BIO

Urodzony 9 maja 1938 w Warszawie; syn Edwarda Jerzyny, księgowego, i Marianny z domu Zaród. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie, a po upadku powstania warszawskiego na wsi w pobliżu Gopła. Po zakończeniu wojny uczęszczał do szkoły podstawowej we wsi Sadlno (powiat radziejowski) i do szkoły średniej w Pruszkowie (matura w 1956). Następnie do 1960 studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Mieszkał w Milanówku. Debiutował w 1957 wierszami Cyrk i Sprawy nie mające końca, opublikowanymi w „Nowej Kulturze” (nr 29). W 1959-70 był stałym współpracownikiem „Współczesności”. Otrzymał Ogólnopolską Nagrodę Młodych za rok 1960 i nagrodę m. Warszawy za rok 1961. W 1962 został członkiem Koła Młodych przy Związku Literatów Polskich (ZLP) w Warszawie. Był jednym z współtwórców grupy literackiej Orientacja Poetycka „Hybrydy”. W 1963-70 pracował w dziale poetyckim redakcji tygodnika „Kultura”. W 1964 został członkiem ZLP, a w 1965 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Wiersze, artykuły, recenzje i przekłady (z literatury bułgarskiej, jugosłowiańskiej, rosyjskiej, rumuńskiej i węgierskiej) publikował m.in. w czasopismach: „Tygodnik Kulturalny” (1962-67), „Stolica” (1962-67), „Materiały Repertuarowe” (1964-72), „Orientacja” (1966-69), „Poezja” (od 1966), „Życie Literackie” (1966-72), „Głos Nauczycielski” (1968-69; tu liczne recenzje), „Płomyczek” (1968-85), „Scena” (1970-77). Brał aktywny udział w działalności stołecznych i prowincjonalnych klubów literackich. Był laureatem kilku konkursów poetyckich. W 1968 otrzymał nagrodę Ministra Obrony Narodowej w dziedzinie małych form literackich. W tymże roku nawiązał współpracę z Polskim Radiem i Telewizją jako autor poetyckich słuchowisk i widowisk telewizyjnych. W 1978 został współpracownikiem redakcji pisma „Integracje”, w 1982Przeglądu Tygodniowego”, a w 1986 redaktorem miesięcznika „Liryka”. W 1987-90 pracował w Młodzieżowej Agencji Wydawniczej jako konsultant do spraw wydawniczych. Za całokształt twórczości otrzymał w 1980 nagrodę Pierścienia, a w 1989 nagrodę pisma „Poezja”. Publikował na łamach „Przeglądu Tygodniowego” felietony pt. Przygody pojęć. Współtworzył Spółdzielnię Wydawniczą „Anagram” (od 1994 przewodniczący Rady Nadzorczej i główny konsultant programowy). Pisał stałe felietony w „Głosie Ziemi Puławskiej” (1999-2001), „Okolicach Poetów” (od 2000), „Regionach” (Elbląg, 2000-03), „Głosie Mieszkańców” (od 2000) i „Panoramie Południa” (2005). Opiekował się Kołem Młodych przy ZLP (2000-04). W 2003 przeszedł na emeryturę. Zmarł 29 listopada 2010 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim

Twórczość

1. Lokacje. [Wiersze]. Warszawa: Iskry 1963, 80 s.

Zawartość

Cykle: Lokacje; Przestrzeń wygasająca.

2. Kwiecień. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 63 s.

3. Realność. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 91 s.

4. Jawa czy sen. [Widowisko poetyckie]. Prapremiera: Polskie Radio 1968. „Materiały Repertuarowe” 1968 nr 1 s. 65-84. Przedruk zob. poz. .

5. Księżyc w ruinach. [Poemat sceniczny]. Prapremiera radiowa: Polskie Radio 1968; telewizyjna: Telewizja Polska 1977. Druk „Materiały Repertuarowe” 1969 nr 2 s. 55-61. Przedruk zob. poz. .

