BIO

Urodzony 2 marca 1902 we wsi Bawaria pod Końskimi; syn Jana Jędrzejewicza, urzędnika samorządowego, i Sabiny z Włodarskich. Do szkoły średniej uczęszczał w Radomiu, Wilnie i od 1915 w Jekaterynosławiu (Dniepropietrowsk) na Ukrainie, gdzie w 1919 zdał maturę w Męskim Gimnazjum Filologicznym. W 1920 powrócił do Polski i, jako ochotnik, wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Następnie studiował filozofię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1920/21) i prawo na Uniwersytecie Warszawskim (UW, 1921-29; studiów nie ukończył z powodu złych warunków materialnych). Debiutował w 1922 recenzjami w dwutygodniku „Droga”; za początek pracy literackiej uważał referat Przesłanki ideowe i zagadnienia formalne nowej poezji, wygłoszony w 1927 na Zjeździe Polonistów w Warszawie. Od 1927 pracował jako urzędnik państwowy w Komisariacie Rządu m. st. Warszawy. Równocześnie w 1932-35 studiował historię na UW. Zajął się też tłumaczeniami poezji francuskiej i rosyjskiej (m.in. wierszy Sergiusza Jesienina) oraz pracował nad studiami Dziesięciolecie poezji polskiej 1918-1928 (nie opublikowane; teksty uległy zniszczeniu w latach wojny). W czasie okupacji niemieckiej przebywał początkowo w Warszawie, a od 1941 w Radomiu. W 1943 ożenił się z Janiną Bruśnicką. Po wojnie, mieszkając nadal w Radomiu, zajął się głównie działalnością przekładową. W 1947-49 współpracował z tygodnikiem „Nowiny Literackie”, a od 1948 z tygodnikiem „Przyjaźń”. W 1948 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich). W 1948-54 był kierownikiem literackim Teatru im. S. Żeromskiego w Radomiu i Kielcach; publikował liczne artykuły w programach tej sceny oraz innych teatrów w Polsce. Uczestniczył w akcjach odczytowych, wygłaszając prelekcje o literaturze rosyjskiej, ukraińskiej i włoskiej. W 1950-54 prowadził nadto seminarium z teorii i praktyki przekładu na Wydziale Dramaturgicznym Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Od 1955 współpracował z pismem „Teatr”, w 1956-58 był członkiem kolegium redakcyjnego miesięcznika „Ziemia Kielecka”. W 1957 otrzymał nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach za całokształt twórczości, a w 1958 nagrodę Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej za prace przekładowe z literatury rosyjskiej i radzieckiej. W 1959-60 był przewodniczącym komitetu redakcyjnego powołanego przez prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Radomiu do opracowania zarysu monograficznego dziejów miasta. Od 1963 współpracował z wydawanym w Moskwie pismem „Literatura Radziecka”. W 1968 otrzymał Znak Poczota – odznaczenie Rady Najwyższej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) za działalność przekładową, w 1971 medal I. Kotlarewskiego za przekłady z literatury ukraińskiej, w 1973 otrzymał nagrodę im. W. Pietrzaka i redakcji „Literatury Radzieckiej” za działalność przekładową. Odbył podróże do ZSRR m.in. w 1971 (Kijów) i w 1972 (Moskwa). W Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1967). Zmarł 19 listopada 1975 w Warszawie; pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym.

Twórczość

1. Noce ukraińskie albo Rodowód geniusza. Opowieść o Szewczence. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 618 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1970, wyd. 3 1972.

Przekłady

ukraiński

Ukraïns'kì nočì abo Rodovìd genìâ. Bìografìčnij roman pro Ševčenka . [Przeł.] J. Roslic'kij. Toronto 1980.

2. Zwycięstwo pokonanych. Opowieść o Stanisławie Worcellu. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1974, 506 s.

Przekłady

1. W. Niekrasow: W okopach Stalingradu. Warszawa: Czytelnik 1948, 324 s. Wyd. nast.: tamże: 1948, wyd. 3 1949, wyd. 5 1951, wyd. 6 1951, wyd. 7 1953; wyd. 8 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955; wyd. 9 Warszawa: Czytelnik 1966.

