BIO

Urodzona 15 grudnia 1918 w Krakowie w rodzinie ziemiańskiej; córka Joachima Jarochowskiego i Marii z Wiktorów. Po ukończeniu w 1937 Gimnazjum Królowej Jadwigi w Krakowie, studiowała historię sztuki i matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ). W okresie okupacji niemieckiej przebywała początkowo w Rzeszowie, pracując jako posługaczka w szpitalu. W 1942 powróciła do Krakowa, gdzie znalazła pracę w wypożyczalni książek. Kontynuowała studia na tajnym UJ, uzyskała magisterium w zakresie historii i historii sztuki. W czasie powstania warszawskiego przebywała w stolicy i pracowała w szpitalu na Sadybie Czerniakowskiej. Po jego upadku powróciła do Krakowa. Nawiązała kontakt z Polską Partią Socjalistyczną, brała udział w kolportażu prasy partyjnej. W 1945 została członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza). W tymże roku została wybrana do Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie. Debiutowała recenzją pt. Żywa książka, dotyczącą powieści André Malraux Nadzieja, ogłoszoną w tygodniku „Odrodzenie” (1945 nr 28). Pracowała jako sekretarz redakcji tygodnika „Głos Pracy”, a następnie dziennika „Echo Krakowa”. Od 1946 należała do Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich). W końcu 1946 wyjechała jako stypendystka do Paryża, gdzie od maja 1947 pracowała w „Gazecie Polskiej”, początkowo jako sekretarz redakcji, a od jesieni 1949 redaktor naczelny. W tym czasie podróżowała wiele po Francji (odwiedzała także ośrodki polskich emigrantów), nadsyłając do prasy krajowej korespondencje. Była także w Belgii i Włoszech. Wstąpiła do Komunistycznej Partii Francji. W styczniu 1950 została aresztowana i wysiedlona z Francji. Po powrocie do kraju prowadziła przez dziesięć miesięcy świetlicę w spółdzielni produkcyjnej w Belnie (pod Gostyninem). W 1951 zamieszkała w Warszawie. Odbyła podróże reporterskie po Ukrainie (1950) i Niemieckiej Republice Demokratycznej (1951). W 1952-57 była posłem do Sejmu Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Recenzje, artykuły, fragmenty prozy i reportaże zamieszczała m.in. w „Życiu Literackim” (od 1951; okresowo pracownik etatowy), „Nowej Kulturze” (1951-56, w 1962-63 przegląd programów Telewizja), „Przyjaciółce” (1956-58), „Orce” (1958-61). W latach sześćdziesiątych pracowała w Naczelnym Zarządzie Kinematografii. Z powodu choroby przeszła na rentę. Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1955). Zmarła 20 sierpnia 1975 w Warszawie; pochowana tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Ludzie, którym nie stawia się pomników. [Reportaże z Ziem Odzyskanych]. [B. m.:] Książka 1947, 185 s.

Nagrody

Nagroda „Życia Literackiego” w 1974.

2. Niemiłosierni. [Powieść]. Powst. Kraków – Paryż 1945-1947. Wyd. łącznie z poz. pt. Buraczane liście; Niemiłosierni. Słowo wstępne: J.A. Szczepański. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 307 s. Wyd. nast. oddzielnie: tamże 1959, 243 s.; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1966.

3. Buraczane liście. [Powieść]. Powst. Paryż 1949. Wyd. łącznie z poz. pt. Buraczane liście; Niemiłosierni. Słowo wstępne: J.A. Szczepański. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 307 s. Wyd. nast. oddzielne ze wstępem J.A. Szczepańskiego Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 108 s.

Adaptacje

teatralne

Buraczane liście. Sztuka w 6 odsłonach. Adaptacja sceniczna: A. Naborowska. Warszawa: Czytelnik 1952, 87 s. Wyd. 2 tamże 1953. Przedruk w: Oni walczyli o Polskę Ludową. Warszawa 1952.

4. Chleb i sól. Z chłopami polskimi u kołchoźników radzieckich. [Reportaże]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 209 s. Wyd. nast. tamże 1952.

5. Niebieskie okulary. Reportaże z huty Częstochowa. Warszawa: Czytelnik 1952, 87 s.

6. Odwaga. [Reportaż]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, 30 s. Wyd. 2 tamże 1954.

7. Ziarno. [Reportaże z życia wsi polskiej]. Warszawa: Czytelnik 1953, 202 s.

8. Dziadowska miłość. [Powieść]. Twórczość 1954 nr 5 s. 15-92, nr 6 s. 3-63, nr 8 s. 18-120, „Trybuna Wolności” 1954 nr 35-44, 46-48, 50. Wyd. osobne jako cz. 1 cyklu Na wsi: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 342 s.

