BIO

Urodzony 5 lutego 1893 w Krakowie; syn Romana Ingardena, inżyniera hydrotechnika, budowniczego wodociągu krakowskiego, i Witosławy z Radwańskich, nauczycielki. Uczęszczał do III Gimnazjum Klasycznego we Lwowie. Po zdaniu matury w 1911 studiował filozofię na uniwersytetach we Lwowie i w Wiedniu, a następnie kontynuował studia w zakresie filozofii (także w zakresie matematyki, fizyki i psychologii), na uniwersytetach w Getyndze (1915-16) i we Fryburgu (Badeńskim 1916-18) pod kierunkiem profesora Edmunda Husserla. Debiutował recenzją dzieła E. Husserla Logische Untersuchungen, opublikowaną w 1915 w „Przeglądzie Filozoficznym” (z. 3/4). W 1918 uzyskał na uniwersytecie we Fryburgu stopień doktora filozofii na podstawie pracy Intuition und Intellekt bei Henri Bergson. W 1918-24 był nauczycielem propedeutyki filozofii w szkołach średnich, kolejno w Lublinie, Warszawie, Toruniu i Lwowie. Od 1919 wchodził w skład zarządu Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie. W 1924 habilitował się na Uniwersytecie Jana Kazimierza (UJK) we Lwowie na podstawie pracy Essentiale Fragen i od 1925/26 prowadził, jako docent, wykłady uniwersyteckie z zakresu teorii poznania i ontologii, kontynuując jednocześnie pracę w II Gimnazjum im. K. Szajnochy. W 1925-39 należał do zarządu Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie. Był twórcą własnej teorii literatury i podstaw estetyki opisowej przedstawionych w ukończonej w czasie pobytu w Paryżu w 1927/28 książce Das literarische Kunstwerk. W 1933 został mianowany profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Filozofii na UJK. Od 1935 redagował „Studia Philosophica”. Od tegoż roku był czynnym członkiem Lwowskiego Towarzystwa Naukowego. Oprócz prac naukowych ogłaszał artykuły na tematy literackie, kulturalne, pedagogiczne m.in. w „Wiadomościach Literackich” (1933-34), „Marchołcie” (1934, 1936), „Pionie” (1935-37), „Muzeum” (1936-39), „Życiu Literackim” (1937). W czasie II wojny światowej pozostawał we Lwowie. Po zajęciu Lwowa przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich pracował nadal na uniwersytecie (od stycznia 1940 ukraiński Uniwersytet im. I. Franki); wykładał historię literatury niemieckiej i teorię literatury. W czasie okupacji niemieckiej wykładał na działającym tajnie UJK, kontynuował pracę naukową, przygotowując rozprawę Spór o istnienie świata, uczestniczył w tajnej działalności Polskiego Towarzystwa Naukowego. Po zakończeniu wojny zamieszkał w Krakowie, gdzie w 1945 został mianowany profesorem zwyczajnym i do 1950 był kierownikiem II Katedry Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ). W 1945 został członkiem korespondentem, a w 1949 członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności (PAU); od 1945 pełnił też funkcję sekretarza, a potem wiceprezesa Komisji Filozoficznej PAU, w 1946-51 redagował wydawaną przez PAU serię Biblioteka Klasyków Filozofii. Za dzieło Spór o istnienie świata otrzymał w 1947 nagrodę PAU. Od 1948 był prezesem Towarzystwa Filozoficznego w Krakowie (potem Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Filozoficznego). W 1948-50 redagował „Kwartalnik Filozoficzny”. W 1954-57 był, tylko formalnie, pracownikiem naukowym Katedry Logiki Uniwersytetu Warszawskiego; pracował w tym czasie w Seminarium Zespołowym Logiki UJ. Następnie kierował ponownie Katedrą Filozofii na UJ, a w 1959-61 był nadto dziekanem Wydziału Filozoficzno-Historycznego. W 1958 został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. W 1963 przeszedł na emeryturę. W 1964 prowadził wykłady z fenomenologii na uniwersytecie w Oslo. Otrzymał nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1966) oraz przyznawaną przez uniwersytet wiedeński nagrodę Gottfried von Herder Preis (1968). Był współzałożycielem krakowskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej, członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego oraz wielu zagranicznych towarzystw naukowych, m.in. American Aesthetic Society, Société Française de l'Esthétique Internationale, Phenomenological Society. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1957). Zmarł 15 czerwca 1970 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Rakowickim.

Twórczość

Prace z zakresu teorii literatury i estetyki:.