Wyd. osobne fragmentów pt. Dowódca batalionu. [Wybrała i oprac.:] J. Skarżyńska. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 101 s. Wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1950.

2. K. Paustowski: Powieść o życiu. [Cykl powieściowy] 1948-1962.

Cz. 1. Dalekie lata. Warszawa: Wiedza 1948, 339 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Książka i Wiedza 1949, wyd. 3 tamże 1949; wyd. 4 Warszawa: Czytelnik 1956 [właśc. 1955], tamże: wyd. 5 1958, wyd. 6 1974.

Cz. 2. Burzliwa młodość. Warszawa: Czytelnik 1956, 339 s.

Cz. 3. Początek nieznanej ery. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1959, 278 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1978; Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej 1985.

Cz. 4. Czas wielkich oczekiwań. Warszawa: Czytelnik 1960, 298 s.

Cz. 5. Skok na południe. Warszawa: Czytelnik 1962, 269 s.

3. M. Bubiennow: Biała brzoza. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1949, 458 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 t. 1-2 1954, wyd. 3 t. 1 1954.
W wydaniu 3 t. 2 przełożyli A. i A. Sternowie.
4. A. Ostrowski: Burza. Dramat w 5 aktach. Wystawienie: Radom, Kielce, Teatr im. S. Żeromskiego 1949. Wyd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 135 s. Wyd. nast.: wyd. w oprac. J. Urbańskiej, Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1958, CXIV, 130 s. Biblioteka Narodowa II, 99. Przedruk w: Antologia dramatu rosyjskiego. T. 1. Warszawa 1952 s. 492-532;.

Nagrody

Przekład nagrodzony na Festiwalu Sztuk Radzieckich w 1950.
5. A. Ostrowski: Las. Komedia w 5 aktach. Wystawienie: Poznań, Teatr Polski 1950. Wyd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1950, 212 s. Przedruk w: Antologia dramatu rosyjskiego. T. 1. Warszawa 1952 s. 425-491.
6. M. Kociubyński: Fatamorgana. [Powieść]. Przeł. i przypisami opatrzył J. Jędrzejewicz. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 126 s. Przedruk zob. poz. .
7. A. Ostrowski: Talenty i wielbiciele. Komedia w 4 aktach. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1951. Wyd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 153 s.
8. W. Bogusławski: Mieszczki modne. Adaptacja: J. Jędrzejewicz. Wystawienie: Kielce-Radom, Teatr im. S. Żeromskiego 1952.
9. C. Goldoni: Gbury. Komedia w 3 aktach. Wystawienie: Kielce-Radom, Teatr im. S. Żeromskiego 1952. Wyd. w: C. Goldoni: Komedie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957 s. 335-435. Por. Prace redakcyjne poz. .
10. A. Ostrowski: Intratna posada. Komedia w 5 aktach. Wyd. w: Antologia dramatu rosyjskiego. T. 1. Warszawa: Czytelnik 1952 s. 589-640. Wystawienie: Zielona Góra, Teatr Ziemi Lubuskiej 1963.
11. A. Ostrowski: Koń ma cztery nogi a też się potknie. Komedia w 5 aktach. Wyd. w: Antologia dramatu rosyjskiego. T. 1. Warszawa: Czytelnik 1952 s. 641-695. Wystawienie pt. ...I koń się potknie: Warszawa, Teatr Ludowy 1953.

