BIO
Urodzony 29 października 1918 w Warszawie; syn Michała Hertza, inżyniera chemika, i Pauliny z domu Turower. Uczęszczał do Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie. Debiutował w 1934 wierszem Popiół, opublikowanym w „Wiadomościach Literackich” (nr 29). Ogłaszał utwory w „Kamenie” (1934-38), „Okolicy Poetów” (1935-36), „Skamandrze” (od 1935). W 1935-37 podróżował po Austrii i Włoszech. Od końca 1937 przebywał w Paryżu, gdzie słuchał wykładów w École des Hautes Études Internationales. W lipcu 1939 powrócił do kraju. Po wybuchu II wojny światowej dotarł do Lwowa, skąd podjął próbę przedostania się na teren ówczesnej Litwy, a gdy to się nie udało, powrócił do Lwowa, zajętego przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Aresztowany w styczniu 1940 i skazany na osiem lat pobytu w obozie, został przewieziony przez więzienia przesyłkowe w Chersoniu i Dniepropietrowsku do obozu w Iwdielu w okręgu świerdłowskim na Syberii. Po amnestii (w wyniku układu między Rządem Rzeczpospolitej Polskiej (RP) a władzami radzieckimi) rozpoczął wiosną 1942 na zlecenie delegatury Ambasady RP organizowanie szkół polskich w Kirgizji, a następnie został mianowany przedstawicielem Ambasady na rejon Frunze. Po zerwaniu stosunków dyplomatycznych między Rządem RP a władzami radzieckimi był krótko aresztowany. Po zwolnieniu wyjechał do Samarkandy, gdzie przebywał do jesieni 1944, pracując jako bibliotekarz w bibliotece Samarkandzkiego Muzeum Okręgowego oraz jako bibliograf w Bibliotece im. A. Puszkina. Uczył w szkole polskiej i brał udział w działalności kulturalnej Związku Patriotów Polskich. Powróciwszy do Polski w grudniu 1944 zamieszkał w Łodzi. Był kierownikiem literackim Teatru Domu Żołnierza (później Teatru Kameralnego), należał do zespołu redakcyjnego tygodnika „Kuźnica” (1945-49; tu m.in. Przegląd prasy, podpisywany ph). Wiersze, prozę, szkice i artykuły publikował w „Twórczości” (od 1945), „Odrodzeniu” (1946-49), „Łodzi Teatralnej” (1946-48), „Nowinach Literackich” (1947-48), „Dzienniku Literackim” (1948-49). Należał do Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, PZPR). Od 1948 był członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1949 przeniósł się do Warszawy, gdzie do 1952 był kierownikiem redakcji klasycznej literatury rosyjskiej w Państwowym Instytucie Wydawniczym (PIW). Opracował wielotomowe edycje dzieł Iwana Turgieniewa, Lwa Tołstoja, Fiodora Dostojewskiego. W 1954-69 należał do komitetu redakcyjnego Słownika języka polskiego. W 1955-78 był członkiem komitetu redakcyjnego „Rocznika Literackiego” (do tomu za rok 1975). Kontynuując twórczość literacką i krytyczną, współpracował w tym czasie z „Nową Kulturą” (1951-63; tu m.in. cykl Z dziennika lektury, 1958-63), „Przeglądem Kulturalnym” (1952-62), „Expressem Wieczornym” (1952-57; tu m.in. cykle: Notatki z obu brzegów Wisły, 1952-56, Listy z Nowego Światu, 1956), „Życiem Literackim” (1953-57). W 1956-58 był członkiem Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich (ZLP), w 1957 członkiem Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaciół Książki. Był jednym z inicjatorów oraz członkiem zespołu, który podjął w 1957 wydawanie miesięcznika „Europa”; po zawieszeniu pisma przez władze przed ukazaniem się pierwszego numeru wystąpił z PZPR. W marcu 1964 należał do sygnatariuszy Listu 34 pisarzy i uczonych w obronie wolności słowa. W 1965-66 był członkiem zarządu Oddziału Warszawskiego ZLP, a następnie członkiem sądu koleżeńskiego. W 1969 został członkiem Zarządu Polskiego PEN Clubu. Otrzymał nagrodę PEN Clubu za przekłady z literatury francuskiej (1971) oraz nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku za rok 1971 w dziedzinie literatury (1972). Od 1972 współpracował z „Tygodnikiem Powszechnym” (m.in. cykl Z dziennika lektury, 1974-75). Był współinicjatorem akcji reprintowania cennych dla kultury narodowej a trudno dostępnych dzieł, powierzonej przez Ministerstwo Kultury i Sztuki Wydawnictwom Artystycznym i Filmowym; od 1973 należał do Rady Programowej do Spraw Reprintów przy tym Wydawnictwie. Należał też do współorganizatorów, a następnie przewodniczył Komisji Raportu w sprawie potrzeb w dziedzinie przekładów zorganizowanej przez Klub Tłumaczy przy Oddziale Warszawskim ZLP i redakcję „Literatury na Świecie”. W 1975-78 był wiceprezesem, a od grudnia 1980 członkiem Zarządu Głównego ZLP (do likwidacji Związku w 1982). W 1977 był inicjatorem, projektodawcą i redaktorem serii wydawniczej „Podróże” w PIW. W 1978 otrzymał nagrodę Polskiego PEN Clubu za wybitne osiągnięcia w dziedzinie działalności edytorskiej. W 1979-82 współredagował z Andrzejem Lamem „Rocznik Literacki” (tomy za lata 1976-78; następnie wystąpił z redakcji). W 1978 został członkiem rady redakcyjnej pisma „Res Publica” (następnie „Nowa Res Publica)”; w tymże roku nawiązał współpracę z pismem „W drodze”. Publikował m. in. w czasopismach „Znaki Czasu” (Wiedeń-Rzym), „Więź”, „Znak”, „Tygodnik Powszechny”, „Przegląd Katolicki”, „Zeszyty Literackie” (Paryż). W 1990 był członkiem redakcji tygodnika „Solidarność.” Należał do Rady Duszpasterstwa Środowisk Twórczych. W 1991 wystąpił z PEN Clubu. Był członkiem korespondentem Institut für die Wissenschaften vom Menschen (Wiedeń) oraz członkiem Rady do Spraw Stosunków Polsko-Żydowskich przy Prezydencie RP. Za wybitne osiągnięcia w zakresie przekładów literackich otrzymał nagrodę specjalną „Literatury na Świecie” (za 1995) oraz nagrodę literacką Stowarzyszenia Autorów ZAiKS (1996). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1996). Zmarł 13 maja 2001 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.
Twórczość
1. Nocna muzyka. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy Sfinks 1935, 23 s.
2. Szarfa ciemności. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1937, 29 s.
3. Dwie podróże. [Wiersze]. [Warszawa:] Czytelnik 1946, 74 s.
4. Z naszej loży. [Felietony teatralne; współautor:] J. Rojewski. Łódź: Poligrafika 1946, 141 s.
5. Notatnik obserwatora. Eseje i artykuły. Łódź: W. Bąk 1948, 254 s.
Zawartość
6. Sedan. [Opowiadania]. Warszawa: Książka 1948, 241 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Książka i Wiedza 1950; wyd. 3 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966.
Zawartość
7. Małe ody i treny. [Wiersze]. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 61 s.
8. Portret Słowackiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1949, 211 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1950, wyd. 3 1953, wyd. 4 1955, wyd. 5. 1959, wyd. 6 1969, wyd. 7 1976.
9. Nowy lirnik mazowiecki. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1953, 24 s.
10. Dziennik lektury. (Szkice literackie). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 268 s.
Zawartość
11. Notatki z obu brzegów Wisły. [Szkice]. Warszawa: Czytelnik 1955, 170 s. Wyd. 2 tamże 1957.
Zawartość
12. Wiersze wybrane, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 183 s.
13. Pieśni z rynku. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 34 s.
Zawartość
14. Domena polska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 299 s.
Zawartość
15. Słowacki. Romans życia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 317 s.
16. Ład i nieład. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 404 s.
Zawartość
17. Glosy do „Kordiana”. [Współautor:] M. Bizan. Współwyd. z : J. Słowacki: Kordian. Warszawa 1967 s. 115-407. Wyd. 2 poprawione i uzupełnione Warszawa 1972.
18. Śpiewnik podróżny i domowy. 1935-1967. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 229 s.
Zawartość
19. Glosy do „Balladyny”. [Współautor:] M. Bizan. Współwyd. z: J. Słowacki: Balladyna. Tragedia w 5 aktach. Warszawa 1970 s. 189-591. Wyd. 2 Warszawa 1972.
20. Gospodarstwo Lenartowicza. [Kraków:] Instytut Filologii Polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie; Instytut Badań Literackich PAN; Towarzystwo im. M. Konopnickiej. Sesja Naukowa w 150-lecie urodzin T. Lenartowicza 13-14 IV 1972, 10 s., powielone.
21. Wieczory warszawskie. [Szkice]. Warszawa: Czytelnik 1974, 265 s.
Zawartość
22. Świat i dom. Szkice i uwagi wybrane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1977, 346 s.
Zawartość
23. Miary i wagi. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 220 s.
Zawartość
24. Poezje. Wyboru dokonał autor. Przedmowa: Z. Kubiak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 213 s.
25. Poezje wybrane. Wstęp: Z. Kubiak. Wybór: K. Górski, Z. Kubiak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1992, 141 s.
26. Patrzę się inaczej. Warszawa: Pavo 1994, 317 s.
27. Gra tego świata. Posłowie: M. Król. Warszawa: Biblioteka „Więzi” 1997, 421 s.
28. Sposób życia. Z Pawłem Hertzem rozmawia B.N. Łopieńska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1997, 193 s.
Przekłady
Wyd. osobne poszczególnych części: Dzieciństwo. Wilnius: Państw. Wydawn. Literatury Pięknej 1952, 158 s., zob. też poz. ↑; Lata chłopięce. Tamże 1953, 109 s.; Młodość. Tamże 1954, 217 s.
Zob. też Twórczość poz. ↑.
Prace edytorskie i redakcyjne
Zawartość
Zawartość
Zawartość
Zawartość
Zawartość
Zawartość
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1966, 1976, 1988.