1. Das literarische Kunstwerk. Eine Untersuchung aus dem Grenzgebiet der Ontologie, Logik und Literaturwissenschaft. Halle: M. Niemeyer 1931, XIV, 389 s. Wyd. nast.: [wyd. 2 poprawione i rozszerzone z dod.:] Von den Funktionen der Sprache im Theaterschauspiel. Tübingen: M. Niemeyer 1960, tamże wyd. 1965, 1972.

Dodany w wyd. 2 szkic: Von den Funktionen der Sprache in Theaterschauspiel został napisany przez R. Ingardena w języku polskim pt. O funkcjach mowy w widowisku teatralnym w 1957-1958.

Przekłady

angielski

The literary work of art. [Przeł.] G.G. Grabowicz. Evanston, Ill. 1973.

czeski

Umǎlecké dílo literárni. [Przeł.] A. Mokrejs. Praha 1989.

francuski

L'oeuvre d'art littéraire. [Przeł.] P. Secretan [i in.]. Lausanne 1983.

hiszpański

La obra de arte literaria. [Przeł.] H. de Gerard Nyenhuis. México 1998.

japoński

Bungakuteki-geijutsu-sukuhin. [Przeł.] M. Takiuchi, Y. Hosoi. Tōkyō 1982.

portugalski

A obra de arte literária. [Przeł.:] A.E. Beau, M. da Conceicao Puga, J.F. Barrento. Lisboa 1972, wyd. 2 tamże 1979.

szwedzki

Det litterära konstverket. [Przeł.] M. Kinander. Lund 1976.

węgierski

Az irodalmi müalkotás. [Przeł.] G. Bonyhai. Budapest 1977.

włoski

Fenomenologia dall'opera letteraria. [Fragmenty]. [Przeł.:] G. Brozich-Lipszer, S. Checconi. Milano 1968.

wersja polska nieco zmieniona pt. O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury. Przeł. M. Turowicz. (Dzieła filozoficzne). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1960, 489 s. Wyd. nast. tamże 1988.

2. O poznawaniu dzieła literackiego. Lwów: Wydawnictwo Ossolineum 1937 [antydatowane 1936], VIII, 274 s. Przedruk zob. poz. t. 1. Por. poz. .

Przekłady

czeski

O poznávání literárního dila. [Przeł.] H. Jechová. Praha 1967.

3. O budowie obrazu. Szkic z teorii sztuki. Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1946, 69 s. Rozprawy Wydziału Filologicznego. Przedruk zob. poz. (t. 2).

Przekłady

słowacki

O štruktúre obrazu. [Przeł.] E. Andráš. Bratislava 1965.

4. Szkice z filozofii literatury. T. 1. Łódź: Polonista 1947, 203 s. Oddział Łódzkiego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. Wyd. 2. Red. i wstęp: W. Stróżewski. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 2000.

Zawartość

Człowiek i jego rzeczywistość; Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej; Schematyczność dzieła literackiego; Dzieło literackie i jego konkretyzacje; Graniczny przypadek dzieła literackiego; O różnych rozumieniach „prawdziwości” w dziele sztuki; O tak zwanej „prawdzie” w literaturze; Formy obcowania z dziełem literackim; O psychologii i psychologizmie w nauce o literaturze.

Przekłady

rosyjski

W: Issledovanija po estetike. Moskva 1962.

5. Studia z estetyki. T. 1-3. (Dzieła filozoficzne). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1957, 1958, 1970, IX, 439 + 478 + 440 s. Wyd. 2 t. 1-2 tamże 1966. Por. poz. .

