Pośpiech Jerzy

BIO

Born on 13 April 1933 in Mikołów, Silesia; son of the railwayman Stefan Pośpiech and Helena, née Pielucha. He spent his childhood in Mikołów, completing his advanced secondary education at the local Grammar School in 1951. He then studied Polish philology from 1951 to 1955 at the University of Wroclaw (UWr). After graduating with a master's degree, he settled in Opole where he worked until 1958 as an assistant in the Main Library of the Higher School of Education (which in 1994 became the University of Opole – UO). He made his debut in 1955 in the quarterly "Kwartalnik Opolski" (nos 3/4) with a contribution to Materiały do kroniki kulturalnej Opolszczyzny (Materials for a Cultural Chronicle of the Opole Region), which continued to appear in the periodical until 1963. He became a regular contributor to the quarterly, publishing numerous essays, reviews (likewise using the pseudonyms Franciszek Korniłowicz and Katarzyna Kozielska), and editions of collections of folk texts, including works by Józef Lompa, Michał Przywara, Bożena Stelmachowska, and Józef von Eichendorff. In 1955, he married the philologist and later professor of WSP and UO Leokadia Banaszkiewicz, with whom he conducted research. In 1958, he was appointed to the post of assistant at the Chair of the History of Polish Literature at Opole WSP, serving as senior assistant from 1961 to 1964. His research focused on editing and studying Silesian literature and folklore. He joined the Opole Society of the Friends of Science in 1965, where he was president between 1990 and 2002. In 1965 he defended his doctoral thesis at UWr, Śląsk w twórczości artystycznej, publicystyce i korespondencji J.I. Kraszewskiego (Silesia in the works, journalism and correspondence of J.I. Kraszewski), which was supervised by Prof. Jan Trzynadlowski. He was subsequently appointed lecturer at Opole WSP, becoming senior lecturer in 1968. He was the Chair of Literary History until 1975. He collaborated with the Department of Folk Literature at the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (IBL PAN) in Warsaw. He joined the editorial board of "Kwartalnik Opolski" in 1970, becoming editor-in-chief in 1983. Between 1975 and 1982, he was associate dean of the Faculty of Philology and History at Opole WSP, becoming vice rector of teaching in 1990. He was awarded a habilitation degree from UWr in 1977 for his study Tradycje folklorystyczne na Śląsku w XIX i XX wieku (do roku 1939) (Folklore Traditions in Silesia in the nineteenth and twentieth centuries [until 1939]). He was made state-appointed professor in 1987. Between 1990 and 1993, he was acting rector of Opole WSP, also serving as Chair of Romantic Literature from 1990 to 2003. He was involved in the transformation of Opole WSP into a university and in 1994/95 was appointed the first rector of UO. He was appointed full professor at UO in 1994. He held visiting fellowships in Tours (1993) and Paris (1994), among other places, while in 1996 he was visiting lecturer at the University of Ostrava, Czechia. In 2002, he received the Wojciech Korfanty honorary prize awarded by the Upper Silesian Association in Katowice. In 2014, he received the Universitas summum bonum memorial medal that commemorated the twentieth anniversary of the founding of UO. From his marriage to Leokadia Pośpiech he has two sons, Piotr (b. 1958) and Jerzy Jakub (b. 1959). He lives in Opole.

Twórczość

1. Śląsk w twórczości i korespondencji J.I. Kraszewskiego. Wrocław; Opole: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1969, 141 s. Wydawnictwa Instytutu Śląskiego w Opolu.Książki.

Rozprawa doktorska.

2. Lucjan Malinowski a Śląsk. (Działalność śląskoznawcza, teksty ludoznawcze). [Autorzy:] J. Pośpiech, S. Sochacka. Opole: Instytut Śląski 1976, 228 s.

Tu J. Pośpiecha: Śląskie prace ludoznawcze Lucjana Malinowskiego, s. 41–60 oraz reedycje prac L. Malinowskiego: Listy z podróży etnograficznej po Szląsku, s. 83–109, Zarysy życia ludowego na Szląsku, s. 111–199.

