BIO
Urodzona 29 maja 1907 w Aleksandrowie Kujawskim; córka Wilhelma Markowskiego, farmaceuty, i Antoniny z Korotyńskich, nauczycielki. W 1924 ukończyła Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze im. M. Konopnickiej we Włocławku. Następnie studiowała filologię polską i romanistykę na Uniwersytecie Warszawskim i w 1929 uzyskała magisterium. W 1927 wyszła za mąż za Ludomira Danilewicza, wówczas studenta Politechniki Warszawskiej, później inżyniera lotnictwa. Od 1929 pracowała w Bibliotece Narodowej w Warszawie; w 1933 zdała państwowy egzamin bibliotekarski. Debiutowała w 1931 recenzją książki Zofii Jabłońskiej-Erdmanowej Oświecenie i romantyzm w stowarzyszeniach młodzieży wileńskiej na pocz. XIX w., ogłoszoną w „Pamiętniku Warszawskim” (z. 10/12). Od tegoż roku publikowała artykuły w „Roczniku Wołyńskim”, „Przeglądzie Bibliotecznym” i „Ruchu Literackim”. Współpracowała z Polskim słownikiem biograficznym. Przygotowywała rozprawę doktorską o życiu naukowym Liceum Krzemienieckiego; jej podstawową wersję ogłosiła w 1937 w „Nauce Polskiej” (t. 22). Była sekretarzem generalnym Rady Związku Bibliotekarzy Polskich. W 1939 została kierowniczką Działu Uzupełniania Zbiorów Biblioteki Narodowej. Po wybuchu II wojny światowej opuściła Polskę wraz z mężem, ewakuowanym służbowo – i w listopadzie 1939 dotarła do Paryża, gdzie do upadku Francji pracowała w Biurze Poszukiwania Rodzin Polskiego Czerwonego Krzyża, a następnie w Bibliotece Polskiej. Ogłaszała artykuły w wychodzącym w Paryżu tygodniku „Wiadomości Polskie”. Od listopada 1940 przebywała w schronisku dla uchodźców w strefie nieokupowanej Francji w Aix-les-Bains w Sabaudii. W maju 1942 przedostała się przez Hiszpanię do Portugalii, gdzie pracowała w Komitecie Opieki w dziale pomocy dla kraju i w Ministerstwie Informacji i Dokumentacji w Lizbonie. W sierpniu 1942 przybyła do Londynu; pracowała przez rok w biurze Funduszu Kultury Narodowej, a następnie w Bibliotece Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, przekształconej w Bibliotekę Polską, której została kierowniczką. W 1943-45 była przedstawicielką Polski w komisji Books and Periodicals Committee działającej w ramach Allied Conference of the Ministers of Education i członkiem rady zarządzającej Interallied Book Centre. Publikowała artykuły i fragmenty prozy w wychodzących w Londynie pismach: „Polska Walcząca” (1942-43), „Nowa Polska” (1942-43), „Wiadomości Polskie” (1943). W 1945 została członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. W 1947 zdała egzamin bibliotekarski w Library Association, uzyskała tytuł Associate of the British Library Association – Chartered Librarian. Była członkiem Sub-Commitee on Slavonic and East European Materials of the Standing Conference of National and University Libraries. Działała w zarządzie Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, a także w zarządach Towarzystwa Historycznego i Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Publikowała stale w pismach emigracyjnych, m.in. w wydawanych w Londynie „Wiadomościach” (od 1946; tu m.in. w 1952-63 stała rubryka Szkiełko i oko pod pseudonimem Szperacz, także opowiadania i listy z podróży), „Dzienniku Polskim i Dzienniku Żołnierza” (stale od 1954; tu m.in. w 1965-81 cykl notatek dotyczących literatury pt. Jednym tchem podpisany a.m.z., am., amz., M.D.) i jego dodatku „Tydzień Polski” (1959-82),, „Życiu” (1952-54), a także w paryskiej „Kulturze” (od 1960; tu w 1963-66 prowadziła rubrykę W oczach Londynu podpisaną: mld, a w 1971-77 cykl pt. Krajowe nowości wydawnicze, następnie cykle Kredowe koło i Czytam). Od 1953 stale współpracowała jako krytyk literacki z Radiem Wolna Europa, w którym ogłosiła ponad pięćset felietonów w cyklach: Polskie mienie kulturalne wywiezione do Rosji, Portrety pisarzy emigracyjnych, Dzieje dawnego Liceum Krzemienieckiego i innych. Publikowała w miesięczniku „Na Antenie” (Monachium, 