BIO

Born on 24 July 1951 in Nowy Sącz; son of the traders Bronisław Ligęza and Zofia, née Krzanowska. He attended the Jan Długosz Grammar School (No. I) in Nowy Sącz from 1965, completing his advanced secondary education in 1969. He the studied Polish philology at the Jagiellonian University (UJ) in Krakow, graduating with a master's degree in 1974. His master's thesis was supervised by Prof. Kazimierz Wyka. In October of that year he took up a post as a trainee assistant at the Institute of Polish Literature and Culture at the University of Silesia (UŚ) in Katowice. He then worked as an assistant, later senior assistant, at the Institute until 1982, before being sacked as a result of the repressions that followed the imposition of martial law in December 1981. He made his debut in 1975 with a review, titled Miazga (Pulp), of Marian Pilot's novel Zakaz zwałki (No Dumping). It appeared in the periodical "Życie Literackie" (no. 19). He published essays, mainly on contemporary poetry, in the journal "Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego" (1977-79, 1982), while his articles and reviews appeared in periodicals including "Odra" (1975, 1977, 1979-80, and 1987) and "Twórczość" (intermittently between 1979 and 2000). He was awarded a doctoral degree from the University of Silesia in Katowice in 1983 for his dissertation Wiersze Wisławy Szymborskiej. Problemy poetyki (The Poetry of Wisława Szymborska: Exploring questions of poetics), which was supervised by Prof. Ireneusz Opacki. He was employed at the Institute of Polish Diaspora Studies from 1984, initially as an assistant and then as lecturer. In 1985, he travelled to New York on a Kościuszko Foundation fellowship, where he began collaborating with "Przegląd Polski", a weekly supplement on society and culture of the daily "Nowy Dziennik". He published literary articles there intermittently until 1988 (some using the pseudonym Bronisław Dobrzański). Between 1986 and 1988, he was head of the literary and theatre section of the Club of Catholic Intelligentsia (KIK) in Krakow. He also collaborated with the local press in Krakow that was published outside the reach of official censorship (using the names Henryk Flis, Lektor, XX), including the publications "Promieniści" (1984) and "Arka" (1988-89). In 1989, he received a Romer foundation grant to conduct research in Montreal and Ottawa, working on the personal papers of Beata Obertyńska. During his time in Canada he gave several lectures on émigré literature at universities in Montreal, Ottawa and Edmonton. In 1991/92 and again from 1994 to 1996 he was head of the Department of Polish Émigré Literature (Zakład Literatury Polskiej na Obczyźnie) at the Institute of Polish Diaspora Studies at UJ. He remained active as a literary critic, publishing articles and reviews in periodicals including "Dekada Literacka" (intermittently between 1991 and 2006, and in 2011), "PAL Przegląd Artystyczno-Literacki" (1996-97 and 2000), "Tygiel Kultury" (1996-2012; including the regular column Inna historia [Alternative history] which appeared from 1996 to 2003 and from 2006 to 2010), "Nowe Książki" (1997-2003), "Akcent" (intermittently between 1999 and 2011, and in 2016). He was awarded a habilitation degree from UJ in 1998 for his book Jerozolima i Babilon. Miasta poetów emigracyjnych (Jerusalem and Babylon: The cities of émigré poets). In October that year he gave a series of lectures at the Charles University in Prague. Between 1992 and 2002, he was involved in the work of the Committee on Polish Diaspora Studies of the Polish Academy of Sciences. In 2000, he joined the editorial board of the journal "Archiwum Emigracji" and the jury of its prize. In 2002, he joined the editorial council of the periodical "Świat i Słowo". He became a member of the Polish Writers' Association (SPP) in 2001, serving on the board of the Krakow Branch from 2001 to 2004 before becoming its deputy chair in 2008. In 2009, together with Gabriela Matuszek, he began editing the publication series "Krakowska Biblioteka SPP" (The SPP Krakow Library). He moved to the Chair in 20th Century Polish Literature at the Institute of Polish Studies at UJ in 2001, while also lecturing on literature in the Postgraduate Programme in Literary and Artistic Studies at UJ from 2002 to 2007. He was appointed associate professor at UJ in 2003, when he was also made state-appointed professor. That year he also received the prize of the Minister of National Education and Sport. In 2004/05, he was acting head of the Chair in 20th Century Polish Literature at the Faculty of Polish Studies at UJ. In 2007, he joined the Commission for Polish Diaspora Studies of the Polish Academy of Arts and Sciences (PAU). From 2007 to 2009 he was a member of the jury of the Literary Prize of the Society of Polish Writers in Exile, while from 2010 he served on the jury of the Prize of the Society of Polish Writers Abroad. He was also involved in the editorial board of the yearly "Expresje", published by the Society in London. Between 2013 and 2015, he was on the jury of the Orpheus Poetry Prize (Nagroda Poetycka Orfeusz). He published pieces of literary criticism and reviews in periodicals and journals including "Kwartalnik Literacko-Artystyczny" (2007-12), "Pamiętnik Literacki" (London, 2009-10), "Znak" (2010), "Konteksty Kultury" (2011-14), "Ruch Literacki" (2012-13 and 2017), "Nowa Dekada Krakowska" (2013-15 and 2017) and "Topos" (2014). In 2011, he joined the scientific council of the journal "Tematy i Konteksty". He is also co-editor of "Konteksty Kultury". He received the Gold Cross of Merit in 2000, the Medal of the Commission of National Education in 2008, and the Silver Medal for Merit to Culture – Gloria Artis in 2011. He married the English studies scholar Maria Małgorzata Dworaczek in 1977. Their daughter Joanna (b. 1978) is a researcher at the AGH University of Science and Technology in Krakow, specialising in the theory of mechanics. He lives in Krakow.

Twórczość

1. Jerozolima i Babilon. Miasta poetów emigracyjnych. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński 1998, 288 s.

Rozprawa habilitacyjna.

