BIO
Urodzony 22 sierpnia 1947 w Bytomiu; syn Stanisława Jarzębskiego, skrzypka wirtuoza i pedagoga, i Ireny z Garzteckich, pianistki, śpiewaczki i kompozytorki. W 1949 przeniósł się wraz z matką do Krakowa. W 1965 ukończył II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana Sobieskiego, po czym studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ), w 1971 uzyskał magisterium. W 1969-72 studiował nadto filozofię na UJ. W 1968-72 był członkiem redakcji studenckiego tygodnika „Politechnik”; w tymże piśmie debiutował w 1968 artykułem pt. Ofensywa polskich skrzypiec (nr 7, podpisany pseudonimem Waćpan, używanym tu stale przez Wacława Panka). Pierwsze studium pt. Pojęcie „Formy” u Gombrowicza ogłosił w 1971 w „Pamiętniku Literackim” (z. 4). Od 1971 pracował w Instytucie Filologii Polskiej UJ, początkowo jako stażysta, od 1972 asystent, a w 1975-79 starszy asystent. W 1972 ożenił się z Teresą Wyszatycką, polonistką. Studia, artykuły, szkice i recenzje literackie publikował m.in. w „Tekstach” (1972-74, 1976, 1981), „Twórczości” (1972, 1974, 1976), „Ruchu Literackim” (od 1972), „Science-Fiction Studies” (1977, 1986). W 1979 doktoryzował się na podstawie pracy Gra w Gombrowicza, napisanej pod kierunkiem profesora Jana Błońskiego; w tymże roku otrzymał na UJ stanowisko adiunkta. Po wydaniu tej rozprawy otrzymał w 1985 nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie, a w 1993 został członkiem jury tej nagrody. W 1985-87 był równocześnie kierownikiem literackim Teatru Polskiego w Bielsku-Białej. Kontynuował współpracę z czasopismami, publikując artykuły i recenzje m.in. w „Odrze” (od 1975), „Res Publice” (od 1987), „Tygodniku Powszechnym” (od 1987), „NaGłosie” (od 1990). W 1990 wszedł w skład komitetu redakcyjnego dwumiesięcznika „Teksty Drugie”. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1991 członek zarządu, a w 1993-97 wiceprezes Oddziału Krakowskiego). Za działalność krytycznoliteracką otrzymał w 1991 Nagrodę im. K. Wyki. W 1992 habilitował się na podstawie zbioru szkiców o prozie współczesnej W Polsce czyli wszędzie. Wielokrotnie wyjeżdżał za granicę na stypendia oraz w ramach wymiany naukowej (m.in. na przełomie 1984/1985 półroczny staż na University of London, w 1993 półroczne studia w Institut für die Wissenschaften vom Menschen w Wiedniu). W 1997 przez kilka miesięcy wykładał jako visiting professor literaturę polską w Harvard University w Cambridge w USA. W 1997 został członkiem zarządu Polskiego PEN Clubu; w 1999 należał do organizatorów światowego zjazdu PEN Clubów w Warszawie i Krakowie. W 1998 otrzymał tytuł i stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w 2002 stanowisko profesora zwyczajnego na UJ. Od 1999 był przez trzy kadencje członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej (następnie: Komitet Nauk o Literaturze) PAN, od tegoż roku przewodniczył Radzie Programowej serii wydawniczej Biblioteka Narodowa. W semestrze zimowym 2000/2001 wykładał literaturę polską w Katedrze Historii i Kultury Polskiej w Hebrew University w Jerozolimie. W 2001-03 był członkiem jury Nagrody Literackiej Nike. Jesienią 2002 został też profesorem w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej (od 2006: Państwowej Wyższej Szkole Wschodnioeuropejskiej) w Przemyślu. W 2003 został mianowany przez Ministra Kultury i dziedzictwa Narodowego członkiem Komitetu Organizacyjnego Roku Gombrowicza. Od 2005 do 2012 był prodziekanem Wydziału Polonistyki na UJ. W 2005 został przewodniczącym Międzynarodowej Rady Programowej Muzeum Schulza w Drohobyczu. W 2008 był jurorem Nagrody Mediów Publicznych w dziedzinie literatury pięknej COGITO, a od 2014 nagrody Trans-Atlantyk, od 2016 przewodniczył jury Nagrody im. W. Gombrowicza za debiut prozatorski. W ostatnich latach życia jego działalność ograniczała ciężka choroba. W 2017 został uhonorowany przez UJ Srebrnym Medalem Plus Ratio Quam Vis. Zmarł 25 lutego 2024 w Krakowie; pochowany w Warszawie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Twórczość
1. Gra w Gombrowicza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1982 [właśc.] 1983, 514 s.
Nagrody
Zawartość
2. Powieść jako autokreacja. [Szkice literackie]. Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1984, 438 s.
Zawartość
Przekłady
chorwacki
francuski
3. [Przypadek i Ład. O twórczości Stanisława Lema]. Powst. 1984. Wyd. w przekł. niemieckim pt. Zufall und Ordnung. Zum Werk Stanisław Lems . [Przeł.] F. Griese. Frankfurt am Main: Suhrkamp 1986, 219 s.
