BIO

Urodzony prawdopodobnie 30 listopada 1931 w Mińsku Mazowieckim; syn Stanisława, robotnika, i Marianny Himilsbach. Do zakończenia II wojny światowej mieszkał w Mińsku Mazowieckim. W 1945 został członkiem Związku Walki Młodych i pracował jako kolporter „Głosu Ludu” oraz „Chłopskiej Drogi”. W 1947 wszedł w kolizję z prawem. Po odbyciu kary pracował jako kamieniarz w kamieniołomach w Strzegomiu. Następnie ukończył Szkołę Przysposobienia Przemysłowego i pracował jako młodszy rębacz w kopalni Boże Dary w Kostuchnie, a po wyjeździe do Gdyni jako tragarz, a później palacz na kutrach rybackich. W 1951 przyjechał do Warszawy, gdzie podjął pracę w Zakładach Konserwacji Architektury Monumentalnej, a następnie był palaczem w Żegludze Śródlądowej na Wiśle. W tym czasie uczęszczał na Uniwersyteckie Studium Przygotowawcze, później uczył się w Wojewódzkim Uniwersytecie Marksizmu-Leninizmu i pracował w Zarządzie Stołecznym Związku Młodzieży Polskiej. W 1954-56 odbywał służbę wojskową. Debiutował w 1951 wierszem Będę poetą, opublikowanym w „Sztandarze Młodych” (nr 158); ogłaszał wiersze w „Głosie Pracy” (1953), „Nowej Kulturze” (1953, 1955) i „Twórczości” (1955). W 1956-68 pracował w prywatnej firmie kamieniarskiej na Powązkach w Warszawie. W 1959 debiutował jako prozaik opowiadaniem Pogrzeb, wydrukowanym we „Współczesności” (nr 3); w piśmie tym zamieszczał następnie do 1966 wiele opowiadań. W 1969-80 współpracował z „Miesięcznikiem Literackim”. W 1970 zadebiutował jako aktor w filmie Rejs (w reżyserii Marka Piwowskiego); w tym czasie rozpoczął pisanie scenariuszy filmowych. Zmarł 11 listopada 1988 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Północnym na Wólce Węglowej.

Twórczość

1. Monidło. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 165 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1976; [wyd. 5] Warszawa: „Aura” 1995.

Zawartość

Chrzciny; Wawa; Nasza ulica; Monidło; W imieniu prawa; Policmajster Kielak; Cyrk; Kara boża; Dziewczyna; Skarbuś; Pogrzeb; Ślub w agonii; Hrabia; Florka; Grób rodzinny; Droga kariery.

Adaptacje

telewizyjne

opowiadania: Monidło. Oprac. A. Krauze. Telewizja Polska 1969.
opowiadania: W imieniu prawa pt. Orzeł na dachu. Oprac. W. Siemion. Telewizja Polska 1971.

2. Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1972. Por. poz. .

Pierwsza emisja w 1980.

3. Moja oszałamiająca kariera. [Utwór dramatyczny]. Teatr Polskiego Radia 1973 nr 4 s. 13-26. Polskie Radio 1973. Por. poz. .

4. Wniebowzięci. Scenariusz filmowy. [Współautor:] A. Kondratiuk. Ekranizacja 1973.

5. Chleba naszego powszedniego. Scenariusz filmowy. [Współautor:] J. Zaorski. Ekranizacja 1974.

6. Przepychanka. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1974, 176 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1976; [wyd. 4] Warszawa: „Aura” 1996, 115 s.

Zawartość

Miasto zesłańców; Kombatanci; Partanina; Działka rosyjskiego Boga; Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy [por. poz. ]; Skarga.

Adaptacje

filmowe

opowiadania Partanina pt. Fucha. Scenariusz: M. J. Dudkiewicz. Ekranizacja 1985.

Wyd. 3 łącznie z poz. pt. Monidło; Przepychanka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, 252 s.

7. Party przy świecach. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1980. Por. poz. .

8. Łzy sołtysa. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1982, 185 s. Wyd. 2 tamże 1988; [wyd. 3] pt. Łzy sołtysa i inne opowiadania Kraków: Etiuda 2002.

Zawartość

Łzy sołtysa; Baca; Zima stulecia; Party przy świecach [por. poz. ]; Świca; Sroka; Żydowski pojedynek; Marcus Fajera.

9. Jedenaste przykazanie. Scenariusz filmowy: J. Himilsbach, J. Kondratiuk. Ekranizacja 1988.

10. Zatopione skały i inne monidła. [Pamiętnik; opowiadania]. Kraków: Etiuda 2002, 334 s.

11. Raj na ziemi i inne historie. [Opowiadania]. Kraków: Etiuda 2003, 199 s.

12. Moja oszałamiająca kariera. Kraków: vis-a-vis/Etiuda 2004, 151 s.

Zawartość

Zawiera opowiadania, fragment niedokończonej powieści o M. Buczku pt. „Żądanie prokuratury”, s. 41-46, przedruk wywiadu z „Przeglądu Tygodniowego1988 nr 49, notatki do sztuki pt. „Toast za umarłych” i autobiograficzny dramat pt. „Moja oszałamiająca kariera” [poz. ].

13. Opowiadania zebrane. Kraków: vis-a-vis/Etiuda 2005, 623 s.

Wybory utworów literackich w przekładach

niemiecki

Die Welt des Jan Himilsbach. Erzählungen. [Wybór, przekł. i posłowie:] M. Sander. München 2006.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

L. Bugajski: Gawędy Himilsbacha. W tegoż: W gąszczu znaczeń. Kraków 1988.
P. Sławiński: Koniec Himilsbachowego świata. Kultura Niezależna* 1989 nr 50 [szkic o prozie].
S. Manturzewski: Rondo Himilsbacha. „Gazeta Wyborczadod. Magazyn 1998 nr 49.

Monidło

J. Głowacki: Himilsbach. Kultura 1967 nr 40.
A. Makowiecki: Spontaniczność czy „literatura. Tygodnik Kulturalny 1967 nr 51.
J. Kajtoch: Pisarz dnia siódmego. Twórczość 1968 nr 4.
J. Pieszczachowicz: Monidło, albo pokusy autentyzmu. W tegoż: Smutek międzyepoki. Kraków 2000.

Przepychanka

M. Bajerowicz: Outsider z „Dziadowskiego dołu. Twórczość 1974 nr 7.
B. Czeszko: Opowieści Jana Himilsbacha. Nowe Książki 1974 nr 7.

Łzy sołtysa

M. Płachecki: Soplicy pamiątki ostatnie. Twórczość 1982 nr 7.
T. Błażejewski: Wśród wariatów i innych. Miesięcznik Literacki 1983 nr 6.

Moja oszałamiająca kariera

I. Poprawa: Nieistniejące istnienie. Nowe Książki 2004 nr 7.