Hłasko Marek – Słownik Pisarzy i Badaczy XX i XXI w.

BIO

Born on 14 January 1934 in Warsaw; son of the lawyer Maciej Hłasko, and Maria née Rosiak (his parents divorced in 1937; his father died in 1939). He spent his childhood in Warsaw where during the German occupation he became a pupil at a convent school located at the St Casimir institute on Tamka Street. Following the defeat of the 1944 Warsaw Uprising, he and his mother spent a brief period in Czestochowa and Chorzow before moving to Bialystok. In early 1946, he and his family moved to Wroclaw. He kept a diary while aged 11 and 12, which was published posthumously. In 1948, he completed his primary education at Maria Konopnicka Comprehensive School No. 2 and moved to the Administrative and Trade Secondary College. As a result of behavioural problems, he was moved to other institutions: the Workers' Association of Friends of Children (Boarding) School in Legnica from March to June 1949 and then the State Technical-Theatrical College in Warsaw from September 1949, where he was demoted to a lower class at the turn of the next year. He returned to Wroclaw in 1950, where he took up paid employment as an unqualified worker at the river port. Upon completion of a motorcar course in June 1950 and acquiring a driving licence, he became an assistant driver and then from November that year a driver at the Transport Depot of the State Timber Company PAGED in Bystrzyca Kłodzka. In January 1951, he moved together with his mother and step-father Kazimierz Gryczkiewicz to Warsaw. He was a driver at the Equipment Depot of the Municipal Building Alliance from February 1951 and then at the Metrobudowa company from April 1951 to June 1952. During this latter period, he was also made a field reporter for the daily "Trybuna Ludu". He changed employers regularly, becoming a driver at the Delivery Cooperative of the Warsaw Consumer Cooperative from August to December 1952, before becoming a supply official at the State Small Trader Company. After writing his first prose pieces around 1951, he gave up his profession in 1953 and focused on becoming a writer. Following the award of a grant from the Polish Writers' Union (ZLP), he spent several months in Wroclaw before moving to Warsaw in early 1954, where he lived away from his parents. He made his debut in 1954 with the short story Baza Sokołowska (Depot on Sokołowska), which appeared in "Almanach Literacki" and in "Sztandar Młodych" (nos 84-98). He also contributed reportage pieces to the latter publication the same year. He participated in the Congress of Young Writers held in 1954 in Obory. He contributed to the weekly "Nowy Kultura" (1954-55) and was an editor in the prose section of the weekly "Po prostu" (in 1955-57; he published articles, column pieces and short stories here from 1954). He joined the Polish Writers' Union (ZLP) in 1956. He was a member of the editorial committee of the cultural monthly "Europa", which was being created in 1957. The periodical was denied permission for publication even before the first issue appeared, receiving a ban following a censors' review of a typeset draft. He was in a relationship with the journalist Hanna Golde from late 1955 and then with the prose writer and poet Agnieszka Osiecka, whom he met around 1956/57. Their relationship ended after they became engaged. He met the German actress Sonja Zeman on the set of the film Ósmy dzień tygodnia (Eighth Day of the Week; based on a script written with Aleksander Ford), where she played the lead role. They married in London in 1961 before separating in 1965 and formally divorcing in 1967. He won the Polish Publishers' Prize for 1957 for his short story collection Pierwszy krok w chmurach (First Step in the Clouds), collecting the award in January 1958. He was awarded a grant from the ZLP and planned a trip to Paris. He left for the city in February 1958 having already been informed that his grant would be rescinded owing to the ruling Polish United Workers' Party (PZPR) opinion of his work and that he had been called up for basic military service. He developed contacts with the émigré groups around Jerzy Giedroyć, publishing with Instytut Literacki in March 1958 the prose collections Cmentarze; Następny do raju (Cemeteries and The Next for Paradise), which won awards that year from the Paris-based "Kultura" and the London-based "Wiadomości". The Polish consulate awarded him a six-month extension of his passport, valid for all countries of the world, which allowed him to travel around Western Europe. He applied for political asylum in West Berlin in October 1958. He left for Israel in January 1959, where he started collaborating with the Tel Aviv daily "Maariv". He earned a living primarily from physical labour on building sites, a glassworks, as assistant surveyor and as an aeroplane operator. He became acquainted with Esther Steinbach during this period, whom he later depicted in his prose pieces. Following unsuccessful efforts to return to Poland, he left Israel in 1961, moving to West Berlin and then to London. In subsequent years, he lived in Munich, West Berlin, Zurich, London, Venice and, from 1965, in Paris. He received treatment in psychiatric clinics on several occasions. He was a columnist for the Swiss weekly "Die Weltwoche" and published short stories in the Paris-based "Kultura". A film producer invited him to California in 1966, where he was to work with Roman Polański on a film script. He remained in Los Angeles after the project was abandoned. After his finances ran out, he earned a living from physical labour. He was awarded a pilots' licence from the Santa Monica aviation school in 1967. He was awarded permanent residency in the US from May 1968. He flew to Israel in May 1969, where he signed a deal for a film script and assisted on the film Wszyscy byli odwróceni (All Backs were Turned). He then travelled to West Germany, where a further television production of his short stories was planned. He died suddenly from an overdose of sleeping pills mixed with alcohol in Wiesbaden on 14 June 1969. Thanks to efforts by his mother, his ashes were returned to Warsaw in November 1975 and interred at the Powązki Cemetery. The inaugural Marek Hłasko Literary Competition for Polish writers abroad was held in Vienna in 1990. It was organized by the Correspondents' Club of Polish Writers, with subsequent editions organized by the Club of Polish Intelligentsia in Austria together with the editorial board of the periodical "Jupiter". The Marek Hłasko National Literary Competition has been held since 1992. It is currently organized by the Na Skrzydłach Motyla (On a Butterfly's Wing) Society for Universal Development in Chorzow and the Youth House of Culture in the same city. On 28 July 2023, the Polish parliament, the Sejm, decreed that 2024 would be the Year of Marek Hłasko.

Twórczość

1. Pamiętnik (1945-1946). Druk w: Z. Kwiecińska: Opowiem Wam o Marku. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1991. Wyd. osobne: Oprac., wstęp, komentarz: A. Czyżewski. Warszawa: Elf 2002, 141 s. Przedruk zob. poz. ↑.

See Studies

2. Sonata marymoncka. Powieść. Powst. 1951. Druk fragmentów: Noc nad piękną rzeką. „Przedpole” 1954 nr 5; Złota jesień. „Przegląd Kulturalny” 1954 nr 28; Szkoła. „Nowa Kultura” 1954 nr 34; Głód. „Po prostu” 1956 nr 29; Wilk. „Sztandar Młodych”. 1956 nr 192. Wyd. osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1982, 173 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10), ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy. Czyta W. Adamczyk. Warszawa: Zakład Wydawnictw i Nagrań Polskiego Związku Niewidomych [1984], 7 kaset dźwiękowych.

Adaptacje

filmowe

Scenariusz i reżyseria: J. Ridan. Ekranizacja 1988.

See Studies

3. Wilk. [Powieść]. Powst. 1953-1955. Wydanie krytyczne ze wstępem i w oprac. naukowym R. Młynarczyka. Warszawa: Wydawnictwo Iskry 2015, CLXII, 342 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Wilk. Czyta M. Kwaśny. Piaseczno: Heraclon International. Story Box.pl; Warszawa: Audioteka [2017], 1 płyta CD.

Pierwotna wersja tytułu: Człowiek z ostatniej granicy .

See Studies

4. Najlepsze lata naszego życia. [Opowiadania]. Powst. 1951-1956. Wydanie krytyczne ze wstępem i w opracowaniu naukowym R. Młynarczyka. Warszawa: Wydawnictwo Iskry 2016, LXXXIX, 361 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Iskry 2016, pliki w formacie: EPUB , MOBI. Wyd. nast. tamże 2020.

R. Młynarczyk: Wstęp: Szofer i pisarz; „Uczyć się, pracować...”; Socjalistyczna rzeczywistość. – Nota edytorska. – Najlepsze lata naszego życia: Burzliwa pogoda; Najlepsze lata naszego życia; Siódmy człowiek; Warszawa, stolica radości; Ten, który nigdy nie odejdzie; Całe niebo będzie dla mnie; Wilk, wersja późniejsza (1) [por. poz. ↑]; Wilk, wersja późniejsza (2) [por. poz. ↑]; Poborowi; Opowiadanie o głupiej miłości; Bracia; Mokra po deszczu ulica. – Aneks. Scenariusz filmowy.

See Studies

5. Ósmy dzień tygodnia. [Opowiadanie]. „Twórczość” 1956 nr 11 s. 23-68. Przedruk „Panorama Północy” 1957 nr 1-13. Wyd. osobne [Warszawa:] Nowa* [1980], 69 s. Wyd. nast.: Warszawa: Elf 2004. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 2), ↑ (t. 5), ↑. Por. poz. ↑.

Przekłady

albański

E teta ditë e javë. [Przeł.] Q. Kambo. Tiranë 1998.

angielski

The eighth day of the week. [Przeł.] N. Guterman. New York 1958. Wyd. nast.: London 1959; London 1961; Westport, CT 1975 (reprint wyd. London 1959); London 1991; Evanston, IL 1994.

The eighth day of the week. [Przeł.] H. E. Salisbury. New York 1959.

The eighth day of the week. [Przeł.] T. Mirkowicz. Wyd. łącznie z przekł. Drugie zabicie psa [poz. ↑] pt. The eighth day of the week; Killing the second dog. London 1992.

duński

Ugens ottende dag. [Przeł.] E. Westh Neuhard. København 1958.

fiński

Viikon kahdeksas päivä. [Przeł.] A. Peromies. Wyd. łącznie z przekł. Pętla [poz. ↑] pt. Viikon kahdeksas päivä; Silmukka. Helsinki 1959.

francuski

Le huitième jour de la semaine. [Przeł.] A. Posner. Paris 1959. Wyd. nast. pt. L'impossible dimanche. Le huitième jour de la semaine. Grenoble 1988.

hebrajski

[Przeł.] B. Tene. W: M. Hłasko: Ha-yŵm ha-šmiyniy ḃe-šabẇaʿ. Tel-ʾAbiyb 1958. Wyd. nast. tamże [1972] .

hiszpański

El octavo día de la semana. [Przeł. z francuskiego:] R. Sarrò, M. Orta. Barcelona 1960. Wyd. nast. tamże: 1961, 1975.

El octavo día de la semana. [Przekład i przedmowa:] F. Otero Macías. Madrid 2012.

islandzki

Áttundi dagur vikunnar. Skáldsaga. [Przeł.] Þorgeir Þorgeirsson. Reykjavík 1980.

japoński

Shū-no dai hachi-no hi. [Przeł.] R. Satō. Tōkyō 1959. Wyd. nast. tamże 1961.

niderlandzki

De achtste dag van de week. [Przeł.] K. Lesman. Amsterdam; Antwerpen 2002. Wyd. nast.: Amsterdam 2005.

niemiecki

Der achte Tag der Woche. [Przeł.:] V. Cerny, M. Reifenberg. Wyd. łącznie z przekł. Cmentarze [poz. ↑] pt. Der achte Tag der Woche; Die Friedhöfe. München 1962.

Der achte Tag der Woche. Erzählungen. [Przeł.:] V. Cerny, Hans Goerke. Köln 1990. Wyd. nast. tamże 2018, także jako dokument elektroniczny, pliki w formacie MOBI.

norweski

Ukens åttende dag. [Przeł.] F. Aasen. Oslo 1959 .

szwedzki

Veckans åttonde dag. [Przeł.] P. Cukrowska. Wyd. łącznie z przekł. Cmentarze [poz. ↑]; Piękni dwudziestoletni [poz. ↑] pt. N_1. Johanneshov 2023.

turecki

Haftanin sekizinci günü. [Przeł.] M. Askin. Istanbul 1962.

włoski

L'ottavo giorno della settimana. [Przeł.] F.L. Torino [1959]. Wyd. nast. Milano 1963 .

L'ottavo giorno della settimana e altri racconti. Milano 2009 [tytuł na grzbiecie książki: L'ottavo giorno della settimana racconti].

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: J. Jaroszyk. Reżyseria: M. Wilewski. Wystawienie: Poznań, Scena na piętrze 1983.

Adaptacja: J. Jaroszyk. Reżyseria: J. Wierzbicki. Wystawienie: Olsztyn, Teatr im. S. Jaracza 1984.

Adaptacja i reżyseria: J. Błeszyński. Wystawienie: Rzeszów, Teatr im. W. Siemaszkowej 1992.

Adaptacja: J. Błeszyński. Reżyseria: R. Boczkowski. Wystawienie: Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy 1994.

Adaptacja i reżyseria: A. Petras. Wystawienie: Kraków, Narodowy Stary Teatr im. H. Modrzejewskiej 2005.

pt. Pierwszy. Scenariusz i reżyseria: A. Adamska. Wystawienie: Łańcut, Teatr Przedmieście 2009.

radiowe

Adaptacja: E. Łukomska. Reżyseria: J. Kukuła. Cz. 1-2. Polskie Radio 1990.

filmowe

Isprani. Scenariusz i reżyseria: Z. Ogresta. Ekranizacja (Chorwacja) 1995 .

telewizyjne

Viikon kahdeksas päivä. Reżyseria: M. Hyvönen. [Telewizja Fińska] 1966 .

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Ósmy dzień tygodnia; Cmentarze. Warszawa: Elf 2002, 237 s. Zob. poz. ↑.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Ósmy dzień tygodnia; Następny do raju. Warszawa: Iskry 2020, 350 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Iskry 2020, pliki w formacie: EPUB, MOBI .

See Studies

6. Pętla. [Opowiadanie]. „Twórczość” 1956 nr 4 s. 16-55. Przedruk skrócony „Przyjaciółka” 1956 nr 27-35. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑ [Opowiadania]. Por. poz. ↑.

Przekłady

fiński

Silmukka. [Przeł.] A. Peromies. Wyd. łącznie z przekł. Ósmy dzień tygodnia [poz.↑ ] pt. Viikon kahdeksas päivä; Silmukka. Helsinki 1959.

niderlandzki

De strop. [Przeł.] L. Stembor. Den Haag 1984.

szwedzki

[Przeł.:] M. Teeman, B. Halden. W: M. Hłasko: Snaran och andra noveller. Stockholm 1959.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: W. Panek. Reżyseria: J. Król. Wystawienie: Zabrze, Teatr Nowy im. G. Morcinka 1983.

Adaptacja i reżyseria: M.T. Wójcik. Wystawienie: Warszawa, Teatr Adekwatny 1984.

Adaptacja: W. Panek. Reżyseria: J. Kuszewski. Wystawienie: Elbląg, Teatr Dramatyczny – Mała Scena 1987.

Adaptacja i reżyseria: A. Opatowicz. Wystawienie: Szczecin, Teatr przy Klubie 13 Muz 1988.

Adaptacja i reżyseria: J. Karow. Wystawienie: Legnica, Teatr Dramatyczny 1988.

Oprac. tekstu: W. Cichy, D. Skowroński. Konsultacja reżyserska: J. Ostaszkiewicz. Wystawienie: Wałbrzych, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 2000.

Adaptacja i reżyseria: W. Kopeć. Wystawienie [impresaryjne]: Lublin, Teatr Młodego Widza przy Centrum Kultury 2001.

Reżyseria: W. Cichy, M. Skowroński. Wystawienie: Opole, Teatr Nie-Wielki Pompon z Bąblem 2001.

Scenariusz i reżyseria: M. Chronowski. Wystawienie: Łódź, Stowarzyszenie Teatralne – Teatr 77 2001.

Adaptacja: A. Buck. Reżyseria: Z. Wardejn. Wystawienie: Zielona Góra, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego 2003.

Scenariusz i reżyseria: M. Chronowski. Wystawienie: Elbląg, Teatr Dramatyczny 2004.

Adaptacja i reżyseria: G. Castellanos. Wystawienie: Olsztyn, Teatr im. S. Jaracza 2005.

Adaptacja i reżyseria: S. Gaudyn. Wystawienie: Tarnów, Tarnowski Teatr im. L. Solskiego 2006.

Reżyseria: S. Biraga. Wystawienie: Warszawa, Teatr 2. Strefa 2007.

Adaptacja: W. Cichy, M. Skowroński. Reżyseria: D. Skowroński. Wystawienie: Wałbrzych, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 2010.

Reżyseria: Z. Kulwicki. Wystawienie: Grudziądz, Centrum Kultury Teatr 2015.

Scenariusz i reżyseria: Ł. Dąbrowski. Wystawienie: Kraków, Teatr Współczesny 2021.

pt. Melodramat. Scenariusz i reżyseria: A. Smolar. Wystawienie: Warszawa, Teatr Powszechny im. Z. Hübnera 2023 [spektakl inspirowany opowiadaniem M. Hłaski i filmową adaptacją W. Hassa] .

radiowe

Adaptacja i reżyseria: J. Rakowiecki. Polskie Radio 1956.

Adaptacja i reżyseria: M. Leszczyński. Polskie Radio 1988.