Zawartość

T. 1: Przedmowa; O poznawaniu dzieła literackiego [poz. ]; O poetyce; Z dziejów teorii dzieła literackiego: Uwagi na marginesie „Poetyki” Arystotelesa. Lessinga „Laokoon”; O różnych rozumieniach „prawdziwości” w dziele sztuki [poz. ]; O tak zwanej „prawdzie” w literaturze [poz. ]. – T. 2: O budowie obrazu [poz. ; O dziele architektury; Utwór muzyczny i sprawa jego tożsamości; Kilka uwag o sztuce filmowej; Ze studiów nad zagadnieniem formy i treści dzieła sztuki; O formie i treści dzieła sztuki literackiej. – T. 3: Przedmowa. – O estetyce: O estetyce filozoficznej; O estetyce fenomenologicznej. – Zagadnienia metodologiczne: O psychologii i psychologizmie w nauce o literaturze [poz. ]; Sprawa stosowania metod statystycznych do badania dzieła sztuki. – Przeżycie estetyczne: Przeżycie estetyczne; Formy obcowania z dziełem literackim; Poglądy J. Volkelta na wczucie; O zagadnieniu percepcji dzieła muzycznego; Twórcze zachowanie autora i współtworzenie przez wirtuoza i słuchacza; Uwagi o estetycznym sądzie wartościującym; Zasady epistemologicznego rozważania doświadczenia estetycznego. – Dzieło sztuki i jego wartość: Graniczny przypadek dzieła literackiego; O tak zwanym malarstwie abstrakcyjnym; Uwagi o względności wartości; Czego nie wiemy o wartościach; Wartość estetyczna i zagadnienie jej obiektywnego ugruntowania; Wartości artystyczne i wartości estetyczne; Zagadnienie systemu jakości estetycznie doniosłych; Funkcje artystyczne języka. – Dyskusje: Z Zygmuntem Łempickim (Zygmunt Łempicki: O transcendentalnej poetyce; Zygmunt Łempicki: O formie i normie; Zygmunt Łempicki jako teoretyk literatury); Z Manfredem Kridlem (Manfred Kridl: Wstęp do badań nad dziełem literackim); Z Henrykiem Markiewiczem. (W sprawie budowy dzieła literackiego profesorowi Markiewiczowi w odpowiedzi; Zakończenie dyskusji z prof. Markiewiczem).

Przekłady

angielski

Selected papers in aesthetics. [Wyd.] P.J. McCormick. München, Wien 1985 (wybór).

niemiecki

Gegenstand und Aufgaben der Literaturwissenschaft. Aufsätze und Diskussionenbeiträge (1937-1964). [Wybór:] R. Fieguth. Tübingen 1976 (wybór).

rosyjski

Issledovanija po estetike. [Przeł.:] E. Ermilova, B. Fedorova. Moskva 1962 (wybór).

rumuński

Studii de esteticǎ. [Przeł.] O. Zaicik. Bucureşti 1978.

serbski

Ontologija umetnosti. Studie iz estetike. [Przeł.:] P. Vujičić, L. Rosić. Novi Sad 1991.

serbsko-chorwacki

Eseji iz estetike. [Przeł.] F. Jerman. Ljubljana 1980.

6. Untersuchungen zur Ontologie der Kunst. Musikwerk, Bild, Architektur, Film. Tübingen: M. Niemeyer 1962, 341 s.

Redakcja niemiecka dokonana przez R. Ingardena prac ogłoszonych w Studia z estetyki. T. 2. Por. poz. .

7. Przeżycie, dzieło, wartość. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 222 s.

Zawartość

Zawiera wybrane studia z poz. t. 3: I. Przeżycie estetyczne i jego przedmiot: Przeżycie estetyczne i przedmiot estetyczny; O zagadnieniu percepcji dzieła muzycznego; Uwagi o estetycznym sądzie wartościującym; Zasady epistemologicznego rozważania doświadczenia estetycznego. – II. Dzieło i jego wartość: Uwagi o względności wartości; Czego nie wiemy o wartościach; Wartość estetyczna i zagadnienie jej obiektywnego ugruntowania; Wartości artystyczne i wartości estetyczne; Zagadnienie systemu jakości estetycznie doniosłych; O tak zwanym malarstwie abstrakcyjnym.

Przekłady

niemiecki

Erlebnis, Kunstwerk und Wert. Vorträge zur Ästhetik 1937-1967. Tübingen 1969.

serbsko-chorwacki

Doživljaj, umetničko delo i vrednost. [Przeł.] D. Gojkovič. Beograd 1975.

8. Vom Erkennen des literarischen Kunstwerk. Tübingen: M. Niemeyer 1968, 440 s. [Wyd. 2]. [Oprac.:] R. Fieguth, E.M. Świderski, tamże 1997.

Nowa wersja poz. 2 opracowana przez R. Ingardena po 1966.

Przekłady

angielski

The cognition of the literary work of art. [Przeł.:] R.A. Crowley, K.R. Olson. Evanston 1973.

serbsko-chorwacki

O soznavajanju književnog umetničkog dela. [Przeł.] B. Żivojinowić. Beograd 1971.
Poetica. Teorija umentničke književnosti. [Przeł.] I. Dokič. Beograd 2000.

O poznawaniu dzieła literackiego. Przeł. z niemieckiego D. Gierulanka. Dzieła filozoficzne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1976, 468 s.

Dodane: Przedmiot i zadania wiedzy o literaturze; O poetyce.

9. Wykłady i dyskusje z estetyki. Wybór i oprac.: A. Szczepańska. Wstęp: W. Stróżewski. Dzieła filozoficzne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1981, 450 s.

Siedemnaście wykładów wygłoszonych przez R. Ingardena między marcem a czerwcem 1960 roku; passim dot. literatury pięknej, zwłaszcza zagadnień wartościowania.