6. Coraz słodszy piołun. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1970, 68 s.

7. Iskrą tylko... [Poemat dramatyczny]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Dramatyczny 1971. Druk pt. Iskrą tylko. Poemat dramatyczny na 40-lecie Powstania Warszawskiego. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1984, [104] s.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: E. Skrzynecka. Polskie Radio 1985.

8. Fromborska baszta. Sztuka w 6 odsłonach. „Materiały Repertuarowe1972 nr 4 s. 27-42. Polskie Radio 1973.

9. Wśród drzew. [Wiersze]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, [16] k. Wyd. 2 tamże 1980.

10. Bo myśl z siebie zaczętą... [Wiersze]. Warszawa 1974, 23 s. Generacje Seria IV, 2.

11. Małe rapsody. [Autorzy:] Z. Jerzyna i K. Gąsiorowski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1974, 61 s.

Zawartość

Tu Z. Jerzyny: Orzeł [wiersz z poz. ]; Jawa czy sen [poz. ]; Polskie cmentarze. [Wiersz]; Księżyc w ruinach. [poz. ].

12. Modlitwa do powagi. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1974, 56 s.

13. Erotyki. Warszawa: Iskry 1976, 73 s. Wyd. nast. Warszawa: Oficyna Wydawnicza im. T. Peipera 1991.

14. Przesłanie. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 74 s.

Tu m.in. cykl: Tryptyk polski.

15. Wiersze wybrane. Warszawa: Czytelnik 1980, 325 s.

16. Poezje wybrane. Wstęp i wybór autora. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1984, 145 s.

17. Moment przesilenia. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1988, 85 s.

18. Wędrówka w słowie. Rozważania o poezji. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1988, 239 s.

Zawiera fragmenty esejów, notatki z lektur, refleksje, utwory poetyckie.

19. Nonsensy i używki. Współczesne anegdoty ze sfer artystycznych. [Współautor:] M. Kasz. Warszawa: ROK Corporation 1992, 110 s.

20. Pieczęcie. [Wiersze]. Warszawa: Anagram 1993, 43 s.

21. A potem już nie. [Wiersze]. Wybrał i wstępem opatrzył Z. Jerzyna. Warszawa: Anagram 1998, 222 s.

22. Czarne oczy wiśni. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Veda 2001, 39 s.

23. Listy do Edyty. [Wiersze]. Warszawa: Anagram 2001, 70 s.

24. Mówią i inne wiersze. Toruń: A. Marszałek 2003, 75 s.

Nagrody

Nagroda im. W. Reymonta przyznana przez Związek Rzemiosła Polskiego w 2004.

25. Katalog życia i śmierci albo przygody pojęć. [Felietony]. Toruń: A. Marszałek 2004, 178 s.

Felietony drukowane na łamach „Przeglądu Tygodniowego” pt. „Przygody pojęć” w 1983-1990.

26. Kto wyprowadzi psa. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny 2004.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Kolęda. Polskie Radio 1968.
Żołnierska dola. Polskie Radio 1970; druk „Materiały Repertuarowe” 1971 nr 1 s. 39-46.
Praca. Polskie Radio 1971.
Światło zielonej rakiety. Polskie Radio 1972.
Kosztele. Polskie Radio 1974.
Gasnące kolory. Polskie Radio 1975.
Opętany przez muzy. Polskie Radio 1975.
Pojednanie. Polskie Radio 1978.
Odejście poety. (Słuchowisko radiowe). Kamena 1981 nr 2 s. 6-7.
Czas bez ciszy. Polskie Radio 2004.
Sieroty po Katyniu. Polskie Radio 2005.