See Studies

3. Tradycje folklorystyczne na Śląsku w XIX i XX wieku (do roku 1939). Warszawa; Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1977, VII + 246 s. Prace.Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wydział II — Językoznawstwo i Literatura..

Rozprawa habilitacyjna.

See Studies

4. „Tygodnik Polski” poświęcony włościanom. (Pszczyna 1845–1846). [Współautor:] A. Wycisk. Opole: Wydawnictwo Instytut Śląskiego 1984, 70 s. Instytut Śląski — Instytut Naukowo-Badawczy w Opolu.

See Studies

5. Zwyczaje i obrzędy doroczne na Śląsku. Opole: Instytut Śląski 1987, 326 s.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

• „Pretendenci do tronu” Henryka Ibsena. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu. Historia Literatury” 1957 s. 117–135.

• Baśnie i podania Józefa Lompy w zbiorach niemieckich. [Współaut.:] L. Pośpiechowa. „Kwartalnik Opolski” 1961 nr 3 s. 69–85.

• Sobótki świętojańskie w tradycji ludowej Górnego Śląska. „Kwartalnik Opolski” 1961 nr 4 s. 46–61.

• Baśnie i podania Józefa Lompy w zbiorach polskich. [Współautor:] L. Pośpiechowa. „Kwartalnik Opolski” 1963 nr 2 s. 39–62.

• Proza ludowa w zbiorach Józefa Lompy. W: Ze studiów nad Lompą. Wrocław 1964 s. 98–122.

• Sprawy śląskie w krakowskim „Czasie” (1848–1871). „Studia Śląskie” 1965 t. 9 s. 181–218.

• Wstęp. W: Listy śląskie do Józefa Ignacego Kraszewskiego z lat 1841–1886. Opole 1966 s. 3–47.

• Materiały do bibliografii pisarzy opolskich. (Cz. I). [Współautor:] L. Pośpiechowa. „Kwartalnik Opolski” 1967 nr 2 s. 99–114.

• Opowieść „O Czarnej Księżnej i o chłopskim dzwonie” Gustawa Morcinka na tle wersji podaniowych i literackich. [Współautor:] L. Pośpiechowa. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu. Historia Literatury” 1969 nr 5 s. 89–110.

• Materiały folklorystyczne w najstarszej prasie na Śląsku (1845–1863). W: Między dawnymi a nowymi laty. Studia folklorystyczne. Wrocław; Warszawa; Kraków 1970 s. 105–121.

• Śląsk. W: Dzieje folklorystyki polskiej 1800–1863. Epoka przedkolbergowska. Wrocław; Warszawa; Kraków 1970 s. 425–466.

See Studies

• Z dziejów folklorystyki polskiej na Górnym Śląsku (1825–1922). „Kwartalnik Opolski” 1972 nr 3 s. 57–75, nr 4 s. 25–46.

• Śląskie materiały ludoznawcze na łamach „Wisły”. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu. Historia Literatury” 1973 nr 9 s. 41–65.

• Z dolnośląskich tradycji folklorystycznych. „Sprawozdania. Seria B. Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział II Językoznawstwo i Literatura” 1973 s. 75–87.

• Folklorystyka śląska w pracach Władysława Nehringa. „Studia Śląskie” 1974 s. 261–272.

• Ludowość u Norwida. (Przegląd motywów). „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu. Historia Literatury” 1975 t. 13 s. 131–144.

• Stan badań nad folklorem górnośląskim w latach 1945–1980. W: Perspektywy badań śląskoznawczych. Wrocław 1981 s. 155–163.

• Śląsk (1864–1918). W: Dzieje folklorystyki polskiej 1864–1918. Warszawa 1982 s. 490–566.

• Twórczość literacka Karola Miarki w ocenie J.I. Kraszewskiego. „Kwartalnik Opolski” 1984 nr 3 s. 53–66.

• Zainteresowania folklorystyczne Karola Miarki. W: Karol Miarka a odrodzenie narodowe Śląska. Opole 1987 s. 179–187.

• Dorobek folklorystyki niemieckiej na Śląsku (do 1939 r.). W: Kultura ludowa sercem Śląska. Wrocław 1989 s. 94–119.

