Danek Danuta

BIO

Urodzona 23 marca 1938 w Piekarach Śląskich; córka Kazimierza Danka, adwokata, i Małgorzaty z domu Urbanek, tłumaczki przysięgłej. W 1952-55 uczęszczała do gimnazjum w Gliwicach. Następnie studiowała na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego (UW), który ukończyła w 1961. W 1959-61 publikowała recenzje w miesięczniku „Twórczość”. W 1962 rozpoczęła pracę w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (IBL PAN), od 1964 w Pracowni Poetyki Lingwistycznej (później Pracownia Poetyki Teoretycznej i Języka Literackiego). W 1966-68 prowadziła nadto zajęcia w Katedrze Teorii Literatury UW. W 1970 otrzymała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy O wewnętrznej polemice literackiej w powieści (promotor prof. Maria Renata Mayenowa). W 1971 prowadziła zajęcia na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a w 1976-78 w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Eseje oraz przekłady rozpraw naukowych z języka angielskiego, francuskiego i rosyjskiego zamieszczała m.in. w czasopiśmie „Teksty” (1973-81; tu także małe formy poetycko-prozatorskie) oraz w „Twórczości” i „Znaku”. Od 1980 była członkiem Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk. W 1981 otrzymała stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy Dzieło literackie jako książka. O tytułach i spisach rzeczy w powieści i w 1982 stanowisko docenta w IBL. W 1991 uzyskała tytuł naukowy profesora. W 2000-03 prowadziła wykłady i seminarium na temat Literatura i psychoanaliza na Podyplomowym Studium Humanistycznym przy IBL. Mieszka w Warszawie.

Twórczość

1. O polemice literackiej w powieści. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 217 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Nagrody

Nagroda naukowa im. T. Mikulskiego przyznana przez Radę Naukową Instytutu Badań Literackich w 1972.

Zawartość

Wprowadzenie. – Obrona prozy; Wokół koncepcji poetyckości praskiej szkoły strukturalnej; O cytatach struktur (quasi-cytatach); Wypowiedzi w dziele o dziele (w gatunkach narracyjnych).

See Studies

2. Dzieło literackie jako książka. O tytułach i spisach rzeczy w powieści. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1980, 185 s.

See Studies

3. Sztuka rozumienia. Literatura i psychoanaliza. Warszawa: Wydawnictwo IBL 1997, 534 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Zawartość

Perspektywy nowej antropologii; Poetyka w świetle psychoanalizy; Jeszcze z warsztatu; Psychoanalityk w teatrze; W głąb człowieczeństwa; Gdzie prawda?; Nawoływanie.

See Studies

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

• [Recenzja: M. Bachtin: Problemy poetiki Dostevskogo. Moskva 1963] „Pamiętnik Literacki” 1965 z. 2 s. 632-652.

• Na marginesie francuskiej propozycji semiologicznej. „Pamiętnik Literacki” 1966 z. 1 s. 167-183, z. 2 s. 487-501.

• Grzegorz Glass. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 5. Literatura okresu Młodej Polski. T. 3. Kraków 1973 s. 329-340.

• „Listy portugalskie”. Możliwości przekładu i problem autorstwa przedmowy jako wypowiedzi-maski. „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 4 s. 193-212.

• Bachtin i Freud. „Teksty” 1978 nr 1 s. 53-70.

• Psychoanaliza i analiza semiotyczna [Tezy]. „Teksty” 1978 nr 4 s. 67-72; toż w przekł. francuskim La psychoanalyse et l`analyse sémiotique. „Studia Semiotyczne” 1982 s. 31-34.

• Z problemów poetyki snu. (W kontekście menippejsko-karnawałowej interpretacji „Operetki”) [W. Gombrowicza]. „Pamiętnik Literacki” 1978 z. 4 s. 215-258.

• Język, dzieło literackie, umysł. Symultaniczność a linearność. „Pamiętnik Literacki” 1980 z. 4 s. 19-29.

• Dzieło literackie a umysł. W: Słowacki mistyczny. Warszawa 1981 s. 70-100.

• O początkach umysłu. „Teksty” 1981 nr 6 s. 11-37.

• Nauka o literaturze a psychologia. W: Autor, podmiot literacki, bohater. Wrocław 1983 s. 9-30.

