Herling-Grudziński Gustaw

BIO

Born on 20 May 1919 in Kielce or Skrzelczyce [According to the article by I. Furnal: "Skrzelczyce czy Kielce? Zagadka Gustawa Herlinga-Grudzińskiego:, in "Teraz", no. 5, 2009] into a Polonized Jewish family; son of Jakub (Josek) Herling aka Grudziński, who was the owner of a farm and later of a mill and sawmill, and Dorota (Dobrysia) née Bryczkowska. Following the same of the farm in Skrzelczyce in 1921, he and his family lived primarily in Kielce and occasionally also in Suchedniów, where his father had purchased a mill. He joined the Stefan Żeromski State Grammar School in Kielce in 1929. He made his debut in 1935 with the article Świętokrzyżczyzna (Holy Cross Region), which appeared in the periodical for school-age writers "Kuźnia Młodych" (no. 12; as: Gustaw Herling); following the suspension of the periodical in 1936, he collaborated with the successor "Nowa Kuźnia" in 1937 (two issues appeared) and with his own school's periodical "Młodzi Idą", which was published by the school's Literary Circle. He served on the editorial boards of the abovementioned periodicals. After completing his advanced secondary education, he studied Polish philology at the University of Warsaw (UW) from 1937 to 1939. During this period, he was editor of the literary section of the periodicals published by the Union fo Democratic Polish Youth, the bi-weekly "Przemiany" and then from 1938 the weekly "Orka na Ugorze", where his articles and reviews appeared. He als contributed pieces of literary criticism to "Ateneum", "Pion" and "Nasz Wyraz" (1938-39). He was a member of the Circle of Polish Philologists at UW, serving as its vice president in 1939. He participated in the cabaret and literary performances of the youth-oriented Parabumba Club. Following the outbreak of World War II, he was one of the co-organizers of the Warsaw-based conspiratorial group Polish People's Independence Action (PLAN) in October 1939, serving briefly as head of the organization. During this period, he was involved in establishing the undergroud periodical "Biuletyn Polski". In December 1939, he escaped to territories occupied by the Union of Soviet Socialist Republics, initially reaching Bialystok, followed by Lwow (Lviv) and Grodno, where he was briefly employed as a carpenter at Maria and Władysław Jarema's Puppet Theatre. Following arrests among the PLAN membership in January 1940, he attempted to escape to the West via Romania. He was captured by the Soviet authorities near Grodno and sentenced to five years in prison. He spent two years imprisoned in Grodno, Vitebsk, Leningrad and Vologda, before being sent to a labour camp in Yertsevo, near Archangielsk, where he was tasked with clearing forests and unloading train wagons. In 2009, an obelisk dedicated to him was unveiled at the site. Despite the Sikorski-Maysky agreement, he was not released until January 1942 following a hunger strike. In March of that year, he joined the Polish Armed Forces in the USSR that were assembling in Kazakhstan. As a solider of the 10th Infantry Division, he travelled via Persia, Iraq, Palestine and Egypt to Italy. In 1943, he started publishing in the periodicals of the Polish Army in the East. His prose pieces, articles and reviews appeared in "Kurier Polski” (Baghdad), "W Drodze" (Jerusalem, 1943 and 1945), "Dzienniku Żołnierza APW" (1943) and "Orzeł Biały" (1944-45). It was during this time that he became acquainted with Jerzy Giedroyć. In December 1943, he was ill with typhus and was transferred to the military hospital in Nocera, where he spent three months before being taken to Sorrento for convalescence. Towards the end of March 1944, he was accommodated in the villa of Benedetto Croce, the philosopher, literary critic and journalist. Herling-Grudziński became acquainted with Croce's daughter, Lidia. As a radiotelegrapher for the Third Division of Carpathian Riflemen, he was involved in the Italian campaign and at the battle of Monte Cassino, for which he was awarded the War Order Cross of Virtuti Militari. He also fought in the battles of Ancona and on the Gothic Line. From December 1944 to February 1945, he took a course for Subofficers of the Infantry Artillery at Matera, receiving the rank of corporal. He was a member of the editorial board of the periodical "Jednodniówka" published there in 1945. He remained in Rome after the end of the war. He was head of the literary periodical "Orzeł Biały" (1945-46) and editor of its publication series Biblioteka Orła Białego. In 1946, he co-organized the Rome section of the Polish PEN Club, becoming its secretary, and collaborated with J. Giedroyc in founding the Instytut Literacki (Literary Institute). The following year, he was involved in the editing of the first two issues of "Kultura". In 1946, he began collborating with the London-based "Wiadomości", including as a reviewer of Polish and international periodicals, using the pen name Lector. Between 1946 and 1960, he was a member of the émigré Polish Socialist Party (PPS), publishing in the periodicals "Robotnik Polski w Wielkiej Brytanii" and "Światło". In 1946, he married the painter Krystyna née Stojanowska (Domańska after her first husband). In 1948, he moved to London with her where he finished writing his memoirs about his time in Soviet prisons and camps. They were published as Inny świat (published in English translation as A World Apart), with initial excerpts appearing in 1949-50 in the London-based "Wiadomości" under the title Zapiski sowieckie (Soviet Notes; nos 40, 44, 46, 48, 50, 1949; and nos 1, 3, 26, 40, 42, 44, 46, 1950). He travelled to Burmah (Myanmar) in 1952 with a series of talks about communism. Following his wife's suicide, he moved in autumn 1952 to Munich where until 1955 he worked for the Polish Service of Radio Free Europe, presenting shows including List do komunisty (Letter to a Communist) and Kultura w niewoli (Culture without Freedom). He married Lidia Croce, (de Caprariis after her first husband) in 1955. She died in 2015. He settled permanently in Naples in 1955. He began regular contributions to Italian periodicals, starting with "Il Mondo", followed by "Tempo Presente" (1956-68), while also writing for "Il Corriere della Sera", "Elsinore", "L`Espresso", "La Fiera Letteraria", "Settanta" and "Il Giornale". He continued to contribute to the London-based "Wiadomości" until 1969 and for the Munich-based periodical "Na antenie" between 1963 and 1967. From 1956, he was employed at Instytut Literacki and then from 1966 a correspondent for the Italian "Kultura", where he published prose pieces, short essays, articles, literary reviews and translations )including from 1971 Dziennik pisany nocą [Journal written at Night]). He was friends and corresponded with renowned intellectuals and artists, including Ignazio Silone, Nicolo Chiaromonte, Mieczysław Grydzewski, Jerzy Giedroyc, and Sławomir Mrożek. He received numerous prizes in recognition of his literary achievements including the prize of the Paris-based "Kultura" (1958), the New York-based A. Jurzykowski Foundation , the H. Naglerowa prize of the Union of Polish Writers Abroad (1966), and the Geneva-based Kościelski Foundation prize (1967). From 1974, he was a member, alongside Józef Czapski and Jerzy Giedroyc, a member of the editorial board of the Paris-based quarterly of Russian emigres, "Kontinent". His essays and prose pieces were published from 1978 in periodicals that were printed in Poland outside the reach of state censorship, including in "Kultura (Wybór)" (1978-88), which featured reprints from the Paris-based journal, and in "Kurs" (1983-84, 1986, and 1988). Following the formation of the Polish League for Independence, he served between 1976 and 1980 as one of its representatives in the West. In 1980, he became a member of the committee of the Polcul Fundation (Foundation for Independent Polish Literature and Sceince), which was formed in Sydney, Australia. The same year, he was awarded the M. Grydzewski prize by the "Wiadomości" periodical. In 1986, he received the prize of the French PEN Club, while in 1990 he was the winnter of the Polish PEN Club's J. Parandowski prize. He joined the Polish Writers' Association (SPP). He joined the college of the Warsaw-based literary weekly "Tygodnik Literacki" in 1990. The same year, he became a member of the Porozumienie ponad Podziałami (Unity over Divisions) association. During a visit to Poland in 1991, he was awarded an honorary doctorate by the Adam Mickiewicz University (UAM) in Poznań, In 1994, he was made an honorary member of the Adam Mickiewicz Literary Society in Warsaw. The same year, he received the Italian Premio Viareggio Internazionale and the University of Wroclaw gold medal. His collaboration with the Paris-based "Kultura" ended in 1996 (nos 1/2). He started contributing to the Polish daily "Rzeczpospolita", where he continued his Dziennik pisany nocą (Diary written at Night) likewise in the newspaper's supplement "Plus Minus". He was awarded an honorary doctorate by the Maria Curie-Skłodowska University (UMCS) in Lublin in 1997 and from the Jagiellonian University (UJ) in 2000. He was awarded a diploma from the Polish Ministry of Foreign Affairs and the prize of the Minister of Culture in 1998 in recognition of his outstanding achievements in promoting Polish culture around the world. He received the Order of the White Eagle in 1998. He died on 4 July 2000 in Naples; he is buried at the city's Poggioreale cemetery. He had a son, the photographer Andrea Benedetto, (b. 1955), and a daugther, the historian Marta (b. 1957). He was awarded the prize of the city of Naples posthumously in 2003. His wife and daughter took responsibility for his papers and archive, with the latter digitized and catalogued by the National Library in Warsaw. The Polish parliament, the Sejm, made 2019 the Year of Herling-Grudziński, with a festival of his works celebrated in Naples the same year.

Twórczość

1. Żywi i umarli. Szkice literackie. Przedmowa: J. Czapski. Rzym: Oddział Kultury i Prasy 2. Korpusu 1945, 79 s. Biblioteka Orła Białego. Wyd. nast.: [Toruń]: to [Toruńska Oficyna]* 1987; Lublin: Wydawnictwo FIS [1991]. Przedruk poz. ↑ (t. 3).

Zawartość

I: List Cypriana Kamila Norwida do Emigracji Polskiej; Wspomnienia o Karolu Ludwiku Konińskim; Karol Irzykowski; Słowo o przyjacielu [dot. L. Frydego]. – II: Powrót Cezarego Baryki [dot. W. Broniewskiego]; Nasz powrót z ZSRR [dot.: J. Czapski: Wspomnienia starobielskie]; Opowieść o wodzu-tułaczu [dot.: W. Berent: Nurt]. – III: Sztuka podróżowania; Wywiad imaginacyjny z bohaterem „Tajfuna” [J. Conrada]; O książce.

2. Miasto zmęczenia. [Esej]. „Orzeł Biały” 1946 nr 1 s. 3. Wyd. łącznie z przekł. francuskim pt. Miasto zmęczenia = La ville de la lassitude. Przygotowanie do druku: A. Peciak. [Tłum.] V. Patte. Kraków: Instytut Książki; Warszawa: Dział Wydawnictw Instytutu Książki 2019, 21 + 22 s.

Wydane w kierunku przeciwstawnym w języku polskim i francuskim.

Przekłady

francuski

La ville de la lassitude. [Przeł.] V. Patte. W: G. Herling-Grudziński: Miasto zmęczenia = La ville de la lassitude. Przygotowanie do druku A. Peciak. [Przeł.] V. Patte. Kraków: Instytut Książki; Warszawa 2019 [tekst w języku polskim i francuskim].

3. Inny świat. [Wspomnienia z pobytu w więzieniach i obozach w ZSRR]. Powst. 1949-1950. Wyd. z przedmową B. Russella. Londyn: Gryf 1953, 234 s. Wyd. nast.: wyd. 3 [!] z podtytułem: Zapiski sowieckie. Paryż: Instytut Literacki 1965. Biblioteka „Kultury”, t. 111, tamże: 1972, 1979; Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1980, wyd. 2 krajowe tamże 1980*; [Łódź]: Łódzkie Wydawnictwo Historyczne* 1981; Paryż: Instytut Literacki 1982, tamże [1984]; wyd. cz. I-II. Kraków: Libertas* 1984; Paryż: Instytut Literacki 1985; Warszawa: Wydawnictwo CDN 1986*; Warszawa: Wydawnictwo Klubów Myśli Robotniczej BAZA* 1986; Lublin: Wydawnictwo Niezależne BIN* 1987; Warszawa: Akces* 1987; Warszawa: Antyk* 1987; Warszawa: Czytelnik 1989, tamże wyd. 2 1990, wyd. 3 1991, wyd. 4 1992, wyd. 5 1993; z podtytułem: Zapiski sowieckie. Posłowie i nota o autorze: Z. Kudelski. Wyd. 2 [właśc. 24] Warszawa: Czytelnik 1995, tamże: 1996, 1997,1998, wyd. 11 1998, wyd. 12 1999, wyd. 13 2000, [wyd. 14] 2000; Kraków: Wydawnictwo Literackie 2000, 354 s. *Lekcja Literatury z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim i Włodzimierzem Boleckim; wyd. 13 [!] Warszawa: Czytelnik 2000; Warszawa: Porozumienie Wydawców „Czytelnik” 2000; wyd. 2 Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002. Lekcja Literatury z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim i Włodzimierzem Boleckim*, toż wyd. nast. tamże: 2003; 2005, 2006, 2007, 2008, 2009; Warszawa: Polityka Spółdzielnia Pracy [2009]. Biblioteka „Polityki”. Polska Literatura Współczesna; Kraków: Wydawnictwo Literackie w serii *Lekcja Literatury z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim i Włodzimierzem Boleckim*: 2010, 2011, 2012, 2015, 2016; Kraków: Wydawnictwo Literackie; Ringier Axel Sringer Wydawca 2017. ABC Klasyka Polska. Lektury, 29; Kraków: Wydawnictwo Literackie w serii Lekcja Literatury z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim i Włodzimierzem Boleckim 2018, 2019, 2021, 2022. Przedruk zob. poz. ↑([Seria 1] T. 1), poz. ↑ (T. 4).

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta M. Neinert. Kraków : Wydawnictwo Literackie 2019 , 1 płyta audio (CD).

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków : Wydawnictwo Literackie 2019 , plik w formacie EPUB, MOBI.

Pierwotny tytuł: Martwi za życia.

Nagrody

Nagroda Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Londynie w 1951 oraz nagroda francuskiego PEN Clubu w 1986.

Przekłady

angielski

A world apart. [Przeł. z rękopisu A. Ciołkosz] J. Marek. [Wstęp:] B. Russell. London: Heinemann 1951, 262 s., wyd. nast.: New York 1951; Melbourne 1951; London 1986; New York 1952, tamże 1986; Oxford 1987; New York; London 1996, London 2005, tamże 2007; wyd. jako dokument elektroniczny 1996 w formacie Kindle; [United States] 2013, tamże wyd. jako dokument elektroniczny: made available through hoopla, 2013.

arabski

al-Aḥyāʼ al-amwāt. [Przeł.] I.K. Bīrīs. New York [1951].

białoruski

Inšy s'vet. [Przeł.] S. Kurs. Mìnsk 2006.

bułgarski

Drug svjat. [Przeł.] D. Nedjalkov. Sofiâ 2001.

chiński

Huang ru ge shi. [Przeł.] R. Kang. Xianggang 1953.

czeski

Jiny svět. [Przeł.] H. Stachová. Praha 1994, wyd. nast. Příbram 2022.

estoński

Teine maailm. Sovetivangi märkmeid. [Przeł.] H. Lindepuu. Halliste 2019.

francuski

Un monde á part. [Przeł.z angielskiego] W. Desmond. [Paris 1985], wyd. 2 tamże 1995.

hiszpański

Un mundo aparte. [Przeł.] A. Bray. Buenos Aires 1953.

Un mundo aparte. [Przeł.] J.M. López. Madrid [2000].

Un mundo aparte. [Przeł.:] A. Orzeszek, F.J. Villaverde González. Barcelona 2012.

japoński

Shi no shūyōjo. [Przeł.] J. Hanazaki. Tōkyō 1951.

niderlandzki

Een wereld apart. [Przeł.l J. Vogelaar. Amsterdam 2005.

niemiecki

Welt ohne Erbarmen. [Przeł. z angielskiego] H. Wille. [Köln] 1953, wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1953. [Przeł. z angielskiego] H. Wille [przy współpracy N. Kozłowskiej]. München, Wien 2000, wyd. nast. München 2004.

rosyjski

Inoj mir. [Przeł.] N. Gorbanevska. London 1989, wyd. nast. Moskva 1991, Sankt Peterburg 2011.

słoweński

Drug svet. [Przeł.] J. Unuk. Ljubljana 2013.

szwedzki

En värld för sig. [Przeł. z angielskiego] N. Jacobsson. Stockholm 1952.

ukraiński

Ìnšij svìt. Sovêts'kì zapiski. [Przeł.] O. Gerasim. Kiïv 2010.

węgierski

Más világ. [Przeł.] L. Pálfalvi. Budapest 2004.

włoski

Un mondo a parte. [Przeł.:] G. Magi [L. Maresca, L. Croce]. Bari 1958, wyd. 2 Milano 1965, wyd. nast. Milano 1994, 2003, 2007, 2017, 2018.

Adaptacje

teatralne

Wspomnienia z domu umarłych. Scenariusz: Sz. Wroński. Reżyseria: J. Opryński. Wystawienie: Lublin, Teatr Provisorium 1988 . Wystawienie inne: Tarnów, Teatr im. L. Solskiego 2015.

Inny świat. Reżyseria: T. Piasecki. Wystawienie: Kraków, Teatr Dialog 2009 [na podstawie także: Rozmowy w Dragonei [poz.↑ ].

See Studies

4. Podróż do Burmy. „Wiadomości”, Londyn 1952 nr 50, 1953 nr 3, 7, 10, 14/15, 17, 20. Wyd. osobne z podtytułem: Dziennik. Londyn: Puls 1983, 69 s. Wyd. nast.: Warszawa: Solidarna Studencka Oficyna Liberałów i Dysydentów* 1985; [wyd. 3] Toruń: to* [1986]; [b.m.w.* ok. 1988]; Układ książki i posłowie: W. Bolecki. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 159 s.

See Studies

5. La sconfitta e la ribellione del cortigiano; La convalescenza. [Eseje]. Roma: Associazione Italiana per la Libertà della Cultura 1957, 31 s. Testimonianze, 32.

La sconfitta e la ribelione del cortigano – tekst wygłoszony w Rzymie podczas obrad włoskiego oddziału Kongresu Wolności Kultury w kwietniu 1957 na temat sytuacji i odpowiedzialności współczesnych intelektualistów.

Wersja polska szkicu La sconfitta e la ribelione del cortigano pt. Klęska i bunt dworzanina . „Wiadomości” 1957 nr 27. Przedruk zob. poz. ↑.

6. Da Gorki a Pasternak. Considerazioni sulla letteratura sovietica. [Szkice literackie]. Roma: Opera Nuova 1958, 96 s.

Zawartość

Le sette morti di Massimo Gorki ; La tortura della speranza ; La calma olimpica ; La macchina infernale ; La vittoria di Boris Pasternak.

Wersja polska szkicu La vittoria di Boris Pasternak: Zwycięstwo Borysa Pasternaka. „Kultura”, Paryż 1958 nr 1-2, przedruk zob. poz. ↑, ↑.

7. Dziennik 1957-1958. Oprac.: W. Bolecki, M. Herling. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2018, 358 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków : Wydawnictwo Literackie 2018 , plik w formacie EPUB, MOBI.

Zawiera również wspomnienia żony pisarza, Lidii Croce oraz jego córki, Marty Herling.

See Studies

8. Skrzydła ołtarza. [Opowiadania]. Paryż: Instytut Literacki 1960, 116 s. Biblioteka „Kultury”, t. 51. Wyd. nast.: [Cz. 1-2]. Warszawa: Enklawa* [1981 ], 29 + 72 s.; Wrocław: Oficyna Wydawnicza Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”* 1981, Toruń: to * [1986]; Kraków: Wydawnictwo Literackie 2001; wyd. w oprac. W. Boleckiego w serii Lekcja Literatury z Włodzimierzem Boleckim*, tamże: 2001, 2004, 2007. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 5-6), ↑ (t. 1), ↑ (t. 2), (t. 5), poz.↑ (t. 5).

Zawartość

Wieża; Pietà dell` Isola.

Przekłady

angielski

The island. Three tales. [Przeł.] R. Strom. Cleveland; New York 1967 [tu także: The tower , nadto przekład opowiadania Drugie Przyjście: The second coming ], wyd. nast.: London 1990, 1992; New York 1993, 1994.

niemiecki

Der Turm; Die Insel. [Przeł.] M. Reifenberg. Köln 1966.

Die Insel. [Przeł.] M. Reinfenberg. München, Wien 1994; München 2004.

włoski

Pale di altare. [Przeł.:] P. F. Poli, D. Staffa. Milano 1960.

opowiadania Wieża. W: G. Herling-Grudziński: Due racconti. La torre; Il miracolo. [Przeł.:] D. Staffa, P. Statuti. Milano 1990.

L'isola. [Przeł.] D. Tozzetti. Milano 1994, wyd. nast. w: L'isola. Seguito da La mia isola, conversazione con Wlodzimierz Bolecki. Napoli 2003.

See Studies

9. Drugie Przyjście oraz inne opowiadania i szkice. Paryż: Instytut Literacki 1963, 251 s. Biblioteka Kultury, 93. Wyd. nast. Warszawa: Enklawa* [1981 ], druk fragm. pt. Eseje. Toruń: to* [1986]. Częściowy przedruk zob. poz. ↑ (t. 5).

Nagrody

Nagroda Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku w 1965.

Zawartość

Godzina cieni: Zamiast wstępu. – I: Willa Tritone; Książę Niezłomny. – II: Drugie Przyjście; Most. – III: Pan Samuel Pepys; W oczach Conrada; Sąd Ostateczny; Cierpienia młodego outsidera; Izaak Babel; Demon naszych czasów. – IV: Siedem śmierci Maksyma Gorkiego; Jegor i Iwan Denisowicz.

Przekłady

angielski

opowiadania Drugie Przyjście: The second coming. A medieval tale w: The Island. Three tales. [Przeł.] R. Strom. Cleveland; New York 1967, wyd. nast.: London 1990, London 1992; New York 1993, New York 1994.

eseju W oczach Conrada: Under Conrad's Eyes. W: „Kultura” essays. [Oprac.] L. Tyrmand. New York 1970.

See Studies

10. Upiory rewolucji. [Szkice literackie]. Paryż: Instytut Literacki 1969, 172 s. Wyd. nast.: Warszawa: Enklawa* [1981]; Warszawa: Głos* 1981; Toruń: to* 1987; w oprac. Z. Kudelskiego. Lublin: Wydawnictwo FIS 1992, 343 s.; [wyd. 4] Zebrał i oprac. Z. Kudelski. Przygotowali do druku: H. Kosienkowska, A. Peciak. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie 1999, 394 s. Częściowy przedruk poz. ↑.

Zawartość

Upiory rewolucji [dot. zbioru tekstów pisarzy i myślicieli rosyjskich „Iz głubiny – De profundis” z 1918 na temat rewolucji]; Dwie glossy o Dostojewskim; Wieczny więzień [dot. R. Iwanowa]; Uczeń Balzaca [dot. W. Dudincewa]; Wielka książka [dot.: B. Pasternak: Doktor Żiwago]; Listy Pasternaka; Piekło donosu [dot. F. Sołoguba]; Kafka w Rosji; Kafka wraca do Pragi [dot. sesji poświęconej twórczości F. Kafki zorganizowanej w Pradze w 1963]; Wyrok; Po wyroku [dot. A. Siniawskiego i J. Daniela]; Literatura i rewolucja; Erenburg. – W wydaniu z 1992 dodano: Od autora. – Cz. 1: Trocki o literaturze; Wilczy wiek [dot. O. Mandelsztama]; Człekopies czyli sukinsynologia [dot. M. Bułhakowa]; Ziemia Obiecana [dot. A. Płatonowa]; Realizm rosyjski [dot.: A. Sołżenicyn: Krąg pierwszy]; Godzina prawdy [dot.: A. Sołżenicyn: Oddział chorych na raka]; Słowo sprawiedliwe i śmiałe [dot. wystąpienia G. Swirskiego przeciw cenzurze w Moskwie w 1968]; Nie skończona rewolucja; Dziedzictwo terroru; Wolny niewolnik [dot.: A. Marczenko: Moje świadectwo]. – Cz. 2: Siedem śmierci Maksyma Gorkiego [poz. ↑, poz. ↑]; Roztopy; Zwycięstwo Borysa Pasternaka [por. poz. ↑]; Przedmowa [dot.: A. Terc: Sąd idzie...]; Załącznik [dot.: A. Terc: Opowieści fantastyczne]; Przedmowa [dot. T. Dery: Niki]; Lekcja Czechowa; Izaak Babel; Pejzaż z figurami [dot. R. Poggioli: The Poets of Russia]; Jegor i Iwan Denisowicz [poz.↑ ]; Sieriebriakowa, Głazow i inni; Księga krzywd; Głosy z Rosji podziemnej [dot.: A. Terc: Lubimow, N. Arżak: Ręce]; Suche oko [dot. A. Achmatowej]; Nieposkromiony umysł [dot. A. Weissberga]; Partyjna droga przez mękę; Arcywięzień systemu [dot. S. Allilujewa: Dwadzieścia listów do przyjaciela]; Nowa kasta [dot.: L. Mnaczko: Smak władzy]. Dialog o Sołżenicynie. (Nicola Chiaromonte – Gustaw Herling-Grudziński); Requiem prozą. Doświadczenia syberyjskie [dot. A. Amalrika]; Lenin – Stalin. Okręt i skała [dot. J. Berger: Shipwreck of a Generation]; Dwugłos o sumieniu Raskolnikowa. (Witold Gombrowicz, Gustaw Herling-Grudziński); Wszystko; Diagnoza raka [dot. M. Heller: Świat obozów koncentracyjnych a literatura sowiecka]. Z „Archipelagu” na „Kontynent” . (Rozmowa z Władimirem E. Maksimowem); Spotkanie z Niekrasowem ; „Kontynent”. Bilans i perspektywy . (Rozmowa z Władimirem Maksimowem, Wiktorem Niekrasowem i Natalią Gorbaniewską); Edukacja kołymska [dot.: J. Ginzburg: Stroma droga]; Paskudna historia. – Z. Kudelski: Posłowie.