Listy

1. S.I. Witkiewicz, R. Ingarden: Korespondencja filozoficzna. Z rękopisu wyd. i wstępem opatrzył B. Michalski. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Colegium Civitas Press 2002, 116 s.

Zawartość

Zawiera 88 listów S.I. Witkiewicza z lat 1934-1939 oraz 7 listów R. Ingardena z lat 1936-1938.

Przekłady

1. M. Scheler: O zjawisku tragiczności. Przegląd Warszawski 1922 nr 13 s. 32-52. Wyd. osobne [przejrzane i poprawione] Lwów: Polskie Towarzystwo Filozoficzne im. K. Twardowskiego 1938, 40 s. Przedruk w: O tragedii i tragiczności. Wybór, przedmowa i oprac.: W. Tatarkiewicz. Kraków 1976.
2. M. Scheler: O rehabilitacji cnoty. Przeł. S. Kołaczkowski. Marchołt 1936/37 nr 1 s. 5-28. Wyd. osobne Warszawa: Instytut Literacki 1937, 26 s.
3. I. Kant: Krytyka czystego rozumu. Z oryginału niemieckiego przeł. oraz opatrzył wstępem i przypisami R. Ingarden. T. 1-2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1957, XXIV, 483 + 622 s. Polska Akademia Nauk. Komitet Filozoficzny. Wyd. nast. tamże 1986.

Prace redakcyjne

1. E. Husserl: Briefe an Roman Ingarden. Mit Erlauterungen und Erinnerungen an Husserl. [Wyd.] R. Ingarden. Den Haag: M. Nijhoff 1968, 186 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1951, 1956.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
Bibliografia prac filozoficznych Romana Ingardena 1915-1971. Na podstawie materiałów Autora oprac., sprawdził i uzupełnił A. Półtawski. W: Fenomenologia Romana Ingardena. Warszawa 1972.
Biogramy uczonych polskich. Cz. 1. A-J. Wrocław 1983.
R. Jagannathan, P.J. McCormick, A. Półtawski, J. Sidorek: Roman Ingarden bibliography. W: R. Ingarden: Selected papers in aesthetics. München, Wien 1985 [bibliografia podmiotowa i przedmiotowa za lata 1915-1983].
A. Śródka: Uczeni polscy XIX-XX stulecia. T. 2. Warszawa 1995.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (S. Sawicki).
Bibliografia [R. Ingardena]. W: Słownik pojęć filozoficznych Romana Ingardena. Kraków 2001 [bibliografia podmiotowa oraz wybór prac poświęconych filozofii R. Ingardena z lat 1990-2000].

