BIO

Born on 29 October 1924 in Lwow (now Lviv, Ukraine); son of the lawyer and bank director Bolesław Herbert and Maria, née Kaniak. He attended the King Kazimierz the Great State Grammar School No. VIII in Lwow. Following the outbreak of World War II and occupation of the city by the Soviet Union on 23 September 1939, he continued his education initially at the same school (which was renamed Middle School No. 14) before moving in 1940 to Middle School No. 28, which before the war had been the Ursuline Sisters' Private Girls' School. In early 1941, he had a skiing accident that resulted in a complex fracture of his right thigh bone. He suffered from related health complications for the rest of his life. During the German occupation of Lwow, he attended secret classes from August 1941. Having completed his advanced secondary education in January 1944, he started studying Polish philology at the underground Jan Kazimierz University. He also took up paid employment in Lwow, including as a louse feeder as part of the production of inoculations against typhus at the Prof. Rudolf Weigl's Institute. He was also a salesman at a shop selling metal goods. He left for Krakow in late March 1944 together with his family, spending the second half of that year living in Proszowice, near Krakow, before returning to the city. He took up a degree at the Trade Academy in March 1945, graduating in January 1948. He also studied law in parallel at the Jagiellonian University (UJ) from autumn 1945. He was a member of the liberal Catholic Logophage Club, founded in Krakow by figures including Andrzej Ciechanowiecki, which saw him join regular discussion events that addressed issues related to the humanities and the legal and political realms. He and his parents moved to Sopot in December 1947. He visited Torun intermittently, where he enrolled at the Faculty of Law and Economics at the Nicolaus Copernicus University (UMK), continuing the law degree he had begun at UJ. He earned a living during this period by working at the Gdynia branch of the National Bank of Poland from March to June 1948 and then at the Gdansk office of the business newspaper "Przegląd Kupiecki". He published his first column piece, Egzystencjalizm dla laików (Existentialism for Laypersons),in 1948 in the Szczecin-based "Tygodnik Wybrzeża" (no. 38). This text was the first of his cycle Poetyka dla laików (Poetics for Laypersons; nos 38-39, 42/43, 46-47). During this period, he was made a candidate-member of the Gdansk Branch of the Polish Writers' Trade Union (ZZLP; in 1949 it became the Polish Writers' Union, ZLP). From 1949 until his resignation from the ZLP in April 1951, he worked in the offices of the Gdansk branch. As part of his work, he gave touring talks in the Warmia and Mazuria region. During this period, he was in a relationship with Halina Misołek, the addressee of his posthumously-published letters Listów do Muzy (Letters to a Muse). Having graduated with a master in laws in June 1949 from UMK, he studied philosophy at the same university, where Prof. Henryk Elzenberg↑ served as his supervisor and mentor. He combined employment and studies with his writing and journalism. During this period, he was associated with the journals and pubilcations of the PAX Association, namely the daily "Słowo Powszechne", contributing reviews in 1949 and then in 1950/51 the column series Katarzynki (named after a famous Torun biscuit), also using the pseudonyms Patryk and Mikołaj, and the daily "Dziś i Jutro", where in 1950 his debut poems (published without his permission) appeared: Napis (Inscription), Pożegnanie września (Farewell to September) and Złoty środek (Golden mean; no. 37; also using the pseudonyms Patryk and Stefan Marthà). Until 1953, he published essays and both literary and art reviews in the same daily. He published a larger selection of poems in the anthology ...Każdej chwili wybierać muszę (... I must make a choice at each moment), which was published by PAX in late 1954. He also collaborated with the liberal Catholic weekly "Tygodnik Powszechny" (1950-53; including the opinion column Bez ogródek [No limits]), "Ilustrowany Kurier Polski" (w 1950-51; primarily column pieces published under the by-lines: Z.H. or ZH), and "Przegląd Powszechny" (from 1952, reviews published under the pseudonym Bolesław Hertyński). He began the fourth year of his philosophy degree in October 1951 at the Faculty of Philosophy and Social Sciencnes at the University of Warsaw (UW) before abandoning his studies in spring 1952. He regularly moved houses, renting a room in Brwinów near Warsaw in 1951 before finding