Zawartość

Zawiera części: I. Miasto: pamięć miejsc — przestrzeń wygnania; II. Miasto heroiczne i męczeńskie; III. Mieszkańcy miasta popiołów; IV. Miasta napowietrzne; V. „Wielopiętrowa wszetecznica”. Antyurbanizm poetów emigracyjnych; VI. Miasta podwójne; VII. Miasta przejezdne; VIII. Miasta ocalone.

2. Jaśniejsze strony katastrofy. Szkice o twórczości poetów emigracyjnych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2001, 264 s.

Nagrody

Nagroda Fundacji Władysława i Nelly Turzańskich w Toronto w 2001.

Zawartość

Wstęp. — Świadek czasów i wyznawca wiecznych wartości. O poezji Józefa Wittlina: Cień wielkiej wojny; Współuczestnictwo; Moralia, apokaliptyki, wyznania. — Twórczość Józefa Wittlina w okresie nowojorskim: Pośmiertnik: moralistyka i akrybia; Kodeks wspólnoty i skromne słowo poetyckie; Tęsknić do Lwowa. — Aleksander Wat — wiek klęski: Dzieło fragmentaryczne: materiały do wielkiej syntezy; Poezja jako czytanie znaków; „Homo patiens” Aleksandra Wata. — Aleksander Wat — poeta emigracyjny: Rodzaje obcości; Wskrzeszenie; Ukryte sensy błądzenia. — Uczta instynktów i lekcja historii. O twórczości Mariana Czuchnowskiego: Biologia i rewolucja; Gwiazda przeklęta; Powrót do życia; Gorycz wielkiego świata. — „Rok polski” w liryce Beaty Obertyńskiej: Rytm natury; Dnie, prace i święta; Dom — centrum świata. — Podróże, nostalgiczne krajobrazy, epitafia. O poezji Aleksandra Janty: Sygnały z dróg Wielkiego Wozu; Lament po klęsce; Światłocień pamięci; Galeria żałobna. — Aleksander Janta — przygody osobowości aktywnej: Podróż; Wojna; Śmierć i życie; Powroty i kroniki. — Marian Pankowski — od formy do anarchii: Autoportret liryczny; Sanok i barok; Herezja stylu; Dzikość formy.

3. O poezji Wisławy Szymborskiej. Świat w stanie korekty. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002, 386 s.

Zawartość

Zawiera części: Początek; Bez korekty; Korekta języka; Korekta form; Korekta światopoglądu.

Przekłady

angielski

World under revision. The poetry of Wisława Szymborska. [Przeł.] M. Gołabiewski. Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Wien 2019.

4. Pod kreską. Teksty z lat 1996-2013. Wstęp: J. Szuber. Kraków: Księgarnia Akademicka 2013, 268 s. Krakowska Biblioteka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, t. 12. Wyd. 2 tamże 2016.

Zawartość

Wstęp: J. Szuber: Szlachetne pasożytnictwo i materii uczonej mięszanie [!]. – Pod kreską [nt. felietonu jako gatunku literackiego]; Mieszanie jako wyzwanie [dot. m.in. czasopisma „Tygiel Kultury”]; Portret autora; Dom artysty; Żony poetów; Rękopis i ręka; Maszyna do pisania; Mała portable; Głosy; Brzemię Nobla [dot. W. Szymborskiej]; Kosmos w miniaturze [dot. W. Szymborskiej]; Materia i bicie serca [dot. J. Hartwig]; Rewia awantur [dot. T. Kantora]; Cisza, ciemność [dot. przedstawienia teatralnego]; O słuchaniu muzyki; Śpiewający ikonostas [dot. muzyki cerkiewnej]; Pałacem była [dot. malarstwa o tematyce Bożego Narodzenia]; Cztery sale: korowód [dot. malarstwa i poezji G. Steca]; Ślady, cienie [dot. antologii poezji inspirowanej fotografią: Pisane światłem]; Misteria awiacji [dot. m.in. J. Wittlina]; Opalone kolana [dot. A. Świrszczyńskiej]; Pływanie [dot. m.in. P. Valéry, A. Bobkowskiego, A. Zagajewskiego, J. Przybosia]; Brzydkie ciała pedagogiczne [dot.: E. Zegadłowicz: Zmory; W. Gombrowicz: Ferdydurke]; Kobiecość magiczna [dot. m.in.: J. Kościałkowsk: Bih me!]; Stróż porządku; Podglądanie okrucieństwa; Dar Tatr; Mistrz [dot. K. Wyki]; Nieradość i radość [dot. starości]; Fajerwerki; Smutek pomników; Forteca; Małolat w masie; Rozmowy europejskie; Przejazd wojska; Salon spawalniczy; Szelest stron; Koniec lata; Odczarowana dorożka; Coś; Ślepa ściana; Podwórko; Życie rzeczy; Na progu jesieni; Zjazd koleżeński; Powroty; Zapisy kłączańskie; Zejście na psy; Dziennik Gawota.

5. Bez rutyny. O poezji Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta. [Szkice literackie]. Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera 2016, 329 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

Szymborska: W pułapce bytu (tematy); Historia naturalna; Obcość i bliskość; Zamiast traktatu poetyckiego (wokół „Recenzji z nienapisanego wiersza”); Żart — rekomendacją powagi. O humorze poetyckim oraz zabawach słowem i obrazem; „Nowy pępek na brzuchu artysty”. O wierszu „Wizerunek”; Pamięć i czas w późnych wierszach Wisławy Szymborskiej; Wspominać z wdzięcznością, — Herbert: Herbert a muzyka; Historia muzyki według Pana Cogito; Elegie Zbigniewa Herberta; Inicjacje dzieciństwa i zbrodniczy duch dziejów. (O „Elegii na odejście pióra atramenty lampy”); Zawieszone podróże w zaświaty („Ankhenaton” i „Nefertiti”), — Szymborska i Herbert: Dwie Isadory; Sen kamienia, tautologie natury.

Przekłady

rosyjski

Ne po kanonu. O poèzii Vislavy Šimborskoj i Zbigneva Herberta. [Przeł.] J. Starodworskaja. Sankt Peterburg 2020.

ukraiński

Bez rutini. Pro poezìû Vìslavi Šimborsʹkoï ta Zbìg̀nêva Gerberta. [Przeł.] T. Pavlìnčuk. L'vìv 2021.

