BIO

Urodzony 7 lutego 1970 w Warszawie; syn Sławomira Grochowskiego i Elżbiety z domu Świstak. Od 1984 uczył się w XXVI Liceum Ogólnokształcącym w Warszawie; w 1988 zdał maturę. Następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutował w 1991 recenzją powieści Milana Kundery Walc pożegnalny pt. Planety niedoświadczenia opublikowaną w „Świecie Literackim” (nr 3/4). W 1993 uzyskał magisterium na podstawie pracy o twórczości Adolfa Dygasińskiego, którą napisał pod opieką naukową prof. Michała Głowińskiego. Kontynuował naukę na studiach podyplomowych w Szkole Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. W 1996 został zatrudniony w Instytucie Badań Literackich (IBL) PAN na stanowisku asystenta w Pracowni Poetyki Teoretycznej i Języka Literackiego (od 2017 Pracownia Poetyki Teoretycznej i Semiotyki Kultury). W badaniach naukowych zajął się teorią dyskursu, lingwistycznie zorientowaną poetyką i teorią literatury oraz interpretacją utworów literackich i różnych form dyskursu – - także tekstów multimedialnych. Artykuły, recenzje, tłumaczenia z języka angielskiego publikował m.in. w pismach: „Teksty Drugie” (1992-94, 2001-03, 2006-07, 2010, 2015, 2019, 2023), „Pamiętnik Literacki” (1994-97, 1999, 2000-01, 2005), „Przegląd Humanistyczny” (1994-95), „Literatura na Świecie” (1995-97), „Literatura i Społeczeństwo” (1996), „Twórczość” (1996), „Stylistyka” (2000), „Przestrzenie Teorii” (2003). W 1998 obronił dysertację doktorską pt. Literackość i jej pogranicza. Od monologu wewnętrznego do reportażu (promotor prof. Michał Głowiński) i został w 1999 zatrudniony na stanowisku adiunkta w IBL PAN. Przebywał na kilkumiesięcznym stażu naukowym u prof. Teuna A. van Dijka na Uniwersytecie w Amsterdamie. W 2001 został członkiem kolegium redakcyjnego dwumiesięcznika „Teksty Drugie”, w którym publikował studia i artykuły wstępne. Prowadził zajęcia z poetyki, teorii tekstu, metodologii nauk humanistycznych w Instytucie Lingwistyki Stosowanej UW, w Wyższej Warszawskiej Szkole Humanistycznej im. B. Prusa, w Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie. Nauczał też języka polskiego zagranicznych studentów na kursach organizowanych przez Council on International Educational Exchange przy Szkole Głównej Handlowej. Brał udział w pracach Komitetu Głównego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego. W 2014-2016 współrealizował w IBL dwa projekty: Sporne gatunki literatury przełomu XX i XXI wieku w Polsce: literatura bez fikcji oraz Instytut Badań Literackich w życiu naukowym, kulturalnym i społecznym PRL. Uczestniczył w międzynarodowej współpracy naukowej prowadzonej przez zespół Pracowni Poetyki Teoretycznej i Języka Literackiego z Instytutem Języka Czeskiego Akademii Nauk Republiki Czeskiej i z Instytutem Literatury Bułgarskiej Akademii Nauk (w 5 spośród 6 wspólnie wydanych zbiorów studiów opublikował swe artykuły). W 2021 habilitował się na podstawie rozprawy zatytułowanej Pamięć gatunków. Ponowoczesne dylematy atrybucji gatunkowej; w tymże roku otrzymał stanowisko profesora w IBL PAN. Zmarł 28 sierpnia 2022 w Warszawie; pochowany tamże na cmentarzu w Marysinie Wawerskim.

Twórczość

1. Tekstowe hybrydy. Literackość i jej pogranicza. Wrocław: Funna 2000, 291 s. Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna.

Rozszerzona wersja rozprawy doktorskiej.

Zawartość

Wprowadzenie. – Rozdział I. Myślane, pisane, opowiadane. „Transy” Mirona Białoszewskiego: 1. Rzemieślnik czy wizjoner?; 2. Portretowanie umysłu; 3. W pogoni za „teraz”; 4. Rozmyte granice; 5. Między sensem a szumem. – Rozdział II. Portret, pamflet, parabola. „Boski Juliusz” Jacka Bocheńskiego: 1. Pisarz i krytycy; 2. Biografistyka i okolice; 3. Antykwariusz, retoryka, anachronizm; 4. Narracja wobec źródeł; 5. Beletryzacja i eseizacja. – Rozdział III. Od empirii do narracji. „Imperium” Ryszarda Kapuścińskiego: 1. Wartości i fakty; 2. Kto mówi?; 3. Semantyka przestrzeni; 4. Socjolog, publicysta i artysta; 5. Tożsamość w ruchu. – Rozdział IV. Hybrydyzacja w służbie autokreacji. „Narkotyki” Stanisława Ignacego Witkiewicza: 1. Między utylitaryzmem a perwersją; 2. Przeciw decorum; 3. Oswajanie demonizmu (tradycja sylwy); 4. Od halucynacji do komunikacji. 5. Witkacy blase. – Rozdział V. Między traktatem a poematem. „Szczeliny istnienia” Jolanty Brach-Czainy: 1. Wśród filozofów i feministek; 2. Między częścią a całością; 3. Wokół metafory; 4. Cytaty i cytaty struktur; 5. Filozofia ryzyka. – Zakończenie.

