BIO

Urodzona 1 marca 1902 w Łapach; córka Antoniego Zwierzyńskiego, pracownika kolejowego, i Aleksandry z Dietrichów. W 1908, w związku ze służbowym przeniesieniem ojca, przeprowadziła się wraz z rodziną do Warszawy, gdzie od 1912 uczęszczała do gimnazjum Józefy Gagatnickiej (przerywając dwukrotnie naukę z powodu gruźlicy). Debiutowała jako dramatopisarka w 1917 poematem dramatycznym pt.Bezimienni, ogłoszonym w „Jednodniówce Czerwonego Krzyża”. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 pracowała w czołówce frontowej szpitala wojskowego. W tymże roku wyszła za mąż za Jerzego Mariana Jeżewskiego, oficera Wojska Polskiego (po demobilizacji inspektora Zakładów Opiekuńczych w Komisariacie Rządu w Warszawie). W 1927 jako eksternistka zdała maturę i podjęła studia z zakresu psychologii, filozofii i historii na Uniwersytecie Warszawskim. W 1931 otrzymała absolutorium z filozofii i rozpoczęła pracę w teatralnym Instytucie Reduta Juliusza Osterwy, gdzie pełniła funkcję sekretarza zarządu (tzw. Kapituły) oraz opiekowała się biblioteką i archiwum. Opracowywała także analizy psychologiczne przygotowywanych do wystawienia dramatów (m.in.: Horsztyński Juliusza Słowackiego i Pierścień Wielkiej Damy Cypriana Kamila Norwida). Od 1934 pisała sztuki oraz tłumaczyła i adaptowała utwory dla Teatru Szkolnego, zorganizowanego przy Reducie. Współpracowała z radiem jako autorka słuchowisk dla dzieci. W 1937 rozpoczęła systematyczną naukę klasycznej greki pod kierunkiem prof. Władysława Witwickiego. Publikowała nadto wiersze i artykuły m.in. w piśmie „Kobiety w Pracy” (1938-39). W 1939 została członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich). W czasie okupacji niemieckiej przebywała w Warszawie. Kontynuowała twórczość literacką, pisząc opowiadania i utwory dramatyczne dla młodzieży oraz działała w oświacie konspiracyjnej. Po upadku powstania warszawskiego przebywała w Skierniewicach, a następnie w Wyborowie pod Łowiczem. Kilkakrotnie podejmowała próby przedostania się do Warszawy i odzyskania ukrytych w piwnicy jej warszawskiego domu rękopisów prof. Władysława Witwickiego. Po wojnie zamieszkała w Konstancinie. Pracowała w Teatrze Lalki i Aktora „Baj” w Warszawie, w którym pełniła funkcję kierownika literackiego i w 1946-50 w Ministerstwie Kultury i Sztuki jako radca Departamentu Twórczości Artystycznej. Nawiązała w 1947 współpracę z pismem „Meander”; przez następne lata zamieszczała na łamach tego miesięcznika artykuły popularno-naukowe oraz przekłady poetów greckich i łacińskich. Była członkiem Polskiego Towarzystwa Filologicznego i uczestniczyła w działalności przekładowej Sekcji Czytania Autorów Greckich Koła Warszawskiego tej organizacji. W 1950 przeprowadziła się do Chylic, a stamtąd do Warszawy, gdzie ponownie objęła kierownictwo literackie Teatru Lalki i Aktora „Baj”. W 1954 należała do Sodalitas Crocodiliana, nieformalnego stowarzyszenia filologów klasycznych – wykładowców i pracowników Uniwersytetu Warszawskiego; w czasie spotkań odbywających się w warszawskiej kawiarni Krokodyl, posługiwała się żartobliwym pseudonimem Praxilla. Od 1957 była członkiem zespołu redakcyjnego „Teatru Lalek”, publikowała w tym piśmie liczne recenzje teatralne (1957-58, 1960-62). Przez trzy lata sprawowała kierownictwo audycji radiowych pt. Wieczory antyczne, poświęconych literaturze greckiej i łacińskiej (ok. 1957-59). W 1959 otrzymała nagrodę Centralnej Komisji Koordynacyjnej przy Ministerstwie Kultury i Sztuki za działalność literacką i teatralną. W 1963 zakończyła etatową pracę zawodową i zajęła się wyłącznie działalnością literacką, głównie tłumaczeniami literatury greckiej. W 1976 otrzymała nagrodę Polskiego PEN Clubu za przekład Iliady Homera. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974). Zmarła 31 sierpnia 1979 w Warszawie; pochowana na cmentarzu w Skolimowie.

Twórczość

1. Bezimienni. Poemat dramatyczny w 3 aktach. Jednodniówka Czerwonego Krzyża 1917. Prapremiera: Teatr 5. Pułku Legionów 1917.