6. Nieoczywistość. Posłowia, wstępy, szkice. Posłowie: Ł. Tischner. Kraków: Oddział Krakowski Stowarzyszenia Pisarzy Polskich 2017, 340 s. Krakowska Biblioteka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, t. 32.

Zawartość

Widzialne — niewidzialne. — [Cz.] I: Utajone pod powierzchnią rzeczy [dot. twórczości B. Szymańskiej]; Uroczystość istnienia [dot.: M. Kuś: Zioła i amaranty]; Utopia dobrego człowieczeństwa [dot. twórczości B. Żurakowskiego]; Dotknąć skrawka nieba [dot.: E. Dymowski: Zwyczajność rzeczy]; Żarliwość, bezbronność, spontaniczność [dot.: E. Ostrowski: Cydonia]; Mrówki i ptaki [dot.: D. Hasiak: Przymierzalnia skrzydeł]; Świadectwa ciała [dot.: J. Małachowska: Uda na których śpią psy]; Mowa zmysłów, zapisy pamięci [dot.: W. Kostrzewa: Liście i wspomnienia]; Zaklinanie, odrzucenie [dot.: Poezja i gwiazdy. Krajobrazy. Miejsca. Widoki. Pod red. B. Szymańskiej]; „W rozblasku światła i powietrza” [dot.: Jama. Wnętrza poezji. Oprac. B. Rogatko]. — [Cz.] II: Dykcjonarze i aforyzmy [dot.: A. Międzyrzecki: Wiek mentorów; A. Międzyrzecki: Wiersze 1946-1996]; Mowa miejsca i czas. Cztery zapisy o poezji Janusza Szubera: W czcigodnej sepii. Głosy, przedmioty, sny [dot.: Las w lustrach. Forest in Mirrors]. Refreny lat dojrzałych [dot.: Pianie kogutów. Wiersze wybrane]. Związki ontologii z gramatyką [dot.: Wpis do ksiąg wieczystych]; Niekonieczność i powinność [dot.: K. Lisowski: Poematy i wiersze do czytania na głos]; Wiersz wraca do domu [dot.: K. Turaj-Kalińska: Szept nad szeptami]; Mity ucieleśnione [dot.: D. Filipczak: Rozproszone gniazda czułości. Wybór wierszy 1994-2016]; Pani w żółtym szlafroku [dot.: M. Piętniewicz: Odpoczynek po niczym]; „Tyle słów niebyłych, a nie ma czystych” [dot.: Ł. Mańczyk: Służebność słowa]; Krzyż, który łączy [dot.: W. Dulemba: Krzyż. Poemat pasyjny]; Ślady na piasku [dot.: W. Dulemba: Post i moderna]; Rozmowy z japońskim mistrzem [dot.: E. Sonnenberg: Rok ognistego smoka]; Drobiny lirycznego dziennika [dot.: B. Boba-Dyga: Skrytka Sylvii von Sielberstein; B. Boba-Dyga: Kropla; B. Boba-Dyga: Koniec sezonu]; Poetyckie miniatury, małe narracje [dot. twórczości M. Wawrzyńskiego]; Poezja i polski los [dot.: P. Dakowicz: Teoria wiersza polskiego]. — [Cz.] III. Przygasające światło [dot.: E.E. Nowakowska: Trzy ołówki]; „Ulica Szeroka, coraz węższa”. Poeci krakowscy o kulturze żydowskiej i Kazimierzu [dot. m.in. N. Grossa, J. Kornhausera, E. Lipskiej]; Mapa Utopia [dot.: W. Szymborska: Wystarczy]; Piękno utraty: jesień [dot.: E. Zechenter-Spławińska: Notatki i sny]; Piosenki o mijaniu [dot.: M. Godawa: Przed następnymi igrzyskami]; Zielony zeszyt [dot.: L. Elektorowicz: Juwenilia i senilia]; Czerń i blask [dot.: Z. Zarębianka: Tylko na chwilę]; Po łąkach wiekuistych galopują konie [dot.: Z. Zarębianka: Wiersze dośmiertne]; Ogrody zachwytu, ogrody żałoby [dot.: K. Wrońska: Portret z wilczą pogodą. Wybór wierszy]; Nieobecność jakże obecna [dot.: U. Kozioł: Klangor]. — [Cz.] IV:Wielbłąd wielogarbny [dot.: M. Bujańska: Kleszcze]; Opowieści o naturze, czasie i samopoznaniu [dot.: A. Ptak: Światło południa]; Pamiętnikarska saga rodzinna [dot.: K. Pawlikowski: Z Medyki. Wspomnienia rodzinne]; Dialog ponad czasem [dot.: E. Zechenter-Spławińska: Malinowy tort. Witold Zechenter po latach]; Umiłowanie muzyki [dot.: A. Cofalik: Ukochałem skrzypce. Ze wspomnień skrzypka i pedagoga]; „Bez prawdy osobistej i osobniczej nic się nie poradzi w literaturze” [dot.: J. Baran, S. Mrożek: Scenopis od wieczności (listy)]; Mrożek i jego ludzie.

7. Ale książki. Dziewięć szkiców o poezji. Kraków: Wydawnictwo Pasaże 2021, 297 s. Granice Wyobraźni.

Zawartość

Zawartość: Książki, los i słowo; „I zacznę się znowu”. O przemianach poezji Kazimierza Wierzyńskiego; „Sztuka, w której niczego sztuką nie dokażesz”. O Japońskim łucznictwie Aleksandra Wata; „Ubywający ubytkiem w klepsydrze”. Starość i starcy w pisarstwie Aleksandra Wata; Poeta i los. Przypadki Czesława Miłosza; „Z jasności, wysokości”. Wokół wiersza Czesława Miłosza Ale książki; Metafory i sytuacje pisania w poezji Ewy Lipskiej; Poetyckie przyjaźnie Janusza Szubera; Rzeczy i opowieści. O poezji Janusza Szubera; Jan Polkowski – osobny. Spojrzenie na całość.