2. Pamięć gatunków. Ponowoczesne dylematy atrybucji gatunkowej. Warszawa: Stowarzyszenie Pro Cultura Litteraria; Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo 2018, 332 s. Nowa Humanistyka, 10.

Rozprawa habilitacyjna.

Zawartość

Wprowadzenie. – I. Koncepcje i modele: Aktualizacje; Figury; Ślady. – II. Kategorie i konteksty: Tekst, gatunek, znaczenie. Wokół semantyki form gatunkowych; Na styku kodów. O literackich użyciach znaków ikonicznych; Obiekt znaleziony w panoptykonie. Książki skarg i wniosków jako „ready-made”; Genologia i antropologia. Pytania o prozę niefikcjonalną; Historia i historie. Narracja historyczna jako gatunek dyskursu; Gatunkowe powidoki. Kategoria punktu widzenia w genologii; Stereotypy, komunikacja, literatura. Społeczne uwarunkowania konwencji gatunkowych; Poetyki pamięci. Gatunkowe ramy reprezentacji.

Przekłady

angielski

rozdziału: Na styku kodów. O literackich użyciach znaków ikonicznych pt. Images in texts. Iconic signs in multi-code text structures. W: Slova i obrazy. Ikoničnost' teksta. Sofiȃ 2008 s. 319-347, przedruk w: From modern theory to a poetics of experience. Frankfurt am Main 2014 s. 209-231.
rozdziału: Obiekt znaleziony w panoptykonie. Książki skarg i wniosków jako ready-made pt. Books of complains and applications as ready – made objects. [Przekł.] G. Grochowski. W: Recycling in literature and culture. Sofiȃ 2021 s. 187-206.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Gody życia” Adolfa Dygasińskiego. Od naturalizmu do młodopolskiej ornamentyki. „Pamiętnik Literacki1994 z. 2 s. 17-35.
Szeherezada w krainie Pimków. „Literatura na Świecie1996 nr 11/12 s. 387-397.
Eros” i „Psyche. Dyskurs miłosny Czechowicza. „Pamiętnik Literacki1997 z. 2 s. 113-129, przedruk w: Czytanie Czechowicza. Lublin 2003 s. 135-159.
Feminizm w stylu retro. „Literatura na Świecie1997 nr 6 s. 305-313.
Konceptyzm i teodycea. W: Lektury Grochowiaka. Poznań 1999 s. 9-26.
Dziwactwa i dzieła. Inspiracje dandysowskie w twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza. W: Osoba w literaturze i komunikacji literackiej. Warszawa 2000 s. 132-148.
Przekład w toku. Wokół ostatniej stronicy „Finnegans wake”. „Pamiętnik Literacki2000 z. 4 s. 156-180.
Historia i historie. Narracje historyczne według Haydena White'a. W: Praktyki opowiadania. Kraków 2001 s. 195-221.
Pośmiertny triumf genologii. „Teksty Drugie2001 nr 5 s. 100-110.
Narracja, gatunek, znaczenie. W: Opowiadanie w perspektywie badań porównawczych. Kraków 2004 s. 333-354.
Emblematy zbawienia – emblematy zagłady. „Przejście” Tadeusza Gajcego. „Pamiętnik Literacki2005 z. 1 s. 169-182.
Poetics of memory. W: Pamȃt i tekst = Memory and text. Sofiȃ 2005 s. 99-122.
Bałwan” ze znaczeń ulepiony. „Bałwan ze śniegu” Bolesława Leśmiana. W: Poetyka, polityka, retoryka. Warszawa 2006 s. 256-271.
Images in texts. Iconic signs in multi-code text structures. W: Words and images. Iconicity of the Text = Slova i obrazy. Ikoničnost’ teksta. Sofiâ 2008 s. 318-347, wersja polska: Pomiędzy. „Teksty Drugie” 2010 nr 1/2 s. 70-83.
Point of view as a generic category. W: Vision and cognition. Literary, linguistic and cultural aspects = Vzglȃd i poznanie. Literaturnyje, lingvističeskie i kul'turulogičeskie aspekty. Sofiȃ 2011 s. 293-315.
Gatunki, teksty, znaki. W: Znakowe wartości kultury. Warszawa 2014 s. 288-298.
After identity. Resemblance and repetition. [Przeł.] G. Czemiel. W: Podobie i različie. Problema identičnosti. = Resemblance and difference. The problem of identity. Sofiȃ 2015 s. 15-42, wersja polska: Wąsy. „Teksty Drugie” 2015 nr 1 s. 8-20 [dot. kultury sarmackiej].
Ciągi dalsze” Jerzego Pilcha. Literatura, serial i okolice. W: Między sztuką a codziennością. Warszawa 2016 s. 323-367.
Teksty” – pismo warsztatowe. W: IBL w PRL. 1. Studia i wspomnienia. Warszawa 2016 s. 473-506.
Kwestia chłopska. W: Chłopska (nie)pamięć. Kraków 2019 s. 7-11.
Critical revue of the literature on the recycling. [Przeł.] D. Miller. W: Recycling in literature and culture. Sofiȃ 2021 s. 15-22, przekł. niemiecki pt. Kritische Durchsicht der Literatur zum Thema Recycling. „Tekst i Dyskurs” 2023 t. XVII s. 151-157, przekł. na język polski pt. Krytyczny przegląd literatury na temat recyklingu. [Przeł.] J. Nieznańska. „Tekstualia2023 nr 3 s. 11-16.
Między internetem a literaturą. „Teksty Drugie2023 nr 3 s. 347-361.

