Print

BIO

Urodzony 19 marca 1911 w Warszawie, syn Tadeusza, urzędnika, i Sabiny z domu Bart. W 1928 ukończył Gimnazjum Państwowe im. księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie. Od 1928 studiował matematykę, a następnie chemię na Uniwersytecie Warszawskim, w 1934 uzyskał absolutorium. Od 1929 współpracował jako autor tekstów kabaretowych z warszawskim teatrzykiem satyrycznym Mignon. W 1933 debiutował jako autor sceniczny rewią Niech żyje młodość, wystawioną w Teatrze Popularnym w Łodzi. Był kierownikiem literackim teatrzyku satyrycznego Małe Qui-Pro-Quo (1938) i autorem tekstów do Cyrulika Warszawskiego (1935-39); pisał także teksty dla innych kabaretów, m.in.: Banda, 13 Rzędów, Tip-Top, Wielka Rewia, Ali Baba, a nadto piosenki do filmów. W 1937 ożenił się ze Stefanią Grodzieńską, tancerką, późniejszą pisarką. Po wybuchu II wojny światowej pozostał w Warszawie i do kapitulacji miasta współpracował z Programem Warszawa II Polskiego Radia. Od 1940 przebywał w getcie warszawskim, był dyrektorem artystycznym i literackim w Teatrze Melody Palace , a od czerwca 1942 w Teatrze Femina; pisał dla nich liczne teksty i przeróbki. W sierpniu 1942 wydostał się z żoną z getta i ukrywał w Warszawie i okolicach. Pracował w różnych zawodach, dłuższy czas był stróżem w Ogrodniczej Stacji Doświadczalnej w majątku Mory pod Warszawą. Po zakończeniu wojny został naczelnikiem Wydziału Estrady w Ministerstwie Kultury i Sztuki, mieszczącym się w Lublinie, a potem w Łodzi. Tam zorganizował satyryczny Teatr Syrena (otwarty w lipcu 1945), który prowadził jako kierownik literacki i artystyczny do 1950 (od 1948 w Warszawie). Jednocześnie pisał liczne utwory satyryczne publikowane głównie w „Szpilkach” (1945-58; w 1950-52 członek kolegium redakcyjnego) i „Przekroju” (1946-47). W 1948 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich). Od 1950 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1952 zorganizował warszawski Teatr Satyryków i został jego kierownikiem artystycznym, a w 1955-56 był kierownikiem Teatru Satyryków „Syrena” powstałego z połączenia Teatru Satyryków z teatrem Syrena. W następnych latach zajmował się wyłącznie pracą literacką, współpracując m.in. z radiem, telewizją, filmem jako autor sztuk teatralnych, tekstów satyrycznych, słuchowisk radiowych, scenariuszy widowisk telewizyjnych i filmów fabularnych. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1946), Krzyżem Kawalerskim (1954), Krzyżem Oficerskim (1964) i Krzyżem Komandorskim (1970) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 16 sierpnia 1979 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Niech żyje młodość! Rewia w 3 aktach (4 odsłonach). Muzyka: B. Horowicz. Prapremiera: Łódź, Teatr Popularny 1933.

2. Kochajmy zwierzęta. Rewia świąteczna. [Współautorzy:] M. Hemar, A. Minkiewicz, T. Wittlin. Prapremiera: Warszawa, Teatr Cyrulik Warszawski 1938.

3. Niedobrze, panie Bobrze! Warszawa: M. Arct 1938, 118 s.

Zawiera m.in. piosenki satyryczne.

4. Przy zamkniętych drzwiach. Rewia satyryczna w 21 obrazach. [Współautorzy:] M. Hemar, Ś. Karpiński, [A. Słonimski] Prorok. Prapremiera: Warszawa, Teatr Cyrulik Warszawski 1938.

Informacja: L. Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa 1968.

5. Orzeł czy rzeszka. Wielka rewia w 20 obrazach. [Współautorzy:] M. Hemar, W. Szlengel, T. Wittlin, [G. Baumritter] A. Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Ali-Baba 1939.

6. Sezonie, otwórz się. Rewia w 20 obrazach. [Współautorzy: J. Brzechwa] Szerszeń, M. Hemar, W. Szlengel, [J. Tuwim] dr Pietraszek, T. Wittlin, [G. Baumritter] A. Włast. Prapremiera: Warszawa, Teatr Ali-Baba 1939.

7. Na przednówku. Rewia. [Współautor:] B. Brok. Prapremiera: Lublin, Teatr Domu Żołnierza 1944/1945.

8. Plecy. [Komedia]. Prapremiera: Łódź, Teatr Syrena 1945.

9. Norma serca. Widowisko świetlicowe poświęcone przyjaźni polsko-radzieckiej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 71 s.

