Print

BIO

Urodzona 13 stycznia 1903 w Działoszynie pod Wieluniem; córka Grzegorza Drozdowicza, lekarza, i Franciszki z Oxińskich. Od 1905 mieszkała w Warszawie, gdzie uczęszczała do szkół; w 1921 ukończyła szkołę średnią Jadwigi Kowalczykówny i Jadwigi Jawurkówny. Następnie do 1927 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Debiutowała w 1927 recenzją książek: Stefana Żeromskiego O Adamie Żeromskim wspomnienie i Wacława Borowego Żeromski i świat książek, opublikowaną na łamach „Ruchu Literackiego” (nr 4). W 1928 otrzymała doktorat na podstawie pracy pt. Technika powieści Żeromskiego napisanej pod kierunkiem prof. Józefa Ujejskiego. W 1928 wyszła za mąż za Mieczysława Jurgielewicza, artystę malarza. W 1928-35 pracowała jako nauczycielka i instruktorka Sekcji Oświaty Pozaszkolnej m.st. Warszawy. Równocześnie w 1928-32 studiowała pedagogikę w Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1929-31 przebywała we Francji. Od 1934 pracowała jako adiunkt i wykładowca w Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej. Podczas okupacji niemieckiej przebywała w Warszawie, pracując jako wizytator świetlic Rady Głównej Opiekuńczej. Brała udział w działalności konspiracyjnej. Była członkiem Związku Walki Zbrojnej, a następnie działała w służbie łączności i propagandy Armii Krajowej. W 1943 redagowała „Pismo Młodych” przeznaczone dla członków Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Prowadziła też seminaria na tajnych kompletach Wolnej Wszechnicy Polskiej. Brała udział w powstaniu warszawskim; po upadku powstania dostała się do niewoli i przebywała w oficerskich obozach jenieckich najpierw w Opolu, a następnie w różnych miejscowościach w okolicach Weimaru. Po wyzwoleniu obozu w kwietniu 1945 wyjechała do Paryża, a następnie na zlecenie Centrali Szkolnictwa Polskiego w Niemczech pełniła obowiązki inspektora szkolnego we francuskiej strefie okupacyjnej. W 1946 powróciła do kraju i zamieszkała w Warszawie. W 1947-50 prowadziła wykłady na Wydziale Pedagogiki UW, pracując równocześnie jako redaktor w Spółdzielni Wydawniczej „Wiedza”. W tym czasie rozpoczęła twórczość dla dzieci. W 1950 pracowała w Towarzystwie Uniwersytetów Robotniczych i Ludowych, a w 1950-54 była kierownikiem literackim Teatru Nowej Warszawy. W 1951 została członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). Za twórczość dla dzieci otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów (1958), literacką nagrodę m. st. Warszawy (1959), Harcerską Nagrodę Literacką (1970) oraz przyznawany przez dzieci Order Uśmiechu (1971). W 1970-79 należała do kierownictwa Koła, a potem Klubu Literatury dla Dzieci i Młodzieży ZLP; w 1980-81 była członkiem Zarządu Głównego ZLP. W 1977 została członkiem Polskiego PEN Clubu. W maju 1989 na zjeździe założycielskim SPP została wybrana na członka Zarządu. Odbyła wiele podróży do Szwajcarii. Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974) oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1981). Zmarła 24 maja 2003 w Warszawie.

Twórczość

1. Uwagi o nauczaniu literatury XIX w. w szkole średniej. Warszawa: Komisja Wydawnicza Koła Polonistów S[tudentów] Uniwersytetu Warszawskiego 1928, 16 s.

Autorka podpisana: I. Drozdowiczówna.

2. Technika powieści Żeromskiego. Warszawa: Wyd. z zasiłku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 1929, 135 s.

Rozprawa doktorska.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

3. Wykaz lektury z zakresu literatury pięknej w wieczorowej szkole powszechnej dla dorosłych. Warszawa: Instytut Oświaty Dorosłych 1936, 15 s.

