BIO

Born on 5 November 1939 in Poznan; daughter of the doctors Tadeusz Frąckowiak and Zofia, née Wolska. During the German occupation, she and her parents were deported to the General Government and lived in Radom before returning to Poznan in 1945. She attended Grammar School No. V in the city, completing her advanced secondary education in 1956. That year, she started a degree in Polish philology at the Jagiellonian University (UJ) in Krakow. She was awarded a master's degree in 1961 and subsequently spent a year as an assistant trainee at the Chair in Polish Literature at UJ before beginning a doctoral degree in 1964. She made her debut in 1962 with the article W kręgu „Kamiennego świata” Tadeusza Borowskiego (On Tadeusz Borowski's Kamienny świat [The World of Stone]), which appeared in the journal "Pamiętnik Literacki" (vol. 4; under the name: Ewa Frąckowiak). The article was an excerpt of her master's thesis. She defended her doctoral thesis, Twórczość powieściopisarska Zofii Nałkowskiej w latach 1935-1954 (Zofia Nałkowska's Novels, 1935-1954), in 1970. She was supervised by Prof. Kazimierz Wyka. The following year, she returned to Poznan, where she worked as a lecturer at the Department of Literary Theory at the Institute of Polish Philology (IFP) at the Adam Mickiewicz University(UAM). She conducted research on twentieth-century literature, focusing on works relating to the region of Galicia and other local homelands. She published articles and reviews in periodicals including "Nurt" (1972, 1974, and 1979) and "Teksty" (1975 and 1979). Between 1972 and 1995, she was an examiner and member of the District Committee of the Olympiad in Polish Literature and Language. In 1980, she joined the Independent Self-governing Trade Union Solidarity at the IFP at UAM. She was involved in the activities of the Adam Mickiewicz Literary Society, including a term as deputy chair of the Poznan branch from 1986 to 1989. She was awarded a habilitation degree in 1986 for her study Austria felix, czyli o micie Galicji w polskiej prozie współczesnej (Austria felix, or: The Myth of Galicia in Contemporary Polish Prose). She was appointed senior lecturer at the Department of Poetics and Literary Criticism at UAM in 1989. She was involved in producing publications on methods of teaching literature in middle schools. She published articles on this subject, including one in 1989 as part of a volume of teaching materials that appeared outside the reach of state censorship (using the pseudonym Ewa Wolska). In 1991, she visited Paris on a fellowship funded by the Polish Literary Historical Society in the city and then Vienna as a fellow of the Pax Christi – Werk Janineum Foundation. That year, she was appointed associate professor at UAM. She was made state-appointed professor in 2001 and full professor at UAM in 2005. Between 2003 and 2006, she was head of the Department of Historical Poetics at the Institute of Polish Philology at UAM before joining the Department of Poetics and Literary Criticism in January 2010, when she reached retirement age and was made senior professor. From October 2010, she was involved in the activities of the Chair in Literature at the Department of Humanities at the Jacob of Paradies University in Gorzów Wielkopolski. She was awarded the Gold Cross of Merit in 2010. She married the mechanical engineer Ryszard Wiegandt in 1964; they had two children, Joanna and Piotr. She died on 10 September 2019 in Poznan and is buried at the city's Miłostowo cemetery.

Twórczość

1. Sztuka powieściopisarska Nałkowskiej (lata 1935-1954). [Monografia]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1975, 148 s. Prace Komisji Historycznoliterackiej. PAN. Oddział w Krakowie, 33.

Podpisane nazwiskiem: Frąckowiak-Wiegandtowa.
Rozprawa doktorska.

2. Austria Felix, czyli o micie Galicji w polskiej prozie współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 1988, 169 s. Filologia Polska. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 38. Wyd. 2 Poznań: Bene Nati 1997.

Rozprawa habilitacyjna, w 1990 wyróżniona nagrodą Ministra Edukacji Narodowej III stopnia.

Zawartość

Konieczne rozróżnienia i zastrzeżenia: Historia problemu; Stereotyp Galicji; Tematologia i mit Galicji. – Galicja jako Arkadia: Powieść o dojrzewaniu do dzieciństwa; Ojczyzny prywatne. – Prywatne mitologie: Andrzeja Kuśniewicza mit androgyne; Juliana Stryjkowskiego „imię własne”; Andrzeja Stojowskiego i Włodzimierza Odojewskiego „szlacheckie apokalipsy”; Leopolda Buczkowskiego „ostatnia Europa”. – Galicja i wojna: Podwójna śmierć; Wojna jako instytucja. – Mit Galicji jako metatekst kultury: Język imion własnych; Intertekstualność; Poniżona Księga [dot.: B. Schulz: Mityzacja rzeczywistości].

3. Literatura współczesna. [Autorki:] B. Chrząstowska, E. Wiegandtowa, S. Wysłouch. Poznań: Nakom 1992, 382 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poprawione 1994 [właśc. 1993], wyd. 3 1997, dodruki: 1999, [2001], 2002.

Podręcznik dla klas maturalnych. Tu rozdziały autorstwa E. Wiegandt: Współczesność jako epoka literacka, s. 13-48; Nurt kresowy, s. 60-65.

4. W klasie maturalnej. Książka nauczyciela-polonisty. [Autorki:] B. Chrząstowska, E. Wiegandtowa, S. Wysłouch. Poznań: Nakom 1999, 224 s.

Zawiera pięć krótkich podrozdziałów autorstwa E. Wiegandt.

5. Niepokoje literatury. Studia o prozie polskiej XX wieku. Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury 2010, 407 s.

Wybór artykułów z lat 1962-2010.

Zawartość

Cz. 1. „Po”: „Po” [dot. periodyzacji lit. na podstawie analogii politycznych]; W kręgu „Kamiennego świata” Tadeusza Borowskiego; Dlaczego „Medaliony” Nałkowskiej są arcydziełem?; „Jak trwoga, to do Boga”. Wybrane przykłady świadomości kryzysowej z twórczości Józefa Wittlina, Juliana Stryjkowskiego, Tadeusza Różewicza i Mirona Białoszewskiego; Przestrzeń artystyczna a konstruowanie tradycji; Historia duża i mała. – Cz. 2. Poszczególności: „Sól ziemi” Józefa Wittlina; „Dzień na Harmenzach” Tadeusza Borowskiego; Doświadczenie PRL-u jako eksperyment artystyczny. („Góry nad czarnym morzem” Wilhelma Macha); Eseje poety [dot. twórczości Z. Herberta]; Biografizm w twórczości naukowej i krytycznej Tymona Terleckiego; Wszystko-Nic Zygmunta Haupta; Powieściowe traktaty Wiesława Myśliwskiego; Postmodernistyczne alegorie Magdaleny Tulli. – Cz. 3. Powinowactwa: Nałkowska i Brzozowski; Gombrowicz i Miłosz o Mickiewiczu; Eseje [Z.] Herberta wobec eseistyki [J.] Wittlina; Szewska pasja [o motywie szewca w literaturze polskiej XX w.]; Problem tzw. muzyczności prozy powieściowej dwudziestego wieku; Powinowactwa przez kompozycję (w literaturze nowoczesnej); Prozatorskie cykle przestrzenne: „Ludzie stamtąd” Marii Dąbrowskiej, „Nowele włoskie” Jarosława Iwaszkiewicza, „Opowieści galicyjskie” Andrzeja Stasiuka; Tożsamość w strumieniu świadomości [dot. relacji mowa – pismo i różnic w kształtowaniu tożsamości narracyjnej u Joyce’a i Prousta]; Rubryki porad sercowych [analiza oparta na materiale z pism „Przyjaciółka”, „Zwierciadło” i „Filipinka”].

6. Literatura ojczyzn prywatnych. Tradycja – świadomość – poetyka. Red. naukowa: S. Wysłouch, K. Taborska, A.A. Niekrewicz. Gorzów Wielkopolski: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim 2023, 333 s.

Zawartość

K. Taborska: Ewa Wiegandt – mulier vere academica. – S. Wysłouch: Zasady wydania. – [Teksty E. Wiegandt z lat 1993-2016:] Z inspiracji Braudela: 1. Historia duża i mała. Por. poz. ; 2. Przestrzeń artystyczna a konstruowanie tradycji. Por. poz. . – Tradycja bliższa i dalsza: 3. Europejska ojczyzna; 4. Literacki mit pogranicza a idea Europy Środkowej; 5. Emigracyjne teorie „małych ojczyzn”. – „Kresy” czy „pogranicze: Podróż z Kresów do Europy Środkowej; 7. „Pogranicze” jako kategoria interpretacyjna literatury małych ojczyzn. – Powieść galicyjska w latach 1956-1989: 8. Austria Felix, czyli o micie Galicji w prozie współczesnej; 9. Galicja we współczesnej literaturze polskiej. – Między poetyką mityczną a alegoryczną: 10. Literackie formy świadomości kresowej; 11. Twórczość Wiesława Myśliwskiego wobec literatury ojczyzn prywatnych. – 12. Temat „małych ojczyzn” a mityzacja powieści; 13. Literatura ojczyzn prywatnych a postmodernizm; 14. Literatura ojczyzn prywatnych po 1989 roku; 15. Literacka kariera małych ojczyzn; 16. Kresy we współczesnych badaniach literackich. – Od „ojczyzn prywatnych” do historii prywatnej: 17. „To” Magdaleny Tulli; 18. Kapuściński. „Non fiction” i „Kronos” – uwagi na marginesach tekstów; 19. Poznański Czerwiec w czasie powieściowym. – Varia: 20. Literackość a medialność w powieściach Doroty Masłowskiej; 21. Pokolenie „Współczesności” a pokolenie'56. – Nota redakcyjna. – Bibliografia prac Ewy Wiegandt (1939-2019).