10. Frontem i afrontem. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Czytelnik 1952, 129 s.

Zawartość

Cykle: Frontem i afrontem; Ballady podwórzowe; Książka wyrażeń; Śpiewy historyczne; Śpiewy przedhistoryczne.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

11. Ojciec i syn czyli Wstrząsająca historia o niejakim Janie Pazole ze wsi Krzywanie, gminy Majówek powiatu płońskiego i jego synu Kazimierzu. [Wiersz satyryczny]. [Warszawa: b.w.] 1952, 14 s.

12. Rodzinka. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Jelenia Góra, Teatr Dolnośląski 1952.

Wystawienia następne

Warszawa, Teatr Powszechny 1952.
Wg komedii A. Birabeau pt. Woźny i minister.

Nagrody

Nagroda Związku Literatów Polskich i Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1951.

13. Katarzyna Wiśnia czyli O jednej wdowie, o jednym bogaczu i co z tego wynikło. [Wiersz satyryczny]. Warszawa: Czytelnik 1953, 15 s.

14. Takie czasy. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: teatralna: Warszawa, Teatr Kameralny 1953; telewizyjna: Telewizja Polska 1969. Wyd. Warszawa: Czytelnik 1954, 78 s. Wyd. 2: Oprac. inscenizacyjno-reżyserskie: M. Wyrzykowski. Warszawa: Czytelnik 1955. Przedruk zob. poz. ↑.

Nadto wg informacji autora przekłady na języki: białoruski, litewski, łotewski, rumuński, serbski, węgierski.

Przekłady

bułgarski

Takiva vremena. [Przeł.] K. Kuev. Sofiâ 1955.
Vremenata sa takiva. [Przeł.] S. Etarski. Wyd. łącznie z: V. Poljakov: Vremen nijat kvartirant. Sofiâ 1966.

czeski

Taková už je doba. [Przeł.] M. Janišová. Praha 1955.

niemiecki

Solche Zeiten. [Przeł.] V. Mika. Berlin 1954.

rosyjski

Takie vremena. [Przeł.] Û. Ûzowskij. Moskva 1955.

słowacki

Také sú teraz časy. [Przeł.] J.I. Straka. Bratislava 1956.

ukraiński

Taki časy. [Przeł.] J. Nazarenko. Kiïv 1956.

15. Wybór satyr. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 191 s.

Zawartość

Zawiera części: 1. Piosenki przedwojenne; 2. Inne czasy; 3. Tragedie kułackie; 4. Szkoda zachodu; 5. Z Teatru Satyryków; 6. Dla każdego coś niemiłego.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

16. Trzeci dzwonek. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Kameralny 1958. Wyd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 145 s. Por. poz. ↑.

Przekłady

czeski

Nejpravdivějši lež aneb. Premiéra na krku. [Przeł.] M. Janišová. Praha 1958.

rosyjski

Tretij zvonok. [Przeł.] Û. Ûzovskij. Moskva 1958.
M. Litinskaâ. Moskva 1959.

słowacki

Premiéra na krku. [Przeł.] M. Choluj. Bratislava 1958.

17. Dzieje śmiechu. [Wspomnienia]. Warszawa: Iskry 1959, 188 s. Wyd. 2 tamże 1965.

18. Mąż Fołtasiówny. Komedia muzyczna w 5 obrazach z muzyką W. Szpilmana. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1959. Wyd.: Uwagi inscenizacyjne: M. Wyrzykowski. Warszawa: Iskry 1960, 166 s. Por. poz. ↑.

Przekłady

czeski

Knokaut. [Przeł.] M. Janišová. Praha 1959.

rosyjski

Muž Fintûškinoj. [Przeł.] L. Malaševa. Moskva 1960.

19. Mąż swojej żony. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1961.

Adaptacje

Adaptacja komedii Mąż Fołtasiówny. Poz. 14.

20. Miss Polonia. Libretto J. Jurandot. Muzyka: M. Sart. Warszawa: Synkopa 1961, 134 s. Prapremiera: Warszawa, Operetka 1961.

21. Dziewiąty sprawiedliwy. (Komedia w 2 aktach). „Dialog” 1962 nr 9 s. 5-33. Prapremiera: teatralna: Szczecin, Teatr Polski 1963; telewizyjna: Telewizja Polska 1986. Por. poz. ↑, ↑.

Nagrody

Nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki III stopnia w 1963.

Przekłady

bułgarski

Devetijat pravednik. [Przeł.] M. Marinov. Sofiâ 1978.

czeski

Devátý spraviedlivý… [Przeł.] M. Janišova. [Piosenki przeł.] O. Ornest. Praha 1964.

rosyjski

Devjatyj pravednik. [Przeł.] P. Argo. W: Sovremennyje pol'skije p'esy. Moskva 1966 s. 345-390, przedruk w: Sovremennaâ pol'ska p'esa. Moskva 1974.

słowacki

Deviaty spravodlivý. [Przeł.] J. Vdovják. Bratislava 1963.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

22. Jutro premiera. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1962.

Adaptacja komedii Trzeci dzwonek. Por. poz. ↑.