4. Technika pracy umysłowej. Warszawa: Instytut Oświaty Pracowniczej [ok. 1937], 14 s. powielone. Kurs Bibliotekarstwa, skrypt nr 3.

5. Upodobania czytelnicze dorosłych. Badania wśród słuchaczy szkół wieczorowych i uniwersytetów powszechnych samorządu m.st. Warszawy. Przedmowa: H. Radlińska. Warszawa: Instytut Oświaty Dorosłych 1939, 151 s.

6. Warszawa serce Polski. [Opowieści]. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1939, 269 s. Wyd. nast. Warszawa: Spółdzielnia Światowid 1948.

Zawartość

Mury i ludzie: Oczami lotnika; Marszem przez miasto; Za okiennymi szybami. – Miasto jest żywe: Oddech Warszawy; Trawiący organizm; Krążenie krwi; Rządząca myśl. – Stolica: Mózg i serce kraju; U gospodarza Rzeczypospolitej; Ład i obrona; Za oknami Belwederu. – Warszawa pracuje: W warsztatach, fabrykach i sklepach; W służbie Państwa i obywateli; W służbie kultury duchowej. – Młodzi: W szkole i przy pracy; Wolny czas. – Żyje w nas przeszłość: Zatarte ślady; Siedlisko buntu; W obronie odzyskanej wolności. – Żyje w nas przyszłość.

7. Z zagadnień dydaktyki dorosłych. Warszawa: Skład główny Ludowy Instytut Oświaty i Kultury 1947, 82 s.

8. Historia o czterech pstroczkach. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Wiedza 1948, 169 s. Wyd. nast. pt. O czterech warszawskich pstroczkach: wyd. 2 poprawione i uzupełnione Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, tamże wyd. 3 1956, wyd. 4 1985; [wyd. 5] Łódź: Akapit [1996]; Warszawa: Nasza Księgarnia 2000.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

9. O chłopcu, który szukał domu. [Opowieść dla dzieci]. Powst. 1949-50. Wyd. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 138 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1959, wyd. 3 1973, wyd. 4 1985, wyd. 5 1996.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: K. Krymkowa. Polskie Radio 1974.

10. Wiewiórcza mama. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1950, 23 s.

11. Osiem lalek i jeden miś. Sztuka [w 3 aktach]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1951, 112 s. Prapremiera: teatralna: Kraków, Teatr Młodego Widza 1954; telewizyjna: Telewizja Polska 1988.

Wyróżnienie w konkursie Ministerstwo Kultury i Sztuki na utwór sceniczny dla teatrów młodego widza w 1951.

Przekłady

rosyjski

Vosem' kukol i odin medvežonok. [Przeł.] S. Dasǎvskaâ i U. Belâev. Moskva 1956.

ukraiński

Wystawienie: Lwów 1956.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: W. Dobaczewska-Niedziałkowska. Wystawienie: Poznań, Teatr Marcinek 1951.

12. Kłopot z mężczyznami. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Zielona Góra, Teatr Ziemi Lubuskiej 1954. Druk fragmentów „Teatr” 1954 nr 9 s. 11-13.

13. Obrońca komuny. Sztuka w 2 aktach. Uwagi inscenizacyjne oprac.: I. Jurgielewiczowa. Warszawa: Czytelnik 1954, 98 s.

14. Kajtek, warszawski szpak. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 157 s. [Wyd. 2] Warszawa: Nasza Księgarnia 2000.

15. Element i panna. Sztuka w 2 aktach. „Teatr Ludowy” 1960 nr 5 s. 267-316.

16. Jak jeden malarz chciał namalować szczęśliwego motyla. [Bajka dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 43 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1967, wyd. 2 [!] 1974, wyd. 5 [właśc. 4] 1986.

