Dąbrowska Maria

BIO

Born on 6 October 1889 in Russów, near Kalisz; daughter of the January Uprising veteran Józef Szumski and Ludomira, née Gałczyńska. Her family were members of the poor, déclassé nobility. Between 1901 and 1904, she attended Helena Semadeni's boarding school for girls in Kalisz, while from 1904 to 1906 she attended a boarding Paulina Hewelke's school for girls in Warsaw. In spring 1907, she moved to Lausanne to take a degree in natural science, which she continued from 1908 at Université Libre in Brussels. She received a candidate degree in natural sciences in 1912. In parallel, she attended lecture series in social sciences and philosophy offered by socialist groups at Université Nouvelle. From 1910, she was a member of the J. Lelewel Polish Society, founded in Brussels by Marian Dąbrowski. The Society was part of the European émigré Filarecja Independence Association of Progressive Polish Youth. During this period, she wrote her first pieces of journalism, making her debut in 1910 with the report Z brukselskiego Muzeum Przyrodniczego (From the Brussels Natural History Museum), which appeared in "Gazeta Kaliska" (no. 12). She continued to collaborate with this newspaper until 1910, while also writing for several periodicals based in the Polish lands and oriented towards social and rural issues, including "Zaranie" (1911-15), "Przedświt" (1911-12, and 1914) and "Społem" (1913-14). She married the émigré socialist activist and journalist Marian Dąbrowski, who died suddenly in 1925. From 1911, she also published translations of Camille Lemonnier's prose in the "Po Pracy" supplement of the newspaper "Gazeta Robotnicza" (and also in the Lwów-based "Życie" from 1912). In 1912, her translations of the poems of Émile Verhaeren also appeared in "Dziennik Petersburski". She made her debut as a prose writer in 1913 with the short story We Francji – ziemi cudzej (In France, a Foreign Land), which appeared in "Echo Literacko-Artystyczne" (nos 8/9). She considered her debut proper to be the short story Janek, which was published in the Krakow-based "Prawda" (1914, no. 23). In 1913-14, she and her husband spent time in London, where she conducted research on cooperatives thanks to a fellowship from the Cooperative Society. She returned to the Polish lands in July 1914, where she became active in the independence movement. In autumn 1914, she established a chain of contacts within the Zaranie circle connecting Krakow and Warsaw, thus enabling the sending of informational materials relating to the activities of Józef Piłsudski. Following a request from Aleksandra Szczerbińska (later Piłsudska), she attempted to bring Piłsudski's instructions regarding the defence of bridges in besieged Warsaw to the Central Command of Union of Active Struggle. In 1914-15, she spent time in Piotrków followed by Lublin, where she collaborated with the radical branch of the peasant movement, co-editing the Peasant Union's underground periodicals "Chłopska Sprawa" and "Polska Ludowa". She was also involved in readings offered by the Lublin-based People's University (Uniwersytet Ludowy). During this period, she also published in "Wiadomości Polskie", the official organ of the Supreme National Committee (NKN). She moved to Warsaw in December 1916 and soon started giving lectures in courses for the illiterate organized by the City Council, which she continued until 1918. In 1917, she started collaborating with the youth magazine "W Słońcu", which was edited by Stefania Sempołowska. In 1918, she took up a post as an official at the Ministry of Agriculture and State Landholdings, before being transferred in 1919 to the Head Office of the Land Administration. She was subsequently employed at the Ministry of Agricultural Reform, where she ran the library as well as the press and publication department. From 1924, she focused entirely on her work as a writer. In 1926, she was involved in protests against the political changes taking place in Poland, allying herself with the League for the Defence of Human and Civil Rights. That year, she met the social and political activist and free mason Stanisław Stempowski, who in 1920-21 was minister of agriculture and later minister of health of the Ukrainian People's Republic. They were in a long-term relationship that lasted until his death in 1952. She joined the Polish PEN Club in 1930. The following year, she was involved in the work of the Commission for the Assessment of Books for Children and Youth at the Ministry of Religious Affairs and Public Education. From 1934, she was involved in meetings of the Polish-Russian debating club, Domek w Kołomnie (Cottage in Kolomna), which was established by Dmitry Filosofov (Dmitrij Fiłosofow) and Rafał Marceli Blüth. She turned down the Golden Laurel Prize of the Polish Academy of Literature (PAL) for political reasons in 1935. She did agree, however, to be elected to the Academy of the Independent (Akademia Niezależnych), the body responsible for awarding the prize of the periodical "Wiadomości Literackie". In 1936, she became involved in the activities of the Central Cooperative Association, which saw her travel regularly around the country giving readings and talks. In 1938, she joined the board of the Warsaw branch of the Polish Writers' Trade Union (ZZLP), subsequently becoming its chair. That year, she refused election to PAL. Following the outbreak of the Second World War, she and Stanisław Stempowski were in the territories occupied by the USSR, first in Łuck (Lutsk) until 1939 and then in Lwów (Lviv). During this period, she became acquainted with several new people, including the classical philologist and prose writer Jerzy Kowalski↑, together with his wife, the novelist and short story writer Anna↑, with whom Dąbrowska established what would be a life-long friendship in 1943. She returned to Warsaw following the German invasion in June 1941. She was involved in conspiratorial cultural activities. From August 1944, she was involved in the activities of the Commission for Literature and Theatre, whose responsibilities included distributing financial support from the Government Delegation for Poland to writers and people involved in theatre. She collaborated with periodicals including the biweekly "Polska Walczy". She remained in the Polish capital during the 1944 Warsaw Uprising, taking shelter in the Public Library, where part of her archive was also secured. She left Warsaw following the defeat of the uprising in 1944. After leaving a camp in Pruszków, she spent some time in Podkowa Leśna followed by Dąbrowa Zduńska, where she lived in an agricultural school, giving several talks there. She started working on a translation of Samuel Pepys' Diary. In April 1945, she returned to Warsaw and in October that year was re-elected to the board of the Warsaw branch of the ZZLP. In 1946, she was made an honorary member of the Theatre Council, established by the Theatre Department of the Ministry of Culture and Arts. That year, she became a full member of the Warsaw Learned Society. Between 1947 and 1965, she was deputy chair of the Board of the Polish PEN Club. In 1948, she served on the Organizing Committee of the World Congress of Intellectuals in Defence of Peace in Wroclaw. She was involved in the activities of the Polish Writers' Union, including serving on the collegial court of the Warsaw Branch and, from 1956, on the Executive Board from 1956. She joined the Election Committee of the Front of National Unity in 1952. In 1953, she was elected to the Contemporary Literature Team, established by the Programme Department of the Central Office of Publishing Houses. In March that year, at the request of the editorial office of "Nowa Kultura", she published a statement (in issue no. 11) following the death of Joseph Stalin. In 1955, she received the State Prize 1st class in recognition of her entire literary oeuvre. In January 1956, she was appointed to the Council of Culture and Art at the Ministry of Culture and Art. She was a signatory to Letter to the State Council, initiated by Aniela Steinberg, which addressed the revision of sentences passed on political prisoners and their rehabilitation. In April that year, she was a member of the Polish delegation that travelled to Stockholm for an Extraordinary Session of the World Peace Council, while in July she participated in the 23rd International Congress of PEN Clubs in London. She subsequently visited Paris, stopping off at the offices of the Polish-language émigré journal "Kultura" in Maisons-Lafitte. She was awarded an honorary doctorate from the University of Warsaw in 1957. In autumn that year, she moved to Komorów, near Warsaw. She participated in the 10th Congress of PEN Clubs, held in Frankfurt/Main in 1959. In 1963, she travelled together with Anna Kowalska around Italy, France (where they visited the editorial office of "Kultura" in Maisons-Laffitte), and Switzerland, where they met with Jerzy Stempowski↑. She was among the writers and intellectuals who signed the Letter of 34 in March 1964 in defence of free speech. She received the Gold Cross of Merit in 1946, and the Officer's Cross (1952) and the Commander's Cross with Star (1954) of the Order of Polonia Restituta. She died on 19 May 1965 in Warsaw and is buried in the Avenue of the Distinguished at the city's Powązki Cemetery.

Twórczość

1. Powstanie 1863 r. Powitanie wojny i swobody. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Uniwersytet Ludowy 1916, 16 s. Przedruk zob. poz. ↑.

2. Dzieci ojczyzny. Opowiadania historyczne dla młodzieży. Warszawa, Kraków: Towarzystwo Wydawnicze J. Mortkowicz 1918, 207 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1923, wyd. 3 1927, wyd. 4 1939, wyd. 5 1945, wyd. 6 1947.

Zawartość

Trzeci Maj Krystka i Anielki; Żołnierze Kościuszki; Ludzie wolni są braćmi; Krzyżyk z pod Frydlandu; Pomnik z ziemi; Janek Sam służy ojczyźnie; Baśń prawdziwa o kasztelanicu; O Jantosiu-powstańcu i ziemi chłopom oddanej; My, polskie dzieci; Rota.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Trzeci Maj Krystka i Anielki. Polskie Radio 1968.

Wydanie osobne opowiadania Żołnierze Kościuszki zob. poz. ↑.

See Studies

3. Dzieje naszej ojczyzny. Warszawa, Kraków: Towarzystwo Wydawnicze J. Mortkowicz 1918, 219 s. Wyd. 2 uzupełnione tamże 1920.

Tytuł arkuszowy: Krótka historia Polski.

See Studies

4. Łuna. [Powieść]. „Żołnierz Polski”. 1920 nr 109 (17 IV) – 1921 nr 207 (26 I).

Powieść niedokończona: drukowane odcinki stanowią jej część I.

See Studies

5. Gałąź czereśni i inne nowele. Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Propagandy Związku Polskiego Stowarzyszenia Spożywców 1922, 59 s.

Zawartość

Piosenka dobrych towarzyszy; Olek; Miłosierdzie; Gałąź czereśni; Dziewczynka z kaczeńcami; Odkrywca; Niedola pszenicy.

6. Codzienna praca. [Szkic]. „Spólnota” 1923 nr 42-48, 50, 52, 1924 nr 2, 3, 5. Wyd. osobne Warszawa: Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet 1930, 36 s.

7. Uśmiech dzieciństwa. Wspomnienia. Warszawa, Kraków: Towarzystwo Wydawnicze J. Mortkowicz 1923, 125 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1934, wyd. 3 1936, wyd. 4 1938; wyd. 5 Kraków: T. Gieszczykiewicz, J. Mortkowicz 1946; Warszawa: Iskry 1956; wyd. 1 [!] ze wstępem E. Korzeniewskiej Warszawa: Czytelnik 1979; [wyd. 12] Warszawa: Kama 1994. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2012], plik w formacie MOBI.

Nagrody

Nagroda Związku Wydawców w 1925.

Zawartość

[Incipit:] Otul mnie swoim płaszczem... [wiersz]; Boże Narodzenie; Janek; Wielkanoc; Drzewa na wiosnę; Pies; Wszystkie dzieci; Ptaki; Babcia; Goście; Książki; Piosenka; Odjazd.

Przekłady

bułgarski

Usmivka na detstvoto. [Przeł.:] V. Smochovska-Petrova, A. Petrova-Vasilevič. Sofija 1983.

Wyd. osobne opowiadania Boże Narodzenie Warszawa: Morex 1994, 10 s., Lektury Szkolne.

See Studies

8. Życie i dzieło Edwarda Abramowskiego. [Szkic]. Warszawa: Wydawnictwo Związku Polskiego Stowarzyszenia Spożywców 1925, 31 s. Wyd. nast.: Redakcja i posłowie R. Okraska. Współpraca: M. Trzeciak, A. Zarzeczańska. Łódź: „Nowy Obywatel” 2014.

See Studies

9. Marcin Kozera. Opowiadania. Warszawa: J. Mortkowicz 1927, 84 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1929, wyd. 3 1935, wyd. 6 [!] 1939; wyd. 13 [!] Kraków: Czytelnik 1945; wyd. 14 tamże 1946.

Zawartość

Marcin Kozera; Zdobycie serc.

Wydanie osobne opowiadania Marcin Kozera zob. poz. ↑.

10. Przyjaźń. Opowiadania. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1927, 81 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1933, wyd. 3 1935, wyd. 4 1936, wyd. 6 [!] 1938, wyd. 7 1939, wyd. 7 [!] 1946, wyd. 8 1948.

Zawartość

Przyjaźń; Kury w naszym ogrodzie.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Przyjaźń: Polskie Radio 1970.

Wydanie osobne opowiadania Przyjaźń zob. poz. ↑.

11. Wielki Przemieniony. Opowieść o Juliuszu Słowackim dla młodzieży. Warszawa: Komitet Wykonawczy Uczczenia Powrotu do Ojczyzny Prochów Juliusza Słowackiego 1927, 27 s.

12. Domowe progi. [Powieść]. „Kobieta Współczesna”. 1928 nr 15-32, 1929 nr 1-15. Wyd. osobne: Wstęp i przygotowanie tekstu: E. Korzeniewska. Warszawa: Czytelnik 1969, 273 s.

Część I zamierzonej trzyczęściowej powieści społeczno-obyczajowej; najwcześniejsza wersja pierwszego i drugiego tomu powieści „Noce i dnie” [poz. ↑].

See Studies

13. Matka przewodniczka duchowa dziecka. Warszawa: Polski Komitet Opieki nad Dzieckiem 1928, 10 s.

14. Kłopoty pani Barbary. [Powieść]. „Gazeta Zachodnia”. 1929 nr 1-117.

Powieść nie dokończona; stanowiła kolejną (drugą) wersję dwóch początkowych tomów „Nocy i dni” [poz. ↑].

15. U północnych sąsiadów. [Wspomnienia z podróży]. Warszawa: Wydawnictwo Dzieł Literatury Europejskiej 1929 [właśc. 1928], 105 s.

Zawartość

Łotwa: Podróż; Ryga pełna powagi; A kiedy śpiewa chór...; Rainis i Aspazja; Skradzione dzieje; Dzień dzisiejszy. — Estonia: Białe legowisko; Pod władzą uroku; Godzinasamotności; Pirita; Rękojmie przyszłości; Chcę być i jestem. — Finlandia: Cztery niebieskie godziny; Serce wszędzie to samo; Na wyspę Hogland i z powrotem; Domy i ludzie; Rzeczy piękne; Pożegnanie.

16. Ślub; Wuj Klemens Klicki. [Powieść]. „Kobieta Współczesna”. 1931 nr 8-10, 11-13.

Rozdziały z zamierzonego cyklu powieściowego pt. Pośród życia i śmierci; tytuł ostateczny: Noce i dnie [poz. ↑].

17. Noce i dnie. Powieść. T. 1-4. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1932-1934.

Inne formy wydań

Wydanie elektroniczne Warszawa: Best Film, Studio Filmowe Kadr 2011, 1 dysk optyczny DVD, Kanon Filmów Polskich, 5.

Nagrody

Państwowa Nagroda Literacka w 1933.

Przekłady

bułgarski

Nošti i dni. [Przeł.] D. Ikonomov. T. 1-2. Sofiâ 1961.

chiński

Hei je tsi pai czou. [Przeł.] Kè Tsin. T. 1. Pei-tsing 1959.

czeski

Noci a dny. [Przeł.] H. Teigová. T. 1-2. Praha 1959.

duński

Naetter og dage. [Przeł.:] G. Sørby, H. Danielsen, E. Stinus. T. 1-4. København 1969.

litewski

Naktys ir dienos. T. 1. Bogumilas ir Barbara. [Przeł.] A. Baliuliene. Vilnius 1998.

macedoński

Noki i denovi. [Przeł.] P. Nakovski. T. 1-4. Skopje 1977-1983.

niemiecki

Nächte und Tage. [Przeł.] H. Koitz. T. 1-2. Breslau 1938.