Nagrody

Nagroda Państwowa (wyróżnienie) w 1955.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: W. Janowski. Praca Świetlicowa 1955 nr 9 s. 8-12.

9. Gniew. [Opowiadanie]. Warszawa: Czytelnik 1954, 107 s.

10. Trudne serca. (Scenariusz filmowy). Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza 1954, 150 s.

11. Najgorsza chwila życia. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1959, 249 s.

Zawartość

Opowiadania posępne: Dwie śmierci doktora Nowaka; Niemiecki dzień; Ty i ja; Korowód; Żadna siła tego świata. – Opowiadania wstydliwe: Niezapominajki; Niech pani o mnie źle nie myśli; Pięciu świadków miłości; Blizny. – Opowiadania cudzoziemskie: O Fernandzie, który chciał się sprzedać byle jakiej kobiecie; Grusza; Gniazdko. – Opowiadania beznamiętne: Medalik; Agrafka; Pałka.

12. Blizny. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1971, 154 s.

Zawartość

Zawiera z poz. : Blizny; Żadna siła tego świata; Pięciu świadków miłości; Dwie śmierci doktora Nowaka; Ty i ja; O Fernandzie, który chciał się sprzedać byle jakiej kobiecie, – nadto: Gołąbek; Prawdomówny.

13. Nie być tu, nie być tam. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 198 s.

Zawartość

Wyroki: Linia przeznaczenia; Wyrok śmierci. – Portrety nieznajomych: Grzech śmiertelny; Nietoperz; Dni mijające; Nie być tu, nie być tam ...; Pod tonącą gwiazdą. – Śniadania warszawskie: Straszne nieszczęście; Szklanka mleka; Rozkoszne odwiedziny. – Z reporterskich wspomnień: O umarłej miłości; I pałac popłynie.

14. Namiętności. Warszawa: Iskry 1977, 235 s.

Zawartość

Zawiera wybór reportaży z poz. , , .

15. Wyrok śmierci. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 101 s.

Zawartość

Zawiera opowiadania z poz. : Wyrok śmierci; I pałac popłynie.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN ok. 1955.

Autor o sobie

M. Jarochowska: Dwudziestolecie nas wszystkich. Życie Literackie 1963 nr 44.
M. Jarochowska: Moje osobiste odkrycia. Tygodnik Kulturalny 1966 nr 40.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
• „Rocznik Literacki 1975” wyd. 1978 (J. Chudek).

Ogólne

Artykuły

A. Hamerliński. „Tygodnik Kulturalny1966 nr 5.
Ł. Jarochowski: Portret niekonwencjonalny. Notował S. Henel. „Polityka1977 nr 49 [wywiad w cyklu: Gdy myślę matka].
K. Goldbergowa: Jaśniepanienka. Literatura 1988 nr 8.

Niemiłosierni

L. Flaszen: O prozie Jarochowskiej. Życie Literackie 1951 nr 11 [dot. też: Buraczane liście].
W. Rola: Trudny debiut. Tygodnik Powszechny 1951 nr 38.
W. Sadkowski: Przypomnienie „Niemiłosiernych. Nowe Książki 1960 nr 1.

Buraczane liście

L. Flaszen: O prozie Jarochowskiej. Życie Literackie 1951 nr 11 [dot. też: Niemiłosierni].
L. Sobierajski: O prozie Marii Jarochowskiej. Wieś 1951 nr 11.

Dziadowska miłość

A. Lam. „Twórczość1954 nr 10, przedruk w tegoż: Pamiętnik krytyczny. Kraków 1970.
M. Głowiński: Realizm i kłopoty z psychologią. Życie Literackie 1955 nr 8.
W. Kiwilszo: Mitologia i realizm. Nowa Kultura 1955 nr 36.

Najgorsza chwila życia

W. Maciąg: Obowiązek i gra. (W poszukiwaniu propozycji). Życie Literackie 1959 nr 16.
W. Sadkowski: Rozpacz – nadzieja – siła. Nowe Książki 1959 nr 11.

Nie być tu, nie być tam

A. Hamerliński: Skala możliwości. Tygodnik Kulturalny 1975 nr 5.