Adaptacja i reżyseria: W. Modestowicz. Polskie Radio 2014.

filmowe

Die Schlinge. Scenariusz: H. Krapp. Reżyseria: R. Hädrich. Ekranizacja (Republika Federalna Niemiec) 1964.

See Studies

7. Pierwszy krok w chmurach. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1956, 268 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1957, wyd. 3 1957 [właśc. 1958]; Warszawa: Elf 2002 [por. poz. ↑], tamże 2003, [ok. 2008]; Warszawa: Agora 2014 Biblioteka Gazety Wyborczej; Warszawa: Iskry 2019. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 1), ↑, ↑ (t. 9), ↑, ↑, ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny. Warszawa: Agora 2014 Biblioteka Gazety Wyborczej.

Nagrody

Opowiadanie „Robotnicy” otrzymało specjalną Nagrodę Pracy w konkursie literackim V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie.

Zawartość

Dom mojej matki; Robotnicy; Okno; List; Finis perfectus; Dwaj mężczyźni na drodze; Baza Sokołowska; Żołnierz; Kancik, czyli wszystko się zmieniło; Pijany o dwunastej w południe; Odlatujemy w niebo; Pierwszy krok w chmurach; Śliczna dziewczyna; Najświętsze słowa naszego życia; Lombard złudzeń; Pętla [poz. ↑].

Przekłady

francuski

Le premier pas dans les nuages. [Przeł.:] T. G. Domanski, P. Berthelin. Paris 1958, wyd. nast. Grenoble 1988.

japoński

Kumo-no naka-e-no dai ippo. [Przeł.] Y. Kudō. Tōkyō 1959 .

rosyjski

Przekłady wybranych opowiadań w: M. Hłasko: Krasivye, dvadcatiletnie. Sbornik. [Przekład zbiorowy]. Moskva 2000 .

Adaptacje

opowiadania Pętlazob. poz. ↑.

radiowe

opowiadania: Dwaj mężczyźni na drodze. Adaptacja i reżyseria: M. Leszczyński. Polskie Radio 1986.

opowiadania: Pierwszy krok w chmurach. Reżyseria: J. Warenycia. Polskie Radio 1990.

opowiadania: Najświętsze słowa naszego życia. Adaptacja: I. Śliwonik. Reżyseria: A. Jarski. Polskie Radio 1995.

opowiadania: Najświętsze słowa naszego życia. Adaptacja i reżyseria: J. Kukuła. Polskie Radio 2004.

opowiadania: Pijany o dwunastej w południe. Adaptacja i reżyseria: J. Kukuła. Polskie Radio 2004.

filmowe

opowiadania: Śliczna dziewczyna. Scenariusz i reżyseria: S. Lenartowicz. Ekranizacja pt. Spotkania1957 [opowiadanie M. Hłaski jako podstawa jednej z czterech opowieści rozwijanych w filmie].

opowiadania: Kancik, czyli wszystko się zmieniło. Scenariusz i reżyseria: A. Jakubowski. Ekranizacja 1995 [film krótkometrażowy] .

opowiadania Odlatujemy w niebopt. Niebo nad fabryką. Scenariusz i reżyseria: P. Porczyński. Ekranizacja 2000 [film krótkometrażowy] .

opowiadania: Śliczna dziewczyna pt. Fragment. Scenariusz i reżyseria: M. Mamczur. Ekranizacja 2016 [film krótkometrażowy] .

telewizyjne

opowiadania: Dwaj mężczyźni na drodze. Adaptacja i reżyseria: A. Hanuszkiewicz. Telewizja Polska 1957.

opowiadania: Lombard złudzeń. Adaptacja: W. Karczewska. Reżyseria: S. Drewicz. Telewizja Polska 1958.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Pierwszy krok w chmurach; Następny do raju. [Opowiadania]. Oprac. [i wstęp:] J. Pyszny. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1999, LXXVI, 464 s. Biblioteka Narodowa I, 295. Wyd. 2 przejrzane tamże 2007.

Wyd. w wyborze pt. Pierwszy krok w chmurach; Baza Sokołowska. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988, 47 s. Lektura Szkolna. Wyd. inne pt. Baza Sokołowska; Pierwszy krok w chmurach. Posłowie: L. Żuliński. Wyd. 1 w tej edycji. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988, 79 s.

See Studies

8. Srebrne łowiska. Scenopis. Dialogi: S. Dygat, M. Hłasko. [B. m.] 1956, powielone.

9. Cmentarze. [Powieść]. Powst. 1957. Fragment: „Kulisy” 1957 nr 29; „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1958 nr 94-97. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Cmentarze; Następny do raju. Paryż: Instytut Literacki 1958, 258 s., wyd. nast. tamże: wyd. 2 1958, wyd. 3 1958, wyd. fotograficzne 1973. Wyd. osobne: [Kraków:] Ość* [Krakowska Oficyna Studentów KOS] 1981, 94 s.; Warszawa: Stop* [1983], 98 s.; Warszawa: Elf 2004. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 2), ↑ (t. 5), ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: [Cmentarze]. Czyta M. Dmochowski. [B.m.:] [b.w.*] 1989, 1 kaseta dźwiękowa [zawiera fragmenty Cmentarzy oraz wypowiedzi propagandowe z czasów stalinowskich].

Wydanie z 1981 z okazji premiery spektaklu „Cmentarze” Kraków II 1981.

Przekłady

angielski

The graveyard. [Przeł.] N. Guterman. New York 1959, wyd. nast.: Westport, CT 1975; Brooklyn; London 2013; wyd. łącznie z przekł. Następny do raju [poz. ↑] pt. Next stop – paradise and Graveyard. [Przeł.] N. Guterman. London 1961.

czeski

Hřbitovy. [Przeł.] K. R. Bena. Paryż 1959.

hiszpański

Le gusta o no le gusta? [Przeł.] M. Rawicz. Santiago 1959.

Cementerios. [Przeł.] M. Orta. Barcelona 1960.

niemiecki

Die Friedhöfe. [Przeł.:] V. Cerny, M. Reifenberg. Wyd. łącznie z przekł. Ósmy dzień tygodnia [poz. ↑] pt. Der achte Tag der Woche; Die Friedhöfe. München 1962.

szwedzki

Gravplatser. [Przeł.] P. Cukrowska. Wyd. łącznie z przekł. Ósmy dzień tygodnia [poz. ↑]; Piękni dwudziestoletni [poz. ↑] pt. N_1. Johanneshov 2023.

Adaptacje

teatralne

pt. Bohaterom nie udziela się kredytu. Adaptacja i reżyseria: L. Kielanowski. Wystawienie: Londyn, Teatr Polski 1960.

Adaptacja: J. Maciejowski. Wystawienie: Kraków, zespół aktorów krakowskich przy współpracy Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w sali Teatru Bagatela 1981.

Adaptacja: I. Cywińska. Wystawienie: Poznań, Teatr Nowy 1988.

radiowe

Adaptacja: E. Stocka-Kalinowska. Reżyseria: J. Warenycia. Polskie Radio 2009.

filmowe

Die Friedhöfe. Scenariusz: M. Hłasko, R. Hädrich, H. Krapp. Reżyseria: R. Hädrich. Ekranizacja (Republika Federalna Niemiec)1960 [wg niektórych źródeł autorem scenariusza był tylko R. Hädrich].

Wyd. łącznie z poz.↑ pt. Ósmy dzień tygodnia; Cmentarze. Warszawa: Elf 2002, 237 s. Zob. poz. ↑.

See Studies

10. Koniec nocy. Scenariusz filmowy. [Współautorzy:] A. Bohdziewicz, B. Drozdowski, J. Dziedzina, P. Komorowski, J. Wójcik. Reżyseria: J. Dziedzina, P. Komorowski, W. Uszycka. Ekranizacja 1957.

See Studies

11. Następny do raju. [Opowiadania]. Pierwodruk pt. Głupcy wierzą w poranek. Opowiadania. Ilustracje: Z. Lachur. „Panorama” 1957 dod. nr 2-22. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Cmentarze; Następny do raju. Paryż: Instytut Literacki 1958, 258 s., wyd. nast. tamże: wyd. 2 1958, wyd. 3 1958, wyd. fotograficzne 1973. Wyd. osobne: Warszawa: Elf 2002 ; Warszawa: Agora 2007, tamże 2011; Warszawa: Elf [ok. 2008]. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1), ↑ (t. 2), ↑ (t. 8), ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta A. Seweryn. Komentarze: J. Derkaczew, D. Wyżyńska. Warszawa: Agora 2007, 1 płyta CD. Biblioteka Gazety Wyborczej. Mistrzowie Słowa, 18 [wyd. łącznie z książką drukowaną].

Zawartość

Gdzie diabeł mówi dobranoc; Nieboszczycy; Drogi; Barak; On i ona; Rewolwer; Daleko jest miasto; Wielki bluff; Mordercy są między nami; Wszystko w mieście; Bohaterowie i dziewczyny; Apostoł i Judasz; Domy bogów; Ohydni i śliczni; Następny do raju.

Przekłady

angielski

Next stop-paradise. [Przeł.] N. Guterman. New York 1960. Wyd. nast. łącznie z poz. ↑ pt. Next stop – paradise and Graveyard. [Przeł.] N. Guterman. London 1961.

duński

Naeste mand til paradis. [Przeł.] E. Westh-Neuhard. København 1960.

fiński

Suoraan paratiisiin. [Przeł.] I. Niemi. Helsinki 1960.

hiszpański

El proximo en el paraiso. [Przeł.] M. Orta Manzano. Barcelona 1962.

niemiecki

Der Nächste ins Paradies. Roman. [Przeł.] V. Cerny. Köln 1960, wyd. nast. tamże: 1991, 2018.

serbski

Sledecí za raj. [Przeł.] P. Vujičić. Novi Sad 1963. Wyd. nast. tamże 1964.

Sledeći za raj. [Przeł.] M. Belegišanin. Wystawienie: Jugosławia 1985.

szwedzki

Paradiset nästa. [Przeł.] C. E. Svenning. Stockholm 1962, wyd. jako dokument dźwiękowy: Paradiset nästa. Roman. [Przeł.] C.E. Svenning. [Czyta] T. Bengtsson. Enskede 2005, 1 płyta CD.

Adaptacje

filmowe

pt. Baza ludzi umarłych. Scenopis i reżyseria: Cz. Petelski. Ekranizacja 1958 [M. Hłasko przygotowywał scenariusz filmu, ale przed ekranizacją wycofał swoje nazwisko z czołówki filmu]. Wyd. jako dokument audiowizualny: Warszawa: Agencja Producentów Filmowych 2004, 1 kaseta VHS; Warszawa: Grube Ryby; Filmoteka Narodowa [2011], 1 dysk optyczny. Klasyka Kina Polskiego – Grube Ryby.

Wyd. łącznie z poz.↑ pt. Ósmy dzień tygodnia; Następny do raju. Warszawa: Iskry 2020, 350 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Ósmy dzień tygodnia; Następny do raju. Warszawa: Iskry 2020, pliki w formacie: EPUB, MOBI.

See Studies

12. Skarb kapitana Martensa. Scenariusz filmowy: J. Fethke. Dialogi: S. Dygat, M. Hłasko. Reżyseria: Jerzy Passendorfer. Ekranizacja 1957.

13. [Opowiadania i felietony]. Powst. przed 1958. Wyd. pt. Hłasko nieznany. Szkic wstępny i oprac.: P. Wasilewski. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991, 220 s.

Zawartość

Zawiera teksty napisane przed wyjazdem M. Hłaski z kraju w lutym 1958: Opowiadania: Pamiętasz, Wanda; Trudna wiosna; Umarli są wśród nas; Brat czeka na końcu drogi; Stacja. – Felietony i artykuły: Mordercy są wśród nas czyli o obojętności; Rio Bzduro; Rzeka cierpienia; Bohaterowie są znużeni. – Wywiady i polemiki.

See Studies

14. Ósmy dzień tygodnia. Scenariusz filmowy. [Współautor:] A. Ford. Reżyseria: A. Ford. Ekranizacja (Polska, Republika Federalna Niemiec) 1958 (premiera kinowa w Polsce 1983). Por. poz. ↑.

15. Pętla. Scenariusz filmowy. [Współautor:] W. Has. Reżyseria: W. Has. Ekranizacja 1958. Por. poz. ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument audiowizualny: Pętla. Warszawa: Telewizja Polska 2007, 1 dysk optyczny.

See Studies

16. Brudne czyny. [Powieść]. Powst. 1962. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Wszyscy byli odwróceni; Brudne czyny. Paryż: Instytut Literacki 1964, 356 s. Wyd. osobne: Warszawa: Elf 2002 . Warszawa: Iskry 2021. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 6), ↑ (t. 3), ↑ (t. 3), ↑.

Pierwotny tytuł: Bicz gniewu Twego.

Przekłady

fiński

Vihasi ruoska. [Przeł.] H. Karvonen. Helsinki 1964.

hiszpański

El látigo de la ira. [Przeł.] M. Orta Manzo. Barcelona 1961, wyd. nast. tamże [1967].

niemiecki

Peitsche deines Zorns. [Przeł.] V. Cerny. Köln1963 [przekład z rękopisu], wyd. nast.: Gütersloh 1964, tamże 1965.

serbsko-chorwacki

Nečista posla. [Przeł.] P. Vujičić. Titograd 1965.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: J. Nowara. Wystawienie: Opole, Teatr im. J. Kochanowskiego 1988.

Adaptacja: E. Markowska. Wystawienie: Wrocław, Teatr Polski 1989.

See Studies

17. W dzień śmierci Jego. [Opowiadanie]. „Kultura”, Paryż 1962 nr 5 s. 61-98. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. W dzień śmierci Jego; Opowiem wam o Esther. [Warszawa:] Zbliżenia* [1981], 74 s.; Lublin [b. w.]* 1983. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑ (t. 7), ↑.

Przekłady

angielski

On the day of his death. [Przeł.] J.A. Langnas. „Odyssey Review” 1963 nr 2.

niemiecki

Am Tage seines Todes. [Przeł.:] V. Cerny, J. von Pilecki. Wyd. łącznie z przekł. Drugie zabicie psa [poz. ↑] pt. Am Tage seines Todes; Die zweite Ermordung des Hundes. München 1969.

rosyjski

V den' smerti Ego. W: M. Hłasko: Krasivye, dvadcatiletnie. Sbornik. [Przekład zbiorowy]. Moskva 2000.

włoski

Nel giorno della sua morte. [Przeł.] H. de Galleani. Roma 1963.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: P. Mossakowski. Reżyseria: J. Warenycia. Polskie Radio 1992.

Wyd. łącznie z poz.: ↑, ↑ pt. Wszyscy byli odwróceni; W dzień śmierci Jego; Opowiem wam o Esther. Warszawa: Elf 2002, 221 s. Zob. poz. ↑.

See Studies

18. Opowiadania. Paryż: Instytut Literacki 1963, 188 s. Wyd. nast. fotograficzne Paryż 1973, [wyd. 4] [Warszawa: b.w.* 1981]. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 5), ↑ (t. 11).

Zawartość

Ósmy dzień tygodnia [poz. ↑]; Amor nie przyszedł dziś wieczorem; Namiętności; Port pragnień; Zbieg; Krzyż; Miesiąc Matki Boskiej; Szukając gwiazd; Powiedz im kim byłem; W dzień śmierci Jego [poz. ↑].

Przekłady

duński

przekład opowiadania: Krzyż. W: Novelleantologi. [Przeł.] F. Møller. [Red.:] J. Christensen, G. Jørgensen. Copenhagen 1975 .

rosyjski

Przekłady wybranych opowiadań w: M. Hłasko: Krasivye, dvadcatiletnie. Sbornik. [Przekład zbiorowy]. Moskva 2000.

Adaptacje

radiowe

opowiadania: Krzyż. Adaptacja i reżyseria: M. Leszczyński. Polskie Radio 1988.

opowiadania: Zbieg. Adaptacja i reżyseria: A. Zakrzewski. Polskie Radio 1993.

opowiadania: Port pragnień. Adaptacja i reżyseria: A. Zakrzewski. Polskie Radio 2007.

filmowe

opowiadania: Miesiąc Matki Boskiej pt. Entropia. Scenariusz i reżyseria: W. Klimala. Ekranizacja 2014 [film krótkometrażowy] .

telewizyjne

opowiadania: Port pragnień. Reżyseria i realizacja telewizyjna: M. Bogusławski. Telewizja Polska 1985.

opowiadania: Namiętności. Scenariusz i reżyseria: P. Szczerski. Telewizja Polska 1989.

See Studies

19. Wszyscy byli odwróceni. [Opowiadanie]. Powst. 1963. Fragment: „Kultura”, Paryż 1964 nr 1/2 s. 41-64. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Wszyscy byli odwróceni; Brudne czyny. Paryż: Instytut Literacki 1964, 356 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 2), ↑ (t. 3), ↑ (t. 7).

