BIO

Urodzony 11 grudnia 1908 w Poznaniu; syn Stanisława Janty-Połczyńskiego, lekarza, i Heleny z Juraszów. W 1925 ukończył Gimnazjum Gothilfa Bergera w Poznaniu, następnie studiował przez rok polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim. Debiutował w 1925 artykułem Dropie w Wielkopolsce, ogłoszonym w „Przeglądzie Myśliwskim i Łowiectwie Polskim” (nr 1). W 1926 zgłosił się na ochotnika do wojska i odbył służbę wojskową w 15. Pułku Ułanów i w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. W 1927 opublikował w „Dzienniku Poznańskim” (nr 244) pierwszy wiersz pt. Na odsłonięcie pomnika poległych ułanów Piętnastego Pułku Ułanów Poznańskich. W tymże roku powrócił na uniwersytet i przez dwa lata studiował ekonomię. Był członkiem grup poetyckich Loża oraz Klub Szyderców. W 1928 wraz z Józefem Kisielewskim redagował poznańskie „Życie Literackie”. W 1929-31 studiował w École de Journalisme i Haute École des Sciences Sociales w Paryżu. Współpracował z licznymi czasopismami; reportaże, wiersze, utwory prozatorskie, recenzje i artykuły zamieszczał m.in. nadal w „Dzienniku Poznańskim” (do 1939) oraz w „Tęczy” (1929-34), „Kurierze Warszawskim” (stale w 1929-33), „Wiadomościach Literackich” (od 1930), „Ilustracji Polskiej” (od 1931). Pod koniec 1931 wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie do kraju był krótko sekretarzem redakcji „Kultury”. W 1932 wyjechał do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich; reportaże z podróży zamieszczał w „Dzienniku Poznańskim” i „Wiadomościach Literackich”. W 1933-34 przebywał w Japonii jako korespondent „Gazety Polskiej” (współpraca do 1937). W tym czasie zajmował się także twórczością przekładową z japońskiego. W 1935 wyjechał jako korespondent do Abisynii, skąd nadsyłał reportaże z frontu abisyńsko-włoskiego. Następnie wiele podróżował, był ponownie w Ameryce, wyjeżdżał także do Indii, Afganistanu, Birmy, Syjamu (obecnie Tajlandii), Indochin, Chin, na Tajwan i do Mongolii. Za zasługi na polu literatury podróżniczej otrzymał w 1936 Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury. W 1938 został odwołany przez redakcję z funkcji korespondenta na Bliskim Wschodzie. W 1938-39 pracował jako impresario hinduskiego tancerza Ramy Gopala; wyjeżdżał na Hawaje, do Hollywood i Paryża. Był członkiem Polskiego PEN Clubu. Wiosną 1939 stworzył w Indiach zespół baletowy i wyjechał z nim do Londynu i Paryża, gdzie zastał go wybuch II wojny światowej. Zgłosił się do formowanych w Coëtquidan oddziałów Wojska Polskiego. Współpracował z redakcją wydawanego w obozie tygodnika „Polska Walcząca” (m.in. jako autor „Kroniki obozowej”, nr 1-6/7). Wiosną 1940 brał udział w walkach 1. Dywizji Grenadierów na froncie aliancko-niemieckim w Wogezach. Nadsyłał reportaże do wydawanych w Paryżu pism: „Głos Polski”, „Polska Walcząca”, „Wiadomości Polskie”. Po kapitulacji Francji w czerwcu 1940 dostał się do niewoli. Przebywał początkowo, ukrywając swoją narodowość pod nazwiskiem René Lapédagne, w obozie dla jeńców francuskich, potem został wysłany do pracy przymusowej w gospodarstwie w Lorch im Remstal pod Stuttgartem. Symulując chorobę zakaźną, spowodował umieszczenie go w szpitalu wojskowym w Ludwigsburgu, skąd dzięki pomocy polskich lekarzy, we wrześniu 1942 został wysłany do szpitala w Lyonie, w nieokupowanej części Francji, a potem do Grenoble, gdzie nawiązał kontakt z Polską Organizacją Walki o Niepodległość. Jako wysłannik francuskiego i polskiego ruchu oporu przedostał się w marcu 1943 przez Pireneje, Barcelonę, Madryt i Gibraltar do Londynu. Został odznaczony Krzyżem Walecznych i dwukrotnie Croix de Guerre. Wiosną 1944 wyjechał do Nowego Jorku jako korespondent wojenny i został przydzielony do Polish Information Center. W 1944 powrócił do Europy i uczestniczył w walkach 1. Dywizji Pancernej w Belgii i Holandii. W okresie wojny współpracował – publikując wiersze, reportaże, artykuły i recenzje – z wydawanymi w Wielkiej Brytanii czasopismami: „Poradnik Świetlicowy” (1942-43), „Polska Walcząca” (1942-44), „Dziennik Polski” (1943-44) oraz „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (1944-45), „Tygodnik Polski” (1944-45), „Nowa Polska” (1944-45) i in. Po zakończeniu wojny przebywał kolejno w Niemczech, Francji i Anglii. W 1945 osiedlił się na stałe w Stanach Zjednoczonych. Początkowo mieszkał w Nowym Jorku, potem w 1949-54 w Buffalo, gdzie otrzymał stanowisko spikera w polskiej radiostacji Leona Wyszatyckiego. Pisał słuchowiska i skecze z życia Polonii. Od 1948 kilkakrotnie przyjeżdżał do Polski, ostatni raz dwukrotnie w 1972. W 1949 ożenił się z Walentyną Stocker-Pacewicz. W tymże roku został prezesem Polskiego Klubu Artystycznego w Buffalo; funkcję tę pełnił do 1952. Współpracował z wydawanym w Buffalo „Dziennikiem dla Wszystkich”, publikując m.in. w 1949-52 felietony w cyklu Mój notatnik (podpisane Jacek Miły). Zorganizował zespół teatralny, z którym w 1951-54 wystawił kilka sztuk polskich (m.in. dramaty Adama Mickiewicza); występował w nich także jako aktor. W 1954 został prezesem Amerykańskiej Rady Polskich Klubów Kulturalnych. W tymże roku przeniósł się do Nowego Jorku i krótko pracował w Fundacji Kościuszkowskiej jako asystent prezesa Stefana Mierzwy. W 1956 został sekretarzem honorowym oddziału amerykańskiego PEN Club Center for Writers in Exile. Od tego roku był również dyrektorem Fundacji I. Paderewskiego. Zainicjował powołanie Funduszu Skarbów Wawelskich. Jako przedstawiciel oddziału polskiego amerykańskiego PEN Clubu w 1957 wyjeżdżał do Japonii, w 1960 do Ameryki Południowej (Ekwador, Chile, Argentyna). Po 1960 wspólnie z Aleksandrem Hertzem prowadził antykwariat druków słowiańskich, specjalizując się w gromadzeniu poloników. Kontynuował pracę literacką, publikując szkice, artykuły i wiersze w londyńskich „Wiadomościach” (stała współpraca w 1947-73; tu m.in. od 1966 rubryka Kupa mięci, w 1973 cykl Mała galeria pisarzy). Drukował też w piśmie „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (Londyn; w dodatku „Tydzień Polski”;1963-73) i w „Oficynie Poetów i Malarzy” (1968-72). Za twórczość literacką otrzymał w 1963 nagrodę im. H. Naglerowej przyznaną przez Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie, w 1966 nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku, w 1968 nagrodę „Roju” (Roy Publishers; za przekłady z języka japońskiego), a w 1973 nagrodę Fundacji im. A. Godlewskiej w Zurychu. Zmarł 19 sierpnia 1974 w South-Hampton (USA); pochowany 12 września 1975 na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Twórczość

1. O świcie. Ze wspomnień i tematów myśliwskich. Słowo wstępne: J. Ejsmond. Poznań: Fiszer i Majewski 1928, XI, 106 s.

Zawartość

Na łodzi; Podjazdem; Dżungla; Ich dola; Biały; Ku zimie; Noc wigilijna; Ostatni; Zmowa; O świcie.

2. As pik. Seans w 3 odsłonach. Poznań: Rolnicza Księgarnia i Drukarnia. Nakład J. Kuglina 1929. Druk fragmentów: „Czas” 1934 nr 269; streszczenie dokonane przez autora: „Wiadomości”, Londyn 1947 nr 90/91 s. 3.

Utwór wydany jako egzemplarz teatralny przeznaczony dla Teatru Polskiego w Poznaniu. Rękopisy w archiwum A. Janty-Połczyńskiego w Nowym Jorku.

3. Śmierć białego słonia. [Wiersze]. Poznań: Fiszer i Majewski 1929 [właśc. 1928], [45] k.

4. Biały pociąg. [Poemat]. Poznań: Rolnicza Księgarnia i Drukarnia. Nakład J. Kuglina [1930], [8] s.

Druk bibliofilski.
Tu także przekłady wierszy E. Kästnera.

5. Krzyk w cyrku. [Wiersze]. Paryż: [Nakład autora], Drukarnia Polska 1930, 29 s.

6. W głąb ZSRR. Pierwodruk pt. Wzdłuż i wszerz przez ZSRR. Wiadomości Literackie 1932 nr 41-51, 54. Wyd. osobne: Warszawa: Rój 1933, 252 s.

7. Leśny pies. Zbiór nowel. Poznań: Drukarnia „Dziennika Poznańskiego 1933, 110 s.

Zawartość

W służbie; Leśny pies; Przygoda zająca; Świt na granicy; Rozstanie; Lęk nocy leśnej; Złamany ptak; Walka o życie; Pogrom.

8. Patrzę na Moskwę. [Reportaże]. Poznań: Drukarnia „Dziennika Poznańskiego 1933, 108 s.

9. Made in Japan. [Reportaże]. Gazeta Polska 1934 nr 90-139. Wyd. osobne: z przedmową J. Targowskiego. Warszawa: Dom Książki Polskiej, Nakład Towarzystwa Polsko-Japońskiego 1935, 114 s.

10. Wielki Wóz. [Wiersze]. [Poznań]: Rolnicza Księgarnia i Drukarnia, Nakład J. Kuglina 1935, [18] s.

Druk bibliofilski.

11. Odkrycie Ameryki. [Reportaże]. Warszawa: J. Przeworski 1936 [właśc. 1935], 205 s.

12. Stolica srebrnej magii. [Reportaż z podróży do Hollywood]. Warszawa: Rój 1936, 234 s.

13. Ziemia jest okrągła. [Reportaż z podróży do Chin i Japonii]. Warszawa: Rój 1936 [właśc. 1935], 309 s.

14. Serce na Wschód. [Wiersze]. Poznań, Tokio: Rolnicza Księgarnia i Drukarnia, Nakład J. Kuglina 1938, 20 k.

Druk bibliofilski.

15. Na kresach Azji. Indie, Afganistan, Birma, Syjam, Indochiny, Chiny, Mongolia, Formoza, Japonia. [Reportaże]. Warszawa: Rój 1939, 312 s.

16. Psalmy. Powst. 1942. Wyd. [Nicea]: U Tyszkiewicza w Nicejskiej Filii jego Oficyny 1943, 89 s. Wyd. nast.: wyd. poszerzone pt. Psalmy z domu niewoli. Glasgow: Książnica Polska 1944 [na okładce 1943], [48] s.; wyd. 3 Nowy Jork: Nakład autora 1945.

Powstały w szpitalu w Lyonie jesienią 1942.

Zawartość

Cykl XXIII utworów. – Wyd. z 1944 i 1945 powiększone o wiersze: Modlitwa pokonanych; Modlitwa wiernych; Modlitwa wierzących; Psalm XXIV ostatni.

Przekłady

angielski

Thirteen Polish psalms. [Przeł.] S. Ilińska. London 1944 (w wyborze).
Psalms of captivity . [Przeł. przy współpracy autora] G.A. White. New York 1947.

17. Ściana milczenia. (Z portretem autora w niewoli). Rysunki: F. Topolski. Powst. Francja 1942-1943. Wyd. osobne: London: British-Continental Syndicate Publishing 1944, 48 s.

Zawartość

Cykle: Wiersze stamtąd; Wiersze z niewoli; W drodze; Wiersze spod okupacji; Wiersze z tej strony świata.

Wyd. w wyborze: [Nicea]: U Tyszkiewicza w Nicejskiej Filii jego Oficyny 1944, 69 s.

Zawartość

Zawiera wybrane wiersze z wyd. londyńskiego.

18. The first Polish Bomber Squadron in Britain. July 1st, 1940 – July 1st, 1943. [Współautor: A.T. Lutosławski] Peter Jordan. London: British – Continental Syndicate Ltd. [1943], 23 s.

Autor podpisany: Aleksander Janta.
O polskim dywizjonie lotniczym w Anglii.

19. Kłamałem, aby żyć . Pamiętnik roku niewoli. Powst. przed 1944. Wyd. Nowy Jork: Roy 1945, 323 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wiedza 1947, 348 s.; wyd. ze wstępem W. Stankiewicza. Warszawa: Książka i Wiedza 1987. Zob. też poz. .

Przekłady

angielski

I lied to live. [Przeł. z rękopisu B.W.A. Massey]. [Wstęp:] R. Stout. New York: Roy [1944], VIII, 312 s. Wyd. 2 tamże 1945.

20. Seafaring Poland. [Współautor: A.T. Lutosławski] Peter Jordan . London: Maxlove Publishing Co 1944, 47 s.

Autor podpisany: Aleksander Janta.
O polskich jednostkach morskich.

21. Bound with two chains. [Powieść]. New York: Roy [1945], 234 s.

Dopełnienie angielskie książki Kłamałem, aby żyć, zob. poz. .
Fragment wersji polskiej: Szpital tylko dla jeńców.Dziennik Żołnierza”, Szkocja 1943 nr 290-294.

22. Widzenie wiary. [Wiersze]. [Montreal]: Nakład autora 1946, 123 s.

Zawartość

Cykle: Wiersze czasu młodości; Wiersze z lat wojny.

23. Skazani na życie. Powieść. Powst. ok. 1948.

Utwór złożony w 1948 w wydawnictwie E. Kuthana w Warszawie, zaginął. Publikacja w wersji zrekonstruowanej zob. poz. .

24. Wracam z Polski 1948. Warszawa, Wrocław, Kraków, Poznań, Szczecin. Życie, polityka, gospodarka, sztuka, ludzie i zagadnienia. [Reportaż]. Paryż: Société Nouvelle d'Imprimerie et d'Edition 1949, 151 s.

25. Dzieje pewnego romansu. Suita pod film rysunkowy na dwa głosy i osiem batut. [Wiersze]. Paryż: Nakład przyjaciół poety 1950, 23 s.

Druk bibliofilski.

26. Młyn w Nadolniku. Pamiętnik pomorski. [Wiersze]. Paryż: [Drukarnia] F. Prochaski 1950, 54 s.

Druk bibliofilski.

27. Pisma Przygodne. [Wiersze]. Detroit, Michigan: Oficyna Warszawska na Obczyźnie, A. Girs Press 1950-1952.

Opus 1. Morska & kolonialna czyli Wyprawa po Sens w Emigracji z docinkami w tekście. 1950, [24] s. Wyd. nast. tamże z podtytułem: Rzecz wzbogacona Skarbczykiem Literatury Dawnej, który zawiera Wybór fraszek Jana Kochanowskiego z Czarnolasu. 1950, [17] s.

Opus 2. Pochwała własnych nóg czyli Niech nam stoją! Z licznymi docinkami w tekście. 1951, 31 s.

Opus 3. Przytyk do pewnych polityk czyli Lustro Satyryczne niektórych stosunków i osób ku zawstydzeniu winnych a zbudowaniu wiernych na powszechny użytek wystawione. A poza tym – Uwaga! – Uwaga! – przypisy do Przytyku. 1952, 37 s.

28. The Polish Arts Club in American life. Chicago: American Council of Polish Cultural Clubs 1951, [4] s.

29. Bajka o cieniu. Poemat absurdystyczny. Londyn, Buffalo: Oficyna Poetów i Malarzy 1954, 70 s.

Druk bibliofilski.

30. Linia podziału. Sztuka w 2 odsłonach. Powst. 1954. Wyd. ze wstępem A. M. Swinarskiego. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1963, 44 s.

Druk bibliofilski, wyd. jako bezpłatny dod. do poz. .

31. Barriers into bridges. Notes on Polish culture in America. New York 1957.

Informacja: F. Palowski: Aleksander Janta-Połczyński. Warszawa 1990 s. 206.

32. Duch niespokojny. [Wspomnienia]. Londyn: Gryf 1957, 281 s. [Wyd. 2] Poznań: Media Rodzina of Poznań 1998.

33. Znak tożsamości. Wybór z trzydziestolecia. [Wiersze]. New York: Polish Book Importing 1958, 128 s.

Zawartość

Zawiera wiersze z tomów poz. , , , , , oraz cykle: Pisane w Nowym Jorku; Słowem pracuję nie na chleb; Wiersze amerykańskie.

34. Wielka gafa księżny Bałaganow. [Opowiadanie]. Buenos Aires: Składnica Książki Polskiej 1960, 38 s.

Opowiadanie powstałe na motywach komedii bulwarowej napisanej w 1945 wspólnie z Leonem Kosteckim.

Przekłady

angielski

Blue blue blood and gasoline. [Przeł.] A. Janta-Połczyński. Maszynopis w archiwum A. Janty-Połczyńskiego w Nowym Jorku.

francuski

La grande gaffe de la princesse Balaganoff. [Przeł.] L. Kostecki. Maszynopis w archiwum A. Janty-Połczyńskiego w Nowym Jorku.

35. Losy i ludzie. Spotkania, przygody, studia. 1931-1960. Nowy Jork, Londyn: „Wiadomości” w Londynie, Polski Instytut Naukowy w Ameryce 1961, 424 s.

Nagrody

Nagroda wydawnictwa Contra w Nowym Jorku w 1973.

Zawartość

Od autora. – Młodość i świat: Czyściec Lorda Alfreda Douglasa; Rozmowa o Litwie; Podobno jest wojna; Pożegnanie z Karolem Szymanowskim; Spotkanie z Gandhim. – Wojna: Reportaż z bitwy; Jedna noc frontu (wrzesień 1944); Mój czołg nazywał się „Poznań”; Karny przydział. – Bliski Zachód i Daleki Wschód: Przygody fotografa; Spotkania z André Gide'em; Wracam z Japonii. – Przygody skarbów wawelskich: „Szalona ewakuacja”; Ukrycie i zdjęcia; Czy gwizdanie na puszczy?; „Proszę panów, Szczerbiec”; „Miałeś chamie ...”. – Spotkania i studia: Pamięci Stanisława Augusta; Amerykański rozdział w życiu Juliana Fontany; Nieznane listy Chopina; Straszny polski hrabia w historii Ameryki; Na tropach „Popiołów” [S. Żeromskiego]; O niedoszłym amerykańskim wydaniu „Nocy i dni” [M. Dąbrowskiej]. – Józef Conrad Korzeniowski: „Lord Jim” w Manhattanie; Rękopisy Conrada w zbiorach amerykańskich; Rysunki Conrada; Polska litera Conrada; „Kilka kartek, które odłożyłem”; Kiedy będziesz szczęśliwym!; Conrad w literaturze amerykańskiej; O Conradzie w Japonii; Skąd „fatalne dziedzictwo” Conrada?. – Jan Lechoń: O Lechoniu jubileuszowym; Nowojorskie dzieje i śmierć Jana Lechonia; O Lechoniowym zbiorze dedykacji autorskich; Nocna wizyta; Bruliony i rysunki poety; Pieśń o Jego pogrzebie [wiersz].

36. Flet i Apokalipsa. [Opowiadania i powieść]. Nowy Jork, Londyn, Paryż: J. Poręba [nakład czytelników] 1964, 342 s.

Zawartość

Ręce; Ogień; Podsłuch; Skazani na życie [Powieść; wersja pierwotna zob. poz. ]; Kolorowe ołówki; Dzieje drugiego dna; Lustro; Powołanie; Flet i Apokalipsa.

37. Marmur i mur. [Powieść]. Druk fragmentów: Wiadomości”, Londyn 1966 nr 7, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn dod.Tydzień Polski” 1969 nr 36.

Powieść science fiction, niedokończona, maszynopis w archiwum A. Janty-Połczyńskiego w Nowym Jorku.

38. Księga podróży, przygód i przypomnień. [Wspomnienia i reportaże]. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1967, 238 s.

Wybór reportaży przedwojennych oraz z podróży do Ameryki Środkowej i Południowej w 1960.

39. Pamiętnik indyjski. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1970, 103 s.

40. Schron. Epilog w 1 odsłonie. New York: Tematy 1970, 23 s.

41. Przestroga dla wnuków. [Wiersze]. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy [nakład autora] 1971, 143 s. Por. poz. .

Druk bibliofilski.

Zawartość

Cykle: Karnet podróżny; Ballady i romanse; Przypisy; Śmierć i życie; Przypowieści; Sztuka i życie; Przestroga dla wnuków.

42. Po samo dno istnienia. [Wiersze]. Londyn: S. Gliwa [nakład autora] 1972, 23 s.

43. Przyjemnie zapoznać. [Szkice i eseje]. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1972, 319 s.

Dot. m.in.: E.S. Bohuszewicza, J. Conrada, F. Sz. Janiewicza, P.E. Johnsa, T. Kościuszki, Z. Krasińskiego, I. Kryłowa, J. Lechonia, A. Mickiewicza, G. Morettiego, C.K. Norwida, H. Sienkiewicza, E. Sobolewskiego, J. Tuwima, K. Wierzyńskiego.

44. Nowe odkrycie Ameryki. [Wspomnienia z okresu po 1945]. Paryż: Libella [nakład czytelników] 1973, 489 s.

Dot. m.in.: T. Borowskiego, A. Girsa, J. Lechonia, S. Mierzeńskiego, J. Tuwima, M. Wańkowicza, K. Wierzyńskiego oraz „Tygodnika Polskiego” (Nowy Jork, 1943-47) i „Dziennika dla Wszystkich” (Buffalo).

45. Przestrogi drugie. [Wiersze]. Litografie: S. Piaskowski. Albany, New York: Sigma Press 1973, 47 s.

Dopełnienie tomu poz. 40.

46. Nic własnego nikomu. [Szkice]. Wybór: M. Sprusiński. Wstęp: J. Odrowąż-Pieniążek. Warszawa: Czytelnik 1977, 393 s.

Zawartość

Zawiera z tomu poz. : Amerykański rozdział w życiu Juliusza Fontany; O niedoszłym amerykańskim wydaniu „Nocy i dni” [M. Dąbrowskiej]; Nowojorskie dzieje i śmierć Jana Lechonia; O Lechoniowskim zbiorze dedykacji autorskich; Conrad w literaturze amerykańskiej; Rękopisy Conrada w zbiorach amerykańskich; Rysunki Conrada; „Kilka kartek, które odłożyłem”; „Szalona ewakuacja”; Ukrycie i zdjęcia; Czy gwizdanie na puszczy?; „Proszę panów, Szczerbiec!”; „Miałeś chamie ...”, – nadto: „Nic własnego nikomu”. (Opowieść o moich polonikach); Pamięci Stanisława Augusta; Rysunek, polonez, list ...; Opera poświęcona Pułaskiemu [E. Sobolewski: Mohega, czyli kwiat leśny]; Straszny polski hrabia w historii Ameryki [A. Gurowski]; „Ku pamięci utraconej Polski”. (O muzyce amerykańsko-polskiej po powstaniu 1830-31); Amerykańska pieśń Janiewicza [F. Sz. Janiewicz, skrzypek]; O przybranym synu miasta Providence; Rhode Island [E.S. Bohuszewicz]; Niejaki Johns z Nowego Orleanu [E. Johns]; Na tropach Norwida; Akcja Wirginia. (Nieudana próba stworzenia kolonii polskiej) [o J. Smolińskim]; Ankieta filadelfijska; Sienkiewiczowski przyczynek do dziejów rzeźby w Ameryce [rzeźba G. Morettiego przedstawiająca Ligię na grzbiecie byka]; W sprawie Polakom wspólnej.

47. Śnił mi się krzyk. [Wiersze]. [Wybór:] M. Sprusiński. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 152 s.

Zawartość

M. Sprusiński: Z mijań i z marzeń i z mgnienia [wstęp]. – Wiersze z tomów poz. , , , , , , pojedyncze wiersze z innych zbiorów, – nadto: Wiersze ostatnie; Przekłady z: R. Creeleya, R. Frosta, E. Kästnera, R. Lowella.

48. A history of nineteenth century American-Polish music with annotated bibliography and illustrations. New York: Kościuszko Foundation 1982, 186 s.

49. Lustra i reflektory. [Szkice]. Wybór i przedmowa: M. Sprusiński. Warszawa: Czytelnik 1982, 530 s.

Tytuł pierwotny: Portrety polemiczne.

Zawartość

M. Sprusiński: „Obecność jest moim udziałem” [wstęp]. – [Szkice:] Twarzą w twarz z prezydentem Rooseveltem; Charlie Chaplin prosi na herbatę; Rozmowa z Teodorem Dreiserem; Czyściec Lorda Alfreda Douglasa [poz. ]; Spotkanie z André Gide'em [poz. ]; Rabindranath Tagore; Spotkanie z Gandhim [poz. ]; Kolacja z Paderewskim; Pożegnanie z Karolem Szymanowskim [poz. ]; Śpiewaj, Mistrzu! [o J. Kiepurze]; Dumanie o Domeyce; Gabriel [właśc. J. Paczkowski]. (Walcząc o wolność ojczyzny zginął w bitwie o Londyn); „Matterhorn”. (Szkice do portretu M. Grydzewskiego); „Przecież wam nie umieram” [o M. Hemarze]; Rafał, którego nie znamy [Malczewski]; „Myśl owinięta rzeźbą”. (Uwagi o dziele i sprawie Szukalskiego); Słowo o Samuelu [Tyszkiewiczu] – pisarzu i typografie; Refleksje retingerowskie. (Czy był i czyim był agentem?) [J. H. Retinger]; Słowo o dedykacjach; Mała galeria portretowa; Miny i maska. (Spotkanie z Gombrowiczem); We Lwowie, pewnej Palmowej Niedzieli ...; Zapiski z kliniki chirurgicznej.

50. Szaleńcze moje bezrobocie. Wybór z półwiecza. [Wiersze]. Kraków: Fundacja Monumentis Patriae 2001, 183 s.

Listy

1. Samotność słowa. Z listów do Wacława Iwaniuka. Oprac. i wstępem opatrzył: L.M. Koźmiński. Lublin: Petit 1995, 188 s.

Zawartość

Zawiera też listy J. Wittlina i K. Wierzyńskiego.

Przekłady i adaptacje

1. I. Saikaku: Dwa opowiadania noworoczne. Przeł. z japońskiego i posłowiem opatrzył: A. Janta-Połczyński. Poznań: Rolnicza Drukarnia i Księgarnia. Nakład J. Kuglina 1939, 36 s.
Druk bibliofilski.
2. A. Mickiewicz: Konrad Wallenrod. A dramatic poem. Adapted for a Banquest Hall presentatio. Prapremiera: Buffalo 1955.
3. Godzina dzikiej kaczki. Mała antologia poezji japońskiej. Przeł. [z przekł. francuskiego G. Bonneau] i oprac.: A. Janta-Połczyński. Słowo wstępne: J. Miś. Southend-on Sea, Essex: S. Gliwa 1966, XIII, 52 s.
Przekłady powstały w większości przed 1938, druk w „Okolicy Poetów1938-39.
4. Robert Frost i inni amerykańscy poeci. Tłumaczenia. Londyn: Tematy 1970, 85 s.
Przekłady wierszy: R. Creeleya, A. Dugana, R. Frosta, R. Lowella, D. Marquisa, E. Olsona.

Zob. też Twórczość poz. , .

Prace redakcyjne

1. W. Kościelski: Gdybym mógł. Wybór wierszy z teki pośmiertnej. Wybór i posłowie: A. Janta-Połczyński. Paryż: Oficyna F. Prohaski 1950, 28 s.
2. Klapa bezpieczeństwa, czyli Humor zakurtynowy. Almanach dowcipów i anegdot opowiadanych w dzisiejszej Polsce oraz wybór najlepszych ostatnich kawałów warszawskich o sytuacji, stosunkach i Sowietach. Zebrał, oprac. i przedmową opatrzył A. Janta-Połczyński. Buffalo, Nowy Jork: [Nakład autora] 1953, XV, 234 s.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1957, 1967.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
• „Rocznik Literacki 1974” wyd. 1977(J. Chudek).
W. Chojnacki: Bibliografia utworów Aleksandra Janty-Połczyńskiego drukowanych w czasopismach i pracach zbiorowych; J. Kowalik: Bibliografia druków zwartych Aleksandra Janty-Połczyńskiego. W: Janta. Człowiek i pisarz. Londyn 1982.
Z.R. Wilkiewicz: Polnische Exilliteratur 1945-1980. Köln, Wien 1991.
W. Ligęza: Bibliografia wybranych opracowań i artykułów o Aleksandrze Jancie-Połczyńskim i jego twórczości. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Polonistyczne 1993 nr 13.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (J. Wojnowski).