• Obrzędy i zwyczaje doroczne; Stan badań nad folklorem śląskim; Bibliografia śląskiego folkloru. W: Folklor Górnego Śląska. Opole 1989 s. 171–224; 751–798; 777–798.

• Słowo wstępne; Józef Ignacy Kraszewski a Śląsk. W: W setną rocznicę śmierci Józefa Ignacego Kraszewskiego (1887–1987). Opole 1990 s. 7–9; 59–72.

• Stan badań nad folklorem górnośląskim w latach 1981–1990. W: Stan i potrzeby badań ślązkoznawczych nad językiem, piśmiennictwem i folklorem. Opole 1991 s. 61–75.

• Stanisław Wasylewski jako popularyzator folkloru. W: Z życia i twórczości Stanisława Wasylewskiego. Materiały z sesji naukowej odbytej w Opolu w dniu 12 grudnia 1989 roku. Opole 1991 s. 47–63.

• Kontakty Stanisława Wasylewskiego z Teatrem Ziemi Opolskiej za dyrekcji Tadeusza Byrskiego w świetle listów (1948–1949). „Kwartalnik Opolski” 1993 nr 2 s. 92–104.

• Batalia o wydanie drukiem „Strażnicy na Pasiece” Stanisława Wasylewskiego. (W świetle listów i archiwaliów z lat 1948–1953). „Kwartalnik Opolski” 1994 nr 1 s. 41–67.

• Epoka romantyzmu w pracach Stanisława Wasylewskiego. „Kwartalnik Opolski” 1994 nr 4 s. 3–21.

• Stanisław Wasylewski jako scenarzysta filmowy i autor czytanek szkolnych. „Kwartalnik Opolski” 1995 nr 3/4 s. 88–100.

• Z archiwum Stanisława Wasylewskiego. „Kwartalnik Opolski” 1995 nr 2 s. 71–100.

• Józef Ondrusz — nie tylko „śląski Kolberg”. „Kwartalnik Opolski” 1996 nr 3/4 s. 82–98.

• Nieznana monografia Bożeny Stelmachowskiej o śląskim folklorze. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Folklorystyka” 1996 z. 2 s. 23–49.

• Śląskie Towarzystwo Ludoznawcze w pierwszym roku działalności. W: Duktem czasów. [Współautor:] L. Pośpiechowa. Opole 1996 s. 257–269.

• Komunikat Władysława Nehringa o zbiorze bajek i wierzeń śląskich ze zbiorów Józefa Lompy. „Kwartalnik Opolski” 1997 nr 1 s. 49–75.

• O „perłach macierzystego języka”, czyli o przysłowiach ze zbiorów Józefa Lompy. [Słowo wstępne do:] „Ojczyźnie jest niczem nie dłużny…”. Józefowi Lompie w dwusetną rocznicę urodzin. Opole 1997 s. 159–179.

• Przysłowia i zwroty przysłowiowe w twórczości Adama Mickiewicza. W: „W ojczyźnie serce me zostało…”. Opole 1998 s. 113–143; toż w wyborze: cz. 1– 2. „Kwartalnik Opolski” 1999 nr 1 s. 84–104; nr 2/4 s. 141–159.

• Zbiory paremiologiczne Józefa Lompy. W: Folklorystyczne i antropologiczne opisanie świata. Opole 1999 s. 83–93.

• Przysłowia i wyrażenia przysłowiowe pochodzenia biblijnego w twórczości A. Mickiewicza. „Studia Slavica” 2000 nr 4 s. 63–86.

• Przysłowia w twórczości Juliusza Słowackiego. W: Romantismus v české a polské literature. Romantyzm w czeskiej i polskiej literaturze. Opava 2000 s. 49–62.

• Słowo wstępne; Zarys życia i twórczości Józefa von Eichendorffa; Ogólna charakterystyka twórczości Józefa von Eichendorffa. W: Joseph von Eichendorff. Wybitny niemiecki poeta romantyczny z ziemi raciborskiej. Opole 2000 s. 5; 6–10; 11–31.