8. Drugi nurt. O poetach polskiej dwudziestowiecznej emigracji [szkice]. Szczecin, Bezrzecze, Toronto: Wydawnictwo FORMA, Fundacja Literatury im. Henryka Berezy, Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie 2024, 227 s. Wokół literatury.

Zawartość

Oswajanie niepewności losu (wstęp). – Buntownik, katastrofista, poeta kultury. O tematach oraz języku poetyckim Józefa Łobodowskiego: Wielokrotny portret poety; Katastroficzne cienie; Jarzmo emigranta; Słowa jak krwotok. – Święto obfitości. Wiersze Józefa Łobodowskiego o naturze i sztuce: Poezja wśród innych głosów; Goya – upiorny karnawał; Męskie oko. Velázquez; Pochwała kobiety. – Trudny życiorys outsidera. O poezji Mariana Czuchnowskiego: Kilka zdań o recepcji; Biologia i rewolucja; Gwiazda przeklęta; Kronika zmysłów; Gorycz wielkiego świata; Naga egzystencja. – „Z krawędzi nocy” – „z tajemnic dnia”. Wiersze Józefa Bujnowskiego: Bunt i liryzm; Nowoczesna wojna i mity; Wieczność jest dziś; Rzeczy zwykle, znaki kultury. – Wakacje Józefa Bujnowskiego: Krotochwilny rewers; Radosne tropy podróży; Sny i fantazje. – Latarnia Diogenesa. Tadeusz Sułkowski – poeta: Ku doświadczeniu wewnętrznemu; Samodoskonalenie; Przeciwko chaosowi; Zaklinanie doskonałości. – Obrazy domu w twórczości Czesława Bednarczyka: Kategorie zamieszkiwania; Prywatny Eden; Mowa konkretów; Musa domestica; Lęki i modlitwy; Absolutna teraźniejszość. – Niezgoda i doświadczenie. Poezja Bolesława Taborskiego: Wygnanie z idylli; Sieć intertekstualna; Kochankowie Apokalipsy; Szekspir i inni; Anielskie transformacje; Obca planeta mass kultury. – Wobec upływającego i odzyskiwanego czasu. Anna Frajlich: Aktualność zabarwiona przeszłością; Czas zegara – czas osoby; Żywioły i żeglowanie. – „W samym oku cyklonu jest źrenica ciszy”. O liryce Anny Frajlich: Miłość i wygnanie; Kraj utracony; Przystań wśród wiatrów.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Między powieścią przygodową a powiastką filozoficzną. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach1977 nr 162 s. 104-123 [dot.: S. Mrożek: Ucieczka na południe].
Parabole Mrożka. W: W kręgu przemian polskiej prozy XX wieku. Wrocław 1978 s. 95-108.
Tuwima i Wierzyńskiego wiersze o szkole. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach1978 nr 240 s. 174-195.
Przesądzeni. („Monolog dla Kasandry” Wisławy Szymborskiej). „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach1979 nr 328 s. 193-209.
Odznaka za wierną służbę. (Konstrukcja tematu wojennego). W: Proza Andrzeja Struga. Warszawa, Kraków 1981 s. 97-110.
Czasy, pamięć, pisanie. (O „Drodze powrotnej” Juliana Przybosia). „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach1982 nr 549 s. 45-56.
Świat w stanie korekty. (O poezji Wisławy Szymborskiej). „Twórczość1983 nr 9 s. 89-102; wersja skrócona przedruk w: Radość czytania Szymborskiej. Kraków 1996 s. 113-125.
Miary i liczby. (O poezji Wisławy Szymborskiej). „Znak1984 nr 11/12 s. 1572-1588.
Temat Ubi Sunt. (O wierszach Artura Międzyrzeckiego). „Więź1984 nr 11/12 s. 177-186.
Obszary ocalenia. (Natura, słowo i kultura w późnej liryce Kazimierza Wierzyńskiego). W: Pisarz na obczyźnie. Wrocław 1985 s. 169-183.
Beaty Obertyńskiej świadectwa z domu niewoli. „Kultura Niezależna1990 nr 59 s. 22-43, przedruk w: Świadectwa i powroty nieludzkiego czasu. Lublin 1990 s. 151-168.
Poeta emigracyjny. Role i wyobraźnia. W: Literatura a wyobcowanie. Lublin 1990 s. 79-91.
Marzenie o lepszym świecie. „Teksty Drugie1991 nr 4 s. 67-78, przedruk w: Szymborska. Szkice. Warszawa 1996 s. 71-82.
Poezja żołnierska. Między autentykiem a mitem. Wstęp do: Wiatr nas nosi po świecie. Antologia polskiej poezji żołnierskiej na obczyźnie 1939-1945. Kraków 1993 s. 17-41.
Obrazy Warszawy w wojennej poezji na obczyźnie. W: Mity, stereotypy, konwencje. Katowice 1995 s. 56-71.
Problematyka „miejsc wspólnych” we współczesnej polskiej poezji emigracyjnej. W: Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny…. Łódź 1995 s. 19-43.
Przedmioty i współczucie. (O „Elegii na odejście pióra, atramentu, lampy” Zbigniewa Herberta); Wiedza daremna i ocalająca mądrość. (O „Monologu dla Kasandry” Wisławy Szymborskiej). W: Poezja w szkole średniej. Warszawa, Kraków 1995 s. 99-111, 114-131.
Doświadczenie latynoamerykańskie we współczesnej literaturze polskiej. W: Emigracja, Polonia, Ameryka Łacińska. Warszawa 1996 s. 131-157.
Epitafia dla skamandrytów. W: Stulecie skamandrytów. Kraków 1996 s. 181-194.
Fascynacje i egzorcyzmy. Tuwim i twórczość Tuwima w kręgu pisarzy emigracyjnych. „Prace Polonistyczne” Seria 51: 1996 s. 35-60.
Gry frazeologiczne Wisławy Szymborskiej. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 1996 wyd. 1997 s. 27-39.
W walce ze złem, w poszukiwaniu wiecznych wartości [dot. J. Wittlina]. „Tygiel Kultury1997 nr 1/2 s. 47-52.
W samym oku cyklonu jest źrenica ciszy. O liryce Anny Frajlich. „Tygiel Kultury1998 nr s. 94-99.
Sankt Petersburg, Leningrad, Piter oraz inne miasta. „Tytuł1999 nr 4 s. 90-110.
Emigracja jako zapis losu. „PAL Przegląd Artystyczno-Literacki2000 nr 1/2 s. 59-70, przedruk w: Powroty w zapomnienie. Kraków 2001 s. 91-109.
Metafory moralisty — o poezji Tadeusza Sułkowskiego. „Archiwum Emigracji2000 z. 3 s. 21-34.
Miasto ocalone Czesława Miłosza. W: Z problemów literatury i kultury XX wieku. Katowice 2000 s. 97-118, przedruk wersji poprawionej w: Poznawanie Miłosza 2. Część pierwsza 1980-1998. Kraków 2000 s. 105-122.