Przekłady

włoski

Gli spettri della rivoluzione e altri saggi. [Przeł.:] M. Merling, V. Verdiani. Firenze [1994].

See Studies

11. Dziennik pisany nocą [...]. „Kultura”, Paryż 1971-1996, „Rzeczpospolita ” 1996-2000. Wyd. osobne [cz. 1-4] Paryż: Instytut Literacki 1973, 1980, 1984, 1989, [cz. 5-7] Warszawa: Czytelnik 1993-2000. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1), poz. ↑ ([Seria 1] t. 3-7, 10, [seria 2] t. 11, ↑ (t. 7-9), ↑ (t. 2), ↑ (t. 3).

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta: M. Prałat. Warszawa : Polski Związek Niewidomych. Zakład Wydawnictw i Nagrań [1991 ], 11 kaset.

Przekłady

angielski

wyboru z cz. [1-5:]: Volcano and miracle. [Przeł.] R. Strom. New York 1996, wyd. nast. New York; Londyn1997.

chorwacki

wyboru: Dnevnik pisan noću. 1970–2000 . [Wybór i przekład:] A. Cvitanović. Zagreb 2020.

czeski

Deník psany v noci. 1989-1992. [Przeł.:] F. Stachová, M. Svehlík. Praha 1995.

wyboru z cz. [1-7:]: Stránky z Deníku psaného v noci. [Przeł.] H. Stachova. Praha 2005.

francuski

Journal écrit la nuit. [Przeł. T. Dzieduszycka] T. Douchy. Paris 1989.

Les perles de Vermeer. Journal écrit la nuit 1986-1992. [Przeł. T. Dzieduszycka] T. Douchy. [Paris] 1999.

niemiecki

Tagebuch bei Nacht geschrieben. [Przeł.] N. Kozlowski. München, Wien 2000.

rosyjski

wyboru: Neapolitanckaâ letopisˊ = Kroniki neapolitańskie . [Wybór:] M. Vilˊk. [Przekł.] I. Adelˊgejm. Sankt-Peterburg 2017.

serbski

wyboru: Dnevnik pisan noću. 1969-2000 . [Wybór i przekład:] B. Rajčić. Beograd 2010.

włoski

wyboru z całości: Diario scritto di notte. [Wybór i oprac.:]. F. Cataluccio, G. Herling-Grudziński. [Przeł.] D. Tozzetti. Milano 1992.

szkicu Perły Vermeera: Le perle di Vermeer. [Przeł.:] L. Mincer Quercioli, P. Di Nepi. Roma 1997.

wyboru: Pagine sull'Umbria. Dal Diario scritto di notte di Gustaw Herling. [Przeł.] M. Herling. Folingo 2013.

[1]. Dziennik pisany nocą. 1971-1972. 1973, 191 s. Wyd. nast.: [Kraków 1983]*; Warszawa: Res Publica 1990; [wyd. 4] Wstęp: K. Pomian. Warszawa: Czytelnik 1995.

Nagrody

Nagroda Radia Wolna Europa dla najlepszej publikacji emigracyjnej 1973 r.

[2]. Dziennik pisany nocą. 1973-1979. 1980, 366 s. Biblioteka „Kultury”, t. 318. Wyd. nast.: Cz. 1-2. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1983; [wyd. 3] Posłowie, nota o autorze: Z. Kudelski. Warszawa: Czytelnik 1995.

Zawartość

Zawiera m.in. opowiadania: Gasnący Antychryst; Praga Kafki.

Wyd. osobne fragmentów: [...] 1973-1975. Warszawa: Niezależna Spółdzielnia Wydawnicza 1* [1981]; [Toruń]: to* 1987; poszczególne lata wyd. w oddzielnych tomach: [...] 1976; [...] 1977; [...] 1978; [...] 1979. [Kraków 1983]*; 1976-1977. Warszawa: Oficyna Wydawnicza PS* [1984]; Warszawa: Res Publica 1990.

[3]. Dziennik pisany nocą. 1980-1983. 1984, 350 s. Wyd. nast.: Warszawa: Res Publica 1990, [wyd. 3] tamże 1996.

Zawartość

Zawiera m.in. opowiadania: Gruzy; Piętno. Ostatnie opowiadanie kołymskie; Ugolone z Todi; Cud, – oraz eseje: Intryga i miłość; Wenecja ocalona ; Srebrna kulka.

Przekłady

włoski

opowiadania Cud : Il miracolo. W: Due racconti. La torre, Il miracolo. [Przeł.:] D. Staffa, P. Statuti. Milano 1990.

Wyd. osobne fragmentów: (13. XII. 1981 – 5. III. 1982). Warszawa: „Errata”* 1982; pt. Pamiętnik pisany nocą (13 XII 1981-5 III 1982 ). Lublin: Aut'82* 1983; Cz. 1-2. 1980-1982; 1983-1984. Warszawa: CDN* 1986-1987.

[4]. Dziennik pisany nocą. (1984-1988). 1989, 393 s.

Zawartość

Zawiera m.in. opowiadania: Książę Mediolanu; Święty Smok; Pierścień; Pożar w Kaplicy Sykstyńskiej A. D. 1998; Oko Opatrzności; Parma; Kamień filozoficzny.

Wyd. osobne fragmentów: [...] 1984. [Gdynia]: Petit* [19]86. Wyd. nast.: Kraków: Logos 1989; [T. 1-2]. [Warszawa:] Plejada [1990].

[5]. Dziennik pisany nocą. 1989-1992. 1993 , 384 s. [Wyd. 2] 1997.

Zawartość

Zawiera m.in.: Krótka spowiedź egzorcysty [poz. ↑]; Siena i okolice [poz. ↑]; Dżuma w Neapolu [poz. ↑]; Caravaggio. Światło i cień [poz. ↑] ; Kieł Barabasza [poz. ↑]; Rembrandt w miniaturze; Monolog o martwej mniszce [poz. ↑]; Podróż do Polski, 8-31 maja 1991; Perły Vermeera; Cmentarz Południa; Nicola: profil włoskiego przyjaciela; Ribera — Hiszpańczyk Partenopejski; O wygnaniu.

[6]. Dziennik pisany nocą. 1993-1996. (Pisma zebrane. T. 10). 1998, 769 s.

[7]. Dziennik pisany nocą. 1997-1999. (Pisma zebrane. T. 11). 2000, 398 s.

Wyd. w wyborze: Pisma wybrane. T. 2. Wyboru dokonał H. Chłystowski. Warszawa: Czytelnik 2001, 535 s.

See Studies

12. Świadectwo Smrkovskiego. Oprac.: G. Herling-Grudziński. „Zeszyty Historyczne”, Paryż 1975 z. 32 s. 3-20. Wyd. osobne Wrocław: Wydawnictwo Międzyzakładowego Komitetu Związkowego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” 1981, 10 s. Wyd. nast.: [wyd. 2] Poznań: [b.w.*] 1981; Praska wiosna 1968. Poznań: Text [1981], 31 s.; pt. Praska wiosna. Świadectwo Smrkovskiego w opracowaniu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Wałbrzych: Oddział Wojewódzki Zarządu Regionu „Dolny Śląsk” NSZZ „Solidarność” 1981, 27 s.

Opracowanie na podstawie: Le memorie di Smrkovsky dettate prima di norire. „Giorni-Vie Nuove”, [Włochy] 1975 nr z. I, II.

13. Książę niezłomny i inne opowiadania. Wybór autora. Kraków: KOS [Krakowska Oficyna Studentów]* 1981, 84 s. Wyd. pt. [Cztery] 4 opowiadania. [Toruń:] to* [Toruńska Oficyna] [1987].

Zawartość

Zawiera z tomu poz. ↑: Książę Niezłomny; Drugie Przyjście; Most, – nadto: Gruzy .

14. Piętno. Ostatnie opowiadanie kołymskie. „Kultura”, Paryż 1982 nr 6 s. 37-41. Przedruk jako posłowie w: W. Szałamow: Lewy brzeg. Przeł. J. Baczyński. Gdańsk: Atext 1991; W. Szałamow: Pierwsza śmierć. Przeł. J. Baczyński. Gdańsk: Atext 1991; W. Szałamow: Artysta łopaty. Przeł. J. Baczyński. Gdańsk: Atext 1991. Wyd. osobne łącznie z przekł. rosyjskim pt. Piętno. Ostatnie opowiadanie kołymskie; Zapamiętane, opowiedziane. Rozmowa o Szałamowie = Klejmo. Poslednij kolymskij rasskaz; Zapomneno, rasskazano. Beseda o Šalamove. Przygotowanie do druku A. Peciak. Tłum. z języka włoskiego J. Ugniewska. Tłum. na język rosyjski: S. Makarcew, I. Biełow. Kraków; Warszawa: Instytut Książki 2019, 63 + 68 s.

Współwydane z wersją rosyjską w kierunku przeciwnym.

Przekłady

rosyjski

Klejmo. Poslednij kolymskij rasskaz; Zapomnieno, rasskazano. Beseda o Šalamove. [Przeł.:] J. Makarcew, I. Biełow. Kraków; Warszawa 2019.

15. Eurokomunizm. Dwa głosy. [Współautor:] A. Michnik. Warszawa: Stop* 1985, 19 s.

Zawartość

Gramsci i Togliatti; Dwugłos o Eurokomunizmie. [Współautor:] A. Michnik.

16. Wieża i inne opowiadania. Wyboru dokonał i posłowiem opatrzył Z. Kudelski. Poznań: W Drodze 1988, 236 s.

Zawartość

Zawiera utwory z poz. ↑, ↑ oraz z poz. ↑: Gasnący Antychryst; Ugolone z Todi; Cud; Święty Smok .

See Studies

17. Caravaggio. Światło i cień. [Esej]. „Kultura”, Paryż 1990 nr 6 s. 117-123. Wyd. łącznie z przekładem włoskim: Caravaggio. Światło i cień = Caravaggio. Luce e ombra. [Przeł.:] L. Quercioli Mincer, P. Di Nepi. Kraków: Instytut Książki; Warszawa: Dział Wydawnictw Instytutu Książki 2019, 17 s. Przedruk zob. poz. ↑ [t. 5], ↑ (t. 5-6), ↑ (t. 10).

Przekłady

Caravaggio. Luce e ombra. [Przeł.] L. Quercioli Mincer. W: Le perle di Vermeer. Roma 1997. Wyd. łącznie z tekstem polskim: Caravaggio. Światło i cień = Caravaggio. Luce e ombra. [Przeł.:] L. Quercioli Mincer, P. Di Nepi. Kraków; Warszawa 2019.

18. Opowiadania zebrane. Oprac. i posłowie: Z. Kudelski. Poznań: W Drodze 1990, 317 s. Wyd. 2 poszerzone tamże 1991 . Przedruk zob.poz.↑ , poz. ↑(t. 5-6).

Zawartość

I. Skrzydła ołtarza [poz. ↑]: Wieża; Pieta dell'Isola. – II: z poz. ↑ : Książę Niezłomny; Drugie Przyjście; Most; – III: z poz. ↑ [2, 3]: Gasnący Antychryst; Praga Kafki; Gruzy; Piętno; Ugolone z Todi; Cud; – nadto: Labirynt Casanovy. – IV: z poz. ↑ [4, 5]: Książę Mediolanu; Święty Smok; Pierścień; Pożar w Kaplicy Sykstyńskiej A.D. 1998; Oko Opatrzności; Kamień filozoficzny; Krótka spowiedź egzorcysty; Parma – Wyd. 2 zawiera ponadto: Dżuma w Neapolu; Kieł Barabasza; Monolog o martwej mniszce. .

Przekłady

francuski

opowiadania Dżuma w Neapolu . Relacja o stanie wyjątkowym: La peste à Naples . Relation d'un État d'exception. [Przeł.] T. Douchy [T. Dzieduszycka]. Paris 2022.

See Studies

19. Dwa opowiadania. Ilustracje: J. Lebenstein. Lublin: Wydawnictwo FIS 1991, 49 s.

Zawartość

Wieża [poz. ↑]; Cud [poz. ↑].

Przekłady

włoski

Due racconti. La torre; Il miracolo. [Przeł.:] D. Staffa, P. Statuti. Milano 1990.

20. Godzina cieni. Eseje. [Posłowie:] Z. Kudelski. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 1991, 386 s. Wyd. 2 w wyborze i oprac. Z. Kudelskiego tamże 1996 s. Przedruk zob. poz. ↑, poz. ↑ (t. 3).

Zawartość

Godzina cieni. Zamiast wstępu. – I: Willa Tritone. Interludium wojenne we Włoszech [poz. ↑]; Dwie świętości [oraz Załącznik]; Pan Samuel Pepys [poz. ↑]; W oczach Conrada [poz. ↑]; Dwie glossy o Dostojewskim [poz. ↑]; Dwugłos o sumieniu Raskolnikowa. Witold Gombrowicz, Gustaw Herling-Grudziński; Sąd Ostateczny. Camus i Kafka [poz. ↑]; Cierpienia młodego outsidera [poz. ↑]; Wiek rewolucji; Demon Naszych Czasów [poz. ↑]; Intryga i Miłość [poz. 91; Wenecja ocalona [poz.↑ (t. 3)] Srebrna kulka [poz. ↑]; Il Gattopardo; Siena i okolice. – II. Upiory rewolucji [poz. ↑]; Wieczny więzień [poz. ↑]; Siedem śmierci Maksyma Gorkiego [poz.↑ ]; Izaak Babel [poz. ↑]; Zwycięstwo Borysa Pasternaka [por. poz. ↑]; Wielka książka [poz. ↑]; Listy Pasternaka [poz. ↑]; Kafka w Rosji [poz. ↑]; Kafka wraca do Pragi [poz. ↑]; Wilczy wiek; Człekopies czyli sukinsynologia; Ziemia Obiecana; Jegor i Iwan Denisowicz [poz. ↑]; Realizm rosyjski ; Godzina prawdy ; Dialog o Sołżenicynie . Nicola Chiaromonte, Gustaw Herling-Grudziński; Załącznik ; Ostatni rozdział . Zamiast posłowia.

Przekłady

czeski

Hodina stíṅu. [Przeł.] H. Stachová. Praha 1999.

See Studies

21. Wyjścia z milczenia. Szkice. Zebrał, oprac. i posłowiem opatrzył Z. Kudelski. Warszawa: Biblioteka „Więzi” 1993, 411 s. Przedruk zob. poz. ↑ [Seria 1] T. 9, poz. ↑ (t. 3).

Zawartość

Odwaga cywilna; Dokument literacki [dot. M. Wańkowicz: Dzieje rodziny Korzeniewskich]; Z perspektywy dziesięciolecia [przedmowa do: K. Wierzyński: Wolność tragiczna]; Nota o Brzozowskim [przedmowa do: S. Brzozowski: Filozofia romantyzmu polskiego]; Na krawędzi człowieczeństwa [dot.: H. Naglerowa: Ludzie sponiewierani]; „Księgi Narodu i Pielgrzymstwa Polskiego” na nowej emigracji[przedmowa do wyd.: Rzym 1946]; K[onstanty] I[ldefons] G[ałczyński] — poeta inteligenckich bezdroży [dot.: K.I. Gałczyński: Wiersze. Rzym 1946]; Genealogia teraźniejszości polskiej [dot.: J. Chałasiński: Społeczna genealogia inteligencji polskiej]; Wojna w oczach pisarzy [przedmowa do antologii: W oczach pisarzy. Rzym 1945]; Proza czasu wojny [dot. twórczości S. Piętaka, J. Putramenta, W. Żukrowskiego]; Trąba jerychońska [dot.: T. Breza: Mury Jerycha]; „Medaliony” Nałkowskiej; „Bój napowietrzny” [dot. Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie]; Zabawa w „drewnianego konia” [dot.: K. Brandys: Drewniany koń]; Studium kliniczne Kisielewskiego [dot.: S. Kisielewski: Sprzysiężenie]; Bezdroża powieści [dot.: J. Putrament: Rzeczywistość]; Dwa opowiadania Iwaszkiewicza [dot.: Stara cegielnia; Młyn nad Lutynią]; Poezja Leśmiana [dot.: Łąka; Traktat o poezji]; Portret Kanta [dot.: B. Miciński: Portret Kanta i trzy essaye o wojnie]; Ściana płaczu [dot.: J. Broszkiewicz: Oczekiwanie]; Realizm kierowany [dot: J. Andrzejewski: Popiół i diament]; U kresu nocy [dot. literatury obozowej, m.in. T. Borowski: Pożegnanie z Marią]; Nekrofiliacje sanacyjne [dot.: Z. Nałkowska: Węzły życia]; Uczeń czarnoksięski [dot.: J. Tuwim: Kwiaty polskie]; Żeromski i Hitler. Nieznany epizod z życia pisarza; Kronika getta [dot.: J. Hersey: The Wall]; Murti-Bing [dot. Cz. Miłosza]; Literatura wolna i upaństwowiona [dot.: M. Kukiel: Książę Adam]; Przedmowa. (Wacław Zagórski: „Wicher wolności”); Przysięga na świecie [dot. londyńskich „Wiadomości”]; Ciemności i pętla [dot.: J. Andrzejewski: Ciemności kryją ziemię; M. Hłasko: Pętla]; Nareszcie poeta dot. [M. Białoszewski: Obroty rzeczy]; Klęska i bunt dworzanina [por. poz. ↑]; Spowiedź dziecięcia stalinizmu [dot. K. Brandys: Matka Królów]; Czysta czerń [dot. A. Wat: Wiersze]; Komentarz tłumacza. (Jurij Ławrynienko: Literatura sytuacji pogranicznych); Zagadnienia językowe literatury emigracyjnej; Wyjścia z milczenia [dot. P. Hostowiec (J. Stempowski): Eseje dla Kassandry]; Kronikarz piekła [dot.: L. Landau: Kronika lat wojny i okupacji]; Barbarzyńca w ogrodzie Zbigniewa Herberta; Memoriał Trzydziestu Czterech [podpisany w 1964 przez twórców, dot. cenzury]; Wybór pism Frydego [wyd. Warszawa 1966]; Moja prywatna Ameryka [dot. K. Wierzyńskiego]; Barwy miłości [dot.: W. Żukrowski: Kamienne tablice]; Banda gangsterów [dot. J. Putrament: Małowierni]; Głos nad miastem [dot. [S. Kisielewski] T. Staliński: Widziane z góry]; Przebity światłem [dot. K. Wierzyńskiego; O Witoldzie Gombrowiczu (odpowiedź na ankietę) [londyńskich „Wiadomości” z 1969]]; Dialog o dowódcy (z Józefem Czapskim) [dot. W. Andersa]; Korespondent (Kazimierz Brandys); List do Gustawa Grudzińskiego [K. Brandysa]; G. Herling–Grudziński. Odpowiedź (K. Brandysowi); Socjalista, jakich coraz mniej [dot. A. Ciołkosza]; Szkielet w szafie. (List do Jacka Bierezina) [dot.: R. Bratny: Pamiętnik moich książek; Dwugłos o Iwaszkiewiczu (z Konstantym A. Jeleńskim); Przedmowa (Adam Ciołkosz: Walka o prawdę); Twórcza siła [dot. J. Czapskiego]; Przedmowa (Czesław Bielecki: Z celi do celi); Pisarz czysto prywatny [dot. Z. Hertz: Listy do Czesława Miłosza]; Co to jest „Kultura”?; Społeczeństwo. List do Jerzego Turowicza; Oprzytomnienie [dot. elit politycznych w Polsce w 1992]; Przestałem być pisarzem emigracyjnym [przemówienie wygłoszone 20 V 1991 w Auli Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w czasie nadania G. Herlingowi-Grudzińskiemu tytułu doktora honoris causa].

See Studies

22. Pisma zebrane. [Seria 1] T. 1-10, [Seria 2] T. 11-12. Warszawa: Czytelnik 1994-1998, 2000, 2002 .

Zawartość

[T.] 1. Inny Świat. Zapiski sowieckie. 1994, 330 s. Zob. poz. ↑.

[T.] 2. Skrzydła ołtarza. Opowiadania. 1995, 233 s. Zob. poz. ↑.

T.] 3. Dziennik pisany nocą 1971-1972. 1995, 270 s. Zob. poz. ↑.

[T.] 4. Dziennik pisany nocą 1973-1979. 1995, 481 s. Zob. poz. ↑.

[T.] 5. Dziennik pisany nocą 1980-1983. 1996, 408 s. Zob. poz. ↑.

T.] 6. Dziennik pisany nocą 1984-1988.1996, 513 s. Zob. poz. ↑.

[T.] 7. Dziennik pisany nocą 1989-1992. 1997, 492 s. Zob. poz. ↑.

[T.] 8. Godzina cieni. Eseje. 1997, 521 s. Zob. poz. ↑.

[T.] 9. Wyjścia z milczenia. Szkice. 1997, 510 s. Zob. poz. ↑.

T.] 10. Dziennik pisany nocą 1993-1996. 1998, 769 s. Zob. poz. ↑.

[T.] 11. Dziennik pisany nocą 1997-1999. 2000, 398 s. Zob. poz. ↑.

[T.] 12. Biała noc miłości. Opowiadania. 2002, 418 s. Por.. poz. ↑.

Zawartość

Biała noc miłości [poz. ↑]; Podzwonne dla dzwonnika [poz. ↑], – oraz zapisy z Dziennika pisanego nocą (z lipca 2000).

See Studies

23. Sześć medalionów i Srebrna Szkatułka. [Szkice]. Warszawa: Czytelnik 1994, 118 s. Przedruk zob. poz.↑ (t. 5-6).

Zawartość

Z Dziennika pisanego nocą [poz. ↑ [4, 5]]: Parma; Siena i okolice; Rembrandt w miniaturze; Perły Vermeera; Ribera – Hiszpańczyk Partenopejski, – nadto: Caravaggio. Światło i cień ↑; Srebrna Szkatułka.

See Studies

24. Controluce. [Wywiady; rozm.] T. Marrone. [Posłowie:] S. Romano. Napoli: T. Pironti 1995, 132 s. Wyd. poszerzone: Melito di Napoli: Marotta&Cafiero 2022, 219 s. Le mosche bianche, 8.

Przekład polski: Pod światło. [Przeł.] S. Kasprzysiak. Kraków: Baran i Suszczyński 1998, 118 s.

25. Portret wenecki. Trzy opowiadania. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej 1995, 95 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 6).

Nagrody

Włoskie nagrody literackie Premio Vittorini i Superpremio Vittorini Siracusa w 1996.

Zawartość

Cmentarz Południa [poz. ↑]; Zeszyt Williama Mouldinga, emeryta; Portret wenecki.

Przekłady

francuski

Le portrait vénitien et autres récits . [Przeł.] T. Douchy. Paris 1995.

niemiecki

Das venezianische Porträt. [Przeł.] N. Kozlowski. München, Wien 1996.

serbski

Venecijanski portret. [Wybór i przekł.] B. Rajčić. Vršac 2016.

włoski

Ritratto veneziano. [Przeł.:] M. Martini, D. Tozzetti. Milano 1995.

Adaptacje

telewizyjne

Portret wenecki. Adaptacja i reżyseria: A. Lipiec-Wróblewska. Telewizja Polska 1997.

See Studies

26. Błogosławiona, święta. [Opowiadanie]. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie 1996, 35 s. Współczesne Opowiadania Polskie.