Scenariusze telewizyjne

W marszu strudzeni. Telewizja Polska 1968.
Niobe 43. (Poetyckie widowisko telewizyjne). Kamena 1969 nr 18 s. 12.
Skrzydła u ramion. Materiały Repertuarowe 1969 nr 2 s. 73-81.
Ciemne akordy. Scena 1970 nr 10 s. 27-30.
Widmo nocnej podróży. Telewizja Polska 1970.
Z ruin powstała. Telewizja Polska 1970.
Gorący ślad. Telewizja Polska 1971.
Tryptyk warszawski. Telewizja Polska 1975.

Prace redakcyjne

1. Łamanie słowem. Almanach grupy literackiej „Słowo”. W wyborze Z. Jerzyny i W. Michalskiego. Pod red. H. Radeja. Chełm: Krasnostawski Dom Kultury 1987, 74 s.
2. Poeta jest jak dziecko. Nowe Roczniki. Antologia. Wybór i oprac.: M. Chrzanowski, Z. Jerzyna, J. Koperski. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1987, 428 s.
3. M. Białoszewski: Moja świadomość tańczy. Wybór i wstęp Z. Jerzyny. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1989, 237 s.
4. A. Achmatowa: Pojedynek miłości. W 100 rocznicę urodzin poetki. Wiersze wybrał i wstępem opatrzył Z. Jerzyna. Warszawa: Anagram 1993, 181 s.
5. L. Komaiszko: Motyle na łąkach dzieciństwa. [Wybór wierszy: Z. Jerzyna]. Warszawa: Pod Wiatr 1993, 35 s.
6. A. Lassota: Bez ostatniego kadru. Wstęp i wybór wierszy: Z. Jerzyna. Warszawa: Pod Wiatr 1993, 39 s.
7. J. Lechoń: Popiół i kwiat. Wybrał i wstępem poprzedził Z. Jerzyna. Warszawa: Wydawnictwo Bohdana Wrocławskiego 1994, 253 s.
8. O. Mandelsztam: Czarnym słońcem oślepiony. [Wiersze]. Wybrał i wstępem opatrzył Z. Jerzyna. Warszawa: Wydawnictwo Bohdana Wrocławskiego 1994, 207 s.
9. J. Kochanowski: Dzbanie mój pisany. [Wiersze]. Wybrał i wstępem opatrzył Z. Jerzyna. Warszawa: Anagram 1996, 221 s.
10. J. Kochanowski: Odprawa posłów greckich; Treny; Fraszki. Wybór, oprac. i posłowie: Z. Jerzyna. Warszawa: Anagram 1996, 86 s.
11. Chmury polskie. [Antologia wierszy]. Wybór: H. Fieguth, Z. Jerzyna. Wstępem poprzedził Z. Jerzyna. Warszawa: Veda 1997, [63] s.
12. R.M. Rilke: Godzina powagi. [Wiersze]. Wybrał i wstępem opatrzył Z. Jerzyna. Warszawa: Anagram 1998, 193 s.
13. I. Wilczyńska-Wojtulewicz: Wiosna, lato, jesień, zima. [Wiersze]. Wybór i posłowie: Z. Jerzyna. Warszawa: Fundacja Sztuki na Rzecz Integracji 1998, 104 s.
14. T.J. Maryniak: Aforyzmy dla Ojczyzny. Wyd. i wstępem opatrzył Z. Jerzyna. Warszawa: Nakład autora; Ośrodek Kultury Arsus 1999, 71 s.
15. S. Przybyszewski: Confiteor; Synagoga szatana. Słowo o pisarzu: M. Kuncewiczowa. Wybór tekstów i oprac.: M. Koperska, Z. Jerzyna, A.K. Waśkiewicz. Warszawa: Anagram 1999/2000, 187 s.
16. J. Skrzeczkowski: Krzyże z wody. [Wiersze wybrane]. Wyboru dokonał Z. Jerzyna. Warszawa: Fundacja Sztuki na Rzecz „Integracji 1999, 142 s.
17. Poeci wyklęci. Od Villona do Morrisona. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył Z. Jerzyna. Współpraca: M. Koperska. Warszawa: Anagram 2002, 326 s.
18. K. Zuchora: Odwrócone niebo. [Wiersze]. Wybrał i wstępem opatrzył Z. Jerzyna. Warszawa: Anagram 2004, 239 s.
19. M.K. Sarbiewski: Poezje. Wybrał i wstępem opatrzył Z. Jerzyna. Warszawa: Anagram 2005, 142 s.
20. Poezja nad Dolinką. [Antologia wierszy], Warszawa: Służewski Dom Kultury 2006, 80 s.
21. Liryki o niepodległej. Red.: H. Matusik, Z. Jerzyna, J. Termer. Wołomin: Starostwo Powiatu Wołomińskiego [2007], 112 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN ok. 1970, 2004.