Przekłady

angielski

All backs were turned. [Przeł.] T. Mirkowicz. New York 1991, wyd. nast. tamże 2014.

hiszpański

Todos se desentendieron. [Przeł. z niemieckiego] R. Alonso. Barcelona [1970] .

niemiecki

Alle hatten sich abgewandt. [Przeł.:] V. Cerny, J. von Pilecki. Köln, Berlin 1965, wyd. nast. München 1968.

Adaptacje

teatralne

Reżyseria: M. Zadara. Wystawienie: Warszawa, Centrala 2013 [spektakl zrealizowany w koprodukcji z krakowską Agencją Artystyczną GAP, Muzeum Historii Żydów Polskich i Teatrem Nowym im. K. Dejmka w Łodzi].

filmowe

Alle hatten sich abgewandt. Scenariusz: H.-J. Boberman. Reżyseria: T. Fantl. Ekranizacja (Republika Federalna Niemiec) 1970.

Wyd. łącznie z poz.:↑, ↑ pt. Wszyscy byli odwróceni; W dzień śmierci Jego; Opowiem wam o Esther. Warszawa: Elf 2002, 221 s. Zob. poz. ↑.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Wszyscy byli odwróceni; Sowa, córka piekarza. Warszawa: Iskry 2021, 402 s.

See Studies

20. Lengende. Scenariusz filmowy. [Współautor:] H. Rozpędowski. Powst. Monachium 1964. Druk „Dialog” 1991 nr 2 s. 5-24.

Scenariusz napisany na zamówienie zachodnioniemieckiego producenta, nawiązywał do katastrofy górniczej w Lengende.

21. Drugie zabicie psa. [Powieść]. „Kultura”, Paryż 1965 nr 1/2 s. 68-155. Wyd. osobne: Łódź: Towarzystwo Oświaty Niezależnej* 1981; [Kraków: b.w.*] 1983; Warszawa: Elf 2002, tamże 2004. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4), ↑ (t. 3), ↑ (t. 1), ↑.

Przekłady

angielski

Killing the second dog. [Przeł.] T. Mirkowicz. New York 1990. Wyd. nast.: Londyn 1991, tamże 1992; New York 2014.

Killing the second dog. [Przeł.] T. Mirkowicz. Wyd. łącznie z przekł. Ósmy dzień tygodnia [poz. ↑] pt. The eighth day of the week; Killing the second dog. London 1992 .

francuski

La mort du deuxième chien. [Przeł.] Ch. Zaremba. Bordeaux 2017.

hebrajski

Laharog et ha-kelev ha-sheni. [Przeł.] I. Halpern. Tel Aviv 2018.

hiszpański

Matar a otro perro. [Przeł.:] J. Slawomirski, A. Rubió. Barlcelona; México; Buenos Aires; Nueva York 2016, wyd. jako dokument elektroniczny: Barlcelona 2016, plik w formacie EPUB.

niderlandzki

De tweede hondedood. [Przeł.] G. Rasch. Baarn 1992, wyd. nast. Amsterdam 2004.

niemiecki

Die zweite Ermordung des Hundes. [Przeł.:] V. Cerny, J. von Pilecki. Wyd. łącznie z przekł. W dzień śmierci Jego [poz. ↑] pt. Am Tage seines Todes; Die zweite Ermordung des Hundes. München 1969.

włoski

La seconda uccisione del cane. [Przeł.] L. Palmarini. Wyd. łącznie z przekł. Nawrócony w Jaffie [poz.↑ ] pt. La seconda uccisione del cane; Convertito a Giaffa.Piombino 2021.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja i reżyseria: P. Szczerski. Wystawienie: Kraków, Teatr 38 1986.

Adaptacja i reżyseria: P. Szczerski. Wystawienie: Kielce, Teatr im. S. Żeromskiego 2001.

Adaptacja: J. Janiczak. Reżyseria: W. Rubin. Wystawienie: Bydgoszcz, Teatr Polski im. H. Konieczki 2007.

radiowe

Adaptacja i reżyseria: J. Kukuła. Polskie Radio 2024 .

telewizyjne

Die zweite ermordung des Hundes. Adaptacja i reżyseria: P. Schulze-Rohr. Telewizja niemiecka (Republika Federalna Niemiec) 1973 .

Scenariusz: R. Brutter, T. Wiszniewski. Reżyseria: T. Wiszniewski. Telewizja Polska 1997.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Drugie zabicie psa; Nawrócony w Jaffie. Warszawa: Elf 2002, wyd. nast. Warszawa: Agora 2014, 237 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Agora 2014 Biblioteka Gazety Wyborczej.

See Studies

22. Nawrócony w Jaffie. [Powieść]. Powst. 1966. Wyd. osobne: Warszawa: Zbliżenia* 1981, 130 s. Wyd. nast.: Toruń: to* [1988]; Warszawa: Elf 2004. Przedruk zob. poz. ↑(t. 1), ↑.

Przekłady

czeski

Konvertita z Jaffy. [Przeł.] J. Vacek. Praha 2000.

francuski

Converti à Jaffa. [Przeł.] Ch. Zaremba. Bordeaux 2018.

rosyjski

Obraščennyj v Jaffe. W: M. Hłasko: Krasivye, dvadcatiletnie. Sbornik. [Przekład zbiorowy]. Moskva 2000.

włoski

Wyd. łącznie z przekł. Drugie zabicie psa [poz. ↑] pt. La seconda uccisione del cane; Convertito a Giaffa. [Przeł.] L. Palmarini. Piombino 2021.

Adaptacje

teatralne

pt. Nawrócony. Adaptacja i reżyseria: J. Zembrzuski. Wystawienie: Łódź, Teatr 77 1986.

pt. Sceny z Jaffy. Reżyseria: J. Jarocki. Kraków, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna 1986.

Adaptacja i reżyseria: J. Buchwald. Wystawienie: Warszawa, Teatr Powszechny 1987.

Adaptacja i reżyseria: J. Buchwald. Wystawienie: Poznań, Teatr Polski 1992.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Nawrócony w Jaffie; Sowa, córka piekarza. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1988, 336 s.; Warszawa: [b.w.] 1990; pt. Sowa córka piekarza; Nawrócony w Jaffie. Warszawa: Alfa 1989. Seria z Tukanem.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Sowa, córka piekarza; Nawrócony w Jaffie. Czyta W. Nowakowski. Warszawa: Polski Związek Niewidomych 1990 [wersja analogowa], wyd. nast.: [b.m.:] Enskede; TBP 2009, 1 płyta CD.

Wyd. łącznie z poz.↑ pt. Drugie zabicie psa; Nawrócony w Jaffie. Warszawa: Elf 2002, wyd. nast.: Warszawa: Agora 2014, 192 s.

See Studies

23. Opowiem wam o Esther. [Opowiadanie]. Powst. ok. 1966. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Nawrócony w Jaffie; Opowiem wam o Esther. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1966, 158 s. Wyd. 2 tamże 1974. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1), ↑ (t. 7) , ↑.

Przekłady

niderlandzki

Ik zal jullic over Esther vertellen. [Przeł.] K. Lesman. Amsterdam 1966, wyd. nast. tamże 1992.

rosyjski

Rasskažu vam pro Èster. W: M. Hłasko: Krasivye, dvadcatiletnie. Sbornik. [Przekład zbiorowy]. Moskva 2000.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja i reżyseria: W. Kopeć. Wystawienie: Szczecin, Teatr Krypta 1988.

Adaptacja i reżyseria: M. Andrzejewski. Wystawienie: Białystok, Teatr Dramatyczny im. A. Węgierki 1992.

radiowe

Adaptacja: W. Malesa. Reżyseria: H. Rozen. Polskie Radio 1997.

Adaptacja i reżyseria: A. Zakrzewski. Polskie Radio 2009.

Wyd. łącznie z poz. ↑HŁASKO Marek: W dzień śmierci Jego. [Opowiadanie]. „Kultura”, Paryż 1962 nr 5 s. 61-98. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. W dzień śmierci Jego; Opowiem wam o Esther. [Warszawa:] Zbliżenia* [1981], 74 s.; Lublin [b. w.]* 1983. Przedruk zob. poz. ↑, 28, 30, ↑ (t. 7), 36. pt. W dzień śmierci Jego; Opowiem wam o Esther. [Warszawa:] Zbliżenia* [1981], 74 s.; Lublin [b. w.]* 1983.

Wyd. łącznie z poz.: ↑, ↑ pt. Wszyscy byli odwróceni; W dzień śmierci Jego; Opowiem wam o Esther. Warszawa: Elf 2002, 221 s.

24. Piękni dwudziestoletni. Paryż: Instytut Literacki 1966, 213 s. Wyd. nast.: tamże [1972]; Kraków: Wydawnictwo KOS [Krakowska Oficyna Studentów]* 1981; Toruń: Spółdzielnia Wydawnicza Postój* 1981; fragment: Wrocław: Universitatis* 1981, 48 s.; [B. m., b. w.* 1981]; Paryż: Instytut Literacki 1987; Lublin: CiS* 1988 Utwory Niewybrane, 5; [Siedlce:] Metrum* [1988]; Warszawa: NOWa* 1988; Wstęp: [K. Kopczyński] K. Piwnicki. Warszawa: Wydawnictwo CDN* 1988; Warszawa: Alfa 1988, tamże 1989; Warszawa: Elf 2002; Warszawa: Polityka Spółdzielnia Pracy [2008]. Biblioteka Polityki. Polska Literatura Współczesna, 1; Warszawa: Agora: Bellona 2013 Biblioteka Gazety Wyborczej. Mistrzowie Słowa, 19 + płyta CD; Warszawa: Wydawnictwo Iskry 2020. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 5), ↑ (t. 4), ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta B. Szyc . Warszawa: Agora: Bellona 2013, 1 płyta CD . Biblioteka Gazety Wyborczej. Mistrzowie Słowa, 19 [wyd. łącznie z książką drukowaną].

Zawartość

Sznurowadełka, paseczek, krawacik; Wrocław, Obory, Wyspa róż; Reporter najbardziej bojowego pisma w Polsce; Goofy the Dog; Feliks Dzierżyński i Bogey; Mam drzwi do szafy dwudrzwiowej oszkolone; Hotel „Victory”.

Przekłady

angielski

Beautiful twentysomethings. [Przeł.] R. Ufberg. [Przedmowa:] J. Anders. DeKalb, IL 2013, wyd. także jako e-book.

chorwacki

Lijepi dvadesetogodišnjaci . [Przeł.] A. Cvitanovíc. Zagreb 2012.

francuski

La belle jeunesse. [Przeł.] A. Wisniewski. Lausanne; Paris 2012.

niemiecki

Die schönen Zwanzigjährigen. [Przeł.] R. Matwin-Buschmann. Frankfurt am Main 2000.

szwedzki

Vackra tjugoåringar. [Przeł.] P. Cukrowska. Wyd. łącznie z przekł. Ósmy dzień tygodnia [poz. ↑]; Cmentarze [poz.↑ ] pt. N_1. Johanneshov 2023.

ukraiński

Krasivì dvadcâtilìtnì. [Przeł.] O. Bojčenko. Černіvcі 2017.

włoski

Bei ventenni. [Przeł.] A. Gogolin. Milano [2009].

Adaptacje

teatralne

pt. Repetycje teatralne z „Pięknych dwudziestoletnich”. Scenariusz i reżyseria: A. Czerny. Wystawienie: Wrocław, Teatr Polski – Teatr Kameralny 1986.

Adaptacja: A. Czerny. Reżyseria: M. Dejczer. Wystawienie: Sopot, Agencja „Gest” (Teatr Kameralny) 1991 .

pt. Hłasko. Scenariusz: A. Czerny. Reżyseria: M. Dejczer. Wystawienie: Kalisz, Teatr im. W. Bogusławskiego 1991.

pt. Hłasko wg „Pięknych dwudziestoletnich”. Scenariusz: A. Czerny. Reżyseria: M. Dejczer. Wystawienie: Bydgoszcz, Teatr Polski 1993.

Adaptacja: M. Pabian. Reżyseria: P. Ratajczak. Wystawienie: Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 2015.

telewizyjne

Scenariusz i reżyseria: A. Czerny. Telewizja Polska 1994.

See Studies

25. Sowa, córka piekarza. Powieść. Powst. 1966. Wyd. Paryż: Księgarnia Polska [1968], 206 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1974; Warszawa: In Corpore* 1983; [Kraków: b. w.* 1987]; Lublin: CiS* 1988 Utwory Niewybrane, 6; Warszawa: Elf 2002, 220 s.; Warszawa: Agora 2014 Biblioteka Gazety Wyborczej. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 2), ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Agora 2014 Biblioteka Gazety Wyborczej .

Przekłady

niderlandzki

De uil is de dochter van de bakker. [Przeł.] K. Lesman. Amsterdam, Antwerpen 2003.

niemiecki

Folge ihm durchs Tal. [Przeł.] J. von Pilecki. Köln; Berlin 1970, wyd. nast.: Reinbek bei Hamburg 1972; Köln 2018,.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: E. Łukomska. Reżyseria: M. Kulesza. Polskie Radio 1996.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Nawrócony w Jaffie; Sowa, córka piekarza. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1988, 336 s.; pt. Sowa córka piekarza; Nawrócony w Jaffie. Warszawa: Alfa 1989. Seria z Tukanem.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Sowa, córka piekarza; Nawrócony w Jaffie. Czyta W. Nowakowski. Warszawa: Polski Związek Niewidomych 1990 [wersja analogowa]. Wyd. nast.: [b.m.:] Enskede; TBP 2009, 1 płyta CD.

Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Wszyscy byli odwróceni; Sowa, córka piekarza. Warszawa: Iskry 2021, 402 s.

See Studies

26. Diabły w deszczu. [Opowiadanie]. Powst. 1968. Przeł.: J. Pielichowski. Redakcja: R. Młynarczyk. Mikołów: Instytut Mikołowski 2020, 56 s. Biblioteka Arkadii – Pisma katastroficznego, 182 .

Wg inf. wydawcy opublikowany tekst nie jest wersją autorską, ale powstał w wyniku re-translacji. Podstawą edycji był maszynopis przekładu opowiadania na język angielski :Devils in the rain, przeł. Leszek Szymański.

See Studies

27. Palcie ryż każdego dnia. Powieść. Powst. 1967-1968. Pierwodruk „Miesięcznik Literacki” 1981 nr 8/9, 10, 1982 nr 1/5. Wyd. osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 188 s. Warszawa: Elf 2002. Przedruk zob. poz.: ↑ (t. 3 pt. Podpalacze ryżu), ↑ (t. 4), ↑(t. 6), ↑.

Przekłady

grecki

Ekeinoi pou pyrpólisan to rýzi. [Przeł.] D. Chouliarakīs. Athi'na 2010.

Adaptacje

teatralne

Oprac. tekstu i reżyseria: B. Jasiński. Współpraca: K. Braun. Wystawienie: Wrocław, Teatr Współczesny im. E. Wiercińskiego 1982.

radiowe

Adaptacja i reżyseria: M. Leszczyński. Polskie Radio 1986.

See Studies

28. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1976, 374 s.

Zawartość

Zawiera opowiadania z tomu poz. ↑, ↑ [z wyjątkiem: Miesiąc Matki Boskiej; Szukając gwiazd; Powiedz im kim byłem; W dzień śmierci Jego], – oraz: Gawęda staromiejska; Targ niewolników; Wielki strach; Planktony doktora X czyli jeszcze jedna powiastka o samotności bohaterów.

Adaptacje

radiowe

opowiadania: Wielki strach. Adaptacja: J. Piasecki. Reżyseria: M. Melina. Polskie Radio 1955.

opowiadania: Wielki strach. Adaptacja i reżyseria: M. Leszczyński. Polskie Radio 1988.

See Studies

29. Utwory wybrane. Kraków: Wydawnictwo KOS [Krakowska Oficyna Studentów]*(t. 1-2); Kraków: Wydawnictwo ABC* 1980-1981 (t. 3-6).

T. 1. Następny do raju. [Opowiadania]. 1980, 164 s. Zob. poz. ↑.

T. 2. Wszyscy byli odwróceni. 1981, 112 s. Zob. poz. ↑.

T. 3. Podpalacze ryżu. The rice burners. 1981, 220 s. Zob. poz. ↑.

T. 4. Drugie zabicie psa. 1981, 90 s. Zob. poz. ↑.

T. 5. Opowiadania. 1981, 188 s. Zob. poz. ↑.

T. 6. Brudne czyny. 1981, 242 s. Zob. poz. ↑.

See Studies

30. Namiętności. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982, 170 s.

Zawartość

Pierwszy krok w chmurach [poz. ↑]; Krzyż [poz. ↑]; Namiętności [poz. ↑]; Pętla [poz. ↑]; W dzień śmierci Jego [poz. ↑].

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: P. Szczerski. Telewizja Polska 1989.

31. Opowiadania. [B. m. b. w.]* 1982, 116 s.

Zawartość

Zawiera utwory z poz. ↑ [z wyjątkiem Ósmy dzień tygodnia].

See Studies

32. Opowiadania. Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta R. Nadrowski. Warszawa: Zakład Wydawnictw i Nagrań Polskiego Związku Niewidomych [1983], 14 kaset dźwiękowych .