Ogólne

Książki

Fenomenologia Romana Ingardena. Warszawa 1972, 506 s., wyd. specjalne „Studiów Filozoficznych” [zawiera m.in.: K.M. Dołgow: Fenomenologia literatury Romana Ingardena; D. Gierulanka: Filozofia Romana Ingardena; H. Markiewicz: Twórczość Romana Ingardena a rozwój badań literackich; J. Patočka: Romana Ingardena teoria obrazu; M. Rieser: Romana Ingardena filozofia sztuki; S. Skwarczyńska: Rodzaje literackie wśród podstawowych pojęć teoretycznoliterackich Romana Ingardena; E. Sowa: Problem literackiej metafory; A. Szczepańska: Niejasność jako estetycznie doniosła jakość].
Roman Ingarden and contemporary Polish aesthetics. [Wyd.:] P. Graff, S. Krzemień-Ojak. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1975, 267 s. Polish Academy of Sciences. Institute of Philologie and Sociology [zawiera m.in.: B. Dziemidok: Roman Ingarden's views on the aesthetic attitude; M. Głowiński: On concretization; A. Helman: The influence of Ingarden's aesthetics on the theory of film; J. Kmita: Work of art – it's concretization. Artistic value – aesthetic value; H. Markiewicz: Places of indeterminacy in a literary work; S. Morawski: Ingarden on the subject-matter and method of aesthetics; K. Rosner: Ingarden's philosophy of literature and the analysis of artistic communication; A. Szczepańska: Artistic functions of clarity in Proust].
B. Kotowa: Założenia filozoficzne programu badań literackich Romana Ingardena. Warszawa, Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1980, 102 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Poznaniu.
E.H. Falk: The poetics of Roman Ingarden. Chapel Hill: The University of North Carolina Press 1981, XXI, 214 s.
J.W. Sarna: Fenomenologia Romana Ingardena na tle filozofii Edmunda Husserla. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1981, 273 s., powielone.
R. Wellek: Four critics: Croce, Valéry, Lukács and Ingarden. Seattle, London 1981, 92 s.
B. Kotowa: Metodologiczny status wartościowań artystycznych i estetycznych w perspektywie antynaturalistycznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1989, 176 s.
A. Szczepańska: Estetyka Romana Ingardena. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1989, 264 s.
D. Ulicka: Ingardenowska filozofia literatury. Konteksty. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1992, 274 s.
Estetyka Romana Ingardena. Problemy i perspektywy. W stulecie urodzin. Materiały XXI Ogólnopolskiego Seminarium Estetycznego 10-12 maja 1993. Red.: L. Sosnowski. Kraków, Babice: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 1993, 192 s. [zawartość: J. Ciszewska: Próba rekonstrukcji Ingardenowskiego pojęcia sztuki; J. Dankowska: Czy o Ingardenie można mówić jako o filozofie muzyki?; M. Gołaszewska: Reinterpretacja estetyki Ingardena; J. Makota: Dostęp do wartości poprzez sztukę; M. Ostrowicki: Ingardenowska koncepcja budowy dzieła sztuki na gruncie analizy systemowej; L. Sosnowski: Estetyka a kontekst języka; G. Trela: Spór o quasi-sądy; F. Chmielowski: Problem tożsamości dzieła sztuki. Ingarden a Gadamer; J.P. Hudzik: Problemy anglosaskiej ontologii sztuki a ontologia Romana Ingardena; T. Kostyrko: Ingardenowska koncepcja obrazu malarskiego wobec praktyki badawczej historyka sztuki; B. Kotowa: Kulturowy wymiar estetyki Romana Ingardena; Z. Majewska: Koncepcja spotkania w estetyce Romana Ingardena; P. Mróz: Glosa antytradycji; A.J. Nowak: O estetycznej tożsamości. Szkic z Ingardenem w tle; A. Warmiński: Ingardenowska krytyka psychologizmu a psychoestetyka Junga; A. Zeidler-Janiszewska: Ingarden wobec problemu awangardowej destrukcji sztuki].
A. Tyszczyk: Estetyczne i metafizyczne aspekty aksjologii literackiej Romana Ingardena. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1993, 120 s.