Informacja od autorki.

2. Krakus i Wanda. Poemat dramatyczny w 4 aktach. Powst. 1925. Polskie Radio (z muzyką J. Maklakiewicza) ok. 1937.

Informacja: L. Simon: Bibliografia dramatu polskiego. T. 1. Warszawa 1971; informacja o emisji radiowej od autorki.

Nagrody

Wyróżnienie w konkursie Ministerstwa Kultury i Sztuki, Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie i Państwowego Teatru Lalek „Pleciuga” na sztukę o tematyce historycznej w 1972.

3. Bracia. Dramat w 3 aktach. Powst. 1926.

Informacja: L. Simon por. poz. .

4. Mieszko, królewicz polski. Tragedia w 3 aktach. Powst. 1932.

Informacja: L. Simon por. poz. .

5. Podanie o Piaście. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Instytut Reduta 1936. Wyd. pt.: Podanie o Piaście. Trzy obrazy. Muzyka: [J. Maklakiewicz] F. Izbicki. Uwagi wstępne: M. Dulęba. Lwów: Książnica Atlas 1938, 86 s. Wyd. nast.: Wrocław: Książnica Atlas 1948.

6. Stajenka betlejemska. Sześć obrazów. Muzyka: J. Maklakiewicz. Polskie Radio 1936-1937. Wyd.: Muzyka: [J. Maklakiewicz] F. Izbicki. Lwów: Książnica Atlas 1938, 109 s. Wyd. nast. Wrocław: Książnica Atlas 1948.

Informacja o emisji radiowej od autorki.

7. O mój rozmarynie. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Wojska 1937.

Informacja: L. Simon por. poz. .

8. Żaki krakowskie. Sztuka w 4 aktach. Prapremiera: Warszawa, Instytut Reduta 1937. Wyd. 1939.

Wg inf. autorki cały nakład zniszczony.

9. Klejnoty Izwany. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1938. Rękopis.

Informacja: L. Simon por. poz. .

10. Leśne dziwy. Sztuka dla dzieci. Prapremiera: Warszawa, Teatr Lalki i Aktora „Baj 1947.

Informacja w: W kręgu warszawskiego „Baja”. Warszawa 1978, s. 184.

11. Wiersze niemodne. Warszawa: E. Kuthan 1947, 79 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Warszawa 1944-1945; Twórczość; Teatr; Refleksje; Miniatury.

12. Dorotka. [Opowiadanie dla dzieci]. Kraków: Wydawnictwo Książek Popularnych 1949, 40 s.

13. Margo włóczęga. [Opowieść dla dzieci]. Kraków: Wydawnictwo Książek Popularnych 1949, 16 s.

14. Czerwony Kapturek. [Bajka dla dzieci]. Kraków: M. Kot 1950, 16 s.

15. Kopciuszek. [Bajka dla dzieci]. Kraków: M. Kot 1950, [12] k. Por. poz. .

16. Królewna Śnieżka. [Bajka dla dzieci]. Kraków: M. Kot 1950, 24 s.

17. Maciusiowa fujarka. [Bajka dla dzieci]. Kraków: M. Kot 1950, [8] k.

18. O Kacperku Warszawiaku. [Bajka dla dzieci]. Kraków: M. Kot 1950, [8] k.

19. Śpiąca królewna. [Bajka dla dzieci]. Kraków: M. Kot 1950, 22 s.

20. Jesień. [Wiersz dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia [1951], [6] k.

21. Kopciuszek. [Sztuka dla dzieci]. Prapremiera: Warszawa, Teatr „Bajka 1953. Wersja zmienione, [współautorka:] S. Kornecka-Cybulska. Prapremiera: Toruń, Teatr Objazdowy „Gnom 1954. Por. poz. .

Informacja o wystawieniu w 1953 od autorki.

22. Pan Twardowski. [Sztuka dla dzieci]. Prapremiera: pt. Sława Mistrza Twardowskiego. Warszawa, Teatr Lalki i Aktora „Baj 1954. Druk „Teatr Lalek” 1957 nr 1 s. 31-42. Wyd. wspólnie z: W. Chotomska: Dzieci pana astronoma pt.: Pan Twardowski; Dzieci pana astronoma. Widowiska lalkowe. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury 1972, 230 s.

Sztuka grana także pt.: Mistrz Twardowski.

23. Sekutnica i czarodziej. Sztuka w 3 aktach. Powst. 1954.

Informacja od autorki.

24. Kwiaty Idalki. [Sztuka dla dzieci]. Powst. 1955.

Informacja od autorki.