Wystawienia następne

Wystawiane też pt. Pamiętnik szubrawca własnoręcznie przez niego napisany.
12. A. Ostrowski: Panna bez posagu. Dramat w 4 aktach. Wyd. w: Antologia dramatu rosyjskiego. T. 1. Warszawa: Czytelnik 1952 s. 533-588. Wystawienie: Gdańsk, Teatr Wybrzeże 1954.
13. I. Turgieniew: Szlacheckie gniazdo. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 215 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1953, wyd. 3 1955; wyd. 1 [!] w oprac. J. Trzynadlowskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1955, wyd. 2 tamże 1957; Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej 1985. Przedruk w: I. Turgieniew: Dzieła wybrane. T. 2. Warszawa1966; I. Turgieniew: Dzieła wybrane. T. 1. Warszawa 1981.
14. C. Goldoni: Awantura w Chioggi. Komedia w 3 aktach. Wystawienie: Kraków, Teatr Młodego Widza 1953. Wyd. w: C. Goldoni: Komedie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957 s. 437-545.
15. M. Gorki: [Opowiadania]. W: M. Gorki: Pisma. T. 1, 2, 7. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954. Por. Prace redakcyjne poz. .
Tu w przekł. J. Jędrzejewicza m.in.: w t. 1: Makar Czudra [zob. poz. ]; w t. 7: Baśnie włoskie [zob. poz. ].
16. M. Kociubyński: Utwory wybrane. T. 1-2. Wstęp: M. Jakóbiec. Warszawa: Czytelnik 1954, 333 + 301 s.

Zawartość

Zawiera m.in. powieść Fatamorgana [poz. ].
17. A. Ostrowski: Ostatnia ofiara. Komedia w 5 aktach. Wystawienie: Warszawa, Teatr Ateneum 1954. Wyd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 207 s.
18. K. Gorbunow: Lody ruszyły. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1955, 528 s. Wyd. nast. tamże 1956.
Z przedmową M. Gorkiego pt. Dobra książka.
19. K. Paustowski: Bieg czasu. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1955 [właśc. 1956], 263 s. Wyd. 2 tamże 1959.
20. H. Heine: Szkice o Anglii; Listy z Helgolandu; Dziewięć lat później. W: H. Heine: Dzieła wybrane. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956 s. 202-312; 341-346.
21. E. Kazakiewicz: Serce przyjaciela. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1956, 277 s.
22. G.E. Lessing: Emilia Galotti. Tragedia w 5 aktach. Wystawienie: Białystok, Teatr im. A. Węgierki 1956. Wyd. w: G.E. Lessing: Dzieła wybrane. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959 s. 171-296.
23. P.C. de Ch. Marivaux: Miłość sympatyczna. Komedia w 3 aktach. Wystawienie: Gniezno, Teatr im. A. Fredry 1957.
24. C. Goldoni: Dziedzic. Komedia w 3 aktach. Wyd. w: C. Goldoni: Komedie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957 s. 129-215. Por. Prace redakcyjne poz. . Wystawienie: Łódź, Teatr Nowy 1995.
25. C. Goldoni: Sługa dwóch panów. Komedia w 3 aktach. Wystawienie: Kalisz, Teatr im. W. Bogusławskiego 1957.
26. P. Fiodorow: Niebieski szczyt. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1958, 487 s.
27. M. Kolcow: Luty w marcu. Szkice i felietony. Warszawa: Iskry 1959, 256 s.
28. M. Bułhakow: Ucieczka. (Osiem snów). Sztuka w 4 aktach. Dialog 1960 nr 1 s. 35-70. Wystawienie: Bydgoszcz, Teatr Ziemi Pomorskiej 1960.
29. C. Gozzi: Kruk. Baśń teatralna. Wystawienie: Łódź, Teatr Nowy 1960.
30. W. Katajew: Złote pióro. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1960, 284 s.
31. M. Maklarski, D. Holendro: Skradziony talizman. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1960, 195 s.
32. A. Ostrowski: Szalone pieniądze. [Komedia w 3 aktach]. Polskie Radio 1960.
33. L. Pirandello: Tak jest, jak się państwu zdaje. [Sztuka w 3 aktach]. Wyd. w: L. Pirandello: Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960 s. 203-294. Wystawienie: pt. Tak jest, jak się wam zdaje. Toruń, Teatr Ziemi Pomorskiej 1958. Wyd. nast. w: L. Pirandello: Wybór dramatów. Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1978 s. 245-360.
34. L. Pirandello: Żeby wszystko było jak należy. [Sztuka w 3 aktach]. Wyd. w: L. Pirandello: Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960 s. 399-495. Wystawienie: Warszawa, Teatr Dramatyczny 1973.
35. T. Szewczenko: Przejażdżka z przyjemnością i nie bez morału. [Opowiadanie]. Przeł. [z rosyjskiego] oraz przypisami i posłowiem opatrzył J. Jędrzejewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 210 s. Wyd. 2 Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1983.
36. A. Arbuzow: Irkucka historia. Dramat w 2 częściach. Wystawienie: Wrocław, Teatr Dramatyczny 1961. Wyd. w: Teatr radziecki. Antologia. T. 4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967 s. 237-340.
37. A. Arbuzow: Kochani ludzie. [Utwór dramatyczny]. Przekł. powst. w 1961.
Przekład na zlecenie Zespołu do Spraw Teatru Ministerstwa Kultury i Sztuki (informacja od tłumacza).
38. A. Arbuzow: Stracony syn. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: radiowe: Polskie Radio 1961; telewizyjne: Telewizja Polska 1974.
39. F. Dostojewski: Idiota. Powieść w 4 częściach. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 694 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1971, wyd. 3 1977, wyd. 4 1979. Przedruk w: F. Dostojewski: Dzieła wybrane. T. 2. Warszawa 1984 , tamże w wyd. 2. t. 3 1987.