Przekłady

japoński

Shiwase – na chocho. [Przeł.] U. Risako. Tōkyō 1968.

niemiecki

Wie ein Maler einen glücklichen Schmetterling malen wollte. [Przeł.] C. Rymarowicz. Warszawa, Berlin 1966.

serbsko-chorwacki

Slikar i srećni leptir. [Przeł.] B. Cirlić. Warszawa, Zagreb 1963.

węgierski

A boldog pillangó. [Przeł.] E. Sabök. Budapest 1963.

Adaptacje

teatralne

pt. Szczęśliwy motyl. Adaptacja: T. Pajdana i Z. Smandzik. Wystawienie: Opole, Opolski Teatr Lalki i Aktora im. A. Smolki 1977.
Adaptacja: W. Hejno. Wystawienie: Łódź, Teatr Lalek „Arlekin” 1978.

radiowe

O szczęśliwym motylu. Adaptacja: K. Krymkowa. Polskie Radio 1973.

17. Stan zagrożenia. [Sztuka w 2 aktach]. „Teatr Ludowy” 1960 nr 11 s. 622-657. Prapremiera: Bielawa, Teatr Robotniczy 1961.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

18. Ten obcy. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 278 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1966, wyd. 4 1969, wyd. 5 1970, wyd. 6 1972, wyd. 7 1974, wyd. 8 1978, wyd. 9 1983, wyd. 10 1984, wyd. 11 1987, wyd. 12 1990, wyd. 13 1991, wyd. 14 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2003, 2004, 2005.

Książka umieszczona na międzynarodowej Liście Honorowej im. H.Ch. Andersena przez Międzynarodowe Kuratorium Książki Dziecięcej (IBBY).

Przekłady

białoruski

Gèty čužynec. [Przeł.] T. Zarycka. Mìnsk 1978.

bułgarski

Čuždijat. [Przeł.] D. Dobrev. Sofiâ 1971.

czeski

Cizinec na ostrově. [Przeł.] T. Teigová. Praha 1968.

kirgiski

Čoočun bala. [Przeł.] A. Surančiev. Frunze 1967.

litewski

Svetimasis. [Przeł.] J. Kardelyté. Vilnius 1970.

łotewski

Svešais. [Przeł.] J. Osmanis. Rīgā 1973, wyd. nast. tamże 1998.

niemiecki

Wir sind Freunde, Marek. [Przeł.] E. Świeżawski. Einsiedeln 1964.

rosyjski

Čužoj. [Przeł.] J. Viner. Moskva 1965.

serbsko-chorwacki

Tudinac. [Przeł.] P. Vujičić. Beograd 1975.

słowacki

Ten neznámy. [Przeł.] M. Prídavková-Mináriková. Bratislava 1989.

słoweński

Avtostopar. [Przeł.] U. Kraigher. Ljubljana 1976.

ukraiński

Čužyj. [Przeł.] L. Kulakivs'ka. Kiïv 1968.

włoski

Lo straniero. [Przeł.:] E. Zawarska, R. Caporali. Firenze 1964, wyd. nast. tamże 1965, 1970, 1983, 1984, 1985, 1989, 2004.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: T. Lisowska-Gałła. Wystawienie: Gorzów Wielkopol., Teatr im. J. Osterwy 2000.

radiowe

pt. Wyprawa. Polskie Radio 1968.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

19. Rozbita latarka. Sztuka w 3 odsłonach. „Teatr Ludowy” 1962 nr 4 s. 203-214.

Nagrody

I nagroda w konkursie Polskiego Radia w 1961.

20. Rozbita szyba. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1963, 47 s. Wyd. 2 tamże 1964.

Adaptacje

radiowe

Radio 1968.

21. Niebezpieczna przygoda. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1964, 22 s. Wyd. 2 tamże 1969.

22. Niespokojne godziny. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, 222 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1970, wyd. 4 1972, wyd. 5 1974, wyd. 6 1995, 1997, 1999, 2000.