Przekłady

1. Dyskurs jako struktura i proces. Praca zbiorowa pod red. T.A. van Dijka. Przeł. G. Grochowski. Red. naukowa wydania polskiego: T. Dobrzyńska. Wybór tekstów: G. Grochowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2001, 276 s.

Prace redakcyjne

1. Dyskurs jako struktura i proces. Praca zbiorowa. Pod red. T.A. van Dijka. Przeł. G. Grochowski. Red. naukowa wydania polskiego: T. Dobrzyńska. Wybór tekstów: G. Grochowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2001, 276 s.
2. Czytanie Bursy. Pod red. A. Czabanowskiej-Wróbel i G. Grochowskiego. Kraków: Księgarnia Akademicka 2004, 180 s.
3. From modern theory to a poetics of experience. Polish studies in literary history and theory. Red.: G. Grochowski, R. Nycz. Frankfurt am Main: PL Academic Research – Peter Lang 2014, 354 s. Cross – Roads, 4.
4. Literackie doświadczenie nowoczesności. Antologia artykułów z „New Literary History”. Pod red. G. Grochowskiego i R. Nycza. [Przekł.] O. Mastela. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo 2017, 292 s.
5. Metafora, tekst, dyskurs. Red.: G. Grochowski, J. Kordys, J. Leociak, M. Prussak. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo 2017, 414 s. Colloquia Mayenoviana.
Księga pamiątkowa w 45-lecie debiutu naukowego profesor Teresy Dobrzyńskiej.
6. Chłopska (nie)pamięć. Dziedzictwo chłopskości w polskiej literaturze i kulturze. Pod red. G. Grochowskiego, D. Krawczyńskiej, G. Wołowca. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas” 2019, 332 s. Seria Wydawnictwa Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych, 7.

Omówienia i recenzje

Ogólne

Artykuły

A. Ławrinienko, Z. Bilut-Homplewicz. „Zeitschrift für Slavistik”, Drezno 2010 nr 4. [dot. m.in. G. Grochowskiego].
J. Kordys: Grzegorz Grochowski (1970-2022). „Teksty Drugie2022 nr 4.
J. Leociak: Grzegorz. „Teksty Drugie2022 nr 4.
T. Dobrzyńska: O tłumaczeniu artykułu Grzegorza Grochowskiego „Critical revue of the literature on the recycling. „Tekstualia2023 nr 3.
T. Dobrzyńska: Pamięci Profesora Grzegorza Grochowskiego. „Tekst i Dyskurs2023 t. XVII.
P. Cymbalista, A. Kallaus. „Die Welt der Slaven2024 nr 1 [dot. m.in. G. Grochowskiego].

Tekstowe hybrydy

A.S. Kowalczyk: Niepokojące hybrydy. „Res Publica Nowa2001 nr 9.
B. Witosz. „Stylistyka2001 nr 10.
A. Dziadek: Pogranicza literackości. „Teksty Drugie2002 nr 4, przedruk w tegoż: Na marginesach lektury. Katowice 2006.

Pamięć gatunków

P. Michałowski: Gatunki pamięci gatunków. „Teksty Drugie2019 nr 4.