33. Utwory wybrane. Wybór: M. Komar i L. Kurpiewski. Wstęp: L. Kurpiewski. T. 1-4. Warszawa: Czytelnik 1985. Wyd. nast. tamże: [wyd. 2] 1985, [wyd. 3] 1986, [wyd. 4 poszerzone] t. 1-5 1989.

T. 1. Opowiadania, 487 s.

Zawartość

Zawiera opowiadania z poz. ↑, ↑ [z wyjątkiem: Ósmy dzień tygodnia] oraz: Opowiem Wam o Esther [poz. ↑].

T. 2. Ósmy dzień tygodnia ; Cmentarze; Następny do raju, 439 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.

T. 3. Wszyscy byli odwróceni; Brudne czyny; Drugie zabicie psa, 591 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.

T. 4. Felietony; Listy; Palcie ryż każdego dnia, 367 s. Zob. poz. ↑.

Zawartość

Zawiera felietony i recenzje (publikowane głównie w „Po prostu” w 1954-1956): Podróż w krainę nieporozumień; Na marginesie opowieści Hemingway'a, czyli o pięknie pracy; Okrutna wojna; O niespokojnych sercach; W dwadzieścia lat później; W pogoni za szczęściem; Sherlock Holmes potrzebny od zaraz; Podróż do kresu szmiry. (List szaleńca do redaktora „Po prostu”); Trzy wygrane i trochę marzeń; B-Pictures: Dopóki żyje człowiek. – Listy do matki (z 1958-1960, 1964-1967, 1969), do A. Słonimskiego (z 1959), do M. Dąbrowskiej (z 1959). – Listy z Ameryki: Sąsiedzi; Nowy sąsiad – Nathan; Panowie bez krawatów, czyli pamiętnik nikczemnika; Zadziwiający człowiek pająk.

T. 5. Piękni dwudziestoletni. Wyd. 1 w tej edycji. 1989, 218 s. Zob. poz. ↑.

Jako posłowie tekst M. Dąbrowskiej: Sina ira et studio. [Tekst był wypowiedzią z 1957 r. w sprawie kampanii prasowej przeciw M. Hłasce. Pierwodruk „Twórczość” 1984 nr 4].

See Studies

34. Dzieła zebrane. [T. 1-13]. Warszawa: Wydawnictwo Da Capo 1993-1998.

T. 1, 2, 4, 5 – wyd. 2 w tej edycji; t. 8-13 – wyd. 1 w tej edycji.

[T. 1]. Drugie zabicie psa; Nawrócony w Jaffie. 1993, 237 s. Wyd. nast. tamże: [1997], 1999. Zob. poz. ↑, ↑.

[T. 2]. Sowa córka piekarza. 1993, 220 s. [Wyd. 9] 1997. Zob. poz. ↑.

[T. 3]. Brudne czyny. 1994, 334 s. Zob. poz. ↑.

[T. 4]. Piękni dwudziestoletni. 1994, 222 s. Wyd. nast. tamże: [1997], 1999. Zob. poz. ↑.

[T. 5]. Ósmy dzień tygodnia; Cmentarze. 1994, 237 s. Wyd. nast. tamże 1999. Zob. poz. ↑, ↑.

[T. 6]. Palcie ryż każdego dnia. 1994, 207 s. Zob. poz. ↑.

[T. 7]. Wszyscy byli odwróceni; W dzień śmierci Jego; Opowiem wam o Esther. 1994, 222 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.

[T. 8]. Następny do raju. [Wyd. 7] 1994, 221 s. Zob. poz. ↑.

[T. 9]. Pierwszy krok w chmurach. [Wyd. 6] 1994, 253 s. Zob. poz. ↑.

[T. 10]. Sonata marymoncka. [Wyd. 2] 1994, 222 s. Wyd. nast. tamże 1999. Zob. poz. ↑.

[T. 11]. Opowiadania. 1995, 157 s. Wyd. nast. tamże: 1997, 2001. Zob. poz. ↑.

[T. 12]. Listy z Ameryki; Felietony i recenzje. [1997], 189 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Agora 2012, pliki w formacie EPUB, MOBI .

Zawartość

Z poz. ↑ t. 4: Listy z Ameryki: Sąsiedzi; Nowy sąsiad – Nathan; Panowie bez krawatów, czyli pamiętnik nikczemnika; Zadziwiający człowiek pająk. – Felietony i recenzje: Podróż w krainę nieporozumień; Na marginesie opowieści Hemingwaya, czyli o pięknie pracy; Okrutna wojna; O niespokojnych sercach; W dwadzieścia lat później; W pogoni za szczęściem; Sherlock Holmes potrzebny od zaraz; Podróż do kresu szmiry; Trzy wygrane i trochę marzeń; B – Pictures; Dopóki żyje człowiek, – nadto: Eseje Marka Hłaski dla „Die Weltwoche”; Pięć rubli i Kozak z Riazańskiej guberni; Od Ikara do Jamesa Bonda; Straszni i śmieszni; Powojenny film w Polsce; Marek Hłasko a „Trybuna Ludu” .

[T. 13]. Mordercy są wśród nas. [Opowiadania]. 1998, 255 s. Wyd. nast. tamże 1999; Warszawa: Elf 2002, 254 s. Zob. poz. ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Agora 2012, pliki w formacie EPUB, MOBI .

Zawartość

Z poz. ↑: Wilk; Szkoła; Złota jesień; Głód; Noc nad piękną rzeką, – z poz. ↑: Umarli są wśród nas; Pamiętasz, Wanda?; Trudna wiosna; Brat czeka na końcu drogi; Stacja; Rio Bzduro; Rzeka cierpienia; Bohaterowie są znużeni; Mordercy są wśród nas, czyli o obojętności .

See Studies

35. Wybór opowiadań. Warszawa: Kama 1993, 176 s.

Zawartość

Z poz. ↑: Baza Sokołowska; Pierwszy krok w chmurach; Lombard złudzeń; Pętla; Robotnicy; Odlatujemy w niebo, – z poz. ↑: Amor nie przyszedł dziś wieczorem; Port pragnień, – z poz.: ↑: Gawęda staromiejska.

See Studies

36. Opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2000, 395 s. Kolekcja Prozy Polskiej XX Wieku.

Zawartość

Z poz.↑: Odlatujemy w niebo; Pierwszy krok w chmurach; Najświętsze słowa naszego życia; Pętla, – z poz.↑: Ósmy dzień tygodnia, – z poz.↑: Namiętności; Krzyż; Zbieg; Miesiąc Matki Boskiej; Szukając gwiazd; W dzień śmierci Jego, – Cmentarze [poz. ↑].

37. Opowiadania. Warszawa: Elf 2002, 253 s. [Zob. poz. ↑].

Zawartość

Z poz.↑: Pierwszy krok w chmurach; Robotnicy; Pętla; Lombard złudzeń; Baza Sokołowska, – Ósmy dzień tygodnia [poz. ↑].

38. Wszystkie dzieła w komplecie. Warszawa: Elf 2002.

Część nakładu wydana w [nienumerowanym] zestawie, we wspólnym pudełku z tytułem: Wszystkie dzieła w komplecie; poszczególne tomy wydane też osobno.

Brudne czyny, 333 s. Zob. poz. ↑.

Drugie zabicie psa; Nawrócony w Jaffie, 236 s. Zob. poz. ↑, ↑.

Listy z Ameryki; Felietony i recenzje, 189 s. Zob. poz. ↑ t. 12.

Mordercy są wśród nas, 254 s. Zob. poz. ↑ t. 13.

Następny do raju, 221 s. Zob. poz. ↑.

Opowiadania, 157 s. Zob. poz. ↑.

Palcie ryż każdego dnia, 206 s. Zob. poz. ↑.

Pierwszy krok w chmurach, 253 s. Zob. poz. ↑.

Piękni dwudziestoletni, 221 s. Zob. poz. ↑.

Ósmy dzień tygodnia; Cmentarze, 237 s. Zob. poz.: ↑, ↑.

Sonata marymoncka, 222 s. Zob. poz. ↑.

Sowa, córka piekarza, 220 s. Zob. poz. ↑.

Wszyscy byli odwróceni; W dzień śmierci Jego; Opowiem wam o Esther, 221 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.

39. Pierwszy krok w chmurach i inne opowiadania. Posłowie: H. Grynberg. Warszawa: Świat Książki 2005, 405 s. Biblioteka Polska XX Wieku.

Zawartość

Z poz. ↑: Dom mojej matki; Robotnicy; Okno; List; Finis perfectus; Dwaj mężczyźni na drodze; Baza Sokołowska; Żołnierz; Kancik, czyli wszystko się zmieniło; Pijany o dwunastej w południe; Odlatujemy w niebo; Pierwszy krok w chmurach; Śliczna dziewczyna; Najświętsze słowa naszego życia; Lombard złudzeń; Pętla, – z poz. ↑: Gawęda staromiejska; Targ niewolników; Wielki strach; Planktony doktora X, – z poz. ↑: Namiętności; Amor nie przyszedł dziś wieczorem; Krzyż; Zbieg; Port pragnień; Miesiąc Matki Boskiej; Szukając gwiazd; Powiedz im, kim byłem. – H. Grynberg: Posłowie: Fenomen Hłaski.

40. Opowiadania. Wyd. jako dokument dźwiękowy. Czyta A. Dziurman. Warszawa: Propaganda 2008, 1 płyta CD, plik w formacie MP3 Seria z Mikrofonem.

Zawartość

Z poz.↑: Pierwszy krok w chmurach; Baza Sokołowska; Pętla; Robotnicy; Lombard złudzeń, – Ósmy dzień tygodnia [poz. ↑] .

See Studies

41. Szukając gwiazd i inne opowiadania. Warszawa: Iskry 2019, 292 s. Wyd. nast. tamże 2020.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny. Warszawa: Iskry 2020, pliki w formacie EPUB, MOBI .

Zawartość

Wstęp: R. Młynarczyk. – Z poz. ↑: Pamiętasz, Wanda; Trudna wiosna; Umarli są wśród nas; Brat czeka na końcu drogi; Stacja, – z poz. ↑: Krzyż; Zbieg; Amor nie przyszedł dziś wieczorem; Namiętności; Miesiąc Matki Boskiej; Szukając gwiazd; Powiedz im, kim byłem, – z poz. ↑: Gawęda staromiejska, – Opowiem wam o Esther [poz. ↑].

Listy

1. Listy Marka Hłaski. Wstęp, wybór, przypisy i oprac. tekstów: T. Stankiewicz-Podhorecka. Warszawa: Oficyna Ypsylon [1994], 254 s. Przedruk zob. ↑.

Na karcie tytułowej jako autorka T. Stankiewicz-Podhorecka.

Zawartość

Cz. I. T. Stankiewicz-Podhorecka: Życie bujne i tragiczne. – Cz. II. Listy [158 listów do matki i 17 adresatów (m.in. A. Osieckiej, J. Pressa) z lat 1948-1969]. – Cz. III. Indeks osób; Fotografie i dokumenty.

See Studies

2. M. Hłasko: Listy. Wybrał, opracował i wstępem opatrzył A. Czyżewski. [Przekład listów: z angielskiego: J. Preizner, z niemieckiego: M. Wolf]. Warszawa: Agora 2014, 590 s.

Zawiera 363 listy z lat 1944-1969, w tym przedruki z poz. ↑ oraz pierwodruki; wśród adresatów m.in.: matka (Maria Hłasko), wuj (J. Czyżewski), żona – S. Ziemann, pisarze i wydawcy: J. Andrzejewski, A. Osiecka, J. Giedroyc, J. Sakowski, J.C. Witsch oraz izraelska miłość M. Hłaski – Esther.

See Studies

3. Listy i pamiętnik. Oprac. i przygotowanie do druku: R. Młynarczyk. Warszawa: Wydawnictwo Iskry 2017, 137 s.

Zawiera listy do matki (Marii Hłasko) i ojczyma (Kazimierza Gryczkiewicza) oraz Pamiętnik z lat 1945-1946 (poz. ↑).

See Studies

Zob. też Twórczość poz. ↑( t. 4).

Wybory utworów literackich w przekładach

duński

• Udbryderen og andre noveller. [Przeł.:] F. Møller, J. Ørnsbo. [København] [1965].

estoński

• Kaunid kahekümneaastased. [Przeł.] H. Lindepuu. Tartu 2016.

francuski

• Le premier pas dans les nuages. [Przeł.:] T. G. Domanski, P. Berthelin. Paris 1958. Wyd. nast. Grenoble 1988.

• Le huitième jour de la semaine. [Przeł.] A. Posner. Paris 1959. Wyd. pt. L'impossible dimanche. Le huitième jour de la semaine. Grenoble 1988.

See Studies

• Le dos tourné. Récits. [Przeł.:] J. Ritt, J. Trabuc. Paris 1968.

hebrajski

• Ha-yŵm ha-šmiyniy ḃe-šabẇaʿ. [Przeł.] B. Tene. Tel-ʾAbiyb 1958. Wyd. nast. tamże [1972] .

hiszpański

• El látigo de la ira. [Przeł.] M. Orta Manzo. Barcelona 1961. Wyd. nast. tamże [1967] .

japoński

• Shū-no dai hachi-no hi. [Przeł.] R. Satō. Tōkyō 1959 Wyd. nast. tamże 1961 .

koreański

• Gu'reum'sog'eui cheod' geoll'eum. [Przeł.] Sae'byeog'sa. Seoul 1959.

• Jepalyoil. [Przeł.] Baeg-il Lee. Seoul 1962.

niderlandzki

• „De achtste dag van de week” en enige verhalen. [Przeł.] W. A. Maijer. Amsterdam 1960. Wyd. nast. tamże 1965.

• „Wie volgt naar het paradijs” en enige verhalen. [Przeł.] W. A. Maijer. Amsterdam 1960. Wyd. nast. Amsterdam 1965.

• De Israëlische trilogie. [Przeł.:] K. Lesman, G. Rasch. [Wstęp:] A. Grunberg. Amsterdam 2015 .

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: De Israëlische trilogie. [Przeł.:] K. Lesman, G. Rasch. [Wstęp:] A. Grunberg. Amsterdam 2015, plik w formacie EPUB .

niemiecki

• „Der achte Tag der Woche” und andere Erzählungen. [Przeł.:] V. Cerny, M. Reifenberg, H. Goerke. Köln, Berlin 1958. Wyd. nast. tamże 1969; München 1978.

• Der achte Tag der Woche; Die Friedhöfe. [Przeł.:] V. Cerny, M. Reifenberg. München 1962 .

• „Alle hatten sich abgewandt”. Erzählungen. [Przeł.:] V. Cerny, J. von Pilecki. Köln 1965.

• Hafen der Sehnsucht. [Przeł.] H. Schumann. Berlin 1979.

• Der achte Tag der Woche. [Przeł.:] V. Cerny, H. Goerke. Köln 1990.

• Der achte Tag der Woche. Erzählungen. [Przeł.:] V. Cerny, Hans Goerke. Köln 1990. Wyd. nast. [także jako dokument elektroniczny] tamże 2018.

rosyjski

• Krasivye, dvadcatiletnie. [Wybór utworów]. [Przekł. zbiorowy]. Moskva 2000 .

serbski

• Osmi dan u tjednu. [Przeł.] M. Krukowska. Zagreb 1960.

szwedzki

• Snaran och andra noveller. [Przeł.:] M. Teeman, B. Halden. Stockholm 1959.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: [Czyta] I. Collomo. Enskede: TBP 1989 [wersja analogowa], wyd. nast. tamże 2005, 1 płyta CD.

• N_1. [Przedmowa i przekł.]: P. Cukrowska. Johanneshov 2023.

węgierski

• Elsö lépés a felhökbe. [Przeł.] M. Bába. Budapest [1958].

włoski

• L'ottavo giorno della settimana. [Przeł.] F. L. Torino 1959. Wyd. nast. [Milano] 1963.

• Racconti. [Oprac.] M. Piacentini. Milano [1995?].

Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych

azerski

• Müasir Polyak nəsr antologiyası. [Red.] L. Kaleta. [Przeł.] F. Qiyayi. Bakı 2008.

hiszpański

• Elogio del cuento polaco. [Red.] S. Pitol, R. Mendoza. México, D.F.; Xalapa, Ver. 2012.

japoński

• Gendai Pōrando tanpen senshū. [Przeł.] Y. Kazuo. Tōkyō 1972. Wyd. nast. tamże 1982.

niderlandzki

• Polen. [Przekł. i oprac.] K. Lesman. Amsterdam 1988.

serbski

• Sentimentalno vaspitâne: k̂nige kǒje su nas mênale. Hrestomatǐja. Beograd 2004 .

ukraiński

• Perekladi. (Zì slovac'kih, pol's'kih ta čes'kih origìnalìv). [Przeł.] Ì. Âckanin. Prâšìv 2019.

węgierski

• Huszadik századi lengyel novellák. [Red.] L. Pálflavi. Budapest 2007.