Nächte und Tage. [Przeł.] L. Lasinski. T. 1-2. Berlin 1955, wyd. nast.: tamże: 1957, 1958; Karlsruhe 1956; Berlin 1960; wyd. skrócone i przerobione Frankfurt am Main 1974.

rosyjski

Noči i dni. [Przeł.] E. Usievič. T. 1-2. Moskva 1964.

rumuński

Nopti şi zile. [Przeł.:] V. Teodorescu, E. Linţa. T. 1-4. Bucureşti 1966.

serbsko-chorwacki

Noći i dani. [Przeł.] M. Stojil’ković. T. 1-2. Beograd 1963.

słowacki

Noci a dni. [Przeł.] M. Babiaková-Bajová. T. 1-4. Turčiansky Sv. Martin 1949, wyd. 2 T. 1-2. Bratislava 1969.

słoweński

Noči in dnevi. [Przeł.] F. Vodnik. T. 1-3. Ljubljana 1961-1968.

węgierski

Éjjelek és nappalok. [Przeł.] G. Kerenyi. T. 1-2. Budapest 1958.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: K. Miłobędzka. Reżyseria: I. Cywińska. Wystawienie: Kalisz, Teatr im. W. Bogusławskiego 1971. Toż Telewizja Polska 1975.

radiowe

Bogumił i Barbara. Adaptacja: A. Jasińska. Reżyseria: Z. Dąbrowski. Polskie Radio 1968.

Bogumił i Barbara. Adaptacja: Z. Zawadzka. Reżyseria: N. Szydłowska. Polskie Radio 1970. Druk „Teatr Polskiego Radia” 1971 nr 2 s. 29-49.

Agnieszka i Marcin. Adaptacja: Z. Orszulska. Reżyseria: Z. Rakowiecka. Polskie Radio 1975.

filmowe

Noce i dnie. Cz. I. Bogumił i Barbara. Cz. II. Wiatr w oczy. Scenariusz i reżyseria: J. Antczak. Ekranizacja 1975.

telewizyjne

Bogumił i Barbara. Adaptacja: Z. Krawczykowski. Reżyseria: J. Świderski. Telewizja Polska 1971.

Serial telewizyjny w 12 odcinkach. Scenariusz i reżyseria: J. Antczak. Telewizja Polska 1978.

T. 1. Bogumił i Barbara. 1932, 396 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1932, wyd. 3 1933, wyd. 4 1934, wyd. 5 1936.

T. 2. Wieczne zmartwienie. 1932, 384 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1932, wyd. 3 1934, wyd. 4 1935.

T. 3. Miłość. Cz. 1-2. 1933, 502 + 448 s. Wyd. 2 tamże: cz. 1 1934, cz. 2 1935.

T. 4. Wiatr w oczy. Cz. 1-2. 1934, 310 + 336 s. Wyd. 2 tamże 1937.

Wyd. łączne całości: Jerozolima: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 1945; wyd. 5 Warszawa: Czytelnik 1947-1948, tamże: wyd. 6 [t. 1-2 jako wyd. 8] 1950, wyd. 9 1950, wyd. 10 1953, wyd. 11 1955, wyd. 12 1959, wyd. 13 1962, wyd. 14 1963, wyd. 15 1963, wyd. 16 1968, wyd. 17 1972, wyd. 18 1972, wyd. 21 1977, wyd. 23 1979, wyd. 24 1982 ; Warszawa: Morex 1993; w 3 vol. Warszawa: Nasza Księgarnia 1996, tamże 1997; w 4 vol. Warszawa: Prószyński i Ska 1997, tamże 1999; wyd. z posłowiem i słownikiem bohaterów w oprac. J. Tomkowskiego w 3 vol. Warszawa: Świat Książki 2003; Oprac. W. Rzehak. Kraków: Greg 2003, Lektura, wydanie z opracowaniem, toż wyd. nast. 2004, 2007; Oprac., wstęp i komentarze E. Głębicka. Vol. 1-3. Warszawa: Fundacja Akademia Humanistyczna, Instytut Badań Literackich Polska Akademia Nauk 2013; Wstęp i oprac. E. Głębicka. Vol. 1-2. Wrocław: Ossolineum 2021. BN I, 337; t. 1-5. Ilustracje E. Żmudzka. Mysłowice: Arkadia; Warszawa; Ożarów Mazowiecki: Świat Książki 2023. Grupa Arkadia. Klub Miłośników Książki. Przedruk zob. poz. ↑.

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta Z. Kucówna. Warszawa: SDT Film 2005, Lektura do Słuchania, 2 płyty audio CD; Czyta J. Wroniszewski. Warszawa: Agencja Artystyczna MTJ 2010, 2011, 2 płyty audio CD, Klub Czytanej Książki.

Wyd. jako dokument elektroniczny: Wrocław: Ossolineum 2022, plik w formacie EPUB, MOBI, PDF.

Wyd. skrócone t. 1-2: wyd. 19 Warszawa: Czytelnik 1973, 302 + 294 s., tamże: wyd. 20 1975, wyd. 21 1978 [właśc. 1979]; Rzeszów: Resovia 1992.

See Studies

18. Ludzie stamtąd. Cykl opowieści. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz [1925], 244 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1935; Rzym: Polska Young Men's Christian Association 1946; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1946, tamże: wyd. 4 1948, wyd. 5 1949, wyd. 6 1955, wyd. 7 1958, wyd. 8 1965, wyd. 9 1968, wyd. 10 1971, wyd. 11 1973, wyd. 12 1976, wyd. 13 1980, wyd. 14 1987, wyd. 15 2015; wyd. ze wstępem S. Chwedorczuk Warszawa: Marginesy 2022. . Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta M. Konopczak. Warszawa: Agencja Artystyczna MTJ 2011, 1 płyta audio CD, MP3.

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Czytelnik 2015, plik tekstowy w formacie EPUB, MOBI, PDF.

Zawartość

Dzikie ziele; Łucja z Pokucic; Szklane konie; Noc ponad światem; Pocieszenie; Triumf Dionizego; Najdalsza droga; Zegar z kukułką.

Przekłady

czeski

Podruci. [Przeł.] J. Minaříková. Praha 1937, wyd. 2 pt. Lidé kdoví odkud. [Przeł.] J. Minaříková. Praha 1969.

duński

Nat over verden og andre noveller. [Przeł.] J.Ørnsbo. København 1960.

niemiecki

Die Landlosen. [Przeł.] P. Breitenkamp. Berlin 1937.

rosyjski

Ljudi ottuda. [Przeł.] M. E. Abkina. Moskva 1928.

włoski

Erbe selvatiche. Gente di lá. [Przeł.] C. Verdiani. Milano 1961.

Adaptacje

radiowe

Ludzie stamtąd. Adaptacja: A. Rosel-Kicińska. Reżyseria: W. Opałek. Polskie Radio 1980.

telewizyjne

opowiadania Najdalsza droga. Adaptacja: . Reżyseria: . Telewizja Polska 1976.

opowiadania Łucja z Pokucic. Adaptacja: J. Rotuska. Reżyseria: K. Kwinta. Telewizja Polska 1977.

Wydanie osobne opowiadań: Najdalsza droga zob. poz. ↑; Triumf Dionizego zob. poz. ↑.

See Studies

19. Marcin Kozera. Opowiadanie. Wyd. 4 [!]. Warszawa: J. Mortkowicz 1936, 67 s. Wyd. nast.: z podtytułem: Opowiadanie z życia polskiego w Anglii. Londyn: Biblioteka Wolnej Polski 1942; z posłowiem Z. Libery Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1962; Londyn: Polska Macierz Szkolna Zagranicą 1964; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1992; Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1993; [wyd. 5]. Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza [1993] . Zob. poz. ↑. Przedruk zob. 35, 37, 39, 43, 59, 74, 77, 79.

Adaptacje

teatralne

Marcin Kozera. Obrazek sceniczny według Marii Dąbrowskiej. Oprac.: K. Gąsiorek. Londyn: Polska Macierz Szkolna Zagranicą 1971, 16 s.

20. Najdalsza droga. [Opowiadanie]. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1936, 32 s. Zob. poz. ↑. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.

21. Szkiełko. [Opowiadanie]. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1936, 30 s. Wyd. 2 tamże 1938. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.

22. Tryumf Dionizego. [Opowiadanie]. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1936, 27 s. Zob. poz. ↑. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.

23. Czyste serca. Opowiadania dla młodzieży. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1938, 107 s. Wyd. 1 [powojenne] Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, tamże: wyd. 2 1958, wyd. 3 1982. Przedruk zob. poz. ↑.

Wydanie osobne opowiadania Wilczęta z czarnego podwórza zob. poz. ↑.

Zawartość

Pierwszy dzień w szkole; Wilczęta z czarnego podwórza; Drogie kamienie; Olek; Koledzy Jacka; Szpital; Czajki; Wakacje.

Przekłady

czeski

Čistá srdce. [Przeł.] J. Simonides. Praha 1962.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Wilczęta z czarnego podwórza: Adaptacja: L. Woźnicka. Polskie Radio 1971.

24. Tu i tam. Dwa opowiadania dla młodzieży. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1938, 30 s.

Zawartość

Wieniec; Nasi ludzie w Westfalii.

25. Znaki życia. Pięć opowiadań. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1938, 167 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Wrocław: Dobra Książka 1947; wyd. 3 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1949, tamże: wyd. 4 1950, wyd. 5 1956; wyd. 6 Warszawa: Czytelnik 1962. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑.

Zawartość

Ksiądz Filip; Panna Winczewska; Drobiazg; Oktawia; Szkiełko.

Przekłady

serbsko-chorwacki

Znaci života. [Przeł.] S. Kovačević. Beograd 1959. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1961, wyd. 3 1963, wyd. 4 1965.

See Studies

26. Geniusz sierocy. Dramat wysnuty z dziejów XVII wieku. Warszawa: J. Mortkowicz 1939, 185 s. Prapremiera: Nowa Huta, Teatr Ludowy 1959. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑.

See Studies

27. Stanisław i Bogumił. Dramat wysnuty z dziejów XI w. „Twórczość” 1945 nr 5 s. 5-22, 1946 nr 1 s. 29-54. Wyd. osobne Warszawa: E. Kuthan 1948 [antydatowane 1947], 107 s. Prapremiera: telewizyjna: Telewizja Polska 1965; teatralna: Wrocław, Teatr Polski 1966. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.

Inne wystawienia zob. strona internetowa: Zob. link.

See Studies

28. Żołnierze Kościuszki. Opowiadanie historyczne dla młodzieży. Warszawa: J. Mortkowicz 1946, 31 s. Zob. poz. ↑.

29. Wybór pism dla dzieci. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1948, 71 s.

Zawartość

Przedmowa; Pies [poz. ↑]; Książki [poz. ↑]; Wilczęta z czarnego podwórza [poz. ↑]; Olek [poz. ↑]; Szpital [poz. ↑]; Dziewczynka z kaczeńcami [poz. ↑].

30. Wybór pism dla młodzieży. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1948, 105 s.

Zawartość

Baśń prawdziwa o Kasztelanicu [poz. ↑]; Nasi ludzie w Westfalii [poz. ↑]; Najdalsza droga [poz. ↑]; Chłop w obronie ojczyzny [fragment studium: Rozdroże]; Szkiełko [poz. ↑]; Dziewczęta [fragment powieści: Noce i dnie. T. 3. Miłość; poz. ↑]; Geniusz sierocy [fragment aktu III; poz. ↑].

31. Gwiazda zaranna. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1955, 223 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1956, wyd. 3 1956, wyd. 4 1964, wyd. 5 1970, [wyd. 6] 2001. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta B. Rakowska. Warszawa: Agencja Artystyczna MTJ 2011, 1 płyta CD.

Zawartość

Pielgrzymka do Warszawy; Jesionka; Dziecko; Poranek w ogrodzie zoologicznym; Nocne spotkanie; Pani Zosia; Tu zaszła zmiana...; Trzecia jesień; Na wsi wesele.

Przekłady

angielski

A village wedding and other stories. Warsaw 1957.

rosyjski

Utrennââ zvezda. Leningrad 1989.

słowacki

Zornička. [Przeł.] M. Babiaková-Bajová. Bratislava 1959.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Na wsi wesele: Adaptacja: R. Śliwonik. Reżyseria: J. Markuszewski. Polskie Radio 1964.

opowiadania Trzecia jesień: Adaptacja: W. Terlecki. Reżyseria: N. Szydłowska. Polskie Radio 1966.

telewizyjne

opowiadania Pielgrzymka do Warszawy: Telewizja Polska 1976.

opowiadania Tu zaszła zmiana: Adaptacja: J. Wójcik, K. Domagalik. Reżyseria: J. Wójcik. Telewizja Polska 1979.

Wydanie osobne opowiadań: Na wsi wesele zob. poz. ↑, Pielgrzymka do Warszawy zob. poz. ↑.

See Studies

32. Myśli o sprawach i ludziach. Szkice. Warszawa: Czytelnik 1956, 231 s.

Zawartość

Teatr w starodawnej Polsce; Zdrajcy i obrońcy. (Na marginesie książki: S. Szczotka: Chłopi obrońcami niepodległości Polski w okresie potopu); Polska i Polacy w utworach Lwa Tołstoja; Samuel Pepys i jego dziennik (1949 r.); Parę myśli o pracy przekładowej; Mikołaj Gogol; Szkice myśli o Bolesławie Prusie. – Gawęda o literaturze; Gawęda o czytelnikach. – Stefania Sempołowska. (Szkic portretu); Aniela Zagórska. (Wspomnienie o najwybitniejszej tłumaczce Conrada); Gdy wspominam Jaracza...; Stanisław Sempołowski i jego pamiętniki.

33. Najdalsza droga. Opowiadania. Posłowie: J. Przyboś. Warszawa: Czytelnik 1956, 134 s.

Zawartość

Najdalsza droga [poz. ↑]; Trzecia jesień [poz. ↑].

34. Opowiadania. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 326 s.

Zawartość

Zawiera utwory z tomu poz. ↑ wraz z: Przedmowa do drugiego wydania; Przedmowa do trzeciego wydania; Przedmowa do szóstego wydania, nadto: Na wsi wesele [poz. ↑].

See Studies

35. Pisma wybrane. T. 1-3. Warszawa: Czytelnik 1956, 1079 + 862 + 738 s.

T. 1: Opowiadania; Fragmenty; Dramaty; Utwory dla dzieci.

Zawartość

J. Przyboś: Dzieło Marii Dąbrowskiej. – Opowiadania z tomów poz. ↑, ↑, ↑, ↑. – Fragmenty nieukończonej powieści: W piękny letni poranek; A teraz wypijmy; Głupia historia. – Dramaty: Geniusz sierocy [poz. ↑]; Stanisław i Bogumił [poz. ↑]. – Utwory dla dzieci z poz. ↑: Pomnik z ziemi; Janek Sam służy ojczyźnie; My, polskie dzieci, – poz. ↑ oraz Czyste serca [poz. ↑].

T. 2: Noce i dnie. (Bogumił i Barbara. Wieczne zmartwienie. Miłość, cz.1). [poz. ↑].

T. 3: Noce i dnie. (Miłość, cz.2. Wiatr w oczy, cz.1-2) [poz. ↑].

See Studies

36. Szkice z podróży. Warszawa: Czytelnik 1956, 143 s.

Zawartość

Berlin czyli współpraca kulturalna; Weimar czyli książeczka o Mickiewiczu; Wartburg czyli pisarze jako ludzie rozmyślający; Weimar po raz drugi czyli tydzień z Schillerem i Mannem.

37. Zdarzenia. Wybór opowiadań. Wyboru dokonali: D. Połtorzycka i S. Stampfl. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 523 s.

