BIO
Urodzony 26 marca 1924 w Warszawie; syn Konrada Czerwińskiego, profesora Szkoły Głównej Handlowej, i Teresy z Czerwińskich, po wojnie – nauczycielki francuskiego. Od 1936 uczył się w Gimnazjum Ziemi Mazowieckiej w Warszawie. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i kontynuował naukę na konspiracyjnych kompletach gimnazjalnych. Po zdaniu matury w 1942 rozpoczął studia na tajnym Uniwersytecie Warszawskim (UW). W tym samym roku wstąpił do Armii Krajowej. Debiutował w 1944 artykułem ogłoszonym w podziemnym piśmie literackim „Droga” (należał do grupy wydającej ten miesięcznik). Walczył w powstaniu warszawskim na terenie Śródmieścia, a po kapitulacji został wywieziony do obozu jenieckiego w Markt Pongau w Tyrolu. Zwolniony z obozu w 1945, wstąpił do 2. Korpusu Wojska Polskiego we Włoszech. W styczniu 1947 powrócił do kraju. Kontynuował studia w zakresie socjologii na UW. Po uzyskaniu w 1949 magisterium pracował do 1952 jako redaktor w Państwowym Instytucie Wydawniczym. Następnie do 1959 oraz ponownie w 1961-63 był członkiem zespołu redakcyjnego „Przeglądu Kulturalnego”, w którym publikował liczne artykuły, recenzje i szkice (w 1960 za cykl Słownik socjologiczny otrzymał nagrodę artystyczną tego tygodnika w dziale eseju). Ogłaszał nadto teksty m.in. w pismach „Nowa Kultura” (1952-55) i „Nowe Książki” (od 1963). W 1955 został członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Pracę naukową rozpoczął w 1962 w Pracowni Teorii Kultury Polskiej Akademii Nauk (PAN), a kontynuował ją do 1966 jako asystent na Wydziale Filozofii i Socjologii UW. W 1966 uzyskał na UW stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy W poszukiwaniu odpowiedniości literatury i obyczaju, napisanej pod kierunkiem prof. Niny Assorodobraj. Od tegoż roku był zatrudniony w Pracowni Badania Kultury Współczesnej PAN, przekształconej w 1969 w Zespół Prognoz Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii, a w 1972 w Zakład Badań nad Stylami Życia w tymże Instytucie. Równocześnie prowadził działalność dydaktyczną (na UW w 1964-66 i w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w 1967-68) oraz publicystyczną na łamach m.in. tygodników „Kultura” (1967-72) i „Argumenty” (1971-73; tu w 1973 cykl felietonów O książkach). W 1973 uzyskał habilitację na podstawie rozprawy Kultura i jej badanie. Otrzymał nagrodę Rady Ministrów I stopnia za twórczość artystyczną (1979). W 1979 został pracownikiem Instytutu Kultury (IK) w Warszawie i członkiem Rady Naukowej tej instytucji; zajmował to stanowisko (od 1992 jako przewodniczący Rady) także po przejściu w 1981 do Instytutu Sztuki PAN. W 1982 został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W 1987-90 pełnił funkcję dyrektora do spraw naukowych w Instytucie Sztuki PAN. W latach osiemdziesiątych recenzje w „Nowych Książkach” podpisywał pseudonimem Jan Bielski. Od 1989 należał do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1990-91 pełnił funkcję redaktora naczelnego miesięcznika „Nowe Książki”, w piśmie tym publikował od 1992 recenzje literackie. W 1993 został przewodniczącym rady redakcyjnej wydawanego przez IK kwartalnika „Kultura Współczesna”. W 1995 powrócił do pracy w IK. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1955). Zmarł 6 stycznia 2001 w Warszawie.
Twórczość
1. Tradycje włoskie. Szkice literackie. Warszawa: Czytelnik 1953, 109 s.
Zawartość
2. Moralność i inne opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 110 s.
Zawartość
3. Kartki z różnych miast. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 130 s.
Zawartość
4. Plastyka użytkowa w opinii publicznej. Warszawa: Ośrodek Badania Opinii Publicznej 1960, 25 s.
5. Lekcja włoska. [Studium o współczesnej kulturze włoskiej]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 204 s.
Przekłady
włoski
6. [Upowszechnienie kultury w Polsce. Esej]. Powst. ok. 1967. Wersja rozszerzona zob. poz. ↑.
Przekłady
angielski
francuski
hiszpański
niemiecki
portugalski
rosyjski
7. Przemiany obyczaju. [Szkice]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 179 s. Wyd. 2 tamże 1972.
Zawartość
8. Upowszechnianie kultury a struktura społeczna. [Studium]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1969, 123 s. Por. poz. ↑.
9. Kultura i jej badanie. [Studium]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1971, 179 s. Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Wyd. 2 rozszerz, tamże 1985.
10. Magia, mit i fikcja. [Studium]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1973, 165 s. Wyd. 2 rozszerz, tamże 1975.
11. Telewizja wobec kultury. [Szkice]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1973, 173 s.
Zawartość
12. Życie po miejsku. [Studium]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 207 s. Wyd. 2 tamże 1975.
Nagrody
13. System książki. [Eseje]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1976, 162 s.
Zawartość
Przekłady
rosyjski
14. Okiem przechodnia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1977, 125 s.
Zawartość
15. Profile kultury. [Studium]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1978, 173 s. Wyd. 2 tamże 1980.
16. Samotność sztuki. [Studium]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 189 s.
17. Telewizja, radio, ludzie. [Studia]. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1979, 135 s.
Zawartość
18. Mit – obraz – symbol w teatrze. [Szkic], Kraków: Teatr Bagatela im. Boya-Żeleńskiego 1982, [16] s.
19. Wspólnota komunikowania. [Studium]. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury 1985, 99 s.
20. Przyczynki do antropologii współczesności. [Studium]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1988, 202 s.
21. Sztuka w pejzażu kultury. [Szkice]. Warszawa: IK [Instytut Kultury] 1997, 131 s.
22. Pytając o cywilizację. [Szkice]. Warszawa: W.A.B.; Cis 2000, 155 s.
Przekłady
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1966, 1973.
