BIO

Born on 11 July 1926 in Lodz; daughter of the teacher Ignacy Skrobiszewski and Anna, née Sosnowska. After completing advanced secondary education in 1945 in Lodz, she studied Polish philology at the University of Lodz (UŁ) until 1952. She also studied briefly at the Academy of Fine Arts (ASP) in Lodz in 1945/46. During her studies she worked as a proofreader for the weekly "Wieś". She moved to Warsaw in 1950, where she was employed at the Centre for Adult Education (Ośrodek Oświaty Dorosłych), where she developed a textbook for teaching Polish language. In 1951, she worked as a copy editor at the State Publishing Institute (Państwowy Instytut Wydawniczy). In 1955, she published the article Historycy filozofii w roku Mickiewicza (Historians of Philosophy in the Year of Mickiewicz) in the quarterly "Myśl Filozoficzna" (no. 4). Between 1957 and 1960, she was a librarian at primary school no. 7 in Warsaw, and then until 1964 a Polish teacher in a middle school for working adults. She made her debut as a critic of children's literature in 1958 in "Nowa Kultura" (no. 30), with a discussion of Ewa Szelburg-Zarembina's volume Notatki z jednego życia (Notes from One Life). Between 1959 and 1972, she was a regular contributor to "Nowe Książki", where she published reviews and discussions of children's literature (using by-lines including: H.S., hask., and Joanna Sosnowska). She also wrote reviews of children's literature for the periodicals "Wychowanie" (until 1970; she had the regular column Literatura i wychowanie [Literature and Education]) , "Płomyk" (until 1978; regular columns: Wybieramy książki do czytania [Choosing Books to Read], Książki dla was [Books for You], Wśród książek [Among Books]; using the by-line hask), and "Tygodnik Kulturalny" (1966-71). She joined the Polish Writers' Union (ZLP) in 1967. Between 1968 and 1970, she was head of the Section for Literary Programmes for Children and Youth at Polish Radio. In 1971, she was appointed director of the Museum of Children's Books of the City of Warsaw Public Library. Between 1972 and 1981, she was head of the Circle of Friends of Children's and Youth Books at the Warsaw Branch of ZLP (in 1975 it became the Children's and Youth Literature Club). In 1973, she co-founded the Children's Art Biennial in Poznan, serving on its programme board until 1980. She collaborated with the Inter-University Research Centre for Children's and Youth Literature at the Institute of Polish Literature at the University of Warsaw (UW). She gave numerous lectures on the subject of children's literature before retiring in 1978 for health reasons. In 1979, she received the Poznan-based Golden Goats (Złote Koziołki) award and the Honorary Medal of the City of Poznan in recognition of her critical reflections on works for children and youth. She joined the Independent Self-governing Trade Union Solidarity in 1980. During martial law, imposed in December 1981, she helped interned individuals and their families. She was involved in the Primate's Aid Committee for Individuals Deprived of their Freedom and their Families and in the Pastoral Office for Creative Artists. In 1989, she joined the Polish Writers' Association (SPP) and the Polish PEN Club . She was awarded the Medal of the Commission of National Education in 1973 and the Gold Cross of Merit in 1978. She died on 12 July 1989 in Warsaw, where she is buried at the Northern Communal Cemetery. The Library and Museum of Children's Books of the City of Warsaw Library launched the Halina Skrobiszewska Children's Literature Competition in 2009.

Twórczość

1. Kultura życia codziennego i estetyka „na codzień. Zagadnienia wybrane. Program i przewodnik metodyczny. Warszawa: Zarząd Główny Towarzystwa Wiedzy Powszechnej 1960, [2], 19 s. Korespondencyjne Studium Oświaty i Kultury Dorosłych..

2. Brzechwa. Warszawa: Agencja Autorska 1965, 83 s. Sylwetki Współczesnych Pisarzy.

3. Książki naszych dzieci, czyli o literaturze dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wiedza Powszechna 1971, 693 s.

Zawartość

Wstęp. – Literatura dla najmłodszych; Baśnie i podania; Powieści i opowiadania przyrodnicze; Przygody i podróże, czyli od Robinsona po „kryminał” i nową Utopię; Opowieści z dziejów ojczystych i „Żywoty sławnych mężów”; Bardzo dawno czy wczoraj?; Proza psychologiczna i obyczajowa. – Posłowie.

4. Literatura i wychowanie. O literaturze dla starszych dzieci i młodzieży. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973, 362 s. Wyd. 2 tamże 1982.

