BIO
Born on 15 March 1903 in Lublin; son of the carter and later cash collector of the Trade Bank (Bank Handlowy) Paweł Czechowicz and Małgorzata, née Sułek. From 1913, he attended the Russian-language elementary school run by A.N. Afanasjev, while learning to read and write in Polish at home. In 1915, he moved to the newly-created first comprehensive Polish Boys' School, completing his education there in 1917. He then joined the four-year Teacher Training Programme. In 1920, he was a volunteer in the Polish-Bolshevik war, fighting on the Lithuanian-Belarusian front in the 4th regiment of the Legionnaire's infantry. He completed his teacher training in 1921, receiving a post initially in Brasław (now Braslau, Belarus) and then in Słobódka (now Slabodka, Belarus) in the Vilnius region. He returned to Lublin in 1922 and completed the Higher Course in Teacher Training. He then worked briefly, until August 1923, in the single class comprehensive school in Marianówka-Smolany, near Włodzimierz Wołyński (now Volodymyr, Ukraine), before teaching in the town itself. Alongside the poets involved in the Lucyfer (Lucifer) literary group, he co-founded the "Reflektor" literary journal in 1923, making his debut there the same year with Opowieść o papierowej koronie (The story of the paper crown; due to an error, it appeared anonymously in issue no. 1). In subsequent years, he was the leading poet in the Reflektor literary group, which maintained its eponymous periodical until 1925 and then the publication series "Biblioteka Reflektora" until 1927. In 1924, he was briefly secretary of the editorial office of the newspaper "Express Lubelski", deputizing for his brother. Editor-in-chief there was Wacław Gralewski. In 1925, Czechowicz edited the literary supplement of the "Przegląd Lubelsko-Kresowy". He also published in the Lublin literary bi-weekly "Nowe Życie" (1925; likewise using the pen name Józef Leśniewicz). From 1925 until 1927, he was director of Lublin Special School. In 1928/29, he studied at the Institute of Special Needs Teaching in Warsaw, which was established by Maria Grzegorzewska. He also worked in parallel at the Institute for the Deaf-Mute and Blind. During this period, he started collaborating with the Kwadryga group, publishing literary pieces in its eponymous periodical between 1928 and 1930. In 1928, Wilam Horzyca made him literary editor of the monthly "Droga", where he also published his own works until 1937. Between 1930 and 1932, he was editor of the periodical "Ziemia Lubelska", while in 1930 he also edited its literary supplement. He made his debut there (no. 290) as a translator with versions of two Apollinaire poems that appeared in Polish as Ostrokoły (Palisade; using the pen name Stanisław Czechowicz) and Tancerka (Dancer; using the pen name: Jerzy Archer). That year, he also began translating from Russian, Czech and Ukrainian. After publishing in 1930 the volume of poetry Dzień jak codzień (A day like any other), he was awarded a grant from the Department of Art of the Ministry of Religious Affairs and Public Education for a six-month stay in Paris. He travelled there together with W. Horzyca. He soon returned to Poland for health reasons (an eye problem), but in June 1931 Czechowicz again spent a short time in Paris, visiting the International Colonial Exhibition. He would no longer work as a teacher but he did collaborate with the newly-established teachers' monthly "Ognisko Nauczycielskie", where he published texts on regional issues. He was a member of the City Council of the Nonpartisan Bloc for Cooperation with the Government (BBWR). From January 1932 until 1937, he was editor-in-chief of the newspaper "Kurier Lubelski". In May 1932, alongside Franciszka Arnsztajnowa, he founded the Lublin Branch of the Polish Writers' Trade Union (ZZLP) and served briefly as its inaugural president. In June of that year, he founded and was for a short time publisher of the irregular "Dziennik Lubelski". Between 1932 and 1934, he collaborated with the bi-weekly "Zet", contributing features including the Kronika Lubelska (Lublin Chronicle; he also published here using the pseudonyms J. Surmacz and Henryk Zasławski). In September 1933, he moved to Warsaw and took up a post at the Central Publications Office of the Polish Teachers' Union (ZNP). He edited the youth magazine "Płomyk" and children's magazine "Płomyczek", where he also published under the pen names Henryk Zasławski and Józef Leśniewski. In 1933/34, he was secretary of the editorial board of the teachers' periodical "Głos Nauczycielski". In 1933, he collaborated with the periodicals "Pion" and "Kamena", where his poems, artistic prose pieces, plays, articles and translations of Slovakian, French-language