Autor o sobie

Z. Jerzyna: Dziennik poetycki. [Refleksje na temat własnej twórczości]. Poezja 1966 nr 9.

Wywiady

Fragmenty ulotne. [Rozm.] T. Lewandowski. Poezja 1988 nr 4.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (M. Brykalska).

Ogólne

Artykuły

A. K. Waśkiewicz: ... Węzeł języka przed rozpadem chroni. O poezji Zbigniewa Jerzyny. Współczesność 1970 nr 2, przedruk w tegoż: Modele i formuła. Wrocław 1978.
K. Meloch: Raz pokochanie. W tejże: Zaproszenie do kochania. Lublin 1972.
K. Nowicki: Pożegnanie „Wnucząt. W tegoż: Pertraktacje. Warszawa 1973.
A. Nowak: Kreacjonizm Jerzyny, zwycięstwo czy klęska. Nowy Wyraz 1977 nr 10.
J. Melkowski: Jak przeniknąć świat. Poezja 1982 nr 7.
J. Marx: Śpiewam miłosny rytm. (O Zbigniewie Jerzynie). W tegoż: Gry krytyczne. Warszawa 1985.
K. Suchcicka: Dzisiaj tradycja. „Pismo Literacko-Artystyczne1988 nr 1.
W. Klejmont: Klasyk romantykiem podszyty, czyli amplituda ironii i harmonii w liryce Zbigniewa Jerzyny. Poezja 1989 nr 2.
J. Orlikowski: Zbigniew Jerzyna. W tegoż: Radość i dyskoteka. Kraków 1998.
A. Gronczewski: List do Zbigniewa Jerzyny. W tegoż: Bardzo straszny dwór. Pułtusk 1999.

Realność

I. Smolka: Poezja poszukująca. Twórczość 1968 nr 7.
M. Wyka: Kształt realności. Miesięcznik Literacki 1968 nr 12.
A. Gronczewski: Wzór i równanie. Poezja 1969 nr 4.

Przesłanie

S. Barańczak: Zbigniew Jerzyna na tle kosmosu. W tegoż: Książki najgorsze. (1975-1980). Kraków: Wydawnictwo KOS* [Krakowska Oficyna Wydawnicza] 1981 [właśc. 1982], przedruk w tegoż: Przed i po. London 1988.

J. Prevért: Poezje wybrane

P. Dunin: Muszlę ocalić w tym bełkocie morza?Nowe Książki1986 nr 4.

Moment przesilenia

S. Jurkowski: Istotne przesilenie. Życie Literackie 1988 nr 51.

Wędrówka w słowie

M. Kisiel: Na moment przezwyciężyć śmierć. Autograf 1989 nr 10.

Listy do Edyty

S. Jurkowski: Zobaczyłem anioła. Trybuna 2001 nr 82.
R. Tomczyk: Miłość wśród zamętu. Regiony 2001 nr 3/4.

Mówią i inne wiersze

J. Drzewucki: Każdy wiersz pisz tak, jakby był ostatni. Rzeczpospolita 2003 nr 232.
K. Lisowski: Spojrzeć w oczy umarłych. Nowe Książki 2004 nr 3.

Katalog życia i śmierci albo przygody pojęć

L. Żuliński: Jubiler z Ursynowa. Twórczość 2005 nr 2/3.