temporary accommodation at the Centre for the Blind in Laski near Warsaw, where he heard lectures on the philosophy of St Thomas giving by Sister Teresa (Zofia Landy). He later moved to Warsaw, becoming the flatmate of Władysław Walczykiewicz, a former coursemate from his law degree in Torun. He found his own flat in Warsaw thanks to the assistance of Jerzy Zawieyski↑ in 1957. He earned a living as a paid blood donor in 1952, then as a surveyor and chronometer at the Wspólna Sprawa (Common Cause) Cooperative of Disabled Retired Teachers from October 1953 to January 1954. He was then a senior assistant at Torfprojekt, the Central Research and Development Office of the Peat Industry until late December 1954. In autumn 1955, he took up commissions as a researcher, including for the Bibliografii filozofii polskiej (Bibliography of Polish Philosophy), edited by Alicja Kadler, and developing a glossary of concepts for Wissarion Bieliński's Pisma filozoficzne (Philosophical writings). From September 1956 to March 1957, he was employed as the director of the office of the Central Board of the Association of Polish Composers. He joined the ZLP in 1955, remaining a member until the Union's dissolution in 1983. From 1955 until 1965, he collaborated with the monthly "Twórczość", where he initially published poems before making his debut as a playwright in 1956 with Jaskinia filozofów (The Philosophers' Cave; no 9). He again wrote for "Tygodnik Powszechny" regularly between 1956 and 1961, and then intermittently in 1969, 1971-73, 1975, and 1980-81. His debut volume of poetry Struna światła (Shaft of light) appeared in 1956. His first radio play, Drugi pokój (A Second Room), was broadcast on Polish Radio in 1958. He travelled to France in May 1958 thanks to a grant from the Ministry of Culture and Arts awarded in autumn 1957. He spent the most time in Paris, where he improved his French at the Institut Catholique de Paris and also attended the Cours de Civilisation Française de la Sorbonne over the summer. During this period, he established personal contacts with members of the émigré community including Jerzy Giedroyc↑, editor of the Paris-based journal "Kultura", as well as writers connected to the periodical including Czesław Miłosz↑, Józef Czapski↑, and Konstanty A. Jeleński↑. He was also assisted by Raymonde van Elsen in everyday matters. He spent the first three months of 1959 in the United Kingdom, spending most time with the London-based Polish émigré community to which he was introduced by Jerzy S. Sito ↑. He was hosted alongside Zdzisław Najder↑ in Stanmore by Magdalena Czajnowska and Zbigniew Czajkowski, with whom he remained friends until his death. In summer 1959, he travelled around Italy, from Venice to Naples and Paestum, before visiting the south of France in the following months. After returning to Poland in spring 1960, he commuted from Warsaw to nearby Obory to work and also to Kazimierz Dolny, while also receiving treatment at the sanatorium in Otwock. He travelled to Prague in 1961 with a ZLP delegation. He received the 1961 Ring Prize (Nagroda Pierścienia) and the title of Prince of Words (Książe Słowa) from the Central Council of the Polish Students' Association. The same year, he was awarded a Ford Foundation grant, which he received in 1964. The 1962 volume Barbarzyńca w ogrodzie (Barbarian in the Garden) marked the beginning of his career as an essayist. The volume was inspired by the history and culture of Southern and Western Europe. In summer 1963, he set off on another period of foreign travels, visiting London, where he established contacts with BBC Radio and with the poets associated with the "Kontynenty" periodical, before travelling to Scotland. He lived in Paris from late 1963, where in December of that year he received the Kościelski Foundation Prize. Following stays in Brittany and Normandy in January, he established contact with Witold Gombrowicz↑ in April 1964, while in the second half of the year, he travelled via Italy to Greece, visiting Athens, Crete, Mykonos, Sparta, Olympia and Delphi. He held discussions in autumn of that year in Frankfurt on the Main with the publisher Siegfried Unseld, director of the Suhrkamp publishing house, and the translator Karl Dedecius. The discussions were related to the publication of a German-language collection of his poetry, Gedichte (Poems). He also attended poetry readings that were organised for him in Vienna. He returned to Poland in late 1964. In September 1965, he was appointed director of the international poetry section of the monthly "Poezja". He resigned from this post in 