• Przysłowia i wyrażenia przysłowiowe w twórczości Juliusza Słowackiego. W: Od romantyzmu do współczesności. W kręgu historii i dydaktyki literatury. Wrocław 2001 s. 229–248.

• Recepcja krytycznoliteracka „Na Śląsku Opolskim” Stanisława Wasylewskiego. W: W klimacie śląskiej humanistyki. Opole 2001 s. 365–376.

• Siedem opolskich lat Stanisława Wasylewskiego. „Kwartalnik Opolski” 2001 nr 1 s. 37–50.

• Stanisław Wasylewski o śląskiej pieśni ludowej. „Kwartalnik Opolski” 2001 nr 2/3 s. 137–157.

• Stanisław Wasylewski o „trybunie ludu śląskiego” — Arce Bożku. „Kwartalnik Opolski” 2001 nr 4 s. 161–182.

• Drugi komunikat Władysława Nehringa o „śląskiej tece” Oskara Kolberga. „Kwartalnik Opolski” 2002 nr 1 s. 79–103.

• Średniowieczne kazania Peregryna z Opola. „Kwartalnik Opolski” 2002 nr 4 s. 45–60.

• Głosy prasy o książce „Na Śląsku Opolskim” Stanisława Wasylewskiego. „Kwartalnik Opolski” 2003 nr 4 s. 83–102.

• Polska paremiologia i paremiologia epoki romantyzmu. W: Parémie národů slovanských. Ostrava 2003 s. 15–25.

• Stanisław Wasylewski o marzannie, gaiku i sobótkach na Śląsku. „Kwartalnik Opolski” 2003 nr 1 s. 101–124.

• Uwagi o przysłowiach górnośląskich ze zbiorów Józefa Lompy. W: Na przełomie wieków… Opole 2003 s. 371–383.

• Początki polskiej paremiologii romantycznej. W: Pejzaże kultury. Wrocław 2005 s. 114–122.

• Charakterystyka i próba oceny czasopisma „Aus dem Beuthener Lande” („Z regionu bytomskiego”). W: Z dziejów i dorobku polskiego i niemieckiego czasopiśmiennictwa na Śląsku. Opole; Gliwice 2006 s. 207–230.

• Charakterystyka i próba oceny czasopisma „Aus dem Beuthener Lande” („Z regionu bytomskiego”); Charakterystyka i próba oceny czasopisma „Mitteilungen der Schlesischen Gesellschaft für Volkskunde” (Wrocław 1894–1938). W: Z dziejów i dorobku polskiego i niemieckiego czasopiśmiennictwa na Śląsku. Opole; Gliwice 2006 s. 207–230; 231–248.

• Stanisław Wasylewski o najdawniejszej literaturze śląskiej. „Kwartalnik Opolski” 2006 nr 4 s. 71–86.

• Trzeci komunikat Władysława Nehringa o bajkach Jana Kupca. Cz. 1–2. „Kwartalnik Opolski” 2006 nr 1 s. 71–102; nr 2/3 s. 131–156.

• Materiały do dziejów recepcji von Eichendorffa w Polsce. [Cz. 1–7]. „Kwartalnik Opolski” 2007 nr 4 s. 151–182; 2008 nr 1 s. 133–152; 2008 nr 2/3 s. 125–137; 2008 nr 4 s. 91–109; 2009 nr 2/3 s. 89–113; 2009 nr 4 s. 85–115; 2012 nr 4 s. 91–114.

• Przysłowia narodowe Kazimierza Władysława Wójcickiego. Współczesne czytanie „Księgi przysłów”. W: Tekst — konteksty — interpretacje. W kręgu literatury, języka i kultury. Opole 2007 s. 215–236.

• Uniwersytet — współczesny „areopag”. W: W nurcie myśli Pawłowej. Wykłady otwarte zorganizowane w okresie Wielkiego Postu 2009. Opole 2009 s. 29–40.

