BIO

Urodzony 15 lipca 1918 w Kaliszu; syn Maurycego Czernego, mechanika elektryka, i Balbiny z domu Holc, nauczycielki. W 1937 ukończył Gimnazjum Humanistyczne im. A. Asnyka w Kaliszu. Następnie do 1939 studiował na Wydziale Ogólnym Państwowego Instytutu Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Po wybuchu II wojny światowej znalazł się na terenach zajętych przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich i został zesłany do Uzbekistanu, a następnie Kazachstanu, gdzie przebywał w obozach pracy. W 1942 zaciągnął się w szeregi 1. Polskiej Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki, z którą przeszedł szlak bojowy od Oki do kraju, biorąc udział w działaniach wojennych jako szeregowiec, a następnie oficer; za udział w bitwie pod Lenino został odznaczony srebrnym medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”. Był też twórcą frontowego teatrzyku kukiełkowego 3. Pułku. Po wojnie zamieszkał w Łodzi, gdzie pracował w Domu Żołnierza. Debiutował w 1945 jako satyryk wierszem Przepraszam, opublikowanym w „Szpilkach” (nr 7). W 1946-48 był redaktorem graficznym tygodnika „Rózgi”. W 1948 został zdemobilizowany i podjął pracę w filmie jako redaktor w Studio Opracowań Filmów w Łodzi (do 1978). Równocześnie rozwijał twórczość literacką. Wiersze, fraszki, artykuły, recenzje, przekłady publikował m.in. w czasopismach: „Szpilki” (od 1945), „Głos Robotniczy” (1948-51, 1953, 1956, 1959, 1965), „Wieś” (1948-52), „Panorama” (1949-54), „Życie Literackie” (1951, 1960-62, 1965), „Nowa Kultura” (1952-55, 1960-61, 1963), „Kronika” (1955-57), „Odgłosy” (1958, 1964-65, 1967, 1971, 1974-76), „Gazeta Robotnicza” (1961-65, 1971). Około 1950 ożenił się z Lidią Pawilno-Pacewicz. W 1953 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 1956 należał do Związku Literatów Polskich. W 1959 otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za przekłady satyry czeskiej. Odznaczony Odznaką Honorową miasta Łodzi (1975) i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Zmarł 3 listopada 1985 w Łodzi.

Twórczość

1. Fraszki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1952, 42 s.

2. Spojrzenia. [Wiersze]. Warszawa: Iskry 1956, 77 s.

Zawartość

Cykle: Rozmowa z czasem; Rzeźby na zieleńcu; Trzy listki; Kartki z pamiętnika.

3. [Trzysta trzydzieści trzy] 333 fraszki. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1959, 95 s.

Zawartość

Cykle: Portrety i dedykacje; Muza na urlopie; Podręczne ZOO; Franki majowe; Do sztambucha; Fraszki bez rymów.

4. Parę lat. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1963, 49 s.

5. Fraszki i antyfraszki. Rysunki i układ graficzny autora. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1966, 110 s.

6. Tresowany motyl. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1966, 181 s.

Zawartość

Z łezką; Ratusz na kółkach; Strzelnica; Sygnaturka z zakrętasem; Już świta; Szczęśliwy los; Moi lekarze; Zęby; Nocne słońce; Głuszec na gałęzi; U sąsiada; Taki dzień; Stygmatyczka; W sklepie z meblami; Szafa; Oczekiwanie; Wizyta pod wodą; Prymityw; Nauczyciel; Jestem ptakiem; Olbrzym; Debiut; Paznokieć Jamrozia; Rozmowa z kostką; Komary; Winda; Ich różowy wielbłąd; Wojna; Porcja chleba; Sen i rzeczywistość; Dziś jest nasz dzień; Bujający w obłokach; Pożyteczna starość; Złoty ekran; Tresowany motyl; Wigilia malarza; Lomper i inni; Zguba; W pasażu.

7. Albinos. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1967, 125 s.

8. Zacieki. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1970, 162 s.

9. Epigramaty. Fraszki, aforyzmy. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1983, 90 s.

Wybór z tomów poz. , uzupełniony utworami nowymi.

10. Korekta śniegu. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1984, 125 s.

Prace redakcyjne

1. Trudno nie pisać satyry. Antologia. Wybór i oprac.: J. Czarny, T. Gicgier. Łódź: Res Polona 1993, 367 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (M. Brykalska).

Ogólne

Artykuły

J. Sławiński: Fraszki Jana Czarnego. „Twórczość1960 nr 5.
K. Drzewiecki: Jan Czarny. „Odgłosy1974 nr 45.
K.W. Tatarowski: Obserwator i kreator. W: Środowisko. Łódź 1975.
A. Pogonowska: Jan Czarny. „Twórczość1986 nr 4.

Spojrzenia

Z. Herbert. „Twórczość1956 nr 5.

Tresowany motyl

B. Kogut: Przewrotny motyl. Życie Literackie 1966 nr 30.
J. Termer: Opowiadania Jana Czarnego. „Odgłosy1966 nr 15.

Albinos

Z. Żabicki: Czekając na Albinosa. Nowe Książki 1967 nr 18.

Korekta śniegu

J. Krzyżanowski: Dzień powszedni poezji. Nowe Książki 1985 nr 10.
Z. Kozłowska: Wiersze o przemijaniu. Odgłosy 1986 nr 3.