1968 after Artur Międzyrzecki↑ and Marian Grześczak↑ were removed from the team. From 1965 to 1966, he was literary director (dramaturg) at the Juliusz Osterwa State Theatre in Gorzow Wielkopolski, which was led by Irena Byrska with Tadeusz Byrski as lead director. In 1965, he was awarded the prize of the New York-based Alfred Jurzykowski Foundation and also the Internationaler Nikolaus-Lenau Preis (Österreichischer Staatspreis für Europäische Literatur / Austrian State Prize for European Literature). He received the latter in Vienna in October of that year, subsequently staying in Austria until May 1966, where he wrote the poem Dlaczego klasycy (Why the Classics), which was dedicated to the Austrian actress Angelika Hauff-Nagl, with whom he was then in a relationship. He also wrote the first poems in the Pan Cogito (Mr Cogito) cycle. He spent the next two years travelling between Italy, France, the UK, Belgium, the Netherlands and West Germany. He was awarded a grant by the German Academic Exchange Service (DAAD) for a one year stay in West Berlin. During this period, he continued writing literary works, giving talks and meeting members of Polish émigré writers and artists, as well as West European publishers and translators. He struggled with health problems. In autumn 1966, he was diagnosed with bipolar-affective disorder and drank excessive amounts of alcohol when he was in a depressed state. In March 1968, he married Katarzyna Dzieduszycka at the Polish consulate in Paris. He met her in 1956 when she worked at the office of the Association of Polish Music Artists, which was located next door to the Main Office of the Union of Polish Composers in Warsaw's Old Town. He and his wife settled in West Berlin. In June 1968, he was appointed a corresponding member of the Bayerische Akademie der Schönen Künste (Bavarian Academy of Fine Arts) in Munich. He was invited to spend two summer months at the Lincoln Poetry Center, USA, in 1968. He also travelled to New York, California (meeting Janina and Czesław Miłosz in Berkeley as well as to San Francisco and Los Angeles), Arizona (the Grand Canyon), New Mexico (Santa Fe), Texas (Dallas), Louisiana (New Orleans), and Washington DC. He continued to reside in West Berlin. While making two attempts to extend the validity of his passport (April 1969 and in February/March 1970) in Warsaw, he encountered difficulties with the Security Service (SB). He received several nominations for the Neustadt International Prize for Literature, the first in 1970 (followed by 1972, 1978, 1984, and 1994). Following an invitation from California State College, he was in Los Angeles from September 1970 to June 1971 as a visiting professor, lecturing on poetry and European drama. He travelled around California, including a visit to Death Valley in the Mojave Desert. In summer 1971, he returned to Warsaw where permission for a larger apartment was withdrawn, meaning that he found accommodation in the flat of Julia Hartwig↑ and Artur Międzyrzecki (who were in the US at the time). It was only in 1974 that he received his own flat. He became a member of the Polish PEN Club in 1972 (resigning his membership in 1991). He was elected to the Executive Board of the ZLP in 1975, where he was critical of Jarosław Iwaszkiewicz's↑ presidency. During the 1973/74 academic year, he gave a regular lecture on Wybrane zagadnienia poezji XIX i XX wieku (Selected aspects of nineteenth- and twentieth-century poetry) at the Institute of Polish Philology at the University of Gdansk. In May 1973, he was awarded the G. von Herder Prize in Vienna. The following year, he was made a member of the Academy of Arts (Akademie der Künste) in West Berlin. As a result of efforts of members of the artistic community that had begun in the late 1960s and intensified following the publication of his volume of poetry Pan Cogito (Mr Cogito), he was tipped to be a candidate for the Nobel Prize in Literature (most notably in 1976). He demonstrated solidarity with the activities of the democratic opposition in Poland. He was a signatory of the "Letter of 17" (List 17.), submitted in November 1971 to the Minister of Justice by writers calling for a review of the trial into the participants in the Ruch (Movement) conspiratorial organization. In 1973, he attempted to secure a pardon for Jerzy Kowalczyk, who had been sentenced to death following the bombing of the Higher School of Education in Opole in 1971. He also signed the "Letter of 15" (List 15.), addressed to the government of the Polish People's Republic (PRL) in 1974. Artists and writers issued an appeal for Poles living