Spór o Ingardena. W setną rocznicę urodzin. Pod red. J. Dębowskiego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie 1994, 169 s. [zawiera m.in.: J. Ciszewska: Ingardenowska koncepcja swoistości doświadczenia estetycznego; B. Smoczyńska: Quasi-sądzenie Ingardena a moc illokacyjna aktów mowy, czyli o dwóch koncepcjach fikcji literackiej].
Z. Majewska: Książeczka o Ingardenie. Szkic biograficzny. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie 1995, 94 s.
W kręgu filozofii Romana Ingardena. Materiały z konferencji naukowej Kraków 1995. Praca zbiorowa pod red. W. Stróżewskiego i A. Węgrzeckiego. Warszawa, Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1995, 323 s. [zawiera m.in. w części V. Estetyka: K. Bartoszyński: O niektórych założeniach estetyki Romana Ingardena; M. Gołaszewska: Roman Ingarden o artystycznej twórczości; W. Galewicz: O różnych rozumieniach wartości estetycznych; R. Fieguth: Ingarden a sprawa „istoty liryzmu”; A. Tyszczyk: Estetyczne i pozaestetyczne wartości literatury w koncepcji Romana Ingardena; A. Basista: Z pogranicza sztuki].
A.P. Bator: Intencjonalność sztuki w filozofii Romana Ingardena i Mieczysława Alberta Krąpca. Wrocław: PAT 1999, 252 s.
D. Ulicka: Granice literatury i pogranicze literaturoznawstwa. Fenomenologia Romana Ingardena w świetle filozofii lingwistycznej. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 1999, 400 s.
R.S. Ingarden: Roman Witold Ingarden. Życie filozofa w okresie toruńskim (1921-1926). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 2000, 186 s.
Z. Majewska: Świat kultury Romana Ingardena. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie 2001, 158 s.
Słownik pojęć filozoficznych Romana Ingardena. Redakcja naukowa, wstęp: A.J. Nowak, L. Sosnowski. Kraków: Universitas 2001, 373 s.
Z inspiracji Ingardenowskiej w teorii literatury. Pod red. i ze słowem wstępnym A. Stoffa. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 2001, 119 s. [zawartość: W. Chańska: Czy fikcja może być prawdziwa?; A. Martuszewska: Ingardenowskie światy możliwe; J. Lyszczyna: Struktura genologiczna utworu literackiego; A. Stoff: Konkretyzacja estetyczna w procesie stanowienia arcydzieł; A. Duda: Dzieło teatralne jako swoisty zapis konkretyzacji dramatu dokonanej przez reżysera; A. Stoff: Spór o adresatkę „Rozłączenia” Juliusza Słowackiego oraz zagadnienie wielowykładalności utworu w świetle Ingardenowskiej koncepcji miejsc niedookreślonych].
B. Michalski: Metafizycy polskiej filozofii (Ingarden, Witkacy, Leszczyński). Spór o istnienie świata realnego. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk 2002, 153 s.
M. Różewicz: Teoria dzieła sztuki teatru w Ingardenowskim modelu humanistyki. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2002, 107 s.
Od teorii literatury do ontologii świata. Pod red. J. Perzanowskiego i A. Pietruszczaka. Materiały z konferencji „Znaczenie – modalność – wartość” zorganizowanej w Toruniu w dn. 17-18 kwietnia 1999 r. przez Romana Stanisława Ingardena, Jerzego Perzanowskiego, Andrzeja Stoffa. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 2003, 404 s. [zawiera m.in.: A. Stoff: Zagadnienie zwielokrotnienia warstwowego wymiaru budowy dzieła literackiego w ujęciu Romana Ingardena; D. Ulicka: O tak zwanej „prawdzie” w literaturze i o różnych rozumieniach „prawdziwości” w dziele sztuki (literackiej); A. Stoff: O quasi-sądach z punktu widzenia badacza literatury; G. Trela: Wybrane zagadnienia teorii języka w „Das literarische Kunstwerk”; M. Gołaszewska: Reinterpretacje – estetyka po Ingardenie. Zagadnienie interpretacji w naukach humanistycznych; J.Z. Lichański: Znaczenie. Modalność. Wartość. Prolegomena do nowoczesnej teorii retoryki; K. Chrobak: Leon Chwistek, Roman Ingarden. Historia pewnej polemiki; R.S. Ingarden: Wspomnienia i refleksje o moim ojcu Romanie Witoldzie Ingardenie (1893-1970)].

