożenił się z Ewą Damrosz. Odznaczony m.in. Krzyżem Grunwaldu III klasy (1946), Złotym Krzyżem Zasługi (1945 i 1955), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1975), medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (1981). Zmarł 2 marca 1986 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.

Twórczość

1. Opowiadania świętokrzyskie. [Warszawa:] Czytelnik 1954, 246 s.

Zawartość

Wigilijny wieczór; Kurzawa; Tam, gdzie światło nie dotrze; Sprawa Nakwaskiego; Człowiek – niełatwa sprawa; Pogodny dzień.

2. Trudne szczęście. Powieść. [Warszawa:] Czytelnik 1954, 295 s.

3. Gérard Philipe. [Biografia]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1958, 106 s.

4. Krzyk przez sen. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1965, 348 s. Wyd. 2 tamże 1975.

Nagrody

II nagroda w konkursie Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach, Oddziału Związku Literatów Polskich i Czytelnika na powieść współczesną o Kielecczyźnie.

5. Nieprzetarty szlak. [Opowiadania dla młodzieży; autorzy:] K. Dębnicki, K. Salaburska. Warszawa: Wydawnictwo Harcerskie 1965, 346 s. Wyd. 2 Katowice: Śląsk 1985.

Tu K. Dębnickiego: Powrót po najważniejszą sprawność; Słońce na murach.

6. Co słychać tam na dole. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1968, 33 s.

7. Osiem cylindrów i dwaj panowie. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1968, [12] k. Wyd. 2 tamże 1971.

8. Powroty. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Wydawnictwo Harcerskie 1968, 58 s.

9. Szczep Małych Braci. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1968, 96 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1973; wyd. 3 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1977; wyd. 4 Warszawa: Alfa 1986.

10. Uwaga Piegowaty. [Cykl opowieści dla młodzieży]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1968-1969.

T. 1. Krzyk na pustym podwórzu. 1968, 68 s.

T. 2. Dodatek nadzwyczajny. 1968, 68 s.

T. 3. Bitwa o składnicę. 1968, 68 s.

T. 4. Pożegnanie z domem. 1969, 67 s.

T. 5. Ratunek przychodzi wieczorem. 1969, 69 s.

T. 6. Leśna zima. 1969, 68 s.

T. 7. W opałach. 1969, 68 s.

T. 8. Akcja Hasag. 1969, 68 s.

T. 9. Powstańcze ognie. 1969, 70 s.

T. 10. Tajemnicze przejście. 1969, 70 s.

T. 11. Kwadrat A-11. 1969, 68 s.

T. 12. Marsz przez zimne piekło. 1969, 68 s.

T. 13. Walka trwa. 1969, 70 s.

T. 14. Ostatnia bitwa. 1969, 68 s.

Wyd. łączne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1977, 577 s.

11. Co widać tam na brzegu. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1969, 46 s.

12. Trzy pamięci. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1971, 196 s.

13. Die Katze an der Zimmerdecke. [Utwór dla dzieci]. München: A. Belz 1975, 62 s.

14. Skrzydła w burzy. [Opowiadania]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1975, 123 s.

Zawartość

Zima; Wiosna; Lato; Jesień; Jesień II.

15. To strach tylko, kochanie. [Powieść]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1975, 215 s.

16. Granica winy. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 106 s.

17. Obszar niewypowiedziany. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 195 s.

Zawartość

Światowit; Wielki strach; Los trędowaty; Twierdzenie Pitagorasa; Na przystanku; Szczur; Ułaskawienia nie będzie; Obszar niewypowiedziany; Śmierć budowniczego.

18. Zapisy — przeszły i teraźniejszy. [Reportaż dla młodzieży]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1979, 66 s.

Nagrody

I nagroda w konkursie Krajowej Agencji Wydawniczej na reportaż dla młodzieży.

19. Życie jak życie. [Wspomnienia dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1980, 474 s. Wyd. 2 tamże 1986.

20. Przerwana partia szachów. [Powieść]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1981, 175 s. Dodruk tamże 1983.

21. Spotkanie z cieniem. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1982, 233 s.

22. Widziane inaczej. [Szkice]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1983, 392 s.

Zawartość

Od Autora; Socjalistyczne sztandary... Proroka [o Algierii]; Klaksony słychać – nie olifanty [o Francji]; Groby niezapomnianych [o RFN]; Szukanie słowa [o Izraelu].

23. Korczak z bliska. [Szkice]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1985, 175 s.

Zawartość

Droga do słońca; Wielki mit śmierci Korczaka; Tak wiele odpowiedzi...; Polak? Żyd? Może „tylko” człowiek?; Organizator; Do czego dążył?

24. Ludzie mojego życia. [Wspomnienia]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1986, 161 s.

Zawartość

Mój przyjaciel Leon [L. Glattenberg vel Zeer Harari]; Obrońca migdałków [W. von Hertz]; Mistrz „Złotej Przędzy” [M. Michałowicz]; Akuszer trzydziestu tysięcy [W. Poziomski]; Niezwykły Wania, czyli osiemnaste mgnienie wiosny; Opowieść o niemieckim inżynierze [M. Lindner]; Powołanie, zawód, pasja, obowiązek [L. Placker]; Z heblem w tarczy [stolarz Breszko]; Aktor, który grał do końca [G. Philipe].

Prace redakcyjne

1. Co mi dał Janusz Korczak? Pokłosie konkursu. Wybór: K. Dębnicki. Wstęp i red.: E. Frydman. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1962, 170 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1973.

Wywiady

T. Jastrun: Wywiad z Kazimierzem Dębnickim. Tygodnik Kulturalny 1978 nr 5.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (M. Brykalska).
Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Wyd. 2. Warszawa 1984 (E. Prządka).

Ogólne

Artykuły

K. Koźniewski: Pisz do cholery, pisz. Literatura 1977 nr 2.

Opowiadania świętokrzyskie

A. Kijowski: Recenzja świadomie krzywdząca. Nowa Kultura 1954 nr 37.

Krzyk przez sen

S. Zieliński: Krzyk przez sen. Kultura 1965 nr 48.
J.Z. Brudnicki: Nizanie anegdoty. Twórczość 1966 nr 5.

Ludzie mojego życia

B. Klukowski: Ludzie jako wzory. Nowe Książki 1986 nr 11.