INGARDEN Roman Witold

Urodzony 5 lutego 1893 w Krakowie; syn Romana Ingardena, inżyniera hydrotechnika, budowniczego wodociągu krakowskiego, i Witosławy z Radwańskich, nauczycielki. Uczęszczał do III Gimnazjum Klasycznego we Lwowie. Po zdaniu matury w 1911 studiował filozofię na uniwersytetach we Lwowie i w Wiedniu, a następnie kontynuował studia w zakresie filozofii (także w zakresie matematyki, fizyki i psychologii), na uniwersytetach w Getyndze (1915-16) i we Fryburgu (Badeńskim 1916-18) pod kierunkiem profesora Edmunda Husserla. Debiutował recenzją dzieła E. Husserla Logische Untersuchungen, opublikowaną w 1915 w „Przeglądzie Filozoficznym” (z. 3/4). W 1918 uzyskał na uniwersytecie we Fryburgu stopień doktora filozofii na podstawie pracy Intuition und Intellekt bei Henri Bergson. W 1918-24 był nauczycielem propedeutyki filozofii w szkołach średnich, kolejno w Lublinie, Warszawie, Toruniu i Lwowie. Od 1919 wchodził w skład zarządu Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie. W 1924 habilitował się na Uniwersytecie Jana Kazimierza (UJK) we Lwowie na podstawie pracy Essentiale Fragen i od 1925/26 prowadził, jako docent, wykłady uniwersyteckie z zakresu teorii poznania i ontologii, kontynuując jednocześnie pracę w II Gimnazjum im. K. Szajnochy. W 1925-39 należał do zarządu Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie. Był twórcą własnej teorii literatury i podstaw estetyki opisowej przedstawionych w ukończonej w czasie pobytu w Paryżu w 1927/28 książce Das literarische Kunstwerk. W 1933 został mianowany profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Filozofii na UJK. Od 1935 redagował „Studia Philosophica”. Od tegoż roku był czynnym członkiem Lwowskiego Towarzystwa Naukowego. Oprócz prac naukowych ogłaszał artykuły na tematy literackie, kulturalne, pedagogiczne m.in. w „Wiadomościach Literackich” (1933-34), „Marchołcie” (1934, 1936), „Pionie” (1935-37), „Muzeum” (1936-39), „Życiu Literackim” (1937). W czasie II wojny światowej pozostawał we Lwowie. Po zajęciu Lwowa przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich pracował nadal na uniwersytecie (od stycznia 1940 ukraiński Uniwersytet im. I. Franki); wykładał historię literatury niemieckiej i teorię literatury. W czasie okupacji niemieckiej wykładał na działającym tajnie UJK, kontynuował pracę naukową, przygotowując rozprawę Spór o istnienie świata, uczestniczył w tajnej działalności Polskiego Towarzystwa Naukowego. Po zakończeniu wojny zamieszkał w Krakowie, gdzie w 1945 został mianowany profesorem zwyczajnym i do 1950 był kierownikiem II Katedry Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ). W 1945 został członkiem korespondentem, a w 1949 członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności (PAU); od 1945 pełnił też funkcję sekretarza, a potem wiceprezesa Komisji Filozoficznej PAU, w 1946-51 redagował wydawaną przez PAU serię Biblioteka Klasyków Filozofii. Za dzieło Spór o istnienie świata otrzymał w 1947 nagrodę PAU. Od 1948 był prezesem Towarzystwa Filozoficznego w Krakowie (potem Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Filozoficznego). W 1948-50 redagował „Kwartalnik Filozoficzny”. W 1954-57 był, tylko formalnie, pracownikiem naukowym Katedry Logiki Uniwersytetu Warszawskiego; pracował w tym czasie w Seminarium Zespołowym Logiki UJ. Następnie kierował ponownie Katedrą Filozofii na UJ, a w 1959-61 był nadto dziekanem Wydziału Filozoficzno-Historycznego. W 1958 został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. W 1963 przeszedł na emeryturę. W 1964 prowadził wykłady z fenomenologii na uniwersytecie w Oslo. Otrzymał nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1966) oraz przyznawaną przez uniwersytet wiedeński nagrodę Gottfried von Herder Preis (1968). Był współzałożycielem krakowskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej, członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego oraz wielu zagranicznych towarzystw naukowych, m.in. American Aesthetic Society, Société Française de l'Esthétique Internationale, Phenomenological Society. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1957). Zmarł 15 czerwca 1970 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Rakowickim.