Przekłady

litewski

Neramios valandos. [Przeł.] A. Liobyté. Vilnius 1967.

niemiecki

Ich warte, Ninka. [Przeł.] G. Hagenau. Zürich 1968.

serbsko-chorwacki

Nemirni časoví. [Przeł.] P. Vujičić. Sarajevo 1975.

słowacki

Nepokojné hodiny. [Przeł.] M. Mináriková-Prídavková. Bratislava 1969.

Adaptacje

radiowe

Polskie Radio 1966.

23. Tort orzechowy. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1966, 46 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1973; wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1992.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: K. Lindenbergh. Telewizja Polska 1966.

24. Wszystko inaczej. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, 212 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1973, wyd. 4 1976, wyd. 5 1981; Wrocław: Siedmioróg 1993; wyd. 7 Warszawa: Nasza Księgarnia 1997, tamże: 1999, 2000.

Przekłady

japoński

Subete-ga betsu-no yōni. [Przeł.] R. Uchida. Tōkyō 1985.

niemiecki

Maja und Michael. [Przeł.] A. Loepfe. Zürich 1970, wyd. 2 tamże 1971.
Ferien in der Stadt. [Przeł.] K. Kelm. Berlin 1974.

ukraiński

Vse ne tak. [Przeł.] J. Broâk. Kiïv 1980.

węgierski

Minden másképpen van. [Przeł.] E. Sebök. Budapest 1975.

włoski

Maja e Michele. [Przeł.] E. Cirri. Firenze 1977, wyd. nast. tamże 1980, 1983.
[Przeł.] M.L. Falorni. Firenze 1984.

Adaptacje

radiowe

pt. Michał i Maja. Polskie Radio 1971.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

25. Ważne i nieważne. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 204 s. Wyd. nast.: [wyd. 2] Łódź: Akapit-Press 1995; Warszawa: Nasza Księgarnia 2000.

Przekłady

czeski

Terka jede do Varsavy. [Przeł.] Z. Kostenská. Praha 1982.

niemiecki

Kitka darf bleiben. [Przeł.] A. Loepfe. [Einsiedeln] 1972.

turecki

Döne döne gider günes. [Przeł.] H. Kuntay. Istanbul 1978, wyd. nast. 1980.

włoski

La cose che contanc. [Przeł.] E. Cirri. Firenze 1980, tamże [1981].

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: K. Krymkowa. Polskie Radio 1973.

26. Inna? [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1975, 227 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1979, wyd. 3 1987, wyd. [!] 1993, Warszawa: Nasza Księgarnia 1995, tamże: 1996, 1998, 1999, 2000, 2002, 2006.

Książka wpisana na listę honorową Premio Europeo.

Przekłady

czeski

Jiná divka? [Przeł.] H. Teigová. Praha 1979.

fiński

Erilainen tyttó. [Przeł.] R. Koivisto. Helsinki 1981.

włoski

Una casa per Danka. [Przeł.] G. Tomassucci. Firenze 1978.

Adaptacje

radiowe

Polskie Radio1980.

filmowe

Scenariusz: I. Jurgielewiczowa i A. Sokołowska. Ekranizacja 1976.

27. Strategia czekania. [Wspomnienia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1982, 202 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

28. Byłam, byliśmy. Wspomnienia. Łódź: Akapit-Press 1997, 267 s. Wyd. nast. tamże 2003.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Prace redakcyjne

1. K. Simonow: Ani kroku w tył. Fragmenty „Dni i nocy”. Wybrała i oprac. I. Jurgielewiczowa. Warszawa: Prasa Wojskowa, Książka i Wiedza 1950, 116 s.
2. W. Wasilewska: Fornalska dola. Z powieści „Ojczyzna” wybrała i oprac. I. Jurgielewiczowa. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 80 s.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1989, 1990.