Zawartość

Uśmiech dzieciństwa [poz. ↑]; Kury w naszym ogrodzie [poz. ↑]; Zdobycie serc [poz. ↑]; Przyjaźń [poz. ↑]; Dziewczęta [fragment Nocy i dni; poz. ↑]; Marcin Kozera [poz. ↑]; Nasi ludzie w Westfalii [poz. ↑]; Szkiełko [poz. ↑]; Noc ponad światem [poz. ↑]; Triumf Dionizego [poz. ↑]; Najdalsza droga [poz. ↑]; W piękny letni poranek [poz. ↑]; Pielgrzymka do Warszawy [poz. ↑]; Warszawa mojej młodości; Tu zaszła zmiana [poz. ↑].

See Studies

38. Dramaty: Geniusz sierocy; Stanisław i Bogumił. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 271 s. Zob. poz. ↑, ↑.

39. Przyjaźń; Marcin Kozera. [Opowiadania]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 142 s. Zob. poz. ↑, ↑.

40. Szkice o Conradzie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 193 s. Wyd. 2 uzupełnione ze wstępem, red. i przyp. E. Korzeniewskiej. Warszawa: Czytelnik 1974, 285 s.

Zawartość

Przedmowa. – Przyczynek do polskich „conradianów”: Polski wywiad prasowy z Conradem; Rozmowa z Conradem. – Recenzje: Nowe przekłady Conrada [dot.: Sześć opowieści, Między lądem i morzem]; Głębiej niż dno [dot.: Opowieści niepokojące]; O „Smudze cienia”; Na drodze uczynków [dot.: Korsarz]; „Zwycięstwo” J. Conrada. – Szkice: Prawdziwa rzeczywistość Conrada; Społeczne i religijne pierwiastki u Conrada; Spotkanie z Conradem w podróży; 1857-1957. – Dyskusje i polemiki: Tragizm Conrada; Kula w płot; W sprawie „demaskowania” Conrada; Conradowskie pojęcie wierności; Notatka na marginesie artykułu Jana Kotta. – Pożegnanie z Conradem: Pożegnanie z Conradem.

W wydaniu 2 ponadto w dziale: Szkice o Conradzie: „Fantazja Almayera”, „Murzyn z załogi Narcyza”; Le vaisseau embrasé de Lord Jim; Jeszcze w obronie Conrada; Przypis do „Szkiców o Conradzie”; Conrad skandaliczny; Pisane z przykrością. – Uzupełnienia: Cudowne dzieje polskiego chłopca; (Bez tytułu); O Józefie Conradzie z powodu książki Józefa Conrada Korzeniowskiego „Smuga cienia”; Przedmowa [do I wyd.]; Do redaktora „Wiadomości”. – Maria Dąbrowska i Aniela Zagórska: Aniela Zagórska. (Wspomnienie o najwybitniejszej tłumaczce Conrada); Aniela Zagórska do Marii Dąbrowskiej [listy]; Dedykacje [Anieli Zagórskiej w książkach dla Marii Dąbrowskiej]. – Maria Dąbrowska i Kazimiera Muszałówna: [korespondencja].

See Studies

41. Klara i Angelika. [Opowiadanie]. „Twórczość” 1960 nr 4 s. 16-23. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑.

Adaptacje

radiowe

Jubileusz. Adaptacja: W. Terlecki. Polskie Radio 1978.

telewizyjne

Adaptacja: W. Terlecki. Telewizja Polska 1964. Druk „Teatr Polskiej Telewizji” 1968 nr 4 s. 5-29.

Scenariusz: W. Terlecki. Film telewizyjny.Telewizja Polska 1977.

42. Przyjaźń; Marcin Kozera; Wilczęta z czarnego podwórza. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 173 s. Wyd. nast. z posłowiem K. Kuliczkowskiej tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1965, wyd. 4 1967, wyd. 5 1970, wyd. 6 1988. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.

43. Wybór opowiadań. Warszawa: Czytelnik 1960, 266 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 1969.

Zawartość

Dzikie ziele [poz. ↑]; Noc ponad światem [poz. ↑]; Najdalsza droga [poz. ↑]; Ksiądz Filip [poz. ↑]; Szkiełko [poz. ↑]; Pielgrzymka do Warszawy [poz. ↑]; Trzecia jesień [poz. ↑]; Na wsi wesele [poz. ↑].

See Studies

44. Przygody człowieka myślącego. „Przegląd Kulturalny” 1961 nr 42-51/52, 1962 nr 1-22, 28-50, 1963 nr 1-4, 12. Wyd. osobne: Komentarz i przygotowanie tekstu z rękopisów: E. Korzeniewska. Przedmowa: A. Kowalska. Warszawa: Czytelnik 1970, 906 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1974 [właśc. 1975], wyd. 4 1987.

Wyd. jako dokument dźwiękowy. Czyta H. Łabonarska. Warszawa: Agencja Artystyczna MTJ 2010, 3 płyty audio CD.

See Studies

45. Przyjaźń. Posłowie: Z. Libera. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1962, 54 s. Zob. poz. ↑. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

46. Wilczęta z czarnego podwórza. Posłowie: Z. Libera. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1962, 27 s. Zob. poz. ↑. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

47. Pisma rozproszone. Red. i przypisy: E. Korzeniewska. T. 1-2. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, 563 + 755 s.

Zawartość

Zawiera artykuły, recenzje, reportaże drukowane w czasopismach od 1910 oraz z rękopisów, zgrupowane w działy: T.1: Juvenilia (1910-1916); Wspomnienia; Podróże. – T.2: Rozprawy i polemiki; O pisarzach [Jerzy Andrzejewski, Joseph Conrad, Gustaw Daniłowski, Jarosław Iwaszkiewicz, Juliusz Kaden-Bandrowski, Jan Kasprowicz, Zofia Nałkowska, Eliza Orzeszkowa, Bronisława Ostrowska, Bolesław Prus, Stanisław Przybyszewski, Juliusz Słowacki, Leopold Staff, Andrzej Strug, Julian Tuwim, Stanisław Wyspiański, Stefan Żeromski, Zofia Żurakowska]; O własnej twórczości.

See Studies

48. Dzienniki. Powst. 1914-1965.

Dzienniki. T. 1-5. Wybór, wstęp i przypisy: T. Drewnowski. Warszawa: Czytelnik 1988, 430 + 462 + 382 + 366 + 472 s. Por. poz. ↑.

T. 1: 1914-1932; T. 2: 1933-1945; T. 3: 1945-1950; T. 4: 1951-1957; T. 5: 1958-1965.

Przekłady

niemiecki

Tagebücher 1914-1965. [Przeł.] K. Staemmler. Frankfurt am Main 1989, wyd. nast. tamże: wyd. 2 w wyborze K. Staemmlera 1996, wyd. 2 tamże 2000.

Adaptacje

telewizyjne

Chciała nam o Polsce coś ważnego powiedzieć. Scenariusz: L. Motylski. [Cz. 1- 2]. Telewizja Polska 1983.

Dzienniki 1914-1945. T. 1-3. 1998-2000, 409 + 429 + 576 s.

Dzienniki powojenne. 1945-1965. T. 1-4. 1996-1997, 521 + 481 + 464 + 413 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1997, wyd. 3 1997.

Życie moje cudowne... Dzienniki w jednym tomie. [Wybór]. Przygotował T. Drewnowski. Warszawa: Czytelnik 2002, 402 s.

Dzienniki 1914-1965. Pierwsze pełne wydanie w 13 tomach (bez opracowania edytorskiego) pod kierunkiem T. Drewnowskiego. Red.: W. Starska-Żakowska. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Wydział I Nauk Społecznych; Komitet Nauk o Literaturze 2009.

T. 1: 1914-1925, 232 s.; T. 2: 1926-1934, 228 s.; T. 3: 1935-1936 oraz Uzupełnienia Dzienników z lat 1917-1935 i Sny 1915-1939, 226 s.; T. 4: 1937-1941, 229 s.; T. 5: 1942-1947, a229 s.; T. 6: 1948-1949, 287 s.; T. 7: 1950, 191 s.; T. 8: 1951-1952, 199 s.; T. 9: 1953-1955, 211 s.; T. 10: 1956-1957, 232 s.; T. 11: 1958-1959, 236 s.; T. 12: 1960-1961, 271 s.; T. 13: 1962-1965, 313 s. + 1 dysk optyczny (CD-ROM).

W t. 3: Uzupełnienia Dzienników z lat 1917-1935 i Sny 1915-1939.

See Studies

49. Łucja z Pokucic; Zegar z kukułką. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 93 s. Zob. poz. ↑.

50. Na wsi wesele. [Opowiadanie]. Warszawa: Książka i Wiedza 1967, 100 s. Wyd. nast.: Posłowie: R. Matuszewski. Warszawa: Czytelnik 1975, wyd. 2 tamże 1980. Zob. poz. ↑. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.

Wyd. jako dokument dźwiękowy opowiadania Na wsi wesele. Czyta R. Nadrowski. Warszawa: Agencja Artystyczna MTJ 2011, 1 płyta audio CD.

51. Opowiadania. Wstęp, red. i przypisy: E. Korzeniewska. Warszawa: Czytelnik 1967, 832 s.

Zawartość

Zawiera utwory z tomów poz. ↑, ↑, ↑, ↑, – oraz: Inne opowiadania: We Francji... ziemi cudzej; Powrót; Pan; Powstanie 1863 r. Powitanie wojny i swobody [poz. ↑]; Podbój morza; Cudzym kosztem; Stasia; Rybaczka; Goniec; Dziękowanie za wiosnę; Cud wielkanocny; Sen o miłości; Wyścig pracy; [Opowiadanie bez tytułu]; Dzień pisarza; W piękny letni poranek [poz. ↑]; Weksel; Nic o ptakach; Szczęśliwa istota; Klara i Angelika [poz. ↑].

See Studies

52. Trzecia jesień; Na wsi wesele. Warszawa: Czytelnik 1967, 139 s. Wyd. [2] tamże 1973. Zob. poz. ↑.

53. Tu zaszła zmiana; Pielgrzymka do Warszawy. [Wspomnienia]. Warszawa: Czytelnik 1967, 29 s. Zob. poz. ↑.

54. Najdalsza droga; Łucja z Pokucic; Triumf Dionizego. [Opowiadania]. Warszawa: Książka i Wiedza 1968, 95 s. Zob. poz. ↑.

55. Pielgrzymka do Warszawy. [Wspomnienia]. Warszawa: Czytelnik 1969, 54 s. Zob. poz. ↑. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.

56. Na wsi wesele; Szklane konie; Pocieszenie; Jesionka; Trzecia jesień. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1971, 182 s. Zob. poz. ↑, ↑.

57. Pielgrzymka do Warszawy; Najdalsza droga; Nocne spotkanie; Tu zaszła zmiana. [Opowiadania i wspomnienia]. Warszawa: Czytelnik 1971, 69 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. [3] 1974, wyd. 2 [!] 1975, wyd. 5 1977. Zob. poz. ↑, ↑.

58. Marcin Kozera; Wilczęta z czarnego podwórza. Wyd. 6 [!]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 92 s. Wyd. nast.: tamże 1973; pt. Wilczęta z czarnego podwórza; Marcin Kozera. Wstęp: M. Marcjan. Wyd. 7 [!] Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1974, tamże: wyd. 8 1974, wyd. 3 [!] 1977, wyd. 4 1982, wyd. 5 1985, wyd. 6 1989. Zob. poz. ↑, ↑.

59. Opowiadania. Oprac.: W. Maciąg. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1972, LXII, 687 s. Biblioteka Narodowa I, 209.

Zawartość

Zawiera utwory z tomów poz. ↑, ↑, ↑, ↑, – oraz: Dzień pisarza [poz. ↑]; W piękny letni poranek [poz. ↑]; Weksel [poz. ↑]; Nic o ptakach [poz. ↑]; Szczęśliwa istota [poz. ↑]; Klara i Angelika [poz. ↑].

See Studies

60. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1972, 233 s. Wyd. 2 tamże 1977.

Zawartość

Zawiera utwory z tomu poz. ↑, – oraz: Dzień pisarza [poz. ↑]; W piękny letni poranek [poz. ↑]; Weksel [poz. ↑]; Nic o ptakach [poz. ↑]; Szczęśliwa istota [poz. ↑]; Klara i Angelika [poz. ↑]. – W wydaniu 2 pominięto opowiadanie: Pani Zosia.

See Studies

61. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1973, 357 s.

Zawartość

Zawiera utwory z tomu poz. ↑: Wielkanoc; Drzewa na wiosnę; Pies; Ptaki; Książki; Piosenka, – poz. ↑: Łucja z Pokucic; Szklane konie; Noc ponad światem; Tryumf Dionizego; Najdalsza droga, – poz. ↑: Panna Winczewska; Szkiełko, – poz. ↑: Trzecia jesień; Na wsi wesele.

See Studies

62. M. Dąbrowska, M. Konopnicka: Opowiadania. Wyd. 11 [!]. Warszawa: Czytelnik 1979, 131 s., Biblioteka Lektur Szkolnych.

63. Z drogi do Warszawy. [Opowiadania i wspomnienia]. Warszawa: Czytelnik 1979, 97 s.

Zawartość

Tu zaszła zmiana... [poz. ↑]; Warszawa mojej młodości [poz. ↑]; Z drogi do Warszawy; Rybaczka [poz. ↑]; Humor okupowanej Warszawy; Pani Zosia [poz. ↑]; Pielgrzymka do Warszawy [poz. ↑]; Dzień pisarza [poz. ↑]; Taki wypadł mi los.

64. Panna Winczewska. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980, 126 s.

Zawartość

Ksiądz Filip [poz. ↑]; Panna Winczewska [poz. ↑]; Trzecia jesień [poz. ↑].

65. A teraz wypijmy... Opowiadania. [Opowiadania]. Podał do druku i przedmową opatrzył: T. Drewnowski. Warszawa: Czytelnik 1981, 264 s.

Zawartość

W piękny letni poranek [poz. ↑]; Skórka od słoniny; A teraz wypijmy... [poz. ↑]; Miało się ku świtaniu; Głupia historia [poz. ↑]; Gdzie ty jesteś, Joanno? [fragment powieści Przygody człowieka myślącego poz. ↑].

Przekłady

mongolski

Za odoo uucgaaja. [Przeł.] D. Kim. Ulaanbaatar 1990.

66. Dzikie ziele. Opowiadania. Wyd. 3 [właśc. 1]. Warszawa: Książka i Wiedza 1982, 170 s.

Zawartość

Dzikie ziele [poz. ↑]; Najdalsza droga [poz. ↑]; Łucja z Pokucic [poz. ↑]; Ksiądz Filip [poz. ↑].

67. Najdalsza droga; Noc ponad światem. [Opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1982, 34 s. Zob. poz. ↑.

68. Pielgrzymka do Warszawy; Nocne spotkanie; Tu zaszła zmiana. [Wspomnienia i opowiadania]. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983, 31 s. Zob. poz. ↑.

69. Najdalsza droga; Tryumf Dionizego. [Opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1985, 30 s. Zob. poz. ↑.

70. Na wsi wesele. Opowiadania. Warszawa: Książka i Wiedza 1988, 170 s.

Zawartość

Na wsi wesele [poz. ↑]; Najdalsza droga [poz. ↑]; Tu zaszła zmiana [poz. ↑].

71. Aforyzmy. Wyboru dokonał A. Bogdański. Wstęp: T. Drewnowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 55 s.

72. Kalisz piórem Marii Dąbrowskiej malowany. Wyboru dokonali H. i S. Molendowie. Kalisz: Towarzystwo Przyjaciół Książki; Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1989, 20 s.

Zawartość

Zawiera wybór fragmentów z: artykułu do „Ziemi Kaliskiej” 1957 nr 1; Warszawa mojej młodości [poz. ↑]; Noce i dnie [poz. ↑]; Rzemiennym dyszlem; Dzienniki (1915, 1923, 1948) [poz. ↑].

73. Boże Narodzenie; Pies; Ptaki. Wyd. wspólne z: H. Sienkiewicz: Janko Muzykant; B. Prus: Antek. [Opowiadania]. Bydgoszcz: Arcanum [1991], 33 s. Wyd. nast. tamże [1992]. Por. poz. ↑.