Montaże utworów

teatralne

• Chamsin. Adaptacja i reżyseria: J. Rakowiecki. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1981.

See Studies

• Wieczór autorski Marka Hłasko. Scenariusz i reżyseria: Z. Wardejn. Wystawienie: Warszawa, Teatr Ochoty 1981.

• Brudne czyny. Adaptacja i reżyseria: E. Markowska. Wystawienie: Wrocław, Teatr Polski – Teatr Kameralny 1989 [scenariusz na podstawie utworów: Brudne czyny; Drugie zabicie psa; Nawrócony w Jaffie; Opowiem wam o Ester].

• Do światła. Na motywach twórczości M. Hłasko. Wystawienie: Tarnów, Teatr im. L. Solskiego 1989.

• Pijany na cmentarzu. Adaptacja i reżyseria: P. Sieklucki. Wystawienie: Kielce, Teatr im. S. Żeromskiego 2007.

• W drodze. Scenariusz i reżyseria: A. Czerny. Łódź, Grupa Teatralna „Dziewięćsił” 2007.

telewizyjne

• opowiadań: Port pragnień, Śliczna dziewczyna, Lombard złudzeń. Scenariusz pt. Port pragnień: U. Nikiel, A. Kucharczyk, M. Nycz, I. Wawrzaszek. Telewizja Polska 1985.

Omówienia i recenzje

Autor o sobie

• M. Hłasko: Chwileczkę, grabarze... [Druk w bloku pt.] Marek Hłasko a „Trybuna Ludu”. „Kultura”, Paryż 1958 nr 6, przedruk w: Chwileczkę, grabarze. Oprac. J. Polkowski. Kraków: Ość [właśc. Krakowska Oficyna Studentów*] 1981, 28 s. [tu też m.in. wywiad M. Hłaski dla radia w 1958]; M. Hłasko: Hłasko nieznany. [Opowiadania i felietony]. Kraków 1991.

W bloku pt. Marek Hłasko a „Trybuna Ludu”: niedatowany list M. Hłaski do Redaktora „Kultury” w sprawie krajowych reperkusji tomu „Cmentarze; Następny do raju” (Paryż: Instytut Literacki 1958); przedruk związanego z tą kwestią artykułu ([Z. Wasilewski] Skiz: Primadonna jednego tygodnia? „Trybuna Ludu” 1958 nr 95/97) oraz polemika M. Hłaski (po odmowie druku listu otwartego, skierowanego do redakcji „Trybuny Ludu”), ogłoszona pt. Chwileczkę, grabarze...

Wywiady

• Rozm. B. Węsierski. „Kulisy” 1957 nr 28, sprostowanie: M. Hłasko. „Kulisy” 1957 nr 29.

• Rozm. J. Cieszewski. „Dziennik Łódzki” 1957 nr 10 dod. „Panorama”.

• [Krzyk młodego Polaka]. „L'Express”, Paryż 1958, przekł. polski w: Hłasko nieznany. Kraków 1991.

• Rozm. J. Kowalewski. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1966 nr 42 dod. „Tydzień Polski” 1966 nr 42 [dot.: Nawrócony w Jaffie].

• Zakazany Hłasko. Oprac. G. Sołtysiak. „Przegląd Tygodniowy” 1996 nr 23 [zapisy wywiadów udzielanych przez M. Hłaskę] .

Słowniki i bibliografie

• H. Bergander: Marek Hłasko 1934-1969. Poradnik bibliograficzny. Wrocław: WiMBP [Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna] 1989, 21 s.

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (J. Czachowska).

• B. Dorosz: Marek Hłasko 1934-1969. (Zestawienie bibliograficzne). „Poradnik Bibliotekarza” 1984 nr 7/9.

• Literatura Polska po 1939. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa* 1989. (jj [J. Jarzębski]).

• A. Palczak: Marek Hłasko. Bibliografia. Opole: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. E. Smolki 1989, [19] s.

• Z. R. Wilkiewicz: Polnische Exilliteratur 1945-1980. Köln, Wien 1991.

• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (J. Pyszny).

• E. Trojan: Marek Hłasko (1934-1969). Zestawienie bibliograficzne w wyborze. „Poradnik Bibliotekarza” 2024 nr 1.

Ogólne

Książki

• Chwileczkę, grabarze. Oprac. J. Polkowski. Kraków: Ość [właśc. Krakowska Oficyna Studentów*] 1981, 28 s.

Wybór tekstów z prasy krajowej oraz materiałów wcześniej niedrukowanych dot. M. Hłaski.

• Marek Hłasko — co prawdą jest a co legendą. Seminarium. Oprac. J. Kapuściński. Dyskusyjny Klub Filmowy „Kwant”. Warszawa: Centrum Klubowe Politechniki Warszawskiej „Riviera-Remont” 1982, 16 s.

• B. Rudnicki: Marek Hłasko. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 217 s.

• S. Stabro: Legenda i twórczość Marka Hłaski. Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1985, 55 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.

• R. Cynk, A. Marzec, C. Okraska: Szkolne spotkanie z prozą Marka Hłaski. Instytut Kształcenia Nauczycieli im. Wł. Spasowskiego. Oddział Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie. Kraków: IKN. ODN 1987, 57 s.

• Z. Kwiecińska: Opowiem Wam o Marku. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1991, 150 s.

• J. Pyszny: Nie wszyscy byli odwróceni. Wizerunek Marka Hłaski w prasie PRL. Wrocław: Nakład autora 1992, 167 s.

• B. Stanisławczyk: Matka Hłaski. Posłowie: K. Kąkolewski. Warszawa: Słowo 1992, 134 s.

• H. Rozpędowski: Był chamsin. Londyn: Aneks 1994, 288 s.

• A. Tchórzewski: „Opowiadania” Marka Hłaski. Warszawa: Arkadia – Wydawnictwo Społeczne [1994], 64 s. Moje Lektury.

• P. Wasilewski: Śladami Marka Hłaski. Kraków: Parol 1994, 190 s.

• O. Dębicka: Dziwka i Madonna. Marka Hłaski widzenie świata. Gdańsk: Marpress 1996, 106 s.

• J. Galant: Marek Hłasko. Poznań: Rebis 1996, 117 s.

• B. Stanisławczyk: Miłosne gry Marka Hłaski. Warszawa: Prószyński i S-ka 1998, 191 s. Wyd. nast.: tamże 1999, 2003, [2004]; Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 2009, tamże 2010, 2024.

• H. Rozpędowski: Sonja i Marek. Rozmowa z Sonją Ziemann jedyną żoną Marka Hłaski. Warszawa: Iskry 1999, 207 s.

• A. Czyżewski: Piękny dwudziestoletni. Biografia Marka Hłaski. Warszawa: Da Capo 2000, 367 s. Wyd. nast.: tamże [2002]; Warszawa: Elf 2005; Warszawa: Prószyński Media 2012 , tamże 2021.

• D. Kalinowska: Marek Hłasko — młody gniewny. Warszawa: Telbit 2000, 86 s.

• „Piękni dwudziestoletni” i opowiadania Marka Hłaski. Oprac. D. Wilczycka. Lublin: Biblioteka Wysyłkowa 2000, 46 s. Biblioteczka Opracowań, 56. Wyd. nast. tamże: 2001, 2002, 2003, 2005.

• D. Suska: Z problemów stylizacji językowej w opowiadaniach Marka Hłaski. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie 2000, 194 s. Wyd. 2 przejrzane i rozszerzone. Tamże 2012.

• S. Ziemann: Byłam żoną Marka Hłaski. Przeł. [z niemieckiego] B. Tarnas. Pruszków: Rachocki i S-ka 2001, 460 s. Wyd. nast. tamże 2002.

• K. Ludwicki: Kino Marka Hłaski. Katowice, Warszawa: Śląsk 2004, 143 s.

• C. Wiepcke: Marek Hłasko. Zur Frage sozialistisch-realistischer Kontexte und ihrer Überwindung. Münster: Wisoco-Verlag 2004,106 s.

• J. Dorosiewicz i Stowarzyszenie Młodarp przedstawia: Tydzień z Hłaską. Obchody 40 rocznicy śmierci pisarza „żył krótko a wszyscy byli odwróceni”. Wystawa 9-14 czerwca 2009, Salon, Chimera Rempex, Warszawa. [Katalog]. Warszawa: [b. w.] 2009, 47 s.

• T. Lach: Ostatni tacy przyjaciele. Komeda. Hłasko. Niziński. Warszawa: Instytut Wydawniczy Latarnik im. Zygmunta Kałużyńskiego 2013, 644 s. Wyd. jako dokument elektroniczny: tamże 2013, pliki w formacie EPUB, MOBI.

• J. Bucknall-Hołyńska: Marek Hłasko na ekranie. Scenariusze, adaptacje, filmowe portrety pisarza. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 2015, 219 s. Seria Filmoznawstwo, 1642-8595, nr 15.

• P. Weiser: Izrael Hłaski. „To nie ja wymyśliłem ten kraj...” Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2015, 210 s.

• „Sto metrów asfaltu”. Warszawa Marka Hłaski. Red.: A. Karpowicz, P. Kubkowski, W.K. Pessel, I. Piotrowski. Warszawa: Uniwersytet Warszawski; Lampa i Iskra Boża – Paweł Dunin-Wąsowicz 2016, 430 s.

Zbiór esejów przygotowany przez Pracownię Studiów Miejskich Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego w ramach projektu Topo-Grafie; dot. M. Hłaski i jego twórczości w kontekstach miejsc, w których przebywał i o których pisał.

Zawartość

A. Karpowicz, P. Kubkowski: Topo-Grafie III. Literatura i ruch 6. – „Ołowiane niebo”: A. Karpowicz: Topofobie 18; P. Dunin-Wąsowicz, Przy piaszczystych i krzywych ulicach…; J. Jastrzębski: Kto chce, niech wierzy, czyli Wrocław Marka Hłaski; D. Szkoła: Wydrążone miasto; K. Sowińska: Praktyki upamiętniania Marka Hłaski we współczesnej przestrzeni miejskiej. Raport z terenu. – „To nie ja wymyśliłem Warszawę”: Ł. Bukowiecki: Przepisywanie legendy. Nośniki pamięci o Marku Hłasce między archiwum rodzinnym a zbiorową wyobraźnią; I. Tomczyk: Najpiękniejsza kobieta Warszawy; J. Jaworska: Osiecka wyobrażona; K. Kukowska: Skarpetki Marka Hłaski; K. Niciński: „Był i jest moim największym przyjacielem”. Marek Hłasko i Edward Bernstein. – „To ta Warszawa wymyśliła mnie”: I. Piotrowski: Ten sam ogień. Straż pożarna, brandy i ogniomistrz Hłasko; K. Sobczak: Trochę o wierzbach, coś o szwoleżerach, czyli chodzi o pozory dramatyzmu. Wojna, dzieciństwo i literatura; W. Parfianowicz-Vertun: Jamesa Deana trapi lumbago albo o fatalnych skutkach (nie)posiadania własnego kąta; P. Kubkowski: Górska, leśna męskość. Marek Hłasko w piekle; M. Gołąb: „Nie ma prawdy o trudzie ich pracy”. O pełnym zawodów życiu Marka Hłaski. – „Odlatujemy w niebo”: M. Szewczyk: Środek Europy. Hłasko, Berlin, Niemcy; C. Zgoła: Skompromitowana stolica kulturalna świata i podmiejski falanster. Paryż i Maisons-Laffitte Marka Hłaski; P. Dobrosielski: Człowiek bez niewinności. Izraelski bohater Hłaski; I. Kurz: Podróż do kresu celuloidu. Marek Hłasko i Krzysztof Komeda; W.K. Pessel: Ucieczka od topografii. – Indeks topograficzny. Oprac. I. Piotrowski].

• R. Młynarczyk: Hłasko. Proletariacki książę. Warszawa: Czarne 2020, 288 s. Tamże wyd. elektroniczne, pliki w formacie EPUB, MOBI.

• M. Pokora-Kalinowska: Autokreacja, kreacja... i akta SB. Hłasko, Safjan, Sandauer. Warszawa: Marzena Pokora-Kalinowska 2020, 482 s.

• J. Hebel: Legenda Marka Hłaski. Warszawa : Moja Przestrzeń Kultury 2021, 162 s.

Artykuły

• M. Głowiński: Młoda proza roku 1955. „Życie Literackie” 1956 nr 5 s. [dot. m.in. opowiadań M. Hłaski drukowanych w czasopismach].

• J. Nowakowski: Nad Hemingwayem i Hłaską. „Ugory” 1956 nr 1.

• S. Grochowiak: Nalot. „Za i Przeciw” 1957 nr 2.

• C. Miłosz. „Tempo Presente”, Rzym 1957 nr 2.

• L. Radzikowski: Proust i Hłaskolodzy. „Współczesność” 1957 nr 5.

• K. Żak: Polski James Dean i komuniści. Stosunek władz PRL do Marka Hłaski po wyjeździe pisarza za granicę 1958-1969. „Koło Historii” 2003 nr 7.

• J. Błoński, A. Sandauer: Co sądzą dwaj krytycy o jednym wywiadzie. „Życie Warszawy” 1958 nr 53 [dot. wywiadu radiowego M. Hłaski], polemika: Z. Najder: Conrad czy France. „Życie Warszawy” 1958 nr 56.

• Casus Hłasko. [Głosy w dyskusji:] A. Chąciński, S. Grochowiak, Z. Irzyk, J. Lenart, K. Siewierski, T. Strumff, L. Szymański, R. Śliwonik. „Współczesność” 1958 nr nr 28 [po decyzji M. Hłaski o pozostaniu za granicą].

• B. Drozdowski: Hłasko i życie. „Zdarzenia” 1958 nr 5.

• K.A. Jeleński: Marek Hłasko. „Preuves”, Paryż 1958 nr 87.

• J. Kmita: Prawo do pesymizmu. „Od nowa” 1958 nr 7.

• A. Sandauer: O pewnej nagrodzie. „Polityka” 1958 nr 6, przedruk w tegoż: Dla każdego coś przykrego. Kraków 1966, Bez taryfy ulgowej. Wyd. 3 zmienione Kraków 1974, Zebrane pisma krytyczne. [T.] 3. Pomniejsze pisma krytyczne i publicystyka literacka. Warszawa 1981; polemika: [K. Wyka] M. Gryczanka. „Polityka” 1958 nr 8; [J. Rakowski] rak: Spór o „bohatera naszych czasów”. „Żołnierz Wolności” 1958 nr 37.

• [Z. Wasilewski] Skiz: Primadonna jednego tygodnia? „Trybuna Ludu” 1958 nr 95/97, przedruk zob. Autor o sobie .

• M. J. Krynski: Marek Hłasko — the lyrical naturalist. „The Polish Review”, Nowy Jork 1961 nr 4.

• K. Schauder: Ich glaube an die Auflehnung. Der fall Marek Hłasko. „Geist and Tat”, Frankfurt am Main 1963.

• K. Evans: Pisarz straconego pokolenia. „Kontynenty”, Londyn 1965 nr 75.

• F. Ben: [List do Redakcji]. „Kultura”, Paryż 1966 nr 1-2 [dot. współpracy M. Hłaski z redakcją izraelskiego pisma „Maariw”] .

• M. Hemar: Na marginesie Marka Hłaski uwagi rozmaite. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn dod. „Tydzień Polski” 1966 nr 45, przedruk w tegoż: Awantury w rodzinie . Londyn 1968.

• W. A. Zbyszewski: Gombrowicz i Hłasko. „Wiadomości”, Londyn 1969 nr 52.

• H. Grynberg: Ostatni samotny romantyk. „Wiadomości”, Londyn 1969 nr 31.

• Z. Kosiński: Hłasko. (Próba krytycznej oceny). „Wiadomości”, Londyn 1969 nr 39.

• J. Maurer: Zatrzaśnięta furtka. „Wiadomości”, Londyn 1969 nr 31.

• T. Nowakowski: Wara od Hłaski czyli Pani Dulska zawsze ma rację. „Wiadomości”, Londyn 1969 nr 31.

• [J.Z. Słojewski] Hamilton: Śmierć w Wiesbaden. „Kultura” 1969 nr 26.

• L. Tyrmand: Hłasko. „Kultura”, Paryż 1969 nr 9, przedruk „Gazeta Wyborcza” 1999 nr 141.

• J. Wilmański: Marek Hłasko – człowiek, który nie wierzył w poranek. „Odgłosy” 1969 nr 27.

• L. Szymański: A lonely table. (O Marku Hłasce) „Wiadomości”, Londyn 1970 nr 16, uzupełnienie nr 31.

• M. Komar: Hłasko. „Twórczość” 1972 nr 11.

• K. Dedecius: Marek Hłasko. W tegoż: Überall ist Polen. Frankfurt am Main 1974.

• P. Bratkowski: O twórczości Marka Hłaski. „Nowy Wyraz” 1976 nr 5.

• J. Kwiatkowska: O „przeoczeniach” w kraju. „Kultura”, Paryż 1976 nr 9.

• S. Stanuch: Debiut Marka Hłaski. W tegoż: Na gorącym uczynku. Kraków 1978.