and English-language poetry appeared. Between 1933 and 1935, he edited the literary supplements of the Youth Legion's weekly "Państwo Pracy", including initially the literary column "Kohorta" (Cohort) and then in 1935, alongside Henryk Domiński, "Kolumna Literatury i Sztuki" (Literary and Arts Column). From 1934 to 1936, he was editor-in-chief of the periodical of the Artistic Commission of the Polish Teachers' Union, "Miesięcznik Literatury i Sztuki", also serving in the same role at the Włocławek-based youth monthly "Promień Słońca" from 1934 to 1939. Facing accusations of leading an immoral lifestyle (the claims were based on his epic poem hildur baldur i czas [hildur baldur and time], which was seen as an apologia for homosexual love), he was forced to resign from his positions at the ZNP in 1936. He was subsequently appointed secretary of the editorial board of "Pion". Between 1937 and 1939, he collaborated with the literary-artistic monthly "Zwierciadło". Alongside Ludwik Fryde, he founded the artistic quarterly "Pióro" in 1938 (a single issue, dated April-June appeared). In 1938/39, the series Arkusze Poetyckie (Poetry pages) appeared with Ferdynand Hoesick's publishing house. In 1939, he worked in the literary section of Polish Radio, penning numerous radio plays. Following the outbreak of World War II, he left for Lublin together with another group of journalists. He was killed on 9 September 1939 during the bombardment of the city. He is buried at the cemetery on Lipowa Street in the section dedicated to those killed in 1939. In 1968, the Józef Czechowicz Literary Museum opened in the city.
Twórczość
1. „Lilie” Adama Mickiewicza. [Szkic literacki]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1925, 13 s. Biblioteczka Słuchaczów Wyższego Kursu Nauczycielskiego w Lublinie. Przedruk zob. poz. ↑.
2. Kamień; Inwokacja; Na wsi; Kołysanki; Pędem; Śmierć; Odpowiedź; Koniec rewolucji; Knajpa; O niebie; Więzień miłości; Front; Bieg bez nadziei. [Wiersze]. Lublin: Biblioteka Reflektora 1927, 23 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑(t. 1).
Inne formy wydań
3. dzień jak codzień. Wiersze z lat 1927, 1928, 1929. Warszawa: F. Hoesick 1930, 53 s. Biblioteka Poetycka. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑ (t. 1).
Inne formy wydań
4. Nowości lubelskie. Katalog regionalny najwybitniejszych autorów miejscowych. Lublin 1931, 16 s.
5. ballada z tamtej strony. [Wiersze]. Posłowie: E. Łoś. Warszawa: „Droga” 1932, 50 s. Wyd. nast. z posłowiem E. Łoś. Warszawa: Ażet 1998, 28 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑ (t. 1).
Inne formy wydań
Przekłady
słowacki
6. Poemat o mieście Lublinie. Powst. 1934. Wyd. ze wstępem i pod red. R. Rosiaka. Zdjęcia: J. Czechowicz. Muzyka: A. Bryk. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1964, 47 s. Wyd. nast.: [wyd. 2] Lublin: Ośrodek Brama Grodzka — Teatr NN; Oficyna Wydawnicza Wojewódzkiego Domu Kultury 2001; tamże: 2002, pt. Poemat o mieście Lublinie. 100 urodziny poety 1903-15 marca 2003, 2003; Lublin: Muzeum Lubelskie. Oddział Literacki im. J. Czechowicza; Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej [2003]; wyd. pod redakcją E. Muszyńskiej i B. Paprockiej. Lublin: Kancelaria Prezydenta Lublina, Muzeum Lubelskie. Oddział Literacki im. J. Czechowicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej 2004; Lublin: „Gazeta Wyborcza” 2006; z podtytułem: 104 urodzin Poety, 15 marca 1903 – 15 marca 2007. Lublin: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”; Wojewódzki Ośrodek Kultury 2007, tamże: z podtytułem: 105 urodziny Pety, 15 marca 1903 – 15 marca 2008, 2008; z podtytułem: W siedemdziesiątą rocznicę śmierci poety. Lublin: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Oddział 2008; wyd. pt. Spacer z Czechowiczem. Poemat o mieście Lublinie. Oprac. K. Konwerski, M. Pałka. Lublin: Ośrodek "Brama Grodzka" – Teatr NN : Wojewódzki Ośrodek 2012; wyd. z podtytułem 109 urodziny poety : 15 marca 1903-15 marca 2012. Lublin: Ośrodek "Brama Grodzka" – Teatr NN: Wojewódzki Ośrodek Kultury 2012; wyd. w opracowaniu E. Łoś. Lublin: Muzeum Lubelskie 2013 [wydane w 110 rocznicę urodzin poety i dla upamiętnienia 45 lat działalności Muzeum Literackiego im. J. Czechowicza]; Poemat o mieście Lublinie. 111 urodziny Poety 15 marca 1903 – 15 marca 2014. Składał ręcznie T. Budynkiewicz, drukował na maszynie typograficznej P. Głodzik. Lublin: Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN 2014 [wydanie bibliofilskie]; Oprac. i wstęp: J. Łobodowski, J. Cymerman. Lublin: Wschodnia Fundacja Kultury "Akcent" 2017; Lublin: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” 2021; Lublin: Muzeum Narodowe w Lublinie 2023. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 1).