74. [Dwudziestego siódmego] 27 lutego 1956. Urywek dziennika. Z komentarzem Z. Siatkowskiego. Jaworzno: Miejska Biblioteka Publiczna 1991, 10 s.

75. Opowiadania wybrane. Warszawa: Nasza Księgarnia 1992, 83 s.

Zawartość

Boże Narodzenie [poz. ↑]; Olek [poz. ↑]; Ptaki [poz. ↑]; Pies [poz. ↑]; Marcin Kozera [poz. ↑].

See Studies

76. Uśmiech dzieciństwa i inne opowiadania. Warszawa: Votum 1992, 269 s. Niezapomniane Książki Dzieciństwa. Biblioteka klasyki dla dzieci i młodzieży, 9.

Zawartość

Zawiera Uśmiech dzieciństwa [poz. ↑]; Czyste serca [poz. ↑] i opowiadania Przyjaźń [zob. poz. ↑]; Marcin Kozera [poz. ↑].

77. Marcin Kozera i inne opowiadania. Warszawa: Nasza Księgarnia 1993, 109 s. Wyd. nast.: tamże 1994; Wrocław: Siedmioróg 1994; Warszawa: Nasza Księgarnia 1995, tamże: 1997, 1998, 2000, 2003, 2008, 2010, 2012, 2015.

Zawartość

Marcin Kozera [poz. ↑]; Boże Narodzenie [zob. poz. ↑]; Olek [zob. poz. ↑]; Ptaki [zob. poz. ↑]; Pies [zob. poz. ↑]; Przyjaźń [zob. poz. ↑].

78. Opowiadania dla dzieci. Wrocław: Siedmioróg 1996, 93 s.

Zawartość

Marcin Kozera [poz.↑]; opowiadania z tomu Uśmiech dzieciństwa [poz. ↑]: Uśmiech dzieciństwa; Boże Narodzenie; Janek; Wielkanoc; Pies; Ptaki; Babcia; Książki; Odjazd.

79. Opowiadania. Łódź: Wydawnictwo Literatura 1997, 70 s., Lektura Szkolna dla klas V i VI.

Zawartość

Wilczęta z czarnego podwórza [poz. ↑]; Marcin Kozera [poz. ↑].

See Studies

80. Opowiadania. Poznań: GMP [1997], 109 s. Lektura Szkolna.

Zawartość

Marcin Kozera; Boże Narodzenie; Olek; Ptaki; Pies; Przyjaźń.

See Studies

81. Wybór opowiadań. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza-B 1998, 54 s.

Zawartość

Ptaki [zob. poz. ↑]; Pies [zob. poz. ↑]; Marcin Kozera [poz. ↑]; Nieznajomy chłopiec. Wyprawa z Krysią. Dzieci uczą się jasełek. Przedstawienie. Marcin poznaje siebie [zob. poz. ↑].

See Studies

82. Opowiadania. Kraków: Zielona Sowa 2003, 109 s. Wyd. nast. z posłowiem Ł. Baduli tamże 2006.

Opowiadania z poz. ↑ oraz Marcin Kozera [poz. ↑].

See Studies

83. Opowiadania. Kraków: Zielona Sowa 2006, 101 s., Arcydzieła Literatury Polskiej.

Zawartość

Marcin Kozera [poz. ↑]; Boże Narodzenie [zob. poz. ↑]; Przyjaźń [zob. poz. ↑].

See Studies

84. Opowiadania. Oprac. B. Włodarczyk. Kraków: Greg 2008, 144 s., Lektura z Opracowaniem. Wyd. nast. tamże 2009.

Zawartość

opowiadania z tomu Uśmiech dzieciństwa [poz. ↑]: Boże Narodzenie; Pies; Ptaki, – nadto: Olek [zob. poz.↑]; Przyjaźń [zob. poz. ↑]; Marcin Kozera [zob. poz. ↑].

See Studies

85. Opowiadania. Oprac. A. Nożyńska-Demianiuk. Poznań: Ibis 2009, 183 s. Lektura z opracowaniem.

Zawartość

Marcin Kozera [zob. poz. ↑]; Pies [zob. poz. ↑]; Boże Narodzenie [zob. poz. ↑]; Ptaki [zob. poz. ↑]; Przyjaźń [zob. poz. ↑]; Olek [zob. poz. ↑].

See Studies

86. Dzikie ziele. [Opowiadanie]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska [2012], plik tekstowy PDF.

Listy

1. Ich noce i dnie. Korespondencja Marii i Mariana Dąbrowskich 1909-1925. Wstęp i oprac.: E. Głębicka. Warszawa: Iskry 2005, 783 s.

Nagrody

Nagroda Pióro Fredry w 2005.

See Studies

2. Listy. [Autorzy:] Maria Dąbrowska, Stanisław Stempowski: Listy 1924-1951. Opracowała, wstępem i przypisami opatrzyła E. Głębicka. Redakcja naukowa: A.P. Lesiakowski. T. I-III. Warszawa: Instytut Badan Literackich PAN, Akademia Humanistyczna; Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza 2021-2023, 759 + 845 + 831 s.

T. I. 1924-1953; T. II. 1931-1944; T. III. 1945-1951.

See Studies

3. Listy 1943-1959. [Autorzy:] T. Sułkowski, M. Dąbrowska. Powst. 1943-1959. Oprac., wstępem i przypisami opatrzyła E. Głębicka, Skierniewice: Miejska Biblioteka Publiczna im. W.S. Reymonta 2007, 92 s.

Tytuł okładkowy: Tadeusz Sułkowski.

4. Listy. [Autorzy:] Maria Dąbrowska, Jerzy Stempowski. Powst. 1926-1965. Wydał opracował, wstępem i przypisami opatrzył A.S. Kowalczyk. T. 1- 3. Warszawa: Towarzystwo „Więź” 2010, 355 +343 + 413 s.

T. 1. 1926-1953; T. 2. 1954-1958; T. 3. 1959-1965.

Wybory utworów literackich w przekładach

bułgarski

• Svatba na selo. [Przeł.] W. Smochowska-Petrova. Sofiâ 1957.

• Usmivka na detstvoto. [Przeł.:] W. Smochowska-Petrova, A. Petrova-Vasilecič. Sofiâ 1983.

• V prekrasno lâtno utro. [Przeł.] B. Lingorska i in. Sofiâ 1983.

czeski

• Svatba na vsi. [Przeł.] J. Rumler. Praha 1958.

duński

• Nat over verden og andere noveller. [Przeł.] J. Ørnsbo. København 1960.

estoński

• Külas on pulmad. [Przeł.] A. Kurtna. Tallinn 1967.

litewski

• Vesturés kaime. [Przeł.] O. Miciūtė. Vilnius 1959.

niemiecki

• Der dritte Herbst. [Przeł.] E. Dieckmann. Berlin 1961.

• Nacht über der Erde. [Przeł.] E. Dieckmann. Berlin 1978.

• Der weiteste Weg. [Przeł.:] R. Matwin-Buschmann, E. Dieckmann, C. Rymarowicz. Berlin 1986.

rosyjski

• Na derevne svad'ba. [Przeł.] E. Usievič. Moskva 1956.

• Rasskazy. [Przekł. zbiorowy]. Moskva 1957.

• Izbrannoe. [Przekł. zbiorowy]. Moskva 1974.

rumuński

• Popa Filip. [Przeł.] O. Zaicik. Bucureşti 1957.

serbsko-chorwacki

• Svadba na selu. [Przeł.] S. Subotin, D. Živanović. Cetinje 1965.

słowacki

• Putovanie do Varšavy. [Przeł.] M. Andráš. Bratislava 1976.

ukraiński

• Sil's'ke vesillja ta inši tvory. [Przeł.] J. Koncevyč. Kiïv 1970.

węgierski

• Éjjelek és nappalok. [Przeł.] G. Kerényi. Budapest 1958.

• Falusi lakodalom. [Przeł.] G. Kerényi. Budapest 1963.

włoski

• Janek. [Przeł.] S. Olgierd. Milano 1929.

Przekłady tekstów w antologiach zagranicznych

angielski

• Meeting Polish writers. [Wybór i oprac.:] D. Bieńkowska. Toronto 1975.

azerski

• Polša hekajèlèri. Baku 1978.

francuski

• À l'ombre de leur Dieu. Anthologie du récit polonais contemporain. Paris 1969.

gruziński

• Polonuri mot'xrobebi. [Przeł.] M. Axalaje. Tbilisi 1954.

hiszpański

• Antologia del cuento polaco contemporáneo. [Przeł.] S. Pitol. Mexico 1967.

• Cuentos polacos. [Wybór:] M. Kania. [Przeł.] M. Sprusiński. La Habana 1978.

• Elogio del cuento polaco. [Wybór i przekł.:] S. Pitol, R. Mendoza. México-Xalapa 2012.

japoński

• Sekai tanpen bungaku zenshū. [Vol. 10]. Hokuō tōō byngaku. [Przeł.] Y. Ozaki, S. Kimura. Tōkyō 1963.

• Bungaku-no okurimono. [Red.] M. Kohara. Tōkyō 2000.

litewski

• Lenkų novelės. [Przeł.] A. Kalėda [i in.]. Vilnius 1989.

łotewski

• Domu pērles. [Oprac. i tłumaczenie:] V. Tomaševič. Rīgā 1997.

mołdawski

• Vitraliul nokturn. [Red.] S. Apostolov. Kišinèu 1977.

norweski

• Natt over verden og andre polske noveller. [Przeł.] I. Digernes, A. Biem. Oslo 1956.

• Polen forteller. [Oprac. i tłumaczenie:] J. Broda. Stabekk 1991.

perski

• Bedorud ey sarzamin-e moqaddas. [Wybór:] R. Brândzitier. [Przeł. z niemieckiego] K. Behruzkiyâ. Teherân [1991].

portugalski

• Contos polacos. [Przeł.] J. Saramago. Lisboa 1977.

rosyjski

• Kniga druzej. [Wstęp] V. Borisov. [Red.:] G. Markov. Moskva 1975.

• Janvarskoe nastuplenie. Moskva 1985.

• Pol'skaâ novella XIX-XX vekov. [Wybór i wstęp:] M. Mal’kov. [Przeł.] A. Ščerbakov. Leningrad 1988.

serbsko-chorwacki

• Antologija poljske pripovijetke XX stoljeća. [Wybór i tłumaczenie:] Z. Malić. Sarajevo 1984.

słowacki

• Aj nenávidiet', aj milovat. [Przeł.] M. Babiaková-Bajová. Bratislava 1975.

wietnamski

• Truyện ngắn Ba Lan / Hữu Chí, Nguyễn Viết Lãm, Lê Bá Thự, Thanh Lê chọn dịch. [Przeł.] Hũu Chi, Thanh Lê. Hải Phòng 1998.

włoski

• Viaggio sulla cima della note. [Red.] P. Statuti. Roma 1988.

• Racconti dalla Polonia. [Red.:] A. Zieliński. [Przeł.] G. Bertone-Zieliński. Milano 1991.

Prace z dziedziny spółdzielczości i ekonomii

• Finlandia wzorowy kraj kooperacji. Warszawa: Towarzystwo Kooperatystów 1913, 63 s.

• Kooperatyzm na wsi belgijskiej. Warszawa: Towarzystwo Kooperatystów 1913, 57 s.

Podpisano: Jan Stęk.

• O zjednoczonej Polsce, jej mieszkańcach i gospodarstwie. Warszawa, Kraków: Towarzystwo Wydawnicze 1919, 110 s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1921.

• Spółdzielczość zwyciężająca. (Dzieje angielskiej hurtowni stowarzyszeń spożywców). Warszawa: Związek Polskich Stowarzyszeń Spożywców 1920, 109 s. Wyd. nast. tamże 1921.

• O wykonaniu reformy rolnej. (Objaśnienie ustawy z dnia 15 lipca 1920 r. wraz z urzędowym tekstem ustawy i przepisów wykonawczych). Warszawa: Wydawnictwo Głównego Urzędu Ziemskiego 1921, 102 s.

• Rozdroże. Studium na temat zagadnień wiejskich. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1937, 205 s. Wyd. nast.: wyd.2 tamże 1937; wyd. 2 [!] łącznie z poz. ↑ pt. Rozdroże. Studium na temat zagadnień wiejskich; Moja odpowiedź. Refleksje nad polemiką z „Rozdrożem”. Posłowie: F. Jakubczak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1987, 310 s., wyd. nast. pod red. S. Grabowskiego, tamże 2009.

See Studies

• Moja odpowiedź. Refleksje nad polemiką z „Rozdrożem”. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1938, 111 s. Wyd. 2 łącznie z poz. ↑ pt. Rozdroże. Studium na temat zagadnień wiejskich; Moja odpowiedź. Refleksje nad polemiką z „Rozdrożem”. Posłowie: F. Jakubczak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1987, 310 s., wyd. nast. łączne z poz. ↑ 2009.

• Ręce w uścisku. Rzecz o spółdzielczości. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1938, 118 s.

Przekłady

angielski

Clasped hands. „With or without the idea”. W: Cooperativism and democracy. Selected works of Polish thinkers. [Red.] B. Błesznowski. [Przeł.] M. Granas. Chicago 2019.

Przekłady

1. J.P. Jacobsen: Niels Lyhne. Powieść. T. 1-2. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1927, 124 + 147 s. Wyd. nast.: wyd. 1 [powojenne] Warszawa: Czytelnik 1957; wyd. 2 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963; wyd. 3 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1974.

2. S. Pepys: Dziennik. T. 1-2. Wybór, przekł. i przypisy: M. Dąbrowska. Posłowie: J. Hochfeld. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1952 434 + 518 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poszerzone 1954, wyd. 3 1966, wyd. 4 1978.

See Studies

3. A. Czechow: Utwory wybrane. Przeł.: M. Dąbrowska, J. Iwaszkiewicz, J. Wyszomirski. Wybór, wstęp i red.: N. Modzelewska. T. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1953.

W przekładzie M. Dąbrowskiej 13 opowiadań.

Wydanie osobne opowiadania Sala nr 6: Warszawa: Książka i Wiedza 1968, 86 s.

See Studies

4. M. Gorkij: O byłych ludziach. Przeł.: M. Dąbrowska i S. Stempowski. W: M. Gorkij: Opowiadania 1896-1899. (Pisma. T. 2). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954 s. 167-230.

5. A. Czechow: Moje życie i inne opowiadania. Przełożyli: Maria Dąbrowska, Natalia Gałczyńska i Jerzy Wyszomirski. Wybór: Maria Krajewska. [Dokument dźwiękowy]. Czyta K. Kołbasiuk. Warszawa 2013, 1 płyta CD-R w formacie mp3.

Prace redakcyjne

1. Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910 do 1915. Pod red.: A. Piłsudskiej, M. Rychterówny, W. Pełczyńskiej, M. Dąbrowskiej. Warszawa: Główne Księgi Wojskowe 1927, 319 s.

2. Pamiętniki młodzieży wiejskiej 1918-1939. Wybór i adaptacja: M. Dąbrowska. Powst. 1946. Wyd. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1969, 178 s.

Data powstania podana w posłowiu.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1951.

Słowniki i bibliografie

• [Biografia w:] „Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego” 1947.

• „Rocznik Literacki 1965” wyd. 1967 (P. Grzegorczyk).

• Z. Biłek: Bibliografia publicystyki społeczno-politycznej Marii Dąbrowskiej w latach 1910-1962. W: Pięćdziesiąt lat twórczości Marii Dąbrowskiej. Warszawa 1963.

• Z. Biłek: Materiały do wczesnej twórczości Marii Dąbrowskiej. (Bibliografia publicystyki w czasopismach „Zaranie”, „Prawda” i „Tygodnik Polski”). „Ruch Literacki” 1962 nr 4.

