BIO

Urodzony 23 sierpnia 1941 we wsi Janikowice pod Krakowem; syn Piotra Jagiełły i Marianny z domu Janus, rolników. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w Proszowicach (1955-59). Po zdaniu matury studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Działał w tym okresie w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym (przewodniczący zarządu krakowskiego Koła Przewodników po Tatrach i Beskidach) i Zrzeszeniu Studentów Polskich (przewodniczący Zrzeszenia na Wydziale Filologii). Uprawiał taternictwo i narciarstwo. Od 1961 był członkiem Klubu Wysokogórskiego w Zakopanem. W 1962 został ratownikiem górskim i członkiem Grupy Tatrzańskiej Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (GOPR). Po ukończeniu studiów w 1964 pracował w GOPR w Zakopanem jako kierownik Działu Profilaktyki i Informacji Zarządu Głównego (do 1965), zastępca naczelnika (1966-68) i naczelnik (do 1974) Grupy Tatrzańskiej GOPR. Uczestniczył w ponad 200 akcjach ratunkowych w Tatrach. Wiele podróżował uprawiając wspinaczkę w górach Wielkiej Brytanii (1966), na Kaukazie (1967), w Górach Pontyjskich (Turcja, 1969), w Alpach Julijskich (1970) i szwajcarskich (1971, 1972, 1974) i w Pamirze (1975). Debiutował w 1966 recenzjami książek o tematyce górskiej i artykułami poświęconymi taternictwu i ratownictwu górskiemu w pismach „Taternik” i „Wierchy”. Od 1966 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR); w 1974 został członkiem Komitetu Miejskiego w Zakopanem. W 1969-70 pracował w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Zakopanem jako nauczyciel języka polskiego, a następnie do 1972 jako adiunkt w dziale archiwalno-bibliotecznym Muzeum Tatrzańskiego. W 1969 ożenił się z Anną Luścińską, plastykiem. Publikował prozę, artykuły i recenzje m.in. w „Literaturze” (1974-77), „Polityce” (1974-77), „Kulturze” (1976-78), „Nowych Książkach” (1976-79). W 1975 przeniósł się do Warszawy i rozpoczął pracę jako kierownik działu reklamy, członek dyrekcji Państwowego Instytutu Wydawniczego (do 1978). Od 1978 był członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). W 1978-80 pracował w Telewizji Polskiej jako kierownik Redakcji Filmów Współczesnych i redaktor naczelny Studia Faktu i Sensacji. Od grudnia 1980 był zastępcą kierownika Wydziału Kultury Komitetu Centralnego PZPR; w grudniu 1981 wystąpił z PZPR. W 1982-85 pracował jako adiunkt w Instytucie Kultury przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Artykuły, recenzje i wywiady ogłaszał w wychodzącym poza cenzurą kwartalniku „Krytyka” (1983-87) oraz w wydawanym przez oo. jezuitów miesięczniku „Przegląd Powszechny”, którego był także członkiem redakcji (1985-89). W 1989 objął stanowisko wiceministra w Ministerstwie Kultury i Sztuki. W tymże roku został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i wiceprezesem zarządu Oddziału Warszawskiego. Był w 1996 członkiem założycielem Towarzystwa Edukacji Artystycznej. W 1998 został dyrektorem Biblioteki Narodowej w Warszawie. W 2003 wszedł w skład Krajowej Rady Bibliotecznej i został jej przewodniczącym. Otrzymał nagrodę literacką im. W. Krygowskiego (2000) oraz im. J. Karskiego i P. Nireńskiej za wspieranie żydowskich inicjatyw kulturalnych i promowanie tolerancji (2003). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1980) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998). Zmarł 1 lutego 2016 w Zakopanem; pochowany tamże na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej.

Twórczość

1. Sygnały z gór. Z dziejów minionych 60 lat działalności GOPR... Warszawa: Sport i Turystyka 1973, 389 s.

2. Czekać spokojnie! Idziemy! Warszawa: Sport i Turystyka 1975, 31 s.

Broszura dot. działalności GOPR.

3. Hotel klasy Lux. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1978, 209 s. Por. poz. .

Nagrody

Nagroda im. A. Kowalskiego „Olka” w 1978.

4. Obsesja. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 150 s. Przedruk zob. poz. .

Zawartość

Obsesja; Rozświetlona noc; Czekanie na dzień; Stary hak; Piękny Pan; Kozica; „Express Erzurum”; Dzień Eola; Nowy; Szmery; Papierowe góry; Kukła.

5. Hotel klasy Lux. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1979. Por. poz. .

6. Każdy ratuje siebie. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1979. Druk „Teatr Polskiej Telewizji” 1979 nr 1 s. 5-27. Przedruk zob. poz. .

7. Świetlista obręcz. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1979, 152 s.

Zawartość

Za Krzyżówką; Świetlista obręcz; W piękne poranki ...; A traktory wesoło pyrkając ...; Kto weźmie Żołnierki; Pół godziny dla siebie.

8. Wołanie w górach. Warszawa: Sport i Turystyka 1979, 248 s. Wyd. nast. z podtytułem Wypadki i akcje ratunkowe w górach: wyd. 2 zmienione tamże 1987, wyd. 3 zmienione Warszawa: Oficyna „Przegląd Powszechny” 1991, 397 s., wyd. 4 uzupełnione Warszawa: Iskry 1996, 493 s., tamże: 1999, wyd. 6 poprawione i uzupełnione 2002, 639 s., 2006.

Opowieści o akcjach ratunkowych w górach oraz o historii polskiego ratownictwa i GOPR.

9. Bez oddechu. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1981, 136 s.

10. Studnia. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1985, 186 s.

11. Tygodnik Powszechny” i komunizm: (1945-1953). Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1988, 169 s.

Zawartość

Wokół pierwszego rocznika; Siły dziejowe; Granice współpracy; Wiara świadoma; Humanizm chrześcijański; Zagadnienie „literatury chrześcijańskiej”; Zakończenie.

12. Trwałość i zmiana. Szkice o „Przeglądzie Powszechnym” 1884-1918. Warszawa: Oficyna „Przegląd Powszechny 1993, 312 s.

13. Obsesja i inne góry. [Opowiadania, szkice]. Warszawa: Wydawnictwo Bellona 1994, 286 s. Por. poz. .

Zawartość

z poz. 4: Rozświetlona noc; Czekanie na dzień; Kozica; Piękny Pan; Stary hak; Obsesja; Kukła; Nowy; Szmery; Dzień Eola; Papierowe góry; „Express Erzurum”; – nadto: Martwa natura z wyrwą. [Opowiadanie]; Każdy ratuje siebie [poz. ]; Uczłowieczanie gór. [Szkic].; Himalajska scena. [Szkic].

14. Partnerstwo dla przyszłości. Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych. Warszawa: Bellona 1995, 395 s. Wyd. 2 poszerzone Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe; Wydawnictwo Biblioteki Narodowej 2000, 488 s.

Przekłady

litewski

Lietuva – musu šauksmas. [Przeł.] B. Zombkievič. Vilnius 1996.

15. Trójkątna turnia. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1996, 138 s.

16. Ogrody kultury i żywioły rynku. [Szkice]. Warszawa: Fundacja Partnerstwo dla Rozwoju 1998, 46 s.

17. Za granią grań. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1998, 166 s.

18. Gałązka kosodrzewiny. Najdawniejsze wypadki tatrzańskie w piśmiennictwie polskim. Warszawa: Biblioteka Narodowa 1999, 96 s. Wyd. nast. tamże 2001.

19. Jawnie i skrycie. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 2000, 85 s.

20. Mniejszości narodowe w Polsce. Zamość: Centrum Badawczo-Szkoleniowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji 2001, 31 s. Wykłady Otwarte Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Zamościu, 16.

21. Próba rozmowy. Szkice o katolicyzmie odrodzeniowym i „Tygodniku Powszechnym” 1945-1953. T. 1-2. Warszawa: Biblioteka Narodowa 2001, 320+231 s. Por. poz. .

T. 1. Rodowód.

T. 2. Tygodnik Powszechny” i komunizm 1945-1953.

22. Zbójnicka sonata. Zbójnictwo tatrzańskie w piśmiennictwie polskim XIX i początku XX wieku. Warszawa: Biblioteka Narodowa; Iskry 2003, 213 s. Wyd. nast.: wyd. 2 poszerzone Warszawa: Biblioteka Narodowa 2004, tamże 2006.

23. Biblioteka Narodowa, czyli dom otwartej polskości. Warszawa: Biblioteka Narodowa 2004, 14 s.

24. Słowacy w polskich oczach. Obraz Słowaków w piśmiennictwie polskim. T. 1-2. Warszawa: Biblioteka Narodowa 2005, 342 + 452 s.