in the USSR to be given access to Polish culture. He also signed the "Memorandum of 59" (Memoriał 59.), issued in December 1975 in protest against proposed changes to the Constitution of the PRL. As a result of restrictions imposed upon him for these activities, he was issued with a ban by censors in February 1976 that meant that he was barred from publishing new works until 1979. He was also under observation by the Security Service and its undercover agents. As a result of his worsening bipolar disorder, he decided to seek psychiatric treatment at the Warsaw Nowowiejski Hospital in spring 1976. His numerous travels around Poland and abroad throughout the 1970s as part of readings, literary festivals and private trips took him to countries including Yugoslavia, Austria, Greece, France, Italy, the Netherlands, and Belgium. He often travelled to West Germany before settling in West Berlin in October 1976 where he remained for several years. In summer 1977, he underwent an operation there and also received clinical and hospital treatment. As part of his convalescence, he visited, among other places, Morsum on the North Sea island of Sylt and England. In summer 1979, he was awarded the West German Petrarca-Preis. In subsequent years, he served on the jury of this prize. His longest stay in Poland was from January 1981. He supported the political movement associated with the Independent Self-governing Trade Union Solidarity (Solidarność). He joined the editorial board of the underground publication "Zapis", which was not subject to state censorship. His poetry, as well as prose in 1985/86, also appeared in other underground publications that were not subject to state censorship. He also wrote opinion pieces for independent journals addressing the connections between recent history and the contemporary political situation, likewise giving interviews with figures including Adam Michnik published as Płynie się zawsze do źródeł, pod prąd, z prądem płyną śmiecie (You always swim towards the source, against the current; flotsam and jetsam goes with the current; "Krytyka", no. 8, 1981) and Jacek Trznadel, published as Wypluć z siebie wszystko (Spit it all out; "Kultura Niezależna", no.14, 1985). With the imposition of martial law in December 1981, he ceased publishing in the state-approved Polish press. In 1983, he withdrew his collection of essays Labirynt nad morzem (A Labyrinth by the Sea), which he had submitted years earlier for publication with the Czytelnik publishing house, while his volume of poetry Raport z oblężonego Miasta (Report from the Besieged City) appeared in 1983 with the Paris-based Instytut Literacki. It was reprinted by underground publishing houses in Poland. In 1985, he was a signatory of the Appeal of 77 (Apel 77.), which called for an unconditional amnesty for interned and imprisoned opposition activists and for the democratization of life in Poland. It was published in "Tygodnik Mazowsze Solidarność" (no. 145, 1985). He was one of the signatories of a letter issued in 1986 by representatives of the Polish PEN Club addressed to the international PEN federation in relation to the imprisoned poet and literary historian Lothar Herbst↑ (published in "Ogniwo", no. 22 1986). He was still subject to invigilation by the Polish security apparatus, including listening devices installed in his home. He struggled with health problems and thus continued to receive treatment in Warsaw, while in spring 1985 he spent a longer period receiving care in Szczawnica. In the early 1980s, he received the A. Strug Prize (1981), the Solidarity Honorary Cultural Prize (1983), the M. Sęp Szarzyński Prize from the editorial board of "W drodze" and the Wiązania (Bonds) Literary Circle (1984), the International Writers' Prize of the Welsh Arts Council (Gwobr Llenor Rhyngwladol Cyngor Celfyddydau Cymru, 1984; he did not accept this award), and the International Poetry Biennale Prize of the Belgian Authors' Association (SABAM; Grand Prix des Biennales Internationales de Poésie for 1984; he collected the award in 1986). He left Poland for several years in January 1986. He was initially hosted at the Literary Institute (Instytut Literacki) in Maisons-Laffitte before receiving a flat from the social housing pool of the city of Paris, which he and his wife used until 1991. During this period, he received assistance from friends including K.A. Jeleński as well as from colleagues associated with the periodical "Zeszyty Literackie", Barbara Toruńczyk, Adam Zagajewski↑ and Wojciech Karpiński↑. He was elected a member of the Akademie für Sprache und Dichtung in Darmstadt