• N. Karsov: Bibliografia przekładów dzieł Marii Dąbrowskiej. W: Pięćdziesiąt lat twórczości Marii Dąbrowskiej. Warszawa 1963.

• E. Korzeniewska: Bibliografia opowiadań Marii Dąbrowskiej. W: Pięćdziesiąt lat twórczości Marii Dąbrowskiej. Warszawa 1963.

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.

• E. Korzeniewska: Maria Dąbrowska. (1889-1965). Poradnik bibliograficzny. Warszawa: Biblioteka Narodowa 1969, 50 s.

• Biogramy uczonych polskich. Cz. 1. Z. 1. Warszawa 1983.

• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (E. Korzeniewska).

• M. Gałęzowski: Maria Dąbrowska. W tegoż: Wierni Polsce. Warszawa 2005.

Ogólne

Książki

• W. Maciąg: Sztuka pisarska Marii Dąbrowskiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1955, 206 s.

• E. Korzeniewska: O Marii Dąbrowskiej i inne szkice. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1956, 179 s.

• Maria Dąbrowska. Wstęp, wybór materiałów i przypisy: Z. Libera. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1963, 335 s. Biblioteka Polonistyki.

• Pięćdziesiąt lat twórczości Marii Dąbrowskiej. Referaty i materiały sesji naukowej pod red. E. Korzeniewskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 432 s. [Zawiera m.in.: J. Przyboś: Centrum polszczyzny; H. Markiewicz: „Noce i dnie” na tle polskiej tradycji powieściowej; K. Krejči: Powieść rodowa w literaturze polskiej i czeskiej na tle „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej; A. Kovács: Maria Dąbrowska i współcześni jej pisarze węgierscy; J. Sławiński: Pozycja narratora w „Nocach i dniach” Marii Dąbrowskiej; Ch. Hyart: Faktura epicka „Nocy i dni”; Z. Libera: O wartościach „Nocy i dni”; E. Korzeniewska: Opowiadania Marii Dąbrowskiej; K. Kuliczkowska: Twórczość Marii Dąbrowskiej dla dzieci i młodzieży; E. Dieckmann: Maria Dąbrowska – „Szkice z podróży”. Przyczynek do obrazu Niemiec w twórczości pisarki; J. Goślicki: Dramaty Marii Dąbrowskiej; K. Wyka: Krytyka literacka Marii Dąbrowskiej; T. Drewnowski: Idee stamtąd; J. Hulewicz: Ruch filarecki polskiej młodzieży uniwersyteckiej w Belgii jako środowisko młodzieńcze Marii Dąbrowskiej; Z. Klemensiewicz: Składnia pisarskiego języka Marii Dąbrowskiej – Recepcja twórczości Marii Dąbrowskiej: J. Staniukowicz: Maria Dąbrowska w ZSRR; H. Teigová: Dzieło Marii Dąbrowskiej w Czechosłowacji; S. Subotin: Maria Dąbrowska wśród Serbów i Chorwatów; G. Kerényi: „Noce i dnie” w oczach węgierskiego czytelnika; A. Piorunowa: Krytyka literacka (1922-1939) o Marii Dąbrowskiej].

• A. Kijowski: Maria Dąbrowska. Warszawa: Wiedza Powszechna 1964, 143 s.

• L.M. Bartelski: Dąbrowska. Warszawa: Agencja Autorska 1966, 76 s.

• Z. Folejewski: Maria Dąbrowska. New York: Twayne 1967, 123 s.

• E. Korzeniewska: Maria Dąbrowska. Kronika życia. Warszawa: Czytelnik 1971, 382 s.

• J.V. Stanjukovič: Realizm Marii Dombrovskoj. Moskva: Nauka 1974, 291 s.

• E. Korzeniewska: Maria Dąbrowska. Warszawa: Iskry 1976, 83 s.

• E. Polanowski: Maria Dąbrowska w Russowie i o Russowie. [Kalisz:] Towarzystwo Kultury Ziemi Kaliskiej 1976, 32 s.

• H. Sutarzewicz: Asnyk, Konopnicka i Dąbrowska w Kaliszu. Warszawa: Sport i Turystyka 1977, 107 s.

• M. Knothe: „Opowiadania” Marii Dąbrowskiej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1980, 120 s. Biblioteka Analiz Literackich.

• T. Drewnowski: Rzecz russowska. O pisarstwie Marii Dąbrowskiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981, 459 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 przejrzane 1987, wyd. 3 przejrzane i uzupełnione 2000.

• J. Wojciechowska: Maria Dąbrowska – jej związki ze spółdzielczością. Warszawa: Wydawnictwo Spółdzielcze 1984, 96 s.

• G. Weberg: Maria Dąbrowska. Köln: Zeitschrift Symbol 1985, 24 s.

• E. Polanowski: Maria Dąbrowska w krainie dzieciństwa i młodości. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1989, 225 s.

• E. Polanowski: Maria Dąbrowska 1889–1965. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1990, 38 s. Komisja Historycznoliteracka Oddział Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.

• C. Geambaşu: Maria Dąbrowska. Proza interbelica. Bucureşti: Medro 1996, 218 s.

• Księga kaliska. W stulecie urodzin Marii Dąbrowskiej. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1996, 259 s. [zawiera m.in. artykuły: A. Mencwel: Jeden aforyzm – próba interpretacji; W. Maciąg: Trwałość; Z. Libera: „Przygody człowieka myślącego” jako powieść o inteligencji polskiej; A. Lipatow: Epicki kształt „Nocy i dni” (Dąbrowska a Tołstoj), przedruk w tegoż: Słowiańszczyzna – Polska – Rosja. Izabelin 1999; I. Jokiel: Dąbrowska a Conrad, przedruk pt. Smuga światła. (M. Dąbrowska i J. Conrad-Korzeniowski). W tejże: Ocalić Kartezjusza. Opole 2004; G. Majkowska: Uwagi o języku „Ludzi stamtąd”; T. Drewnowski: Orientacja polska. Korespondencja: Maria Dąbrowska – Jerzy Stempowski; J. Kulczycka-Saloni: Maria Dąbrowska – czytelnik – krytyk; H. Tadeusiewicz: Książka i ludzie książki w „Dziennikach”; K.A. Lewkowski: Maria Dąbrowska wobec teatru i dramatu; T. Świętosławska: Opowiadania Dąbrowskiej a „Noce i dnie”; E. Polanowski: Russów w życiu i twórczości Marii Dąbrowskiej; J. Maliszewski: Zaczęło się od Niemiec i Austrii; H. Cybienko: W dawnym ZSRR; B. Ostromęcka-Frączak: Polskie realia w słoweńskich tłumaczeniach; T. Pretnar, N. Jež: „Noce i dnie” w przekładzie F. Vodnika; Ch. Brown: W poszukiwaniu Dąbrowskiej po angielsku. – Aneks: „uczyłaś nas mądrej dobroci” – przemówienie księdza Jana Ziei na pogrzebie Marii Dąbrowskiej; S. Lorentz: Wspomnienia o Marii Dąbrowskiej; Dyskusja o „Dziennikach”].

• T. Nasierowski: Żeromski – Strug – Dąbrowska a psychiatrzy wolnomularze. Warszawa: Fund. Wspierania Rozwoju Kliniki Psychiatrycznej 1997, 143 s.

• G. Borkowska: Maria Dąbrowska i Stanisław Stempowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 162 s.

• D. Kelch: Wspomnienia siostrzenicy Marii Dąbrowskiej. Kalisz: Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej 2002, 24 s.

• A. Kolańczyk: Kalisz – mała ojczyzna wielkich ludzi. Kalisz: Kropka – Urszula Zybura 2002, 164 s.

• E. Nawrocka: Osoba w podróży. Podróże Marii Dąbrowskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2002, 262 s.

• A. Raszewska-Klimas: Funkcja nazw własnych w twórczości Marii Dąbrowskiej. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2002, 248 s.

• Z. Adamczykowa: Maria Dąbrowska – ku dziecku i wychowaniu. Katowice: Śląsk 2005, 176 s.

• T. Drewnowski: Wyprowadzka z czyśćca. Burzliwe życie pośmiertne Marii Dąbrowskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2006, 224 s.

• „Wypisałam całą siebie”. Maria Dąbrowska we wspomnieniach i listach. Zebrała i oprac.: M. Pryzwan. Warszawa: Domena 2006, 232 s.

• Warszawa Marii Dąbrowskiej. Portret miasta w zwierciadle literatury. Oprac. E. Manowiecka, T. Lerski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2015, 292 s.

• E. Głębicka: Dąbrowska (nie)znana. Szkice. Warszawa: Trzecia Strona 2016, 471 s. [Zawartość: Przedmowa. – Trochę biografii; Mazowieckie tropy; Maria i Marian Dąbrowski wśród wolnomularzy w latach 1909-1925 (w świetle ich korespondencji); „Sternik narodu” i „geniusz zniszczenia”. Dąbrowscy o Józefie Piłsudskim; „Noce i dnie”; Dąbrowska a sprawa katyńska. O naradzie, której nie było; „Jeżeli okoliczności nie pozwalają powiedzieć prawdy…”. O niemieckim przekładzie „Gwiazdy zarannej”; Czy Dąbrowska nie lubiła Gałczyńskiego? – dzieje jednego przypisu; Bez gniewu i bezstronnie. Sprawa Marka Hłaski; „Uwielbiam listonoszów”. O korespondencji Dąbrowskiej; „Trudna miłość” – Anna Kowalska; Prawda życia, prawda cierpienia. O systemie wartości w „Dziennikach” Anny Kowalskiej].

• I. Kienzler: Prowokatorka. Fascynujące życie Marii Dąbrowskiej. Warszawa: Bellona [2018], 363 s.

• Rozczytywanie Dąbrowskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2018, 342 s. [Zawartość: Cz. 1. Szukanie głosu: A. Mencwel: Arcydzieło zapoznane [„Ludzie stamtąd”]; A.E. Banot: Maria Dąbrowska – geniusz uczucia? O „Ludziach stamtąd”; E. Szybowicz: Czyste serca. Dąbrowska dzieciom, czyli nam; A. Pekaniec: Korespondencja Marii i Mariana Dąbrowskich. Między życiem a literaturą, między miłością a listami o miłości; M. Świerkosz: Kim jest Agnieszka Niechcic? Polityka i miłość w „Nocach i dniach”; K. Jarzyńska: Psychosomatyzacja śmierci w „Nocach i dniach” Marii Dąbrowskiej; K. Nadana-Sokołowska: Maria Dąbrowska i George Sand – rozczytywanie podobieństw. – Cz. 2. Oglądanie świata: J. Jeziorska- Haładyj: Dokument i Dąbrowska; M. Duda: Kooperatywy w publicystyce Marii Dąbrowskiej; M. Bednarczuk: „Dziecko ojczyzny” – Maria Dąbrowska, „dziecięctwo” i Wielka Wojna; L. Magnone: „W sukurs ginącemu światu” – „Noce i dnie” Marii Dąbrowskiej i „Przeminęło z wiatrem” Margaret Mitchell; K. Samsel: Między Samuelem Pepysem a Josephem Conradem. Heroihumor w opowiadaniach okupacyjnych Marii Dąbrowskiej; J. Dudek: Marii Dąbrowskiej „Szkice o Conradzie” czytane dzisiaj. – Cz. 3. Twórcze sukcesy – twórcze porażki: E. Kraskowska: Jak Maria Dąbrowska (prze)tłumaczyła Pepysa; M. Wyka: Jak czytać dziś „Przygody człowieka myślącego” ?; P. Oczko: „Nie wiem, czy będę jeszcze pisać”… „Noce i dnie” w „Dziennikach” Marii Dąbrowskiej; M. Ładoń: „Pismo kliniczne” Marii Dąbrowskiej; M. Urbanowski: „Niepojęta skaza” – Gustaw Herling-Grudziński o Marii Dąbrowskiej; G. Borkowska: Marii Dąbrowskiej kompozycja istnienia i abdykacja z życia].

Artykuły

• „…co się stanie w najbliższej przyszłości…”. Z listów Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej z 1946 roku . Opracowanie edytorskie: A. Szałagan ; „Na wyspie umarłych”. Z listów Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej z lat 1947-1948. Oprac. edytorskie: E. Głębicka . „Sztuka Edycji” 2018 nr 1 [omówienia korespondencji i wybór listów].

• R. Moczkodan: Recenzentki „Wiadomości Literackich”, czyli pytanie o to, czy jest możliwa ucieczka od „pospolitego »dwugłosu płci«”? W: Kobiece dwudziestolecie 1918-1939. Toruń 2018 [m.in. o M. Dąbrowskiej].

• S. Podhorska-Okołów: Maria Dąbrowska. (Sylwetka literacka). „Bluszcz” 1925 nr 20-21.

• S. Kołaczkowski: Przymierze z życiem. „Tygodnik Ilustrowany” 1932 nr 11, przedruk w tegoż: Pisma wybrane. Warszawa 1968.

• S. Napierski: Rozmowa o Marii Dąbrowskiej. „Kurier Literacko-Naukowy” 1933 nr 3.

• K.W. Zawodziński: Maria Dąbrowska. Historycznoliterackie znaczenie jej twórczości. „Przegląd Współczesny” 1933 nr 44, przedruk w tegoż: Blaski i nędze realizmu powieściowego. Warszawa 1937, Opowieści o powieści. Kraków 1963, Pegaz to nie samochód bezkołowy. Warszawa 1989.

• S. Podhorska-Okołów: Maria Dąbrowska. W tejże: Kobiety piszą. Warszawa 1938.

• K. Troczyński: Arcydzieło literackiego sukcesu. O właściwą ocenę twórczości Marii Dąbrowskiej. „Tęcza” 1938 nr 8, przedruk w tegoż: Pisma wybrane. T. 2. Kraków 1998, Zoil. Kraków 2003.

• S. Chwedorczuk: „Chwytam w zachwyt ruch Twój – i gubię”. Korespondencja Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej w latach 1940-1946. „Twórczość” 2015 nr 2.

• E. Głębicka: Rzecz prywatna, rzecz sekretna. O granicach intymności w korespondencji Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej z lat 1946-1948. „Napis” 2018 t. 23.

• T. Czapczyński: Dramaty Marii Dąbrowskiej. „Prace Polonistyczne” Seria 6: 1948.

• T. Czapczyński: Wielodrożność twórczości Marii Dąbrowskiej. „Nauka i Sztuka” 1948 nr 1.

• E. Korzeniewska: Jednolitość twórczości Marii Dąbrowskiej. „Życie Literackie” 1948 z. 1/6.

• F. Lennartz: Maria Dąbrowska. W tegoż: Ausländische Dichter und Schriftsteller unserer Zeit. Stuttgart cop. 1955, wyd. nast. tamże: [1957], 1960, 1971.

• Z. Starowieyska-Morstinowa: Z postawy Bogumiła. Poprzez nasze dnie i noce. W tejże: Kalejdoskop literacki. Warszawa 1955.

• T. Breza: Słowo o Marii Dąbrowskiej. W tegoż: Notatnik literacki. Warszawa 1956.

• W. Wohnout: Czytając Dąbrowską i Manna. „Kultura”, Paryż 1957 nr 9.

• W. Maciąg: Dramaty Marii Dąbrowskiej. „Dialog” 1958 nr 1.

• J. Iwaszkiewicz: Maria Dąbrowska. „Twórczość” 1959 nr 12, przedruk w tegoż: Ludzie i książki. Warszawa 1971.

• Â.V. Stanjukovič: Proza Marii Dombrovskoj. W: Pisateli stran narodnoj demokratii. [T.] 3. Moskva 1959.

• H. Naglerowa: Z rodu polskich humanitarystów. W tejże: Wspomnienia o pisarzach. Londyn 1960.

• W. Maciąg: Maria Dąbrowska. W tegoż: 16 pytań. Kraków 1961.