25. Goryczka, słodyczka, czas opowieści. Toruń: A. Marszałek 2007, 119 s.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. W. Brzega: Żywot górala poczciwego. Wspomnienia i gawędy. Wybór, oprac. i komentarz: A. Micińska i M. Jagiełło. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 358 s.
2. Tatry w poezji i sztuce polskiej. Przedmowa, wybór i oprac.: M. Jagiełło. Red. i dobór ilustracji: R. Hennel. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975, 334 s.
3. S. Witkiewicz: Listy Stanisława Witkiewicza i jego korespondentów. Cz. 1. Listy o stylu zakopiańskim 1892-1912. Wokół Stanisława Witkiewicza. Wstęp, komentarze i oprac.: M. Jagiełło. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 751 s.
4. J. Fudala: Śrybelny miesiącku. [Wiersze]. Wybór, oprac. i posłowie: M. Jagiełło. Malowanki na szkle: J. Fudala. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1980, 94 s.
5. Tatry i poeci. Antologia wierszy. Wybrał i oprac.: M. Jagiełło. Warszawa: Biblioteka Narodowa; Państwowy Instytut Wydawniczy 2007, 540 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1988.

Autor o sobie

M. Jagiełło: Pęknięcie. „Kalendarz «Królowej Apostołów»1987 [wypowiedź autobiograficzna].

Wywiady

Góry to wyjątkowo łagodny spowiednik Michała Jagiełły. [Rozm.] A. Figiel. „Przewodnik Katolicki1988 nr 24.
Po grani. [Rozm.] M. Sarjusz-Wolski. „Przegląd Tygodniowy1990 nr 6.

Ogólne

Artykuły

A. Czachowska: Pisarskie obsesje Michała Jagiełły. Nowy Wyraz 1980 nr 11.
J. Kolbuszewski: Nowe zjawisko w polskiej prozie górskiej. Wierchy 2000 t. 104.
W. Michalski: Człowiek i góry w twórczości Michała Jagiełły. W tegoż: Słowa i twarze. Lublin 2003.

Hotel klasy Lux

P. Kowalski: Scenariusz i taktyka, czyli życie działacza. Odra 1978 nr 10.
E. Kozarzewska: Próba powieści politycznej. Literatura 1978 nr 22.
B. Owczarek: Od alpinizmu do polityki. Miesięcznik Literacki 1978 nr 10.

Świetlista obręcz

M. Orski: Złote muszki, świetliste obręcze. Twórczość 1980 nr 10.
S. Tomala: W poszukiwaniu rodowodu. Miesięcznik Literacki 1980 nr 5.

Wołanie w górach

J. Gondowicz: Natura jako źródło cierpień. Nowe Książki 1999 nr 3.

„Tygodnik Powszechny” i komunizm: (1945-1953)

J. Lohman: Deus mirabilis – „Tygodnik Powszechny” po latach. Kultura Niezależna 1990 nr 58.
M. Turlejska: Czas próby. Krytyka 1990 nr 32/33.

Trwałość i zmiana

D. Jeżowski: Katolicyzm przełomu wieków. Nowe Książki 1994 nr 5.

Partnerstwo dla przyszłości

J. Koprowski: Wszystko o mniejszościach. Nowe Książki 1995 nr 9.
K. Renik: W podwójnej perspektywie. Przegląd Powszechny 1996 nr 2.

Trójkątna turnia

H. Gosk: Męskie zapasy z życiem. Nowe Książki 1996 nr 6.
M. Orski: Przekraczanie granic. Przegląd Powszechny 1996 nr 11.
Z. Skrok: Góry i mężczyźni w smudze cienia. Literatura 1996 nr 10.
W. Browarny: Symetria zapominania. Odra 1997 nr 2.

Za granią grań

J. Gondowicz: Czego szuka lampart na 19000 stóp?Nowe Książki1998 nr 6.
M. Orski: Wysokogórska psychomachia. Odra 1998 nr 12.

Gałązka kosodrzewiny

T. Łubieński: Gałązka na drogę. Nowe Książki 2000 nr 4.

Jawnie i skrycie

M.M. Matusiak: Droga w górę albo Teatr Moralny ludzkiego żywota. Przegląd Powszechny 2000 nr 10.
M. Orski: Między upłazami grzbietów i słów. Odra 2000 nr 10.
W. Oszajca: I jawnie i skrycie jednocześnie. Twórczość 2000 nr 9.
P. Wojciechowski: Górska śmierć w lawinie słów. Nowe Książki 2000 nr 6.

Próba rozmowy

R. Habielski: Tygodnik Powszechny” i jego korzenie. Nowe Książki 2002 nr 4.

Zbójnicka sonata

P. Wojciechowski: Ciupaga herosa. Nowe Książki 2003 nr 9.

Słowacy w polskich oczach

T. Fijałkowski: Podróż do Świętego Marcina. „Tygodnik Powszechnydod. Książki w Tygodniku 2006 nr 5.
J. Kronhold: Błysk nad Tatrami. Nowe Książki 2006 nr 5.