BIO

Urodzony 13 listopada 1920 w Warszawie. Wcześnie osierocony (matka zmarła w 1920, ojciec wkrótce potem), był wychowywany przez ciotkę. Szkołę powszechną ukończył w Nasielsku (mieszkał wówczas u wuja), następnie przez pół roku uczył się w warszawskim Prywatnym Gimnazjum im. E. Rontalera. Uczył się też w Toruniu w szkole oo. redemptorystów, którą opuścił po załamaniu nerwowym. Przebywał krótko w klasztorze pod Sokołowem Podlaskim. Ostatecznie podjął naukę zawodu w zakładzie fryzjerskim. W 1938 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie. Wspólnie z Mironem Białoszewskim organizował konspiracyjne wieczory autorskie i prowadził konspiracyjny teatrzyk pod nazwą Teatr Swena. W tym czasie pracował w fabryce, zajmował się też m.in. handlem książkami na bazarze Różyckiego w Warszawie. Uczęszczał na konspiracyjne kursy wieczorowe. Po upadku powstania warszawskiego mieszkał w Krakowie. Tu po wojnie ukończył Studium Starego Teatru; współpracował też z grupą teatralną Dal, kierowaną przez Juliusza Osterwę. Następnie przeniósł się do Olsztyna, gdzie od sezonu 1945/1946 do 1947 pracował jako aktor w Teatrze im. S. Jaracza. Następnie mieszkał w Kobyłce pod Warszawą, a od 1955 w Warszawie. Ożenił się z Hanną Wolską, rzeźbiarką. Debiutował w 1947 wierszem Garść człowieka, opublikowanym w „Nowinach Literackich” (nr 12). W następnych latach ogłaszał liczne wiersze, a także opowiadania w wielu czasopismach, m.in. w „Po Prostu” (1952, 1955) „Życiu Literackim” (1956-57, 1967), „Współczesności” (1957-63, 1966-67, 1971), „Miesięczniku Literackim” (1960, 1962-63, 1967, 1969, 1971-72), „Więziach” (1960-62, 1964-65, 1967-68), „Kulturze” (1963-64, 1966), „Poezji” (1976, 1979-80, 1984). W 1959 został członkiem Związku Literatów Polskich. Od 1989 należał do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Zmarł 26 lutego 1994 w Warszawie.

Twórczość

1. Autogilotynki. [Wiersze]. Powst. ok. 1950. Przygotowanie do druku i wstęp: M. Siewkowski. Inowrocław: Pozkal 1997, 72 s.

2. Akcja Radości. (Program składany). [Współautor:] L.E. Stefański. [Dodatek:] S. Prószyński: Ilustracja muzyczna. [Warszawa 1952], 52 + 48 s. Centrum Obsługi Przedsiębiorstw Artystycznych.

3. Wall Street leży koło Harlemu. [Utwór dramatyczny; współautor:] L.E. Stefański. Powst. 1953.

Wyróżnienie w 1953 w konkursie Ministra Kultury i Sztuki oraz Związku Literatów Polskich na sztukę poświęconą 10-leciu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

4. Pejzaż Gnojnej Góry. [Opowiadania]. Powst. 1954. Wyd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 195 s.

Zawartość

Transformator triumfalny; Dziady bródnowskie: Cz. I. Cmentarne. Cz. II. Dziadówa [Radio 1976]; Kość krzewu gorejącego.

5. Ani litera, ani ja. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1958, 37 s.

6. Echo przez siebie. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 88 s.

Zawartość

Cykle: Trzy strony mego śpiewu; Kapuśniaki; Gęby mazowieckie; Garść człowieka; Echo przez siebie.

7. Białe semafory. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 108 s.

Zawartość

Cykle: Poematy; Wiersze.

8. Owoc z moich piasków. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 92 s.

Zawartość

Cykle: Ogrodzieńce; Sonety kobyłeckie; Gęby mazowieckie.

9. Czas do człowieka. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 65 s.

10. Planeta cykuty. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 53 s.

11. Summa strony sonetu (1946-1966). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1967, 115 s.

Zawartość

Cykle: Dwusonet – poezja; Sonety somnambuliczne; Sonety sawarsjańskie; Sonety królewskie; Sonety modzone; Sonety kapitolińskie; Sonety kitharejskie.

12. Klęczniki oriońskie. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1972, 94 s.

Zawiera m.in. cykle: Koncerty branderburskie; Agones; Dziw ludzki ballady z manekinem.

13. Seledyny powszednie. [Wiersze]. Warszawa: Wydział Kultury Prezydium DRN [Dzielnicowej Rady Narodowej] Śródmieście, Klub MPiK [Międzynarodowej Prasy i Książki] „Ruch 1972, 23 s.

Tom zawiera m.in. wiersze z poz. , .

14. Z gwiazdą w cudoludzie. Pastorałka mazowiecka. [Libretto operowe]. Muzyka: M. Bloch. Prapremiera: Warszawa, Warszawska Opera Kameralna w sali Teatru Dramatycznego 1975.

15. Wieczerza ludzka. [Wybór wierszy]. Warszawa: Czytelnik 1977, 211 s.

Nagrody

Nagroda „Poezji” za najciekawszy tom wierszy wydany w 1978, przyznana w 1979.

16. Poezje wybrane. Wyboru dokonał: K. Gąsiorowski. Wstęp: J. Marx. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1987, 162 s.