• M. Gömöri: The myth of the noble hooligan: Marek Hłasko. W tegoż: Fiction and drama in Eastern and Southeastern Europe. Los Angeles 1980.

• J. Jastrzębski: Recepcja Marka Hłaski w krytyce literackiej i publicystyce lat 1956-1958. „Odra” 1980 nr 12.

• J. Andrzejewski: Marek. (Szkic do portretu). „Program Teatru Polskiego”, Warszawa 1981 nr z 29 X.

• L. Bugajski: Akt pierwszy dramatu. „Kultura”, Warszawa 1981 nr 22.

• B. Rogatko: W Eljacie, czyli wszędzie. „Życie Literackie” 1981 nr 25, przedruk w tegoż: Linie przerywane. Łódź 1988.

• M. Stępień: Marek Hłasko (1934-1969). „Ruch Literacki” 1981 nr 1.

• P. Bratkowski: Przyszedł znikąd i podbił świat. Legenda Marka Hłaski. „Polityka” 1982 nr 42.

• T. Sobeczko: Hłasko — zjawisko także literackie. „Miesięcznik Literacki” 1983 nr 8.

• J. Jarzębski: Hłasko — retoryka grzechu i nawrócenia. W tegoż: Powieść jako autokreacja. Kraków 1984.

• P. Tomczyk: Pustynia bez litości. „Itd” 1984 nr 29.

• T. Błażejewski: Mitologia Marka Hłaski. „Życie Literackie” 1986 nr 42.

• M. Stabro: W bursztynowej kuli. (O twórczości i legendzie Marka Hłaski) W: Kaskaderzy literatury. Łódź 1986, tamże wyd. 2 uzupełnione 1990.

• R. Löw. „Kontakt”, Paryż 1987 nr 3 [na temat sposobu przedstawiania postaci Marka Hłaski przez prasę krajową].

• M. Maciejewski: Hłasko i film. W: Film polski. Twórcy i mity. Łódź 1987.

• L. Bugajski: Koniec gry Marka Hłaski. W tegoż: W gąszczu znaczeń. Kraków 1988.

• A. Marzec: W lombardzie złudzeń. W tejże: Od Schulza do Myśliwskiego. Warszawa 1988.

• M. Ruszkowski: Składniowa interpretacja stylu opowiadań Andrzeja Brychta, Marka Hłaski i Marka Nowakowskiego. „Kieleckie Studia Filologiczne” 1988.

• L. Szaruga: Jaka Polska? (Hłasko, Nowakowski, Orłoś, Anderman). „Kontakt”, Vanves 1988 nr 12, 1989 nr 1/2, 3, 5.

• W. Wyskiel: Klęska demoralizuje ofiarę. (Marka Hłaski portret bez tła). „Literatura” 1988 nr 7.

• H. Bereza: Światłość. W tegoż: Sposób myślenia. T. 1. O prozie polskiej. Warszawa 1989.

• P. Czapliński: Siedem cytatów w poszukiwaniu cenzora głównego. „Kultura Niezależna”* 1989 nr 55.

• T. Soldenhoff: Marka Hłaski szukanie Boga. „W Drodze” 1989 nr 10.

• K. Sowińska: Recepcja Marka Hłaski po 1989 roku. „Kwartalnik Opolski” 2010 nr 4.

• M. Stępień: Marek Hłasko. W tegoż: Dalekie drogi literatury polskiej. Kraków 1989.

• A. Pryszczewska-Kozołub: Motywy naturalistyczne w prozie Marka Hłaski. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śla̦skich w Opolu. Filologia polska” 1990 z. 30.

• G. Ritz: Marek Hłasko (1931-1969) in der Faszination der grossen Szene. W tegoż: Die polnische Proza 1956-1976. Bern 1990.

• A. Grudzińska: La parole et la force. La prose de Marek Hłasko et la sortie du realisme socialiste. (Etude comparée d'extrais de „Sur le chantier” de Tadeusz Konwicki et des „Ouvries” de Marek Hłasko). „Revue des Etudes Slaves”, Paryż 1991 nr 2.

• H. Rozpędowski: Hłasko w Monachium. „Dialog” 1991 nr 2.

• P. Wasilewski: Leopold Tyrmand i Marek Hłasko kronikarze przeżyć i kolorów. W: Hłasko nieznany. Kraków 1991.

• P. Wasilewski: Niespełnione tęsknoty outsidera. W: Hłasko nieznany. Kraków 1991.

• W. Maciąg: Marek Hłasko — czyli krzyk pokolenia. W tegoż: Nasz wiek XX. Wrocław 1992.

• T. Soldenhoff: Marka Hłaski niesienie krzyża... „Ethos” 1992 nr 1, przedruk w: Proza polska w kręgu religijnych inspiracji. Lublin 1993 [zagadnienie zła w twórczości M. Hłaski].

• A. Chmielewski: Spotkanie z Markiem Hłaską. Cz. 1-2. „Odra” 1993 nr 7/8, 9.

• A. Pryszczewska-Kozołub: Marek Hłasko a socrealizm. „Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska” 1993 z. 31.

• M. Lewińska: Hłasko. „Kontury”, Tel Awiw 1994 nr 5.

• M. Piacentini: Marek Hłasko e l'Italia. Fortune editiorali di uno scrittore dimenticato. W: La letteratura polacca contemporanea in Italia. Roma 1994.

• A. Pryszczewska-Kozołub: Marek Hłasko — pisarz i bohater literacki. „Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska” 1994 z. 32.

• T. Stankiewicz-Podhorecka: Życie bujne i tragiczne. W: Listy Marka Hłaski. Warszawa 1994.

• L. Szaruga: Marek Hłasko. W tegoż: Wobec totalitaryzmu. Kostium kościelny w polskiej prozie. Wobec cenzury. Szczecin 1994.

• H. Bereza: Oniriada. „Twórczość” 1995 nr 7/8.

• A. Czyżewski: Marek Hłasko z bliska. „Akcent” 1995 nr 2.

• K. Droga: Opowiadania Marka Hłaski. „Cogito” 1995 nr 9.

• I. Kiec: Kreacja czy autobiografia? Literackie portrety zbuntowanych wychowanków PRL-u. „Czas Kultury” 1995 nr 5/6 [dot.: M. Hłasko, E. Barbur, J. Kaczmarski].

• P. Kitrasiewicz: Pierwsze bitwy o Hłaskę. 1954, 1956. „Magazyn Literacki” 1995 nr 10.

• H. Mędrak: Na przykład Marek Hłasko. W tegoż: Krytyka — twórczość przeklęta. Warszawa 1995.

• J. Tomkowski: Marek Hłasko jako bajkopisarz. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Następne pokolenie. Warszawa 1995, przedruk w tegoż: Don Juan we mgle. Warszawa 2005.

• T. Wójcik: Marek Hłasko. W tegoż: Pisarze polscy XX wieku. Sylwetki. Warszawa 1995.

• O. Dębicka: Kurwa i Madonna. Marka Hłaski widzenie kobiety i miłości. „Tytuł” 1996 nr 3.

• K. Ludwicki: Marek Hłasko — pozer czy autsajder? „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie.Wychowanie Artystyczne” 1996 z. 5.

• B. Prejs: Hłasko na Śląsku. „Śląsk” 1996 nr 10.

• J. Press: Hłasko w Izraelu. [Wywiad; fragment]. Rozm. B. Troński. „Wiadomości Kulturalne” 1996 nr 3.

• [H. Rozpędowski] S. Julicki: Oto Hłasko mało znany. Z taśmoteki Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Oprac. K.W. Tatarowski. „Tygiel Kultury” 1996 nr 5.

• J. Łukaszewicz: L'intérêt d'une lecture parallèle en trois langues. Paweł Huelle et Marek Hłasko entre le polonais, le français et l'italien. „Acta Universitatis Wratislaviensis. Romanica Wratislaviensia” 1997 nr 44.

• J. Pyszny: Kraj dla pijaków lub bohaterów. O trzech krajowych mikropowieściach Marka Hłaski. W: Z problemów aksjologii literatury i kultury popularnej. Rzeszów 1997.

• A. Rygało: Izraelski alfabet Marka Hłaski. „Opcje” 1997 nr 4.

• K.M. Załuski: Gdański Marek Hłasko. [Wywiad]. Rozm. K. Stankiewicz. „Topos” 1997 nr 4.

• M. Lutrzykowski: Biografia Marka Hłaski syntezą miłości do Boga i matki; Religijny charakter listów Marka Hłaski do matki. „Studia Pelplińskie” 1998 t. 27.

• A. Osiecka: Panna Czaczkes i Fernando. [Wywiad]. Rozm. J. Bończa-Szabłowski. „Rzeczpospolita” 1998 nr 54 dod.

• Z. Kosiński: Hłasko — próba krytycznej oceny. W: Twarze emigracji. Toruń 1999.

• I. Kurz: Gdzie jesteś, Mały książę, albo sentymentalny buntownik. „Res Publica Nowa” 1999 nr 9; „Więź” 1999 nr 9.

• K. Masłoń: Nie chciał kochać mężczyzn, a kobiet nie potrafił. „Rzeczpospolita” 1999 nr 13.

• Poborowy Marek Hłasko. Z archiwum PRL. Oprac. J. Stępień. „Rzeczpospolita” 1999 nr 207.

• P. Tański: Marek Hłasko — doświadczenie obcości. W: Twarze emigracji. Toruń 1999.

• W.A. Zbyszewski: Gombrowicz i Hłasko. W: Twarze emigracji. Toruń 1999.

• P. Harasimowicz: Skazani na degradację. (O kreacji bohaterów w prozie emigracyjnej Marka Hłaski). W: Literackie kresy i bezkresy. Szczecin 2000.

• M. Królak: Z Marymontu do ziemi obiecanej. O prozie izraelskiej Marka Hłaski. „Pogranicza” 2000 nr 4.

• B. Marzec: Pająk Figielman. „Rzeczpospolita” 2000 nr 223 [dot. biografii M. Hłaski].

• Mile widziany gość w Kibucu. Mało znany epizod z pobytu Marka Hłaski w Izraelu. Oprac. G. Sołtysiak. „Przegląd”, Warszawa 2000 nr 15.

• R. Koropeckij: Marka Hłaski „Listy z Ameryki”. W: Życie w przekładzie. Kraków 2001, przekł. angielski: R. Koropeckyj: Marek Hłasko's letters from America. W: Living in translation. Polish writers in America. Amsterdam; New York, NY 2003. Studies in Slavic literature and poetic, 38.

• P. Łazarczyk: Finis perfectus. Problematyka końca w opowiadaniach Marka Hłaski. W: Obecność i przemijanie. Opole 2001.

• R. Śliwonik: Za dużo, panie Marku. „Rzeczpospolita” 2001 nr 80 dod. „Rzecz o książkach”, przedruk w tegoż: Portrety z bufetem w tle. Warszawa 2001 .

• M. Lewińska: Nie wszyscy byli odwróceni. [Wywiad]. Rozm.: J. Bończa-Szabłowski, M. Starczewski. „Rzeczpospolita” 2002 nr 136.

• B. Marzec: Krawężnik przed Kameralną. Śladami Marka Hłaski. „Rzeczpospolita” 2002 nr 162.

• M. Reich-Ranicki: Marek Hłasko. Kein Platz für die Liebe. Jeder Traum ist ehrlich. W tegoż: Erst leben, dann spielen. Göttingen 2002.

• K. Grzelak: Nasze knowania miłosne, ich wojna na Wschodzie; Wakacje z „Głosem Robotniczym”; Marek Hłasko jedzie do nieba. „Tygiel Kultury” 2003 nr 1/3.

• B. Wokan: Następni do raju. O naśladowcach Marka Hłaski. „Orbis Linguarum” 2003 vol. 23.

• G. Majchrzak: Sylwetka na niskim poziomie moralnym. „Gazeta Polska” 2004 nr 36.

• M. Michalska: Hłasko w tę i z powrotem. „Gazeta Wyborcza” 2004 nr 12 [o tajnych szyfrogramach PRL-owskich urzędników dot. wyjazdu M. Hłasko z Polski i okoliczności pozostania pisarza za granicą] .

• F. Netz: Buntownik (bez powodu?). W siedemdziesiątą rocznicę urodzin Marka Hłaski. „Śląsk” 2004 nr 6.

• H. Grynberg: Maheczko. „Gazeta Wyborcza” 2005 nr 25 dod. „Duży Format” nr 5.

• I. Kurz: „...nie ma ziemi dla zakochanych”. Niewywołany portret Marka Hłaski. W tejże: Twarze w tłumie. Wizerunki bohaterów wyobraźni zbiorowej w kulturze polskiej lat 1955-1969. Izabelin 2005.

• L.M. Bartelski: Marek Hłasko. W tegoż: Ale zabaffa! Toruń 2006.

• A. Januszkiewicz: Oswajanie z obcością. Marek Hłasko w praktyce szkolnej. „Polonistyka” 2006 nr 6.

• K. Masłoń: Kapłańskie szaty błazna. O Marku Hłasce. W tegoż: Nie uciec nam od losu. Warszawa 2006.

• Czy Hłasko nas głaska? [Wypowiedzi w ankiecie redakcyjnej:] Z. Rudzka, K. Bielecki, P. Przywara, D. Foks. „Twórczość” 2007 nr 6 .

• W. Kaczanowski: Nie wracaj. Oni wiedzą. [Wywiad.] Rozm. T.Z. Zapert. „Rzeczpospolita” 2007 nr 234 [dot. biografii M. Hłaski].

• T. Komendant: Ciemnica. „Twórczość” 2007 nr 6; toż on-line. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 26 kwietnia 2024].

• J. Lato: Hłasko neurotyczny. W: Literatura i ja. Postacie autobiografizmu w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Katowice 2007.

• L. Szymański: Mój Hłasko. [Wywiad]. Rozm. B. Jurata. „Śląsk” 2007 nr 12.

• S. Świerad: TW o kryptonimie „Wanda”. (Sprawa agenta Marka Hłaski). „Twórczość” 2007 nr 6.

• P. Trzemkowski: Hłasko. portret podwójny. „Parnasik” 2007/2008 nr 3/4.

• A. Wiatr: Wielki sen Marka Hłaski. „Twórczość” 2007 nr 6.

• A. Błaszczyk: Ciało a wnętrze. Bohaterowie Hłaski wobec tej relacji. „Studia Słowianoznawcze” 2008 t. 7.

• E. Kuryluk: Hłasko a Kurylukowie. „Zeszyty Historyczne” 2008 z. 164.

• H. Bereza: Jeden dzień z Hłaską. [Wywiad]. Rozm. T. Sobolewski. „Gazeta Wyborcza” 2009 nr 137 [historia przyjaźni].

• S. Kwak: Wielość prawd. „Śląsk” 2009 nr 7 [dot. biografii M. Hłaski].

• B. Marzec: Piękni, prawie szczęśliwi. „Rzeczpospolita” 2009 nr 137.

• M. Szewczuk: Das Leben als Entfremdung. Zur Darstellung und Verarbeitung der existenziellen Wirklichkeit im Werk von Franz Kafka und Marek Hłasko. „Orbis Linguarum” 2009 vol. 35.

• M. Tyrchan: Marek Hłasko i „Kultura”. „Zeszyty Historyczne” 2009 z. 168.

• P. Wandycz: Spotkanie z Markiem Hłaską. „Zeszyty Historyczne” 2009 z.169.

• R. Woś: Piękni. Marek i Sonja stworzyli polsko-niemiecką parę glamour wszech czasów. „Dziennik. Polska, Europa, Świat” 2009 nr 137 dod. „Magazyn Dziennika”.

• S. Ziemann: Tango z Markiem. [Wywiad]. Rozm. F. Gańczak. „Newsweek Polska” 2009 nr 24.

• J. Galant: Odmiany wolności. Publicystyka, krytyka i literatura polskiego Października. Poznań 2010, passim.

• Z. Kopeć: Wszyscy byli z marginesu. W tegoż: Niepokorni, brudni, źli. Ludzie marginesu w prozie polskiej XX wieku. Poznań 2010.

• B. Marzec: Na powrocie Hłaski nam nie zależy. „Rzeczpospolita” 2010 nr 43.

• M. Ptasińska-Wójcik: Hłasko – dylemat Giedroycia. „Zeszyty Historyczne WiN-u” 2010 nr 32/33.

• E. Steinbach: Sen o Marku. [Wywiad]. Rozm. F. Gańczak. „Newsweek Polska” 2010 nr 7.

• S. Wójtowicz: Pozory dramatyzmu. Sztuczność u Marka Hłaski. W: PRL – Świat (nie) przedstawiony. Poznań 2010.

• J. Bucknall-Hołyńska: „Fenomen popularności opowiadań Marka Hłaski”. W: Literatura czasów PRL-u o PRL-u. Kraków 2011 .

• M. Kasperska: Prawdziwe zmyślenia wielkich reportażystów. „Twórczość” 2011 nr 9 [dot. M. Hłaski i R. Kapuścińskiego].