in 1986, na while 1986/87 he spent time in West Germany, primarily West Berlin, on a DAAD grant. Owinig to his worsening lung condition, he spent time in hospital in France in spring 1988 and December 1989. He continued to travel, visiting countries including Italy in 1989/90, Germany between 1990 and 1992, and Israel, Spain and the Netherlands in 1991. During this period, he was awarded numerous prizes in recognition of his literary achievements: the Hungarian Bethlen Gábor Prize (1987), the PEN/Bruno Schulz Prize of the American Association of Polish Jewish Studies and the US-American PEN (1988; he was represented by Czesław Miłosz at the award ceremony), the J. Parandowski Prize of the Polish PEN Club (1989), the international Vilenica prize of the Society of Slovenian Writers (1991), and the Jerusalem Prize for the Freedom of the Individual in Society. In 1990, he was made an honorary member of the American Academy and Institute of Arts and Letters in New York, while in 1993 he became a member of the Academy of Arts and Sciences. He joined the newly-foudned Polish Writers' Association (SPP) in 1989. He served on the editiorial board of the periodical "NaGłos" in 1990/91. From 1989, he again contributed to Polish periodicals, developing extensive collaborations throughout the 1990s. His poems, essays and column pieces appeared in periodicals including "Zeszyty Literackie" (which had an editorial office in Warsaw from 1990), "Tygodnik Powszechny", "Tygodnik Solidarność", the Warsaw-based "Życie", and the daily "Rzeczpospolita" as well as its supplement "Plus Minus". Collections of his poetry and prose appeared with Polish pubilshers from 1991. In January 1992, he returned to Warsaw, suffering from declining mental health and growing problems with asthma. He lived in the city for the rest of his life. He followed socio-political affairs closely and often issues public statements on such matters. In 1991, for example, he addressed an open letter to US President George Bush regarding the fate of the Kurds, while in 1992 he signed a declaration by the editors of the periodical "Arka" on decommunization. In an open letter in 1994, he calleed for an investigation into the circumstances around the murder of Stanisław Pyjas, calling for punishment of those responsible. He also commented on the draft of a new constitution. In 1995, he published a letter in support of the Chechen president Dzokhar Dudaev and also made an intervention with Polish president Lech Wałęsa regarding the rehabilitation of the colonel Ryszard Kukliński. He was awarded the Kazimierz Wyka Literary Prize in 1993 in recognition of his entire artistic oeuvre as a writer and essayist, with particular emphasis on his volume Martwa natura z wędzidłem (Still life with a bridle). The same year, he also received the Golden Microphone prize in recognition of his outstanding achievements as an author of radio plays. In 1994, the poets' section of the Warsaw Branch of the Polish Writers' Union (ZLP) awarded him a special prize, together with the title of Prince of Poets, but he turned it down. In 1995, he received the T.S. Eliot Prize awarded by the US Ingersoll Foundation, associated with the Rockford Institute. He also received the prize of the New York-based Józef Piłsudski Institute of the J. Łojek Foundation. He was awarded the Grand Prix of the Polish Cultural Foundation in 1996, while in 1997 he received the S.B. Linde Prize of the Partner Cities of Toruń and Göttingen. He died on 28 July 1998 at the Institute of Tuberculosis and Lung Disease in Warsaw, where he is buried at the Powązki Cemetery. He was awarded the Order of the White Eagle posthumously in 1998, which was received in his name by his wife Katarzyna Dzieduszycka-Herbert and his sister Halina Herbert-Żebrowska from president Lech Kaczyński only in 2007 after the honour had been re-awarded. In 1998, he also received the literary prize of the Minister of Culture, likewise posthumously. Members of Szczecin city council established the Zbigniew Herbert Grant for young poets in 1998. Herbertiada, the annual Review of the Works of Zbigniew Herbert has been held annually in Kołobrzeg since 2000. The Zbigniew Herbert Warsaw Poetry Festival was held between 2004 and 2007 in the city. Katarzyna Dzieduszycka-Herbert initiated the Zbigniew Herbert Foundation in 2010. Since 2013, it has awarded the Zbigniew Herbert Literary Prize. The Sejm, the Polish parliament, made 2008 and 2018 the Year of Zbigniew Herbert. The worldwide Year of Zbigniew Herbert, under the patronage of UNESCO, was held in 2024, the year of the centerary of his birth.