17. Czerwony odpust. Poemat. Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo 2006, 45 s.

Wydania osobne tekstów pieśni i piosenek z nutami, m.in.

Kasia i czołgi. [Współautor:] B. Choiński. Muzyka: Eryan. [Warszawa:] Czytelnik 1952, 3 s.
Pod siódmym dębem. [Muzyka:] K. Serocki. [Warszawa:] Czytelnik 1953, 4 s.
Hejże jabłoneczka. Piosenka żołnierska. [Współautor:] B. Choiński. [Muzyka:] J. Kolasiński. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 5 s.
Kto pierwszy. Piosenka wojskowa. [Muzyka:] W. Lutosławski. [Kraków:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 6 s.
Spotkanie Murmańsk – Wisła. [Muzyka:] E. Olearczyk. [Kraków:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 3 s.
Wianek. Piosenka żołnierska. [Muzyka:] K. Serocki. [Kraków:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 3 s.

Omówienia i recenzje

Wywiady

O Stanisławie Swenie Czachorowskim i Mironie Białoszewskim z Hanną Czachorowską rozmawia J. Maciejewski. Odra 1997 nr 10.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (B. Winklowa).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (J. Maciejewski).

Ogólne

Książki

M. Siewkowski: Poetyckie światy Stanisława Swena Czachorowskiego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2004, 206 s. [zawiera też bibliografię S.S. Czachorowskiego].

Artykuły

Z. Jastrzębski: Ostatni klasyk awangardy. Więź 1960 nr 10.
J. Trznadel. „Tygodnik Kulturalny1965 nr 41.
J. Trznadel: Mitu doskonalenie. W tegoż: Róże trzecie. Warszawa 1966.
P. Kuncewicz: Człowiek, natura, demony. W tegoż: Samotni wobec historii. Warszawa 1967.
M. Sprusiński: Haftowana poezja” czy „Dłuto w studni możliwości”? (Liryka Stanisława Czachorowskiego). W: Debiuty poetyckie 1944-1960. Warszawa 1972.
J. Łukasiewicz: U Swena Czachorowskiego. W tegoż: Republika mieszańców. Wrocław 1974.
K. Pieńkosz: Swena poezja niemożliwa. Poezja 1976 nr 7/8.
P. Kuncewicz: Kontrowersja poety. (O poezji Stanisława Czachorowskiego). W tegoż: Cień ręki. Łódź 1977.
J. Marx: Summa rustykalnej astrologii. (O Stanisławie Swenie Czachorowskim). Poezja 1979 nr 10, przedruk w tegoż: Gry krytyczne. Warszawa 1985, Legendarni i tragiczni. Warszawa 2002 [tu także wybór wierszy S.S. Czachorowskiego].
M. Krassowski: Metafora i światopogląd. (O Stanisławie Swenie Czachorowskim). W tegoż: Granice sensu. Warszawa 1980.
K. Grela: Czachorowski. W tejże: Kształt słowa. Warszawa 1986.

Autogilotynki

J. Drzewucki: Wrażliwość wyobraźni. Rzeczpospolita 1997 nr 293.
J. Koźmiński: Dochodzenie do wiersza. Nowe Książki 1998 nr 5.

Pejzaż Gnojnej Góry

J. Maciejewski: Pejzaż trzykrotny Czachorowskiego. „Twórczość1970 nr 6.

Echo przez siebie

J. Łukasiewicz: Apokalipsa i iluzjoniści („Echo przez siebie”). W tegoż: Szmaciarze i bohaterowie. Kraków 1963.
W.P. Szymański: Hiacynt barokowy; Poezja rozbitego naczynia; Summa strony sonetu. W tegoż: Między ciemnością a świtem. Kraków 2005 [recenzja: też Planeta cykuty].

Owoc z moich piasków

J.J. Lipski: Rekonstrukcja poetyki. Twórczość 1962 nr 4, przedruk w tegoż: Szkice o poezji. Paryż 1987.

Planeta cykuty

J.J. Lipski: Asocjacje i sens. Twórczość 1967 nr 6, przedruk w tegoż: Szkice o poezji. Paryż 1987.
W.P. Szymański: Hiacynt barokowy; Poezja rozbitego naczynia; Summa strony sonetu. W tegoż: Między ciemnością a świtem. Kraków 2005 [dot. też: Echo przez siebie].

Summa strony sonetu

A.K. Waśkiewicz: Kluczem Petrarki otwieram twe imię. W: Proza, poezja 1967. Warszawa 1968.
M. Sprusiński: Liryka i uroki „Śpiewającego obelisku. W tegoż: Imiona naszego czasu. Kraków 1974.

Klęczniki oriońskie

S. Dąbrowski: Wobec „Koncertów brandenburskich” Stanisława Swena Czachorowskiego. Z rozważań wprowadzających. Ruch Literacki 1979 nr 6.
S. Dąbrowski: Biblijny temat snu Jakubowego w „Koncertach brandenburskich” Stanisława Swena Czachorowskiego (Rozwinięcie „literackiego” tła poematu). Poezja 1980 nr 7.

Wieczerza ludzka

J. Pieszczachowicz: Spirale wszechbytu. Nowe Książki 1978 nr 10, przedruk w tegoż: Pegaz na rozdrożu. Łódź 1991.
J. Łukasiewicz: Przestrzenie Stanisława Czachorowskiego. „Więź1979 nr 10.

J. Prevért: Poezje wybrane

S. Fryde: Ludowość i Awangarda. Poezja 1988 nr 12.