Przekłady

czeski

Blahoslavená, svatá. Wyd. łącznie z przekł. Wędrowiec cmentarny pt. Hřbitovní poutník. [Przeł.] H. Stachová. Praha 2010.

Adaptacje

radiowe

Błogosławiona, święta. Adaptacja i reżyseria: R. Bobrowska. Polskie Radio 1999.

See Studies

27. Don Ildebrando. Opowiadania. Warszawa: Presspublica 1997, 138 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).

Zawartość

Ex Voto ; Suor Strega ; Don Ildebrando ; Szczyt lata. Opowieść rzymska ; Jubileusz, Rok Święty ; Madrygał żałobny .

Przekłady

włoski

Don Ildebrando e altri racconti. [Przeł.] M. Martini. Milano 1999.

See Studies

28. Gorący oddech pustyni. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1997, 300 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1998 , wyd. 3 2000. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 5-6).

Zawartość

Cmentarz Południa. Opowiadanie otwarte [poz. ↑ (t. 5)]; Zeszyt Williama Mouldinga, emeryta [poz. ↑ (t. 6)]; Gorący oddech pustyni; Portret wenecki [poz. ↑ (t. 6)]; Łuk Sprawiedliwości; Głęboki Cień; Błogosławiona, święta [poz.↑]; Martwy Chrystus; Prochy. Upadek domu Lorisów; Hamlet piemoncki; Rosyjski Niedźwiedź. Divertimento narracyjne.

Przekłady

rosyjski

Gorâčee dyhanie pustyni. [Przeł.] I. Adelgejm. Wyd. łączne z przekł. Biała noc miłości [poz. ↑] pt. Gorâčee dyhanie pustyni; Belaâ noč' lûbvi. Moskva 2000.

węgierski

A sivatag forró lehelete. [Przeł.:] K. Körtvélyessy, Z. Mihályi, L. Pálfalvi. Budapest 2004.

Adaptacje

telewizyjne

Gorący oddech pustyni. Adaptacja i reżyseria: R. Rowiński. Telewizja Polska 1999.

See Studies

29. Rozmowy w Dragonei. Rozmowy przeprowadził, opracował i przygotował do druku W. Bolecki. Warszawa: Szpak 1997, 382 s.

26 rozmów poświęconych twórczości prozatorskiej i eseistycznej G. Herlinga-Grudzińskiego, przeprowadzonych w 1995 w miejscowości Dragonea nad Morzem Tyrreńskim, gdzie pisarz spędzał letnie miesiące.

See Studies

30. Widok z wieży. Rozmowy z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. [Rozm.] E. Sawicka. Warszawa: Most 1997, 136 s.

Siedem rozmów z G. Herlingiem-Grudzińskim, uzupełnionych fragmentami korespondencji i kilkoma tekstami z „Rzeczypospolitej”.

31. Cud; Dżuma w Neapolu. [Opowiadania]. Posłowie i dodatek krytyczny: W. Bolecki. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, 131 s. Lekcja Literatury z Włodzimierzem Boleckim. Zob. poz. ↑ [3, 5].

See Studies

32. Biała noc miłości. Opowieść teatralna. Warszawa: Czytelnik 1999, 418 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 6).

Przekłady

chorwacki

Bijela noč ljubavi. Kazališna priča. [Przeł.] M. Martić. Zagreb 2015.

flamandzki

Een wite nacht van liefde. [Przeł.] L. Stembor. Breda 2001.

francuski

Nuits blanches d'amour. [Przeł. T. Dzieduszycka] T. Douchy. [Paris] 2001.

macedoński

Bela nok na lubovta. [Przeł.] L. Tanuševska. Skopje 2006.

rosyjski

Belaja noč' ljubvi. [Przeł.] A. Miheev. Wyd. łączne z przekł. Gorący oddech pustyni [poz. ↑] pt. Gorjačee dychanie pustyni; Belaja noč' ljubvi. Moskva 2000.

serbski

Bela noć ljubavi. [Przeł.] B. Rajčić. Beograd 2004.

słowacki

Biela noc lásky. [Przeł.] J. Hvišč. Bratislava 2001.

See Studies

33. Opowiadania zebrane. Zebrał i opracował Z. Kudelski. [T.] 1-2. Warszawa: Czytelnik 1999, 488 + 496 s.

Zawartość

T. 1: z poz. ↑: Wieża; Pieta dell'Isola, – z poz.↑: Książę Niezłomny; Drugie Przyjście. Opowieść średniowieczna; Most. Z kroniki naszego miasta, – Z kroniki Diego Baldassara , – z poz. ↑ [2-5]: Praga Kafki; Gasnący Antychryst; Gruzy; Piętno. Ostatnie opowiadanie kołymskie; Ugolone z Todi. Nekrolog filozofa; Cud; Książę Mediolanu;Święty Smok; Pierścień; Pożar w kaplicy Sykstyńskiej A.D. 1998; Oko Opatrzności; Parma; Kamień filozoficzny; Krótka spowiedź egzorcysty; Siena i okolice; Dżuma w Neapolu. Relacja o stanie wyjątkowym; Kieł Barabasza; Monolog o martwej mniszce; Cmentarz Południa. Opowiadanie otwarte, – Labirynt Casanovy [poz. ↑], – Srebrna Szkatułka [poz.↑ ]; Zeszyt Williama Mouldinga, emeryta [poz. ↑]. – T. 2: Gorący oddech pustyni [poz.↑]; Portret wenecki [poz.↑], – z poz.↑: Rosyjski Niedźwiedź. Divertimento narracyjne; Łuk Sprawiedliwości; Głęboki Cień, – Błogosławiona, święta [poz.↑], – z poz.↑: Martwy Chrystus; Prochy. Upadek domu Lorisów; Hamlet piemoncki, – z poz. ↑: Ex voto; Suor Strega; Don Ildebrando; Szczyt lata. Opowieść rzymska; Jubileusz, Rok Święty; Madrygał żałobny, – z poz. ↑(t. 2): Sny w pięknym Morodi; Legenda o nawróconym pustelniku; Ofiarowanie. Opowieść biblijna; Zima w zaświatach. Opowieść londyńska; Wariacje na temat Wielkiej Ucieczki; Zielona kopuła. Sycylijska opowieść epistolarna; Schronisko Lunatyczne; Zjawy Saraceńskie.

34. Pięć dialogów. [Współautor:] J. Życiński. Przedmowa: S. Frankiewicz. Warszawa: Biblioteka „Więzi” 1999, VII, 118 s.

Dialogi prowadzone na łamach „Więzi” w 1997-1999.

Zawartość

G. Herling-Grudziński: Etyka katolicka, etyka laicka; J. Życiński: Solidarność człowieka zamiast bruderszaftów z Kainem; G. Herling-Grudziński: Cicha cnota patriotyzmu; J. Życiński: Polskie kolory ciszy; G. Herling-Grudziński: Znamię Kaina; J. Życiński: Kultura życia a granice pragmatyzmu; J. Życiński: Humanizm po totalitaryzmach; G. Herling-Grudziński: Dwie zmory na literę „i”; J. Życiński: Różowa księga komunizmu; G. Herling-Grudziński: Bilans czerwono-czarny.

See Studies

35. Ricordare, raccontare. Conversazione su Salamov. [Współautor:] P. Sinatti. Napoli: L'Ancora 1999, 66 s. La Gomene, 3.

Przekłady

polski

Zapamiętane, opowiedziane. Rozmowa o Szałamowie, komunizmie, Rosji. [Współautor:] P. Sinatti.. Przeł. J. Ugniewska. „Przegląd Polityczny ” 1999 nr 42 s. 54-73. Przedruk w: W. Szałamow: Wiszera. Antypowieść. Przeł. J. Baczyński. Warszawa 2000.

36. Najkrótszy przewodnik po sobie samym. [Eseje]. Oprac. i przygotowanie tekstu do druku: W. Bolecki. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2000, 145 s. Wyd. nast. tamże: dodruk 2001, 2009.

Przekłady

włoski

Breve racconto di me stesso. [Przeł.] M. Herling. Napoli 2001.

See Studies

37. Podzwonne dla dzwonnika. [Opowiadanie]. Warszawa: Czytelnik 2000, 69 s. Przedruk zob. poz. ↑ (Seria 2 t. 12), ↑ (t. 6).

Przekłady

włoski

Requiem per il companaro. [Przeł.] V. Verdiani. Napoli 2003.

See Studies

38. Rozmowy w Neapolu. Rozmowy przeprowadził, opracował i przygotował do druku W. Bolecki. Warszawa: Szpak 2000, 356 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 11).

Rozmowy prowadzone z G. Herlingiem-Grudzińskim w 1998 i 1999.

See Studies

39. Z biografii Diego Baldassara. [Opowiadanie]. Posłowiem opatrzyła D. Kudelska. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej 2000, [56] s. Zob. poz. ↑ (t. 5-6).

40. Pisma wybrane. T. 1-3. Warszawa: Czytelnik 2001.

T. 1. Opowiadania. Wyboru dokonał Z. Kudelski. Przedmową opatrzył T. Burek, 471 s.

Zawartość

T. Burek: Herlinga-Grudzińskiego profil z chimerą. – Opowiadania: Pieta dell'Isola [poz. ↑]; z poz. ↑: Książę Niezłomny; Drugie Przyjście. Opowieść średniowieczna; z poz. ↑: Gasnący Antychryst; Gruzy; Cud; Święty Smok; Pożar w Kaplicy Sykstyńskiej A.D. 1998; Krótka spowiedź egzorcysty; Dżuma w Neapolu. Relacja o stanie wyjątkowym; Kieł Barabasza; Monolog o martwej mniszce; Cmentarz Południa. Opowiadanie otwarte; Portret wenecki [poz. ↑]; Błogosławiona, święta [poz.↑]; Madrygał żałobny [poz.↑]; [z poz. ↑]: Ofiarowanie. Opowieść biblijna; Zima w zaświatach. Opowieść londyńska.

T. 2. Dziennik pisany nocą. Wyboru dokonał H. Chłystowski, 535 s. Por. poz. ↑.

T. 3. Eseje. Wyboru dokonał T. Burek, 431 s.

Zawartość

I. Odwaga cywilna [poz.↑]; z poz. ↑]: Wspomnienie o Karolu L. Konińskim; Słowo o przyjacielu; Nasz powrót z ZSRR; z poz. ↑: K.I.G. – poeta inteligenckich bezdroży; Ściana Płaczu; Realizm kierowany; U kresu nocy; Nekrofiliacje sanacyjne; Uczeń czarnoksięski; Klęska i bunt dworzanina; Wyjścia z milczenia; Dialog o Dowódcy (z Józefem Czapskim); Twórcza siła, – II. Dwie świętości (oraz Załącznik) [poz.↑ ]; z poz.↑: Pan Samuel Pepys; W oczach Conrada; Dwie glossy o Dostojewskim [poz.↑]; Sąd Ostateczny. Camus i Kafka [poz.↑]; z poz.↑: Intryga i Miłość; Wenecja ocalona; Srebrna kulka; Il Gattopardo [poz. ↑], – III. Siedem śmierci Maksyma Gorkiego [poz. ↑]; z poz. ↑: Zwycięstwo Borysa Pasternaka; Wielka książka; List Pasternaka [poz.↑]; z poz. ↑: Godzina prawdy; Dialog o Sołżenicynie; Piętno. Ostatnie opowiadanie kołymskie [poz. ↑], – IV. z poz.↑: Caravaggio: światło i cień; Rembrandt w miniaturze; Perły Vermeera; Ribera – Hiszpańczyk Partenoipejski.

See Studies

41. Wędrowiec cmentarny. [Opowiadanie]. Posłowie: Z. Kudelski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006 , 69 s. Tamże dodruk 2007. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 6).

Przekłady

czeski

Hřbitovní poutník. Wyd. łącznie z przekł. Błogosławiona, święta pt. Hřbitovní poutník. [Przeł.] H. Stachová. Praha 2010.

See Studies

42. Wiek biblijny i śmierć. Czekając na czarny obłok. [Opowiadanie]. Opracował i posłowiem opatrzył W. Bolecki. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2007, 117 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 6).

See Studies

43. Dzieła zebrane. T. 1-15. Wyd. krytyczne pod red. W. Boleckiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2009-2010, 2013, 2016-2021.

Inne formy wydań

T. 1. Recenzje, szkice, rozprawy literackie 1935-1946. Zebrał Z. Kudelski. Oprac.: W. Bolecki, J. Chłap-Nowakowa, A. Fitas, M. Urbanowski, M. Wójcik. Posłowie: T. Burek. 2009, 752 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2009, plik w formacie EPUB, MOBI.

T. 2. Recenzje, szkice, rozprawy literackie 1947-1956. Zebrał Z. Kudelski. Oprac.: J. Bielska-Krawczyk, T. Bocheński, W. Bolecki, M. Chodakiewicz, R. Habielski, E. Kaczyńska, T. Klimowicz, A. Kłopotowska, M. Lachman, A. Przybylska, K. Taras, K. Uniłowski, M. Urbanowski, V. Wejs-Milewska, W. Włodarczyk, M. Wójcik, J. Zając, M. Zielińska, J. Zieliński. Układ tekstów: P. Sieniuć. 2010, 666 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2010, plik w formacie EPUB, MOBI.

T. 3. Recenzje, szkice, rozprawy literackie 1957-1998, felietony i komentarze z radia Wolna Europa 1955-1967. Zebrali: Z. Kudelski, V. Wejs-Milewska. Oprac.: J. Błażejowska, J. Chłap-Nowakowa, M.J. Chodakiewicz, A. Dziadek, R. Habielski, A. Jagodziński,, T. Klimowicz, A.K. Kunert, M. Łukasiewicz, J. Ostrowski, A. Przybylska, J. Snopek, K. Taras, M. Urbanowski, V. Wejs-Milewska, M. Wójcik, J. Zieliński. Układ tekstów: Z. Kudelski, P. Sieniuć, A. Urbanowska. 2013, 1309 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2013, plik w formacie EPUB, MOBI.

T. 4. Inny świat. Zapiski sowieckie. Pod redakcją W. Boleckiego. Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, W. Bolecki, T. Brzostowska-Tereszkiewicz, A. Demadre-Synoradzka, I. Furnal, E. Kosieradzka, Z. Kudelski, J. Kula, A. Mietkowski, M. Śniedziewska, M. Wójcik, M. Zadencka, M. Zybura. 2020, 755 s. Zob. poz. ↑.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2020, plik w formacie EPUB, MOBI.

T. 5. Opowiadania wszystkie. Vol. 1. Wybór i układ tekstów: Z. Kudelski. Oprac.: G. Bastek, S. Błażejczyk, T. Klimowicz, J. Kornhauser, H. Kralowa, Z. Kudelski, A. Lesiakowski, P. Panas, A. Przybylska, A. Siwek, M. Śniedziewska, A. Wasilewska, S. Wysłouch. 2016, 496 s.

Zawartość

z poz. ↑: Wieża; Pietà dell'Isola, – z poz. ↑ Książę Niezłomny; Drugie Przyjście. Opowieść średniowieczna; Most. Z kroniki naszego miasta, – Z biografii Diego Baltassara (poz. ↑ t. 1), – z poz. ↑ [2-5]: Praga Kafki; Gasnący Antychryst; Gruzy; Piętno. Ostatnie opowiadanie kołymskie; Labirynt Casanovy; Ugolone z Todi. Nekrolog filozofa; Cud; Książę Mediolanu; Święty Smok; Pierścień; Pożar w kaplicy Sykstyńskiej. A.D. 1998; Oko Opatrzności; Kamień filozoficzny; Krótka spowiedź egzorcysty; Dżuma w Neapolu. Relacja o stanie wyjątkowym; Kieł Barabasza; Monolog o martwej mniszce; Cmentarz Południa. Opowiadanie otwarte, – Srebrna Szkatułka [poz. ↑), – Zeszyt Williama Mouldinga, emeryta (poz. ↑).

T. 6. Opowiadania wszystkie. Vol. 2. Wybór i układ tekstów: Z. Kudelski. Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, W. Bolecki, Z. Kudelski, J. Kula, A. Lesiakowski, D. Oramus, P. Panas, A. Siwek, M. Śniedziewska, M. Wójcik, J. Zieliński. 2017, 776 s.

Zawartość

Z poz. ↑: Gorący oddech pustyni; Portret wenecki; Rosyjski niedźwiedź. Divertimento narracyjne; Łuk sprawiedliwości; Głęboki cień; Błogosławiona, święta; Martwy Chrystus; Prochy. Upadek domu Lorisów; Hamlet piemoncki, – z poz. ↑: Ex voto; Suor Strega; Don Ildebrando; Szczyt lata. Opowieść rzymska; Jubileusz, Rok Święty; Madrygał żałobny, – z poz.↑: Sny w pięknym Morodi; Legenda o nawróconym pustelniku; Ofiarowanie. Opowieść biblijna; Zima w zaświatach. Opowieść londyńska; Wariacje na temat Wielkiej Ucieczki; Zielona Kopuła. Sycylijska opowieść epistolarna; Schronisko Lunatyczne; Zjawy Saraceńskie, – Biała noc miłości. Opowieść teatralna (poz.↑) ; Odlot i powrót Gołubowa. Opowieść imperialna, – Podzwonne dla dzwonnika (poz. ↑), – Wędrowiec cmentarny (poz.↑), – Wiek biblijny i śmierć. Czekając na czarny obłok (poz. ↑). – Dodatek krytyczny.

T. 7. Dziennik pisany nocą. Vol. 1. Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, R. Forycki, J. Kula, A. Lesiakowski, D. Oramus, P. Panas, A. Siwek, M. Śniedziewska, M. Urbanowski, M. Wójcik. 2017, 739 s. Zob. poz. ↑.

T. 8. Dziennik pisany nocą. Vol. 2. 1982-1992. Pod redakcją W. Boleckiego. Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, R. Forycki, J. Jurewicz, J. Kula, D. Oramus, P. Panas, A. Siwek, M. Śniedziewska, M. Urbanowski, M. Wójcik, J. Zieliński. 2018, 743 s. Zob. poz. ↑.

T. 9. Dziennik pisany nocą. Vol. 3. 1993-2000. Pod redakcją W. Boleckiego. Oprac.: W. Bolecki, R. Forycki, Z. Kudelski, J. Kula, D. Oramus, P. Panas, A. Siwek, M. Śniedziewska, M. Urbanowski, M. Wójcik, J. Zieliński. 2020, 841 s. Zob. poz. ↑.

T. 10. Eseje.Wybór i układ tekstów Z. Kudelski. Oprac.: S. Błażejczak, W. Bolecki, M. Chmurski, R. Forycki, T. Klimowicz, Z.Kudelski, A. Lesiakowski, D. Oramus, A. Przybylska, F. Rosset, A. Siwek, M. Śniedziewska, M. Urbanowski, M. Wójcik. 2016, 876 s.

Zawartość

Godzina cieni: Willa Tritone. Interludium wojenne we Włoszech [poz. ↑]; Dwie świętości [poz. ↑]; z poz.↑: Pan Samuel Pepys; W oczach Conrada; Sąd Ostateczny. Camus i Kafka; Cierpienia młodego outsidera; z poz. ↑: Wiek rewolucji; Demon Naszych Czasów; z poz.↑: Intryga i miłość; Wenecja ocalona; Srebrna kulka; Il Gattopardo [poz.↑ ]; Z zeszytu lektury, – I. Upiory rewolucji: z poz. ↑: Dwie glossy o Dostojewskim; Wieczny więzień; Uczeń Balzaca; Wielka książka; Listy Pasternaka; Piekło donosu; Kafka w Rosji; Kafka wraca do Pragi; Wyrok; Po wyroku; Literatura i rewolucja; Erenburg; Trocki o literaturze; Wilczy wiek; Człekopies, czyli sukinsynologia; Ziemia Obiecana; Realizm rosyjski; Godzina prawdy; Słowo sprawiedliwe i śmiałe; Nie skończona rewolucja; Dziedzictwo terroru; Wolny niewolnik, – II.: Siedem śmierci Maksyma Gorkiego [poz.↑]; z poz.↑: Roztopy; Zwycięstwo Borysa Pasternaka; Przedmowa; Przedmowa; Z kroniki odwilży; Lekcja Czechowa; Izaak Babel; Jegor i Iwan Denisowicz [poz.↑]; z poz.↑: Sieriebriakowa, Głazow i inni; Księga krzywd; Głosy z Rosji podziemnej; Suche oko; Nieposkromiony umysł; Partyjna droga przez mękę; Arcywięzień systemu; Nowa kasta; Dialog o Sołżenicynie. Nicola Chiaromonte – Gustaw Herling-Grudziński; Poprzednik Kuźniecowa; z poz. ↑: Doświadczenie syberyjskie; Lenin i Stalin; Okręt i skała; Dwugłos o sumieniu Raskolnikowa; Wszystko; Diagnoza raka; Z „Archipelagu” na „Kontynent”. Rozmowa z Władimirem E. Maksimowem; Spotkanie z Niekrasowem; „Kontynent”. Bilans i perspektywy. Rozmowa z Władimirem Maksimowem, Wiktorem Niekrasowem i Natalią Gorbaniewską; Edukacja kołymska; Paskudna historia; Pożegnanie przyjaciela Moskala, – Sześć medalionów: z poz. ↑: Parma ; Siena i okolice ; Caravaggio. Światło i cień; Rembrandt w miniaturze; Perły Vermeera; Ribera – Hiszpańczyk Partenopejski; Dodatek krytyczny.

T. 11. Rozmowy w Dragonei; Rozmowy w Neapolu. [Rozmowy przeprowadził] W. Bolecki. Pod redakcją W. Boleckiego. Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, Z. Kudelski, A. Siwek. 2018, 804 s. Zob. poz. ↑, ↑.

T. 12. Korespondencja. Vol. 1. 1944-1966. Gustaw Herling-Grudziński, Jerzy Giedroyć. Pod red. W. Boleckiego. Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, A.S. Kowalczyk, A. Siwek, V. Wejs-Milewska, M. Woźniak-Łabieniec, M. Wójcik, M. Żebrowski. 2019, 900 s.

T. 13. Korespondencja. Vol. 2. 1967-1975. Gustaw Herling-Grudziński, Jerzy Giedroyć. Pod red. W. Boleckiego. Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, R. Habielski, I. Hofman, A.S. Kowalczyk, M. Nowak, M. Ptasińska, A. Siwek, A. Szałagan. 2019, 942 s.

T. 14. Korespondencja. Vol. 3. 1976-1996. Gustaw Herling-Grudziński, Jerzy Giedroyć. Pod red. W. Boleckiego. Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, R. Habielski, M. Kornat, Z. Kudelski, M. Ptasińska, A. Siwek, M. Urbanowski, V. Wejs-Milewska, M. Woźniak-Łabieniec, M. Wójcik, M.Żebrowski. 2020, 990 s.

T. 15. Varia. Pod redakcją Włodzimierza Boleckiego. Oprac.: W. Bolecki, J. Jurewicz, Z. Kudelski, G. Przebinda, A. Siwek, A. Wasilewska. 2021, 924 s.

See Studies

Listy

1. Listy do redaktorów „Wiadomości”. [Listy z 1945-1981]. Opracował, wstępem i przypisami opatrzył M.A. Supruniuk. Konsultacja edytorska: B. Dorosz. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2015, 430 s. Archiwum Emigracji. Źródła i materiały do dziejów emigracji polskiej po 1939 roku, 54, Dokumentacja Życia Literackiego Kręgu Londyńskich „Wiadomości” (1945-1981), t. 8.

Zawiera 318 listów, w tym 302 skierowane do Mieczysława Grydzewskiego.

2. Korespondencja. Vol. 1-3. 1944-1996 . [Autorzy:] G. Herling-Grudziński, J. Giedroyć. Pod red. W. Boleckiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2019-2020. Dzieła zebrane/Gustaw Herling-Grudziński, t. 12-14.

Vol. 1. 1944-1966 . Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, A.S. Kowalczyk, A. Siwek, V. Wejs-Milewska, M. Woźniak-Łabieniec, M. Wójcik, M. Żebrowski. 2019, 900 s.

Vol. 2. 1967-1975 . Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, R. Habielski, I. Hofman, A.S. Kowalczyk, M. Nowak, M. Ptasińska, A. Siwek, A. Szałagan. 2019, 942 s.

Vol. 3. 1976-1996 . Oprac.: S. Błażejczyk-Mucha, R. Habielski, M. Kornat, Z. Kudelski, M. Ptasińska, A. Siwek, M. Urbanowski, V. Wejs-Milewska, M. Woźniak-Łabieniec, M. Wójcik, M.Żebrowski. 2020, 990 s.