Korespondencja skamandrytów z archiwum Jana Lechonia. W: Życie literackie drugiej emigracji niepodległościowej. Toruń 2001 s. 173-183.
Poezja Józefa Wittlina na obczyźnie. W: Between Lvov, New York and Ulysses’ Ithaca. Toruń, New York 2001 s. 91-103.
Worek strachów. O upływaniu czasu w twórczości Aleksandra Wata. „Dekada Literacka2001 nr 7/8 s. 78-85.
Jerzy Ficowski; Władysław Szlengel; What I read to dead; A reading of ashes. Poems. W: Reference guide to Holocaust literature. Detroit 2002.
Łydki Marfy. Kategorie cielesności w powieści Marian Czuchnowskiego „Tyfus, teraz słowiki”. W: Marian Czuchnowski kronikarz emigracyjnej codzienności. Toruń 2002 s. 105-125.
Muzyczne tematy i wariacje Bolesława Taborskiego. W: Przez lustra. Toruń 2002 s. 75-97.
Jerzego Harasymowicza śmiech sarmacki. W: Godność i styl. Katowice 2003 s. 204-218.
Wakacje Józefa Bujnowskiego. W: Literatura utracona, poszukiwana czy odzyskana. Rzeszów 2003 s. 94-103.
Wczesna twórczość Józefa Bujnowskiego. W: Poezja i poeci w Wilnie lat 1920-1940. Kraków 2003 s. 243-256.
Humor poetycki wobec kultury pamięci. Uwagi o lirykach Jerzego Harasymowicza. „Świat i Słowo2004 nr 3 s.163-175.
Trwanie dźwięku. Muzyka i muzyczność w poezji Czesława Miłosza. W: Intersemiotyczność. Kraków 2004 s. 329-338.
Ułomna siła zaklinania. Opowieść o dwóch miastach Tymona Terleckiego. W: Tymon Terlecki. Etos emigranta. Toruń 2004 s. 35-48.
Beaty Obertyńskiej podróż portugalska. W: Zaklęte przestrzenie. Toruń 2005 s. 23-48.
Kanada polskich poetów. Szkice z natury. W: Poezja polska na obczyźnie. Rzeszów 2005 s. 110-134.
Muzyka jako święto w liryce Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. W: Dzieło i życie Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. T. 1. Kraków 2005 s. 89-103.
Niezgoda na frywolność form. Poezja mistrzów w czasach wielkiej zmiany. W: Literatura wobec nowej rzeczywistości. Kraków 2005 s. 77-99.
Powroty poetów emigracyjnych. W: Pisarz na emigracji. Warszawa 2005 s. 361-385.
Teatr grany przed katastrofą. O „Wstążce z «Warszawianki»” Kazimierza Wierzyńskiego. W: Epoka przemian. Rzeszów 2005 s. 77-86.
Bezimienny, niewidzialny, milczący. O kilku wizerunkach Boga w polskiej poezji współczesnej. „Znak2006 nr 12 s. 34-47.
Monolog doświadczenia. (O powieści Wiesława Myśliwskiego „Traktat o łuskaniu fasoli”). „Akcent2006 nr 4 s. 117-128.
Poezja Wata i Grynberga wobec odzyskiwanego dziedzictwa. „Studia Judaica2006 nr 1 s. 239-245.
Ciało argentyńskie (i polskie). W: Literatura — punkty widzenia — światopoglądy. Kraków 2007 s. 421-435 [dot. W. Gombrowicza].
Nic, najwyżej piękno. Pytania o estetyzm w krytyce po roku 1989. W: Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Kraków 2007 s. 349-363.
Obrazy domu w twórczości Czesława Bednarczyka. „Archiwum Emigracji2007 z. 9 s. 28-41.
Pamięć PRL-u w prozie polskiej po 1989 roku. W: Literatura polska po przełomie 1989 roku. Kraków 2007 s. 29-46.
Poezja sprzeciwu i doświadczenia. (Z okazji nagrody Związku Pisarzy Polskich za Granicą dla Bolesława Taborskiego). „Pamiętnik Literacki”, Londyn 2007 t. XXXIV s. 27-39.
W zwodniczym półcieniu słowa. O poezji Zbigniewa Dominiaka. „Tygiel Kultury2007 nr 4-6 s. 56-64.
Wizje Ameryki Łacińskiej w prozie Bobkowskiego, Gombrowicza i Straszewicza. W: Proza polska na obczyźnie. T. 1. Rzeszów 2007 s. 51-77.
Sezony i kanon. W: Wartościowanie a edukacja polonistyczna. Kraków 2008 s. 66-72.
Jan Błoński (1931-2009). „Ruch Literacki2009 z. 3 s. 255-262.
O sztuce pisarskiej w krytyce i eseistyce Tymona Terleckiego. W: Tymon Terlecki. Pamięć i sumienie emigracji. Przemyśl 2009 s. 131-153.
Bolesław Taborski – liryka i rzeczy ostateczne. „Ekspresje. Expressions”, Londyn 2010 t. I s. 18-29.
Bolesław Taborski — poeta literackiej nowoczesności i tradycji wielu sztuk. W: Wkład wychodźstwa polskiego w naukę i kulturę Wielkiej Brytanii. Kraków 2010 s. 237-248.
Ja — zła publiczność dla własnej pamięci. Chwila i trwanie w nowych wierszach Wisławy Szymborskiej. W: Inna literatura? Dwudziestolecie 1989-2009. Rzeszów 2010 t. 2 s. 21-41.
Literatura powrotów. Warianty. W: Polonistyka bez granic. T. 1. Wiedza o literaturze i kulturze. Kraków 2010 s. 629-638.
Osłonięcia, ujawnienia. „Kwartalnik Artystyczny2010 nr 2 s. 49-58 [dot. autobiograficznych tekstów M. Głowińskiego].
Podziemne krainy poetów emigracyjnych. W: Persefona, czyli dwie strony rzeczywistości. Kraków 2010 s. 297-319.
Tancerz mecenasa Kraykowskiego. Witold Gombrowicz a Bruno Winawer. W: Witold Gombrowicz nasz współczesny. Kraków 2010 s. 593-605.
Nieustanne komentowanie. Wokół recepcji Zbigniewa Herberta w Polsce. W: Herbert Środkowoeuropejczyk. Katowice 2011 s. 100-149.
Uroczystość istnienia. O wierszach Miry Kuś. „Konteksty Kultury2011 [nr] 7 s. 100-109.
Krytyk jako czytelnik w obronie prywatności. W: Doświadczenie lektury. Kraków 2012 s. 43-52.
Spotkania. (O pisarstwie Wojciecha Kudyby). „Konteksty Kultury2012 [nr] 8 s. 135-151.
Światło afirmacji – cienie żalu. „Ekspresje. Expressions”, Londyn 2012 t. III s. 10-25 [dot. M. Baterowicza].
Osobne — międzyludzkie. W: Różne głosy. Kraków 2013 s. 323-336 [dot. twórczości S. Mrożka].
Polscy poeci o Karolu Szymanowskim i jego muzyce. „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Humanistyczne2013 nr specjalny nr 1 s. 13-33, przedruk w „Ekspresje. Expressions”, Londyn 2013 t. IV s. 180-194.
Włodzimierz Maciąg (3 I 1925 – 13 IX 2012). Sprawy literatury — historyczne, moralne, egzystencjalne. „Ruch Literacki2013 z. 2 s. 250-257.