Wywiady

• Czy Zenek istniał naprawdę? [Rozm.] G. Leszczyński. „Guliwer” 1992 nr 2 [dot.: Ten obcy].
• Cząstka całości. [Rozm.] Z. Gugulska-Stanecka. „Guliwer” 1997 nr 5.
• Młodzi lubią książki problemowe. [Rozm.] E. Likowska. „Przegląd Tygodniowy” 1998 nr 48.
• Po stronie Żeromskiego. [Rozm.] M. Cichy. „Gazeta Wyborcza” 1998 nr 231.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
• Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Wyd. 2. Warszawa 1984.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (I. Kaniowska-Lewańska).
• Słownik badaczy literatury polskiej. T. 7. Łódź 2005 (B. Bogołębska).

Ogólne

Książki

• W setną rocznicę urodzin Ireny Jurgielewiczowej. Warszawa: Nasza Księgarnia 2003, [16] s. [druk bibliofilski; zawiera wypowiedzi o I. Jurgielewiczowej autorów: J. Papuzińska, L. Marjańska, G. Leszczyński oraz fragmenty książek I. Jurgielewiczowej: Strategia czekania i Byłam, byliśmy].

Artykuły

• J. Szuchowa: Książki o dzieciach nie tylko dla dzieci. „Życie Warszawy” 1965 nr 205.
• K. Kuliczkowska: Irena Jurgielewiczowa. „Tygodnik Kulturalny” 1966 nr 7.
• B. Białkowska: O twórczości Ireny Jurgielewiczowej. „Poradnik Bibliotekarza” 1967 nr 9.
• K. Kuliczkowska: Poważnie i z prostotą. W tejże: W szklanej kuli. Warszawa 1970.
• K. Kuliczkowska: Irena Jurgielewiczowa. (Sylwetki pisarzy). „Książka dla Ciebie” 1972 nr 6.
• M. Kunowska-Porębna: Proza wielowymiarowa. „Nowe Życie” 1984 nr 7.
• J.Z. Białek: Proza Ireny Jurgielewiczowej. W tegoż: Przymierze z dzieckiem. Kraków 1994.
• M.J. Krajewska: Warszawa w twórczości Ireny Jurgielewiczowej. „Guliwer” 1997 nr 5.
• M. Grochowska: Przez obcy kraj. „Gazeta Wyborcza” dod. „Duży Format” 2003 nr 44.

Technika powieści Żeromskiego

• K. Czachowski: O technice powieści Żeromskiego. „Wiadomości Literackie” 1929 nr 40.
• J. Hulewicz. „Pamiętnik Literacki” 1930.
Go back to position Wróć do pozycji

Historia o czterech pstroczkach

• T. Mikulski: Wróble warszawskie. „Odrodzenie” 1949 nr 42.
• Z. Rothertowa. „Nowiny Literackie” 1949 nr 28.
Go back to position Wróć do pozycji

Ten obcy

• W. Grzegorczyk: Na przykładzie jednej książki. „Nowa Szkoła” 1964 nr 4.
• Irena Jurgielewiczowa „Ten obcy”. [Materiały pomocnicze]. Warszawa: Werset 1995, 23 s.
• C. Waszczyński: Trzy zagadnienia psychologiczne z powieści „Ten obcy”. „Guliwer” 1997 nr 1.
• M. Kątny: „Ten obcy” Ireny Jurgielewiczowej. Kielce: Gens 1999, 29 s. Biblioteka Analiz Literackich.
• J. Włodek: „Ten obcy” Ireny Jurgielewiczowej. Powtórka z lektur. Warszawa: Nasza Księgarnia 2001, 21 s.
• J. Mikołajewski: Przygoda i skandal. „Gazeta Wyborcza” 2005 nr 40.

Zob. też Wywiady.

Go back to position Wróć do pozycji

Strategia czekania

• B. Sulikowski: „Należałam do tych, które się bały”. „Tygodnik Powszechny” 1985 nr 44.
Go back to position Wróć do pozycji

Byłam, byliśmy

• G. Leszczyński: Życie szersze od słowa. „Nowe Książki” 1997 nr 12.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO