BIO

Urodzony 4 października 1922 we Lwowie; syn Stanisława Hollanka, doktora praw, i Janiny z Tapkowskich. Uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego we Lwowie; był członkiem szkolnego koła literackiego i współwydawcą gazetki „Nurtem Skamandra”. W sierpniu 1939 wyjechał wraz z rodziną do Warszawy (dokąd służbowo przeniesiono jego ojca). Z chwilą wybuchu II wojny światowej powrócił do Lwowa, gdzie po wkroczeniu armii radzieckiej kontynuował naukę w szkole średniej, którą ukończył w 1941. Podczas okupacji niemieckiej nadal mieszkał we Lwowie i pracował m.in. w Instytucie Behringa produkującym szczepionki przeciwtyfusowe. Należał do Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Uczestniczył w tajnych spotkaniach literackich. W styczniu 1943 ożenił się z Heleną Nagażyną. Po włączeniu Lwowa do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej kształcił się w 1944-45 w Studium Aktorskim przy Teatrze Polskim we Lwowie. Równocześnie współpracował z tamtejszym radiem jako aktor i organizator polskich audycji literackich. W 1945 przybył w ramach tzw. akcji repatriacyjnej do Krakowa i podjął pracę w Polskim Radiu na stanowisku wicedyrektora programowego (1945-46). Debiutował w 1946 opowiadaniem pt. Noc nad Odrą, opublikowanym w „Żołnierzu Polskim” (nr 16-17); w piśmie tym pełnił obowiązki sekretarza redakcji, a później brał udział w przeniesieniu tygodnika do Warszawy (1947). W 1946 został członkiem Związku Zawodowego Dziennikarzy Rzeczpospolitej Polskiej, przekształconego w 1951 w Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich (SDP). W 1948 powrócił do Krakowa i rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim studia w zakresie anglistyki. Równocześnie pracował jako dziennikarz, m.in. w „Głosie Anglii” (1948-49). Odsunięty przez rok od dziennikarstwa, publikował w pismach krakowskich anonimowo lub pod pseudonimami: Alk, Janina Martyn i Józef Kalina. W 1949 współpracował stale z dodatkiem kulturalnym „Gazety Krakowskiej”, „Echo Tygodnia”, wydawanym później pod jego redakcją pt. „Zdarzenia” (1957-60; w 1960 dodatek ten został przekształcony w samodzielny tygodnik społeczno-kulturalny). Zajmował się również popularyzacją nauki i techniki, rozwijał twórczość w zakresie literatury science fiction, nowelistyki o tematyce współczesnej oraz poezji. Pracował w „Dzienniku Polskim” (od 1961; członek kolegium; tu m.in. cykl felietonów pt. Życie i nauka), drukował artykuły m.in. w „Życiu Literackim”, „Polityce”, „Przekroju”, „Problemach” i „Wieściach”. Był dwukrotnie laureatem nagrody im. B. Winawera (1964, 1968). Współpracował z Polskim Radiem i Telewizją, także jako twórca audycji literackich (m.in. cykliczne felietony telewizyjne pt. Jak żyć, Szkiełko i oko oraz udział w programach Wszechnicy Telewizyjnej). W 1964 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1968 był słuchaczem Studium Scenarzystów Filmowych w Warszawie. W 1970 ożenił się z Anną Ewą Owsianką, chemiczką, i zamieszkał w Warszawie na stałe. Pracował jako dziennikarz w „Trybunie Ludu” (1972-81; starszy publicysta w dziale nauki i techniki) oraz w tygodniku „Motor”. Współpracował z czasopismami: Perspektywy” (tu m.in. kontynuacja cyklu felietonów pt. Życie i nauka oraz stała rubryka pt. Medycyna), „Panorama Polska” oraz „Panorama Śląska”. W 1976 otrzymał nagrodę Polskiej Akademii Nauk za książki popularyzujące naukę. W 1982 założył miesięcznik „Fantastyka” i jako redaktor naczelny prowadził to pismo do 1990 (tu m.in. cykl felietonów pt. (3... 2... 1...)). Od 1982 należał do World Science Fiction Professionals Organisation (w 1983-85 przewodniczący sekcji polskiej; od 1990 członek zarządu – rady powierniczej) i od 1982 do Société Européenne de Science Fiction (1987-91 sekretarz generalny, później wiceprezydent). W 1984 został członkiem Związku Literatów Polskich oraz przewodniczącym Klubu Fantastyki przy Oddziale Warszawskim Związku. Za redagowanie miesięcznika „Fantastyka” otrzymał w 1986 Prix Europeenne de Science-Fiction, w 1987 nagrodę Prezydenta World Science-Fiction Professionals Organisation, a w 1989 nagrodę Prezesa Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa – Książka – Ruch”. W 1989-91 pełnił funkcję wiceprezesa Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Miłośników Lwowa, został również członkiem Stowarzyszenia Wspólnota Polska. Od 1990 przewodniczył kolegium redakcyjnemu „Nowej Fantastyki”, stanowiącej kontynuację „Fantastyki”. W 1990 założył również miesięcznik „Nie z tej ziemi” i (do 1991) był redaktorem naczelnym tego periodyku. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1979), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986). Zmarł 28 lipca 1998 w Zakopanem; pochowany w Warszawie na Cmentarzu Powązkowskim.