Artykuły

Z. Łempicki: Dzieło literackie. Wiadomości Literackie 1932 nr 9-10, przedruk w tegoż: Wybór pism. T. 2. Warszawa 1966.
T. Drewnowski, M. Janion: Zagadnienie fikcji literackiej ze stanowiska socjologicznej teorii literatury. Twórczość 1948 z. 2.
H. Markiewicz: Roman Ingarden o dziele literackim. Estetyka 1961, przedruk w tegoż: Przekroje i zbliżenia. Warszawa 1967.
J. Pelc: Zdanie a sąd w dziele literackim. (Wartość logiczna i charakter asertoryczny quasi-sądu). Estetyka 1962.
P. A. Stucki: Le langage littéraire selon M. Roman Ingarden. Studia Philosophica”, Bazylea 1965.
J. Kmita: Romana Ingardena oraz Jerzego Pelca kryteria doboru terminów teoretyczno-literackich. W tegoż: Problematyka terminów teoretycznych w odniesieniu do pojęć literaturoznawczych. Poznań 1967.
A. Węgrzecki: Człowiek i sztuka. O niektórych rysach poglądów estetycznych Romana Ingardena. Życie i Myśl 1968 nr 1.
E.G. Gurenko: K kritike fenomenologičeskoj estetiki Roman Ingarden. Novosibirskaja Gosudarstvennaja Konservaterija im. M.I. Glinki 1970.
K. Rosner: Świat przedstawiony a funkcja poznawcza dzieła literackiego. Studia Estetyczne 1970.
M. Gołaszewska: Roman Ingarden. Pamiętnik Literacki 1971 z. 1.
A. Szczepańska: W sprawie interpretacji niektórych twierdzeń Ingardenowskiej estetyki. Studia Estetyczne 1972.
M. Gołaszewska: Romana Ingardena filozofia wartości estetycznych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Filozoficzne 1973 z. 3.
J.Z. Lichański: Uwagi do Romana Ingardena teorii dzieła literackiego. Studia Filozoficzne 1973 nr 4.
J. Rybicki: Romana Ingardena i Władysława Tatarkiewicza teorie przeżyć estetycznych. (Analiza porównawcza); A. Szczepańska: Perspektywy aksjologicznych badań struktury dzieła sztuki w koncepcji Romana Ingardena; T. Szyma: O Ingardenowskiej koncepcji analizy dzieła literackiego. Studia Estetyczne 1973 t. 10.
K. Rosner: Ingardenowska koncepcja budowy dzieła literackiego jako źródło inspiracji do analizy komunikacji artystycznej. Studia Semiotyczne 1974 t. 5.
H.H. Rudnick: Roman Ingarden's aesthetics of literature. Colloquia Germanica 1974 nr 1/2.
W. Tatarkiewicz: Roman Ingarden. W: Portrety uczonych polskich. Kraków 1974.
P. Beylin: Świat struktur i wartości. W tegoż: Autentyczność i kicze. Warszawa 1975.
B. Dziemidok: Romana Ingardena teoria wartości dzieła sztuki w świetle estetyki marksistowskiej. Studia Filozoficzne 1975 nr 3.
W.S. Hamrick: Ingarden and artistic creativity. „Dialectics and Humanism”, Warszawa 1975 nr 4, toż pt. Ingarden i twórczość artystyczna. „Studia Estetyczne” 1976.
Z. Konstantinowic: Über Ingarden hinaus... (Forschungsgeschichtliche Hinweise zur Entwicklung des phänomenologischen Ansatzes in der Literaturwissenschaft). Zeitschrift für Literaturwissenschaft und Linguistik”, Göttingen 1975 nr 17.
R. Lüthe: Czy alternatywa dla sceptycyzmu? O niektórych aspektach Ingardenowskiej teorii wartości dzieła sztuki. Tłum. P. Graff. Studia Estetyczne 1975.
J. Nygaard: An analysis of Ingarden's distinction between the literary work of art and its related branches of art. Dialectics and Humanism”, Warszawa 1975 nr 2.
D. Stojanović: Ingardenova koncepcija književnog umetničkog dela. Književnost”, Beograd 1975 nr 1-2.
A. Szczepańska: Polemiki wokół Ingardena. W: Studia z dziejów estetyki polskiej 1918-1939. Warszawa 1975.
K. Bundalek: Marksisticka estetika k otazkam konkretizace umeleckych del. W: Mnohotvarnost' dramatického umenia. Bratislava 1976.
R. Fieguth: [Wstęp do:] Roman Ingarden: Gegenstand und Aufgaben der Literaturwissenschaft. Tübingen 1976; tłum. fragmentu pt. Pierwiastek historyczny w literaturoznawczych koncepcjach Romana Ingardena. Tłum. R. Handke. „Teksty” 1978 nr 1.
F. Franckowiak: Budowa dzieła sztuki u Nicolai Hartmanna i Romana Ingardena. Studia Filozoficzne 1976 nr 5.
H.H. Rudnick: Roman's Ingarden literary theory. Analecta Husserliana 1976.
I. Sławińska: Inspiracja Ingardena w teatrologii współczesnej. Dialog 1976 nr 5.
B. Dziemidok: Ingarden i marksizm wobec estetyzmu i formalizmu w teorii wartości dzieła sztuki. Studia Estetyczne 1977.
B. Kotowa: Założenia Ingardenowskiego programu badań literackich. Studia Metodologiczne 1977 z. 16.
A. Szczepańska: Ingardena wykłady z estetyki. Studia Estetyczne 1977.
B. Kotowa: Ingardenowski program badań literackich a rozwój nauki o literaturze. W: Zagadnienia przełomu antypozytywistycznego w humanistyce. Warszawa 1978.
B. Smith: Roman Ingarden – Ontological foundations for literary theory. W: Language, literature and meaning. Amsterdam 1978.
