BIO

Urodzony 9 września 1920 w Kielcach; syn Stefana Jażdżyńskiego, zawodowego wojskowego, pułkownika, i Marii z Chlebowskich. Ukończył Liceum Humanistyczne im. S. Żeromskiego w Kielcach. Około 1930 przeniósł się wraz z rodziną do Wilna, gdzie w 1930-32 uczył się w Gimnazjum im. J. Lelewela. W 1932/33 uczęszczał do Gimnazjum im. T. Chałubińskiego w Radomiu. Debiutował w 1938 opowiadaniem pt. Pożyteczne wagary opublikowanym w szkolnym piśmie „Młodzi idą” (nr 1). W 1939 zdał egzamin do Centrum Wyszkolenia Sanitarnego i jako podchorąży sanitarny wziął udział w kampanii wrześniowej. Podczas okupacji niemieckiej przebywał w Kielcach, gdzie współredagował konspiracyjne pismo „Wiadomości Polskie” (1940-41) oraz dostarczał informacje z terenu do pisma Armii Krajowej „Żołnierz Wolności” (1941-42). W 1943-45 był nauczycielem tajnego gimnazjum i liceum ziemi włoszczowskiej w Irządzach na Kielecczyźnie oraz wykładał na konspiracyjnym uniwersytecie ludowym przy Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. Równocześnie współredagował miejscowe pismo Batalionów Chłopskich „Werble” (1943-44). Po wyzwoleniu pracował początkowo jako nauczyciel w Gimnazjum i Liceum im. T. Kościuszki w Szczekocinach. Następnie od jesieni 1945 studiował socjologię na Uniwersytecie Łódzkim; uzyskał stopień magistra. Był dwukrotnie żonaty, najpierw poślubił Jadwigę Koenig (ok. 1950), a następnie Halinę Cygan (ok. 1965). W czasie studiów rozpoczął pracę dziennikarską w redakcji tygodnika „Wieś” (do 1955; liczne artykuły, felietony i reportaże m.in. podpisywane Piotr Pigwa). Pierwsze po wojnie opowiadanie Chłopcy wrócili opublikował w piśmie „Chłopi” (1945 nr 23). W 1955-58 pracował w redakcji dwutygodnika „Kronika”. W 1957 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1958-64 był redaktorem naczelnym tygodnika „Odgłosy”. Rozwijał działalność społeczną i kulturalną; w 1958-63 był członkiem Komitetu Łódzkiego PZPR oraz przewodniczącym Komisji Oświaty, prowadził wykłady w ośrodkach kształcenia nauczycieli w Łodzi i Miedzeszynie pod Warszawą. W 1962 otrzymał nagrodę specjalną Ministra Kultury i Sztuki za działalność publicystyczną i dziennikarską oraz nagrodę m. Łodzi za upowszechnianie kultury. W 1964 został kierownikiem literackim Rozgłośni Łódzkiej Polskiego Radia; pisał liczne teksty dla radia: słuchowiska (m.in. cykl Przy sobocie po robocie), felietony i recenzje literackie. W 1968-72 pełnił funkcję dyrektora Wydawnictwa Łódzkiego (m.in. uruchomił filię kielecką Wydawnictwa). W tym czasie był też członkiem Komitetu Łódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) oraz przewodniczącym Zespołu do Spraw Kultury w Komitecie. Brał aktywny udział w pracach Łódzkiego Oddziału ZLP jako wiceprezes (1965-67) i prezes (1968-75). Opiekował się klubem młodych pisarzy Wiadukt, a także kieleckim Klubem Literackim aż do powstania w Kielcach oddziału ZLP. W 1972 powrócił do pracy w Rozgłośni Łódzkiej Polskiego Radia i do 1983 jako zastępca dyrektora kierował programem artystycznym. Kontynuując twórczość literacką publikował prozę, reportaże i felietony na łamach wielu czasopism, m.in. w „Odgłosach”, „Osnowie” (1966-70), „Przemianach” (1978-81; tu od 1979 cykl felietonów Gabinet osobliwości), „Ekspressie Ilustrowanym” (1981-85; tu cykl Z mojego okna). W 1977 otrzymał nagrodę m. Kielc za zasługi w rozwijaniu ruchu wydawniczego. W 1978 był współorganizatorem grupy pisarzy, którzy wystąpili z Oddziału Łódzkiego ZLP na znak protestu przeciw ingerowaniu Komitetu Łódzkiego PZPR w sprawy środowiska literackiego i powołali do życia Łódzki Klub Literacki przy Oddziale Warszawskim ZLP (działał do wprowadzenia stanu wojennego w grudniu 1981). W 1983-91 był członkiem Narodowej Rady Kultury. W 1985 przeszedł na emeryturę. W 1985-98 wykładał w Policealnym Studium Dziennikarskim w Łodzi. Prowadził stały felieton w miesięczniku literackim „Ikar”. W 1989 został członkiem prezydium Zarządu Głównego nowego ZLP. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1961), Krzyżem Kawalerskim (1969) i Krzyżem Oficerskim (1981) Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego (1967), odznakami Zasłużony dla Kielecczyzny (1969) oraz Zasłużony dla Warmii i Mazur (1979) oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Zmarł 26 lipca 1998 w Łodzi; pochowany tamże na cmentarzu św. Franciszka.