• Stanisław Wasylewski — „opolanin z wyboru” o Fryderyku Chopinie. [Cz. 1–9]. „Kwartalnik Opolski” 2010 nr 1 s. 121–144, nr 2/3 s. 157–170; 2011 nr 1 s. 155–170, nr 2/3 s. 157–186, nr 4 s. 127–147; 2012 nr 1 s. 97–119, nr 2/3 s. 223–241, nr 4 s. 79–90; 2014 nr 1 s. 91–118.

• Wspólną drogą do Uniwersytetu Opolskiego. „Kwartalnik Opolski” 2014 nr 2–3 s. 157–220.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Bajki i podania. Zebrał: J. Lompa. Red. naukowa i słowo wstępne: J. Krzyżanowski. Wstęp i komentarze: H. Kapełuś. Teksty i nota edytorska: J. Pośpiech. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1965, 283 s. Teksty folklorystyczne ze zbiorów Józefa Lompy, t. 1.

2. Listy śląskie do Józefa Ignacego Kraszewskiego z lat 1841–1886. Oprac.: J. Pośpiech. Opole: Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział języka i Literatury 1966, 333 s.

3. M. Przywara: Przywiarki czyli Przesądy i zabobony ludu polskiego na Górnym Śląsku. Oprac.: L. i J. Pośpiechowie. Opole: Instytut Śląski 1966, 66 s. Komunikaty. Seria Monograficzna ,95.

4. Informator dla studentów I roku studiów — Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Opolu. Red.: W. Dobrzyński i J. Pośpiech. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1970, 173 s.

5. J. Kupiec: Podróż w zaświaty. Powieści i bajki śląskie. Oprac.: D. Simonides, J. Pośpiech. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1975, 277 s.

6. Od Cieszyna do Gogolina. Gawędy, baśnie, legendy. Wybór i oprac.: A. Widera. Komentarz folklorystyczny: J. Pośpiech. Opole: Instytut Śląski 1978, 302 s.

7. J.I. Kraszewski: Krzyżacy 1410. Obrazy z przeszłości. Wyd. 4. Oprac.: J. Pośpiech. Katowice: Śląsk [1983], 266 s. Biblioteka Karola Miarki. Wyd. 5 tamże [1990].

8. C.K. Norwid. W setną rocznicę śmierci. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej w dniach 18 i 19 maja 1983 r. Red. naukowa: J. Pośpiech. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1984, 129 s.

9. W setną rocznicę śmierci Józefa Ignacego Kraszewskiego (1887–1987). Materiały z sesji naukowej. Pod red. J. Pośpiecha. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego 1990, 81 s.

Materiały z konferencji zorganizowanej 5 maja 1987 w Opolu.

10. Z życia i twórczości Stanisława Wasylewskiego. Materiały z sesji naukowej odbytej w Opolu w dniu 12 grudnia 1989 roku. Pod red. J. Pośpiecha. Opole: Wydawnictwo Instytut Śląskiego 1991, 83 s. Instytut Śląski w Opolu.

11. „Ojczyźnie jest niczem nie dłużny…”. Józefowi Lompie w dwusetną rocznicę urodzin. Red. naukowa: J. Pośpiech. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 1997, 179 s.

12. „W ojczyźnie serce me zostało…”. W dwusetną rocznicę urodzin Adama Mickiewicza. Red. naukowa: J. Pośpiech. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 1998, 483 s.

Materiały z sympozjum, Opole 13 X 1998.

13. Joseph von Eichendorff. Wybitny niemiecki poeta romantyczny z ziemi raciborskiej. Oprac. naukowe: J. Pośpiech. Gliwice: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej 2000, 92 s.

Materiały z konferencji, Opole, 26 października 1999.

14. Z dziejów i dorobku folklorystyki śląskiej (do 1939 roku). Pod red. J. Pośpiecha i T. Smolińskiej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2002, 204 s.

Materiały konferencyjne.

15. Z dziejów i dorobku polskiego i niemieckiego czasopiśmiennictwa na Śląsku. Pod red. W. Hendzla i J. Pośpiecha. Opole; Gliwice: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej 2006, 274 s.

Materiały z konferencji zorganizowanej przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej i Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego, Opole 18–19 V 2004.