1963-70). Współpracowała też z rozgłośnią Voice of America, ogłaszając ponad sto felietonów radiowych. W 1954-64 opracowywała przeglądy bibliograficzne do działu Polish Studies w „The Year's Work in Modern Language Studies”. W 1960 otrzymała nagrodę literacką im. H. Naglerowej. W 1961 na podstawie pracy Życie naukowe dawnego Liceum Krzemienieckiego (promotor prof. Władysław Günther) uzyskała stopień doktora filozofii w zakresie filologii polskiej na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie. W 1969 została członkiem jury nagród Fundacji im. Kościelskich w Genewie. Za działalność bibliograficzną i bibliotekarską otrzymała w 1970 nagrodę Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku. Od 1971 wchodziła w skład jury nagród „Wiadomości” w Londynie. Należała do komitetów redakcyjnych „Tek Historycznych” i „Antemurale” (Rzym, 1972-86) oraz „Materiałów do Bibliografii, Genealogii i Heraldyki Polskiej” (od 1974). Po śmierci męża (1971) poślubiła w 1973 Adama Kazimierza Zielińskiego, prawnika, z zamiłowań historyka stosunków polsko-portugalskich. W tymże roku przerwała pracę w Bibliotece Polskiej i wyjechała na stałe do Portugalii. W 1977 i 1984 otrzymała nagrody paryskiej „Kultury” a w 1979 nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. W 1989 została członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz członkiem honorowym Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza w Warszawie. Po śmierci męża w 1991 mieszkała nadal w Feijó w Portugalii i kontynuowała twórczość literacką i krytyczną, publikując w czasopismach i współpracując z Radiem Wolna Europa. W 1996 otrzymała nagrodę edytorską Polskiego PEN Clubu. W 1998 została honorowym obywatelem Włocławka. W styczniu 2001 w pożarze domu straciła bibliotekę oraz zbiory kartograficzne męża. Odznaczona Krzyżem Oficerskim (1972) i Krzyżem Komandorskim (1993) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 22 maja 2002 w Feijó pod Lizboną; w 2003 jej prochy zostały złożone na cmentarzu w Aleksandrowie Kujawskim.
Twórczość
1. Tymon Zaborowski. Życie i twórczość (1799-1828). Warszawa: Kasa im. Mianowskiego 1933, 267 s.
Nagrody
2. Zagadnienie bibliografii wołyńskiej. Łuck: [b.w.] 1939, 10 s.
3. Biblioteki polskie. Grenoble: [Polski Czerwony Krzyż we Francji] 1941, 36 s., powielone.
4. Losy bibliotek polskich. [Francja 1941], 7 s., powielone.
Wersja angielska (autorska): Libraries in Poland. Glasgow: J. Harasowska [1944], [8] k.
5. Dawne granice ziem polskich. Aix-les-Bains: [Polski Czerwony Krzyż we Francji] 1942, 103 s., powielone.
6. Losy bibliotek polskich. Londyn: Wydawnictwo Urzędu Oświaty i Spraw Szkolnych 1942, 58 s.
Przekłady
angielski
7. The universities of Poland. Glasgow: J. Harasowska 1945, 14 s.
8. Krótki zarys bibliotekarstwa. London: Światowy Komitet Young Men's Christian Association. Polska Sekcja w W[ielkiej] Brytanii [1951], 16 s., powielone.
9. Blisko i daleko. Opowiadania. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” 1953, 182 s.
Zawartość
10. Pierwsza miłość. [Opowiadanie]. Druk fragmentów „Wiadomości”, Londyn 1954 nr 27 s. 1-2. Wyd. osobne całości Warszawa: Biblioteka Narodowa 1995, 22 s.
11. Dom. Powieść. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”. 1956, 217 s. Wyd. nast. tamże 1957; wyd. 2 [właśc. 3] Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe; Rypin: Verbum 1997, 174 s.
12. Bibliography of books in Polish or relating to Poland published outside Poland since September 1st 1939. London: The Polish Library; Polish Social and Cultural Association. 1959-1985.
Vol. 3: 1958-1963 and Supplements to 1939/1957 (Nr 1-4120). Compiled by the late J. Zabielska (+1962). Continued and supplemented by Z. Danilewicz, H. Choynacka. 1966, 696 s., powielone.
Vol. 4: 1964-1967 and Supplements to 1939-1963 (No 1-3344). Edited by Z. Jagodziński. Compiled by M. E. Cybulska, Z. Danilewicz, Z. Jagodziński. 1985, XV, 266 s.