Zielony zeszyt. O „Juweniliach i seniliach” Leszka Elektorowicza. „Konteksty Kultury2013 [nr] 10 s. 359-369.
Bez prawdy osobistej i osobniczej nic się nie poradzi w literaturze. Korespondencja Józefa Barana ze Sławomirem Mrożkiem. „Topos2014 nr 6 s. 83-95 [tu s. 91-95 listy w oprac. W. Ligęzy].
Etapy ciekawości – etapy refleksji. O sztuce podróżowania Józefa Wittlina. W: Etapy Józefa Wittlina. Kraków 2014 s. 163-185.
Gust krytyka. „Ekspresje. Expressions”, Londyn 2014 t. V s. 148-156.
Miniatury Jerzego Harasymowicza. W: Jerzy Harasymowicz poeta Krakowa, Bieszczadów i Sądecczyzny. Kraków 2014 s. 49-66.
Mówią, że najpiękniejsze miasto świata. Julian Tuwim w Rio de Janeiro. „Topos2014 nr 1/2 s. 15-22.
Peryferie i prowincje. [Współautor:] W. Próchnicki. W: Poetyckie prowincje i peryferie. Jerzy Harasymowicz i inni. Kraków 2014 s. 9-22.
Wojna, która się staje. O „Soli ziemi” Józefa Wittlina. Posłowie do: Józef Wittlin: Sól ziemi. Kraków 2014 s. 265-285, przekł. hiszpański: La guerra in statu nascendi. Sobre „La sal de la tierra” de Józef Wittlin. [Posłowie do:] J. Wittlin: La sal de la tierra. [Przeł.:] J. Sławomirski, A. Rubió. Barcelona 2021 s. 381-414.
Z krawędzi nocy” — „z tajemnic dnia. Tematy i formy poetyckie Józefa Bujnowskiego. W: Zesłania i powroty. Twórczość Józefa Bujnowskiego. Rzeszów 2014 s. 29-42.
Muzyka w wierszach Kazimierza Wierzyńskiego. „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Humanistyczne” 2014 nr specjalny nr 1 s. 13-27, przedruk w: Literatura, kultura religijna, polskość. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Krzysztofowi Dybciakowi w 65. rocznicę urodzin. Warszawa 2015 s. 429-441.
Poeta i los (o wierszach Czesława Miłosza). W: W ogrodzie świata. Profesorowi Aleksandrowi Fiutowi na siedemdziesiąte urodziny. Kraków 2015 s. 99-110.
Szkicowanie Ameryki Północnej (w utworach polskich emigrantów). W: Od New Orleans do Mississauga. Polscy pisarze w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie po II wojnie światowej (najnowsze badania). Warszawa 2015 s. 13-30.
Szkoła jako system opresji. „Zmory” Zegadłowicza a „Ferdydurke” Gombrowicza. W: Emil Zegadłowicz daleki i bliski. Katowice 2015 s. 281-297.
The world in a state of revision. The poetry of Wisława Szymborska. W: Wisława Szymborska’s poetry. Frankfurt am Main 2015 s. 37-48.
W pułapce bytu. O tematach poetyckich Wisławy Szymborskiej. W: Widnokręgi literatury – wielogłosy krytyki. Prace ofiarowane Profesor Teresie Walas. Kraków 2015 s. 371-379.
Nasi ludzie nie umieją ze sobą mówić. Obcość i bliskość w wierszach Wisławy Szymborskiej. „Akcent2016 nr 2 s. 27-37, przekład na język rosyjski: Naši ludi ne umeût govorit’ z soboj. [Przekł.] O. Basova. W: Tradiciâ i sovriemiennost’ v polskoj poezji vtoroj poloviny XX veka. Moskva 2016 s. 126-145.
Wielka Wojna: utracony porządek świata. O „Soli ziemi” Józefa Wittlina. W: Polacy i świat, kultura i zmiana. Studia historyczne ofiarowane Profesor Halinie Florowskiej-Frančić. Kraków 2016 s. 71-88.
Wiersz jest osobą. O „44 sonetach brynowskich” Tadeusza Kijonki. W: Światy poetyckie Tadeusz Kijonki. Katowice 2016 s. 125-133.
Gloria, gloria śpiewają istniejące rzeczy. Tematy i metafory muzyczne w poezji Czesława Miłosza. W: Loci (non) communes. Prace ofiarowane Profesor Marii Korytowskiej. Kraków 2017 s. 287-300.
Metafory i sytuacje pisania w poezji Ewy Lipskiej. W: Stoję i patrzę na czym ten świat stoi”. O twórczości Ewy Lipskiej. Kraków 2018 s. 155-173.
Przechadzki po Greenwich Village. Wstęp do: Tadeusz Wittlin: W tawernie „Pod Białym Koniem. Warszawa 2018 s. 7-25.
Tęsknota za istotnością. Wokół opowiadania Brunona Schulza „Jesień”. W: Przed i po. Bruno Schulz. Kraków, Nowy Sącz 2018 s. 327-350.
Wobec upływającego i odzyskiwanego czasu. O twórczości Anny Frajlich. W: Tu jestem / zamieszkuję własne życie”. Studia i szkice o twórczości Anny Frajlich. Kraków 2018 s. 41-56, przekł. angielski: On time fleeting and regained. The poetry of Anna Frajlich. „The Polish Review”, Nowy York 2022 nr 1 s. 27-40.
Fascynacje, polemiki, ekstrawagancje. Muzyka i kultura muzyczna w „Dzienniku” Witolda Gombrowicza. W: Przed i po. Witold Gombrowicz. 2. Kraków 2019 s. 493-526.
Gniew proroka, gniew artysty, gniew kobiety w prozie Brunona Schulza. W: Apetyt na literaturę. Kraków 2019 s. 47-67.
Ułożone w dobrej wierze, napisane na papierze. O rękopisach Wisławy Szymborskiej i procesie pisania. W: Radość pisania. [Katalog wystawy]. Kraków 2019 s. 3-11.
Świadectwa polskich pisarzy. Literatura łagrowa. W: Inny świat w literaturze narodów. Kraków 2020 s. 19-91.
Blask i mrok. Zygmunt Ficek – medytacje i zapiski wędrującego poety. W: W tym samym języku. Szkice o twórczości autorów Biblioteki Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Kraków 2021 s. 29-51.
Latarnia Diogenesa. Posłowie do: Tadeusz Sułkowski: Modlitwa w złej chwili. Lublin 2021 s. 9-29.
Święto obfitości. Wiersze Józefa Łobodowskiego o naturze i sztuce. „Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych” 2019 t. 14 s. 31-46, przedruk w: Świat nie wywalczony. Szkice o uniwersach Józefa Łobodowskiego. Kraków 2021 s. 299-315.
Przechodzień. W: Gry międzyludzkie Leona Neugera. Kraków – Budapeszt – Syrakuzy 2022 s. 93-106.
Zaranność mistrzowska zmieniona w poranność” – stwarzanie świata. Wokół wiersza „Wczesna godzina” Wisław Szymborskiej. „Fabrica Litterarum Polono-Italica2022 nr 4 s. 1-14.
Wisławy Szymborskiej fascynacje filmowe. (O „Lekturach nadobowiązkowych”). „Pamiętnik Literacki”, Londyn 2023 t. LXV s. 11-23.