Twórczość

1. Jaskinia filozofów. [Dramat w 3 aktach]. Twórczość 1956 nr 9 s. 92-128. Prapremiera: radiowa: Adaptacja: M. Wroncka. Reżyseria: N. Szydłowska. Polskie Radio 1957; teatralna: łącznie z Rekonstrukcja poety [poz. ] i Drugi pokój [poz. ]. Reżyseria: N. Korsan. Warszawa, Teatr Dramatyczny; Warsztat Teatralny Słuchaczy Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej 1961; telewizyjna: Reżyseria: S. Chazbijewicz. Telewizja Polska 1996; Przedruk zob. poz. , ,.

Wystawienia następne

Wystawienia następne m.in.: Reżyseria: I. Byrska, T. Byrski. Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy 1964; zob. strona internetowa: Zob. link.

Przekłady

czeski

Jeskyne filozofu. [Przeł.:] V. Dvořáčková, I. Lexová. Praha 1994.

duński

Filosoffernes hule. [Przeł.] C. Stief. W: Polsk introduktion. Moderne polsk dramatik og film i TV og radio. Fredensborg 1964.

niemiecki

Die Höhle der Philosophen. [Przeł.] H. Kunstmann. Frankfurt am Main 1966 , wystawienia: teatralne: Reżyseria: G. Büch. Oberhausen, Städtische Bühnen 1967; radiowe: Reżyseria: O. Düben. Süddeutscher Rundfunk 1974.

norweski

Hola til filosofane. [Przeł.] R. Skrede. Oslo 1971.

serbski

Filosofska pećina. [Przeł.] P. Vujičić. Putevi”, Banja Luka 1974 nr 1/2, przedruk w: Gospodin Kogito. Sarajevo 1988.

szwedzki

[Przeł.] C. Berg-Mizerska [inf.: Polish Literature, Warszawa 1969 nr 6].

ukraiński

Pečera filosofìv. [Przeł.] L. Andrìêvs'ka. Kiïv 2021 .

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: M. Wronecka. Polskie Radio 1957.

2. Struna światła. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1956, 82 s. Wyd. nast.: wyd. 2 przejrzane Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1994, tamże 1997.

3. Hermes, pies i gwiazda. [Wiersze i proza poetycka]. Warszawa: Czytelnik 1957, 174 s. Wyd. 2 poprawione Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1997.

Przekłady

angielski

wiersza pt. Siódmy anioł: The seventh angel. [Przeł.:] P. Dale Scott, Cz. Miłosz. W: Z. Herbert: Siódmy anioł = Der siebte engel = The seventh angel. Obergrafendorf 2004 .

bułgarski

Sedmiât angel. Poeziâ v proza. [Wybór i przekład:] Z. Kis'ov. Sofiâ 2019.

niemiecki

wiersza pt. Siódmy anioł: Der siebte Engel. [Przeł.] K. Dedecius. W: Z. Herbert: Siódmy anioł = Der siebte engel = The seventh angel. Obergrafendorf 2004 .

4. Drugi pokój. [Dramat radiowy]. Prapremiera: radiowa: Reżyseria: J. Warnecki. Polskie Radio 1958; teatralna: Bydgoszcz, Teatr Propozycji [przy Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki] 1958; Reżyseria: I. Byrska. Kielce-Radom, Teatr im. S. Żeromskiego 1958. Druk „Dialog1958 nr 4 s. 104-111, przedruk zob. poz. , , oraz w: Antologia dramatu. T. 1. Warszawa 1976. Wyd. łącznie z przekładem francuskim pt. Drugi pokój = La deuxième chambre. [Przeł.] K. Joucaviel. Toulouse: Presses Universitaires du Mirail 2012, 82, [6] s. Nouvelles Scènes. Polonais, 1760-2602.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy łącznie z Lalek pt.: Drugi pokój; Lalek. [Słuchowisko]. Warszawa: Polskie Radio 2010, 1 płyta CD. Złota Setka Teatru Polskiego Radia, 2.
Informacje na stronie internetowej: Zob. link.

Nagrody

III nagroda w konkursie Polskiego Radia w 1958.

Przekłady

angielski

Radio (Wielka Brytania) 1962.

czeski

Druhý pokoj. [Przeł.] V. Dvořáčková. Repertoár Malé Scény”, Praha 1965 nr 6.

duński

Wystawienie: Dania 1966; Radio (Dania) 1966.

francuski

Wystawienie teatralne: Aix-la-Chapelle 1967.
Drugi pokój = La deuxième chambre. [Przeł.] K. Joucaviel. Toulouse 2012 [tekst w języku polskim i francuskim].

niemiecki

Wystawienia teatralne: Aachen 1966.
Das andere Zimmer. [Przeł.] H. Kunstmann. Wystawienie radiowe: Westdeutscher Rundfunk 1959. Wyd. Frankfurt am Main 1966 .
Das andere Zimmer (Hörspiel). [Przeł.] C. Rymarowicz. W: Polnische Dramen. Berlin 1966 .

węgierski

[Przeł.] R. Gimes. Wystawienie: łącznie z przekł. sztuki T. Różewicza pt. W poselstwie. Telewizja (Węgry) 1968.

5. Przewodnik. [Dramat radiowy]. Powst. 1959. Prapremiera radiowa: Adaptacja i reżyseria: J. Cuman. Polskie Radio 2018.

6. Rekonstrukcja poety. [Utwór dramatyczny]. Więź 1960 nr 11/12 s. 91-103. Prapremiera: radiowa: Reżyseria: T. Byrski. Polskie Radio 1960; teatralna łącznie z: Jaskinia filozofów [poz. ], Drugi pokój [poz. ] pt. Rekonstrukcja poety: Reżyseria: J. Pieńkowicz. Warszawa, Teatr Dramatyczny, Warsztat Teatralny Słuchaczy Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej 1961; telewizyjna: Reżyseria: J. Pieńkowicz. Telewizja Polska 1969. Przedruk zob. poz. , , .