3. Combat et création. Zbigniew Herbert et le cercle de la revue „Kultura”. Józef Czapski, Jerzy Giedroyc, Gustaw Herling-Grudziński, Zygmunt Hertz et Konstanty Jeleński. Choix de lettres (1958-1998 ). [Wybór, przekł.] B. Gautier. Paris; Lausanne: Les Éditions Noir sur Blanc 2017, 157 s.

Korespondencja w języku polskim.

4. Listy 1959-1998 . [Autorzy:] S. Mrożek, G. Herling-Grudziński. Wstęp: A. Franaszek. Przypisy: M. Urbanowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2019, 241 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Literackie 2019, plik w formacie PDF.

Wybory utworów literackich w przekładach

angielski

• The island. Three tales. [Przeł.] R. Strom. Cleveland; New York 1967, wyd. nast.: London 1990; London 1992; pt. The island; The tower; The second coming. New York 1993; New York 1994.

• Volcano and miracle. A selection of fiction and nonfiction from „The journal written at night”. [Oprac. i tłum.] R. Strom. New York 1996, 1997.

• The noonday cemetery and other stories. [Przeł.] B. Johnson. New York 2003.

czeski

• Ostrov a jiné prózy. [Przeł.] H. Stachová. Praha 2000.

• Benátský portret a jiné prózy. [Przeł.] H. Stachová. Praha 2004.

• Hřbitovní poutník. [Przeł.] H. Stachová. Praha 2010.

francuski

• L'île et autres récits. [Przeł.T. Dzieduszycka] T. Douchy. Paris 1992.

• La portrait vénitien et autres récits. [Przeł. T. Dzieduszycka] T. Douchy. Paris 1995.

• Variations sur les ténebres. [Przeł. T. Dzieduszycka] T. Douchy. [Paris] 1995, wyd. nast. 1999.

hiszpański

• Variaciones sobre las tinieblas. [Przeł.] E. Bortkiewicz. Madrid [2003].

niemiecki

• Der Turm und Die Insel. 2 Erzählungen. [Przeł.] M. Reifenberg. Köln [1966].

• Das venezianische Porträt. Erzählungen. [Wybór i przekł.] N. Kozlowski. München; Wien 1996.

rosyjski

• Gorâčee dyhanie pustyni; Belaâ noč' lûbvi. [Przeł.:] I. Adel'gejm, A. Miheev. Moskva 2000.

serbski

• O čemu je pisao Franc Kafka. [Wybór i tłum.] B. Rajčić. Beograd 2017.

węgierski

• A második eljövetel. [Przeł.] G. Körner. Budapest 1998.

włoski

• Due racconti. La torre; Il miracolo. [Przeł.:] D. Staffa, P. Statuti. Milano 1990.

• L'isola. [Przeł.] D. Tozzetti. Milano 1994, wyd. nast. Napoli 2003.

• Ritratto veneziano. [Przeł.:] M. Martini, D. Tozzetti. Milano 1995.

• Ritratto veneziano e altri racconti. [Przeł.:] M. Martini, D. Tozzetti. Milano 1995.

• Don Ildebrando e altri racconti. [Przeł.] M. Martini. Milano 1999.

• Il pellegrino della libertà. Saggi e racconti. [Red.:] M. Herling. Napoli 2006.

• Etica e letteratura. Testimonianze, diario, racconti. [Red.:] K. Jaworska. Milano 2019.

• Scritti italiani 1944-2000. T. 1-2. [Red.:] M. Śniedziewska. Napoli: Bibliopolis 2022, XXVIII, 656 s.

Przekłady tekstów w antologiach zagranicznych

angielski

• Kultura essays. [Oprac.:] L. Tyrmand. New York 1970.

• Four decades of Polish essays. [Red.:] J. Kott. Evanston, IL 1990.

See Studies

• Polish writers on writing. [Red.:] A. Zagajewski. San Antonio, TX [2007].

See Studies

• Gulag voices. An anthology. [Red.:] A. Applebaum. New Haven; London 2011.

bułgarski

• Wybór tekstów z literatury polskiej. [Wybór:] M. Kostova. Veliko T''rnovo 2001.

hiszpański

• Elogio del cuento polaco. [Wybór:] S. Pitol, R. Mendoza. México 2012.

serbski

• Antologija poljskog eseja. [Wybór i tłum.] B. Rajčić. Beograd 2008.

węgierski

• Huszadik századi lengyel novellák. [Przeł.] L. Pálflavi. Budapest 2007.

włoski

• Viaggio sulla cima della notte. Racconti polacchi dal 1945 a oggi. [Oprac. i tłum.] P. Statuti. Roma 1988.

Przekłady

1. A. Koestler: Krucjata bez krzyża. Z upoważnienia autora przeł. z angielskiego G. Herling-Grudziński. Rzym: Instytut Literacki 1947, 227 s. Wyd. 2 Londyn: Puls 1983 .

2. J. Ławrynenko: Literatura sytuacji pogranicznych. Przeł. G. Herling-Grudziński. „Kultura”, Paryż 1959 nr 3 s. 5-17. Wyd. osobne Warszawa: „Krąg”* 1981, 16 s.

Komentarz tłumacza. „Kultura”, Paryż 1959 nr 3 s. 17-20.

Prace redakcyjne

1. J. Chałasiński: Młode pokolenie chłopów. T. 2. Skrót i przedmowa: G. Herling-Grudziński. Rzym: Polska Young Men's Christian Association1946, 276 s.

2. W oczach pisarzy. Wybór opowieści wojennych 1939-1945. Oprac.:G. Herling-Grudziński. Rzym: Instytut Literacki 1947, 401 s.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1956, 1967.

Autor o sobie

• G. Herling-Grudziński: Moje „podwójne życie pisarza”. „Alma Mater” 2000 nr 22 [przemówienie z okazji nadania doktoratu honoris causa przez Uniwersytet Jagielloński].

Wywiady

• Zob. Twórczość poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑ (t. 11).

• Mówić prawdę. Rozm. B. Chmiel. „Przegląd Powszechny” 1987 nr 11.

• Rozmowa z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. W: [K. Kijowska] J. Jędrychowska: Widzieć Polskę z oddalenia. Paryż 1988.

• Dawni mistrzowie. Rozm. Z. Kudelski. „Tygodnik Literacki” 1990 nr 10.

• Polska to nie kwestia raju utraconego. Rozm. B. Chmiel. „Życie Warszawy” 1991 dodatek „Ex Libris ” nr 7.

• Trzeba zachować dumę. Rozm. R. K. Przybylski. „Tygodnik Solidarność” 1991 nr 23.

• Herling due volte solo fra i rossi. Rozm. P. Battista. „La Stampa”, Turyn z 24 III 1992 [wywiad; dot. „Innego świata”].

• Nie można wrosnąć w Neapol. Rozm. I. Morawska. „Gazeta Wyborcza” 1993 nr 28.

• Po stronie nadziei. Rozm.: M. Klecel, M. Łukaszewicz. „Nowe Książki” 1993 nr 6.

• Od gułagu do Neapolu. Rozm. S. Frankiewicz [i inni]. „Więź” 1994 nr 9.

• Butelka wina. Rozm. A. Supruniuk. W: „Wiadomości” i okolice. Toruń 1995.

• Rozmowa z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. Rozm. D. Morawski. W: Spotkania z paryską „Kulturą”. Warszawa 1995.

• Moje życie w Neapolu. Rozm. E. Sawicka. W: E. Sawicka: Przystanek Europa. Warszawa 1996.

• Wierzę w posłannictwo pisarza. Rozm. L. Szaruga. „Pogranicza” 1996 nr 2.

• Pisarze są dalej odpowiedzialni... Rozm. Z. Kudelski. „Kresy” 1997 nr 1.

• Gustaw Herling-Grudziński o „Sądzie Ostatecznym”. W: Rozmowy na koniec wieku. Rozm.: K. Janowska, P. Mucharski. [T.] 2. Kraków 1998.

• „Nie wróżę literaturze wielkiej przyszłości”. Rozm. K. Myszkowski. „Kwartalnik Artystyczny” 1999 nr 1, przedruk w tegoż: W rozmowie. Bydgoszcz 2018.

• Rozmowa spisana nocą. Rozm. M. Wójcik. „Akcent” 1999 nr 2.

• Eco mnie nudzi. Rozm. G. Łęcka. W: Salon literacki. Warszawa 2000.

• Jak powstają opowiadania. Rozm. W. Bolecki. „Kresy” 2000 nr 1.

• Nie wieszajcie strzelby na ścianie. Rozm. W. Bolecki. „Dialog” 2000 nr 6.

• O Polsce, o polityce, o Papieżu i o Rosji. Ostatnia rozmowa „Więzi” z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. Rozm.:C. Gawryś, A. Magdziak-Miszewska, W. Wieczorek, A. Friszke, Z. Nosowski, W. Kaliszewski. „Więź” 2000 nr 10.

• Odpowiedzialność literatury (Gustaw Herling-Grudziński w rozmowie z Basilem Kerskim). „Przegląd Polityczny” 2000 nr 45 s. 14-16, przekład na język włoski: Gustaw Herling-Grudziński in dialogo con Basil Kerski. La responsabilità della letteratura. W: Gustaw Herling e il suo mondo. La storia, il coraggio civile e la libertà di scrivere. Roma 2022.

• Tak, taki jestem. Rozm.: A. Bikont, J. Szczęsna. „Gazeta Wyborcza” 2000 nr 101, przedruk w tychże: Lawina i kamienie. Warszawa 2006.

• The art of ficton no. 162. [Rozm.] K. Zinkowski. „The Paris Review” 2000 [nr] 156.

• Variazioni sulle tenebre conversazione sul male. [Red.:] É. de la Héronnière. Napoli: L'ancora del mediterraneo 2000, 70 s. Le Gomene, 14.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.

• [J. Zieliński] J. Kowalski: Gustaw Herling-Grudziński. W tegoż: Leksykon polskiej literatury emigracyjnej. Lublin 1989*, wyd. nast. Lublin 1991.

• Gustaw Herling-Grudziński. Zestawienie bibliograficzne. Oprac.: E. Durlik. Konsultacja: B. Markiewicz-Kuźma. Kielce: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Kielcach 1991, 31 s.

• Z. R. Wilkiewicz: Polnische Exilliteratur 1945-1980. Köln; Wien 1991.

• M.M. Siuda: Gustaw Herling-Grudziński. Bibliografia podmiotowa i przedmiotowa w wyborze. Kielce: Pedagogiczna Biblioteka Publiczna 1991, 47 s.

• E. Głębicka: Bibliography of Gustaw Herling-Grudziński published in foreign language [1944-1986]. „Literary Studies in Poland”, Warszawa T. 26: 1992.

• J. Pacławski: Gustaw Herling-Grudziński. W: Pisarze regionu świętokrzyskiego. Seria 1 t. 4. Kielce 1995, przedruk w tegoż: Szkice o współczesnych twórcach literatury. Kraków 1998.

• Z. Kudelski: Bibliografia [podmiotowa i przedmiotowa Gustawa Herlinga-Grudzińskiego za 1935-1995]. W tegoż: Studia o Herlingu-Grudzińskim. Lublin 1998.

• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (W. Bolecki).

• Gustaw Herling-Grudziński w wydawnictwach Instytutu Literackiego w Paryżu. Bibliografia. Oprac.: Z. Kudelski. Warszawa: Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza 2008, XXXIII, 128 s. Konstelacja Kultury. Bibliografie Pisarzy w Wydawnictwach Instytutu Literackiego w Paryżu, t. 6, wyd. jako dokument elektroniczny tamże 2008, plik w formacie PDF; dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 6 kwietnia 2022].

• Herling-Grudziński Gustaw. W: Biographical dictionary of central and eastern Europe in the twentieth century. [Stany Zjednoczone Ameryki Północnej] 2008, wyd. nast London 2015.

• Wielka księga patriotów polskich. Kraków 2013, wyd. 2 uzup. tamże 2014.

• Biblioteka Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Inwentarz = La biblioteca di Gustaw Herling. Inventario. Przygotowała i opracowała D. Fortuna. Warszawa: Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza 2019, 595 s.

• Gustaw Herling Grudziński. Bibliografia przedmiotowa w wyborze za lata 1991-2018. Wybór i oprac.: E. Lewicka, A. Knajder-Sowa. Kielce: Pedagogiczna Biblioteka Publiczna w Kielcach 2019, 75 s.

• Katalog Archiwum Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Fundacji „Biblioteca Benedetto Croce”. Opracowała J. Borysiak. Warszawa: Biblioteka Narodowa 2019, 471 s. Fundacja „Biblioteca Benedetto Croce”.

• Z. Kudelski: Biografia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego [on-line] Powst. 2019. Dostępna w Internecie: Zob. link [dostęp 12 maja 2022].

• M. Śniedziewska: Utwory, rozmowy i artykuły Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.[Bibliografia]. W tejże: Osobiste sprawy i tematy. Warszawa 2019 s. 267-278, dostępna w Internecie: Zob. link [dostęp 5 kwietnia 2024].

Ogólne

Książki

• M. Danilewicz-Zielińska: Szkice o literaturze emigracyjnej. Paryż: Instytut Literacki 1978, wyd. nast., passim.

• J. Termer: Losy zesłańców w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Aleksandra Wata, Igora Newerlego, Haliny Auderskiej, Jerzego Krzysztonia i Aleksandra Sołżenicyna. Warszawa: Współczesność 1990, 31 s.

• W. Bolecki: Ciemny Staw. Trzy szkice do portretu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Plejada 1991, 88 s.

• Etos i artyzm. Rzecz o Herlingu-Grudzińskim. Pod red. S. Wysłouch i R.K. Przybylskiego. Poznań: Wydawnictwo a5 1991, 256 s.

Zawiera referaty z „Wielkiego Czytania Utworów Gustawa Herlinga-Grudzińskiego” w Towarzystwie Literackim w Poznaniu.

Zawartość

S. Wysłouch: Herling „rozdłubany”. – „Inny świat” i jego konteksty: T. Burek: Cały ten okropny świat. (Sztuka pamięci głębokiej a zapiski w „Innym świecie” Herlinga-Grudzińskiego); S. Stabro: Gustaw Herling-Grudziński – „Inny świat”. Fenomenologia cierpienia; M. Lubelska: Mikroświaty w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; R.K. Przybylski: W perspektywie cierpienia. O „Innych światach” Tadeusza Borowskiego i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. – Konkret – symbol – tajemnica: M. Adamczyk: Adventus secundus; Z. Kudelski: Między wyrzeczeniem a wieloznacznością. O „Wieży” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; L. Szaruga: Powracające kształty snów; W. Bolecki: „Ciemna miłość”; R. Nycz: „Zamknięty odprysk świata”. O pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. – W labiryncie kultury: M. Wyka: Nasz wiek według Herlinga-Grudzińskiego; R.K. Przybylski: Labirynt; W. Kot: Wobec wzorców literatury konfesyjnej; B. Zielińska: „Dziennik pisany nocą”. Legenda i rzeczywistość; A. Nasalska: Śladami Orwella. O „Podróży do Burmy” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. – Chwyt (genialny)? pomysł (rewelacyjny)?: R. Zimand: „Prawda”, „zmyślenie” i „Dniewnik pisatielja”; J. Dierick: „Strużka epistolarna” w dzienniku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (i co się z tym wiąże); J. Zieliński: Gustaw Herling-Grudziński w roli historyka sztuki. – Żywioł (nie) ujarzmiony?: B. Kaniewska: Szkic szkiców. O dyskusji nad Herlingiem.

• R. K. Przybylski: Być i pisać. O prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Poznań: Wydawnictwo a5 1991, 148 s.

• Z. Kudelski: Pielgrzym Świętokrzyski. Szkice o Herlingu-Grudzińskim. Lublin: „Fis ” [1991], 157 s.

• Aleksander Wat, Gustaw Herling-Grudziński. Red.:H. Dziechcińska. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN 1992, 154 s. Literary Studies in Poland, nr 26.

Teksty w języku angielskim i francuskim, częściowe tłum. z języka polskiego].

Zawartość

Dot. G. Herlinga-Grudzińskiego: T. Burek: Tout cet horrible mond. („Un monde à part” de Herling-Grudziński) – une oeuvre de mémoire profonde et de notes). [Przeł.] E. Destrèe-Van Wilden; M. Adamczyk: Adventus Secundus. [Przeł.] H. Krzyżanowski [dot.: „Drugie Przyjście”]; W. Bolecki: „Maisons-Laffite, 13 decembre”. [Przeł.] E. Destrèe-Van Wilden; M. Wyka: Our century according to Herling-Grudziński [Przeł.] D.G. – Nadto: A. Nasiłowska: Years after. [rec.: Etos i artyzm. Rzecz o Herlingu-Grudzińskim]; E. Głębicka: Bibliography of Gustaw Herling-Grudziński.

• Gustavus Herling-Grudziński doctor honoris causa Universitatis Studiorum Mickiewiczianae Posnaniensis. 20 V 1991. Red.: M. Jankowska. Poznań: Uniwersytet Adama Mickiewicza 1992, 31 s. Doktorzy Honoris Causa, nr 15.

• O Gustawie Herlingu-Grudzińskim. Materiały z sesji. [Cz. 1-3]. Pod red. I. Furnal [cz.1, 2] i J. Pacławskiego [cz. 1, 3]. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1992, 1995, 1999, 175 + 108 + 286 s.

Zawartość

[Cz. 1:] J. Pacławski: Gustaw Herling-Grudziński; J. Orłowski: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego droga do Rosji. (Z rozważań wokół „Dziennika pisanego nocą”); M. Wójcik: Cywilizacja w pułapce ideologii albo o powinnościach artysty w XX wieku; M. Ołdakowska-Kuflowa: Problem tajemnicy w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; B. Zeler: Śmierć filozofów. (Eschatologia opowiadań Gustawa Herlinga-Grudzińskiego); A. Świrek: „Szukać nadziei u Dostojewskiego”, czyli „Zapiski z martwego domu” w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; S. Żak: Konteksty literackie „Dziennika pisanego nocą” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; M. Stępień: Z pozycji moralisty. Gustaw Herling-Grudziński o polskich pisarzach współczesnych; J. Pacławski: Problematyka gatunkowa „Innego świata” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; I. Furnal : Między kroniką a mitem; I. Gądek : Motywy regionalne w pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; F. Zyguła : Dwa pożegnania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego z Kielcami . [Cz. 2:] S. Żak: Konstrukcja fabuły w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; A. Kochańczyk: Tajemnice „Dziennika pisanego nocą”; J. Pacławski: „Skrzydła ołtarza” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; M. Jasińska-Wojtkowska: Strefy mroku w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, przedruk w tejże: Horyzonty literackiego sacrum. Lublin 2003; I. Furnal : Gustaw Herling-Grudziński — (auto)portrecista; M. Wójcik: Widzieć jasno z oddalenia. Przyczynek do koncepcji widzenia komplementarnego. [Cz. 3:] A. Massalski: Gimnazjum im. M. Reja (Gimnazjum i Liceum im. S. Żeromskiego) w Kielcach w czasach szkolnych Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (1929-1937); M. Stępień: Pułapki „Widzenia Polski z oddalenia”. Glosy do „Dziennika pisanego nocą” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; J. Orłowski: Gustaw Herling-Grudziński wobec filosemityzmu w krajach Zachodu. Uwagi o „Dzienniku pisanym nocą”; A. Kucharska-Dziedzic: Między służbą a opus magnum. Pierwszy tom „Dziennika pisanego nocą” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; Z. Śliwa: Gustaw Herling-Grudziński o Stefanie Żeromskim; M. Zielińska: „Świętokrzyżczyzna”, czyli kilka uwag o prasowym debiucie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; I. Furnal: Italia Herlinga-Grudzińskiego; S. Żak: Narrator i narracja w „Innym świecie” oraz opowiadaniach Herlinga-Grudzińskiego; J. Pacławski: Tragizm i ironia w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; I. Mityk: Wykorzystanie groteski w opowiadaniach Herlinga-Grudzińskiego; S. Rogala: Krajobraz w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; I. Gralak: Motywy zwierząt w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; A. Rogala: Zjawiska plastyczne w pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego jako temat przedstawień, refleksji intelektualnych; M. Ruszkowski: Obce elementy językowe w „Dzienniku pisanym nocą” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.

• J. Paszek: Gustaw Herling-Grudziński. Katowice: Śląsk 1992, 88 s. Sylwetki Pisarzy XX Wieku.

• Gustaw Herling Grudziński. „Inny świat” oraz opowiadania „Wieża”, „Most”, „Drugie Przyjście”. Oprac.: Z. Lipiec. Radom: „Ston I” 1994, 39 s. Lektury. Analizy lektur szkolnych opracowane przez nauczycieli polonistów „Ston I” .

• W. Kajtoch: Pisarze wobec „innych światów” swoich epok. (Wolter, Borowski, Herling-Grudziński, Sołżenicyn, bracia Strugaccy na lekcjach języka polskiego w szkole średniej). Wstęp i red.: M. Dziurzyńska-Ścibor. Kraków: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Krakowie 1994, 72 s.

• F. Tomaszewski: „Światy” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Opowiadania. Gdańsk: M. Rożak 1994, 44 s. Analizy Literackie.

• Gustaw Herling-Grudziński doktor honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie 1997, 48 s.

• Herling-Grudziński i krytycy. Antologia tekstów. Wybór i oprac.: Z. Kudelski. [Warszawa:] Presspublica; Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie 1997, 448 s.

Zawartość

Zawartość: Twarze Herlinga-Grudzińskiego: J. Czapski: Przedmowa do „Żywych i umarłych”; J. Czapski: „... pamiętaj, ile od ciebie zależy”. O Gustawie Herlingu-Grudzińskim; L. Szaruga: Szczerość i prawda; W. Karpiński: Proza Herlinga-Grudzińskiego; K. Pomian: Herlinga-Grudzińskiego – emigracja heroiczna, przedruk w: W kręgu Giedroycia. Warszawa 2000; R.K. Przybylski: Być i pisać. O pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; K. Pomian: Manicheizm na użytek naszych czasów; Ten sam, chociaż inny świat. Gustaw Herling-Grudziński a Rosja i Związek Sowiecki; A. Międzyrzecki: Virtuti Militari; M. Zieliński: Ręka w ogniu; J. Majcherek: Obecność Herlinga-Grudzińskiego; R. Nycz: „Zamknięty odprysk świata”. O pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; A. Waśko: Prawda i parabola. O Gustawie Herlingu-Grudzińskim; Z. Mocarska-Tycowa: O tajemnicy cierpienia w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; W. Wyskiel: Księga Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; S. Wysłouch: Twarze Herlinga; I. Furnal: Między kroniką a mitem; D. Kudelska: Herling-Grudziński a sztuka; M. Klecel: Dżuma w Warszawie albo o tym, czy Gustaw Herling-Grudziński jest dobrym manicheistą; G. Borkowska: Gustaw Herling-Grudziński. Korzenie twórczości. – W kręgu „Innego świata”: B. Russell: „Inny świat”; J. Bielatowicz: Znak krzyża w martwym domu; B. Skarga: Świadectwo „Innego świata”; T. Burek: Cały ten okropny świat. Sztuka pamięci głębokiej a zapiski w „Innym świecie” Herlinga-Grudzińskiego; J. Błoński: Borowski i Herling. Paralela; T. Drewnowski: Fałszywa paralela; A.S. Kowalczyk: Dni naszej śmierci... O „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. – Opowiadania: J. Stempowski: Po powodzi; S. Baliński: Twórcza samotność; J. Bielatowicz: Brewiarz dla cierpiących. List do autora „Skrzydeł ołtarza”; J. Łobodowski: „Skrzydła ołtarza”; K. Wierzyński: Pochwała „Drugiego przyjścia”; J. Wittlin: Dar intelektu; M. Chmielowiec: Jak zbudowany jest „Most” Herlinga-Grudzińskiego; W. Bolecki: Maisons-Laffitte, 13 grudnia; Z. Podgórzec: „Rosyjskość” Herlinga-Grudzińskiego; M. Głowiński: Muza zmyślonych podróży, przedruk w tegoż: Monolog wewnętrzny Telimeny i inne szkice. Kraków 2007; M. Wyka: Prawda, zmyślenie, kompozycja; M. Jasińska-Wojtkowska: Strefy mroku w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego – Nad „Dziennikiem pisanym nocą”; K. Sowiński: Widziane od środka; P. Kłoczowski: Świadectwo zagrożenia; K.A. Jeleński: Portret dekady z wizerunkiem autora w lewym rogu; Z. Stefanowska: „Dziennik” Herlinga-Grudzińskiego; K.A. Jeleński: Źródło światła w pisarskim podziemiu; Z. Kudelski: Czy pisarstwo poraża?; A. Michnik: Zapis czasu. (Nad „Dziennikiem pisanym nocą 1980-1984”). – Eseistyka: J. Pomianowski: Glosy do książki Herlinga-Grudzińskiego [dot.: Upiory rewolucji], przedruk w tegoż: Wybór wrażeń. Lublin 2006; M. Zaleski: Herling-Grudziński jako krytyk literatury polskiej; A. Bagłajewski: „Żywi i umarli” — czytani po latach; M. Wyka: Światło w mroku; R. Matuszewski: Wątek polski; J. Pomianowski: Jak rozmawiać z Rosją. Nowe glosy do „Upiorów rewolucji”; W. Woroszylski: W oczach ocalałego zeka; S. Rodziński: Wobec tajemnicy. O „Sześciu medalionach i Srebrnej Szkatułce”.