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

O poszukiwaniu światopoglądu. Interpretacja „Granicy” Zofii Nałkowskiej. „Pamiętnik Literacki1973 z. 1 s. 75-105 [autorka podpisana: Ewa Frąckowiak] .
Mit Galicji w polskiej prozie współczesnej. (Rekonesans tematologiczny). „Teksty1979 nr 5 s. 52-62.
Słowo wstępne. W: J. Ziomek: Prace ostatnie. Warszawa 1994 s. 5-15, przedruk pt.: Jerzy Ziomek (1924-1990) – On jeszcze pisze. W: Stulecie poznańskiej polonistyki . T. 3. Poznań 2019 s. 165-180.
Eseje poety. W: Czytanie Herberta. Poznań 1995 s. 212-228 [dot. twórczości Z. Herberta].
Literackie formy świadomości kresowej. W: Swoi i obcy w literaturze i kulturze. Lublin 1997 s. 33-41.
Literatura ojczyzn prywatnych a postmodernizm. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Scientiae Artium et Litterarum1998 z. 8 s. 7-17, numer monograficzny pt. Postmodernizm po polsku ? Łódź 1998.
Literatura ojczyzn prywatnych po roku 1989. W: Konteksty polonistycznej edukacji. Poznań 1998 s. 308-314.
Twórczość Wiesława Myśliwskiego wobec literatury ojczyzn prywatnych. W: O twórczości Wiesława Myśliwskiego. Kielce 2001 s. 105-120.
Temat „małych ojczyzn” a mityzacja powieści. W: Wariacje na temat. Poznań 2003 s. 311-321.
Emigracyjne teorie „małych ojczyzn. W: Pisarz na emigracji. Warszawa 2005 s. 63-78.
Podróż z Kresów do Europy Środkowej. W: Kresy – dekonstrukcja. Poznań 2007 s. 37-53. Prace Komisji Filologicznej. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 48.
Kresy we współczesnych badaniach literackich. „Prace Filologiczne2008, t. 55 s. 77-90.
Literacka kariera małych ojczyzn. W: Słowa i metody. Lublin 2009 s. 429-438.
Pogańskie wiersze Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej. W: Więcej życia niż słów. Poznań 2011 s. 97-106.
Literackość a medialność w powieściach Doroty Masłowskiej.W: Literatura w mediach, media w literaturze. [T.] 2. Od dzieła do przestrzeni zjawisk. Gorzów Wielkopolski 2012 s. 23-33.
Pogranicze” jako kategoria interpretacyjna literatury małych ojczyzn. W: Na pograniczach literatury. Kraków 2012 s. 51-66.
To” Magdaleny Tulli. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka2013 [t.] 22 s. 143-156.
Obrona czy kompromitacja dekadenta? O Henryku Flisie Stanisława Antoniego Muellera. W: Widnokręgi literatury, wielogłosy krytyki. Kraków 2015 s. 51-61.
I nic, i wszystko. Juliana Kornhausera poezja filozoficzna. W: Rzeczy do nazwania. Wokół Kornhausera. Poznań 2016 s. 645-653.
Pokolenie „Współczesności” a pokolenie '56. W: Pokolenie „Współczesności”. Twórcy, dzieła, znaczenie. Poznań 2016 s. 11-21.
Poznański Czerwiec w czasie powieściowym. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka2016 t. 29 s. 73-89.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. J. Wittlin: Sól ziemi. [Powieść]. Oprac. E. Wiegandt. Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1991, LXXXVIII, 300 s. Biblioteka Narodowa I, 278.
2. Czytanie Herberta. Pod red. P. Czaplińskiego, P. Śliwińskiego, E. Wiegandt. Poznań: Wydawnictw WiS 1995, 279 s.
3. Z. Nałkowska: Romans Teresy Hennert. Oprac. E. Wiegandt. Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 2001, XCII, 190 s. Biblioteka Narodowa I, 302.
4. Ulotność i trwanie. Studia z tematologii i historii literatury. Pod red. E. Wiegandt, A. Czyżak i Z. Kopcia. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne 2003, 237 s. Prace Instytutu Filologii Polskiej. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Biblioteka Literacka „Poznańskich Studiów Polonistycznych, 36.
5. J. Ziomek: Teoria, historia, powinowactwa literatury. Wstęp: S. Wysłouch. Dobór tekstów: J. Abramowska, E. Wiegandt. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza 2008, 192 s. Klasycy Nauki Poznańskiej, 19.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 2010, 2013.