Twórczość

1. Niewidzialne armie kapitulują. Objaśnienia oprac. L. Świerz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1954, 320 s.

Praca popularnonaukowa nt. dawnej i współczesnej medycyny.

2. Spotkania sobotnie. [Współautorzy:] R. Brzezowska, A. Sadowski. Przedmowa: F. Michalik. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1954, 267 s.

Reportaże o tematyce popularnonaukowej.

3. Węgiel nasze czarne złoto. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 94 s.

Praca popularnonaukowa nt. wydobycia i wykorzystania węgla.

4. Woda, wielki budowniczy. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 125 s.

Praca popularnonaukowa nt. gospodarki wodnej.

5. Skarby z połyskiem. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 157 s.

Praca popularnonaukowa nt. eksploatacji i zastosowania minerałów.

6. Sprzedam śmierć. Kraków: WAG [1957], 61 s.

Praca popularnonaukowa nt. współczesnej medycyny.

7. Katastrofa na „Słońcu Antarktydy. Powieść fantastyczno-naukowa. Warszawa: Wiedza Powszechna 1958, 381 s. Wyd. nast. z posłowiem A. Niewiadowskiego Katowice: Śląsk [1985].

Przekłady

czeski

Katastrofa na „Slunci Antarktidy. [Przeł. i oprac.] J. R. Burian. Praha 1960.

8. Zbrodnia wielkiego człowieka. Opowieść kryminalno-fantastyczna. Panorama 1959 nr 18-31. Wyd. osobne skrócone: Katowice: Śląsk 1960, 91 s. Wyd. 2 Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1988 [właśc. 1989].

9. Skóra jaszczurcza. Warszawa: Iskry 1965, 258 s.

Praca popularnonaukowa nt. historii medycyny.

10. Lewooki cyklop. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 197 s.

Reportaże i eseje nt. rozwoju nauki i techniki.

11. Plaża w Europie. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1967, 163 s.

Zawartość

Oglądanie; Bohater; Przeszłość; Plaża w Europie; Pożegnanie; Grażyna; Brzydka; Strasznie chytry plan; Uczta; Wolność; Walizka; Pomnik; Ważna sprawa; W górach; Garb; Oszustwo; Fajna trawa.

12. Nieśmiertelność na zamówienie? Warszawa: Książka i Wiedza 1973, 333 s.

Praca popularnonaukowa nt. współczesnej medycyny.

13. Błysk milionów świec. Warszawa: Książka i Wiedza 1975, 249 s.

Praca popularnonaukowa nt. perspektyw medycyny, ekologii i techniki.

14. Muzyka dla was, chłopcy. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1975, 201 s.

Zawartość

Bart Szesnaście; Skasować drugie ja; Za wszelką cenę powrócić; Muzyka dla was, chłopcy.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Skasować drugie ja: Adaptacja: W. Jackowska. Polskie Radio 1978.

15. Rozłączył nas na zawsze. [Powieść kryminalno-fantastyczna]. Warszawa: Iskry 1977, 39 s.

Autor podpisany: Janina Martyn.

Przekłady

rosyjski

Razluǎil vas navsegda. [Przeł.] I. Stravinskaja. Iskatel”, Moskwa 1987 nr 4 s. 90-126 [autor podpisany: Janina Martin].

16. Sposób na niewiadome. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978, 203 s.

Praca popularnonaukowa nt. współczesnej nauki.

17. Ukochany z księżyca. [Opowiadania]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1979, 135 s.

Zawartość

Ukochany z księżyca; Jak koń trojański; Punkt; Aparat też chce żyć; Oni już tu są; Łazarzu, wstań.

Przekłady

białoruski

opowiadania Jak koń trojański: Kak trojanskij kon'. [Przeł.] W. J. Anikjejev. Minsk 1991.

18. Jeszcze trochę pożyć. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1980, 186 s.

Przekłady

niemiecki

Noch ein bisschen Leben. [Przeł.] E.A. Schwarz. München 1984.

węgierski

Meg egy kiesit élni. [Przeł.] I. Nemere. [Węgry] 1988, wyd. łącznie z K. Fijałkowski: Homo divisus pt.: Meg egy kiesit élni. [Przeł.] I. Nemere. Budapest 1988.

19. Bandyci i policjanci. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1982, 201 s.

Zawartość

Koncert; Tabu; Mistrz; Pułapka; Cudotwórca; Bandyci i policjanci; Podróż; Eutanazja; Barbarzyńca.