Zawartość

Zamiast wstępu słów kilka. – Na godziny wychowawcze [dot.: I. Jurgielewiczowa: Niespokojne godziny]; „Nieprzetarty szlak” [K. Salaburskiej, K. Dębnickiego]; Okupacja raz jeszcze – inaczej [dot.: E. Jackiewiczowa: Pokolenie Teresy]; Szukanie drogi w gąszczu [dot.: W. Żółkiewska: Ślady rysich pazurów]; „Życzę ci dobrej drogi”; Książki o młodzieży [dot.: M. Bielicki: Gdzie jesteś, Małgorzato?; Małgorzata szuka siebie; Małgorzaty droga powrotu]; Jak niegdyś dojrzewano? [dot.: M. Kann: Koniec i początek świata; K. Grzybowska: Zuzia i ja, i Franuś]; Wspomnienia dziewcząt [dot.: K. Pająkowa: Ucieczka od zapachu świec; J.B. Górkiewiczowa: I przyszedł dzień]; Jeszcze „Dla dziewcząt” [dot. cyklu książek L.M. Montgomery oraz K. Salaburskiej: Maski]; Rozsądna dziewczyna [dot.: J. Wieczerska: Zawsze jakieś jutro]; Dlaczego „Ania z Zielonego Wzgórza” [L.M. Montgomery]; Współczesna dziewczyna; Literatura dla młodzieży; Ptaszek Jones [E.W. Hildicka]; Pochwała Boya; Wzór społecznej aktywności [dot.: M. Tomaszewska: Gdzie ten skarb?; J. Broszkiewicz: Długi deszczowy tydzień]; Trzeba pielęgnować ambicję; Cudzoziemcy własnej kultury; Swojacy z Warmii i Mazur [dot.: T. Stępkowski: Było to wczoraj]; Jak w życiu; Dla dzieci czy dla licealistów [dot.: K. Siesicka: Zapałka na zakręcie]; Córka chce inaczej [dot.: E. Kobylińska-Masiejewska: Córki chcą inaczej]; „Męska sprawa” [J. Domagalika]; Ciąg dalszy „Męskiej sprawy” [J. Domagalika]; „Stawiam na Tolka Banana” [A. Bahdaja]; Potęga szlagieru [dot. twórczości K. Siesickiej]; Wieś – wstyd, czy radość? [dot. m.in. J.B. Górkiewiczowa: A jednak radość]; Innym jest źle! [dot. twórczości A. Sommerfelta]; Kawałek Polski zagubiony w Azji [dot.: E. Paukszta: Złote korony księcia Dardanów]; Pod wierchami Tatr [dot. tematyki tatrzańskiej w literaturze dla dzieci i młodzieży]; Zawsze pełna niepokoju [dot.: M. Górska: My, samotni, zbłąkani ludzie]; Ważne – w sprawie ludzi [dot. m.in. W. Żółkiewska: Kibice]; „Gazda z Diabelnej” [C. Chlebowskiego]; Czytadło dla dziewczynek [dot.: J. Webster: Tajemniczy opiekun]; Przeciw grupie [dot.: S. Platówna: Tomek, Ewa i inni]; Potrzebna jest wiedza o sobie [dot.: I. Jurgielewiczowa: Wszystko inaczej]; Ucieczki [dot.: S. Biskupski: Morze szumi inaczej; Ślady na dnie]; Wakacyjny i codzienny ekwipunek; Wieś współczesna [dot.: Młode pokolenie wsi Polski Ludowej]; Jagna w Warszawie [dot.: L. Woźnicka: Jagoda w mieście]; Szesnaste lato Hanki [dot.: J.B. Górkiewiczowa: Szesnaste lato Hanki]; „Gdzie mój dom?” [A. Glińskiej]; Edukacja sentymentów [dot.: F.H. Burnett: Mała księżniczka; Tajemniczy ogród]; Czy „dobra pani”? [dot.: K. Allfrey: Penny i dobra wróżka]; Pasje i siła woli [dot.: A. Okońska: Paleta z mazowieckiej sosny]; Chłopcy z charakterem; „Okrutny biegun” [A. i Cz. Centkiewiczów]; W co się bawić? [dot.: M. Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!]; Sensacja z tezą [dot.: H. Rudnicka: Zielona rakieta]; Powtarzamy: Wyszedł z PDM…[dot.: M. Ziółkowska: Szukaj wiatru w polu]; Trudny optymizm [dot.: M. Dubow: Zbieg]; Socjologia dla młodszych [dot.: I. Jurgielewiczowa: Ważne i nieważne]; „Gospoda pod Upiorkiem” [S. Pagaczewskiego]; Literatura znacząca [dot.: B.F. Baastad: Kjersti]; Egzotyczne dzieciństwo [dot.: E. Nesbitt: Dawno temu, gdy byłam mała]; Sensacja z programem [dot.: A. Szczypiorski: Lot 627]; Życie za życie [dot.: Z. Chądzyńska: Życie za życie]; Korzenie współczesności [dot.: K. Konarski: Tajemnica zegara królewskiego; Krzywe Koło; M. Józefacka: Karkołomna gra]; Pięćdziesiąt lat dobrej roboty; Biblioteka Błękitnych Tarcz; 1 Granda 2 Draki [dot.: W. Hudon: Cudaki]; Niedostatki uczucia; Dwie książki Janiny Porazińskiej [dot.: Borówka; I w sto koni nie dogoni]; Jakim się jest? [dot.: J. Broszkiewicz: Mój księżycowy pech].