25. Legenda Bałtyku. Libretto operowe. [Współautorka:] W. Szalay-Groele. Muzyka: F. Nowowiejski. Prapremiera: Poznań, Opera im. St. Moniuszki 1955.

Przekłady

niemiecki

Ostseelegende. Berlin 1959, powielone.

26. O Jaśku Złotniku i o Burmistrzance. [Sztuka dla dzieci]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Lalki i Aktora „Baj 1956. Druk pt. O Jaśku złotniku i pięknej burmistrzance. W: Polskie sztuki dla teatru lalek. T. 1. Łódź 1984 s. 87-148.

Sztuka wystawiana także pt. O Jaśku Złotniku.

27. Baśń o złotym potworze. [Sztuka dla dzieci]. Prapremiera: Szczecin, Teatr Lalek „Pleciuga 1959.

28. Dzień dziecka. [Wiersz]. Warszawa: Wspólna Sprawa 1960, [16] k.

29. Morskie echa. [Sztuka dla młodzieży w 4 aktach]. Powst. ok. 1960.

Maszynopis w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

30. Marek z Grzesiem idą w świat. [Wiersz]. Warszawa: Wspólna Sprawa 1961, [10] k.

31. Chłop i diabeł. [Sztuka dla dzieci]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Lalki i Aktora „Baj 1962. Wyd. pt. Chłop i diabeł. Sztuka dla teatru lalek. Wskazówki inscenizacyjne: J. Dargiel. Scenografia: Z. Czechlewska-Ossowska. Muzyka: F. Rybicki. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury 1973, 105 s.

32. Przygody warszawskiego misia. [Sztuka dla dzieci]. Prapremiera: Łódź, Teatr Lalek „Arlekin 1968.

33. Na wiślanym brzegu. (Sztuka w 3 obrazach). [Warszawa:] „Nasz Klub”, Zarząd Główny Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej, Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa-Książka-Ruch, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Centralny Ośrodek Kultury 1974, 39 s.

Przekłady i przeróbki

W. Shakespeare: Wieczór trzech króli. [Komedia]. Przeł. K. Jeżewska. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1933.
Informacja od autorki.
H. Ch. Andersen: Królowa Śniegu. Adaptacja sceniczna pt. Zmarznięte serce. Baśń w 6 obrazach: K. Jeżewska. Wystawienie: Warszawa, Instytut Reduty 1934. Wyd. pt. Zmarznięte serce. 6 obrazów. Z muz. J. Maklakiewicza. Wrocław: Książnica Atlas 1948, 63 s. Wersja zmienione pt. Królowa Śniegu. Adaptacja wg E. Szwarca: J. Dargiel, K. Jeżewska. Prapremiera: Warszawa, Teatr Lalki i Aktora „Baj 1959. Przedruk w: Baśnie Andersena na scenie. Warszawa 1952 s. 371-435.

Wystawienia następne

Wystawiane też pt. Królowa Śniegu.
Informacja o wystawieniu w 1934: L. Simon por. Twórczość poz. .

Przekłady

niemiecki

Die Schneekönigin. Leipzig 1964.
W. Shakespeare: Hamlet. [Tragedia]. Przeł. K. Jeżewska. Powst. 1935.
Informacja: „Rocznik Literacki 1979wyd. 1983 (A. Biernacki).
R. Kipling: Księga dżungli. Adaptacja sceniczna: K. Jeżewska. Powst. 1937. Rękopis.
Informacja: L. Simon por. Twórczość poz. .
H. Ch. Andersen: Brzydkie kaczątko. Adaptacja sceniczna: K. Jeżewska. Muzyka: J. Dobrzański. Wystawienie: Katowice Teatr Lalkowy Ateneum 1950. Przedruk w: Baśnie Andersena na scenie. Warszawa 1952 s. 117-192.

Nagrody

Nagroda w konkursie Ministerstwa Kultury i Sztuki na pełnospektaklowy utwór sceniczny dla teatru lalek w 1951.
D. Gabe: Ptasie piórka. [Wiersze]. Przeł. K. Jeżewska. Mikołów: Książnica Śląska 1950, [12] k.
H. Ch. Andersen: Calineczka. Adaptacja sceniczna pt. Paluszka: K. Jeżewska. Muzyka: J. Dobrzański. Wystawienie: Warszawa, Teatr Objazdowy „Gnom 1951. Wyd. pt.: Calineczka. Baśń dramatyczna w 4 aktach. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskich Ruchów Artystycznych 1958, 74 s. Wyd. nast.: Gdańsk: Wojewódzki Ośrodek Kultury 1979, 19 s. Przedruk pt. Maja w: Baśnie Andersena na scenie. Warszawa 1952 s. 223-305.

Wystawienia następne

Wystawiane także pt.: Maja; Zagubiony elf; Królowa elfów.