Ogólne

Artykuły

M. ZARADNIAK: Wspomnienie: Profesor Ewa Wiegandt była cenioną badaczką literatury XX wieku. „Głos Wielkopolski2019 nr z 11 IX dod. „Kultura”.
P. ŚLIWIŃSKI, S. WYSŁOUCH: Ewa Wiegandt (9 września 1939 – 10 września 2019) – portret podwójny. „Pamiętnik Literacki2020 z. 3 .

Sztuka powieściopisarska Nałkowskiej

W. BOLECKI: O narracji, interpretacji i światopoglądzie. „Twórczość1976 nr 9.
A. SOBOLEWSKA. „Pamiętnik Literacki1976 z. 1.
W. WYSKIEL. „Ruch Literacki1976 z. 2.
S. WYSŁOUCH: Monografia mimo woli. „Teksty1976 nr 1.

Austria Felix, czyli o micie Galicji w polskiej prozie współczesnej

W. KOT. „Wprost1989 nr 24.
W. MACIĄG. „Ruch Literacki1989 z. 6.
J. WATRAK. „Argumenty1989 nr 41.
A. NASIŁOWSKA. „Pamiętnik Literacki1990 z. 3.
W. SKALMOWSKI: Mit Galicji. „Arkusz1991 nr 2.

Literatura współczesna

R. ARASIMOWICZ: Z podziwem i krytycznie. „Polonistyka1992 nr 10.
M. BARANOWSKA: Odplamiacze – podręczniki i niepodległość. „Res Publica Nowa1992 nr 3.
A. LEGEŻYŃSKA: Jaś i Małgosia w rezerwacie, czyli kto się boi „Literatury współczesnej”?Tygodnik Powszechny1992 nr 45.
J. PIESZCZACHOWICZ: Obszar na wpół pustynny. „Literatura współczesna” okrojona. „Polityka1992 nr 42.
J. WALC: MEN da dzieciom...Życie Warszawy1992 nr 237, polemika: B. CHRZĄSTOWSKA, E. WIEGANDTOWA, S. WYSŁOUCH: Zła wola. Życie Warszawy 1992 nr 256, K. JAKOWSKA: W obronie podręcznika. „Życie Warszawy1992 nr 253, J. WALC: Panie doprawdy nie wiedzą co same piszą. „Życie Warszawy1992 nr 257; nawiązanie: I. WIT-KOSSOWSKA: Dzieje bubla. „Życie Warszawy1992 nr 238, polemika: Ze środowisk nauczycielskich – fragmenty listów i oświadczeń. „Polonistyka1993 nr 5.
S. WYSŁOUCH: Manipulacje z podręcznikiem. „Gazeta Wyborcza1992 nr 241.
S. BORTNOWSKI: Kto w podręcznikach, kto na indeksie. „Polonistyka1993 nr 4.
B. CHRZĄSTOWSKA: Humanistyka szkolna w potrzasku. Spory. „Dekada Literacka1993 nr 2 [odpowiedź na głosy krytyczne wobec podręcznika], polemika: R. MATUSZEWSKI: Nie staję do konkurencji. Polemika. „Dekada Literacka” 1993 nr 6.
A. LEGEŻYŃSKA: Jaś i Małgosia w rezerwacie, czyli krótka rozprawa o trzech książkach i o czymś jeszcze. „Polonistyka1993 nr 4.
T. PATRZAŁEK: Książka na ławkę szkolną. „Polonistyka1993 nr 5.
K. STRÓŻYŃSKI: Podręcznik: cel, pal. „Czas Kultury1993 nr 1.
J. AMBROSZKO: Cenię ten podręcznik. „Warsztaty Polonistyczne1997 nr 4.

W klasie maturalnej

J. TARNACKI. „Warsztaty Polonistyczne2000 nr 1.
A. WÓJTOWICZ. „Polonistyka2001 nr 2.

Niepokoje literatury

J. TABASZEWSKA: Inny rodzaj niepokoju. „e-splot” [on-line] 2010 nr z 30 XII. Dostępny w Internecie: Link wygasł [dostęp 7 lipca 2023].
A. NĘCKA: Literatura jako psychoterapia. „Nowe Książki2011 nr 2.
M.P. URBANIAK: Kryzys przezwyciężany. „artPapier” [on-line] 2011 nr 4. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 7 lipca 2023].
A. WÓJTOWICZ: Literatura „po końcu świata” i „w środku życia. „Akcent2011 nr 3.

J. Wittlin: Sól ziemi

E. BALCERZAN. „Tytuł1992 nr 1.
B. GRYSZKIEWICZ. „Ruch Literacki1992 z. 6.
B. BAKUŁA: Sól ziemi” Wittlina w naukowym opracowaniu. „Teksty Drugie1994 nr 5/6.

Czytanie Herberta

M. STALA. „Polonistyka1996 nr 7.