Wystawienia następne

Informacje na stronie internetowej: Zob. link.

Przekłady

angielski

Reconstruction of a poet. [Przeł.] A. Czerniawski. W: Frontiers. Leopard III. London 1994.

serbski

Rekonstrukcja pesnika. [Przeł.] P. Vujičić. Radio (Belgrad) 1972, druk „Književna Reč”, Belgrad 1982 nr 191.

słowacki

Radio (Bratysława) 1973 .

7. Lalek. Sztuka na głosy. Dialog 1961 nr 12 s. 56-70. Prapremiera: radiowa: Reżyseria: J. Markuszewski. Polskie Radio 1963; teatralna: Reżyseria: J. Tuszewski. Tarnów, Teatr Ziemi Krakowskiej im. L. Solskiego 1963; telewizyjna: Reżyseria: Z. Zapasiewicz. Telewizja Polska 1999. Druk w: Teatr wyobraźni. Słuchowiska radiowe. Warszawa 1969 s. 73-106. Przedruk zob. poz. , , .

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy łącznie z Drugi pokój pt.: Drugi pokój; Lalek. [Słuchowisko]. Warszawa: Polskie Radio 2010, 1 płyta CD. Złota Setka Teatru Polskiego Radia, 2.

Wystawienia następne

Informacje na stronie internetowej: Zob. link.

Przekłady

niemiecki

Bübchen. Ein Stück für Stimmen. [Przeł.] H. Bereska. W: Weise Ehe. Modern polnische Dramen. Leipzig 1982.

węgierski

Lalek. [Przeł.] A. Pályi. W: Tangó. Modern lengyel drámák. [Red.:] G. Belia. [Posłowie:] J. Elbert. Budapest 1968.

8. Studium przedmiotu. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1961, 83 s. Wyd. 2 poprawione Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1995. Wyd. łącznie z przekładem francuskim: Étude de l'objet = Studium przedmiotu. [Przeł.] B. Gautier. Paris: Le Bruit du temps 2015, 147 s.

Przekłady

francuski

Étude de l'objet = Studium przedmiotu. [Przeł.] B. Gautier. Paris 2015 [tekst w języku francuskim i polskim].

Adaptacje

teatralne

Studium przedmiotu. Scenariusz (układ tekstu) i reżyseria: H. Rodkiewicz. Wystawienie: Koszalin, Teatr Propozycji Dialog 1973.
Studium przedmiotu. Wystawienie: Hawierzów [Czechosłowacja], Scena Młodych Impuls przy Miejskim Domu Oświaty 1973.

9. Barbarzyńca w ogrodzie. [Szkice z podróży po Francji i Włoszech]. Warszawa: Czytelnik 1962, 265 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1973; wyd. 2 [!] poprawione Vanves: Kontakt 1988; wyd. 3 Warszawa: MŁ & AB 1990; wyd. 3 Lublin: Wydawnictwo Test 1991; [wyd. 7] przejrzane i poprawione Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1995; Warszawa: Czytelnik 1998, tamże: wyd. 2 w tej edycji 2000, wyd. 3 2002; Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2004.

Inne formy wydań

Wyd. jako publikacja dla niewidomych. Adaptacja na alfabet Braille'a: P. Konys. T. 1-6. Warszawa : Altix sp. z o.o. 2023 , 101+107+117+98+102+ 123 s.
Najlepsza książka krajowa roku 1963 w plebiscycie Radia Wolna Europa.

Zawartość

Lascaux; U Dorów; Arles; Il Duomo; Siena; Kamień z katedry; O albigensach, inkwizytorach i trubadurach; Obrona Templariuszy; Piero della Francesca; Wspomnienia z Valois.