Przekłady

czeski

Galinečka. [Przeł.] D. Jedličková. Praha 1963, 107 s.
Antologia poezji polsko-łacińskiej. 1470-1543. Wstęp i oprac.: A. Jelicz. Przeł.: K. Jeżewska i E. Jędrkiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 342 s. Wyd. nast. zmienione Szczecin: Glob 1985.

Zawartość

Tu w przekładzie K. Jeżewskiej: Filip Kallimach; Aesticampianus Starszy; K. Celtis; M. Hussowski: O zwycięstwie najjaśniejszego władcy i pana, Zygmunta; A. Krzycki: Zając schwytany na polowaniu przez Bonę; J. Dantyszek: Do Grynei.
H. Ch. Andersen: Dzikie łabędzie. Sztuka w 5 obrazach. Adaptacja sceniczna: K. Jeżewska. Wystawienie: Warszawa, Teatr Młodej Warszawy 1956. Wyd. z muzyką J. Borzyma. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1960, 99 s.
F. Molnár: Chłopcy z Placu Broni. Sztuka w 8 obrazach. [Adaptacja sceniczna i] uwagi inscenizacyjne: K. Jeżewska. Uwagi reżyserskie: Z. Kopalko. Dekoracje i uwagi scenograficzne: M. Kochanowicz. Muzyka: J. Dargiel. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskich Ruchów Artystycznych 1958, 86 s.
G. Rodari: Błękitna strzała. [Utwór dramatyczny]. Przekł. i adaptacja: K. Jeżewska. Wystawienie: Łódź, Teatr Arlekin 1963. Adaptacja radiowa: Polskie Radio 1969.
W. M. Thackeray: Pierścień i róża. Przeł. K. Jeżewska. Adaptacja sceniczna: K. Jeżewska. Wystawienie: Warszawa, Teatr Klas. Scena „Widziadło 1967.
Homer: Iliada. Przekł. i adaptacja radiowa pt.: Śmierć Hektora: K. Jeżewska. Polskie Radio 1971.
M. Konopnicka: O Janku Wędrowniczku. Adaptacja sceniczna: K. Jeżewska. Prapremiera: Warszawa, Teatr Lalki i Aktora „Baj 1971.
Apuleus: Amor i Psyche. Adaptacja sceniczna: K. Jeżewska. Prapremiera: Wałbrzych, Teatr Lalek 1972.
Homer: Iliada. Wyd. 12 zmienione. Przeł. [z grec.] K. Jeżewska. Wybór, wstęp i komentarz: J. Łanowski. Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1972, LXXXIX, 524 s. Biblioteka Narodowa II, 17. Wyd. nast.: wyd. 13 nowe zupełne tamże 1981 [właśc. 1982], wyd. 4 (2 nowe zupełne) tamże 1986, wyd. 3 [!] zupełne Warszawa: Prószyński 1999.

Wyd. w wyborze: Wstęp i przypisy: V. Krawczyk-Wasilewska. Warszawa: Kama 1996.

Prace edytorskie

1. W. Witwicki: Zbiorowe wydanie spuścizny piśmienniczej. [Wyd.] K. Jeżewska. T. 1-23. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1957-1963.
W poszczególnych tomach słowo od wydawcy autorstwa K. Jeżewskiej.
Wydano częściowo z rękopisów odnalezionych przez K. Jeżewską na przełomie 1944/1945.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1955.

Autor o sobie

K. Jeżewska: Teatr Szkolny „Reduty. W: O zespole „Reduty1919-1939. Warszawa 1970 s. 294-309.
K. Jeżewska: Dawni redutowcy w „Baju. W: W kręgu warszawskiego „Baja. Warszawa 1978 s. 127-31.

Wywiady

Anax andron Agamemnon. Rozm. W. Krzemińska. Zwierciadło 1972 nr 30.

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1979wyd. 1983 (A. Biernacki).

Ogólne

Artykuły

H.: Kazimiera Jeżewska, poetka polska i słowiańska. Kobiety w Pracy 1939 nr 5/6 s. 18.

Podanie o Piaście

A. Maliszewski: Z teatru. Teatr w Szkole 1935/36 nr 7.

Wiersze niemodne

W. Maciąg. „Tygodnik Powszechny1948 nr 24.
A. Nowicki: Alchemik i Mefisto. Meander 1980 nr 5/6.

Chłop i diabeł

H. Ładosz: Nie taki diabeł straszny... Teatr Lalek 1962 nr 22.

Homer: Iliada

A. Świderkówna: Mniejsza o tłumacza...? Literatura 1973 nr 37.
S. Kołodziejczyk. „Rocznik Literacki 1972” wyd. 1974.