• K.A. Jeleński: Aktualność Marii Dąbrowskiej. „Kultura” Paryż 1962 nr 6.

• Z. Klemensiewicz: O niektórych właściwościach pisarskiego języka Marii Dąbrowskiej. „Życie Literackie” 1962 nr 43, przedruk w tegoż: Pogadanki o języku. Wrocław 1966.

• Z. Klemensiewicz: Pisarskie słownictwo Marii Dąbrowskiej. „Język Polski” 1962 nr 5.

• C. Miłosz: Zaczynając od Klamath. „Kultura,” Paryż 1962 nr 6.

• Z. Libera: Powstanie styczniowe w twórczości Marii Dąbrowskiej. W: Dziedzictwo literackie powstania styczniowego. Warszawa 1964.

• J. Krzysztoń: Rzetelność ryzyka. „Więź” 1965 nr 7/8.

• Z. Libera: Problemy moralne w twórczości Marii Dąbrowskiej. „Przegląd Humanistyczny” 1965 nr 6.

• E. Linţa: Tvorčestvo Marii Dombrovskoj. „Analele Universitati Bucureşti. Filologie” 1965.

• W. Maciąg: Epickość Marii Dąbrowskiej. W: Z problemów literatury polskiej XX wieku. Warszawa 1965, przedruk w tegoż: Nasz chleb powszedni. Kraków 1966.

• H. Elzenberg: Etyczny charakter sztuki. W tegoż: Wartość i człowiek. Toruń 1966.

• J. Kott: O Marii Dąbrowskiej. W tegoż: Aloes. Warszawa 1966.

• A. Hutnikiewicz: Nad dziełem Marii Dąbrowskiej. W: Księga pamiątkowa ku czci Konrada Górskiego. Toruń 1967, przedruk w tegoż: Portrety i szkice literackie. Warszawa 1976.

• M. Józefacka: Konstrukcje metaforyczne w nowelistyce Marii Dąbrowskiej. „Roczniki Humanistyczne” 1967 nr 1.

• E. Korzeniewska: „Materiały literackie” Marii Dąbrowskiej. „Pamiętnik Literacki” 1967 z. 1 [dot. dziejów rodziny M. Dąbrowskiej].

• Â.V. Stanjukovič: Meždunarodnoe znaǎenie sovremennogo pol'skogo realizma – Dombrovska i Ivaškevič. W: Chudožestvennyj opyt literatur socialističeskich stran. Moskva 1967.

• S. Gierowski: Problematyka religii w twórczości Marii Dąbrowskiej. „Profile” 1968 nr 1.

• E. Borowiecka: Edward Abramowski a Maria Dąbrowska. „Biuletyn Lubelskiego Towarzystwa Naukowego” 1969/70 nr 11.

• T. Drewnowski: Idee stamtąd; Miara wszystkiego. W tegoż: Krytyka i giełda. Warszawa 1969.

• A. Garlicka: Juwenilia Marii Dąbrowskiej na łamach „Promienia”. „Pokolenia” 1969 nr 1.

• G. Ried: Maria Dąbrowska. W tegoż: Weltliteratur unserer Zeit. München: Lurz [1962]. [Wyd. 2]. München 1969.

• K. Kuliczkowska: Maria Dąbrowska – dla dzieci. W tejże: W szklanej kuli. Warszawa 1970.

• W. Maciąg: Opowiadania Marii Dąbrowskiej. „Język Polski” 1970 nr 7.

• K. Kapuścińska: „Pamiętniki chłopów” w krytyce i praktyce literackiej Marii Dąbrowskiej jako głos w dyskusji o literaturze faktu. „Prace Polonistyczne” Seria 27: 1971.

• E. Korzeniewska: Maria Dąbrowska o pamiętnikarstwie. „Pamiętnikarstwo Polskie” 1971 nr 1.

• A. Kosanowska-Barabasz: U źródeł kształtowania się warsztatu twórczego Marii Dąbrowskiej. „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1971 nr 150.

• E. Korzeniewska: O dramatach Marii Dąbrowskiej. „Pamiętnik Teatralny” 1972 nr 2.

• E. Korzeniewska: Tradycja i nowoczesność – Maria Dąbrowska. W: Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa 1972.

• I. Plaszkiewicz-Pulc: Addenda to Marian Dąbrowski's interview with Conrad. Rettinger's role and the identity of Tekla Turska. „Conradiana” 1972 nr 3.

• T. Walas: Historia w dramatach Marii Dąbrowskiej. „Dialog” 1972 nr 6.

• E. Borowiecka: Poglądy estetyczne Marii Dąbrowskiej. „Studia Estetyczne” 1973 t. 10.

• M. Poborski: Idee społeczno-gospodarcze w publicystyce Marii Dąbrowskiej. „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego” 1973 nr 15.

• E. Polanowski: Russów w życiu i twórczości Marii Dąbrowskiej. „Rocznik Kaliski” 1973 t. 6.

• J. Lisakowski: Pieśni ludowe w twórczości Dąbrowskiej. „Ziemia Kaliska” 1974 nr 51/52.

• M. Stępień: Maria Dąbrowska w Polsce Ludowej. „Ruch Literacki” 1974 nr 4.

• L.M. Bartelski: Maria Dąbrowska. W tegoż: Sylwetki polskich pisarzy współczesnych. Warszawa 1975.

• T. Drewnowski: Żywotny anachronizm. „Literatura” 1975 nr 40-42.

• Z. Szmytrowska-Adamczykowa: Maria Dąbrowska i wypisy szkolne. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prace Historycznoliterackie” 1975 nr 89.

• W. Maciąg: Maria Dąbrowska. W: Ludzie XXX-lecia. Warszawa 1976 [właśc. 1977].

• Â.V. Stanjukovič: Maria Dombrovska. W: Pisateli Narodnoj Pol'ši. Moskva 1976.

• Z. Szmytrowska-Adamczykowa: Twórczość Marii Dąbrowskiej dla czasopism dziecięcych doby międzywojennej. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prace Historycznoliterackie” 1976 nr 99.

• Z. Szmytrowska-Adamczykowa: Z badań nad recepcją twórczości Marii Dąbrowskiej przez młodzież szkolną. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prace Historycznoliterackie” 1976 nr 138.

• J. Chałasiński: W drodze do panamerykanizmu i w poszukiwaniu tożsamości. „Kultura i Społeczeństwo” 1977 nr 4.

• Â.V. Stanjukovič: Rossica w życiu i twórczości Marii Dąbrowskiej. [Przeł.] L. Jazukiewicz-Osełkowska. „Studia Polono-Slavica-Orientalia. Acta Literaria” 1977 nr 4, przedruk w: Polonistyka Radziecka. Warszawa 1985.

• E. Iwanicka: Socjologia i powieściopisarstwo w twórczości Marii Dąbrowskiej. „Kultura i Społeczeństwo” 1979 nr 1/2.

• Z. Szmytrowska-Adamczykowa: Maria Dąbrowska. Pisarstwo dla młodzieży. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach” 1979 nr 301.

• E. Polanowski: Dąbrowska wobec Żeromskiego. „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Filologia Polska” 1980 nr 3.

• B. Dymara: Etos pracy w twórczości Marii Dąbrowskiej. „Polonistyka” 1985 nr 3.

• E. Krasiński: Z archiwum: Dąbrowska. „Dialog” 1987 nr 1.

• K.W. Zawodziński: Maria Dąbrowska. Historycznoliterackie znaczenie jej twórczości. W tegoż: Pegaz to nie samochód bezkołowy. Warszawa 1989.

• T. Drewnowski: Maria Dąbrowska. W: Literatur Polens 1944 bis 1985. Berlin 1990.

• E. Krasiński: Dąbrowska o „Dziadach” (1955). „Dialog” 1990 nr 10.

• Z. Libera: Klasycy polscy w oczach Marii Dąbrowskiej. „Przegląd Humanistyczny” 1990 nr 7.

• E. Nawrocka: Podróż i przestrzeń. O relacjach z podróży Marii Dąbrowskiej. W: Czas i przestrzeń w prozie polskiej XIX i XX wieku. Toruń 1990.

• R. Taborski: Maria Dąbrowska i Otto Forst-Battaglia. „Przegląd Humanistyczny” 1990 nr 12.

• J.A. Choroszy: Huculszczyzna w literaturze polskiej. Wrocław 1991, passim.

• W. Maciąg: Soteriologia Marii Dąbrowskiej. W tegoż: Nasz wiek XX. Wrocław 1992.

• W. Nawrocki: Maria Dąbrowska i „sprawa ukraińska”. „Dziś” 1992 nr 8.

• W.P. Szymański: Maria Dąbrowska – uroki dworu. „Arka” 1992 nr 6, przedruk w tegoż: Uroki dworu. Warszawa 1993, wyd. 2 tamże 1994; polemika: B. Mamoń: „Po prostu głupia baba...” „Tygodnik Powszechny” 1993 nr 4.

• A. Serednicki: Maria Dąbrowska o problemach polsko-ukraińskich. W tegoż: Szkice polsko-ukraińskie. Warszawa 1994.

• A. Tatarkiewicz: Pani Barbara. W tejże: Gra w inteligencję. Białystok 1994.

• A. Mencwel: Dąbrowska wobec stalinizmu. „Twórczość” 1997 nr 8.

• J. Prokop: Dylematy Marii Dąbrowskiej, albo o fałszywej symetrii. W tegoż: Sowietyzacja i jej maski. Kraków 1997.

• G. Borkowska: O co można mieć pretensje do Dąbrowskiej? W: Pośród spraw publicznych i teatralnych. Warszawa 1998.

• T. Drewnowski: Propozycja językowa. „Rzeczpospolita” 1999 nr 49.

• J. Irek: Aluzyjność nazw własnych w twórczości Marii Dąbrowskiej. „Studia Filolologiczne” 1999 t. 1.

• J. Irek: Funkcje nazw geograficznych w twórczości Marii Dąbrowskiej. „Kieleckie Studia Filolologiczne” 1999 t. 13.

• I. Obłąkowska-Galanciak: Dymitr Fiłosofow i Maria Dąbrowska. Z historii polsko-rosyjskich kontaktów kulturalnych w dwudziestoleciu międzywojennym. „Acta Poloniae Ruthennica” 1999 t. 4.

• W. Nawrocki: Maria Dąbrowska i sprawa z Ukraińcami. „Studia Słowianoznawcze” 2000 t. 1.

• E. Głębicka: „Wśród wielu rzeczy i ludzi Pani najmocniej nauczyła mnie żyć”. Przyjaźń Tadeusza Sułkowskiego z Marią Dąbrowska w świetle ich korespondencji. „Teksty Drugie” 2001 nr 5, przedruk zmieniony pt. „Dąbrowską wręcz uwielbiał”. Tadeusz Sułkowski i autorka „Nocy i dni” „Pamiętnik Literacki”, Londyn 2018 t. LV nr z V.

• C. Świetlicki: Wieś polska w publicystyce prasowej Marii Dąbrowskiej w latach 1910-1920. „Dzieje Najnowsze” 2001 nr 2.

• A. Goździewicz: Psychobiografia Marii Dąbrowskiej. „Studia z Psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim” 2003 t. 11.

• S. Musienko: Roman – semejnaâ hronika. W tejże: Realističeskij roman v pol'skoj literature mežvojennogo dvadcat'letiâ. Grodno 2003.

• J. Tomkowski: Maria Dąbrowska i tradycje pozytywizmu polskiego. W: Prus i inni. Lublin 2003.

• G. Borkowska: Opowiedzieć umieranie. „Teksty Drugie” 2004 nr 5.

• K. Sakowicz: Maria Dąbrowska w snach stamtąd. „Twórczość” 2004 nr 11.

• G. Borkowska: Zaczarowana królewna. U źródeł publicystyki społecznej Marii Dąbrowskiej. „Teksty Drugie” 2005 nr 6.

• T. Drewnowski: Na nowej orbicie. „Rzeczpospolita” 2005 nr 118 [dot. testamentu M. Dąbrowskiej].

• E. Głębicka: Maria i Marian Dąbrowscy wśród wolnomularzy w latach 1909-1925 (w świetle ich korespondencji). „Teksty Drugie” 2005 nr 6.

• L.L. Laudański: Dąbrowska – Nałkowska. Na biografię równoległą. W tegoż: Szkice polskie. Rzeszów 2005.

• L.L. Laudański: Dąbrowskiej schyłek życia. Na epitafium autorki „Dzienników”. W tegoż: Szkice polskie. Rzeszów 2005.

• R. Matuszewski: W kamienicy na Polnej. „Rzeczpospolita” 2005 nr 118.

• M.A. Packalén: The „femmes fatales” of the Polish village. Sexuality, society and literary conventions in Orzeszkowa, Reymont and Dąbrowska. W: Gender and sexuality in ethical context. Bergen 2005.

• M. Stępień: „Miotana sprzecznościami, pozostawałam w bezruchu”. Maria Dąbrowska – zaraz po wojnie. W tegoż: „Jak grecka tragedia”. Pisarz polski w sytuacji wyboru (1944-1948). Kraków 2005.

• Z. Adamczykowa: Maria Dąbrowska a problematyka szkolna. „Guliwer” 2006 nr 1.

• T. Drewnowski: Apokalipsa i umiar; Wielki człowiek średni. „Myśli” Emersona w przekładzie Marii Dąbrowskiej. W tegoż: Porachunki z XX wiekiem. Kraków 2006.

• M. Wyka: Kompozycja istnienia. W tejże: Niecierpliwość krytyki. Kraków 2006.

• B. Tyszkiewicz: Dokumenty „czasów oniemiałych”. Rok 1956 w dziennikach Marii Dąbrowskiej i Jerzego Zawieyskiego. „Zeszyty Historyczne”, Paryż 2007 z. 162.

• G. Borkowska: Literatura PRL-u. O potrzebie nowej perspektywy lektury (na marginesie artykułu Jana Walca poświęconego Marii Dąbrowskiej). W: (Nie)ciekawa epoka? Literatura i PRL. Warszawa: Elipsa 2008.

• J. Tazbir: Kultura w ciągłym zagrożeniu. „Kultura i Społeczeństwo” 2008 nr 1.

• K. Tomasik: Czy wielki pisarz może być lesbijką? O Marii Dąbrowskiej. W tegoż: Homobiografie. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2008.

• E. Głębicka: Samotność nad kartką papieru. Maria Dąbrowska jako epistolografka. „Tematy i Konteksty” 2012 nr 2, s. 264-279, przekład angielski: Loneliness over a piece of paper. Maria Dąbrowska as an epistolographer. „Tematy i Konteksty” 2020 nr 1.

• P. Mitzner: Trudna przyjaźń. Dymitr Fiłosofow, Maria Dąbrowska, Stanisław Stempowski. „Pamiętnik Literacki” 2012 z. 1.

• E. Nawrocka: Maria Dąbrowska w Jugosławii. „Białostockie Studia Literaturoznawcze” t. 5: 2014.

• J. Szydłowska: Nie tylko do szuflady. Maria Dąbrowska o Ziemiach Odzyskanych po 1945 roku. „Ruch Literacki” 2014 z. 1.

• J. Hebel: Nadbałtyckie spotkania z Marią Dąbrowską. „Rocznik Gdyński” 2015 nr 27.

• E. Kraskowska: Maria Dąbrowska i Anna Kowalska. W: Polskie pisarstwo kobiet w wieku XX. Procesy i gatunki, sytuacje i tematy. Poznań 2015.

• E. Nawrocka: Stefan Żeromski w oczach Marii Dąbrowskiej: „baranek na kwitnącej łące” i „mięsożerny drapieżca”. W: Żeromski – piękno i wolność. Studia. Białystok, Rapperswil 2015.

• R. Piotrowski: Artyści w okupowanej Polsce. Zdrady, triumfy, dramaty. Warszawa 2015 [dot. m.in. M. Dąbrowskiej].