23. Moja tfurczość. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Iskry 1966, 280 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

24. Pamiątkowa fotografia. Sztuka w 2 aktach. „Dialog” 1966 nr 12 s. 7-39. Prapremiera: Warszawa, Teatr Dramatyczny 1967. Przedruk zob. poz. ↑.

25. Operacja „Sodoma” czyli Dziewiąty sprawiedliwy. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1968, 217 s. Wyd. 2 tamże 1971. Por. poz. ↑.

Przekłady

niemiecki

Operation „Sodom” oder Der neunte Gerechte. [Przeł.] U. Brewing. Berlin 1976, wyd. 2 tamże 1977.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

26. Przygoda z piosenką. Scenariusz filmowy. [Współautor:] S. Bareja. Ekranizacja 1968.

27. Ballada o tamtych dniach. [Utwór dramatyczny]. [Współautorka:] S. Grodzieńska. Prapremiera: Lublin, Teatr im. J. Osterwy 1969. Wyd.: Uwagi inscenizacyjne: K. Braun. Muzyka: J. Wasowski. Warszawa: Iskry 1969, 150 s.

Nagrody

Nagroda Ministerstwa Obrony Narodowej III stopnia, wyróżnienie Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1969.

Wyd. osobne: Ballada o tamtych dniach. Piosenki ze sztuki J. Jurandota i S. Grodzieńskiej. [Muzyka:] J. Wasowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1969, 15 s.

28. Rachunek nieprawdopodobieństwa. (Komedia w 3 aktach). Prapremiera: Warszawa, Teatr Polski 1971. Druk „Dialog” 1971 nr 4 s. 5-37. Przedruk zob. poz. ↑.

Przekłady

czeski

Počet nepravdépodobnosti. [Przeł.] M. Janišová. Praha 1972.

29. Komedie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 549 s.

Zawartość

Takie czasy [poz. ↑]; Dziewiąty sprawiedliwy [poz. ↑]; Pamiątkowa fotografia [poz. ↑]; Rachunek nieprawdopodobieństwa [poz. ↑]; Prawo pierwszej nocy [poz. ↑].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

30. Prawo pierwszej nocy. Libretto. Muzyka: L. Bogdanowicz. Prapremiera: Gdynia, Teatr Muzyczny 1974. Druk zob. poz. ↑.

31. Ni psy, ni wydry czyli wcześni my. [Współautorka:] S. Grodzieńska. Warszawa: Czytelnik 1990, 216 s.

Wydania osobne tekstów piosenek z nutami, m.in.

• Ada to nie wypada; Tak jak ty. [Muzyka:] Z. Wiehler. Warszawa: Nowa Scena [1936], 5 s.
• Do szczęścia brak mi ciebie, maleńka. [Muzyka:] J. Boczkowski. Warszawa: M. Arct 1936, [3] s.
• Jak trudno jest zapomnieć. [Muzyka:] H. Wars. Warszawa: M. Arct 1936. [3] s.
• Jak za dawnych lat. [Muzyka:] H. Wars. Wyd. 2: Warszawa: M. Arct 1936, [3] s.
• Nie kochać w taką noc to grzech. [Muzyka:] Z. Wiehler. Warszawa: Nowa Scena 1936, 3 s.
• A jednak czegoś mi brak. [Muzyka:] H. Wars. Warszawa: Nowa Scena 1937, [3] s.
• Florek, gdzie twój humorek. [Muzyka:] H. Wars. Warszawa: M. Arct 1937, [3] s.
• Taki ktoś jak ty. [Muzyka:] F. Scher. Warszawa: Nowa Scena 1937, [3] s.
• Deszczowa piosenka. [Muzyka:] S. Cresta. Warszawa: Nowa Scena 1939, [3] s.
• Walczyk Warszawy. [Muzyka:] L. Rzewuski. Wyd. 4: Warszawa: Gebethner i Wolff 1946, 4 s., wyd. nast. tamże: wyd. 5 1948, wyd. 6 1951.
• Pójdę z tobą na spacer. [Muzyka:] Z. Wiehler. Warszawa: S. Arct 1948, [2] s.
• Pieśń ZMP. [Muzyka:] A. Gradstein. Wyd. nowe. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1951, 7 s.
• Piosenka o przyjaźni. [Muzyka:] E. Olearczyk. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 3 s.
• Obywatelko funkcjonariuszko. [Muzyka:] W. Żuławski. Warszawa: Czytelnik 1952, 3 s.
• Pieśń o Prezydencie. [Muzyka:] E. Olearczyk. Warszawa: Czytelnik 1952, 3 s.
• Rosną w miastach domy. [Muzyka:] W. Żuławski. Warszawa: Czytelnik 1953, [2] s.; wyd. inne tamże 1953.
• Wio koniku. [Muzyka:] I. Garai. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1954, 6 s.
• Piosenka zetempowska. [Muzyka:] T. Markowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1955, 7 s.