Adaptacje

telewizyjne

Telewizja Polska 1986.

sceniczne

Wystawienie: Warszawa, Teatr Współczesny 1968.
40. C. Goldoni: Nowe mieszkanie. Komedia. Przekł. powst. 1961.
Przekład na zlecenie Zespołu do Spraw Teatru Ministerstwa Kultury i Sztuki (informacja od tłumacza).
41. A. Labriola: O materializmie historycznym; O tak zwanym kryzysie marksizmu. Wyd. w: A. Labriola: Szkice o materialistycznym pojmowaniu dziejów. Warszawa: Książka i Wiedza 1961 s. 85-267.
42. W. Niekrasow: Kira. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 126 s.
43. K. Paustowski: Romantycy. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1961, 269 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1966; wyd. 2 [!] Warszawa: Książka i Wiedza 1979.
44. B. Reizow: Flaubert. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 528 s.
45. J. Smuul: Lea. [Dramat w 3 aktach]. Dialog 1961 nr 8 s. 70-92.
46. W. Iwanow: Chmiel, czyli na spotkanie jesiennych ptaków. (Wspomnienia z podróży). Literatura Radziecka”, Moskwa 1962 nr 10 s. 5-75.
47. [W. Janczewskij] W. Jan: Ognie na kurhanach. Powieść historyczna. Posłowie: J. N. Borozdin. Warszawa: Iskry 1962, 323 s.
48. A. K. Tołstoj: Książę Srebrny. [Powieść]. Przekł., posłowie i przypisy: J. Jędrzejewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 435 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1975; wyd. 3 Warszawa: „Współpraca” 1987.
49. F. Dostojewski: Wieś Stiepanczykowo i jej mieszkańcy. Z notatek nieznajomego. [Opowiadanie]. Druk w: F. Dostojewski: Białe noce i inne opowiadania 1848-1859. Warszawa 1963 s. 382-598.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: J. Krassowski. Wystawienie: Wrocław, Teatr Polski 1966.
pt. Jego ekscelencja błazen. Adaptacja: B. Dąbrowski. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1966.
50. L. Leonow: Mrs. Eugenia Iwanowna. [Powieść]. Literatura Radziecka”, Moskwa 1964 nr 5 s. 3-58. Wyd. osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 109 s.
51. S. Aleszin: Dyplomata. [Sztuka w 4 aktach]. Przekł. powst. w 1967. Wystawienie: Zielona Góra, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego 1967.
Informacja: „Biuletyn Ministerstwa Kultury i Sztuki1967 nr 5 s. 39.
52. A. Kapler: Lenin w październiku. [Scenariusz filmowy]. Literatura Radziecka”, Moskwa 1967 nr 8 s. 3-46.
53. M. Gorki: Baśnie włoskie. [Opowiadania]. Warszawa: Książka i Wiedza 1968, 151 s. Zob. poz. .
54. M. Gorki: Makar Czudra. Opowiadanie. Warszawa: Książka i Wiedza 1968, 102 s. Zob. poz. .
55. R. Gamzatow: Mój Dagestan. [Opowieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 206 s.
56. J. Gucała: Jabłka z jesiennego sadu. [Opowiadanie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1971, 109 s.
57. T. Szewczenko: Artysta. [Opowiadanie]. Przeł. [z rosyjskiego] J. Jędrzejewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1975, 157 s.
58. T. Szewczenko: (Polâkam) = (Do Polaków). [Wiersz]. Przekł. powst. przed 1975. Wyd. z komentarzem Z. Siatkowskiego Kraków: Uniwersytet Jagielloński 1994, [8] s.
59. W. Popow: Zdobędziesz w walce. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1976, 424 s.
60. T. Szewczenko: Muzykant. [Opowiadanie]. Przeł. [z rosyjskiego] J. Jędrzejewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1977, 99 s.
61. T. Szewczenko: Kapitanowie. [Opowiadanie]. Przeł. z rosyjskiego J. Jędrzejewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1978, 86 s.
62. T. Szewczenko: Księżna; Warnak. [Opowiadania]. Przeł. z rosyjskiego J. Jędrzejewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1979, 91 s.
63. T. Szewczenko: Nieszczęśliwy. [Opowiadanie]. Przeł. z rosyjskiego J. Jędrzejewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1980, 78 s.
64. T. Szewczenko: Najmitka. [Opowiadanie]. Przeł. z rosyjskiego J. Jędrzejewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1981, 100 s.