5. Uśmiech, przygoda, fantazja. Poradnik bibliograficzny dla młodzieży od 11 do 15 lat. Warszawa: Instytut Bibliograficzny Biblioteki Narodowej 1973, 127 s.

6. Januszewska. [Szkic biograficzny]. Powst. ok. 1979.

Przekłady

francuski

Januszewska. [Przeł.] W. Gilewski. Varsovie: Agence des Auteurs; Czytelnik 1979, 64 s. Les Écrivains Contemporains Polonais.

7. O Hannie Januszewskiej. Warszawa: Nasza Księgarnia 1987, 165 s. Teoria i Krytyka Literatury dla Dzieci i Młodzieży.

Adaptacje

Złote ręce. [Utwór dramatyczny według powieści A. Domańskiej „Historia żółtej ciżemki”; współautorka:] W. Żółkiewska. Wystawienie: Reżyseria: S. Bugajski. Warszawa, Teatr Klasyczny 1960.

Prace redakcyjne

1. Język polski. Skrypt dla kl. 10 ogólnokształcącej szkoły korespondencyjnej stopnia licealnego. Z. 1. Październik – listopad 1950. [Oprac.] H. Skrobiszewska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1950 [właśc. 1951], 82 s. Wyd. 2 tamże 1951.
2. E. Szelburg-Zarembina: Bajki i baśnie. Wybór i nota: H. Skrobiszewska. Red. A. Zagórska-Czarnecka. (Dzieła, t. 11). Lublin: Wydawnictwo Literackieubel 1972, 600 s.
3. E. Szelburg-Zarembina: Baśnie, wiersze, poematy. Układ i nota: H. Skrobiszewska. Red. J. Kaliszuk. (Dzieła, t. 10). Lublin: Wydawnictwo Literackieubel 1972, 583 s.
4. E. Szelburg-Zarembina: Opowieści prawdziwe. Wybór i nota: H. Skrobiszewska. Red. B. Słowikowska. (Dzieła, t. 12). Lublin: Wydawnictwo Literackieubel 1972, 486 s.
5. O literaturze dla dzieci i młodzieży. Studia, rozprawy, szkice. Red. H. Skrobiszewska. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich 1975, 175 s. Muzeum Książki Dziecięcej. Prace Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy.
6. Baśń i dziecko. Wstęp, wybór i oprac. wypowiedzi: H. Skrobiszewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1978, 357 s.
7. Język polski. Wypisy z literatury, wiadomości i ćwiczenia z teorii literatury dla klasy V powszechnej szkoły średniej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1979, 363 s.
Podręcznik dla niezrealizowanego projektu powszechnej średniej szkoły 10-letniej.

Omówienia i recenzje

Wywiady

Chwytaj, dziecko, wszystko… Rozm. W. Kobusińska. Tygodnik Kulturalny 1981 nr 5.

Słowniki i bibliografie

Polski słownik biograficzny. T. 38. Warszawa; Kraków 1998 ( G. Skotnicka).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1-2 . Warszawa 2000 (J. Papuzińska).

Ogólne

Artykuły

S. FRYCIE: Halina Skrobiszewska – krytyk i popularyzator literatury dla dzieci i młodzieży. Polonistyka 1990 nr 2/3, przedruk w tegoż: Współczesna nauka o literaturze dla dzieci i młodzieży i jej przedstawiciele. Piotrków Trybunalski 1996.
I. JURGIELEWICZOWA: Halina Skrobiszewska. Kronika Warszawy 1991 nr 1/4.

Brzechwa

J. CIEŚLIKOWSKI: Poeta dzieci. Odra 1966 nr 1.

Książki naszych dzieci, czyli o literaturze dla dzieci i młodzieży

K. KOŹNIEWSKI: Co podsuwać naszym dzieciom?Polityka1972 nr 17.
G. SKOTNICKA: Nowa książka o literaturze dla dzieci i młodzieży. Polonistyka 1972 nr 4.
G. SKOTNICKA: Rzecz o literaturze dla dzieci i młodzieży. „Nowe Książki1972 nr 7.

Literatura i wychowanie

E. BRZOZA: Apetyt rośnie w miarę jedzenia. Nowe Książki 1974 nr 6.
J. CIEŚLIKOWSKI: O literaturze i wychowaniu. Miesięcznik Literacki 1974 nr 4.
H. WITALEWSKA. „Głos Nauczycielski1974 nr 5.

O Hannie Januszewskiej

T. BRZESKA-SMERKOWA: Przygoda tropienia, poszukiwań, szczęśliwych znalezisk…. Nowe Książki 1988 nr 9.
R. WACHOWIAK: Żywy portret Hanny Januszewskiej. „Studia o sztuce dla dziecka1991 z. 6.