• D. Kulesza: Borowski i Hłasko. O końcu wojny i końcu stalinizmu w literaturze. W tegoż: Z historią literatury w tle. Daty, osoby, miejsca. Białystok 2011.

• D. Kurdwanowska: Marek Hłasko (Raz w życiu pomyliły mi się kroki. W tejże: Biblioteka samobójców. Warszawa 2011. Literatura i Kontrowersje .

• A. Nowaczewski: Hłasko: ulica jako przestrzeń inicjacji. W tegoż: Szlifibruki i flâneurzy. Figura ulicy w literaturze polskiej po 1918 roku. Gdańsk 2011.

• K. Sowińska: Miejsca Marka Hłaski. Przewodnik po miejscach związanych z biografią i twórczością Marka Hłaski w Polsce (Warszawa, Częstochowa, Chorzów, Białystok, Wrocław). Cz. 1: (1934-1954); cz. 2: (1954-2010). „Wyspa” 2011 nr 1, 2.

• J. Bucknall-Hołyńska: A study of the film adaptations of Marek Hłasko's prose by the students of the Film School in Łódź. „Images”, Gniezno 2012 vol. 10 nr 19.

• M. Kołodziejczyk: Starszy brat pisarza. „Polityka” 2012/2013 nr 51/52 [dot. M. Hłaski i A. Czyżewskiego].

• P. Potasińska: Przekłamania w autobiografii. „Prawdziwe zmyślenie” i „łże dziennik” (Hłasko i Konwicki). W: Strony autobiografizmu. Warszawa 2012.

• K. Sowińska: Zagraniczne podróże i miejsca pobytu Marka Hłaski. Część 1: Paryż, Włochy, Niemcy, Izrael, Szwajcaria, Stany Zjednoczone; Część 2: Paryż-Włochy-Niemcy-Izrael-Szwajcaria-Stany Zjednoczone. „Wyspa” 2012 nr 1, 2.

• M. Michalska: Demon, Żydówka i znak drogowy. „Niezależna Gazeta Polska Nowe Państwo” 2013 nr 11.

• P. Bratkowski: Starcy mogą odejść. „Newsweek Polska” 2014 nr 3.

• L. Bugajski: Chłopak, który udawał twardziela. „Rzeczpospolita” 2014 nr 277.

• A. Czyżewski: Samotność króla Kameralnej. Hłasko. [Wywiad]. Rozm. M. Grzywacz. „Gazeta Wyborcza” 2014 nr z 24 III dod. „Ale Historia” nr 12 [na marginesie książki: Piękny dwudziestoletni. Biografia Marka Hłaski].

• E. Głębicka: Bez gniewu i bezstronnie. Dlaczego Maria Dąbrowska nie obroniła Marka Hłaski? W: Kariera pisarza w PRL. Warszawa 2014.

• A. Golebiowski: Der Holocaust und seine Auswirkung auf die kulturelle Produktion der Nachkriegsjahre. Reflexe des Holocausts im Oeuvre von Jiří Kolář und Marek Hłasko. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Scientiae Artium et Litterarum” 2014 [z.] 11.

• Z. Kałużyński: Wszyscy byli odwróceni. W tegoż: Niebieskie ptaki PRL-u. Warszawa 2014.

• C. Kassak: Piękny dwudziestoletni. „Najwyższy Czas!” 2014 nr 26/27 .

• J. Kopeć: Zmierzch wybrańców bożych. „Dziennik Trybuna” 2014 nr 8/9.

• S. Koper: Pisarz największych nadziei. W tegoż: Skandaliści PRL. Warszawa 2014.

• P. Łopuszański: Wzlot i upadek Marka Hłaski. „Tygodnik Solidarność” 2014 nr 47.

• K. Masłoń: Markowe pisanie, markowe życie. „Wyspa” 2014 nr 3 [wspomnienie].

• R. Młynarczyk: Sonaty marymonckie. „Wyspa” 2014 nr 3 [dot. juweniliów M. Hłaski].

• K. Mulet: Proza Marka Hłaski pomiędzy marksizmem a egzystencjalizmem. „Śląskie Studia Polonistyczne” 2014 nr 1/2.

• M.I. Niemczyńska: Marek Hłasko. Pragnienie miłości. „Gazeta Wyborcza” 2014 nr 137.

• K. Kaczorowska: W interesie świata, który kocha buntowników, leży to, by ich zabić. Marek Hłasko. „Nasza Historia”, Wrocław 2015 nr 4.

• K. Masłoń: Marek Hłasko, zmistyfikowany macho. „Do Rzeczy. Tygodnik Lisickiego” 2015 nr 34.

• E. Padoł: Marek Hłasko. W tejże: Dżentelmeni PRL-u. Warszawa 2015.

• P. Piętak: Hłasko – bard feministycznej rewolucji. „Tygodnik Solidarność” 2015 nr 41.

• P. Potasińska: Mity Marka Hłaski. W tejże: Kult, mit i kompleks. Figury autokreacji w twórczości Leopolda Tyrmanda, Marka Hłaski i Tadeusza Konwickiego. Warszawa 2015 .

• M. Sendecki: Twarda walka o to, żeby można było żyć i kochać pięknie. „Gazeta Wyborcza” 2015 nr 3 dod. „Książki ”.

• A. Ajres: Emigracja europejska jako początek legendy Marka Hłaski. W: Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej. Paryż, Londyn, Monachium, Nowy Jork. T. 2. Białystok 2016.

• J. Hebel: Marymont, Hłasko i inspiracje... „Akant” 2016 nr 6.

• M. Iwaszkiewicz: Portrety. Oprac. A. Papieska. „Zeszyty Literackie”, Warszawa 2016 nr 1 [dot. także: J. Himilsbacha i W. Macha].

• M. Kafar, M. Rydlewski: „Prawdziwe zmyślenie”. Nieoczywiste pola znaczeń metafory literackiej; M. Rydlewski: Wszyscy jesteśmy wymyśleni. W: Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych. Łódź 2016.

• E. Matkowska, K. Polechoński: „Zaprezentować go w przeglądowym wyborze również w NRD byłoby w pełni zasłużone”. Marek Hłasko w komunistycznych Niemczech. „Arcana” 2016 nr 5.

• M. Rydlewski: Wszyscy jesteśmy wymyśleni. W: Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych. Łódź 2016.

• W. Sobócki: Marka Hłaski rok 1956. W: Społeczeństwo PRL.1956. Poznań 2016.

• J. Hebel: Hłasko w Kameralnej. „Akant” 2017 nr 4, 6.

• E. Kołodziejczyk: „Jestem Pana starszym kolegą”. „Zeszyty Literackie” 2017 nr 4 [dot. C. Miłosza i M. Hłaski].

• J. Molenda: Marek Hłasko. Pisanie jest tak samo wspaniałe jak chlanie. W tegoż: Zwiać za wszelką cenę. Słynni uciekinierzy i emigranci z PRL. Warszawa 2017.

• D. Suska: Literatura jako źródło frazeologii żargonowej. (W świetle „opowiadań szoferskich” Marka Hłaski) = Literature as source of jargon phraseology. (In the light of Marek Hłasko's „chauffeurs' stories”). W: Parémie národů slovanských 8. Ostrava 2017 [dot.: Baza Sokołowska; Następny do raju; Odlatujemy w niebo] .

• Z. Ulańska: Czy odwilż sprzyja hejterom? Nienawiść ulicy w twórczości Marka Hłaski. W: Hejterstwo. Nowa praktyka kulturowa? Geneza, przypadki, diagnozy. Łódź 2017.

• K. Bielecki: Picie z tobą jest istotne. „Fronda Lux” 2018 nr 86/87 [dot. problemu alkoholowego w kontekście: M. Hłaski, I. Iredyńskiego, R. Wojaczka].

• Ł. Głos: Wokół kategorii nudy w wybranych utworach Marka Hłaski. Różne perspektywy badawcze. „Maska”, Kraków 2018 nr 1.

• A. Ilgner: Z wiatrówką na Hłaskę. „Rzeczpospolita” 2018 nr 138 [dot. biografii M. Hłaski].

• S. Ligarski, G. Majchrzak: Hłaski potyczki z ludowym Wojskiem Polskim. W tychże: Artyści, PRL i bezpieka. Herbert, Miłosz, Hłasko i wielu innych... Łódź 2018.

• S. Ligarski, G. Majchrzak: Hłaski potyczki z ludowym Wojskiem Polskim. W tychże: Artyści, PRL i bezpieka. Herbert, Miłosz, Hłasko i wielu innych... Łódź 2018 .

• P. Bratkowski: Ostatni tekst o Hłasce. „Newsweek Polska” 2019 nr 25.

• M. Malessa-Drohomirecka: Wina i kara. O prozie Marka Hłaski. „Twórczość” 2020 nr 1.

• K. Masłoń: Pawi ogon czarów Marka Hłaski. „Do Rzeczy. Tygodnik Lisickiego” 2020 nr 22.

• R. Młynarczyk: Zagadki Marka Hłaski. [Wywiad]. Rozm. T.Z. Zapert. „ Gazeta Wyborcza” 2020 dod. „Książki” nr 12.

• A. Titkow: Piękni dwudziestoletni. W tegoż: Inteligent niepokorny w kraju realnego socjalizmu. Toruń 2020 [dot. pracy nad filmem dokumentalnym pt. Piękni dwudziestoletni (scenariusz: A. Titkow. Ekranizacja 1986), poświęconym M. Hłasce].

• Ł. Głos: Prawdziwość i nierzeczywistość w dyskursie autobiograficznym Marka Hłaski. W: Literatura dokumentu osobistego. Studia przypadków. Lublin 2021.

• M. Malessa-Drohomirecka: Zerwane więzi. Religijne odwołania w utworach Marka Hłaski. „Twórczość” 2021 nr 1.

• L. Szymański: Wspomnienie o Marku Hłasce. Spotkanie w Los Angeles. „Poezja Dzisiaj” 2021 nr 146.

• M. Januszek-Surdacka: Literackie historie z Kazimierzem Dolnym w tle = Literary stories with Kazimierz Dolny in the background . „Studia i Materiały Lubelskie” 2023 t. 25 [dot. m.in. M. Hłaski].

• J. Malicki: Literackie inicjacje Marka Hłaski. „Śląsk” 2023 nr 1.

• M. Rydlewski: Poza Piekło Tego Samego. Próżniak, cwaniak i kłamca. W: Lenie, bumelanci i niebieskie ptaki. Wrocław 2023 Acta Universitatis Wratislaviensis; 4154; Colloquia Anthropologica et Communicativa ; 14 [dot. m.in. M. Hłaski].

• J. Anderman: Kostiumy Marka Hłaski. „Gazeta Wyborcza ” 2024 nr 87 [o biografii i twórczości M. Hłaski w związku z ustanowieniem przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej (28 lipca 2023 ) roku 2024 Rokiem Marka Hłaski] .

• O. Nowicka: Żył krótko, a wszyscy byli odwróceni – Marek Hłasko „kaskader literatury”. „Poradnik Bibliotekarza” 2024 nr 1.

• S. Reńca: Wstydził się swojej młodej twarzy. „Tygodnik Solidarność” 2024 nr 3.

• E. Sobczyńska: Patroni roku 2024: Melchior Wańkowicz, Kazimierz Wierzyński, Witold Gombrowicz, Czesław Miłosz i Marek Hłasko. Scenariusz przedstawienia. „Biblioteka w Szkole” 2024 [nr] 2.

Pamiętnik (1945-1946)

• S. Preobaženskij [właśc.: Preobraženskij]: Nerazborčivaâ razborčivost' . Marek Hlasko kak predšestvennik memuarnoj prozy... Aleksandra Žolkovskogo. „Conversatoria Litteraria” 2016.

• I. Skrzypczyk-Gałkowska: Częstochowa w „Pamiętniku” Marka Hłaski (w 50. rocznicę śmierci pisarza). „Bibliotekarz” 2019 [nr] 9,.

Go back to position

Sonata marymoncka

• P. Bratkowski: Wersje były sprzeczne. „Literatura” 1983 nr 10.

• L. Bugajski: Początek. „Twórczość” 1983 nr 9.

• T. Sobeczko. „Miesięcznik Literacki” 1984 nr 1.

Recenzje adaptacji teatralnych

w Krakowie

• A.R. Burzyńska: Pierwszy krok w chmurach. „Didaskalia” 2005 nr 70.

w Olsztynie

• J. Segiet: Dolewanie oliwy do ognia. „Gazeta Olsztyńska” 1984 nr 107,.

Go back to position

Wilk

• M. Boczkowska: Ryśka Lewandowskiego portret czasów młodości. „Twórczość” 2015 nr 12.

• J. Bończa-Szabłowski, B. Marzec: Na tropach wilka, czyli późny debiut Hłaski. „Rzeczpospolita” 2015 nr 213.

• L. Bugajski: Piękny siedemnastoletni. „Wprost” 2015 nr 38.

• P. Kofta: Zadurzony w półświatku. „Dziennik Gazeta Prawna” 2015 nr 187 dod. „Kultura”.

• A. Malcer-Zakrzacka, K. Matuszewska: Wilk z Marymontu. „Forum Akademickie” 2015 nr 11.

• K. Masłoń: Stalin przez Marka Hłaskę malowany. „Do Rzeczy. Tygodnik Lisickiego” 2015 nr 41.

• R. Młynarczyk: Nieznana powieść Marka Hłaski. „Bliza” 2015 nr 1.

• R. Młynarczyk: Wejście Wilka. Nieznana powieść Marka Hłaski. [Wywiad]. Rozm. K. Bielas. „Gazeta Wyborcza” 2015 dod. „Duży Format” nr 35.

• J. Rudnicki: Kowboj z Rio Marymont. „Gazeta Wyborcza” 2015 nr 227.

• J. Sobolewska: Głód i słuch. „Polityka” 2015 nr 38.

• K. Zych: Socrealizm z ludzką twarzą. „Nowe Książki” 2015 nr 12.

• M. Koterba: Odebrać bogatym, dać biednym. O „Wilku” Marka Hłaski. „Przegląd Socjalistyczny” 2016 nr 1/2.

• A. Białek: „Wilk” Marka Hłaski, czyli Młoda Polska zakamuflowana. (Ukryte nawiązania do prozy Żeromskiego i Reymonta). „Białostockie Studia Literaturoznawcze. BSL” 2019 [nr] 14.

• M. Boczkowska: Portret z czasów młodości. O „Wilku” Marka Hłaski. W: Historia, biografia, literatura. Studia i szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku. Katowice 2019.

Go back to position

Najlepsze lata naszego życia

• W. Chmielewski: Jak wyrwać z siebie socrealizm. „Rzeczpospolita” 2016 nr 224.

• D. Nowacki: Kłopotliwe juwenilia. „Nowe Książki” 2017 nr 1.

Go back to position

Ósmy dzień tygodnia

• A. Chruszczyński: Quasi-rewelator. „Nowa Kultura” 1957 nr 17.

• B. Drozdowski. „Zdarzenia” 1957 nr 24.

• D. Kossowska: „Ósmy dzień tygodnia” w Ameryce. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1958 nr 222.

• T. Aaltonen: Hłasko i jego opowiadania „Ósmy dzień tygodnia” i „Pierwszy krok w chmurach”. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Siedlcach. Seria Nauki Humanistyczne” 1995 nr 92.

• K. Lubczyński: Hłasko warszawski, Hłasko górski. „Dziennik Trybuna” 2023 nr 18/19 [dot. wyd. Ósmy dzień tygodnia; Następny do raju. Warszawa 2023].

Recenzje adaptacji filmowych

• T. Chudy. „Nowa Wieś” 1957 nr 25.

• L. Goliński: „Ósmy dzień tygodnia” i pozostałe dni wrocławskiej wytwórni. „Nowy Świat” 1958 nr 3.

Go back to position

Pętla [Opowiadanie]

• M. H. Staśkiewicz: „Od dobrego trunku — nie boli głowa”. „Pętla” Marka Hłaski. W: Wyobraźnia stwarzająca. Bydgoszcz 1994.

• U. Opłocka: W „Pętli” nałogu na podstawie opowiadania Marka Hłaski. „Forum Humanistów” 2001 nr 4.

• F. Netz: Choroba na śmierć peerelowskiego outsidera. „O Pętli” Marka Hłaski. „Twórczość” 2007 nr 6.

Recenzje adaptacji teatralnych

w Elblągu

• R. Tomczyk: „Pętla” na scenie kameralnej. „Tygiel” 2004 nr 4.

w Olsztynie

• B. Marzec: Nie umiał kochać, bał się samotności . W olsztyńskim teatrze „Pętla” Marka Hłaski to opowieść o człowieku próbującym wyrwać się z izolacji. „Rzeczpospolita” 2005 nr 11.

w Warszawie

• Sz. Kazimierczak: Wzajem. „Teatr” 2023 nr 7/8 [dot. wystawienia pt. Melodramat].

Go back to position

Pierwszy krok w chmurach

• H. Bereza: Nowy duch i forma nowa. „Nowa Kultura” 1956 nr 35.