• Z. Kudelski: Studia o Herlingu-Grudzińskim. Twórczość, recepcja, biografia. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1998, 532 s. Literatura Współczesna – Pisarze i Problemy, 5.

• Gustaw Herling-Grudziński. Wstęp: B. Borkowska. [Przeł. na język niemiecki] A. Rosenau. Kraków: Villa Decius 2000, 27 s. [zawiera też fragmenty utworów G. Herlinga-Grudzińskiego].

• A. Morawiec: Poetyka opowiadań Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Autentyzm, dyskursywność, paraboliczność. Kraków: Universitas 2000, 268 s.

• P. Siemaszko: Świat obrazu — obraz świata. Przestrzenie pograniczne w pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Józefa Czapskiego. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej 2000, 123 s.

• E. Bieńkowska: Pisarz i los. O twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2002, 172 s.

• T. Sucharski: Dostojewski Herlinga-Grudzińskiego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2002, 179 s.

• A.M. Frankowiak: Być wśród żywych i umarłych. Ewolucja twórczości eseistycznej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2003, 235 s.

• J. Bielska-Krawczyk: Między widzialnym a niewidzialnym. Widzenie, kolor, światłocień i dzieła sztuki w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Kraków: Universitas 2004, 436 s.

• W. Bolecki: Ciemna miłość. Szkice do portretu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2005, 286 s.

• K. Malinowska: Topika religijna w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2006, 204 s.

• F. Tomaszewski: Drogi i „stacje wygnania”. Podróże i powroty Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Gdańsk; Sopot: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2006, 412 s.

• V. Wejs-Milewska: Radio Wolna Europa na emigracyjnych szlakach pisarzy. Gustaw Herling-Grudziński, Tadeusz Nowakowski, Roman Palester, Czesław Straszewicz, Tymon Terlecki. Kraków: Wydawnictwo Arcana 2007, 747 s. Arkana Literatury, 1897-0877.

• L.A. Mal'cev: Meždu Rossiej i Zapadom. Tradiciâ èkzistencializma v tvorčestve G. Herlinga-Grudzin'skogo. Kaliningrad: Izdatel'stvo Rossijskogo gosudarstvennogo universiteta im. Immanuila Kanta 2008, 241 s.

• A. Dębska-Kossakowska: Jan Józef Szczepański, Gustaw Herling-Grudziński wobec sztuki. Warszawa: Wydawnictwo Neriton 2009, 169 s.

• J. Bielska-Krawczyk: Świat w sąsiedztwie zaświatów. Gustaw Herling-Grudziński, Krystyna Herling-Grudzińska, Jan Lebenstein. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2011, 319 s.

• P.P. Bilos: Exil et modernité. Vers une littérature à l'échelle du monde, Gombrowicz, Herling, Milosz. Paris: Classiques Garnier 2012, 402 s. Littérature, Histoire, Politique, 3.

Dot. G. Herlinga-Grudzińskiego: Herling ou l’absolutisme métaphysique en tant que rempart contre les pouvoirs désagrégeants du monde; Gustaw Herling ou « l’oscillation » entre le gouffre et la quête eschatologique du salut.

• P. Panas: Doświadczenia religijne w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydział Nauk Humanistycznych 2012, 228 s. Ośrodek Badań nad Literaturą Religijną, 36.

• „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling Grudziński i dawne malarstwo europejskie. Pod red. A. Stankowskiej, M. Śniedziewskiej i M. Telickiego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 2013, 239 s. Literatura i Sztuka/Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Filologiczno-Filozoficzny, 2353-3897, t. 1.

Dot. G. Herlinga-Grudzińskiego: A. Rosales-Rodriguez: Perły Vermeera – Herlinga-Grudzińskiego „czas odnaleziony”; F. Tomaszewski: Gustaw Herling-Grudziński a malarstwo. Na marginesie ostatnich zapisków.

• J. Jagodzińska-Kwiatkowska: Między świętością a szaleństwem. O postaciach i sytuacjach liminalnych w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego 2013, 459 s.

• Z. Kudelski: Gustaw Herling-Grudziński i „Kultura” paryska (1947-1996). Fakty, historia, świadectwa. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II 2013, 375 s. Literatura Współczesna Pisarze i Problemy, 16.

• Dall'Europa „illegale” all'Europa unita. Gustaw Herling Grudziński. L'uomo, lo scrittore, l'opera. Atti del convegno, Roma-Napoli, 1-2 dicembre 2014. Red.: M. Herling, L. Marinelli. Roma: Accademia Polacca delle Scienze. Biblioteca e Centro di Studi a Roma 2015, 212 s. Conferenze / Accademia Polacca delle Scienze, 132.

Inne formy wydań

wyd. jako dokument elektroniczny: Roma: Accademia Polacca delle Scienze. Biblioteca e Centro di Studi a Roma 2015, plik w formacie PDF.

Zawartość

Zawartość: [Cz. 1]. Gustaw Herling: Polonia, Russia, Europa: W. Bolecki : Gustaw Herling-Grudziński e L’Europa letteraria. [Przeł.] A. Amenta; A. Gullotta: L’Europa e il Gulag, Il Gulag e L’Europa; K. Jaworska : IL coraggio civile in tempo di guerra. Gustaw Herling-Grudziński e il ruolo della letteratura nel 2° corpo d’armata Polacco; Z. Kudelski : La collaborazione di Gustaw Herling-Grudziński con Jerzy Giedroc e „Kultura”. (Sullo sfondo italiano). [Przeł.] L. Costantino; M. Delaperriere: La Francia politica e la Francia culturale di Gustaw Herling-Grudziński. [Przeł.] L. Costantino; W. Bolecki : Sandor Márai, Gustaw Herling (e altri). [Przeł.] L. Costantino; L. Marinelli: Sulla corrispondenza Wat – Herling; E. Bieńkowska : La città, la donna, il ritratto. [Przeł.] L. Costantino; A. Ajres: Motivi e ispirazioni italiane nei Raccont e nel Diario scritto di notte. – [Cz. 2]. Gustaw Herling in Italia : L. d ’Alessandro: Introduzione; E. Giammattei: Herling e Croce. Un dialogo a distanza fra Napoli e l’Europa; M. Bresciani : La storia e il male tra politica e lettertura. Appunti su Gustaw Herling e Nicola Chiaromonte; F.M. Cataluccio: Gustaw Herling. Uno scrittore a parte. – Riflessioni e testimonianze: P. Craveri; G. Galasso; W. Goldkorn; P. Mieli .

• A. Karcz: Refleksja nad literaturą w polskim piśmiennictwie emigracyjnym. Tymon Terlecki, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo 2017, 446 s.

• M. Podkówka: Tropami „przygody” dziennikarskiej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego na łamach „Tempo Presente”. Kraków: Wydawnictwo Scriptum, Tomasz Sekunda 2018, 206 s.

• Gustaw Herling-Grudziński. Témoin de son époque et au-delà. [Red.:] M. Delaperrière. Paris: Éditions Pétra 2019, 282 s. Usages de la mémoire, 2268-0810.

Zawartość

Zawartość: M. Delaperrière: Introduction; Partie I. Herling, spectateur engagé: B. D’Aboville: Gustaw Herling-Grudziński. Le regard de l’exilé face à la politique polonaise; A.S. Kowalczyk: Les essais politiques de Gustaw Herling-Grudziński de 1945 à 1955; Z. Kudelski: La relation Herling-Giedroyc. – Partie II. La littérature à l’épreuve de la vie et de l’histoire: L. Jurgenson: „Le dernier récit de la Kolyma” ou une mémoire en partage; P. Małochleb: „Et même la liberté est contre nous…”. Les paradoxes dans Un monde à part; M. Delaperrière: Le palimpseste d’un écrivain-lecteur; M. Wyka: Le voyageur au bout du chemin. Autour du Journal écrit la nuit 1993-2000. – Partie III. Littérature, art, métaphysique: A. Saignes: „Pietà dell’Isola”. Autoportrait de l’auteur en sculpteur de retables; P. Rodak: Le journal en tant que collection ou „le visible et l’invisible”; A. Łabędzka: Du „noyau poétique” de l’œuvre d’art au mal qui l’anéantit. – Partie IV. Identité plurielle: W. Bolecki: „Le Complexe des origines”; M. Herling: Le Journal inédit des années 1957-1958 de Gustaw Herling-Grudziński; W. Zahorski: L’image posthume de Gustaw Herling-Grudziński en Italie et en France.

• M. Śniedziewska: „Nuta autobiograficzna”. O twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Kraków: Instytut Literatury; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie 2019, 112 s. Biblioteka Krytyki Literackiej Kwartalnika „Nowy Napis”.

• M. Śniedziewska: „Osobiste sprawy i tematy”. Gustaw Herling-Grudziński wobec dwudziestowiecznej literatury włoskiej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN 2019, 294 s.

• Świadectwo – mit – tajemnica. O Gustawie Herlingu Grudzińskim. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2019, 346 s. Jubileusze (Narodowe Centrum Kultury).

Zawartość

Zawartość: P. Panas: Przypadek Colina Wilsona. Gustaw Herling-Grudziński o dwudziestowiecznym nihilizmie; Z. Kudelski: Zanim Herling-Grudziński mógł powrócić do kraju... Kilka uwag o recepcji pisarza; F. Tomaszewski: Od uważnego podziwu do uważnej krytyki. Gustaw Herling-Grudziński a najważniejsi mieszkańcy Lateranu; V. Wejs-Milewska: Gustaw Herling-Grudziński i „nowa sztuka”. Przypadek (z) biografii Diego Baldassara; J. Hajduk: Birma, Orwell i Herling-Grudziński; Herling-Grudziński; M. Delaperrière: Czytelnik uchwycony w „Dzienniku pisanym nocą”; I. Hofman: Literatura i literackość. Gustaw Herling-Grudziński w „Kulturze”.

• Znane postacie. Cz. 3. Stanisław Moniuszko i Gustaw Herling-Grudziński. Oprac.:J. Wielogurska. Żyrardów: Janina Wielogurska 2019, 145 s.

• A. Dębska-Kossakowska: Ludzki wymiar historii. Gustaw Herling-Grudziński, Konstanty A. Jeleński, Czesław Miłosz wobec historii, wspólnoty i sztuki. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2020, 339 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 4016.

Inne formy wydań

, wyd. jako dokument elektroniczny: Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ślaskiego 2020, plik w formacie PDF.

• Gustaw Herling Grudziński. Między Wschodem a Zachodem. Praca zbiorowa. Pod redakcją: G. Przebindy, B. Gołąbka, W. Gruchały. Krosno: Wydawnictwo Humanistyczne Pigonianum: Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie 2020, 351 s. Bibliotheca Pigoniana, t. 3.

Zawartość

Zawartość: E. Sawicka: Po rozstaniu z „Kulturą” paryską. Ostatnie lata Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; J.S. Gruchała: Uzupełnienie do bibliografii Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; A. Mal'cev: Gustav Gerling-Grudzinskij i Boris Pasternak. Hudožestvenno-èstetičeskij aspekt; I. Sariusz-Skąpska: Pamięć zakłamana, pamięć odzyskana, pamięć zbanalizowana. Na przykładzie doświadczenia Zbrodni Katyńskiej; R. Sosnowski: Moje spotkanie z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim w Neapolu w 1992 roku; W. Bolecki: Twórczość Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W setną rocznicę urodzin pisarza; T. Sucharski: Czy „Inny świat” jest rzeczywiście inny? Dzieło Herlinga na tle pierwszych tekstów łagrowych; F. Tomaszewski: Długie terminowanie. Gustaw Herling-Grudziński i rosyjskość; J. Piekara: Michaił Heller i Gustaw Herling-Grudziński. Trzydzieści lat przyjaźni i współpracy; I. Furnal: Dobryś Bryczkowska i Jacob Josef Herling-Grudziński; D. Scarpa: Obóz koncentracyjny i łagier. Levi i Herling, pisarze odpowiedzialni. [Przeł.] B. Sosnowska; J. Hajduk: Capri, Tyberiusz i Herling-Grudziński; G. Przebinda: Nadežda v Mërtvom dome. Vstreči Gerlinga-Grudzinskogo s Šalamovym; M. Delaperrière: Francja w oczach Herlinga; I. Adelgejm: Lik Boga, lik sud'by. Ten' terremoto kak instrument adaptacii; G. Przebinda: Drugie życie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Próba świadectwa.

• P. Ostaszewski: Figury pamięci w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego:„ Pietà dell’Isola”, „Piętno”, „Gorący oddech pustyni”. [Praca doktorska]. Białystok 2020, 250 s. Dostępna w Internecie: Zob. link (https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/9920/3/P_Ostaszewski_Figury_pamieci.pdf ) [dostęp 21 kwietnia 2022].

• Gustaw Herling e il suo mondo : la storia, il coraggio civile e la libertà di scrivere. [Red.:] A.F. De Carlo, M. Herling. Roma: Viella 2022, 426 s., faksymilia, fotografie, portrety. Serie Alia, 17.

Materiały z festiwalu literackiego pt.: Napoli di Herling, 24-26 października 2019 r.

Zawartość

Ł. Paprotny: Promessa; A.F. De Carlo, M. Hering: Introduzione; A.M. Anders, N. Irti, L. d'Alessandro, E. Morlicchio, R. Colorni, G. Daniele: Interventi di apertura; P. Karlsen: L'anticomunismo di Gustaw Herling e il problema del male nel XX secolo; P. Morawski: Gustaw Herling-Grudziński e l'Europa. „Diario” di una geocultura implicita; G. Tomassucci: „Nel frattempo si bruciavano gli ebrei...”. Alcune riflessioni sul rapporto di Gustaw Herling-Grudziński con l'ebraismo; W. Karpiński: Ritorni a Paestum. Introduzione al Museo Immaginario di Gustaw Herling-Grudziński. [Przeł.] F. Groggia; P. Kłoczowski, D. Fortuna: L'inventario della biblioteca di Gustaw Herling-Grudziński a Napoli. [Przeł.] F. Groggia; J. Borysiak: Dall'archivio di Gustaw Herling-Grudziński. Ritratto napoletano. [Przeł.] F. Groggia; K. Jaworska: Da „Fontamara” ai „Fantasmi saraceni”. Solitudine, sventura e solidarietà tra guerra e dopoguerra; S. De Matteis: Per non dimenticare „gli occhi asciutti degli adulti colpevoli”; M. Wilk: Ercevo, il campo di prigionia. [Przeł.] G. Randone; G. Fofi: Ricordare, raccontrare. I percorsi italiani di Herling; E. Giammattei: Herling in cammino nel XXI secolo; T. Makowski: Leggendo Herling tra le generazioni. [Przeł.] G. Randone; Z. Kudelski: Che cosa significa essere uno scrittore?. [Przeł.] F. Groggia; R. Sioma: Il Golgota delle donne. Su „Beata, santa” di Gustaw Herling. [Przeł.] F. Groggia; L. Dzierżanowski: Gustaw Herling-Grudziński e Roman Palester. Storia di un'amicizia. [Przeł.] G. Randone; M. Śniedziewska: Gustaw Herling e Elsa Morante. Poeti delle „piccole patrie”. [Przeł.] A. Sollano; M. Ślarzyńska: Cristina Campo e la ricezione di Gustaw Herling in Italia; R. Bruni, M. Ślarzyńska: Gustaw Herling e Elémire Zolla. Tracce di un'amicizia; É. de La Héronnière: Gustaw Herling lettore di Leonardo Sciascia. [Przeł.] D. De Lorenzo; W. Zahorski: L'immagine postuma di Gustaw Herling-Grudziński in Italia; A. Bernhardt: Gustaw Herling-Grudziński nell'archivio dell Istituto Letterario; É. de La Héronnière: Una cosa tira l'altra. [Przeł.] D. De Lorenzo; T. Marrone: Controluce. Il dialogo con Gustaw Herling. [Przeł.] M. Herling; W. Karpiński: Il campanaro di Santa Chiara. [Przeł.] M. Herling; J. „Żuk” Opalski: Un altro Herling. [Przeł.] F. Groggia; S. Perrella: La tazza di Gustaw; P. Sinatti: Ricordo di Gustaw Herling. V. Verdiani; Non vedere Napoli con Herling, – [Aneks:] Gustaw Herling-Grudziński in dialogo con Basil Kerski. La responsabilità della letteratura; Per lo scoprimento della targa dedicata a Gustaw Herling-Grudziński (20 novembre 2012).

• M.A. Noga: Stanisław Brzozowski w kręgu „Kultury” paryskiej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; Paryż: Stowarzyszenie Instytut Literacki Kultura 2023, 366 s. Jerzy Giedroyc i... . Monografie, passim.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; Paryż : Stowarzyszenie Instytut Literacki Kultura 2023 , pliki w formacie PDF.

Artykuły

• J. Wittlin: Młoda proza emigracyjna. „Wiadomości”, Londyn 1959 nr 34, przedruk w: J. Pasterska: Spory o powieść w dyskusjach krytycznoliterackich drugiej emigracji niepodległościowej. Poznań 2021 [dot. także: Z. Romanowiczowa, T. Nowakowski].

• P. Milano: Due scrittori polacchi in occidente. „L'Espresso”, Mediolan 1961 nr z 5 listopada [dot. też Cz. Miłosz].

• E. Zolla: La catena del mali. „Gazetta del Popolo”, Turyn 1961 nr z 14 marca.

• [J. Mieroszewski] Londyńczyk: Humanista. „Kultura,”, Paryż 1964 nr 5.

• B. Przyłuski: Przekłady dzieł pisarzy stale przebywających poza krajem. „Pamiętnik Literacki”, Londyn 1976 [t. I].

• L. Szaruga: Szczerość i prawda. W tegoż: Własnymi słowami. Szkice. Warszawa 1979*, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• PMK [P. Kłoczowski]: Świadectwo zagrożenia. „Res Publica” 1980 nr 7 (reedycja londyńska nr 7/8), przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• K. Dybciak: Wielkie doświadczenie literatury polskiej. „Tygodnik Solidarność” 1981 nr 15.

• W. Karpiński: Proza Herlinga-Grudzińskiego. „Tygodnik Powszechny” 1981 nr 29, przedruk: w tegoż: Książki zbójeckie. Londyn 1988, wyd. nast. Warszawa 1996, Lublin 2002, Warszawa 2009, w: Zostało tylko słowo. Lublin 1990, w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• K. Pomian: Herling-Grudziński — emigracja heroiczna. „Kultura,” Paryż 1981 nr 12, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• R.K. Przybylski: Brakujące ogniwo: literatura emigracyjna. „Nurt” 1981 nr 9, przedruk w tegoż: Być, pisać i wszystko inne. Poznań 2018 [tu m.in. o G. Herlingu-Grudzińskim].

• R.K. Przybylski: W perspektywie cierpienia. (O „innych światach” Tadeusza Borowskiego i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego). „W Drodze” 1983 nr 1/2, przedruk w: Etos i artyzm. Poznań 1991; w: J. Paszek: Gustaw Herling-Grudziński. Katowice 1992, W tegoż: Być, pisać i wszystko inne. Poznań 2018.

• Przybor Jan [R.K. Przybylski]: Być i pisać. (O pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego). „Puls”* 1984 nr 21, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• [W. Bolecki] J. Malewski: Szkic do portretu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Arka”* 1985 nr 12, przedruk w tegoż: Jedynie prawda jest ciekawa. Warszawa 1987, Widziałem wolność w Warszawie. Londyn 1989; polemika: H.L. Kandulski [Z. Kudelski]: O Herlingu-Grudzińskiem. „.Arka”*, Kraków 1987 nr 18, Ciemny Staw. Warszawa 1991.

• Z. Kudelski: O pielgrzymowaniu Herlinga-Grudzińskiego. „W Drodze” 1987 nr 12.

• E. Radecka: Dlaczego emigranci nie wracają do kraju? „Miesięcznik Literacki” 1987 nr 11.

• K. Ćwikliński: Między cudem a wulkanem. „Twórczość” 1989 nr 8.

• R. K. Przybylski: Między rozpaczą i nadzieją. „W Drodze” 1989 nr 5.

• K. Koźniewski: Polski pisarz włoski. „Polityka” 1989 nr 8.

• P. Kuncewicz: Emigranci – Herling-Grudziński. „Życie Literackie” 1989 nr 30.

• P. Kuncewicz: Współczesna literatura polska. Cz. 7. Emigranci — Herling-Grudziński. „Życie Literackie” 1989 nr 30.

• I. Sołtan: Wobec sytuacji granicznych. „Kierunki” 1989 nr 12.

• Styl i tożsamość. Dyskusja o twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. [Wypowiedzi autorów:] M. Komar, Z. Kudelski, W. Paźniewski, M. Zieliński. „Więź” 1989 nr 10.

• M. Zaleski: Herling-Grudziński jako krytyk literatury polskiej. „Res Publica” 1989 nr 7, przedruk w tegoż: Mądremu biada. Paryż 1990, w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• M. Zieliński: Ręka w ogniu. „Kontakt”, Paryż 1989 nr 3, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997, w; Inny świat w literaturze narodów. Kraków 2020.

• Z. Florczak: Czym może być literatura. „Nowe Książki” 1990 nr 12.

• J. Strzałka: Wszyscy wisimy na krzyżu. „Tumult”* 1990 nr 6.

• R. Węgrzyniak: Pielgrzym. „Twórczość” 1990 nr 8, przedruk w: J. Paszek: Gustaw Herling-Grudziński. Katowice 1992.

• A. Bagłajewski: "Żywi i umarli — czytani po latach. „Kresy” 1991 nr 6, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• A. Basta: Uświęcanie wyklętego. „Słowo” 1991 nr 21.

• T. Burek: Podobizny niepochwytnego świata. „Tygodnik Solidarność” 1991 nr 23.

• B. Chrząstowska: Paradoksy obecności Biblii w literaturze współczesnej. „Przegląd Powszechny” 1991 nr 4 [dot. E. Stachury, G. Herlinga-Grudzińskiego].

• M. Głowiński: Muza zmyślonych podróży. „Teksty Drugie” 1991 nr 1/2, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997 oraz w tegoż: Monolog wewnętrzny Telimeny i inne szkice. Kraków 2007 [dot.: Praga Kafki].

• Z. Kudelski: Suchedniów i Neapol. O pielgrzymowaniu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Literatura a wyobcowanie. Lublin 1991.

• Z. Kudelski: Szkic do biogramu Gustawa Herlinga-Grudzińśkiego. „Kresy” 1991 nr 6.

• A. Ławniczak: „Przestałem być pisarzem emigracyjnym”. „W Drodze” 1991 nr 11.

• Z. Mocarska-Tycowa: O tajemnicy cierpienia w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „W Drodze” 1991 nr 4, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997 oraz w tejże: Spotkania w słowie. Toruń 1999.

• R. Nycz: „Zamknięty odprysk świata”. O pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Teksty Drugie” 1991 nr 1/2, przedruk w: Etos i artyzm. Poznań 1991, w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• A. Waśko: Prawda i parabola. O Gustawie Herlingu-Grudzińskim. W: Polski esej. Kraków 1991, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• M. Wyka: Nasz wiek według Herlinga-Grudzińskiego. „Odra” 1991 nr 4, przedruk w: Etos i artyzm. Poznań 1991, w tejże: Szkice z epoki powinności. Kraków 1992, Niecierpliwość krytyki. Kraków 2006, przekład angielski: Our century according to Herling-Grudziński. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 26: 1992.

• W. Wyskiel: Księga Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Dekada Literacka” 1991 nr 22, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• J. Zieliński: Gustaw Herling-Grudziński w roli historyka sztuki. „Tygodnik Literacki” 1991 nr 10, przedruk w: Etos i artyzm. Poznań 1991.

• „Polonistyka” 1992 nr 2.