20. Olśnienie. [Minipowieści]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982, 52 s.

Zawartość

Olśnienie; Nie można go spalić.

21. Kochać bez skóry. [Powieść]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983, 154 s.

Przekłady

bułgarski

V klopkata. [Przeł.] L. Vasileva. Varna 1987.

22. Pokuty. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 79 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Gady; Mięso; Pokuty; Wilcze doły; Groteski.

23. Portret z cieniem. [Scenariusz filmowy; współautorka:] Ewa Hollanek. Pismo Literacko-Artystyczne 1987 nr 1 s. 4-46.

Wersja skrócona.

24. Księżna z Florencji. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1988, 189 s.

25. Noc lwowskich profesorów. [Współautor:] J. Janicki. Express Reporterów 1988 nr [10] s. 3-57.

26. Skasować drugie ja. Opowiadania wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1989, 285 s.

Zawartość

Każdy może być Faustem; Skasować drugie ja [poz. ]; Jak koń trojański [poz. ]; Łazarzu, wstań [poz. ]; Nie można go spalić |poz. 20]; Muzyka dla was chłopcy [poz. ].

27. I zobaczyć miasto Lwów... [Przewodnik; współautorka:] E. Hollanek. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza 1990, 164 s.

28. Topless. [Powieść]. Warszawa: Fundacja „Kultura '90 1990, 144 s.

29. Ja z Łyczakowa. [Zbeletryzowane fragmenty dziennika]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1991, 151 s.

30. Deska ratunku. Sceny wiedeńskie z Reginą i Mongołką. [Powieść]. Warszawa: C&S 1994, 112 s.

31. Ja koń – ja Żyd. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 1995, 63 s.

32. Pocałycha. Zakopiańskie wspomnienia. Warszawa: Spółka Wydawniczo-Księgarska 1996, 152 s.

33. Landszafty. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 1997, 64 s.

34. Mudrahela. Dramatyczna opowieść lwowska. Posłowie: J. Pieszczachowicz. Wrocław: Sudety 1997, 113 s. Por. poz. .

Na okładce podtytuł: Tragiczna opowieść włoska.

35. Mudrahela. Scenariusz filmowy. Dialog 1998 nr 7 s. 5-43. Por. poz. .

Prace redakcyjne

1. Ziemia brzeska. [Praca zbiorowa]. Oprac. A. Hollanek. Kraków: WAG, Wojewódzka Komisja Kultury Fizycznej i Turystyki 1966, 69 s.
2. A. Urbańczyk: Myśli z oceanicznych wacht. Aforyzmy, sentencje, rysunki, żarty. Wyboru dokonali: K. Urbańczyk, A. Niewiadomski, A. Hollanek. Gdańsk: Nord 2000, 215 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1992.

Wywiady

Przeżyłem wiele pożarów. Rozm. M. Parowski. Fantastyka 1988 nr 12.

Słowniki i bibliografie

A. Niewiadowski: Hollanek Adam. W: A. Niewiadowski, A. Smuszkiewicz: Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Poznań 1990.
E. Ciborska: Leksykon polskiego dziennikarstwa. Warszawa 2000.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (E. Rydlewska).

Ogólne

Artykuły

A. Smuszkiewicz: Zaczarowana gra. Poznań 1982, passim.
A. Wójcik: Adam Hollanek. W tegoż: Wizjonerzy i szarlatani. T. 1. Warszawa 1987.
L. Bugajski: Hollanek – 30 lat twórczości literackiej. Fantastyka 1989 nr 2.
L. Żuliński: Wieczne kresy Adama Hollanka. Trybuna 1998 nr 194.
J. Janicki: Adam Hollanek: Wspomnienie w pierwszą rocznicę śmierci. „Gazeta Wyborczadod. Gazeta Stołeczna 1999 nr 175.
R. Klementowski: Modelowe boksowanie ze światem. Toruń 2003, passim.

Katastrofa na „Słońcu Antarktydy”

A. Klimowicz: Przyjemna mistyfikacja. Nowe Książki 1958 nr 11.
J. Salamończyk: 27 lat później. Fantastyka 1985 nr 7.

Bandyci i policjanci

• [L. Bugajski] L.B. „Życie Literackie1982 nr 44.
J. Koprowski: Opowiadania czy nowele?Perspektywy1982 nr 30.

Kochać bez skóry

A. Niewiadowski: Najtrudniejsza z możliwych szans. Życie Literackie 1983 nr 51/52.

Pokuty

J. Dąbała: Poezja codzienności, autoironii i bezkresu. Akcent 1988 nr 3.

Księżna z Florencji

A. Niewiadowski: Wyznanie wiary. Życie Literackie 1988 nr 32.
A. Wołosewicz: W potrzasku. Miesięcznik Literacki 1989 nr 11/12.

Ja z Łyczakowa

J. Janicki. „Rocznik Lwowski1992.