Ogólne

Książki

Janta. Człowiek i pisarz. Praca zbiorowa pod red. J.R. Krzyżanowskiego. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1982, 363 s. [Zawiera m.in. szkice i recenzje: S. Baliński: Wiersze, które zostaną [dot.: Po samo dno istnienia]; M. Danilewicz Zielińska: Janta wyciąga króliki z cylindra [dot.: Przyjemnie zapoznać]; M. Dłuska: Pan Aleksander; L. Dudarew-Ossetyński: Janta i teatr; M. Giergielewicz: Przestroga dla wnuków; L.B. Głowiński: Wśród członków klubów artystycznych; B. Miązek: Próba studium ostatnich wierszy; J. Rostworowski: Tu Japończyki [dot.: Godzina dzikiej kaczki. Przeł. i oprac.: A. Janta-Połczyński]; J. Sakowski: Tryptyk o Jancie; K. Sowiński: Znak tożsamości [dot.: Przestrogi dla wnuka]; W. Tarnawski: Janta – conradysta.
F. Palowski: Aleksander Janta-Połczyński. Ballada o wiecznym szukaniu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1990, 210 s.

Artykuły

[J. Janowski] jj: Janta-Połczyński jako powieściopisarz i autor dramatyczny. Ilustrowany Kurier Codzienny 1938 nr 282.
[S.W. Balicki]: Na szczytach polskiej literatury podróżniczej. As 1939 nr 15.
A. Azarjew: Człowiek wielu kontynentów. Polonia”, Chicago 1971 nr 19.
M. Danilewiczowa. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn dod. Tydzień Polski 1973 nr 7.
J. Ostrowski: Janta odkrywa... Ram Gopala. Oficyna Poetów”, Londyn 1974 nr 4.
J. Podgóreczny: Pisarz, podróżnik, antykwariusz, bibliofil. Księgarz 1974 nr 4.
Cz. Bednarczyk: Aleksander. Oficyna Poetów 1975 nr 4.
M. Dłuska: Światowid. (O Aleksandrze Jancie-Połczyńskim) „Więź1976 nr 1.
T. Terlecki: Ziemskie pokarmy. Wiadomości”, Londyn 1977 nr 14/15.
A. Biernacki: Wspomnienie o Aleksandrze Jancie – bibliofilu. Blok-Notes Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza 1978 nr 9.
R. Ciemieński: Przez siedem stuleci. Miesięcznik Literacki 1978 nr 9 [historia rodziny].
T. Karpowicz: Wielki żart. Oficyna Poetów”, Londyn 1978 nr 2.
Z. Rusinek: Sylwetka człowieka. (O Aleksandrze Jancie). Kierunki 1978 nr 32.
J.R. Krzyżanowski: Lustro. (O beletrystyce Aleksandra Janty). Ruch Literacki 1979 nr 1.
F. Palowski: Chuć do chadzania. (Szkic do portretu Aleksandra Janty-Połczyńskiego). Zeszyty Prasoznawcze 1980 nr 1, przedrul. pt. Aleksandra Janty chuć do chadzania. „Nowy Dziennik” dod. „Przegląd Polski”, Nowy Jork 1999 nr z 10 XII.
R. Dzieszyński: Ciągnęło go. Kontrasty 1981 nr 5.
W. Ligęza: Poezja Aleksandra Janty. Twórczość 1982 nr 1 [dot.: Śnił mi się krzyk], polemika: E. Puzdrowski, tamże nr 6 [list do redakcji], W. Ligęza: Odpowiedź Edmundowi Puzdrowskiemu, „Twórczość” 1983 nr 4.
W. Strzałkowski: Realizator marzeń. Orzeł Biały”, Londyn 1982 nr 1362.
E. Pawlak: Duch niespokojny. Wprost 1983 nr 9.
M. Stępień: Aleksander Janta 1908-1974. (W dziesięciolecie śmierci). „Życie Literackie1984 nr 41.
J. Jurkszus-Tomaszewska: Pisarz – ambasador kultury. W tejże: Wczoraj i dzisiaj. Toronto 1985.
F. Palowski: Brak ciśnienia. Nieznane listy do Aleksandra Janty. „Kraków 1985 nr 3.
M. Krassowski. „Odrodzenie1986 nr 35 s. 16.
R. Krzyżanowski: Lustro. O beletrystyce Aleksandra Janty. W tegoż: Legenda Samosierry i inne prace krytyczne. Warszawa 1987.
P. Kuncewicz: Agonia i nadzieja. (Literatura polska 1918-1986). Przegląd Tygodniowy 1987 nr 8.
Z. Miedziński: Duch niespokojny. Życie Literackie 1988 nr 51.
Z. Siatkowski: Romantyk z domu nad zatoką. Zdanie 1988 nr 7/8.
A. Lam: Bandera na opuszczonym statku. O poezji Aleksandra Janty. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1989, przedruk w tegoż: Inne widzenie. Warszawa 2001.
Z. Lichniak: Janta jako poeta; I jako poeta wracał do Polski. W tegoż: Mój skorowidz poezji polskiej na emigracji. Warszawa 1989.
P. Czapliński: Nieodparta potrzeba pisania. Literackie pasje Aleksandra Janty-Połczyńskiego. Kresy 1993 nr 13.
W. Ligęza: Przygody osobowości aktywnej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Polonistyczne 1993 nr 18, przedruk w: Pisarze emigracyjni. Kraków 1993 oraz w tegoż: Jaśniejsze strony katastrofy. Kraków 2001.
J. Dembińska-Pawelec: Różne światy poezji emigracyjnej. W: Literatura emigracyjna 1939-1989. Katowice 1994.
J. Odrowąż-Pieniążek: Działalność Aleksandra Janty-Połczyńskiego. W: Polskie środowisko twórcze na emigracji we Francji wrzesień 1939 – czerwiec 1940. Warszawa 1995.
R. Nowotarska: Pan Aleksander Janta-Połczyński (1908-1974). Archiwum Emigracji 1999 z. 2.
T. Terlecki: Pisany pomnik dla Aleksandra Janty. [Wywiad; rozm.:] R. Nowotarska. Archiwum Emigracji 1999 z. 2.
W. Ligęza: Podróże, nostalgiczne krajobrazy, epitafia. O poezji Aleksandra Janty; Aleksander Janta – przygody osobowości aktywnej. W tegoż: Jaśniejsze strony katastrofy. Kraków 2001.
M. Stępień: Wszystkie strony świata są moje. Ruch Literacki 2001 z. 4, przedruk w tegoż: Pisarz polski w sytuacji wyboru (1944-1948). Kraków 2005.
M. Piechota: Aleksander Janta-Połczyński – reporter – poeta; Odkrycie Ameryki” i „Stolica srebrnej magii” Janty-Połczyńskiego. W tejże: Jaka Ameryka? Lublin 2002.
E. Wróbel: Aleksandra Janty-Połczyńskiego reporterskie odkrywanie świata. W: Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. Lublin 2004.
A. Broż: Pożytek z archiwów. „Nowy Dziennik”, dod. Przegląd Polski”, Nowy Jork 2005 nr z 22 IV.
W. Lewandowski: Najważniejszy w życiu” reportaż Janty. W tegoż: ...Strofy dla mew i mgieł... Toruń 2005.