Prace redakcyjne

1. C. Goldoni: Komedie: Sługa dwóch panów; Dziedzic; Mirandolina; Gbury; Awantura w Chioggi; Wachlarz. [Przeł.:] Z. Jachimecka, J. Jędrzejewicz, J. Iwonkiewicz. Wstęp: M. Brahmer. [Oprac. i] posł.: J. Jędrzejewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957 699 s. Zob. Przekłady poz. 8, 13, 22.

Nagrody

Nagroda za przekład i opracowanie przyznana przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach w 1957.
2. Radom. Szkice z dziejów miasta. Red. J. Jędrzejewicz. Warszawa: Arkady 1961, 234 s.
3. T. Szewczenko: Poezje wybrane. Wybór i wstęp: J. Jędrzejewicz. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972, 116 s.
4. A. Twardowski: Poezje wybrane. Wybór i wstęp: J. Jędrzejewicz. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974, 119 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1953, 1964, 1965.

Wywiady

Wyprawy w gąszcz cudzych myśli. Rozm. A. Popławski. Przyjaźń 1964 nr 21.

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1975wyd. 1978 (J. Chudek).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (M. Brykalska).

Ogólne

Artykuły

D. Kułakowska, J. Włodarek: Jerzy Jędrzejewicz – Humanista i jego dzieło (1902-1975). Przegląd Humanistyczny 1976 nr 11.
J. Łoziński: Rozkochany w bratnich literaturach. Literatura Radziecka 1977 nr 11.
T. Pačovski: Eži Endžeevič – perekladač poezij Tarasa Ševčenka. Naša Kul'tura”, Warszawa 1977 nr 3.
I. Šapoval: Naš pol's'kij drug. Vitčyzna”, Kijów 1979 nr 3.
T. Pačovski: Eži Endžeevič populârizator ukraïns'kï literaturi v Narodnij Pol'ši. „Naša Kul'tura”, Warszawa 1982 nr 7; 1983 nr 1, 2.
[A. Serednicki] A. Verba: Do juvìleju Eži Endžeeviča. Ukraïns'kij Kalendar 1982.

Noce ukraińskie

A. Klyška. „Polymja”, Mińsk 1966 nr 11.
Z. Markiewicz. „Wiadomości”, Londyn 1966 nr 33.
S. Zieliński. „Nowe Książki1966 nr 16.
W. Besoushko. „Canadian Slavic Studies”, Montreal 1967 nr 3.
S. Kozak. „Dnipro”, Kijów 1967 nr 3.

Zwycięstwo pokonanych

M. Danilewicz Zielińska. Kultura”, Paryż 1976 nr 7/8.