• C. Skibiński: Papierowa segregacja. Stosunek Marii Dąbrowskiej do Żydów. „Pamiętnik Literacki” 2015 z. 3.

• J. Słoboda: Leksykalno-semantyczne wyznaczniki wiosennych pejzaży wiejskich w „Nocach i dniach” Marii Dąbrowskiej. „Studia Językoznawcze” 2015 t. 14, 2016 t. 15.

• M. Świerkosz: Atena i Arachne? Maria Dąbrowska i Anna Kowalska we wzajemnej lekturze dzienników. W: Czytanie: kobieta, biblioteka, lektura. Szczecin 2015.

• D. Bieńkowska, E. Umińska-Tytoń: Męska uroda oczami Marii Dąbrowskiej. Na podstawie „Dzienników”. W: Współczesny i dawny obraz mężczyzny w języku. Szczecin: Volumina 2016, s. 9-18.

• A. Citkowska-Kimla: Maria Dąbrowska – życie ideą, czynem i piórem ugruntowane. Szkic o Rzeczpospolitej Spółdzielczej. W: Obywatelki na obcasach. T. 1. Warszawa, Radzymin 2016.

• I. Kiełtyk-Zaborowska: O dziecku i nie tylko. Na marginesie powieści wspomnieniowej Marii Dąbrowskiej „Uśmiech dzieciństwa”. W: Obraz rodziny i szkoły w ujęciu interdyscyplinarnym. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego 2016.

• S.P. Musìenka: Russkaâ literatura v tvorčestve Dombrovskoj. (Mariâ Dombrovskaâ i Lev Tolstoj). W: Między rusofobią a rusofilią. Poglądy, postawy i realizacje w literaturze polskiej od XIX do XXI wieku. Gdańsk 2016.

• E. Nawrocka: „Odróżnić człowieka od reżimu”. Maria Dąbrowska wobec Rosji. W: Między rusofobią a rusofilią. Gdańsk 2016.

• E. Głębicka: „Przypisywanie” Dąbrowskiej. O różnicach w komentowaniu tekstów na przykładzie edycji krytycznej „Nocy i dni” oraz korespondencji osobistej pisarki. „Sztuka Edycji” 2017 nr 2.

• H. Krukowska: Maria Dąbrowska o „czarnej literaturze”. „Bibliotekarz Podlaski” 2017 nr 1.

• M. Stępień: Maria Dąbrowska wobec Bolesława Prusa. W: Bolesław Prus. Pomiędzy tekstami. Kraków 2017.

• M. Świerkosz: Niezgoda i niezaangażowanie. Maria Dąbrowska i Stanisława Przybyszewska wobec problemów politycznych oraz ekonomicznych dwudziestolecia międzywojennego. W: Wspólnota wyobrażona. Warszawa 2017.

• I. Krycka-Michnowska: Między anty- a filosemityzmem. Wizerunki Żydów w dziennikach Zinaidy Gippius i Marii Dąbrowskiej = Between anti- and philo-semitism. Images of Jews in the diaries of Zinaida Hippius and Maria Dąbrowska = Meždu ânti- i filosemitizmom. Obrazy evreev v dnevnikah Zinandy Gippius i Marii Dombrovskoj. „Iudaica Russica” 2018 nr 1.

• J. Kuciel-Frydryszak: W nowym świecie. W tejże: Służące do wszystkiego. Warszawa 2018 [m.in. o służących M. Dąbrowskiej i A. Kowalskiej].

• I.A. Ndiaye: Z dziejów polsko-rosyjskich stosunków literackich. Korespondencja Marii Dąbrowskiej i Jerzego Stempowskiego. „Acta Polono-Ruthenica” 2018 t. 23 [cz.] 1.

• D. Samborska-Kukuć: „Lubić to, czego nie ma”. Pani Barbara Niechcicowa – studium rozczarowania. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2018 nr 3.

• W. Grudzień-Koprowska: Maria Dąbrowska wobec powstania styczniowego. W: Powstanie styczniowe. Reinterpretacje pamięci. Studia. Kraków 2019.

• M. Wróblewski: Łotwa „wymyślona” przez Marię Dąbrowską = „Thinking up” of Latvia by Maria Dąbrowska. „Bibliotekarz Podlaski” 2019 nr 4.

• E. Głębicka: „Myśli o państwie” i „Kilka myśli, co nienowe”. Zagadki okupacyjnej publicystyki Marii Dąbrowskiej. „Sztuka Edycji” 2021 nr 2.

• E. Głębicka: Sprawy Czesława Miłosza w zapiskach osobistych Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej. „Tematy i Konteksty” 2021 nr 1.

• A. Fitas: „Wszystko się zmieniło, a wszystko jest jak było”. Russów w snach Marii Dąbrowskiej. „Ethos” 2022 nr 2.

• E. Szkudlarek: Powroty do Russowa Marii Dąbrowskiej. „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” 2022 nr 22.

Dzieci ojczyzny

• W. Coindre: „Dzieci ojczyzny”, a collection of short stories by Maria Dąbrowska in 1918, and its reflection in the „Noce i dnie” novel published in 1932-1934. „Perspektywy Kultury” 2019 nr 1.

Go back to position

Dzieje naszej ojczyzny

• Z. Szmytrowska-Adamczykowa: „Dzieje naszej ojczyzny” Maria Dąbrowska. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (Prace Historyczno-Literackie)” 1972 nr 3.

Go back to position

Uśmiech dzieciństwa

• N. Samotyhowa. „Bluszcz” 1923 nr 33/34.

• M. Warneńska. „Książka dla Ciebie” 1956 nr 21.

• Z. Pędziński: Pamięć serdeczna. „Kamena” 1957 nr 1/2.

• I. Furnal: Sen o domu rodzinnym. (O „Uśmiechu dzieciństwa” Marii Dąbrowskiej). „Kieleckie Studia Filologiczne” 1992 t. 6, przedruk w tejże: Spektakle pamięci. Kielce 2005.

• A. Powalska-Mugaj: Inspiracje północne w twórczości Marii Dąbrowskiej. „Biały dwór” Hermana Banga a „Uśmiech dzieciństwa”. „Pamiętnik Literacki” 2005 z. 1.

Go back to position

Życie i dzieło Edwarda Abramowskiego

• M. Ossowska. „Wiadomości Literackie” 1927 nr 15.

Go back to position

Domowe progi

• W. Żukrowski: U dobrych znajomych. W tegoż: Rozmowy o książkach. Warszawa 1989.

Go back to position

Noce i dnie

• M. Czapska: Barbara Niechcicowa. „Kobieta Współczesna” 1932 nr 3.

• S. Flukowski. „Droga” 1932 nr 2.

• A. Minkowska: Podłoże historyczne książki Marii Dąbrowskiej „Noce i dnie”. „Wiedza i Życie” 1932 nr 7.

• J.E. Skiwski: Nieco o humorze „Wiecznego zmartwienia”. „Wiadomości Literackie” 1932 nr 42, przedruk w tegoż: Na przełaj. Warszawa 1935, wyd. nast. pt. Na przełaj oraz inne szkice o literaturze i kulturze. Kraków 1999.

• K. Wyka: Czas i człowiek w „Nocach i dniach”. „Kultura” 1932 nr 19, przedruk w tegoż: Stara szuflada. Kraków 1962, wyd. nast. pt. Stara szuflada i inne szkice z lat 1932-1939 tamże 2000.

• S. Piasecki: Epopeja rodziny Niechciców. „ABC Literacko-Artystyczne” 1933 nr 90, przedruk w tegoż: Prosto z mostu. Warszawa 1934, wyd. nast. Kraków 2003.

• L. Piwiński. „Rocznik Literacki 1932” wyd. 1933.

• J. Topass: Chronique littéaire. „La Pologne Politique”, Paryż 1933 nr 7/8.

• [T. Landy] Silvester: Rzeczywistość ludzka i pozaludzka w „Nocach i dniach” Dąbrowskiej. „Verbum” 1934 z. 4.

• L. Piwiński. „Rocznik Literacki 1933” wyd. 1934.

• E. Bohowiczowa: Kaliniec a rzeczywistość. Kalisz w końcu XIX w. jako tło „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej. Warszawa: Drukarnia Biblioteki Polskiej 1935, 17 s.

• L. Fryde: Noce i dnie. „Droga” 1935 nr 5, przedruk w tegoż: Wybór pism krytycznych. Warszawa 1966.

• S. Kołaczkowski: O powieści Dąbrowskiej. „Marchołt” 1935 nr 3.

• K.L. Koniński: „Noce i dni”. (O powieści Marii Dąbrowskiej). „Myśl Narodowa” 1935 nr 50, 51, 52, 53, przedruk w tegoż: Pisma wybrane. Warszawa 1955, Szkice krytyczne. Kraków 2007.

• K. Wyka: Rozmowa o „Nocach i dniach”. „Czas” 1935 nr 222, przedruk w tegoż: Stara szuflada. Kraków 1962, wyd. nast. pt. Stara szuflada i inne szkice z lat 1932-1939 tamże 2000.

• T. Czapczyński: Materiały do genezy „Nocy i dni”. „Prace Polonistyczne” Seria 4: 1946.

• T. Czapczyński: Kompozycja „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej. „Pamiętnik Literacki” 1947.

• J. Trznadel. „Pamiętnik Literacki” 1956 z. 2.

• Z. Libera: Trwałe wartości „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej. „Przegląd Humanistyczny” 1962 nr 6.

• T. Drewnowski: „Noce i dnie” Marii Dąbrowskiej. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1965, 94 s.

• T. Drewnowski: „Noce i dnie” trzeciej jesieni. W tegoż: Krytyka i giełda. Warszawa 1969.

• E.I. Korotaeva: Sredstva slovesno-hudožestvennogo vyraženija v romane Marii Dombrovskoj „Noce i dnie”. „Slovjanskâ Filologiâ”, Leningrad 1969.

• E. Borowiecka: Koncepcja szczęścia w powieści Marii Dąbrowskiej „Noce i dnie”. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F” 1970 t. 22.

• E. Korzeniewska: Miejsce „Nocy i dni” w literaturze polskiej. „Pamiętnik Literacki” 1970 z. 1.

• S. Zabierowski: „Don Quijote” w „Nocach i dniach”. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prace Historyczno-Literackie” 1972 nr 3.

• K. Pomorska: Z problematyki typologicznej „powieści-rzeki” („Wojna i pokój” a „Noce i dnie”). W: For Wiktor Weintraub. The Hague-Paris 1975.

• A. Janta-Połczyński: O niedoszłym amerykańskim wydaniu „Nocy i dni”. W tegoż: „Nic własnego nikomu”. Warszawa 1977.

• E. Iwanicka: „Noce i dnie” – postawy społeczno-etyczne inteligencji polskiej. „Novum” 1978 nr 8/9.

• A. Pryszczewska-Kołozub: Wokół „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej. „Zeszyty Naukowe. Filologia Polska. Uniwersytet Opolski” 1982 nr 21.

• W. Maciąg: „Noce i dnie” Marii Dąbrowskiej. W: Arcydzieła literatury polskiej. T. 2. Rzeszów 1988.

• A. Lipatow: Ewolucja powieści-epopei. („Noce i dnie” – tradycje gatunku a indywidualność autorska). [Przeł.] M. Dobrogoszcz. „Przegląd Humanistyczny” 1993 nr 5.

• S. Musijenko: „Noči i dni” Marii Dombrovkskoj v kontekstie razwitia romana-sagi 20-30-tych godov XX veka. W: Od strony Kresów. Kraków 1994.

• C. Winczek-Langier: Świat muzyki i plastyki w „Nocach i dniach” Marii Dąbrowskiej. „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury” 1994 z. 4.

• I. Kaluta: Róża i Barbara. „Teksty Drugie” 1995 nr 3/4 [dot. też „Cudzoziemki” M. Kuncewiczowej].

• H. Markiewicz: „Noce i dnie” na tle polskiej tradycji powieściowej. W tegoż: Prace wybrane. T. 2. Kraków 1996.

• A. Roszewska-Klimas: Aluzyjność nazw własnych w „Nocach i dniach” Marii Dąbrowskiej. „Opuscula Polonica Russica” 1997 t. 5.

• E. Trębaczkiewicz: Śladem filozofii europejskiej w „Buddenbrookach” Tomasza Manna oraz w „Nocach i dniach” Marii Dąbrowskiej. „Zeszyty Naukowe. Uniwersytet Szczeciński. Slavica Stetinensia” 2001 nr 11, przekł. niemiecki Die Religions-auffassungen in den Romanen „Buddenbrooks” von Thomas Mann und „Nächte und Tage” von Maria Dąbrowska, tamże 2002 nr 12.

• J. Więckowska, A. Kuśmierczyk: Podróż donikąd. O Barbarze z „Nocy i dni”. „Prace Polonistyczne” Seria 58: 2003.

• B. Kaniewska, A. Legeżyński, P. Śliwiński: Wśród tajemnic codzienności. „Noce i dnie” Marii Dąbrowskiej. W tychże: Literatura polska XX wieku. Poznań 2005.

• J. Tomkowski: W labiryntach „Nocy i dni”. W tegoż: Don Juan we mgle. Warszawa 2005.

• D. Wilczycka: „Noce i dnie” Marii Dąbrowskiej. Lublin: Biblios 2009, 61 s.

Go back to position

Ludzie stamtąd

• W. Borudzka: Maria Dąbrowska i „Ludzie stamtąd”. „Bluszcz” 1926 nr 19, 20.

• [J. Iwaszkiewicz] Eleuter. „Wiadomości Literackie” 1926 nr 4.

• L. Pomirowski: Doktryna a twórczość. Warszawa 1928.

• M. Kierczyńska: O „Ludziach stamtąd”. „Kuźnica” 1946 nr 50, przedruk w tejże: Spór o realizm. Warszawa 1951.

• K. Wyka: Ludzie stąd. „Twórczość” 1946 nr 12, przedruk w tegoż: Pogranicze powieści. Kraków 1948.

• M. Janion: Szlachetność czy szlachetczyzna. „Wieś” 1948 nr 11.

• W. Kubacki: Pod znakiem epiki. W tegoż: Krytyk i twórca. Łódź 1948.

• E. Korzeniewska: Czy proza dziewiętnastowieczna? „Ruch Literacki” 1968 nr 1.

• M. Promiński: Proza Marii Dąbrowskiej. W tegoż: Świat w stylach literackich. Kraków 1977.

• T. Friedlówna: Autentyzm językowy w „Ludziach stamtąd” Marii Dąbrowskiej. „Pamiętnik Literacki” 1979 z. 4.

• E. Stachurski: Analiza stylistyczno-językowa utworu prozatorskiego. (Na podstawie opowiadania Marii Dąbrowskiej „Najdalsza droga”). „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie. Prace Językoznawcze Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie” 1994 z. 8.

• E. Wiegandt: Prozatorskie cykle przestrzenne: „Ludzie stamtąd” Dąbrowskiej, „Nowele włoskie” Iwaszkiewicza, „Opowieści galicyjskie” Stasiuka. W: Cykl literacki w Polsce. Białystok 2001.

• J. Kobylińska: Świat roślin w opowiadaniach „Ludzie stamtąd” Marii Dąbrowskiej. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” 2015 nr 10.

Go back to position

Znaki życia

• E. Breiter: Pięć opowiadań Dąbrowskiej. „Wiadomości Literackie” 1938 nr 33.

• L. Fryde: Lekcja prozy. „Pion” 1938 nr 34, przedruk w tegoż: Wybór pism krytycznych. Warszawa 1966.

• S. Napierski: „Rzecz ludzka”. „Ateneum” 1938 nr 6.

• J. Pregerówna: Opowiadania Dąbrowskiej. „Twórczość” 1948 z. 2.