Vol. 5: 1968-1971 and supplement to 1939-1967. Compiled by M.E. Cybulska, M. Danilewicz Zielińska, Z. Jagodziński. Edited by Z. Jagodziński. 1995, 346 s.
13. Pierścień z Herkulanum i płaszcz pokutnicy. Szkice literackie. Londyn: B. Świderski 1960, 384 s.
Zawartość
14. Bibliography of works by Polish scholars and scientists published outside Poland in languages other than Polish. Vol. 1: 1939-1962. (No 1-4011). [Współautor:] J. Nowak. [Wstęp:] B. Hełczyński. [Przedmowa:] M. Danilewicz. London: Polish Society of Arts and Sciences Abroad 1964, XVIII, 174 s.
15. Catalogue of periodicals in Polish or relating to Poland and other Slavonic countries published outside Poland since September 1st, 1939. [Współautorka] B. Sadowska. London: The Polish Library 1964, 75 s. Wyd. 2 [rozszerzone]: M. Danilewicz-Zielińska, B. Jabłońska. Tamże 1971, 125 s., powielone.
16. Katalog Wystawy Zbiorów Historycznych. Oprac.: M. Danilewicz, Z. Jagodziński. Londyn: Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny 1970, 63 s.
17. Bibliografia. „Kultura”. „Zeszyty Historyczne”. Działalność wydawnicza [Instytutu Literackiego]. Paryż: Instytut Literacki 1975-1989.
Zawartość
[T. 1]. „Kultura” (1958-1973). „Zeszyty Historyczne” (1962-1973). Działalność wydawnicza (1959-1973). 1975, 430 s.
[T. 2]. Toż (1974-1980). 1981, 314 s.
[T. 3]. Toż (1981-1987). 1989, 348 s.
18. Szkice o literaturze emigracyjnej. Paryż: Instytut Literacki 1978, 414 s. Wyd. nast.: Wrocław: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas* 1981, wyd. zminiaturyzowane Paryż 1983; [Kraków: Krakowskie Towarzystwo Wydawnicze* 1983], Toruń: to* [ok. 1988]; Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1992; Wyd. 2 rozszerzone [właśc. 6] pt. Szkice o literaturze emigracyjnej półwiecza 1939-1989. Tamże 1999, 460 s.
Zawartość
19. Wspomnienia o Bibliotece Narodowej w Warszawie. Paryż: Instytut Literacki 1978, 70 s.
20. Literatura wolnego słowa. 1939-1986. [Szkice]. Warszawa: KOS* 1986, 88 s.
Zawartość
21. Ludzie z kurzu. Do druku podał A. Kłossowski. Warszawa: J.Z. Golski [1989], [11] s.
22. Próby przywołań. Szkice literackie. Wybór, oprac. i przedmowa: M. Zieliński. Warszawa: „Biblioteka Więzi” 1992, 429 s.
Zawartość
23. Posłanie do torunian. Głos na wieczorze toruńskim w marcu 1995 r. Wstęp: A. Kłossowski. [Toruń:] Biblioteka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika [1995], [15] s.
24. Przygoda bibliofilska. Do druku podał oraz słowem wstępnym opatrzył A. Kłossowski. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Książki 1995, 11 s.
25. Dialog korespondencyjny. (1958-1968). [Autorzy:] M. Danilewiczowa, S. Pigoń. Do druku przygotował, wstępem i komentarzem opatrzył C. Kłak. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagohicznej 1996, 515 s.
26. Książka i czytelnictwo polskie w Wielkiej Brytanii. Szkice. Warszawa: Biblioteka Narodowa 1996, 230 s.
27. Opowiadania. Wybór. Wybór opowiadań i oprac. kolażu Miejsca na Ziemi (o Marii Danilewicz Zielińskiej): K. Sarnowska. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe 1997, 150 s.
28. Biurko Konopnickiej. [Opowiadania]. Wstęp, oprac. i przypisy: W. Lewandowski. Warszawa: Open 2000, 196 s.
29. Fado o moim życiu. Rozmowy z Włodzimierzem Paźniewskim. Toruń: [Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika]; Biblioteka Uniwersytecka 2000, 96 s.
30. Polonica portugalskie. [Szkice]. Przedmowa: P. Kądziela. Warszawa: Biblioteka „Więzi” 2005, 190 s.
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Przekłady
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1954, 1958, 1967, 1976.
Autor o sobie
Wywiady
Zob. też Twórczość poz. ↑.