• Oblicze. Gombrowicz i śmierć. W: Gombrowicz i krytycy. Kraków 1984 s. 707-741.

• Program humanistyki naszych czasów. „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 1985 nr 3-4 s. 109-127.

• Integracja nauk a zagadnienie umysłu. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wrocław 1986 s. 183-195.

• Słowo biblijne wobec niewyrażalności słownej. W: Biblia a literatura. Lublin 1986 s. 67-84.

• Menippejskość „Dziadów” [A. Mickiewicza] i „Operetki” [W. Gombrowicza]. „Pamiętnik Literacki” 1987 z. 1 s. 31-50.

• Lorenzaccio i samozniszczenie. „Twórczość” 1988 nr 9 s. 63-92.

• Mickiewiczowska i Gombrowiczowska miłość do menippei albo „Dziady” i „Operetka” – i Mozart. „Twórczość” 1989 nr 5 s. 88-95.

• Niech spotkam człowieka. W pięćdziesięciolecie śmierci Zygmunta Freuda. „Twórczość” 1990 nr 5 s. 52-62.

• Śmierć wewnętrzna. [Cz.] 1-2. „Twórczość” 1990 nr 8 s. 51-71, nr 9 s. 63-83.

• Sen (marzenie senne). W: Słownik literatury polskiej XIX w. Wrocław 1991 s. 869-876.

• Umysł na co dzień i od święta poezji. (Nauka o literaturze a psychologia). W: Nowe problemy metodologiczne literaturoznawstwa. Kraków 1992 s. 61-75.

• „Dziady”. Kilka tez interpretacyjnych. W: „Dziady” Adama Mickiewicza. Poemat, adaptacje, tradycje. Kraków 1999 s. 48-57.

• Obrazy wyjaskrawione i słabe światełka. Inne spojrzenie na romantyzm. „Twórczość” 2000 nr 9 s. 84-94.

• „Romantyczność”. Ballada o sieroctwie w rodzicielskim domu. „Twórczość” 2001 nr 10 s. 59-77.

• Co nam zostało z psychoanalizy. W: Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze. Warszawa 2002 s. 32-39.

• Freud – odkrycia, pojęcia, twierdzenia. „Arkusz” 2002 nr 5-6, 8-10.

• Freud w polskich wersjach edukacyjnych. „Twórczość” 2004 nr 4 s. 62-84.

• Godzina myli Zofii Szymanowskiej. Wokół zachowanej części „Pamiętnika”. W: Wobec romantyzmu. Lublin 2006 s. 361-381.

• O „Pamiętniku” Zofii Szymanowskiej. „Ruch Literacki” 2007 z. 1 s. 1-12.

Przekłady

1. A. Hauser: Filozofia historii sztuki. Przeł.: D. Danek i J. Kamionka-Straszakowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 388 s.

2. G.J. de Lavergne Guilleragues: Listy portugalskie. Przekł. i wstęp: D. Danek. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, 84 s.

3. B. Bettelheim: Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Przeł., wprowadzeniem, objaśnieniami i posłowiem opatrzyła D. Danek. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 295 + 264 s. Wyd. 2 zmienione Warszawa: Agencja Wydawnicza J. Santorski and CO i Wydawnictwo W.A.B. 1996, 538 s.

4. B. Bettelheim: Rany symboliczne: rytuały inicjacji i zazdrość męska. Przekł. i wstęp: D. Danek. Warszawa: Czytelnik 1989, 347 s.

5. B. Bettelheim: Freud i dusza ludzka. Przekł. i przedmowa: D. Danek. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1991, 123 s. Wyd. 2 Warszawa: Agencja Wydawnicza J. Santorski and CO i Agencja Wydawnicza 1994.

Prace redakcyjne

1. G. Bychowski: Słowacki i jego dusza. Studium psychoanalityczne. Wyd. 2. Oprac. i wstęp: D. Danek. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2001, XLV, 370 s.

Wstęp pt. Gustaw Bychowski – zapoznana postać z dziejów kultury polskiej.

2. Pamiętnik pacjentki. Wybór, przedmowa i komentarze: A. Wizla. Wstęp i oprac.: D. Danek. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2001 [właśc. 2002], LV, 203 s.