Przekłady i adaptacje

1. A. Hopwood: Jutro pogoda. [Farsa]. Zmieniona, umuzyczniona i uzupełniona przez J. Jurandota. Wystawienie pt. Dymsza szaleje: Warszawa, Teatr Komedia 1940.
Informacja: K. Woźniakowski: W kręgu jawnego piśmiennictwa literackiego Generalnego Gubernatorstwa (1939-1945). Kraków 1997.
2. Dziewczę do wszystkiego. [Utwór dramatyczny]. Oprac.: J. Jurandot. Wystawienie w getcie warszawskim, Teatr Femina 1942.
Informacja: B. Engelking: Czas przestał dla mnie istnieć... Warszawa 1996 s. 81.
3. Miłość szuka mieszkania. Wystawienie w getcie warszawskim w 1942?
Przeróbka sztuki W. Katajewa „Kwadratura koła”.
4. M. Hennequin, P. Veber: Pani Prezesowa. Komedia w 3 aktach. W oprac. i z piosenkami J. Jurandota. Wystawienie: Łódź, Teatr Syrena 1947.
Wystawienie: też pt. Prezesowa.
5. Wesoła wdówka. [Operetka]. Libretto: V. Leon, L. Stein wg F. Olsena. Przekł. i oprac.: Słotwiński. [Muzyka:] F. Lehar. Wystawienie: Warszawa, Operetka 1947 [inf. J. Słotwińskiego].
6. G. Dregely: Dobrze skrojony frak. Oprac. J. Jurandot. Wystawienie: Łódź, Teatr Syrena 1948.
7. E. Kalman. Czardaszka. Operetka w 3 aktach. Libretto: L. Stein, B. Jenbach. Przekł. i adaptacja pt. Sprawa o Czardaszkę. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1950.
8. [K.K. Atrachowicz] K.K. Krapiwa: Kto się śmieje ostatni. Komedia satyryczna w 3 aktach. Przekł., adaptacja i uwagi inscenizacyjne: J. Jurandot. Warszawa: Czytelnik 1956, 109 s. Wystawienie: Warszawa, Teatr Syrena 1956.
9. W. Dychawiczny, M. Słobodski, W. Mass, M. Czerwiński: Ofelia pilnie poszukiwana. Wodewil w 2 częściach. Adaptacja: J. Jurandot i S. Grodzieńska. Wystawienie: Warszawa, Teatr Komedia 1963.
10. M. Czerwiński, V. Dychaviczny, W. Mass, M. Słobodski: Debiutantka. Przekł. i adaptacja: J. Jurandot i S. Grodzieńska. Telewizja Polska 1973.
11. J. Brdecki: Lemoniadowy Jim. Przekł. i adaptacja: S. Grodzieńska. Piosenki: J. Jurandot. Telewizja Polska 1974.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1953, 1956, 1976.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
• „Rocznik Literacki 1979” wyd. 1981 (A. Bieracki).
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (J. Stradecki).

Ogólne

Artykuły

• J. Koenig. „Tygodnik Kulturalny” 1966 nr 4.
• R.M. Groński, J. Wittlin: O twórczości Jerzego Jurandota. „Teatr” 1973 nr 16.
• Sz. Gąssowski: Jerzy Jurandot. W tegoż: Współcześni dramatopisarze polscy. Warszawa 1979.
• J. Sieradzki: Droga Jurandota, czyli losy komedii? „Dialog” 1980 nr 2.

Frontem i afrontem

• W. Sadkowski: Z frontu satyry. „Życie Literackie” 1952 nr 17.
Go back to position Wróć do pozycji

Wybór satyr

• B. Miecugow: „Wybór satyr” Jurandota. „Życie Literackie” 1955 nr 2.
Go back to position Wróć do pozycji

Dziewiąty sprawiedliwy

• Z. Greń: Kto jest dziesiątym sprawiedliwym; J. Koenig: Dziesiąty sprawiedliwy: może autor? „Dialog” 1962 nr 11.
Go back to position Wróć do pozycji

Moja tfurczość

• M. Sprusiński: Wdzięk satyryczny. „Nowe Książki” 1967 nr 2.
Go back to position Wróć do pozycji

Operacja „Sodoma” czyli Dziewiąty sprawiedliwy

• J. Wittlin: Jurandot i Sodoma. „Współczesność” 1969 nr 69.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO