BIO

Urodzony 2 czerwca 1906 w Sławęcinie (powiat włocławski); syn Eugeniusza Augusta Dehnela, agronoma, i Jadwigi z Traczewiczów. Dzieciństwo spędził w Zalesiu (powiat grójecki). W 1923 przeniósł się z rodzicami do Warszawy, gdzie uczęszczał do Gimnazjum im. M. Reja, a następnie do Liceum Handlowego Zgromadzenia Kupców miasta stołecznego Warszawy. Po zdaniu matury w 1926 studiował do 1929 na Wydziale Finansowo-Ekonomicznym Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie. W 1929-30 odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Od 1931 pracował w firmie „Łucznik – Sprzedaż Rowerów PWW”, a następnie w Państwowych Zakładach Tele- i Radiotechnicznych. W 1935 wstąpił jako udziałowiec do firmy Polska Kompania Handlu z Azją, gdzie pełnił funkcję kierownika handlowego. W imieniu tej firmy oraz jako obserwator Rady Handlu Zagranicznego przy Związku Izb Przemysłowo-Handlowych wyjechał w 1938 na Daleki Wschód. Wybuch II wojny światowej zastał go w Pekinie, skąd przez Indie przedostał się do Francji i w grudniu 1939 wstąpił w Paryżu do Wojska Polskiego. Brał udział w działaniach wojennych we Francji, w Wielkiej Brytanii, na Środkowym Wschodzie i we Włoszech. Otrzymał polskie i brytyjskie odznaczenia bojowe. Po wojnie i demobilizacji w Anglii pracował w 1947-48 w firmie importowo-eksportowej The Copthall Trading Co Ltd w Londynie. W kwietniu 1948 powrócił do kraju. Zamieszkał w Warszawie i zajął się pracą przekładową z literatur anglosaskich. Ożenił się z Ireną Wandą Brzozowską (rozwód 1963). Debiutował w 1950 przekładem powieści Alberta Halpera Dom pod Starym Łucznikiem. W tym samym roku został przyjęty do Sekcji Tłumaczy Związku Literatów Polskich, a w 1957 do Polskiego PEN Clubu. Przekłady publikował również w czasopismach: „Kierunki” (1961-63, 1967), „Świat” (1962, 1965-67), „Ty i Ja” (1962-65), „Trybuna Robotnicza” (1964, 1969-74). W 1965 otrzymał nagrodę Polskiego PEN Clubu za przekłady z literatur anglosaskich. W 1967 ożenił się z Wandą Stawiniowską, tłumaczką. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1957) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1971). Zmarł 22 września 1974 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.

Twórczość

Przekłady

1. J. London: Syn Słońca. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1957, 224 s.

Wyd. łącznie z przekł. Jerry z Wysp, Z „podróży Snarka” pt. Syn słońca; Jerry z wysp; Z „podróży Snarka”. Przeł.: J. Dehnel, B. Zieliński, J. Meysztowicz. (Dzieła wybrane. T. 8). Warszawa: Iskry 1957, 455 s.

Wyd. łącznie z przekł. Jerry z Wysp pt. Syn słońca; Jerry z wysp. Przeł.: J. Dehnel, B. Zieliński. Warszawa: Iskry 1986, 254 s.