D. Surowiec: Dylematy odbioru w teorii Romana Ingardena. Przegląd Humanistyczny 1978 nr 11.
D. Surowiec: Prawda dzieła literackiego w rozważaniach Romana Ingardena. Przegląd Humanistyczny 1979 nr 3.
D. Surowiec: Wartości w świecie literatury. Przegląd Humanistyczny 1979 nr 11/12.
S. Dąbrowski: Ontologiczne ugruntowanie aksjologii literatury w ujęciu Romana Ingardena. (Autoreferat). Ruch Literacki 1980 nr 3/4.
B. Dziemidok: Teoria przeżyć i wartości estetycznych w polskiej estetyce dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa 1980 [m.in. o koncepcjach R. Ingardena].
B. Kotowa: Ingardenowski minimalizm aksjologiczny. Studia Metodologiczne 1981 t. 21.
A. Szczepańska: Ingardenowska teoria quasi-sądów a funkcja poznawcza sztuki. Studia Estetyczne 1981.
J. Fizer: Ingarden's and Mukařovsky's binominal definition of the literary work of art. A comparative view of their respective ontologies. Russian Literature”, Amsterdam 1983 nr 13.
Z. Mitosek: Fenomenologia literatury (Ingarden 1893-1970). W tejże: Teorie badań literackich. Warszawa 1983.
A. Tyszczyk: Tożsamość – życie – trwanie dzieła literackiego. Wokół Ingardena teorii dzieła sztuki. Roczniki Humanistyczne 1984 z. 1.
W. Bartnik: Ogląd czy konstrukcja? Uwagi o Ingardenowskiej koncepcji dzieła literackiego. Studia Estetyczne 1985.
S. Dąbrowski: Roman Ingarden o perspektywie czasowej w konkretyzacji dzieła literackiego. Próba uważnej lektury. Pamiętnik Literacki 1986 z. 2.
J. Ciszewska: Spór o interpretację podstawowych założeń estetyki Romana Ingardena; M. Gołaszewska: Ingardenowska koncepcja wartości estetycznej w świetle teorii systemów względnie izolowanych. Studia Estetyczne 1985 wyd. 1988.
R. Fieguth: Zur Konzeption des Lyrischen bei Roman Ingarden. Ars Philologie Slavica”, Monachium 1988.
K. Bartoszyński: The onthology of objects in Ingarden's aesthetics. [Przeł. z języka polskiego] A. Korzeniowska. Analecta Husserliana 1989 t. 27.
Z. Majewska: Problem egzystencjonalnego statusu kultury w filozofii Romana Ingardena. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” Sectio I 1989/1990.
H. Markiewicz: Ingarden and the development of literary studies. W: On the aesthetics of Roman Ingarden. [Dordrecht] 1989.
D. Ulicka: Ingardenowska filozofia literatury w świetle teorii literatury jako aktu mowy. W: Poszukiwania teoretycznoliterackie. Wrocław 1989.
K. Bartoszyński: Niektóre założenia estetyki Romana Ingardena. W: Powieść w świecie literackości. Warszawa 1991.
M. Ordyńska: Status poznawczy wypowiedzi literackiej a ocena dzieła w ujęciu Romana Ingardena. Sztuka i Filozofia 1993 t. 7.
R.S. Ingarden: O Romanie Ingardenie wspomnienie syna. Ruch Filozoficzny 1994 nr 3/4.
H. Zboroń: Status teoretyczny Ingardenowskich poglądów na ontologię dzieła sztuki. Edukacja Filozoficzna 1994 vol. 17.
H. Markiewicz: Ingarden a zagadnienia wiedzy o literaturze. Rozwój poglądów i ich oddziaływanie. Ruch Literacki 1996 nr 3, przedruk w tegoż: Dopowiedzenia. Kraków (2000).
W. Chańska: Czy fikcja może być prawdziwa?Filozofia Nauki1997 nr 4 [o specyfice dzieła literackiego w koncepcjach Romana Ingardena i Jerzego Pelca].
H. Markiewicz: Twórczość Romana Ingardena a rozwój badań literackich. W tegoż: Prace wybrane. T. 6. Z dziejów polskiej wiedzy o literaturze. Kraków 1998.
B. Żyłko: Ingarden i Michail Bachtin. Slavia Orientalis 1998 nr 1.
R. Terlecki: Z sekretnej historii polskiej nauki. Jak Służba Bezpieczeństwa PRLrozpracowywała” profesora Romana Ingardena. Tygodnik Powszechny 2000 nr 52/53.
Cz.P. Dutka: Ingarden: dzieło w relacjach wewnątrztekstowych. W tegoż: Literatura – badacz i krytyk. Zielona Góra 2001.

Das literarische Kunstwerk

H. Spiegelberg. „Zeitschrift für Aesthetik und Allgemeine Kunstwissenschaft1931 z. 4.
H. Markiewicz: Jeszcze o budowie dzieła literackiego. Pamiętnik Literacki 1964 z. 2 [dot. pol. tłum.: O dziele iterackim].

O poznawaniu dzieła literackiego

W. Borowy: Szkoła krytyków. Przegląd Współczesny 1937 nr 2.
M. Kridl. „Rocznik Literacki 1936wyd. 1937.
J. Krzyżanowski: W poszukiwaniu teorii literatury. Nowa Książka 1937 z. 2.

Studia z estetyki

J. Pelc: O istnieniu i strukturze dzieła literackiego. (Rozważania logiczne nad „Studiami z estetyki” Romana Ingardena). Studia Filozoficzne 1958 nr 3, odpowiedź: D. Gierulanka, A. Półtawski: O istnieniu i strukturze dzieła literackiego. Tamże 1958 nr 5.

Przeżycie, dzieło, wartość

S. Morawski: Szkoła stawiania pytań. Studia Estetetyczne 1970, 1971 [dot. niem. tłum.: Erlebnis, Kunstwerk und Wert].