Go back to position

Geniusz sierocy

• J. Łobodowski: Dramat o Władysławie IV. „Wiadomości Literackie” 1939 nr 34.

• J. Goślicki: „Geniusz sierocy” i piłsudczyzna. „Życie Literackie” 1962 nr 19.

• W. Nawrocki: „Geniusz sierocy” Marii Dąbrowskiej jako dramat dokumentarny. „Studia i Materiały Polonistyczne” 1997 t. 3.

• Z. Mokranowska: Henryk Sienkiewicz – Maria Dąbrowska „Geniusz sierocy”, powinowactwa z wyboru i przypadku. W: Dylematy epoki postyczniowej. Księga ofiarowana Profesorowi Bogdanowi Mazanowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Katowice 2019.

Go back to position

Stanisław i Bogumił

• S.M. Kuczyński: Na marginesie „Stanisława i Bogumiła”. „Twórczość” 1946 nr 2 s. 211-213, polemika: M. Dąbrowska: Audiatur et altra pars. „Twórczość” 1946 nr 4 s. 182-183, przedruk w: M. Dąbrowska: Pisma rozproszone. T. 2. Kraków 1964.

• S. Urbańczyk: Jak się rodzą potwory. „Dziennik Polski” 1946 nr 65 s. 6; polemika: M. Dąbrowska: Moje muzeum osobliwości. „Dziennik Polski” 1946 nr 100 s. 4, przedr. w: M. Dąbrowska: Pisma rozproszone. T. 2. Kraków 1964.

• M. Brodowska: Uwagi językowe o dramacie Marii Dąbrowskiej „Stanisław i Bogumił”. „Język Polski” 1947 nr 5.

• S. Czernik: Król i biskup. (O dramacie Marii Dąbrowskiej: Stanisław i Bogumił). W tegoż: Z podglebia. Warszawa 1966.

• R. Wójcik: Archaizmy językowe w dramacie „Stanisław i Bogumił” Marii Dąbrowskiej. „Zeszyty Naukowe Szczecin” 1971 nr 2.

Go back to position

Gwiazda zaranna

• A. Kijowski: Opowiadania Marii Dąbrowskiej. „Twórczość” 1955 nr 12, przedruk w tegoż: Różowe i czarne. Kraków 1957.

• R. Zimand: „Ach ta chata rozśpiewana...” „Przegląd Kulturalny” 1955 nr 15.

• P. Jasienica: Ślady potyczek. Warszawa 1957.

• H. Vogler: Jak powstaje literatura. W tegoż: Z notatek przemytnika. Warszawa 1957.

• S. Lichański: Zapisane życie. W tegoż: Wśród mówiących prozą. Warszawa 1971.

• J. Sławiński: Martwa pogoda. „Teksty” 1973 nr 4 [dot. Na wsi wesele; Gwiazda zaranna; Trzecia jesień].

• T. Drewnowski: Gwiazda zaranna. (Na tle różnych konstelacji). Cz.I – II „Miesięcznik Literacki” 1975 nr 12, 1976 nr 1.

• T. Drewnowski: „Na wsi wesele” Marii Dąbrowskiej. W: O literaturze polskiej. Cz. 2. Warszawa 1976.

• M. Łojek: Rzeczywistość polska w pawłowickiej chacie. „Prace Lubuskiego Towarzystwa Naukowego” 1976 t. 19.

• J. Gapińska: Geneza i realia „Na wsi wesela” Marii Dąbrowskiej. „Prace Polonistyczne” Seria 34: 1978.

• J. Smulski: „Martwa pogoda” czy przewrót? (O „Na wsi wesele” Marii Dąbrowskiej). W tegoż: Pękanie lodów. Toruń 1995.

• J. Smulski: „Skaczę po wątłych krach prawdy”. (O „Trzeciej jesieni” Marii Dąbrowskiej). W tegoż: Pękanie lodów. Toruń 1995.

• E. Głębicka: „Jeżeli okoliczności nie pozwalają powiedzieć prawdy”. O nie wydanym niemieckim przekładzie „Gwiazdy zarannej” Marii Dąbrowskiej. „Pamiętnik Literacki” 2006 nr 2.

Go back to position

Szkice o Conradzie

• H. Bereza: Światło nocy. „Twórczość” 1960 nr 2, przedruk w tegoż: Sztuka czytania. Warszawa 1966.

• S. Lichański: Przygoda duszy. W tegoż: Wśród mówiących prozą. Warszawa 1971.

• S. Zabierowski: Maria Dąbrowska – krytyk Conrada. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prace Historycznoliterackie” 1978 nr 204.

• S. Zabierowski: Maria Dąbrowska. W tegoż: Dziedzictwo Conrada w literaturze polskiej. Kraków 1992.

Go back to position

Przygody człowieka myślącego

• E. Korzeniewska: Jak powstawały „Przygody człowieka myślącego”. „Miesięcznik Literacki” 1967 nr 5.

• H. Zaworska: Miłość życia przecierpianego. „Twórczość” 1970 nr 7/8, przedruk w tejże: Spotkania. Warszawa 1973.

• E. Polanowski: „Przygody człowieka myślącego” Marii Dąbrowskiej – między tradycją a nowatorstwem. W: Tradycja i nowatorstwo w prozie polskiej po roku 1945. Opole 1989.

• T. Drewnowski: Nie skończona epopeja: problemy edycji i interpretacji. (O „Przygodach człowieka myślącego” Marii Dąbrowskiej). W: Ecriture. Pisanie. Warszawa 1995.

• K. Heska-Kwaśniewicz: Hefajstos i Todro. Mitologia dzieciństwa w „Przygodach człowieka myślącego”. W: O tym, co Alicja odkryła… W kręgu badań nad toposem dzieciństwa i literaturą dla dzieci i młodzieży. Kraków 2015. Prace Monograficzne, nr 723.

Go back to position

Pisma rozproszone

• R. Matuszewski: W poszukiwaniu ideału kultury. (Maria Dąbrowska czyli o autonomii literatury). „Wektory” 1966 nr 2.

• W. Nawrocki: Polski dramat władzy w pismach Marii Dąbrowskiej. „Nowe Drogi” 1989 nr 6 [dot. m.in. „Rozdroża” oraz dramatów „Geniusz sierocy” i „Stanisław i Bogumił”].

Go back to position

Dzienniki

• C. Hernas: O „Dziennikach” Marii Dąbrowskiej. „Tygodnik Powszechny” 1974 nr 12.

• T. Drewnowski: Poufne dzienniki Marii Dąbrowskiej. „Miesięcznik Literacki” 1982 nr 7.

• J. Korkozowicz: Maria Dąbrowska i jej nie wydane dzienniki. W tegoż: Od Paska do Przybyszewskiej. Olsztyn 1988.

• K. Biedrzycki: Inna Dąbrowska. „Znak” 1989 nr 407.

• L. Bugajski: Teatr dzienników. „Twórczość” 1989 nr 4.

• R. Gorczyńska: Marsz, marsz Dąbrowska... „Kultura” Paryż 1989 nr 3.

• R. Gorczyńska, W. Karpiński, K. Pomian, K. Rutkowski: Rozmowa o „Dziennikach” Marii Dąbrowskiej. „Zeszyty Literackie”, Paryż 1989 nr 26.

• Z. Libera. „Kronika Warszawska” 1989 nr 4.

• H. Markiewicz: Prawdziwe „Przygody człowieka myślącego”. „Nowe Książki” 1989 nr 1.

• C. Miłosz, J. Kott: O Marii Dąbrowskiej i jej „Dziennikach”. „Kultura” Paryż 1989 nr 3.

• M. Wyka: Kompozycja istnienia. O „Dziennikach” Marii Dąbrowskiej. W tejże: Głosy różnych pokoleń. Kraków 1989.

• T. Drewnowski: Jak wydawałem „Dzienniki” Dąbrowskiej. „Editor” 1990 t. 3.

• H. Tadeusiewicz: Marii Dąbrowskiej świat książki. (W świetle „Dzienników” z lat 1914-1965). „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum” 1992 z. 3.

• G. Borkowska: „Dzienniki” Zofii Nałkowskiej i „Dzienniki” Marii Dąbrowskiej. Lektura porównawcza. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 1993, wyd. 1995, przedruk w tejże: Cudzoziemki. Warszawa 1996.

• A. Kochańczyk: Pisarz wobec władzy. O „Dziennikach” Marii Dąbrowskiej. W: Wśród starych i nowych lektur. Rzeszów 1994.

• M. Marcjan: Dzienniki czasu wojny i okupacji: Zofii Nałkowskiej i Marii Dąbrowskiej. Wybrane aspekty genologiczno-kompozycyjne. W: Druga wojna światowa w literaturze polskiej i obcej. Lublin 1994.

• R. Matuszewski: Nad „Dziennikami” Marii Dąbrowskiej. W tegoż: Olśnienia i świadectwa. Warszawa 1995.

• C. Hernas: Zanotowane drugim piórem. Dzienniki Marii Dąbrowskiej – bez cenzury. „Rzeczpospolita” 1996 nr 121.

• M. Adamiec. „Przegląd Polityczny” 1997 nr 33/34 [dot. Dzienniki powojenne].

• H. Zaworska: Don Kichot na siwce z Wojsławic; Potrójne życie Dąbrowskiej W tejże: Szczerość aż do bólu. Warszawa 1998.

• R. Jochymek: Narrator i narracja w „Dziennikach” Zofii Nałkowskiej i Marii Dąbrowskiej. W: Z problemów literatury i kultury XX w. Katowice 2000.

• H. Kirchner: Holocaust w dziennikach Zofii Nałkowskiej i Marii Dąbrowskiej. W: Literatura polska wobec zagłady. Warszawa 2000, przedruk w: Maski współczesności. Warszawa 2001.

• Z. Krzywicka: Zdradzeni przez swoje ciała. O „Dziennikach powojennych” Marii Dąbrowskiej i „Roku myśliwego” Czesława Miłosza. W: Wyznanie czy dialog. Warszawa 2001 [dot.: Dzienniki powojenne].

• S. Stabro: W świetle „Dzienników”. (Mieczysław Jastrun, Maria Dąbrowska, Andrzej Kijowski, Stefan Kisielewski). W tegoż: Od Emila Zegadłowicza do Andrzeja Bobkowskiego. Kraków 2002.

• I. Misiak: Dzienniki Marii Dąbrowskiej. W tejże: Zmysł czytania. Rzeszów 2003.

• A. Markowski: O języku dziennika Marii Dąbrowskiej. „Kultura i Społeczeństwo” 2008 nr 1.

• P. Rodak: Dzienniki Marii Dąbrowskiej. Przygody człowieka etycznego. „Kultura i Społeczeństwo” 2008 nr 1.

• J. Żarnowski: „Dzienniki” Marii Dąbrowskiej jako źródło wiedzy o historii. „Kultura i Społeczeństwo” 2008, nr 1.

• D. Pałka: Dziennik czasów Wielkiej Wojny. Przypadek Marii Dąbrowskiej, „Język, Religia, Tożsamość” 2015 t. 12.

• D. Bieńkowska, E. Umińska-Tytoń: Między słowem, obrazem a muzyką, czyli O integralności sztuk w „Dziennikach” Marii Dąbrowskiej. „Studia Językoznawcze” 2016 t. 15.

• A. Markowski: Polszczyzna spolegliwa. O języku „Dzienników” Marii Dąbrowskiej. Warszawa: PWN 2018, 381 s. Nowe Monografie.

Go back to position

Ich noce i dnie

• H. Zaworska: Paw i pszczółka. „Nowe Książki” 2005 nr 11.

• J.R. Krzyżanowski. „Nowy Dziennik” dod. „Przegląd Polski”, Nowy Jork 2006 nr z 3 II.

• K. Masłoń: Wielka miłość Marii Dąbrowskiej. „Rzeczpospolita” 2006 nr 6.

Go back to position

Rozdroże. Studium na temat zagadnień wiejskich

• J. Spytkowski: Sumienie społeczne. „Marchołt” 1936/37 nr 4.

• [A. Popławski] Jan Rogala: Nie ma rozdroża. (Z powodu książki pt. „Rozdroże” p. Marii Dąbrowskiej). [Warszawa]: Trzaska, Evert i Michalski 1937, 49 s.

• [Babiński Julian Jerzy] J.B.: Nasi współcześni. Maria Dąbrowska = (Kwapiński)2 + (Pani Dulska)x (Iłowajskiego). „Merkuryusz Polski Ordynaryjny” 1937 nr 17, polemika: J. Mosdorf, Światła i cienie „Rozdroża”. „Prosto z Mostu” 1937 nr 24, odpowiedź: [J. Babiński] J.B.: Obiady czwartkowe. Jeszcze o „Rozdrożu”. Odpowiedzi p. Mosdorfowi dokończenie. „Merkuryusz Polski Ordynaryjny” 1937 nr 22, nr 23.

• A. Bocheński: Bezdroża pani Dąbrowskiej. „Słowo” 1937 nr 107‒108, odbitka [Wilno] 1937 s. 3-37.

• K. Pruszyński: Istotny sens „Rozdroża”. „Wiadomości Literackie” 1937 nr 1; polemika: W. Kowalski: Ksawery Pruszyński: jeszcze jeden fałszywy obrońca chłopów. „Epoka” 1937 nr 18; Z. Maćkowski: „Wiadomości Literackie” czy „ziemiańskie”. Pan Ksawery Pruszyński przy szabli. „Czarno na Białym” 1937 nr 17.

• Z. Starowieyska-Morstinowa: „Rozdroże”. „Pion” 1937 nr 21, przedruk w tejże: Szukam człowieka. Kraków 1973; polemika: W. Kowalski: Dąbrowska i Morstinowa – dwie myśli na rozdrożu. „Epoka” 1937 nr 12.

• W. Szumski: Na marginesie nowej książki Marii Dąbrowskiej. „Polityka” 1937 nr 9.

• S. Thugutt: Hałas na rozdrożu. „Wiadomości Literackie” 1937 nr 28.

• J. Zagórski: Nieporozumienie. „Wiadomości Literackie” 1937 nr 52/53.

• J. Zagórski: Pisarka wśród polityków. „Wiadomości Literackie” 1937 nr 44.

• Z. Balicka: Recenzje i sprawozdania. „Wiadomości Historyczno-Dydaktyczne”, Lwów 1938 z. 4.

• W. Banaszewska, W. Kowalski: Dwugłos o postawie Marii Dąbrowskiej. I-II. „Epoka” 1938 nr 9.

• M. Jordan: Klęska, która jest zwycięstwem. Spór o postawy Marii Dąbrowskiej. „Epoka” 1938 nr 13.

• E. Kozłowski: Bilans „Rozdroża”. „Wieś i Państwo” 1938 nr 1/10.

Go back to position

BIO

Twórczość

Zawartość

Adaptacje

radiowe

Zawartość

Inne formy wydań

Nagrody

Zawartość

Przekłady

bułgarski

Zawartość

Zawartość

Adaptacje

radiowe

Zawartość

Inne formy wydań

Nagrody

Przekłady

bułgarski

chiński

czeski

duński

litewski

macedoński

niemiecki

rosyjski

rumuński

serbsko-chorwacki

słowacki

słoweński

węgierski

Adaptacje

teatralne

radiowe

filmowe

telewizyjne

Inne formy wydań

Zawartość

Przekłady

czeski

duński

niemiecki

rosyjski

włoski

Adaptacje

radiowe

telewizyjne

Adaptacje

teatralne

Zawartość

Przekłady

czeski

Adaptacje

radiowe

Zawartość

Zawartość

Przekłady

serbsko-chorwacki

Zawartość

Zawartość

Zawartość

Przekłady

angielski

rosyjski

słowacki

Adaptacje

radiowe

telewizyjne

Zawartość

Zawartość

Zawartość

Zawartość

Zawartość

Zawartość

Zawartość

Adaptacje

radiowe

telewizyjne