Twórczość

1. Nauczyciel na wsi. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1955, 114 s.

Zawartość

Powrót do szkoły; Jej pierwsza posada; Mała i duża ojczyzna; W sprawie „kompleksu Zapłocia”.

2. W powiatowej Polsce. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1956, 127 s.

Zawartość

Nieodwołalny rozkaz; Wielka polana; Phaselus vulgaris; W powiatowej Polsce.

3. Okolica starszego kolegi. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1960, 308 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 uzupełnione i poprawione 1967, wyd. 3 1976; wyd. 4 Kielce: Towarzystwo Literacko-Kulturalne im. M. Reja „Ston2” 2003.

4. Umarli nie składają zeznań. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1961, 245 s.

Zawartość

Umarli nie składają zeznań; Polowanie na Murata; XI Komisariat.

5. Nie ma powrotu. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1963, 282 s. Wyd. 2 tamże 1971.

6. Reportaż z pustego pola. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1965, 89 s.

Dotyczy obozu koncentracyjnego dla dzieci w Łodzi.

Przekłady

białoruski

Repartaž z pustoga polja. [Przeł.] J. Bry. Mìnsk 1972.

7. Świętokrzyski polonez. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1965, 287 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1965; wyd. 4 [właśc. 3] Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1983.

Nagrody

I nagroda w konkursie literackim Ziemi Kieleckiej i Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, zorganizowanym z okazji setnej rocznicy urodzin S. Żeromskiego w 1964.

8. Między prawdą a chlebem. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1966, 241 s.

9. Sprawa. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1969, 260 s.

10. Pomnik bez cokołu. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1971, 270 s.

11. W ostatniej godzinie. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1971, 224 s.

Przekłady

rosyjski

V poslednij čas. [Przeł.] V. Kiselev. Moskva 1975.

12. Czuwajcie w letnie noce. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1972, 230 s. Wyd. 2 tamże 1985.

Adaptacje

radiowe

Polskie Radio 1975.

13. Pojednanie. [Powieść]. Katowice: Śląsk 1974, 241 s.

Adaptacje

radiowe

Polskie Radio 1974.

14. Ściśle tajne. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1974, 231 s.

15. Koniec sezonu. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1976, 203 s.

16. Między brzegami. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1977, 204 s.

17. Daleko od prawdy. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1981, 287 s.

18. Gdy pęka nić. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1982, 281 s.

19. Ogrody naszych matek. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1984, 369 s.

20. Prawdy ze świata kłamstw. [Powieść]. Łódź: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984, 219 s.

21. Adara” nie odpowiada. [Powieść]. Łódź: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985, 250 s.

22. Kolonia wszystkich świętych. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1986, 266 s.

Nagrody

Nagroda Funduszu Literatury w 1987.

23. Pokolenia czas pochłonie. [Powieść]. Łódź: Res Polona 1993, 486 s.

24. Laurowo i ciemno. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Res Polona 1995, 260 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1973, 1976, 1988.

Wywiady

Po lewicy Pana Boga. Rozm. T. Wiącek. Słowo Ludu 1991 nr 168.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (M. Brykalska).
J.Z. Białek: Wiesław Stefan Jażdżyński. W: Pisarze regionu świętokrzyskiego. Seria 1 t. 2. Kielce 1993.

Ogólne

Książki

T. Błażejewski: Wiesław Jażdżyński. Kielce: Gens 1998, 80 s.

Artykuły

J. Duk: Wiesław Jażdżyński. Odgłosy 1975 nr 6.
F. Fornalczyk: Odczynianie cudów. Nurt 1975 nr 5.
F. Fornalczyk: Ziemia zmitologizowana i prywatny komplet serca. (O Wiesławie Jażdżyńskim). W tegoż: Młodzi, starsi .... Poznań 1976.
J. Z. Białek: Motywy kieleckie w twórczości Wiesława Jażdżyńskiego. W: Dekada literatury kieleckiej. Kielce 1976.
T. Błażejewski: Między ideałami a prawdą życia. Odgłosy 1980 nr 37, przedruk pt. Ideały i prawda życia, w tegoż: Literatura jak literatura. Łódź 1987.
M. Jankowski: Kielce w twórczości Wiesława Jażdżyńskiego. Studia Kieleckie 1989 nr 4.
J. Duk: O wczesnej prozie Wiesława Jażdżyńskiego. (Od „Okolicy starszego kolegi” do „Ostatniej godziny”). W tegoż: Od Mickiewicza do Grochowiaka. Piotrków Trybunalski 2001.

Nie ma powrotu

J. Tynecki: Poprawna powieść plus niezły reportaż. W: Osnowa 1965. Łódź 1964 [właśc. 1965].

Świętokrzyski polonez

Z. Żabicki: Surowiec nie przetopiony. Nowe Książki 1965 nr 8, przedruk w: Proza, poezja 1965. Warszawa 1966.
T. Cieślikowska: Świętokrzyski polonez” czyli wariant portretu Narcyza. W: Osnowa 1966. Łódź 1966.

Laurowo i ciemno

L. Żuliński: Kruki, wrony... Wiadomości Kulturalne 1995 nr 45.