BIO
Urodzony 28 grudnia 1880 w majątku Berdychów (obecnie wieś Przyszowa) pod Limanową; syn Tytusa Czyżewskiego i Rozalii z Racięskich, właścicieli majątku. Ukończył szkołę średnią (wydziałową) w Nowym Sączu. Od 1902 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1907 wydał pierwszy utwór literacki Śmierć Fauna. Od tegoż roku do 1909 kontynuował studia malarskie w Paryżu. Po powrocie uczył rysunków w gimnazjum w Łańcucie i równocześnie uprawiał malarstwo (w 1910 miał w Krakowie pierwszą indywidualną wystawę). W 1910-12 przebywał ponownie w Paryżu, a następnie po krótkim okresie pracy nauczycielskiej w Dębicy (1914) zamieszkał w Krakowie. W 1917 założył wraz z Brunonem Jasieńskim i Stanisławem Młodożeńcem klub futurystów Katarynka. Należał do grupy awangardy artystycznej, która w 1919 przyjęła nazwę Formistów. Od 1919 redagował wspólnie z Leonem Chwistkiem, a później z Konradem Winklerem organ tej grupy – „Formiści”; w piśmie tym (do 1921), a także w „Gońcu Krakowskim” (1919-20), publikował artykuły i wiersze. Był współautorem „Jednodńuwki futurystuw” (1921). W 1922 po rozpadnięciu się grupy wyjechał do Paryża, gdzie pracował w Ambasadzie Polskiej. Przesyłał korespondencje do „Zwrotnicy” (1922-23) oraz zamieszczał liczne recenzje z wystaw malarskich, m.in. w „Epoce” (1927-28) i „Kurierze Polskim” (1927-28). Odbył podróże po Włoszech i Hiszpanii. W 1930 osiadł na stałe w Warszawie. Kontynuował twórczość malarską, wystawiając obrazy na licznych wystawach zbiorowych i indywidualnych. Uprawiał nadal krytykę artystyczną na łamach „Głosu Plastyków”, „Kultury” (1931-32), „Wiadomości Literackich” (1933-36), „Kuriera Polskiego” (1938-39), „Prosto z Mostu” (1938-39). W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie. Pracował nad nowym tomem wierszy Antidotum, który uległ zniszczeniu w czasie powstania warszawskiego. Po upadku powstania zamieszkał w Krakowie i tam zmarł 6 maja 1945.
Twórczość
1. Śmierć Fauna. Obrazek. Kraków: G. Gebethner 1907, 34 s. Prapremiera: teatralna: Kraków, Teatr Cricot 1934; radiowa: Polskie Radio 1973.
2. Zielone oko. Poezje formistyczne, elektryczne wizje. Przedmowa: L. Chwistek, J. Hulewicz. [Ilustracje:] T. Czyżewski. Kraków: G. Gebethner 1920, 71 s.
3. Osioł i słońce w metamorfozie. [Jednoaktówka]. Prapremiera: Kraków, Teatr Bagatela 1921. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Osioł i słońce w metamorfozie; Włamywacz z lepszego towarzystwa. Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1922, 40 s.
Adaptacje
radiowe
4. Noc – dzień. Mechaniczny instynkt elektryczny. [Wiersze]. Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1922, 41 s.
5. Wąż, Orfeusz i Euridika. Wizja antyczna. [Poemat sceniczny]. Kraków: Instytut Wydawniczy Niezależny 1922, 15 s.
6. Włamywacz z lepszego towarzystwa (1 akt 10 minut). [Jednoaktówka]. Powst. przed 1922. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Osioł i słońce w metamorfozie; Włamywacz z lepszego towarzystwa. Kraków: Skład główny Gebethner i Wolff 1922, 40 s.
7. Pastorałki. Drzeworyty: T. Makowski. Paryż: Polskie Towarzystwo Przyjaciół Książki 1925, 34 s. Wyd. nast.: Do druku przygotowali Z. Pawlus i L. Rzeszowski. Posłowie: J. Woźniakowski. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 1982; Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1982; Posłowie: M. Hussakowska-Szyszko. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1985.
Adaptacje
teatralne
radiowe
telewizyjne
8. Robespierre. (Poemat); Rapsod; Cinema; Od romantyzmu do cynizmu. Paryż – Warszawa: Druk L. Nowak 1927, 43 s.
9. Władysław Ślewiński. Warszawa: Gebethner i Wolff 1928, 22 s., 32 tablice.
10. Lajkonik w chmurach. Poezje. [Warszawa:] Gebethner i Wolff 1936, 65 s.
11. Upiór Toleda. [Zbiór nowel i szkiców z podróży po Hiszpanii]. W druku w 1939; zniszczone w czasie wojny [inf. J. Pollakówna]. Druk fragmentów: Upiór Toleda. „Droga” 1932 nr 1 s. 65-74, nr 2 s. 150-159.
12. Harfiarz uliczny. (Wybór wierszy). Wybór i oprac.: J. Kryszak. Warszawa: Wydział Kultury Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa-Śródmieście, Klub Międzynarodowej Prasy i Książki „Ruch”, Zarząd Główny Socjalistycznego Związku Studentów Polskich 1973, 27 s.
13. Poezje wybrane. Wybór i oprac.: J. Pollakówna. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 113 s.
14. Poezje. Oprac. i przedmowa: K. Karasek. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 295 s.
15. Poezje i próby dramatyczne. Oprac. [i wstęp:] A. Baluch. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1992, XXXII, 313 s. Biblioteka Narodowa I, 273.