2. A. Halper: Dom pod Starym Łucznikiem. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1950, 515 s.
3. K.S. Prichard: Skrzydlate ziarno. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1951, 401 s.
T. 3 trylogii; t. 2 zob. poz. .
4. K.S. Prichard: Złota Mila. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1951, 578 s.
T. 2 trylogii: t. 1. Burzliwe lata. Przeł.: K. Szaniawski. Warszawa 1950; t. 3 zob. poz. .
5. Ch. Dickens: Życie i przygody Nicholasa Nickleby. T. 1-2. Przeł.: T. Dehnel i A. Przedpełska. Przedmowa: A. Karst. Warszawa: Czytelnik 1953, 532 + 558 s.
6. M. Twain: Królewicz i żebrak. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Iskry 1954, 248 s. Wyd. nast.: wyd. 2-16 tamże 1955–1988; Rzeszów: „Papirus” 1991; Warszawa: Iskry [1994], tamże:[1995], [1998].
7. F. Norris: Ośmiornica. Powieść. Przeł.: T.J. Dehnel i W. Komarnicka. Warszawa: Czytelnik 1955 [właśc. 1954], 534 s.
8. W.M. Thackeray: Rodzina Newcome'ów. Powieść. Posłowie: I. Dobrzycka. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 540 + 540 s.
9. G. Thomas: Liście na wietrze. Powieść. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 399 s.
10. Ch. Dickens: Barnaba Rudge. Opowieść o rozruchach z roku 1780. Przedmowa: J. Wilhelmi. T. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1956, 319 + 478 s.
11. R.L. Stevenson: Czarna strzała. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1956, 290 s. Wyd. nast. tamże: [wyd. 2] 1958, wyd. 3 1971, wyd. 4 1987.
12. A. Christie: Pułapka na myszy. Sztuka w 2 aktach, 3 odsłonach. Przekł. i adaptacja: T.J. Dehnel i J. Zakrzewski. Wystawienie: Wrocław, Teatr Rozmaitości 1957. Wyd. [B.m.] 1957, 87 s., powielone.
Wystawiane również pt. Morderstwo w Monkswell.
13. E.S. Gardner: Torebka szantażystki. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1957, 213 s.
14. J.E. Gill: Wymarły dom. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1957, 270 s.
15. J. London: [Nowele w:] Dzieła wybrane. T. 1-3. Warszawa: Iskry 1957. Przedruk w tomach J. Londona: 30 nowel. Warszawa: Iskry 1958, wyd. 2 tamże 1966; Najciekawsze nowele. Warszawa: Iskry 1968; Za zdrowie wędrowca na szlaku i inne opowiadania. Warszawa: Iskry 1968; Serce kobiety. Warszawa: Książka i Wiedza 1969.

Wyd. osobne opowiadania Nieoczekiwane [łącznie z E.A. Poe: Złoty żuk. Przeł. S. Wyrzykowski]. Katowice: Śląsk 1986, 73 s.

16. A. Ridley, M.C. Borer: Tabita. Serdeczna trucizna. Farsa kryminalna w 3 aktach. Tłumaczenie: T.J. Dehnel, J. Zakrzewski. Wystawienie: teatralne; Częstochowa, Teatr im. A. Mickiewicza 1957; telewizyjne: Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra 1961.
17. G.K. Chesterton: Przygody księdza Browna. [Opowiadania]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1958, 412 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1969, wyd. 4 1971; [wyd. 5] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1996.
18. J. Shaw: Młode lwy. [Powieść]. Wiersze przeł. W. Lewik. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 528 + 501 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1960, wyd. 3 1963, wyd. 4 1967, wyd. 5 1974; Katowice: Książnica 1992, [wyd. 7] tamże 1994, tamże 1996; Warszawa: Muza 1997, tamże 2001.
19. R.L. Stevenson: Doktor Jekyll i pan Hyde oraz inne opowiadania. Przeł.: T.J. Dehnel, W. Horzyca, J. Stawiński. Warszawa: Iskry 1958, 279 s. Wyd. 3 [właśc. 2] tamże 1985.
Tu w przekładzie T.J. Dehnela: Doktor Jekyll i pan Hyde [zob. poz. ]; Hiena cmentarna.
20. H. Wouk: Bunt na okręcie „Caine. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: T.J. Dehnel, J. Zakrzewski, Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1958.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: K. Miklaszewski. Telewizja Polska 1974.
21. C.D. Christie: Godziny grozy. [Utwór dramatyczny]. Tłumaczenie: J. Zakrzewski. Wystawienie: Warszawa, Teatr Sensacji 1959.