Inne formy wydań
Zawartość
Przekłady
angielski
niemiecki
ukraiński
7. Stare kamienie. [Wiersze; autorzy:] J. Czechowicz, F. Arnsztajnowa. Przedmowa: [L. Zalewski] l.z. Lublin: Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki 1934, 21 s. Biblioteczka Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki, 5. Wyd. nast.: [opracowanie i wykonanie tekstu oraz drzeworytu R. Tkaczyk]. Lublin: Towarzystwo Miłośników Lublina 1981; wyd. 2 [reprint wydania z 1934] Lublin: Muzeum Literatury im. J. Czechowicza; Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2003. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑ (t. 1).
Zawartość
8. w błyskawicy. Poezje. Warszawa: Nakładem miesięcznika „Droga” 1934, 41 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑ (t. 1).
9. nic więcej. [Wiersze]. Warszawa: Nakładem Księgarni F. Hoesicka 1936, 53 s. Przedr. zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑ (t. 1).
Inne formy wydań
10. Czasu jutrzennego. Dramat. „Pion” 1937 nr 19. Prapremiera: Inscenizacja: W. Horzyca. Reżyseria: A. Zelwerowicz. Warszawa, Teatr Nowy 1939. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 3).
11. Jasne miecze. (Miniatura dramatyczna prozą). „Pion” 1937 nr 42. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 3).
12. Obraz. (Miniatura dramatyczna prozą). „Pion” 1937 nr 51-52. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 3).
13. Bez nieba. [Utwór dramatyczny]. „Pióro” 1938 nr 1 s. 65-74. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
14. Plan akcji [i inne wiersze]. [Warszawa:] F. Hoesick [1938], 7 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).
15. Poemat. „Ateneum” 1938 nr 4/5 s. 663. Przedruk „Kamena” 1957 nr 19, zob. też poz. ↑, ↑ (t. 1). Wyd. osobne Poznań: a5 1992, 8 s.
16. Niegodzien i godni. [Moralitet]. „Comoedia” 1939 nr 6. Przedruk zob. poz.↑, ↑, ↑, ↑ (t. 2).
17. nuta człowiecza. [Wiersze]. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka 1939, 47 s. Przedruk zob. ↑, ↑, ↑, ↑ (t. 1).
Inne formy wydań
Zawartość
18. Wiersze wybrane. Zebrali, opracowali i wstępem opatrzyli: S. Pollak i J. Śpiewak. Nota biograficzna: W. Gralewski. Warszawa: Czytelnik 1955, 388 s.
Zawartość
19. [Pięć] 5 piosenek dla dzieci. Na głos z fortepianem. Muzyka: T. Baird. [Kraków:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1956, 11 s.
20. Fraszki. Słowo wstępne: J. Krzyżanowski. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1962, 30 s. Wyd. 2 tamże 1976.
21. Wiersze. Zebrali i do druku przygotowali: S. Piętak, S. Pollak, J. Śpiewak. Wiersze dla dzieci zebrał i do druku przygotował K.A. Jaworski. [Wstęp:] R. Rosiak: Piewca nuty człowieczej. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1963, 511 s. Przedruk wierszy dla dzieci zob. poz. ↑ (t. 7).