Zawartość

Numer poświęcony G. Herlingowi-Grudzińskiemu; zawiera: „... stałem się pisarzem polskim zamieszkałym w Neapolu” [przemówienie G. Herlinga-Grudzińskiego z uroczystości wręczenia doktoratu honoris causa, Poznań 20 maja 1991; S. Wysłouch: Twarze Herlinga; J. Orłowski: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego „droga do Rosji” i dialog z „inną Rosją”; E. Zioło: Nie bójmy się eksperymentu – „Wieża” G. Herlinga-Grudzińskiego w VIII klasie; Z. Budrewicz: Opisywanie i refleksja – „Wieża” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w szkole zawodowej; G. Wichary: Między Cudem i wulkanem. Prolegomena do lekcji czytania „Dwu opowiadań” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; L. Kozub: Zgrzebna codzienność; W. Wantuch: Szukając nauczyciela i ucznia; K. Jakowska: Studia o Herlingu-Grudzińskim; B. Kaniewska: Poznański przystanek Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; J. Pacławski: Gustaw Herling-Grudziński w Kielcach; A.K.: Wycieczka „śladami” Herlinga-Grudzińskiego po ziemi kieleckiej; Trzy pomysły: Jan lebenstein – Gustaw Herling-Grudziński.

• L. M. Koźmiński: Czytanie Herlinga-Grudzińskiego. „Kresy” 1992 nr 11.

• W. Maciąg: Świadomość w stanie uwięzienia. Gustaw Herling-Grudziński. W tegoż: Nasz wiek XX. Wrocław 1992.

• J. Orłowski: Gustaw Herling-Grudziński jako krytyk współczesnej literatury rosyjskiej. „Przegląd Rusycystyczny” 1992 z. 1/2.

• A. Pierzchała: „Pisarz (...) wydziera Wielkiej Tajemnicy swój drobny okruch”. (O poetyce opowiadań Gustawa Herling-Grudzińskiego). „Akcent” 1992 nr 4.

• M. Stępień: Z pozycji moralisty. Gustaw Herling-Grudziński o polskich pisarzach współczesnych. W: O Gustawie Herlingu-Grudzińskim. Materiały z sesji. Kielce 1992, przedruk w tegoż: Wśród emigrantów. Kraków 2007, w tegoż: „Jak grecka tragedia”. Pisarz polski w sytuacji wyboru (1944-1948). Kraków 2005.

• M. Wyka: Posąg klasyka. W tejże: Szkice z epoki powinności. Kraków 1992.

• „Kresy” 1993 nr 14.

Zawartość

Głosy o Helingu-Grudzińskim: J. Dierick: Gustaw Herling-Grudziński w RWE [Radiu Wolna Europa]; A. Drawicz: Ten sam, chociaż inny świat. (Gustaw Herling-Grudziński a Rosja i Związek Sowiecki); D. Kudelska: Herling-Grudziński a sztuka; A. Międzyrzecki: Virtuti Militari.

• „Nowe Książki” 1993 nr 6.

Zawartość

Numer poświęcony G. Herlingowi-Grudzińskiemu; zawiera: Po stronie nadziei [rozmowa z G. Herlingiem-Grudzińskim]; Z. Florczak: Nałóg lektury. Pisarz do szpiku kości; P. Skórzyński: Odwaga pamięci; M. Klecel: Dżuma w Warszawie albo o tym, czy Gustaw Herling-Grudziński jest dobrym manicheistą; J. Gondowicz: od wielkiej do małej apokalipsy; MŁ [M. Łukaszewicz]: Biogram pisarza.

• A. Bagłajewski: Utajone książki Herlinga. „Tygodnik Powszechny” 1993 nr 37.

• T. Drewnowski: Z innego świata. Herling-Grudziński dziś intryguje bardziej niż Gombrowicz... „Polityka” 1993 nr 7.

• E. Jędrzejko: Znaki ludzkiego losu. O funkcji porównań w prozie Herlinga-Grudzińskiego. „Stylistyka” 1994 t. 3.

• A. Marzec: Gustaw Herling-Grudziński – naoczny świadek i refleksyjny badacz łagrów w „Innym świecie”; P. Żbikowski: „Cud” Gustawa Herlinga -Grudzińskiego – Średniowiecznej kroniki ciąg dalszy czy autorska wizja świata?; F. Tomaszewski: Gustaw Herling-Grudziński – „Wieża”. W: Wśród starych i nowych lektur szkolnych. Rzeszów 1994.

• L. Szaruga: Świadek. „Tytuł” 1994 nr 1.

• A. Borawska: Od konkretu do mitu. Obraz stron rodzinnych w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie. Prace Filologiczne” 1995 nr 1.

• A. Zieliński: Gustaw Herling-Grudziński i współczesna literatura włoska. „Przegląd Humanistyczny” 1995 nr 2.

• G. Borkowska: Gustaw Herling-Grudziński: korzenie twórczości. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Warszawa 1996, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• J. Kamionka-Straszakowa: Przestrzenny topos granicy w powieści XX wieku. (Aleksander Sołżenicyn, Gustaw Herling-Grudziński, Warłam Szałamow, Gieorgij N. Władimow). „Kieleckie Studia Rusycystyczne” 1996 t. 7.

• A. Zieliński : Dalle letture italiane di G. Herling-Grudziński. Ignazio Silone. „Romanica Wratislaviensia” 1996 nr 41.

• A. Bagłajewski: Portret krytyka bezkompromisowego. Gustaw Herling-Grudziński wobec powojennej literatury polskiej 1945-1951. „ Kresy” 1997 nr 1.

• W. Kaliszewski: Herling-Grudziński – obecność antymanichejczyka. „Więź” 1997 nr 11.

• G. Przebinda: Herling, Hercen, Szestakow...; L. Szaruga: Czarna dziura. „Znak” 1997 nr 8.

• S. Buryła: Herlinga-Grudzińskiego spór z Borowskim wokół koncepcji rzeczywistości koncentracyjnej. „Ruch Literacki” 1998 z. 1.

• S. Danecki: Gustaw Herling Grudziński. Oblicza milczenia. „Tytuł” 1998 nr 1.

• W. Dymel: Samotność „trędowata”. Herling-Grudziński pod conradowską banderą — fascynacje. „Tytuł” 1998 nr 4.

• P.W. Lorkowski: Kafka w Neapolu. „Topos” 1998 nr 4.

• J. Bielska-Krawczyk: Świat według Herlinga. „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska”1999 nr 52.

• A. Morawiec: Opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 1999 nr 1/2.

• D. Rzeźnik: Cierpienie, samotność, rozpacz. O opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Studia Filologiczne” 1999 [t.] 1.

• T. Błażejewski: Lekcja władzy. „Książę Mediolanu” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego jako exemplum. „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku. Rozprawy Humanistyczne ” 2000 t. 1.

• W. Ciesielski: Choroba i cierpienie u Herlinga-Grudzińskiego. „Więź” 2000 nr 3.

• A. Madyda: O niektórych aspektach poznawczych opowiadań Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Fraza” 2000 nr 3.

• K. Masłoń: Odwaga bycia pisarzem. O Gustawie Herlingu-Grudzińskim. „Rzeczpospolita” 2000 nr 27, przedruk w tegoż: Nie uciec nam od losu. Warszawa 2006.

• A. Morawiec: „Nie można żyć bez nadziei”. („Gruzy” Gustawa Herlinga- Grudzińskiego). „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi” 2000 nr 5.

• M. Rembowska: Związki międzytekstowe w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Rekonesans. „Ruch Literacki” 2000 z. 6.

• M. Wołk: Peerel, kraj, Polska. W oczach Konwickiego, Brandysa i Herlinga-Grudzińskiego. „Znak” 2000 nr 7.

• Z. Źrebiec: Spór o „Zniewolony umysł”. Polemika Gustawa Herlinga-Grudzińskiego z Czesławem Miłoszem. „Ruch Literacki” 2000 z. 5.

• „Język Artystyczny” 2001 nr 11.

Zawartość

Artykuły poświęcone Gustawowi Herlingowi-Grudzińskiemu: E. Jaskółowa: „Biała noc miłości” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; D. Ostaszewska: Adekwatne dać rzeczy słowo; R. Piętkowa: Dawać świadectwo — Gustawa Herlinga-Grudzińskiego dyskurs aksjologiczny; B. Witosz: „Dziennik pisany nocą” – między gatunkowym a indywidualnym stylem wypowiedzi; A. Rejter: Epitet w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; M. Siuciak: Sposoby przedstawiania sytuacji dialogowych w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.

• A. Achtelik: Wenecja Grudzińskiego. „Język Artystyczny” 2001 t. 11.

• K. Adamczyk: Herling-Grudziński w Rzeczypospolitej. W: Powroty w zapomnienie. Kraków 2001.

• A. Danko: Echa w prasie włoskiej po śmierci Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Życie literackie drugiej emigracji niepodległościowej. Toruń 2001.

• A. Morawiec: Szałamow według Herlinga-Grudzińskiego. (Uwagi na marginesie „Piętna”). „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi” 2001 nr 6.

• M. Rembowska: Wybrane zagadnienia kompozycji opowiadań Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; A. Ślesińska: „Odcisnąć wyraźne autorskie piętno”. Komentarze, konteksty i konwencje w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria” 2001 nr 54.

• W. Bolecki: Returns to the impossible. The search for home in the prose of Gustaw Herling. W: Framing the Polish home. Athens 2002.

• A. Frankowiak: „Od jądra ciemności do światła życia”. Inspiracje malarskie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Literackie strategie lat dziewięćdziesiątych. Olsztyn 2002.

• A. Morawiec: Pisarze wobec totalitaryzmu. (Gustaw Herling-Grudziński o Warłamie Szałamowie). „Slavia”, Praga 2002 [z.] 2.

• P. Skórzyński: Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) – Perseusz końca wieku. „Topos” 2002 nr 4/5.

• A. Wolska: „Święty Smok” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W poszukiwaniu metafizycznego uzasadnienia. „ Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2002 [z.] 5.

• J. Bielska-Krawczyk: Mistycyzm w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska” 2003 z. 59.

• T. Burek: Gustaw Herling-Grudziński i Stefan Żółkiewski. Zestawienie i przeciwstawienie. „Arcana” 2003 nr 2.

• A. Fitas: Nieznana rozprawa Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Pamiętnik Literacki” 2003 z. 3 [dot. rozprawy „Ze studiów nad literaturą ludową”, powstałej przed rokiem 1939].

• A.M. Frankowiak: Powinności emigranta. Glossa do eseistyki Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W tejże: Być wśród żywych i umarłych. Ewolucja twórczości eseistycznej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Olsztyn 2003, przedruk w: Swojskość i obcość. Olsztyn 2004.

• B. Kaniewska: Między słowem a milczeniem. Opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Logos i mythos w kulturze XX wieku. Poznań 2003.

• E. Lozowy: La maison des morts. Notre monde, notre modernité? Réflexions sur Dostoïevski et Herling. „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2003 z. 1/2.

• D. Heck: Antychrześcijanin i jego cień w prozie Gustawa Herling-Grudzińskiego. W tejże: „Bez znaku, bez śladu, bez słowa”. Wrocław 2004.

• I. Jóźwicka: Retoryka zła w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; A.S. Kowalczyk: Domena nicości. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego podróż do kresu nocy; K. Krowiranda: Grudziński a fantazjowanie. W: Czytane na nowo. Polska proza XX wieku a współczesne orientacje w badaniach literackich. Izabelin 2004. Seria Prac Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

• J. Wojtasik: Kaspae Traussg czyta Kanta. „Znak ” 2004 nr 12.

• A. Achtelik: Pomiędzy przestrzenią piękna a cierpieniem — wokół opowiadań włoskich Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2005 nr 9.

• J. Bielska- Krawczyk: Kolorowe pisanie („paleta” Herlinga-Grudzińskiego). „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska” 2005 z. 61.

• T. Błażejewski: Dotknięcie Zła. Demonologia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku ” 2005 t. 4.

• M. Lul: Postaci biblijne w twórczości Gustawa Herling-Grudzińskiego. „Słupskie Prace Filologiczne. Seria Filologia Polska” 2005 nr 4.

• D. Tołczyk: Głód wyobraźni. Gustaw Herling-Grudziński, Tadeusz Borowski i dwudziestowieczny martwy dom. W: Polonistyka po amerykańsku. Warszawa 2005.

• M. Delaperrière: Herling-Grudziński, czyli tragizm istnienia. W tejże: Pod znakiem antynomii. Kraków 2006, wersja francuska: Herling-Grudziński ou le tragique de l’existence, w tejże: La littérature polonaise à l’épreuve de la modernité. Paris 2008.

• M. Herling: Z archiwum mojego Ojca. „Zeszyty Historyczne” Paryż 2006 nr 157.

• A. Wróbel: Il Meridione tra la Morte e il Mistero nelle opere di Gustaw Herling-Grudziński. „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 2006 [t.] 1.

• M. Wyka: Próba paraleli. Gustaw Herling-Grudziński i Albert Camus. W tejże: Niecierpliwość krytyki. Kraków 2006.

• M. Zieliński: Tętno świata. W tegoż: Ucieczka przed Polską. Kraków 2006.

• A. Adamowicz-Pośpiech: Gustaw Herling-Grudziński as a reader of Conrad. „Yearbook of Conrad Studies” 2007.

• P. Kallas: The Second Coming. The metaphysical fears of William Butler Yeats and Gustaw Herling-Grudziński. „Beyond Philology” 2007 [nr] 4.

• L. Malcev: „Miłość w zaświatach” – Gustaw Herling-Grudziński i Stendhal. „Slavia Occidentalis” 2007 t. 64.

• D. Ostaszewska: „Cudze słowo” w pisarstwie intymistycznym Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Język Artystyczny” 2007 t. 13.

• A. Przybylska: Legenda o świętym Januarym i historia Masaniella w opowiadaniu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego „Cud”. Wobec włoskich źródeł. „Ruch Literacki” 2007 z. 6.

• M. Stępień: „Podwójne życie pisarza”. W tegoż: Wśród emigrantów. Kraków 2007.

• T. Sucharski: Od euforycznego podziwu do krytycznego respektu. Sołżenicyn w refleksji Herlinga-Grudzińskiego. W: Światło w dolinie. Prace ofiarowane profesor Halinie Krukowskiej. Białystok 2007.

• E. Szadkowska: Od Suchedniowa do Neapolu. Przestrzenie autobiograficzne w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2007 [z.] 9.

• M. Bielecki: Dlaczego Gustaw Herling-Grudziński bał się spotkać z Witoldem Gombrowiczem? „Teksty Drugie” 2008 nr 3.

• E. Szadkowska: Literatura czy autobiografia? Autor a narrator w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2008 [z.] 10.

• J. Anders: Gustaw Herling-Grudzinski. Sleepless in Naples. W tegoż: Between fire and sleep. Essays on modern polish poetry and prose. New Haven, CT [2009].

• A. Karcz: Literatura wobec wojny. O najważniejszym temacie w refleksji krytycznej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w latach 1945-1951. W: Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej. Paryż, Londyn, Monachium, Nowy Jork. T. 2. Białystok 2009.

• K. Żarski: Ernst Jünger und Gustaw Herling-Grudziński. Das diarische Ich in der Geschichte. W: Ernst Jünger – eine Bilanz. Leipzig 2010.

• M. Grigorova: Legenda – obraz – apokryf. Przesłania Paola Ucella w utworach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Olgi Tokarczuk. „Świat i Słowo” 2011 nr 1.

• P. Rodak: Prywatny mikrokosmos. O „Dzienniku pisanym nocą” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W tegoż: Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku. (Żeromski, Nałkowska, Dąbrowska, Gombrowicz, Herling-Grudziński). Warszawa 2011.

• A. Dębska-Kossakowska: Paryż Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Przegląd Humanistyczny” 2012 nr 6.

• P. Panas: O „Świętym smoku” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Roczniki Humanistyczne” 2012 z. 1.

• P. Binek: Intertekstualność jako kategoria formotwórcza opowiadań Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Rozprawy Komisji Językowej”, Wrocław 2013 [t.] 40.

• A. Dębska-Kossakowska: Upadek Paryża; Doświadczenie wojny w tekstach krytycznych Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; Świat historią podszyty. W: A. Dębska-Kossakowska, B. Gontarz, M. Wiszniowska: Literackie reprezentacje historii. Świadectwa – mediatyzacje – eksploracje. Katowice 2013.

• J. Jagodzińska-Kwiatkowska: Wiek biblijny i śmierć. Czekając na czarny obłok... Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Przypowieść o człowieku zapomnianym przez Boga. W: Starość. Doświadczenie egzystencjalne, temat literacki, metafora kultury. Seria 1. Rozpoznania. Białystok 2013.

• D. Machla: Moralny i metafizyczny aspekt zła w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Konteksty Kultury” 2013 nr 10.

• P. Panas: Tajemnice żywej krwi. Gustaw Herling-Grudziński i Sandor Márai o cudzie świętego Januarego i nie tylko. W: Horyzont religijny polskiej literatury emigracyjnej. Lublin 2013.

• M. Tokarzewska: Johannes Urzidil, Günther Anders und Gustaw Herling-Grudziński. Drei zentraleuropäische Autoren im Exil lesen Kafka. W: Johannes Urzidil (1896-1970). Ein „hinternationaler” Schriftsteller zwischen Böhmen und New York. Köln 2013.

• D.H. Zalewska: Dziecko i dotyk zła. Proza Gustawa Herlinga-Grudzińskiego wobec problemów współczesnego świata. W: Dziecko w historii. Wątek korczakowski. Białystok 2013.

• A. Dębska-Kossakowska: Gustaw Herling-Grudziński wobec podzielonego świata. W: Oblężenie. Strategia pisarska – postrzeganie światła – motyw literacki. Katowice 2014.

• P. Spytek: Gustaw Herling-Grudziński. Krytyk literatury pięknej. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury” 2014 z. 14.

• J. Tokarska-Bakir: Gustaw Herling-Grudziński and the blood libel legend. From overvisibility to oversight. „Eastern European Politics and Societies”, Berkeley 2014, wersja polska: Gustaw Herling-Grudziński i legenda o krwi, czyli czy istnieje obowiązek bycia pisarzem żydowskim. "Studia Litteraria et Historica" 2014/2015 [nr] 3/4.

• F. Tomaszewski: Izaak Emmanuiłowicz Babel i Gustaw Herling-Grudziński. „Lìteraturnij Proces”, Kijów 2014 [nr] 4.

• M. Budzyńska: Narracyjne formy rekonstrukcji przeszłości włoskich przestrzeni kulturowych w twórczości Romana Brandstaettera i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Świat kultury Romana Brandstaettera. Lublin 2015.

• A. Dębska-Kossakowska: Rzym Herlinga-Grudzińskiego. W: Literatura, kultura religijna, polskość. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr. hab. Krzysztofowi Dybciakowi w 65. rocznicę urodzin. Warszawa 2015.

• Z. Kudelski: Józef Czapski, Jerzy Giedroyc, Gustaw Herling-Grudziński i włoskie początki „Kultury”. W: Czytając Czapskiego. Kraków 2015.

• I. Skrobak: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego doświadczenie „religijnego”. W: Słowo, doświadczenie, tajemnica. Katowice 2015.

• P. Spytek: „Czyn wojenny zobowiązuje na całe życie” – Gustaw Herling-Grudziński i jego działalność niepodległościowa. W: „Niepokorni” wszystkich czasów. Oświęcim 2015.

• D. Szajnert: Gustaw Herling-Grudziński i Żydzi. (Rekonesans). „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 2015 [t.] 10.

• M. Śniedziewska: „Nel paese del Gattopardo”. Gustaw Herling-Grudziński e Giuseppe Tomasi di Lampedusa. „Romanica Silesiana” 2015 nr 10.

• D. Warmuz: Gustaw Herling-Grudziński i Sándor Márai u wrót „plutonium” . Rozważania emigranta-intelektualisty o kondycji cywilizacji europejskiej. „Źródła Humanistyki Europejskiej” 2015 t. 8.

• D.H. Zalewska: Milczenie jako odpowiedź na doświadczenie tragizmu istnienia w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Kulturowy wymiar słowa, obrazu, dźwięku, milczenia i ciszy. Szczecin 2015.

• J. Bielska-Krawczyk: Meandry wizualności w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Ethos” 2016 nr 2.

• M. Grigorova, A. Nowosad: Bruno i Caravaggio. Filozof heretyk i malarz heretyk w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2016 [nr] 16.

• R. Łatka: Gustaw Herling-Grudziński a PRL. Perspektywa realisty z Neapolu. „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016 [nr] 2.

• J. Osiński: Herb wygnania. Diarystyka Drugiej Emigracji. (Czapski, Lechoń, Herling-Grudziński). „Rojsty” 2016 nr 1.

• M. Tokarzewska: Julius Margolins und Gustaw Herling-Grudzińskis frühe Berichte aus dem Gulag. Suche nach einem Diskurs zwischen Zeugnis und Literatur. W: Das kulturelle Gedächtnis Europas im Wandel. Literatur über Shoa und Gulag. Frankfurt am Main 2016.

• L. Janowski: Eseje Herlinga-Grudzińskiego. „Odra” 2017 nr 4.

• A.E. Kamenskaâ: Ob osobennostâh citirovaniâ „teksta žizni” v „tekste literatury”. (Varlam Šalamov i Gustav Gerling-Grudzinskij). „Przegląd Środkowo-Wschodni ” 2017 [t.] 2.

• M. Kołodziejczyk: Gustaw Herling-Grudziński w poszukiwaniu tożsamości. Wokół ikonografii pisarza. W: Teologia fundamentalna na straży tożsamości chrześcijaństwa. Płock 2017.

• Z. Kudelski: Kilka uwag o współpracy Gustawa Herlinga-Grudziń‫skiego i Jerzego Giedroycia w latach 1946-1996. W: Rozmaitości emigracyjne. Literatura i sztuka. Lublin 2017.

• R. Słodczyk: Modusy ekfrazy. Sieneński kondotier Simone Martiniego oczami Zbigniewa Herberta i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Przekładaniec” 2017 nr 35.

• P. Spytek: Witold Gombrowicz w krytycznych komentarzach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Od Lema do Sienkiewicza. (Z Ingardenem w tle). Toruń 2017.

• M. Śniedziewska: Być jak Leonardo Sciascia. Gustaw Herling-Grudziński i sycylijskie obsesje. „Pamiętnik Literacki” 2017 z. 4.

• R. Zajączkowski: Kulisy literatury. Herling, Wat i inni. W: Rozmaitości emigracyjne. Literatura i sztuka. Lublin 2017.

• M. Guz: Obraz Neapolu w wybranych opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Studia Językoznawcze” 2018 t. 17.

• R. Słodczyk: Ekfraza konotacyjna. „Batszeba" Rembrandta w ujęciu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego . „Seminare” 2018 nr 1.

• K. Sobota: Językowe ukształtowanie przestrzeni w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Język jako świadectwo kultury. Język, kultura, społeczeństwo. 2. Kielce 2018.

• F. Tomaszewski: Teologia a literatura. Jan Paweł II a Gustaw Herling-Grudziński. „Studia Elbląskie” 2018 t. 19.

• M. Urbanowski: „Niepojęta skaza”. Gustaw Herling-Grudziński o Marii Dąbrowskiej. W: Rozczytywanie Dąbrowskiej. Kraków 2018.

• A. Walczak: Herling-Grudziński w dyskusji z Norwidem, Krasińskim i Mickiewiczem. „Archiwum Emigracji” 2018/2019 z. 1/2.

• M. Herling: La „religione della libertà” di Croce nella biografia di Gustaw Herling. „pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi” 2019 [nr] 10, dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 9 kwietnia 2024).

• L.A. Mal'cev: Gustav Herling-Grudzin'skij v dialoge s literaturoj russkogo zarubež'â. Nikolaj Berdâev i Aleksandr Solženicyn. W: Emigracja rosyjska, ukraińska i białoruska. Spuścizna literacka, religijno-filozoficzna. Kulturowe zbliżenia. Lublin 2019.

• K. Samsel: Andriej Płatonow Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Elewator” 2019 nr 3.

• M. Śniedziewska: Utrata cienia. Fragmenty „włoskiej biografii” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2019 [t.] 35.

• M. Śniedziewska: Admiration in place of imitation. Four medallions by Gustaw Herling-Grudziński. „Czytanie Literatury” 2019 nr 8.

• F. Tomaszewski: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego pamiętanie Grodna i pamiętanie Elizy Orzeszkowej. W: Pamięć kultury. Studia i głosy. Białystok; Grodno 2019.

• F. Tomaszewski: Zmęczony macho. Mężczyźni i męskość w pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: (Nie)męskość w tekstach kultury XIX i XXI wieku. Gdańsk 2019.

