BIO
Urodzony 16 stycznia 1899 w Zochocinie pod Opatowem w rodzinie chłopskiej; syn Wojciecha Czernika i Marii z Cieszkowskich. W 1908-12 uczył się w Szkole Miejskiej w Opatowie. W 1913-14 przebywał wraz z bratem Julianem w Kursku. W 1916-17 uczęszczał do Seminarium Nauczycielskiego w Jędrzejowie, a następnie do Gimnazjum Komitetu Ratunkowego w Olkuszu. Był członkiem organizacji niepodległościowych Towarzystwa Gimnastycznego Piechur, a od 1916 Polskiej Organizacji Wojskowej okręgu olkuskiego. W 1918 zgłosił się ochotniczo do służby wojskowej, wkrótce jednak zwolniono go z powodu choroby. Po uzyskaniu w 1920 świadectwa dojrzałości był nauczycielem szkół powszechnych w Ożarowie, Przedeczu, następnie w Bodzanowie, a w 1923-24 w Miejskim Gimnazjum i w Państwowym Seminarium Ewangelickim w Ostrzeszowie. Jednocześnie od 1921 studiował eksternistycznie na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego; w 1925 uzyskał magisterium. W tym czasie rozpoczął twórczość publicystyczną i poetycką; debiutował w 1922 artykułem Szkoła dzisiejsza a szkoła przyszłości, ogłoszonym w „Życiu Szkolnym” (nr 1), a w 1924 wierszem Modlitwa, opublikowanym w piśmie „Światowid” (nr 2). Od 1925 mieszkał i pracował w Gostyniu, gdzie w 1925 był redaktorem naczelnym „Głosu Gostyńskiego” (tu też utwory pod pseudonimem Antoni Ogromeczny), a w 1926 redaktorem czasopisma „Ziemia Gostyńska” (nr 1-3). W 1926-28 pracował jako nauczyciel w Koźminie, a w 1928-29 w Grójcu. Uzyskawszy w 1929 dyplom nauczyciela szkół średnich, zamieszkał w Ostrzeszowie, gdzie w 1931-32 był dyrektorem Gimnazjum Humanistycznego, a następnie nauczycielem w prywatnym Gimnazjum i Liceum Towarzystwa Salezjańskiego. W 1930 ożenił się z Bronisławą Sulikowską. W tym czasie rozpoczął intensywną współpracę z czasopismami. Artykuły, recenzje, fragmenty prozy oraz przekłady z poezji fińskiej i łotewskiej drukował m.in. w „Kurierze Literacko-Naukowym” (1930-38, też pod pseudonimem Stanisław Czer.), „Wiciach Wielkopolskich” (1932-37), „Kamenie” (1934-35), „Zecie” (1934-37), „Na Szerokim Świecie” (1935-38), „Kulturze” (1937-38) i „Prosto z Mostu” (1937-39). W 1935-37 i w 1938-39 był redaktorem i wydawcą miesięcznika „Okolica Poetów” (tu też m.in. w 1935-36 utwory pod pseudonimem Andrzej Gorycz). Od 1937 należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich. W 1939, w uznaniu zasług wobec kultury łotewskiej, rząd łotewski przyznał mu Order Trzech Gwiazd IV klasy. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej jako żołnierz 4. Pułku Saperów w Przemyślu. We wrześniu 1939 przekroczył granicę polsko-rumuńską w Wyżnicy i był internowany w obozie w Slatinie. Uzyskawszy wkrótce status cywila, przedostał się do Bukaresztu i otrzymał nominację na dyrektora Gimnazjum i Liceum Polskiego w Algierze, gdzie przebywał w 1940-45. Po wojnie, we wrześniu 1945 wyjechał do Włoch i był dyrektorem Gimnazjum i Liceum w Trani. W 1946-47 pracował w polskim szkolnictwie w Petworth i Ridlesworth w Anglii. Do kraju powrócił w marcu 1947 i po krótkim pobycie w Ostrzeszowie przeniósł się do Warszawy, gdzie w 1948-51 pracował jako starszy radca i kierownik Referatu Twórczości Samorodnej w Departamencie Twórczości Artystycznej Ministerstwa Kultury i Sztuki. Równocześnie do 1950 prowadził Poradnię Literacką przy Zarządzie Głównym Związku Literatów Polskich (ZLP). Od kwietnia 1951 mieszkał stale w Łodzi i kontynuował twórczość literacką. W 1955-59 był prezesem Oddziału Łódzkiego ZLP; w 1962 został wybrany na członka Zarządu Głównego Związku. W 1956 był członkiem komitetu redakcyjnego czasopisma „Łódź Literacka” (następnie pt. „Kronika”), a w 1957-60 tygodnika „Orka”. W 1957 był współzałożycielem, a następnie do 1960 prezesem i redaktorem naczelnym Wydawnictwa Łódzkiego. Od 1959 przez dziesięć lat przewodniczył jury konkursów poetyckich Łódzkiej Wiosny Poetów. W 1966 był współzałożycielem Łódzkiego Towarzystwa Przyjaciół Książki. Współpracował z wieloma czasopismami literackimi, m.in. z „Twórczością” (1957-66), „Odgłosami” (1958-69), „Tygodnikiem Kulturalnym” (1962-68). Wiele wyjeżdżał za granicę, m.in. w 1957 do Albanii, w 1958 do Bułgarii na stypendium literackie, w 1960 do Rumunii i Chin. Za twórczość literacką otrzymał kilka nagród, m.in. nagrodę literacką miasta Łodzi (1956), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1963). Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1955) i Krzyżem Oficerskim (1958) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 3 grudnia 1969 w Łodzi.