W głąb ZSRR

A. Maliszewski-Pokrzywa: W głębi stalinowskiego imperium. Arcana 2003 nr 5.

Kłamałem, aby żyć

B. Kamodziński. „Odrodzenie1948 nr 4.
Z. Lichniak. „Dziś i Jutro1948 nr 10.

Młyn w Nadolniku

R. Mielhorski: Janta kolejny raz po bibliofilsku. PAL Przegląd Artystyczno-Literacki 1994 nr 12.

Bajka o cieniu

M. Pankowski: Basic Polish. Kultura”, Paryż 1956 nr 3.

Linia podziału

M. Chmielowiec. „Wiadomości,” Londyn 1964 nr 33/34.

Duch niespokojny

E. Szermentowski. „Kierunki1957 nr 12.

Flet i Apokalipsa

J. Bielatowicz. „Na Antenie”, Londyn 1965 nr 23.
R.K.Kontynenty”, Londyn 1965 nr 79/80.
[J. Stempowski] P. Hostowiec. „Wiadomości,” Londyn 1965 nr 28.

Księga podróży

P. Łysek. „Books Abroad”, Oklahoma 1968 nr 3.
J. Surynowa-Wyczółkowska. „Kurier Polski”, Buenos Aires 1968 nr 566.

Pamiętnik indyjski

J. Fryling. „Wiadomości”, Londyn 1971 nr 45.

Przestroga dla wnuków

E. Puzdrowski. „Literatura1972 nr 29.
[Z. Bieńkowski] zb. Twórczość 1972 nr 4.
B. Miązek: Przestroga dla wnuków” Aleksandra Janty. W tegoż: Przygoda z książką. Wrocław 2004.

Po samo dno istnienia

E. Puzdrowski. „Litery1973 nr 12.

Śnił mi się krzyk

A. Tomecki. „Przegląd Polonijny1981 nr 3.

Lustra i reflektory

L.M. Bartelski. „Widnokręgi1982 nr 6.

Szaleńcze moje bezrobocie

J. Baran: Wszystkie strony są moje. „Nowy Dziennikdod. Przegląd Polski”, Nowy Jork 2002 nr z 1 II.