Nagrody
Zawartość
4. W Polsce czyli wszędzie. Szkice o polskiej prozie współczesnej. Warszawa: PEN 1992, 190 s.
Zawartość
Przekłady
angielski
francuski
węgierski
5. Apetyt na Przemianę. Notatki o prozie współczesnej. [Szkice i recenzje]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 1997, 188 s.
Zawartość
Przekłady
niemiecki
6. Pożegnanie z emigracją. O powojennej prozie polskiej. [Szkice]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, 255 s.
Zawartość
Przekłady
angielski
francuski
7. Schulz. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1999, 242 s. A to Polska właśnie.
Przekłady
hiszpański
8. Bruno Schulz 1892-1942. Desinateur, peintre, graveur, et écrivain. [Tekst:] J. Jarzębski i M. Kitowska-Łysiak. [Wstęp: J. Odrowąż-Pieniążek. L. Kossowski]. Warszawa: Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza 2001, 71 s.
9. Podglądanie Gombrowicza. [Szkice]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2001, 246 s.
Zawartość
Przekłady
francuski
10. Wszechświat Lema. [Szkice]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003, 339 s.
Zawartość
Przekłady
niemiecki
11. Gombrowicz. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2004, 217 s. A to Polska właśnie.
12. Słownik schulzowski. [Oprac. i red.:] W. Bolecki, J. Jarzębski, S. Rosiek. Gdańsk: słowo/obraz terytoria [2004], 467 s.
13. Prowincja Centrum. Przypisy do Schulza. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2005, 184 s.
14. Proza Dwudziestolecia. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2005, 262 s.
Zawartość
15. Natura i teatr. 16 tekstów o Gombrowiczu. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2007, 205 s.
Zawartość
16. Proza: wykroje i wzory. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2016, 434 s.
Zawartość
17. Schulzowskie miejsca i znaki. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki 2016, 208 s. Biblioteka Schulz/Forum, 2.
Inne formy wydań
Zawartość
18. Miasta, rzeczy, przestrzenie. [Eseje]. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki 2017, 492 s. Świadectwa.
Inne formy wydań
Zawartość
19. Gry poetyckie i teatralne. [Eseje]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2018, 391 s.
Inne formy wydań
Zawartość
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
***Nadto hasła w: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN: t. 10 Warszawa 2002 (W. Gombrowicz), t. 15. Warszawa 2003 (S. Lem), t. 18. Warszawa 2003 (S. Mrożek), t. 21 Warszawa 2004 (Polska: Literatura. Trzecia Rzeczpospolita; B. Schulz).
Prace edytorskie i redakcyjne
T. 10. Dziennik 1976-1969. Redakcja naukowa tekstu: J. Błoński, J. Jarzębski. Wstęp od wydawcy: J. Jarzębski. Wyd. 1 1992 [właśc. 1993], 183 s.
T. 12. Proza (fragmenty); Reportaże; Krytyka literacka. 1933-1939. Wybór i układ tekstów: J. Jarzębski. Red., oprac. tekstu i nota wydawcy: B. Górska. (Varia). 1995, 405 s.
T. 13. Publicystyka; Wywiady; Teksty różne. 1939-1963. Przekł. z hiszpańskiego: I. Kania, Z. Chądzyńska, R. Kalicki. Redakcja naukowa tekstu: J. Błoński, J. Jarzębski. Wybór i układ tekstów: J. Jarzębski, K. Jeżewski. (Varia). 1996, 506 s.
T. 14. Publicystyka; Wywiady; Teksty różne. 1963-1969. Przeł.: I. Kania, P. Baran i in. Redakcja naukowa tekstu: J. Błoński, J. Jarzębski. Wybór i układ tekstów: J. Jarzębski, K. Jeżewski. (Varia). 1997, 551 s.
T. 1. Walka o sławę. Cz. 1. Witold Gombrowicz, Józef Wittlin, Jarosław Iwaszkiewicz, Artur Sandauer. Układ, przedmowa, przypisy: J. Jarzębski; Cz. 2. Witold Gombrowicz, Konstanty A. Jeleński, Francois Bondy, Dominique de Roux. Układ, przedmowa: J. Jarzębski. Przypisy: T. Podoska, M. Nycz, J. Jarzębski. Przekład listów z francuskiego: I. Kania. 1996, 275 s.; 1998, 376 s.
T. 1. Wszystko, co literackie. [Szkice]. 2001, 397 s.
T. 2. Między literaturą a światem. [Szkice o dramacie]. 2002, 383 s.
T. 1. Bakakaj i inne opowiadania. Oprac. Z. Łapiński, 2002, 393 s.
T. 2. Ferdydurke. Oprac.: W. Bolecki. 2007, 836 s.
T. 4. Trans-Atlantyk. Oprac. M. Bielecki. 2017, 431 s.
T. 7. Iwona, księżniczka Burgunda. Oprac.: J. Margański. 2008, 290 s.
T. 13. Rozmowy z Dominikiem de Roux. Testament. Oprac. J. Margański. 2018, 289 s.
Inne formy wydań
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1994, 2007.