Prace redakcyjne

1. B. Obertyńska: Betlejemski zajazd. [Wiersze]. Wybrał W. Ligęza. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1986, [16] s.
2. B. Obertyńska: Grudki kadzidła. [Wiersze]. Wybór i oprac.: W. Ligęza. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1987, 130 s.
3. B. Obertyńska: Skrząca libella. [Wiersze]. Wybrał W. Ligęza. Kraków: Miniatura 1991, 62 s.
4. Pamięć głosów. O twórczości Aleksandra Wata. Studia pod red. W. Ligęzy. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 1992, 151 s.
5. Pisarze emigracyjni. Sylwetki. Pod red. B. Klimaszewskiego i W. Ligęzy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 1993, 186 s. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Polonijne, nr 1109.
6. Wiatr nas nosi po świecie. Antologia polskiej poezji żołnierskiej na obczyźnie 1939-1945. Przedmowa: A. Międzyrzecki. Wybór oprac. i noty: B. Klimaszewski. Wstęp i współpraca: W. Ligęza. Kraków: Baran i Suszczyński 1993, 284 s.
7. Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny…. Topika polskiej współczesnej poezji emigracyjnej. Studia pod red. W. Ligęzy i W. Wyskiela. Łódź: Biblioteka 1995 s. 315 s.
8. B. Obertyńska: Oamô. [Opowiadania]. Wyboru dokonał i posłowiem opatrzył W. Ligęza. Warszawa: Agawa 2001, 180 s. Biblioteka Współczesna.
9. Powroty w zapomnienie. Dekada literatury emigracyjnej 1989-1999. Książka zbiorowa pod red. B. Klimaszewskiego i W. Ligęzy. Kraków: Grell 2001, 337 s. Polska Akademia Nauk. Komitet Badań Polonii. Biblioteka Polonijna.
10. Przez lustra. Pisarstwo Bolesława Taborskiego. Szkice pod red. W. Ligęzy i J. Wolskiego. Toruń: Wydawnictwo A. Marszałek 2002, 179 s. Wyd. 2 poprawione tamże 2003.
11. Poszukiwanie realności. Literatura, dokument, Kresy. Prace ofiarowane Tadeuszowi Bujnickiemu pod red. S. Gawlińskiego i W. Ligęzy. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2003, 279 s.
12. Portret z początku wieku. Twórczość Zbigniewa Herberta — kontynuacje i rewizje. Studia pod red. W. Ligęzy przy współudziale M. Cichej. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lublin „Gaudium 2005, 451 s. Biblioteka Pana Cogito.
13. Etapy Józefa Wittlina. Red.: W. Ligęza, W.S. Wocław. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2014, 260 s.
14. Poetyckie prowincje i peryferie. Jerzy Harasymowicz i inni. Pod red. J. Kulczyńskiej, W. Ligęzy, W. Próchnickiego. Kraków: Księgarnia Akademicka 2014, 229 s.
15. Zesłania i powroty. Twórczość Józefa Bujnowskiego. Pod red. naukową W. Ligęzy i J. Pasterskiej. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2014, 270 s.
16. W. Szymborska: Wybór poezji. Wstęp i oprac.: W. Ligęza. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 2016, CCLXXXIX, 481 s. Biblioteka Narodowa, Seria 1, 327.
17. Tu jestem / zamieszkuję własne życie. Studia i szkice o twórczości Anny Frajlich. Pod red. W. Ligęzy, J. Pasterskiej. Kraków: Księgarnia Akademicka 2018, 433 s.
18. W. Szymborska: Wiersze wszystkie. Oprac. i posłowie W. Ligęza. Kraków: Znak 2023, 793 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2008, 2010, 2011, 2022.

Wywiady

O faktach w poezji. Rozm. Z. Dominiak. „Bestseller1991 nr 9.
Natchnienie” kontrolowane — o książce „Świat w stanie korekty. O poezji Wisławy Szymborskiej” z jej autorem, dr hab. Wojciechem Ligęzą rozm. K. Lisowski. „Dziennik Polski2002 nr 68.
Prywatna historia czytania. Rozm. M. Kalemba. „Bez Porównania2005 nr z VI.
Chciałbym, żeby krytyka była formą wypowiedzi literackiej. Rozm. A. Czartoryska-Sziler. „Nowe Książki2022 nr 7-8.

Ogólne

Artykuły

D. KULESZA: Emigranci, Szymborska i inni poeci. „Topos2016 nr 1.

Jerozolima i Babilon

Z. CHOJNOWSKI: Rekonstrukcja mentalności wygnańczych. „Nowe Książki1998 nr 12.
J. DRZEWUCKI: Miasto z obrazu Vermeera. „Rzeczpospolita1999 nr 10.
K. KRASUSKI: Emigracyjne dzieje jednego toposu. „Odra1999 nr 4.
J. KRYSZAK: Nowe książki o emigracji. „Archiwum Emigracji1999 z. 2 [dot. też: M. Pytasz: Wygnanie – emigracja – diaspora].
T. ŻUKOWSKI: Mur twój u twoich poetów. „Teksty Drugie1999 nr 4.
G. DRABIK: Wyspa Sanok. „Nowy Dziennik”, Nowy Jork 2000 nr z 14 VII dod. „Przegląd Polski”.
A. FIUT: Miasta wieloimienne. „Fraza2000 nr 1/2.
M. RABIZO-BIREK: Teksty babilońskie” Adama Czerniawskiego. Dopisek do książki Wojciecha Ligęzy „Jerozolima i Babilon. Miasta poetów emigracyjnych”. W: Odcisk palca – rozległy labirynt. Kraków 2021.

Jaśniejsze strony katastrofy

S. GAWLIŃSKI: O emigrantach. „Tygiel Kultury2001 nr 7/9.
S. STERNA-WACHOWIAK: Katastrofa jako duchowa forma życia. „Nowe Książki2001 nr 5.
P. SZEWC: Literatura emigracyjna i sztuka krytyki. „Życie2001 nr 63 dod. „Życie z Książkami”.
P. TAŃSKI: Znakomity słuch do poezji. „Undergrunt2002 nr 7, przedruk w: „Pamiętnik Literacki” 2003 z. 2, przedruk w tegoż: Ja, motyl i inne szkice krytyczne. Toruń 2010.

O poezji Wisławy Szymborskiej

M. BARANOWSKA: Cały świat Szymborskiej. „Nowe Książki2002 nr 7/8.
M. MIKOŁAJCZAK: Wirtuoz słowa. „Odra2002 nr 7/8.
E. PAETSCH: Świat w stanie korekty. „PAL Przegląd Artystyczno-Literacki2002 nr 3/4.
W. TURŻAŃSKA: Szymborska woli herezje. O książce Wojciecha Ligęzy. „Akcent2002 nr 4.
A. ZAWADA: Opisanie Szymborskiej. „Nowy Dziennik”, Nowy Jork 2002 nr z 7 VI dod. „Przegląd Polski”.
P. MICHAŁOWSKI: Korekta świata” — bez korekty. „Teksty Drugie2003 nr 2/3.

Zob. też Wywiady.

Pod kreską

B. KANIEWSKA: Symfonia uczestnictwa. „Nowe Książki2014 nr 8.
M. PIĘTNIEWICZ: Spacer na Gołębią. „Nowa Dekada Krakowska2014 nr 3/4.
B. ROGATKO: W odczarowanym świecie. „Akcent2014 nr 3.
E.E. NOWAKOWSKA: Między śpiewającym ikonostasem a salonem spawalniczym. „Topos2015 nr 1.
J. PASTERSKA: Antydepresant. O radości czytania „Pod kreską” Wojciecha Ligęzy. „Konteksty Kultury2015 z. 1/2.

Bez rutyny. O poezji Wisławy Szymborskiej

B. FARON: O Szymborskiej i Herbercie. „Wyspa2016 nr 4.
P. MICHAŁOWSKI: O Szymborskiej i Herbercie bez rutyny. „Konteksty Kultury2016 z. 4.
B. ROGATKO: Między Szymborską a Herbertem. „Nowa Dekada Krakowska2016 nr 6.

Ale książki

T. KŁUSEK: Poezja i rzeczy poważne. „Nowe Książki2022 nr 7-8.
K. LISOWSKI: O książkach dobrze urodzonych. „Wyspa2022 nr 2.

W. Szymborska: Wybór poezji

M. MACHAŁA: Wojciech Ligęza o poezji Szymborskiej raz jeszcze. „Rocznik Biblioteki Kraków2017.