22. Józef Czechowicz. [Wybór poezji]. Warszawa: Czytelnik 1966, 143 s.
23. Moje zaduszki. [Wiersz]. Lublin: Wydział Kultury PWRN 1967, [4] s. [druk bibliofilski wydany z okazji otwarcia muzeum Józefa Czechowicza w Lublinie w 1967, w nakładzie 111 numerowanych egzemplarzy].
24. Wiersze dla dzieci. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1967, [18] k. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 7).
25. Wiersze wybrane. Wybór i wstęp: T. Różewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 172 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1979, wyd. 3 1987.
26. Poezje. Kraków: Katedra Grafiki Książkowej Akademii Sztuk Pięknych 1968, [20] s.
27. Poezje wybrane. Wybór wierszy: J. Śpiewak. Wybór i układ tekstów wstępu: J. Witan. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1968, 145 s.
28. Dom świętego Kazimierza. [Wiersz]. Lublin: Muzeum Okręgowe. Oddział im. J. Czechowicza 1969, 12 s. Wydanie następne łącznie z: Wspomnienie. Lublin: Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki; Muzeum Okręgowe. Oddział Józefa Czechowicza 1983, [16] s.
29. Wybór poezji. Oprac.: T. Kłak. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1970, CVI, 164 s. Biblioteka Narodowa I, 199. Wyd. 2 tamże 1985.
30. Wyobraźnia stwarzająca. Szkice literackie. Wstęp, wybór i oprac.: T. Kłak. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1972, 302 s.
Zawartość
31. Prowincja noc. [Wiersze]. [Wstęp:] J. Hartwig. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1975, 24 s. Wyd. nast.: Wybrał i opracował K. Samsel. Warszawa: Anagram 2019.
32. Wybór wierszy. Wybór i posłowie: J. Zięba. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1975, 271 s.
33. Utwory dramatyczne. Oprac.: T. Kłak. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1978, 173 s. Przedruk (poza przekładem) zob. poz. ↑ (t. 3).
Zawartość
34. Poezje. Wybrał i wstępem opatrzył B. Zadura. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1982, 284 s. Wyd. 2 tamże 1988.
Zawartość
35. Z kroniki bibliofilów lubelskich. [Wiersze]. Toruń: Towarzystwo Bibliofilów im. J. Lelewela 1982, [11] s.
36. Matusiu, Lublin tak srebrny twe baśnie mi przypomina. W osiemdziesiątą rocznicę urodzin poety. [Wiersze]. Oprac.: R. Kowalczyk. Lublin: Muzeum Okręgowe. Oddział im. Józefa Czechowicza 1983, 15 s.
37. Stanąłem na ziemi w Lublinie. [Wiersze]. Lublin: Muzeum Okręgowe 1983, [12] s.
38. Sny szczęśliwe. [Wiersze dla dzieci]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1984, 30 s. Przedruk zob. ↑ (t. 7).
39. Poezje wybrane. Wyboru dokonał, wstępem i notą opatrzył J. Witan. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1985, 132 s.
40. Wiersze wybrane. Wybór, wstęp i noty: T. Kłak. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1986, 233 s.
41. Poezje wybrane (II). Wybór, wstęp i nota biograficzna: T. Kłak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1989, 138 s.
42. Koń rydzy. Utwory prozą. Zebrał, oprac. i wstępem opatrzył T. Kłak. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1990, 470 s. Przedruk zob.↑ (t. 4).
Zawartość
43. Przez kresy. Wybór wierszy i przekładów. Wybrał P. Szewc. Przedmową opatrzył Cz. Miłosz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1994, 261 s. ABC – Klasyka dla Każdego. Por. poz. ↑.
Zawartość
44. Westchnienie. [Wybór wierszy]. Warszawa: Interart 1994, 109 s.
45. Poezje zebrane. Zebrał i oprac. A. Madyda. Wstępem opatrzyła M. Jakitowicz. Toruń: Algo 1997, 637 s.
Zawartość
46. Wiersze. Wybrał i wstępem poprzedził Cz. Miłosz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1997, 349 s.
Inne formy wydań
47. Sześć wierszy. Lublin: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 2003, 7 s.
48. Wiersze liryczne. W układzie własnym poety. Oprac. i posłowiem opatrzył T. Kłak. Katowice: Biblioteka Śląska 2004, 196 s.