Adaptacje

telewizyjne

pt. Niepokój: Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra 1964.
22. T. Allan, R. MacDougall: Tajemniczy sobowtór. [Utwór dramatyczny]. Tłumaczenie: T.J. Dehnel, J. Zakrzewski. Wystawienie: Warszawa, Teatr Sensacji 1960.
23. Ch. Dickens: Opowieść o dwóch miastach. Posłowie: J. Wilhelmi. Warszawa: Czytelnik 1960, 443 s.
24. R.L. Stevenson: St. Ives czyli przygody francuskiego jeńca w Anglii. [Powieść]. Przeł.: W. i T.J. Dehnelowie. Warszawa: Iskry 1960, 530 s. Wyd. 2 tamże 1988.
25. W.M. Thackeray: Targowisko próżności. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 556 + 551 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1973; [wyd. 3] z posłowiem L. Budreckiego. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1993; Warszawa: Prószyński i S-ka 1998; Warszawa: Świat Książki 2005.
26. H. Cobb: Ścieżki chwały. [Powieść]. Przeł.: W. i T.J. Dehnelowie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1961, 179 s.
27. J. Boswell: Żywot doktora Samuela Johnsona. [Biografia]. Przeł. i oprac.: T.J. Dehnel. Warszawa: Czytelnik 1962, 335 s.
28. M.A.H. Clarke: Dożywotnie zesłanie. [Powieść]. Przeł.: W. i T.J. Dehnelowie. Warszawa: Iskry 1962, 446 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Katowice: Książnica 1991, wyd. 3 tamże 2004.
29. J.Ph. Marquand: Zamknięta karta. [Powieść]. Przeł.: W. i T.J. Dehnelowie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 633 s.
30. A.J. Toynbee: Ze wschodu na zachód. [Wrażenia z podróży do Ameryki Południowej, Australii i Azji]. Przedmowa: A. Rogalski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1962, 269 s.
31. A. Atkinson: Śmierć jest twoim przeznaczeniem. [Utwór dramatyczny]. Przekł. i adaptacja: T.J. Dehnel. Telewizja Polska, Teatr Sensacji „Kobra 1963.
32. A. Christie: Pora przypływu. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1963, 254 s. Wyd. nast. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1992, tamże [2005].
33. [F.M. Hueffer] F.M. Ford: Dobry żołnierz. Opowieść o miłości. Posłowie: H. Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 265 s.
34. A.J. Toynbee: Wojna i cywilizacja. Wyboru z „A study of history” dokonał A.V. Fowler. Wiersze przeł. A. Piotrowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1963, 175 s. [Wyd. 2] Warszawa: De Agostini; Altaya 2002.
35. A. Christie: Tajemnica wirującego stolika. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1964, 266 s.
36. A. Myrer: Wielka wojna. [Powieść]. Przeł.: T.J. Dehnel i Z. Sroczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964, 507 s.
37. W. Styron: Pogrążyć się w mroku. [Powieść]. Posłowie: H. Krzeczkowski. Wiersze przeł. Z. Kierszys. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 563 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże t. 1-2 1975; [wyd. 3] Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1996.
38. B. Brophy: Bal noworoczny. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 175 s.
39. A. Christie: Tajemnicza historia w Styles. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1966, 195 s. Wyd. nast. tamże 1992; [wyd. 3] Warszawa: Prószyński i S-ka 1998; [wyd. 4] Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2005.
40. A. Christie: Zerwane zaręczyny. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1966, 238 s. Wyd. nast.: Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1992; [wyd. 3] [Warszawa:] Hachette Livre Polska 2003; [wyd. 4] Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2005.
41. J. Dos Passos: Trzej żołnierze. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1966, 486 s.
42. J.O. Killens: I usłyszeliśmy grzmot. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 567 s.
43. H. Lamb: Cyrus Wielki. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1966, 374 s.
44. D. Thomas: Szczenięcy portret artysty. [Opowiadania]. Wiersze przeł. L. Marjańska. Posłowie: H. Michalski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 286 s.
45. J.H. O'Hara: Syn doktora. Opowiadania. Wybór i posłowie: H. Michalski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 412 s.
46. R. Rigby: Wzgórze. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 257 s. Wyd. 2 tamże 1991.
47. J. Baldwin: Inny kraj. [Powieść]. Wiersze przeł. L. Marjańska. Posłowie: W. Sadkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 465 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1975; [wyd. 3] Warszawa: Muza 1998.
48. G.K. Chesterton: Złamana szabla. [Nowela]. Wyd. 1 masowe. Warszawa: Książka i Wiedza 1968, 102 s.
49. A. Christie: Kieszeń pełna żyta. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1968, 268 s. Wyd. nast.: [wyd. 2] Warszawa: Prószyński i S-ka 1997, tamże 1998; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2003, tamże 2005.
50. A.B. Guthrie: Droga na Zachód. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1968 [właśc. 1969], 397 s.
51. W.S. Maugham: Biedna mała. Adaptacja: R. Windyżanka pt. Niezłomne zasady Neila Mac Adama. Polskie Radio 1968.
52. R.L. Stevenson: Dr Jekyll i pan Hyde. Wyd. 1 masowe. Warszawa: Książka i Wiedza 1968, 106 s. Zob. poz. .

Wyd. nast. łącznie z Hiena cmentarna pt. Dr Jekyll i pan Hyde; Hiena cmentarna. Warszawa: Latona 1992, 104 s. ; Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka 1994.

53. W. Styron: Długi marsz. [Opowiadanie]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 101 s.
54. A. Christie: Trzecia lokatorka. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1969, 287 s. Wyd. nast.: [wyd. 2] Warszawa: Prószyński i S-ka 1996, tamże: 1997, 1998; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2003, tamże 2005.
55. J.H. O'Hara: Ideał mężczyzny. Adaptacja: H. Krzyżanowska pt. Śmiech to najsroższa broń. Polskie Radio 1969.
56. R. Stout: Detektywi i storczyki. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1969, 230 s.
57. A. Christie: Hotel Roger. [Powieść]. Gazeta Poznańska 1970 nr 145-241; „Słowo Polskie” 1970 nr 155-248; „Trybuna Robotnicza” 1970 nr 121-170.
58. A. Christie: Wyspa przemytników. [Powieść]. Dziennik Łódzki 1970 nr 206-265.
59. N. Henderson: Nieudana misja. Berlin 1937-1939. Przedmowa i przypisy: S. Zabiełło. [Wspomnienia]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1970, 216 s.
60. W.S. Maugham: Takie jest życie. Adaptacja: H. Krzyżanowska pt. Trzy niezawodne rady. Polskie Radio 1970.
61. J. O'Hara: Syn doktora. Opowiadanie. Wyd. 1 masowe. Warszawa: Książka i Wiedza 1970, 132 s.
62. I. Shaw: Typ pechowego dżokeja. [Utwór dramatyczny]. Adaptacja: H. Krzyżanowska pt. Wewnętrzny niepokój. Polskie Radio 1970.
63. A. Christie: Zło czai się wszędzie. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1971, 239 s. Wyd. nast. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2005.
64. Ch. Dickens: Nasz wspólny przyjaciel. [Powieść]. Wiersze przeł. A. Nowicki. Warszawa: Czytelnik 1971, 1047 s.
65. C.S. Lewis: Perelandra. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1971, 209 s.
66. A. Christie: Randez-vous ze śmiercią. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1972, 223 s. Wyd. nast. Gdańsk: Phantom Press International 1992; wyd. 2 [właśc. 3] Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1997; [wyd. 4] tamże 2005.
67. J. Jones: Długi tydzień w Parkman. [Powieść]. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 402 + 465 s. Wyd. 2 Katowice: Książnica 1994.
68. A. Christie: Morderstwo odbędzie się... [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1974, 305 s. Wyd. nast.: [wyd. 2] Gdańsk: Phantom Press International 1993; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1996, tamże 2004; Warszawa: Prószyński i S-ka 2005.
69. Ch. Dickens: Samotnia. [Powieść]. Przekł. i posłowie: T.J. Dehnel. Warszawa: Czytelnik 1975, 1049 s.
70. I. Shaw: Pogoda dla bogaczy. [Powieść]. Rozdział 3-7 cz. 4 przeł. W. Niepokólczycki. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 498 + 351 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1980; wyd. 3 Katowice: Książnica 1991, tamże: 1980, [wyd. 4] 1995, 2002, 2003.
T. 3 w przekł. H. Pawlikowskiej.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1973.

Autor o sobie

T.J. Dehnel. Literatura na Świecie 1972 nr 2. (Z warsztatu tłumacza).

Słowniki i bibliografie

• „Rocznik Literacki 1974” wyd. 1977 (J. Chudek).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (M. Brykalska).

Ogólne

Artykuły

K. Jaroszewska: Portret tłumacza. Literatura na Świecie 1972 nr 2.