• J. Błoński: Przypadek Hłaski. „Przegląd Kulturalny” 1956 nr 44.

• G. Herling-Grudziński: Ciemności i pętla. „Wiadomości”, Londyn 1956 nr 43, przedruk w tegoż: Wyjścia z milczenia. Warszawa 1993.

• J. Kelera: W ludzkim formacie cierpienia i nędzy. „Nowe Sygnał” 1956 nr 3-4.

• A. Kijowski: Głos pokolenia. „Twórczość” 1956 nr 7, przedruk w tegoż: Różowe i czarne. Kraków 1957.

• Z. Lichniak: Narodziny pisarza. „Kierunki” 1956 nr 30, przedruk w tegoż: Raptularz literacki. Warszawa 1957 .

• J. Łukasiewicz: Notatki o namiętnościach. „Kierunki” 1956 nr 26.

• W. Sadkowski: Debiut Marka Hłaski. „Trybuna Ludu” 1956 nr 220.

• S. Stanuch: Mesjaszek. „Życie Literackie” 1956 nr 32.

• A. Wasilewski: Kłopoty z historią. „Nowa Kultura” 1956 nr 40.

• K. Zaleski: Inferno sentymentalne. „Teksty” 1972 nr 2.

• A. Krawczyk: Afirmacja i bunt w opowiadaniach Marka Hłaski: „Okup”i „Dom mojej matki”. W: Nowela — opowiadanie (ewolucja gatunku). Kielce 1994 .

• M. Herman: Pierwszy krok w chmurach. „Wiadomości Kulturalne” 1996 nr 42.

• D. Suska: Leksykalne wyznaczniki stylizacji potocznej w „Bazie Sokołowskiej” Marka Hłaski. „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Filologia Polska. Językoznawstwo” 1996 z. 3.

• J. Zajkowska: „Pierwszy krok w chmurach”. „Cogito” 1998 nr 9.

• L. Wyrzykowska: „Pierwszy krok w chmurach” Marka Hłaski. W: Rytmy prozy, czyli jak czytać polską prozę współczesną. Warszawa 2000.

• J. Galant: Przemoc i obcość, czyli „Pierwszy krok w chmurach” Marka Hłaski. „Rocznik Ostrowskiego Towarzystwa Naukowego” 2008/2009 nr 3/4, przedruk w tegoż: Odmiany wolności. Poznań 2013.

• P. Zimniak: Plot und Motivation – zu Hans Falladas und Marek Hłaskos „Alkoholnarrativen”. „Studia Niemcoznawcze” 2009 t. 40 [dot.: H. Fallada: Pijak; M. Hłasko: Pijany o dwunastej w południe].

• R. Młynarczyk: Kogo obchodzą małe miasteczka? O „Kanciku” Marka Hłaski i „Sobocie” Andrzeja Bursy. W: „Literaturoznawstwo. Historia, teoria, metodologia, krytyka” 2012/2013 nr 6/7.

• Ł. Głos: Język wartości w opowiadaniach z tomu Pierwszy krok w chmurach Marka Hłaski. W: Idee i wartości w języku i kulturze. Olsztyn 2015.

• K. Lubczyński: Mitologia Marka Hłasko. „Dziennik Trybuna” 2019 nr 116/117 [dot. wyd.: Warszawa: Iskry 2019].

• A. Barcz: The Vistula, overgrown shrubs, and untended gardens in the literature of postwar, communist Warsaw. „Porównania” 2023 nr 2 [dot. m.in. M. Hłasko: Baza Sokołowska] .

Go back to position

Cmentarze

• K. A. Jeleński: Marek Hłasko. „Preuves”, Paryż 1958 nr 87 [dot. też: Następny do raju].

• B. Czaykowski: Drugi krok Marka Hłaski. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1958 nr 89 [dot. też: Następny do raju].

• M. Radgowski: Następny do raju? „Polityka” 1958 nr 15 [dot. też: Następny do raju].

• [J. Stempowski] P. Hostowiec: Drugi krok w chmurach Marka Hłaski. „Kultura”, Paryż 1958 nr 5, przedruk w tegoż: Szkice literackie. Warszawa 1988, przedruk w: Polska krytyka literacka. T. 2. Warszawa 1988 [dot. też: Następny do raju].

• J. Mieroszewski: Nieporozumienia cmentarne i inne. „Kultura”, Paryż 1960 nr 4 [w cyklu: Kronika angielska; dot. nieprecyzyjnej informacji o nagrodzie przyznanej przez londyńskie „Wiadomości” książce pt. Cmentarze; Następny do raju, wydanej jako t. 28 w Bibliotece „Kultury”] .

Zob. też Autor o sobie.

Recenzje adaptacji teatralnych

w Londynie

• T. Terlecki. „Wiadomości”, Londyn 1960 nr 42.

Go back to position

Koniec nocy

• J. Pazyra: Marka Hłaski dwie przygody z filmem „Koniec nocy” i „Baza ludzi umarłych”. „Studia Filmoznawcze” 2002 t. 23 .

Recenzje realizacji filmowych

• J. Kydryński. „Życie Literackie” 1958 nr 3.

Go back to position

Następny do raju

• K. A. Jeleński: Marek Hłasko. „Preuves”, Paryż 1958 nr 87 [dot. też: Cmentarze].

• B. Czaykowski: Drugi krok Marka Hłaski. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1958 nr 89 [dot. też: Cmentarze].

• M. Radgowski: Następny do raju? „Polityka” 1958 nr 15 [dot. też: Cmentarze].

• J. Pazyra: Marka Hłaski dwie przygody z filmem „Koniec nocy” i „Baza ludzi umarłych”. „Studia Filmoznawcze” 2002 t. 23 [dot. adaptacji filmowej powieści Następny do raju pt. Baza ludzi umarłych; dot. też scenariusza: Koniec nocy].

• K. Lubczyński: Hłasko warszawski, Hłasko górski. „Dziennik Trybuna” 2023 nr 18/19 [dot. wyd. Ósmy dzień tygodnia; Następny do raju. Warszawa 2023].

Zob. też Autor o sobie.

Go back to position

Hłasko nieznany. [Opowiadania i felietony]

• K. Byszewska: Strategie narracyjne w opowiadaniu „Pamiętasz, Wanda” Marka Hłaski oraz wybranych fragmentach powieści „Wyznaję” Jaumego Cabré. „Inskrypcje” 2023 z. 1.

Go back to position

Pętla. Scenariusz filmowy

• J. Kydryński: Hłasko, Has, Holoubek. „Życie Literackie” 1958 nr 5.

• B. Michałek: W pogoni za stylem. „Nowa Kultura” 1958 nr 6.

• J. Płażewski: Hłasko staroświecki. „Przegląd Kulturalny” 1958 nr 6.

• M. Skaliński: Studium rozpaczy i nadziei. „Za i przeciw” 1958 nr 7.

• K.T. Toeplitz: Pijaństwo bez nadziei. „Świat” 1958 nr 5.

• J.K. Zawistowski: Hłasko w krainie czarów. „Kierunki” 1958 nr 7.

• J. Bucknall-Hołyńska: W zamkniętym kręgu. „Pętla” Marka Hłaski Wojciecha Jerzego Hasa. W: Polska szkoła filmowa. Reinterpretacje i nawiązania. Poznań 2018.

Go back to position

Brudne czyny

• M. Chmielowiec. „Wiadomości”, Londyn 1964 nr 24 [dot. też: Wszyscy byli odwróceni].

• M. Czapska: Straszne czyny pięknej książki. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn dod. „Tydzień Polski” 1964 nr 21 [dot. też: Wszyscy byli odwróceni].

• S. Burkot: „Brudne czyny”. W tegoż: Proza powojenna 1945-1987. Warszawa* 1991.

• A. Pruszyńska: Frauengestalten in den Romanen „Arc de Triomphe” von Erich Maria Remarque und „Brudne czyny” von Marek Hłasko. „Filologia Germańska” 2001 [t.] 2.

• B. Bandzarewicz: Wizerunek kobiety u kresu młodości na podstawie „Brudnych czynów” Marka Hłaski. W: Oblicza kobiecej starości. Literatura i historia. Kraków 2016.

Go back to position

W dzień śmierci jego

• K. Szternal: [List do Redakcji]. „Kultura”, Paryż 1962 nr 9 [oskarżenie prozy M. Hłaski o pornografię], polemika: S. Giełczyński: [List do Redakcji]. „Kultura”, Paryż 1962 nr 10 .

• F. Toruńczyk: Marek Hłasko pisze o Izraelu. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1962 nr 25 dod. „Tydzień Polski” , polemika: J. Rostworowski. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1962 nr 26 dod. „Tydzień Polski”.

• H. Rozpędowski: Hamsin. „Na Antenie”, Monachium 1966 nr 38.

Go back to position

Opowiadania. [Paryż 1963]

• P. Dobrosielski: Opowiadanie Marka Hłaski „Szukając gwiazd” jako parabola Holokaustu i mityczne „wydarzenie początkowe” w twórczości pisarza. „Zagłada Żydów” 2008 nr 4.

• M. Siekańska: Paraboliczna opowieść o Zagładzie. Forma jako możliwość wypowiedzenia doświadczenia. „Pamiętnik Literacki” 2017 z. 2 [dot.: Szukając gwiazd].

Go back to position

Wszyscy byli odwróceni

• M. Chmielowiec. „Wiadomości”, Londyn 1964 nr 24 [dot. też: Brudne czyny].

• M. Czapska: Straszne czyny pięknej książki. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1964 nr 21 dod. „Tydzień Polski” [dot. też: Brudne czyny].

• S. Burkot: „Wszyscy byli odwróceni”. W tegoż: Proza powojenna 1945-1987. Warszawa* 1991.

Recenzje adaptacji teatralnych

w Warszawie

• W. Mrozek: Awanturnicy w młodym Izraealu. „Gazeta Wyborcza” 2013 nr 171.

Go back to position

Drugie zabicie psa

• I. Łuczyszyn: List do Redakcji . „Kultura”, Paryż 1965 nr 6 [protest przeciwkodrukowi „Drugiego zabicia psa"] .

• A. Roman: Pies na środku jezdni. Warszawa 1996, passim [dot. też twórczości A. Rudnickiego i L. Tyrmanda] .

• M. Frąckiewicz: „Drugie zabicie psa” – sakralizacja świata w prozie Hłaski. „Studia Teologiczne”, Białystok, Drohiczyn, Łomża 2009 t. 27.

Go back to position

Nawrócony w Jaffie

• K. Evans: Kawusia też podła. „Kontynenty”, Londyn 1966 nr 93/94.

• A. Meliclar: Nawracani Judasza. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1966 nr 303.

• J. Maurer: Osiem uwag o „Nawróconym w Jaffie”. „Wiadomości”, Londyn 1967 nr 34.

Zob. też Wywiady.

Go back to position

Piękni dwudziestoletni

• Obraz Polski dzisiejszej (Hłasko – Guzy – Flemming). [Głosy w dyskusji:] M. Chmielowiec, J. Sakowski, K. Wierzyński, P. Zaremba. „Na Antenie”, Monachium 1966 nr 43.

• J. Roszko: Cudowna podróż po rynsztokach. „Dziennik Polski” 1967 nr 161.

• J. Strzemżalski: Coś jakby donos. „Kultura” 1989 nr 11.

• A. Brycht: Marek na wagarach. „Świat Książki” 1989 nr 4.

• A. Konkowski: Zakazany owoc. „Nowe Książki” 1989 nr 5.

• M. Szpakowska: Pamiętniki ambitnych młodzieńców. „Dialog” 2005 nr 2.

• T. Stefańczyk: Piękni. Młodzi. Mądrzy? „Piękni dwudziestoletni” czterdzieści lat później. „Twórczość” 2007 nr 6.

• M. Pęczak: Prawdziwe zmyślenie. „Polityka” 2008 nr 41.

• I. Łossowska: Marek Hłasko, „Piękni dwudziestoletni”. W tejże: Śladami moich lektur. Warszawa 2012.

• K. Mulet: Retoryka popkultury w „Pięknych dwudziestoletnich” Marka Hłaski. W: Języki (pop)kultury w literaturze, mediach i filmie. Łódź 2015.

• E. Kołodziejczyk: Selected problems in translation of culture-bound elements in Marek Hłasko's „Beautiful twentysomethings”. „Tematy i Konteksty” 2018 nr 8.

• M. Niewada: Aspekt czasownika jako kategoria gramatyczna w polskich i niemieckojęzycznych wydaniach powieści Marka Hłaski „Piękni dwudziestoletni”. W: Uwolnij umysł. Rozważania na temat języka, literatury i kultury. Łódź 2022.

Go back to position

Sowa, córka piekarza

• Cz. Dobek: „Dano nam życie, które jest tylko opowieścią”. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1968 nr 9 dod. „Tydzień Polski”.

• W. Filler: Paryscy „malarze” współczesnej Polski. „Żołnierz Wolności” 1968 nr 99, 104, 116.

• J. Krok-Paszkowski: Puchacz – syn rzeźnika. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1968 nr 38 dod. „Tydzień Polski”.

• T. Wittlin: Historia wielkiej tęsknoty. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1968 nr 17 dod. „Tydzień Polski”.

• S. Galewski: Marek Hłasko i Ofelia. „Wiadomości”, Londyn 1970 nr 11.

• K. Varga: Casablanca po polsku. „Nowe Książki” 1994 nr 3.

• S. Kwak: Ofelia, córka pisarza. Świat kopii Marka Hłaski. „Twórczość” 2010 nr 3.

Go back to position

Diabły w deszczu

• A. Wróblewski: „Wszystko na sprzedaż”. „Nowe Książki” 2021 nr 4.

Go back to position

Palcie ryż każdego dnia

• L. Bugajski. „Życie Literackie” 1984 nr 14.

• Z. Morak: Synteza podłości. „Tygodnik Kulturalny” 1984 nr 12.

• P. Bratkowski: Ameryka. „Literatura” 1984 nr 2.

• A. Nowakowski: Cały ten Hłasko. „Nowe Książki” 1984 nr 8.

• A. Jeziorowski: U podstaw wartości sztuki. „Litteraria” 1987 t. 19 [m.in. na przykładzie: Palcie ryż każdego dnia].

Go back to position

Opowiadania. [Warszawa 1976]

• B. Czeszko. „Nowe Książki” 1977 nr 3.

• E. Morawiec: „Życie Literackie” 1977 nr 11.

Go back to position

Utwory wybrane [1980]

• Z. Umiński: Marek Hłasko po latach czytany. „Życie i Myśl” 1986 nr 7/8.

• M. Pieczara. „Więź” 1987 nr 6.

Go back to position

Utwory wybrane [1985]

• A.T. Kijowski: Życie to kiepska literatura. „Twórczość” 1986 nr 9 [dot. t. 1-4].

• M. Pieczara: Prośba o odpowiednie potraktowanie Marka Hłaski. „Więź” 1987 nr 6.

Go back to position

M. Hłasko: Dzieła zebrane

• H. Dasko. „Polityka” 1999 nr 15 [dot. t. 13: Mordercy są wśród nas].

Go back to position

Listy Marka Hłaski

• A. Błaszczyk: Przejawy zapatrywań pisarza na własną cielesność – listy Marka Hłaski. „Studia Słowianoznawcze” 2009 t. 8.

• Ł. Głos: Miłość i gniew. O listach Marka Hłaski do matki. W: Uczucia i emocje w tekstach kultury. Kraków 2017.

Go back to position

M. Hłasko: Listy

• Ł. Maciejewski: Jeszcze trochę poczekaj. „Dziennik Gazeta Prawna” 2014 nr 138 dod. „Kultura i Program TV”.

• B. Marzec: Autobiografia w listach. „Elewator” 2014 nr 4.

• M. Mus: Żywot korespondencyjny. „Nowa Dekada Krakowska” 2014 nr 5.

• A. Papieska: Gorszyciel i moralista. „Nowe Książki” 2014 nr 10.

• B. Rogatko: Hłasko w listach. „Akcent” 2014 nr 4, przedruk w tegoż: Czas zbliżeń . Szkice i wspomnienia. Kraków 2015.

• R. Kołodziej: W matni. „Fraza” 2015 nr 1/2.

Go back to position

Listy i pamiętnik

• M. Boczkowska: Hłaskowe juwenalia. „Twórczość” 2018 nr 3.

• J. Hebel: Listy i pamiętnik. „Akant” 2018 nr 4.

• K. Płatek: Hłaskologia nadobowiązkowa. „Nowe Książki” 2018 nr 3.

• I. Skrzypczyk-Gałkowska: Częstochowa w „Pamiętniku” Marka Hłaski (w 50. rocznicę śmierci pisarza). „Bibliotekarz” 2019 [nr] 9.

Go back to position

L'impossible dimanche [Wybory utworów literackich w przekładach]

• L. Dyèvre: „Du Huitième jour de la semaine” à „L'impossible dimanche”, ou des désarrois du lecteur français face à l'implicite de Marek Hłasko. „Acta Universitatis Wratislaviensis. Romanica Wratislaviensia” 2000 nr 46.