49. Kołysanki i inne wiersze. Wybór: Z. Dmitroca. Warszawa: Bertelsmann Media 2005, 72 s.
50. Pisma zebrane. Red.: T. Kłak. T. 1-9. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej 2005-2013.
T. 1. Wiersze i poematy. Opracował J.F. Fert. 2012, VI, 392 s.
Zawartość
T. 2. Wiersze i poematy. Utwory niepewnego autorstwa lub przypisywane poecie. Dodatek krytyczny: J.F. Fert. 2012, 357 s.
Zawartość
T. 3. Utwory dramatyczne. [Dramaty i słuchowiska radiowe]. Red.: J. Nowakowska, J. Cymerman. 2011, 284 s.
Zawartość
T. 4. Proza. Red.: T. Kłak. 2005, 259 s.
Zawartość
T. 5. Szkice literackie. [Szkice, recenzje, artykuły i wywiady]. Oprac. T. Kłak. 2011, 354 s.
Zawartość
T. 6. Przekłady. Opracowali: W. Kruszewski, D. Pachocki. 2011, 308 s. Zob. poz. ↑.
T. 7. Utwory dla dzieci. [Wiersze i opowiadania]. Opracowała E. Łoś. 2013, 353 s.
Zawartość
T. 8. Listy. Oprac. T. Kłak. 2011, 640 s. Zob. ↑.
T. 9. Varia. Opracował J. Cymerman, A. Wójtowicz. 2013, 672 s.
Zawartość
51. Architettura dell'immaginazione. [T.] 2. Poesie. Tłumaczenie: F. Fornari. Przedmowa: J. Hartwig. Venezia: Cafoscarina 2009, 225 s.
52. Dni chłopca. [Wiersze]. Opracował D. Pachocki. Lublin: Wydawnictwo KUL 2009, 67 s. Archiwum Edytorskie, 2.
53. Józef Czechowicz. Antologia. [Wiersze]. Warszawa: Hachette Polska 2011, 185 s.
54. Poezje. [Redakcja:] P. Marszałek. Toruń: Wydawnictwo C & T Crime and Thriller, Paweł Marszałek 2013, 79 s.
55. Wiersze wybrane. [Wyd. jako dokument elektroniczny]. Redakcja: H. Milewska. Przekłady: P. Tarczyński. Warszawa: Fundacja „Festina Lente” 2013, plik tekstowy PDF.
56. Wybór wierszy i poematów. Wybór i oprac.: J.F. Fert. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II 2013, 190 s.
57. Notatnik 1936-1938. Tekst ustalił i notami filologicznymi opatrzył J. F. Fert. Posłowie Ewa Łoś. Lublin: Muzeum Lubelskie 2015, 176 s.
58. Klinika lalek. [Wiersze dla dzieci]. Toruń: Daniel Sikorski – Grupa Creative [2016], [12] s.
59. Poezje. Wybór. [b.m.]: Ventigo Media 2018, 118 s.
60. Wiersze. Wybór. Warszawa: Kto czyta 2020, 193 s.
61. Nuta na dzwony. Wybór wierszy. Wiersze wybrał i posłowiem opatrzył Z.W. Fronczek. Lublin: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Oddział Lublin; Kraków: Instytut Literatury 2021, 262 s.
62. Nuta na dzwony. Wybór wierszy. Wiersze wybrał i posłowiem opatrzył Z.W. Fronczek. Lublin: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Oddział Lublin; Kraków: Instytut Literatury 2021, 262 s. Książki Duma Lublina.
63. Dawno już ucichł złoty kogucik. [Wybór wierszy]. Z obrazami Jerzego Nowosielskiego. Wybór: A. Klichowska, A. Mik. Słowo wstępne i redakcja: M. Niewieczerzał, M.Skowera. Posłowie: G. Leszczyński. Warszawa: Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy 2023, 95 s.
Listy
Zawartość
Wydania osobne poszczególnych utworów dla dzieci
Wybory utworów literackich w przekładach
słowacki
Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych
białoruski
bułgarski
niemiecki
rosyjski
Przekłady
Zob. też Twórczość poz. ↑, ↑, ↑ .