Twórczość
1. Drabina do gwiazd. [Wiersze]. Powst. przed 1923.
Nagrody
2. Czciciele lasu. [Powieść]. „Głos Gostyński” 1925 nr 76-93.
3. Miasta i miasteczka w powiecie opatowskim. Opatów: A. Słupowski 1925, 20 s.
4. Poezje. Seria I. Ostrzeszów: Dom Książki Polskiej 1931, 71 s.
5. Rozwój ludności miasta Ostrzeszowa w ostatnim stuleciu. Ostrzeszów 1931.
6. Uwagi o wychowaniu obywatelsko-państwowym w zakresie stosunku ucznia do ziemi. Ostrzeszów: Gimnazjum Miejskie im. Kazimierza Wielkiego 1932, 20 s.
7. O polskim płocie. Poezje. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1933, 23 s.
8. Przyjaźń z ziemią. [Wiersze]. Września: A. Prądzyński 1934, 30 s.
9. Dzień przed żniwami. Sielanka w 3 aktach. „Okolica Poetów” 1936 nr 1-3. Przedruk zob. poz. ↑.
10. Gorycz. Powieść. Powst. przed 1936. Wyd. Warszawa: F. Hoesick 1938 [właśc. 1937], 175 s.
Nagrody
11. Siedem nocy. [Wiersze]. Kraków: Związek Zawodowy Literatów Polskich 1948, 182 s.
12. Bezprym. Dramat w 3 aktach. Warszawa: Związek Zawodowy Literatów Polskich 1949, 64 s. Przedruk zob. poz. ↑.
13. Smolarnia nad Bobrową Wodą. Powieść historyczna z XI wieku. Poznań: Z. Gustowski 1949, 154 s. Wyd. 2 Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1964.
14. Trzewiczek z niebieską lilijką. [Utwór dramatyczny]. Powst. ok. 1950.
15. Balcer Susło albo złota książeczka. Sztuka w 3 aktach (5 odsłonach). Warszawa: Nasza Księgarnia 1951, 81 s.
Nagrody
16. Poezja chłopów polskich. Pieśń ludowa w okresie pańszczyźnianym. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1951, 353 s.
Zawartość
17. Pięć wieków doli chłopskiej w literaturze XII-XVI w. Materiały i szkice. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1953, 357 s.
18. Uniwersał Czarnieckiego. Powieść historyczna. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 183 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1956.
19. Chłopskie pisarstwo samorodne. [Szkice]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 357 s.
Zawartość
20. Opowieść o Klemensie Janickim. Słowo wstępne: A. Jelicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 198 s. Wyd. 2 pt. Laur padewski. Powieść o Klemensie Janickim. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1969.
21. Wierne kosy. Powieść historyczna. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1954, 274 s.
22. Wór pszenicy. Opowieść pańszczyźniana z XVII wieku. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 186 s. Wyd. 2 tamże 1968.
23. Z trzydziestu lat. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1955, 154 s.
Zawartość
24. Cienie różowych gór. Szkice z Afryki północnej. Warszawa: Czytelnik 1956, 206 s.
Zawartość
25. Wilcze doły. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1956, 238 s.
Zawartość
26. Ucieczka za Czeremosz. [Wspomnienia]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1957, 190 s.
Zawartość
27. Czternaście wierszy. Wybór: J. Saloni. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie [1958], 37 s.
28. Poezje. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1958, 429 s.
Zawartość
29. Stary pług. [Wiersze]. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1958, 27 s. Wyd. 2 tamże 1982.
30. Wichura. [Powieść]. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1958, 106 s.
31. Dom pod wierzbami. Opowieść autobiograficzna. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1960 [właśc. 1959], 202 s.
32. „Okolica Poetów”. Wspomnienia i materiały. Przedmowa: E. Korzeniewska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1961, 303 s.
33. Trzy podróże. Albania, Bułgaria, Chiny. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie [1961], 203 s.
34. Delta. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1962, 163 s.
35. Stare złoto. O polskiej pieśni ludowej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 334 s.
Zawartość
36. Ręka. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 195 s. Wyd. nast.: tamże wyd. 2 1964, wyd. 3 1974, wyd. 4 1977.
Nagrody
37. Nowina. [Opowiadania]. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1964, 191 s.
Zawartość
38. Zachód słońca. Zapiski z wędrówek. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 225 s.
Zawartość
39. Z podglebia. [Szkice o poezji polskiej]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 397 s.
Zawartość
40. Autentyki. [Wiersze]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 39 s.
41. Trzewiczek. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 172 s.
42. Trzy zorze dziewicze. Wśród zamawiań i zaklęć. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1968, 225 s. Wyd. 2 tamże 1985.
Nagrody
Zawartość
43. Dzień przed żniwami. Sceny poetyckie. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 129 s.
Zawartość
44. Poezje wybrane. Wybrał i wstępem opatrzył S. Czernik. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 158 s.
45. Peregrynacje. Ze wspomnień i opowieści wojennych. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1970, 281 s.
Zawartość
46. Wiatr od Ziemi. [Wybór wierszy]. [Posłowie:] J. Koprowski: O poezji Stanisława Czernika. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1970, 187 s.
47. Sny i widma. Wybór: M. Czernik. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 208 s.
Zawartość
48. Zadymka. Wiersze ostatnie. Do druku przygotował M. Czernik. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972, 47 s.
Przekłady
Prace edytorskie i redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1951, 1956.