• „Pamiętnik Literacki”, Londyn 2020 t. 58.

Zawartość

Zawiera m.in.: M. Herling : Między Włochami a Polską – Dialog z moim Ojcem; J. Hajduk: Rejony Herlinga-Grudzińskiego; O.S. Czarnik: Radiooperator Gustaw Herling-Grudziński jako współpracownik wydawnictw 2 Korpusu; R. Habielski: O „Innym Świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; A. Krzeczunowicz: Gustaw Herling-Grudziński w Monachium; A. Frajlich: Moja poetycka przygoda z „Kulturą”. Listy redaktora Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; N. Taylor-Terlecka: Gustaw Herling-Grudziński i Tymon Terlecki – faktów od-pominanie; K. Łabno: Cztery listy Gustawa Herlinga-Grudzińskiego do Jerzego Stempowskiego; Z. Kudelski: Kalendarium życia i twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; G. Herling-Grudziński: Zima w zaświatach. Opowieść londyńska; G. Herling- Grudziński: Siedem śmierci maksyma Gorkiego; G. Herling-Grudziński: Książę Niezłomny. (Fragmenty); A. Wierciński: Eseje o „portrecie epoki” Herlinga-Grudzińskiego.

• I. Adelgejm: U podnožiâ trona vlastitelâ. „Vezuvij-ubijca” kak katalizator prijatiâ sud'by u Gustava Herlinga- Grudzinskogo. „Literaturovedenie”, Moskwa 2020 [nr] 1-2.

• A. Ajres: Gustaw Herling-Grudziński e la letteratura italiana del XX secolo; R. Bruni, M. Ślarzyńska: Gustaw Herling e Elémire Zolla. Tracce di un'amicizia. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2020 [t.] 39.

• T. Dębska-Kossakowska: Typy emigracyjnych postaw. W: W przestrzeniach kultury. Studia interdyscyplinarne. Katowice 2020 [dot. m.in. G. Herlinga-Grudzińskiego].

• Inny świat w literaturze narodów. Konteksty, życiorysy, interpretacje. Kraków2020. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

Tu dot. G. Herlinga-Grudzińskiego:W. Ligęza: Świadectwa polskich pisarzy. Literatura łagrowa; M. Januszkiewicz: Bez-nadzieja samotności czy samotność jako możliwość nadziei? „Skrzydła ołtarza” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w perspektywie egzystencjalizmu chrześcijańskiego; M. Śniedziewska: Poeci „małych ojczyzn”. Elsa Morante i Gustaw Herling-Grudziński; Z. Kaźmierczyk: „Ręka w ogniu”. Gnostyckie wątki w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; M. Zwolski: Łagry, zesłanie, śmierć... Polacy w sowieckim „innym świecie”; Ś. Panicz: Narrator jako świadek. Praca pamięci w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego". [Przeł.] O. Skobłenko; A. Dębska-Kossakowska: Gustaw Herling-Grudziński i doświadczenie łagrowe. Wobec pism Hannah Arendt.

• E. Kącka: Notes on Stanisław Brzozowski's reception by the emigration. Gustaw Herling-Grudziński as the ambasador of Polish thought in Italy. W: Cento anni di filosofia e di cultura polacca. Milano-Udine 2020.

• P. Kłoczowski: Benedetto Croce e l'Europa divisa del dopoguerra. Czapski, Herling, Jeleński, Geremek. W: La diffusione internazionale dell'opera di Benedetto Croce. Satti del Convegno Napoli, 22-23 settembre 2016. Nel centocinquantenario della nascita (1866-2016). Napoli 2020.

• Najkrótszy przewodnik po moim ojcu. Z Martą Herling rozmawia Magdalena Śniedziewska. [Przeł.] M. Śniedziewska. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”2020 [t.] 38.

• P. Panas : Spór o istotę zła. Hannah Arendt w pismach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”. 2020 [t.] 37.

• M. Ślarzyńska: Cristina Campo e la ricezione di Gustaw Herling-Grudziński in Italia. „Italica Wratislaviensia” 2020 vol. 11 [nr] 1.

• M. Ślarzyńska: Wyspa na wyspie. Cristina Campo czyta opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Teksty Drugie” 2020 nr 6.

• G. Tomassucci : „Tymczasem palono Żydów” … Kilka uwag o stosunku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego do żydowskości. [Przeł.] M. Środa. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka ” 2020 [t.] 38.

• M. Wilk: Zaułki Herlinga. „Nowy Napis” 2020 nr 8.

• L. Di Santo: Il totalitarismo come infestazione maligna della totalità. Il male nella lezione di Gustaw Herling; M. Herling: L’inaugurazione del Muzeum Pamięci Sybiru. Una testimonianza per mio Padre; A. Ajres: Gustaw Herling-Grudziński e il totalitarismo; M. Śniedziewska: „La banalità del male” e „La radicalità del bene”, ovvero Gustaw Herling legge Eichmann a Gerusalemme di Hannah Arendt; A. Aversano: Gustaw Herling: la colpa infinita „davanti alla legge” di Franz Kafka dalla Polonia a Napoli e ritorno. „Democrazia e diritti sociali”, Cassino 2021 [nr] 1.

• L. Dzierżanowski: Jak w bibliotece Gustawa Herlinga-Grudzińskiego znalazła się partytura opery „Il prigioniero” Luigiego Dallapiccoli? „Roczniki Humanistyczne” 2021 z. 1.

• Ł. Marcińczak: Światłocienie religijności Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Cz. 1-2. „Akcent” 2021 nr 3-4.

• J.M. Ruszar: Piero della Francesca „Madonna brzemienna”. Wiersz Jana Polkowskiego w kontekście esejów Zbigniewa Herberta i prozy Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: „Odcisk palca – rozległy labirynt”. Prace ofiarowane profesorowi Wojciechowi Ligęzie na jubileusz siedemdziesięciolecia. Kraków 2021.

• W. Bolecki: Dwie Krystyny, czyli archiwa, archiwalia i głębsze znaczenie; P. Bilos: Góra, mysz i pustynia. O korespondencji Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Jerzego Giedroycia; M. Herling: „Sull'esilio. Noi immersi nel flusso della storia”. Le corrispondenze italiane nell'archivo di Gustaw Herling. W: Archiwalne źródła badań filologicznych. Studia. Lublin 2022.

• A. Karcz: Joseph Conrad's Fictional Character in the Essays and Critical Writings of Gustaw Herling. „The Polish review”, New York 2022 [nr] 2.

• D. Kołodziej: Maran na moście. Sekretne konwersje Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Przestrzenie Teorii” 2022 nr 38 s. 141-162.

• Piętnaście lat z Herlingiem-Grudzińskim. Z Włodzimierzem Boleckim rozmawia Dariusz Pachocki. „Nowe Książki” 2022 nr 12, przekład na język włoski: A proposito della nuova edizione delle opere di Gustaw Herling‑Grudziński. Intervista di Dariusz Pachocki a Włodzimierz Bolecki. Con una nota introduttiva di Marta Herling. [Przeł.] G. Brogi. «pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi» 2023 [no] 14. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 8 kwietnia 2024].

• Petit Pan de Mur Jaune: Czapski, Herling-Grudziński, and Herbert in the Face of Proust's Vision of View of Delft; Contre Proust: Herling-Grudziński in Search of the „Little Patch of Yellow Wall”; Rembrandt Covering a Mirror: Herling-Grudziński Argues with Alpers. W: M. Śniedziewska: Seventeenth- Century Dutch Painting and Modern Literature. Frankfurt am Main 2024.

Katalogi wystaw poświęconych twórcy

• J. Zieliński: Gustaw herling-Grudziński w roli historyka sztuki. "Tygodnik Literacki" 1991 nr 10.

• Neapol-Maisons-Laffitte. Gustaw Herling-Grudziński w fotografii Bohdana Paczowskiego. Kraków 24 V – 7 VI 1991. Kraków: nakładem „Wspólnoty Polskiej”; nakładem Oficyny Literackiej 1991 , [20] s.

• Świat Gustawa Herlinga Grudzińskiego. Katalog wystawy w Muzeum Literackim im. Józefa Czechowicza w Lublinie. [Tekst i wybór materiałów: Z. Kudelski]. Lublin: Muzeum Lubelskie; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej 1994, 36 s., [32] s. tabl.

• Gustaw Herling-Grudziński. Związki biografii i twórczości z Kielecczyzną. Katalog wystawy, Kielce, 20 maja – 30 czerwca 2009. Oprac. B. Piotrowska przy współpracy I. Furnal i M. Helis-Rzepki. Kielce: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 2009, 59 s.

• Gustaw Herling-Grudziński 1919-2000. Katalog wystawy. Oprac.: M. Boszczyk, K. Garbuzik, Ł. Kwiecień. Kielce: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach 2019, 94 s., fotografie [dot. wystawy: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach, marzec – sierpień 2019].

Inny świat

Zob. też Wywiady.

• J. Bielatowicz: Znak krzyża w martwym domu. „ Życie”, Londyn 1951 nr 45, przedruk w tegoż: Literatura na emigracji. Londyn 1970, w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• D. Gillie. Powst. 1951, przekł. polski pt. „Osobny świat”. „Kultura ”, Paryż 1952 nr 2-3.

• B. Russel. „Wiadomości”, Londyn 1951 nr 41, przedruk w: My deportowani.. Warszawa 1989, w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997 [tłumaczenie przedmowy do „A world apart].

• B. Zauberman. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1951 nr 254.

• W. Günther: Świat poza światem. „Orzeł Biały”, Londyn 1952 nr 8.

• B. Heydenkorn: Wstrząsająca epopeja. „Robotnik”, Londyn 1952 nr 1.

• O. Lagercrantz: Rysk rättfärdighetsdröm. „Dagens Nyheter”, Sztokholm 1952, przedruk w tegoż: Från Aeneas till Ahlin. Kritik 1951-1975. Stockholm 1978.

• Z. Nowakowski: Procent składany. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1952 nr 115.

• O książce Herlinga-Grudzińskiego. „Wiadomości”, Londyn 1952 nr 30 [dot. recepcji].

• G. Sykes: Byzanthine Leviathan. „The New Republic”, Washington, D.C. 1952 nr z 10 marca.

• U. Weinreich: Recollections of prisonenland. „Problems of Communism”, Washington D.C.1953 [nr] 1 [dot. także: T. Wittlin: A reluctant traveller in Russia].

• G. Caprin: Uomini disintegrati, „Il Piccolo”, Triest 1958 nr z 3 sierpnia.

• P. Milano: Torna a vivere la casa dei morti. „L’Espresso”, Rzym z 8 czerwca 1958.

• Ricciardetto [A. Guerriero]: Tre libri sulla Russia. „Epoca”, Mediolan 1958 nr z 24 sierpnia [dot. także: A. Moravia: Un mese in URSS oraz C. Mallaparte: Io, in Russia e in China].

• I. Silone. „Bolletino del Circolo Italiano del Libro” 1958 nr 1, fragment w przekł. polskim: „Inny świat” po włosku. „Kultura ”, Paryż 1958 nr 4.

• G. Tedeschi. „La Fiera Letteraria”, Mediolan z 12 kwietnia 1959.

• B. Skarga: Świadectwo „Innego świata”. „Kultura Niezależna ”* 1986 nr 19, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• W. Karpiński: Lustro „Innego świata”. W tegoż: Książki zbójeckie. Londyn 1988, wyd. nast. Warszawa 1996, Lublin 2002, Warszawa 2009.

• H. Siewierski: Podalsze od russkoj ziemli... w tegoż: Spotkanie narodów. Warszawa: Przedświt* 1988 , wyd. nast. Paryż 1984.

• J. Tomkowski: Świat absurdu i śmierci. „Powściągliwość i Praca” 1989 nr 6-7.

• A. Waśko: Przesłanie z martwego domu. „Arka” 1990 nr 30.

• J. Błoński: Borowski i Herling. Paralela. „Tygodnik Powszechny” 1991 nr 21; polemika: T. Drewnowski: Fałszywa paralela. „Polityka” 1991 nr 23, przedruk w: J. Paszek: Gustaw Herling-Grudziński. Katowice 1992, przedruk polemiki T. Drewnowskiego w tegoż: Porachunki z XX wiekiem. Kraków 2006, w: Henryk-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• T. Burek: Cały ten okropny świat. (Sztuka pamięci głębokiej a zapiski w „Innym świecie” Herlinga-Grudzińskiego). „Teksty Drugie” 1991 nr 1/2, przedruk w: Etos i artyzm. Poznań 1991, w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• Inny świat – Gustaw Herling-Grudziński. Oprac.: J. Dąbrowska. Białystok: Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Besawa”; Bielsk Podlaski: Spółdzielnia Inwalidów „Przyszłość” 1991, 29 s. Ściągawka z Lektury .

• A. Marzec: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego „Inny świat”. Warszawa: Jota 1991, 43 s.

• R.K. Przybylski: Éducation européene. (Na marginesie „Innego świata” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego). W: Dwór mający w sobie osoby i mózgi rozmaite. Poznań 1991.

• A. S. Kowalczyk: „Dni naszej śmierci...”. O „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Polonistyka” 1991 nr 2, przedruk w: Herling-Grudzinski i krytycy. Lublin 1997.

• S. Stabro: Gustaw Herling-Grudziński — „Inny świat”. Fenomenologia cierpienia. „Kultura Niezależna” 1991 nr 67, przedruk w: Etos i artyzm. Rzecz O Gustawie Herlingu-Grudzińskim. Lublin 1991, w tegoż: Od Emila Zegadłowicza do Andrzeja Bobkowskiego. Kraków 2002.

• E. Czaplejewicz: Budowa utworu „Inny świat” i okolica. W tegoż: Polska literatura łagrowa. Warszawa 1992.

• A. Marzec: Książka o ludzkim cierpieniu. W tejże: Co jest w człowieku. Łódź 1993.

• W. Bolecki: „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1994, 199 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1997; Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2007, 365 s., przekł. angielski: A world apart by Gustaw Herling. [Przeł.] A. Kołakowska. Frankfurt am Main; New York 2015, tamże wyd. jako dokument elektroniczny.

• Gustaw Herling Grudziński Inny świat oraz Opowiadania – Wieża, Most, Drugie Przyjście. Oprac.: Z. Lipiec. Radom: „StonI" 1994, 39 s. Lektury. Analizy lektur szkolnych opracowane przez nauczycieli polonistów.

• W. Kajtoch: „Lagry i łagry”. Problematyka obozowa w IV klasie L.O. (Tadeusz Borowski, Gustaw Herling-Grudziński, Aleksander Sołżenicyn). Kraków: Text 1994, 56 s.

• A. Litwornia: „Inny świat” w wolnym świecie. „Arkusz” 1994 nr 6 [dot.historii wydawania „Innego świata” we Włoszech].

• P. Marchesini: Italia? È davvero un mondo a parte. Gustaw Herling, quarant’anni di esilio a Napoli. „L’Europeo”, Włochy z 27-29 lipca 1994.

• A. Nasiłowska: „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Warszawa: Patria 1994, 32 s.

• K. Pomian: „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. [Wywiad; rozm.] Z. Kudelski. „Życie Warszawy” 1994 dodatek „Ex Libris ” nr 51.

• Problematyka więzienna i łagrowa. Totalitaryzm a jednostka. Streszczenia, analizy i interpretacje literackie. Oprac.:Z. Lewandowska. Teksty: E. Jakubowska, Z. Lewandowska. Warszawa: Polonia Press 1995, 127 s.

• A. Borawska: Autobiograficzność „Fantomów” Marii Kuncewiczowej i „Innego świata” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Gatunki literackie. Olsztyn 1996.

• W. Bolecki: The totalitarian urge vs. literature. The origins and achievements of the Polish independent publishing movement. „Canadian Slavonic Papers = Revue Canadienne des Slavistes”, Edmonton 1997 [nr] 1-2.

• Gustaw Herling-Grudziński – Inny świat. Streszczenie, omówienie, cytaty. Oprac.: I. Kosakowska. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza -B 1997, 50 s. Lektury Szkolne. Szkoła średnia. Streszczenia, omówienia, cytaty.

• D. Fertilio: Herling. Il mio Šalamov censurato. „Corriere della Sera”, Włochy z 24 maja 1999.

• A. Appelbaum: Witness to tyranny. „The Weekly Standard”, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej z 24 lipca 2000.

• T. Sucharski: Heroizm zmartwychwstania. „Kresy” 2000 nr 1.

• R. Salvadori: Sałatka z muchomorów. Spory o Herlinga‑Grudzińskiego. Przeł. J. Mikołajewski. „Gazeta Wyborcza” 2002 nr 144 dodatek „Gazeta Świąteczna”, przedruk pod tytułem: Gustaw Herling-Grudziński we Włoszech w tegoż: Sylwetki i portrety, Warszawa 2010.

• I. Malcev: „Inny świat” Herlinga-Grudzińskiego i „Zapiski z domu umarłych” Dostojewskiego. W: Dwudziestowieczność. Warszawa 2004.

• Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Oprac.: U. Lementowicz. Lublin: Wydawnictwo Biblios 2006, 51 s. Biblioteczka Opracowań, z. 51, wyd. nast. tamże: 2008, 2010.

• E. Bieńkowska: „Inny świat ”- opowieść wychowawcza. „Zeszyty Literackie” 2009 nr 4.

• Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. [Oprac.:] M. Kamińska. Toruń: Wydawnictwo Literat 2009, 121 s. Lektury Wszech Czasów. Streszczenie, analiza, interpretacja, 15, wyd. nast. tamże [2020].

• A. Świrek: Aluzje biblijne w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Filologia Polska” 2009 [t.] 4.

• J. Warchoł: Wersja oryginalna, przekład i „język pośredniczący”. O kulturowo-literackich różnicach w angielskich wersjach na przykładzie utworu „Inny świat” G. Herlinga-Grudzińskiego i powieści A. Poznańskiej-Parizeau „Les lilas sont fleuris à Varsovie”. W: Obcość kulturowa jako wyzwanie dla tłumacza. Kraków 2009.

• M.P.D. Souza: Passados a construir. Sobre Um outro mundo, de Gustaw Herling- Grudziński. „Estudos Neolatinos”, Rio de Janeiro 2011 vol. 13 [nr] 2.

• J. Wojczakowski: Dwa horyzonty. („Dziadów cz. III” oraz „Inny świat. Zapiski sowieckie”) – paralela interpretacyjna. „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2013 nr 3/4.

• O. Kutzner: Il problema dell'indescrivibile nelle testimonianze letterarie. „ Se questo è un uomo” di Primo Levi e „Un mondo a parte” di Gustaw Herling-Grudziński. „Polilog. Studia Neofilologiczne” 2017 nr 7.

• A. Martini: „Un mondo a parte” ora è consacrato nei classici „Corriere della Sera”, Włochy 2018 nr z 19 marca.

• A. Carluccio: The philosophy of work in the Gulag. Two views in comparison. „SHS Web of Conferences” 2019, vol. 72, dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp: 10 maja 2022] [dot. G. Herling-Grudziński: Inny świat i A. Sołzenicyn: Jeden dzień z życia Iwana Denisowicza].

• L.A. Malcev: Sergiej Snegov i Gustav Herling-Grudzinskij. Kaliningradskij kontekst knigi „Inoj mir”. W: Sоvremennye literatury stran Central'noj i Ûgo-Vostočnoj Evropy. Moskva 2019.

• P. Spytek: Inny świat! Rosja Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek [2019], 333 s.

• M. Śniedziewska: Od „wydania niewydanego” do „książki-ikony XX wieku” – z dziejów włoskiej recepcji „Un mondo a parte” Gustawa Herlinga. W tejże: Osobiste sprawy i tematy. Warszawa 2019, dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 5 kwietnia 2024].

• Z. Kaźmierczyk: „Ręka w ogniu”. Gnostyckie wątki w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; Ś. Panicz: Narrator jako świadek. Praca pamięci w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego". [Przeł.] O. Skobłenko. W: Inny świat w literaturze narodów. Kraków 2020.

• B. Karwowska: Gustaw Herling-Grudziński's „A world apart”. W: The Routlegde world companion to Polish literature. London; New York, NY 2021.

• T. Sucharski: Inny świat, kraina zeków i... martwy dom. „Roczniki Humanistyczne” 2021 z. 1.

Go back to position

Podróż do Burmy

• A. Nasalska: Śladami Orwella. O „Podróży do Burmy” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Kultura Niezależna*" 1989 nr 47, przedruk w: Etos i artyzm. Poznań 1991.

• J. Gładyś: Powrót do Burmy. „Dekada Literacka” 1999 nr 11/12.

• P. Panas: Między literaturą faktu a literaturą dokumentu osobistego. Uwagi o strukturze „Podróży do Burmy” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Roczniki Humanistyczne” 2009 z. 1.

• P. Panas: „Podróż do Burmy” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego – perspektywy badawcze. Rekonesans. „Roczniki Humanistyczne” 2021 z. 1.

• M. Lubina: Colonialism meets emphaty anf nsightfulness. Gustaw Herling-Grudziński’s „Travel Diary to Burma”. W: Escaping Kakania. Budapest 2024.

Go back to position

Dziennik 1957-1958

• M. Bauchrowicz-Kłodzińska. „Nowe Książki” 2018 nr 11.

• G. Bogdał: Monolog niewypowiedziany. „Tygodnik Powszechny” 2018 nr 26.

• M. Libich: Diariusz odnaleziony. „Odra” 2018 nr 9.

• J. Rudnicki: Zapiski posępnego gbura. Odnaleziony dziennik autora „Innego świata”. „Gazeta Wyborcza” 2018 nr 144 dodatek „Wyborcza na Początek Lata”.

• K. Zych. „Kwartalnik Artystyczny” 2018 [nr] 3.

• P. Kępiński: Herling-Grudziński przed lustrem. „Twórczość” 2019 nr 2.

• M. Woźniak-Łabieniec: „Miałem dziś przedziwny sen…”. Arte e amore w onirycznych zapiskach „Dziennika 1957–1958” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Fabrica Litterarum Polono-Italica” 2021 [nr] 3. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 21 kwietnia 2022].

Go back to position

Skrzydła ołtarza

• [J. Stempowski] P. Hostowiec: Po powodzi. „ Kultura”, Paryż 1959 nr 2, przedruk w tegoż: Eseje dla Kasandry. Kraków 1981*, w tegoż: Eseje. Kraków 1984, w: Szkice literackie. T. 2. Klimat życia i klimat literatury. Warszawa 1988 [dot.: Wieża].

• S. Baliński: Twórcza samotność. „Tydzień Polski” 1960 nr 18, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• J. Bielatowicz: Brewiarz dla cierpiących. „Wiadomości”, Londyn 1960 nr 39, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• C. Campo: La torre e l'isola.„ Il Punto”, Rzym 1961 nr z 11 marca, przedruk w: Due racconti: La torre, Il miracolo. 1990, w tejże: Sotto falso nome. Milano 1998, przekł. francuski jako wstęp do: G. Herling-Grudziński: L'Ile et autres recits. Paris 1992, przekł. polski pt. Wieża i Wyspa. [Przeł.]. M. Ślarzyńska. „Teksty Drugie ” 2020 nr 6.

• J. Łobodowski. „Orzeł Biały – Syrena”, Paryż, Londyn 1961 nr 40, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• D. Stern: The dust of Italy. „New York Times” 1967 nr z 26 marca, przekład polski [Z. Kozarynowej]. „Wiadomości”, Londyn 1967 nr 25.

• L. Szaruga: Powracające kształty snów. „Kontakt” 1988 nr 7/8, przedruk w: Etos i artyzm. Poznań 1991.

• J. Dembińska-Pawelec: Szkatułka Herlinga-Grudzińskiego. „Kresy” 1991 nr 8 [dot: Wieża].

• F. Tomaszewski: Uwagi o tytułach. W: Alegorie, style, tożsamość. Gdańsk 1999.

• A. Ajres: „La Torre” di Gustaw Herling-Grudziński e „Le lépreux de la Cité d’Aoste” di Xavier de Maistre. Per un confronto. „Annali del Centro Pannunzio”, Turyn 2004-2005 [dot.: Wieża].

• G. Piskorz: Między samotnością a samotnością. Bohaterowie „Skrzydeł ołtarza” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Ruch Filozoficzny” 2015 nr 3.

• I. Gródź: Bycie u celu... co rok o ziarnko maku. Kilka uwag o metafizyczności „Wieży” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i potrzebach edukacyjnych. „Kognitywistyka i Media w Edukacji” 2016 nr 1.

• J. Potkański: Alegoria w „skrzydłach ołtarza”. Herling-Grudziński, Benjamin, de Man. „Prace filologiczne. Literaturoznawstwo” 2017 nr 7.

