BIO
Urodzony 3 września 1905 w Kamieńcu Podolskim; syn Zachariasza Chmielnickiego, urzędnika, i Czesławy z Bandrowskich. Uczęszczał do rosyjskiego gimnazjum klasycznego w Kamieńcu Podolskim, a po wybuchu I wojny światowej i ewakuacji rodzin urzędników, w Nowoczerkawsku, gdzie równocześnie uczył się w wieczorowej polskiej szkole powszechnej. W 1917, w związku z koniecznością zarabiania po śmierci ojca na utrzymanie rodziny, przerwał naukę i pracował u ogrodnika. W 1921 powrócił wraz z rodziną do Polski. Po ukończeniu szóstej klasy gimnazjum humanistycznego w Buczaczu wstąpił w 1925 do seminarium duchownego w Łucku, które po półtora roku opuścił. W tym czasie rozpoczął twórczość literacką, ogłaszając (pod pseudonimem Zenobi) wiersze w tygodniku „Życie Wołynia” oraz felietony i wiersze w „Życiu Katolickim” (1925-35). W 1927 zdał jako ekstern maturę w Równem. Po odbyciu służby wojskowej ożenił się w 1929 z Józefą Wawrzyńską i podjął pracę w Izbie Skarbowej w Łucku. Równocześnie w 1929-31 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W 1933 otrzymał wyróżnienie na ogólnopolskim konkursie poetyckim Polskiego Radia za wiersz Poeta, który uważał za właściwy debiut literacki (druk „Radio” 1933 nr 25). W sierpniu 1939 został powołany do pomocniczej służby wojskowej na Wołyniu. Rozbrojony przez wojska radzieckie, 17 września wrócił do Łucka i pracował jako robotnik. Na wiosnę 1940 przedostał się na teren okupacji niemieckiej i po krótkim pobycie w Lublinie w obozie dla osób przeznaczonych na wyjazd na roboty przymusowe do Niemiec, dotarł do Warszawy. Początkowo utrzymywał się z handlu, a w 1942-44 pracował w urzędzie finansowym. We wrześniu 1944 wyjechał do wsi Szczerbówka. Po wyzwoleniu pracował krótko w Katowicach, a w lipcu 1945 na stałe w Opolu, gdzie podjął pracę w Urzędzie Akcyzowym (przemianowanym później na Urząd Skarbowy) i w Wydziale Finansowym Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) w Opolu. Od 1946 kontynuował zaocznie studia, najpierw w Wyższej Szkole Nauk Administracyjnych w Łodzi, a po jej ukończeniu na Wydziale Prawa Uniwersytetu Łódzkiego; w 1949 uzyskał dyplom magisterski. Kontynuując twórczość literacką, ogłaszał (m.in. pod pseudonimem Zenobi) satyry, fraszki i felietony satyryczne w opolskich „Nowinach” (1946), „Kocyndrze” (1946-47), „Dzienniku Zachodnim” (1950-53) i w „Trybunie Opolskiej” (od 1950; w 1953-55 też pod pseudonimem Tadeusz Karski). W 1953-60 zajmował się wyłącznie twórczością literacką i działalnością kulturalno-społeczną. W 1955 został członkiem Związku Literatów Polskich. W 1956-58 był wiceprzewodniczącym Wojewódzkiej Rady Kultury w Opolu. Działał aktywnie w Towarzystwie Rozwoju Ziem Zachodnich. W 1957 należał do redakcji miesięcznika „Odra” oraz był inicjatorem Opolskiego Teatrzyku Satyry Kukuryku. W 1959 otrzymał nagrodę literacką Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu. W 1960 podjął pracę w Instytucie Śląskim w Opolu, początkowo jako kierownik działu wydawniczego, a od 1965 jako zastępca dyrektora do spraw administracyjnych. W 1962 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Rozwijał aktywną działalność w Związku Teatrów Amatorskich (wiceprezes Zarządu Wojewódzkiego w 1960-66 oraz prezes Zarządu Miejskiego i Powiatowego w 1966-68) oraz w Klubie Związków Twórczych (członek zarządu w 1962-68). Od 1960 należał do kolegium redakcyjnego „Kalendarza Opolskiego” (tu m.in. utwory pod pseudonimem Teofil Kosiba), współpracował nadal z „Trybuną Opolską” (m.in. stałe rubryki w 1961 Teatrzyk 1-go Rzędu, a w 1963-64 Rózgi opolskie) i jej kontynuacją „Trybuną Odrzańską” (1975-82; w 1982 cykl reportaży: Notes wietnamski), w których publikował wiersze satyryczne, reportaże i przekłady z rosyjskiego, białoruskiego i niemieckiego. W 1970 otrzymał nagrodę Miejskiej Rady Narodowej w Opolu. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1964) i Krzyżem Oficerskim (1976) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 11 listopada 1982 w Opolu.
Twórczość
1. Czarodziejskie azoty. Wodewil w 6 odsłonach z muzyką J. Młodziejowskiego. [Współautor:] B. Wyszomirski. Prapremiera: Kędzierzyn, Teatr Robotniczy Zakładów Przemysłu Azotowego 1954. Wyd. Warszawa: Czytelnik 1955, 141 s.
2. Wiosenne omioty. Szopka satyryczna. [Współautorka:] Z. Senfowa. Prapremiera: Opole, Teatr Lalek przy Teatrze Ziemi Opolskiej 1954. Wyd. w wersji skróconej pt. Wesołe rady na brzydkie wady. Opole: Wojewódzki Komitet Frontu Narodowego 1954, 28 s.
3. Zaślubiny z Odrą. Wiersze opolskie. [Współautor:] B. Wyszomirski. Opole: Wojewódzki Komitet Frontu Narodowego 1955, 44 s.
4. Docinki opolskie. [Satyry i fraszki]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 75 s.
5. Rywale przez pomyłkę. Wodewil. Katowice: Związek Zawodowy Górników 1956, 41 s. powielone.
6. Zaloty i kłopoty. [Wodewil]. Prapremiera: Katowice Państwowe Przedsiębiorstwo Imprez Estradowych 1956. Wyd. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1959, 78 s.
7. Historyczna lipa; Służbowe wczasy; Nareszcie trafił. Obrazki sceniczne. Opole: Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej 1957, 34 s.
8. Dwie niespodzianki. Jednoaktówki. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1959, powielone.
Zawartość
9. Duchy z duszkiem. Widowisko satyryczne oparte na motywach II części „Dziadów” A. Mickiewicza. [Współautor:] L. Drzewiecki. Posłowie: R. Hajduk. Opole: Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich Zarząd Wojewódzki 1961, 88 s.
10. Pejzaż satyryka. [Satyry i fraszki]. Katowice: Śląsk 1962, 65 s.
Zawartość
11. Fraszki nie tylko opolskie. Katowice: Śląsk 1965, 63 s.
Zawartość
12. Pije Kuba do Jakuba. [Montaż tekstów: S. Chmielnicki i A. Markowa]. Prapremiera: Opole, Kabaret literacki „Kukuryku” 1967.
13. Przygody barkonautów. Powieść. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 197 s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1981.
14. Afrontem do obciążeń. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1976, 116 s.
Zawartość
15. Fraszki frasobliwe. Przedmowa: B. Żurakowski. Opole: Towarzystwo Przyjaciół Opola, Wydawnictwo Instytutu Śląskiego 1980, 119 s.
Zawartość
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1966, 1974.