• J. Jagodzińska-Kwiatkowska: Pod palącym słońcem południa. Problematyka acedii w dyptyku „Skrzydła ołtarza” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Litteraria Copernicana” 2018 nr 4.

• P. Ostaszewski: O wewnętrznej wolności. „Pietà dell'Isola” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Sztuka przetrwania. Życie codzienne w ekstremalnych warunkach obozowych w XX-XXI wieku. Siedlce 2019.

• M. Januszkiewicz: Bez-nadzieja samotności czy samotność jako możliwość nadziei? „Skrzydła ołtarza” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w perspektywie egzystencjalizmu chrześcijańskiego. W: Inny świat w literaturze narodów. Kraków 2020.

Go back to position

Drugie przyjście oraz inne opowiadania i szkice

• K. Wierzyński: Pochwała „Drugiego Przyjścia” Herlinga- Grudzińskiego. „Na Antenie” 1964 nr 5, przedruk w tegoż: Cygańskim wozem. Miasta, ludzie książki. Londyn 1966; w tegoż: Szkice i portrety literackie. Warszawa 1990.

• S. Wóycicki: Książka dla chcących myśleć. „Orzeł Biały-Syrena”, Londyn 1964 nr 10.

• J. Wittlin: Dar intelektu. „Kultura”, Paryż 1965 nr 1-2, przedruk w tegoż: Pisma posmiertne i inne eseje. Warszawa 1991, w: Antologia polskiej krytyki literackiej na emigracji 1945-1985. Lublin 1992, w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• M. Chmielowiec: Jak zbudowany jest „Most” Herlinga-Grudzińskiego. „Tydzień Polski”, Wielka Brytania 1966 nr 26, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• B. Myrdzik: „Most” i „Drugie Przyjście” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Nowela — opowiadanie (ewolucja gatunku). Kielce 1994.

• T. Błażejewski: Traktat teologiczny. „Drugie Przyjście” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Prace Polonistyczne” Seria 50: 1995, przedruk w tegoż: Historiozofia retoryczna. Łódź 2002.

• P. Ferenc: Most — droga czy przeznaczenie. „Więź” 1997 nr 11.

• F. Tomaszewski: Między wiarą i rozumem. „Drugie Przyjście” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Twórczość” 1997 nr 12.

• J. Bolewski: Boże Ciało w światłocieniu... „Przegląd Powszechny” 1999 nr 6.

• M. Grigorova: Discourse of heresy in Polish post-WWII literature Herling’s and Herbert’s heretics. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia litteraria Polonica” 2019 nr 12 [tu m.in. na temat: Drugie Przyjście oraz inne opowiadania i szkice].

• K. Sobota: Miejsce jako czynnik sprawczy w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (na przykładzie opowiadania„ Most. Z kroniki naszego miasta”). „Acta Universitatis Lodziensis. Folia litteraria Polonica” 2021 nr 1.

Go back to position

Upiory rewolucji

• B. Lewicki. „Na Antenie”, Monachium 1969 nr 11.

• J. Łobodowski: Obcowanie z upiorami. „Wiadomości”, Londyn 1970 nr 32.

• [J. Pomianowski] H. Kostek: Glossy do książki G. Herling[a]-Grudzińskiego. „Kultura”, Paryż 1970 nr 4, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997 oraz w tegoż: Wybór wrażeń. Lublin 2006.

• J. Szperka: Rosja Polakowi bliska. „Tydzień Polski”, Wielka Brytania 1970 nr 16.

• A. Drawicz: Głos stamtąd. „Polityka” 1993 nr 35.

• J. Dużyk. „Ruch Literacki” 1993 z. 4.

• A. Paczkowski: Rusologia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Rzeczpospolita” 1993 dodatek „Plus Minus” nr 2.

• A. Romanowski: Widzieć ostro w oddaleniu. „Tygodnik Powszechny” 1993 nr 26.

• J. Pomianowski: Jak rozmawiać z Rosją. Nowe glossy do „Upiorów rewolucji” Herlinga-Grudzińskiego. „Życie Warszawy” 1994 nr z 17 maja, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy.Lublin 1997.

• W. Woroszylski: W oczach ocalałego zeka. „Więź” 1994 nr 4.

Go back to position

Dziennik pisany nocą

• W. Wirpsza: Notatki polemiczne. „Kultura”, Paryż 1973 nr 9.

• K. Sowiński: Widziane od środka. „Wiadomości”, Londyn 1974 nr 27.

• K. A. Jeleński: Portret dekady z wizerunkiem autora w lewym rogu. „Kultura”, Paryż 1981 nr 3, przedruk:w tegoż: Zbiegi okoliczności. Paryż 1982, w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• K.A. Jeleński: Źródło światła w pisarskim podziemiu. „Kultura”, Paryż 1984 nr 11, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• Z. Stefanowska: Dziennik Herlinga-Grudzińskiego. W: Literatura źle obecna. Londyn 1984 [dot. cz. 1-2].

• Z. Kudelski: Pod wzrokiem Meduzy, wobec Tajemnicy Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Przegląd Powszechny” 1987 nr 1.

• K. Adamczyk: O wiarygodności dziennikowej formy przekazu. (Lechoń, Gombrowicz, Herling-Grudziński). „Ruch Literacki” 1989 nr 1.

• M.M. Baranowska. „ Powściągliwość i Praca” 1990 nr 7/8.

• Z. Kudelski: Czy pisarska porażka? „Tygodnik Literacki” 1990 nr 10, przedruk w tegoż: Pielgrzym Świętokrzyski. Lublin [1991].

• M. Lengren: Nocne egzorcyzmy. „Twórczość” 1990 nr 12.

• J. Zieliński: Zwiastun apokalipsy. „Gazeta Wyborcza” 1990 nr 173.

• A. Michnik: Zapis czasu. (Nad „Dziennikiem pisanym nocą. 1980-1984”). „Krytyka” 1991 nr 34/35, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• M. Wyka: Prawda, zmyślenie, kompozycja. „Dekada Literacka” 1991 nr 22, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997 [dot.: Gasnący Antychryst].

• B. Zielińska: „Dziennik pisany nocą” jako portret epoki. „Odra” 1991 nr 4.

• A. Bichta: Wyznania egzorcysty. „Twórczość” 1993 nr 10 [dot.: Dziennik pisany nocą. 1989-1992].

• W. Bolecki: „Dziennik pisany nocą” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 1993.

• E. Morawiec: Ogrom świata i serce rzeczy. „Arka” 1993 nr 46 [dot.: Dziennik pisany nocą. 1989-1992].

• P. Skórzyński: Odwaga pamięci. „Nowe Książki” 1993 nr 6 [dot.: Dziennik pisany nocą. 1989-1992].

• K. Adamczyk: Dziennik jako wyzwanie. Lechoń, Gombrowicz, Herling-Grudziński. Kraków: Parol 1994, 154 s.

• A. Pietrzak: Zapiski spod wulkanu. „Przegląd Powszechny” 1994 nr 3.

• [T. Fiałkowski] Lektor: Przeczytajmy to jeszcze raz. „Tygodnik Powszechny” 1995 nr 23.

• Z. Florczak: Herlinga powieść bezpośrednia. „Rzeczpospolita” dodatek „Plus Minus” 1995 nr 48.

• H. Dubowik: Historie niezwykłe i sądy surowe. „Kwartalnik Artystyczny” 1999 nr 2.

• J. Gładyś: „Dziennik pisany nocą” jako dziennik pisarza. „Ruch Literacki” 1999 z. 6.

• K. Masłoń: Nie pora na bankiet. „Magazyn Literacki” 1999 nr 3.

• A. Morawiec: Przypowiastka o sensie ludzkiego cierpienia. Interpretacja opowiadania „Gasnący Antychryst” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Ruch Literacki” 1999 z. 5.

• M. Przestrzelska: Kronika snu. O „Dzienniku pisanym nocą”. W: Oniryczne tematy i konwencje w literaturze polskiej w XX w. Toruń 1999.

• E. Pietruszka: „Pożar w Kaplicy Sykstyńskiej” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Rytmy prozy, czyli jak czytać polską prozę współczesną. Warszawa 2000.

• A. Kałuża: Herling-Grudziński a zakazy. Na podstawie opowiadania „Cmentarz Południa”. „Język Artystyczny” T. 11 (2001 ).

• A. Morawiec: Szałamow według Herlinga-Grudzińskiego. (Uwagi na marginesie „Piętna”). „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej” 2001 nr 6.

• B. Witosz : „Dziennik pisany nocą” – między gatunkowym a indywidualnym stylem wypowiedzi . „Język Artystyczny” 2001 t. 11.

• L. Malcev: Italian'ske motivy v „Dnevnike napisannom nočiu”. W: Mif Evropy w literature i kul'ture Pol'ši i Rossii. Moskva 2004.

• A. Zieniewicz: Poemigracyjny niepokój. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego „Dziennik pisany nocą” (1989-1992). W: Pisarz na emigracji. Warszawa [2005].

• P. Spytek: Gustaw Herling-Grudziński o pisarzach rosyjskich doby totalitaryzmu. („Dziennik pisany nocą”). „Przegląd Humanistyczny” 2008 nr 4.

• P. Spytek: Gustaw Herling-Grudziński o emigracji rosyjskiej. („Dziennik pisany nocą”). „Studia i Szkice Slawistyczne ” 2010 nr 10.

• R. Łatka: Komunizm w „Dzienniku pisanym nocą” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Polskie wizje i oceny komunizmu po 1939 roku. Kraków 2015.

• J. Hajduk: W rejony mroku. [Szkic]. Wrocław; Wojnowice: KEW – Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego 2017, 219 s.

• A. Ljevo-Ovčina : Gustaw Herling-Grudziński „Dnevnik pisan noću”. „Przekłady Literatur Słowiańskich” 2019 t. 9 cz. 2.

• A. Dębska-Kossakowska: O filmach w „Dzienniku pisanym nocą” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W: Wędrówki humanisty. Prace dedykowane profesorowi Tadeuszowi Miczce. Katowice 2022.

Go back to position

Wieża i inne opowiadania

• E. Jarosik: Debiut w „pierwszym obiegu”. „Wprost” 1988 nr 42.

• J. Drzewucki: Samotni wobec wszystkich. „Twórczość” 1989 nr 9.

• K. Koźniewski: Gustaw Herling-Grudziński. Polski pisarz włoski. „Polityka” 1989 nr 8, polemika: Z. Kudelski: Dlaczego opowiadania Herlinga-Grudzińskiego wydali Dominikanie, „Tygodnik Powszechny” 1989 nr 21, zob. też „Tygodnik Powszechny” 1989 nr 24 [list do redakcji].

• A. Machnik: Księga jak skrzydła ołtarza. „Ład” 1989 nr 18.

• A. Nowakowski: Skwar południa i krzyż. „Widzenie znad Zatoki neapolitańskiej”. „Świat” 1989 nr 1.

• Z. Pogórzec: „Rosyjskość” Herlinga-Grudzińskiego. „Nowe Książki” 1989 nr 6, przedruk w: Etos i artyzm. Poznań 1991.

Go back to position

Opowiadania zebrane

• K. Brodacki: Gorący oddech wielkiej prozy. „Tygodnik Solidarność” 1999 nr 43.

• [T. Fiałkowski] Lektor. „Tygodnik Powszechny” 1999 nr 19.

• F.M. Cataluccio: Dziennik w formie opowiadań. „Zeszyty Literackie” 2000 nr 69.

• T. Błażejewski: Inferalne oblicze Barabasza. W tegoż: Historiozofia retoryczna. Łódź 2002 [dot.: Kieł Barabasza].

Go back to position

Godzina cieni

• S. Buryła: Ambicja pisarza. „Kresy” 1996 nr 4.

• P. Marcinkiewicz. „Tygodnik Powszechny” 1999 nr 21.

Go back to position

Wyjście z milczenia

• R. Matuszewski: Wątek polski. „Życie Warszawy” 1993 dodatek „Ex Libris” nr 36, przedruk w tegoż: Olśnienia i świadectwa: Od Leśmiana do Barańczaka. Warszawa 1995.

• M. Jentys: Obywatelska tożsamość. „Kresy Literackie” 1993 nr 4.

• M. Wyka: Światło w mroku. „Dekada Literacka” 1993 nr 19, przedruk: w tejże: Punkty widzenia: szkice krytyczne. Kraków 2000, w tejże: Niecierpliwość krytyki. Kraków 2006.

• A.S. Kowalczyk: Pośród dworaków i pisarzy. „Zeszyty Literackie”, Warszawa-Paryż 1994 nr 47.

• D. Ulicka: Bez krzyku: „Polska, Polska ...”. „Nowe Książki” 1994 nr 4.

Go back to position

Sześć medalionów i Srebrna Szkatułka

• Z. Florczak: Galeria Herlinga-Grudzińskiego. „Polityka-Kultura” 1994 nr 4.

• E. Grygiel: Kochanek w ogrodzie. „Życia Warszawy” 1994 dodatek „Ex Libris” nr 51.

• S. Rodziński: Wobec tajemnicy. O „Sześciu medalionach i Srebrnej Szkatułce”. „Tygodnik Powszechny” 1994 nr 17, przedruk w: Herling-Grudziński i krytycy. Lublin 1997.

• M. Zagańczyk: Kajet lektur: Gustaw Herling-Grudziński. „Zeszyty Literackie” 1994 nr 48.

• A. Litwornia: „Smakuj sztukę swego wybrańca”. „Arkusz” 1998 nr 4.

• E. Szczeglacka-Pawłowska: „To, co ukryte w człowieku, to, co ukryte w rzeczach”. Gustaw Herling-Grudziński „Srebrna szkatułka”. W: „Obraz mira, v slove âvlennyj ...". Sbornik v čest' 70-letiâ professora Eži Faryno. Siedlce 2011.

Go back to position

Portret wenecki

• A. Bagłajewski: Ciemność nas otacza... „Kresy” 1995 nr 4.

• A. Bojańczyk. „Palestra” 1996 nr 3/4.

• K. Krowiranda: Próba perspektywizmu metodologicznego. Analiza opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego „Portret wenecki” w duchu genetyzmu i estetyki recepcji. „Tekstualia” 2006 nr 2.

Go back to position

Błogosławiona, święta

• A. Morawiec: Opowiadanie kontrowersyjne. „Błogosławiona, święta”. „Fraza” 2000 nr 3.

• M. Bolińska: Fingowanie czy asertywność? – w „Błogosławionej, świętej” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Studia Kieleckie” 2005 nr 5.

• K. Czajkowski: „Błogosławiona, święta” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w świetle kerygmatu. Interpretacyjna glosa. „Roczniki Humanistyczne” 2015 z. 1.

Go back to position

Don Ildebrando

• [T. Fiałkowski] Lektor: Herling i o nim. „Tygodnik Powszechny” 1997 nr 34.

• A. Franaszek: Obręcz. „Tygodnik Powszechny” 1997 nr 42.

• A. Libera: Odwaga, prawda fikcji i sztuka opowiadania. „Rzeczpospolita” 1997 nr 22 dodatek „Plus Minus”.

• E. Piechocka: W promieniu złego oka. „Kwartalnik Artystyczny” 1997 nr 4.

• K. Uniłowski: Herling van Meegeren. „FA-art” 1997 nr 2/3.

• M. Jentys: Twarze zła i rozpaczy. „Sycyna” 1998 nr 13.

• A. Morawiec: Gry zmyślenia i prawdy.„Twórczość” 1998 nr 7, przedruk w tegoż: Poetyka opowiadań Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Autentyzm, dyskursywność, paraboliczność. Kraków 2000.

• K. Pietrych: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego przypowieści o Tajemnicy. „Tygiel Kultury” 1998 nr 1/2.

• T. Błażejewski: Diabelski krąg. Metafizyka zła w opowiadaniu „Don Ildebrando” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku. Rozprawy Humanistyczne” 2010 t. 12.

• A. Przybylska: „Don Ildebrando” w świetle „iettatury”. Próba interpretacji etnologicznej opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Teksty Drugie” 2011 nr 1/2.

• D. Zalewska: Między rozpaczą i nadzieją. Eksplikacja filozofii egzystencjalnej w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Don Ildebrando”. „Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych” 2013 nr 25.

Go back to position

Gorący oddech pustyni

• P. Czapliński: Kryminalne opowieści metafizyczne. „Kresy” 1997 nr 3.

• [T. Fiałkowski] Lektor: Herling i o nim. „Tygodnik Powszechny” 1997 nr 34.

• A. Franaszek: Obręcz. „Tygodnik Powszechny” 1997 nr 42.

• M. Jentys: Anima mundi. „Twórczość” 1997 nr 9, przedruk w tejże: Nić Ariadny. Toruń 2005.

• M. Krassowski: Gorący oddech śmierci. „Wiadomości Kulturalne” 1997 nr 27.

• K. Uniłowski: Herling van Meegeren. „FA-art” 1997 nr 2/3.

• J. Bielska-Krawczyk: Zaplątanie w ciemność. „PAL Przegląd Artystyczno-Literacki” 1998 nr 11.

• P. Gronostaj: W poszukiwaniu „jądra ciemności”. „Arcana” 1998 nr 3.

• A. Morawiec: Przekraczanie rzeczywistości. „Znak” 1998 nr 12.

• K. Pietrych: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego przypowieść o Tajemnicy. „Tygiel Kultury” 1998 nr 1/2.

• M. Sabiniewicz: Walka o duszę. „ Zeszyty Literackie” 1998 z. 63.

• A. Rzymowska: Zamknięcie i otwarcie, czyli pogranicze w „Gorącym oddechu pustyni”. W: Literackie strategie lat dziewięćdziesiątych. Olsztyn 2002.

• M. Jentys: Neuroza i melancholia, czyli smutek, ból i bezsens istnienia. Cień duszy świata według Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W tejże: Nić Ariadny. Toruń 2005.

Go back to position

Rozmowy w Dragonei

• P. Czapliński: Rozmowa i prawda. „Res Publica Nowa” 1997 nr 12.

• Z. Florczak: Rozmowa o rozmowach w Dragonei. „Rzeczpospolita” 1997 nr 41 dodatek „Plus Minus”.

• K. Maciąg: Herling-Grudziński w Dragonei. „Arcana” 1997 nr 6.

• S. Melkowski: Między pisarzem a krytykiem. „Wiadomości Kulturalne” 1997 nr 34.

• K. Myszkowski: ...jak rzeka. „Kwartalnik Artystyczny” 1997 nr 3.

• J. Bielska-Krawczyk: Dwugłos o dobrej literaturze. „PAL Przegląd Artystyczno-Literacki” 1998 nr 1/2.

• B. Maryniak: Powrót Wergiliusza. „Tygiel Kultury” 1998 nr 1/2.

• G. Maroszczuk: „Autokomentarz rozpisany na dwa głosy”. O rozmowach z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim (prolegomena). W: Proza polska XX wieku. Przeglądy i interpretacje. Katowice 2012.

Go back to position

Cud; Dżuma w Neapolu

• T. Błażejewski: Ciemne siły. W tegoż: Historiozofia retoryczna. Łódź 2002.

Go back to position

Biała noc miłości

• P. Bratkowski: Strzelby pozostaną ciche. „Gazeta Wyborcza” 1999 nr 285.

• J. Chłosta: Miłość pisana nocą. „Portret” 2000 [nr] 10.

• M. Cyranowicz: Pochwała miłości w starości. „Kwartalnik Artystyczny” 2000 nr 2.

• J. Fazan: Najbardziej nieprawdopodobna historia miłosna. „Dekada Literacka” 2000 nr 2/3.

• Z. Florczak: O przechodzeniu w zmierzch. „Rzeczpospolita ” 2000 nr 1 dodatek „Plus Minus”.

• K. Masłoń: Miłość najsilniejsza, miłość zastępcza. „Magazyn Literacki” 2000 nr 1.

• A. Morawiec: (O)powieść transgresyjna Herlinga-Grudzińskiego. „PAL Przegląd Artystyczno-Literacki” 2000 nr 3.

• M. Orski: Opowieść teatralna. „Przegląd Powszechny” 2000 nr 9.

• R. Ostaszewski: The best of Herling, albo witajcie w bibliotece. „FA-art” 2000 nr 1-2.

• L. Sokół: Herlinga-Grudzińskiego opowieść teatralna. „Dialog” 2000 nr 6.

• M. Urbanowski: Dzieje grzechu. „Arcana” 2000 nr 4 [właśc. 3].

• [T. Fiałkowski] Lektor: Ostatni tom „Pism”. „Tygodnik Powszechny” 2002 nr 41.

• M. Orski: Paradoks autobiograficznego „paktu”. „Arkusz” 2003 nr 4.

• P. Ostaszewski: Maska. Wenecja i miłość w powieści Gustawa Herling-Grudzińskiego „Biała noc miłości . Opowieść teatralna”. W: Emocje, miejsca, literatura. Kraków 2017.

• A. Sobecka: Teatralizacja świata jako wyznacznik odmiany gatunkowej powieści („Zwariowane miasto”, „Wteatrwstąpienie”, „Biała noc miłości”) . „ Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” 2019 [t.] 7.

• D. Zach: „Amputowany” Czechow powodem sukcesu bohatera herlingowskiej mikropowieści „Biała noc miłości” . W: Wschód-zachód. Przestrzeń wzajemnego przenikania się kultur. Słupsk 2020.

Go back to position

Pięć dialogów

• A. Luter Dialog w cieniu totalitaryzmów. O rozmowach abp Józefa Życińskiego i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Tygodnik Powszechny” 1999 nr 43.

• A. Wolan: Pięć dialogów. „Dziś” 2000 nr 6.

Go back to position

Najkrótszy przewodnik po sobie samym

• R. Ostaszewski: Kolejna maska i twarz. „Tygodnik Powszechny” 2000 nr 23.

• M. Kita: Między wywiadem a autobiografią – o „Najkrótszym przewodniku po sobie samym” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Język Artystyczny” 2001 t. 11.

• J. Gizella: Pisarz staroświecki. W tegoż: Pożegnanie z uproszczeniami. Kraków 2003.

Go back to position

Podzwonne dla dzwonnika

• R. Ostaszewski. „FA-art” 2000 nr 3.

• W. Bolecki: „Aż do końca świata”. O „Podzwonnym dla dzwonnika” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. „Znak” 2003 nr 12.

Go back to position

Rozmowy w Neapolu

• J. Madejski. „Pozwól mi zatem dopowiedzieć to za ciebie”. „Pogranicza” 2000 nr 6.

• J. Szczęsna: Maska i twarz. „Gazeta Wyborcza” 2000 nr 269.

• T. Sucharski: „Głód w stosunku do własnego życia”. „Znak” 2001 nr 5.

• J. Święch: Conversations with Gustaw Herling-Grudziński. „The Polish Review”, Nowy Jork 2002 t. 47 nr 3.

Go back to position

Wędrowiec cmentarny

• E. Sawicka: Ścigany ze Srebrenicy. „Rzeczpospolita” 2006 nr 275.

• S. Iwasiów: Ostatnie słowa. „Pogranicza” 2007 nr 1.

• M. Orski: Unde malum? Przegląd Powszechny” 2007 nr 4.

Go back to position

Wiek biblijny i śmierć

• M. Orski: Czekając na czarny obłok. „Przegląd Powszechny” 2008 nr 4.

• J. Jagodzińska: „Wiek biblijny i śmierć. Czekając na czarny obłok...” . Gustawa Herlinga-Grudzińskiego przypowieść o człowieku zapomnianym przez Boga. W: Starość. Doświadczenie egzystencjalne, temat literacki, metafora kultury. Seria 1. Rozpoznania. Białystok 2013.

Go back to position

BIO

Twórczość

Zawartość

Przekłady

francuski

Inne formy wydań

Nagrody

Przekłady

angielski

arabski

białoruski

bułgarski

chiński

czeski

estoński

francuski

hiszpański

japoński

niderlandzki

niemiecki

rosyjski

słoweński

szwedzki

ukraiński

węgierski

włoski

Adaptacje

teatralne

Zawartość

Inne formy wydań

Zawartość

Przekłady

angielski

niemiecki

włoski

Nagrody

Zawartość

Przekłady

angielski

Zawartość

Przekłady

włoski

Inne formy wydań

Przekłady

angielski

chorwacki

czeski

francuski

niemiecki

rosyjski

serbski

włoski

Nagrody

Zawartość

Zawartość

Przekłady

włoski

Zawartość

Zawartość

Zawartość

Przekłady

rosyjski

Zawartość

Zawartość

Przekłady

Zawartość

Przekłady

francuski

Zawartość

Przekłady

włoski

Zawartość

Przekłady

czeski

Zawartość

Zawartość

Zawartość

Zawartość

Nagrody