Przekłady

angielski

Barbarian in the garden. [Przeł.:] M. March, J. Anders. Manchester 1985, wyd. nast. San Diego, New York 1986.

białoruski

Varvar u sadze. Vybranaâ èsèìstyka. [Przeł.:] M. Kazloŭskaâ, M. Martysevìč, M. Šoda. Vìl'nûs 2020.

bułgarski

Varvarin v gradinata. [Literaturni eseta]. [Przeł.] V. Dejanova. Sofiâ 2000.

chiński

Huayuan li de yemanren. [Przeł.] Z. Zhang. Guangzhou 2014.

czeski

Barbar v zahradě. [Przeł.] J. Mlejnek. Zblov 2010.

francuski

Un barbare dans le jardin. [Przeł.:] J. Lajarrige, L. Dyèvre. [Wstęp:] A. Zagajewski. Monako; Paris 2000, wyd. nast. Paris 2014.

hebrajski

Barbāri ba gan. [Przeł.] M. Wiórek-Stankiewicz. [Przedmowa:] D. Weinfeld. Yerûšālaîm 2004.

hiszpański

Un bárbar al jardí. [Przeł.] M. Bellmunt. Barcelona 2009.
Un bárbaro en el jardín. [Przeł.] X. Farré. Barcelona 2010, wyd. nast. tamże 2016.

niderlandzki

Barbaar in de tuin. Literaire schetsen. [Przeł.] K. Lesman. Amsterdam 1995.

niemiecki

Ein Barbar in einem Garten. [1]-2. [Przeł.] W. Tiel. Frankfurt am Main 1965, 1970. Wyd. nast. łączne tamże: 1977, 1995, 1996, 1997.
szkicu: O albigensach, inkwizytorach i trubadurach pt.Ein Barbar in einem Garten. [Przeł.:] W. Tiel, K. Staemmler. Wyd. 3 [!] Frankfurt am Main 1995, wyd. nast. tamże: 1996, 1997.
szkiców: Obrona Templariuszy; O albigensach, inkwizytorach i trubadurach pt. Opfer der Könige. Zwei Essays. [Przeł.] K. Staemmler. Frankfurt am Main 1996, wyd. nast. tamże 1999.

portugalski

Um bárbaro no jardim. [Przeł.] H. Siewierski. Veneza 2018.
Um bárbaro no jardim. [Przeł.] T. Fernandes Swiatkiewicz. Amadora 2019.

rosyjski

Varvar v sadu. [Przeł.] L. Cyv'ân. Sankt-Peterburg 2004.

rumuński

Barbarul în grădină. [Przeł.] M. Mihalaş. Bucureşti 1980.

serbski

Varvarin u vrtu. [Przeł.] P. Vujičić. Beograd 1990, wyd. nast. tamże 2006.

słowacki

Barbar v záhrade. [Przeł.] K. Chmel. Wyd. łącznie z przekł. Martwa natura z wędzidłem [poz. ] i Labirynt nad morzem [poz. ] pt. Barbar v záhrade. Bratislava 2005.

słoweński

Barbar v vrtu. [Przeł.:] J. Unuk, J. Šuler-Galos. Ljubljana 2003.

ukraiński

Varvar u sadu. [Przekład i przedmowa:] A. Pavlišin. Kiïv 2008.

węgierski

Barbár a kertben. [Przeł.] R. Gimes. [Budapest] 1976.

włoski

Fragmenty pt. Siena. [Przeł.] F. Fornari. Siena 2008.

Adaptacje

teatralne

szkicu Obrona Templariuszy: Adaptacja w formie monodramu łącznie z fragmentami Jaskini filozofów [poz. ] oraz wybranymi wierszami pt. Obrona Templariuszy, Reżyseria i wykonanie: T. Malak. Wystawienie: Nowa Huta, Zakładowy Dom Kultury Huty 1970.

10. Miasteczko zamknięte. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: telewizyjna: Reżyseria: T. Byrski. Telewizja Polska 1963; teatralna: Reżyseria: W. Skaruch. Warszawa, Praski Teatr Ludowy 1964.

Przekłady

niemiecki

Radio Westdeutsche Rundfunk 1967.

11. Wiersze. [Londyn; b. w.] 1964, 25 s., powielone.

12. Dotknąć rzeczywistości. [Słuchowisko]. Powst. 1966. Oprac. B. Toruńczyk. Tekst odnalazł H. Citko. Druk Zeszyty Literackie 2004 nr 3 s. 7-31. Prapremiera radiowa: Polskie Radio 2004.

Tekst napisany dla niemieckiego radia Westdeutscher Rundfunk w Kolonii, na zamówienie K. Dedeciusa.

Przekłady

niemiecki

Die wirklichkeit zu berührung. [Przeł.] K. Dedecius. Druk w: Ein Gedicht und sein Autor. Berlin 1967.

13. Maja. [Dramat radiowy]. Prapremiera: Reżyseria: N. Szydłowska. Polskie Radio 1966. Druk w: Dramaty. Warszawa 2008. Zob. poz. .

Wystawienia następne

Informacje na stronie internetowej: Zob. link.

14. Napis. [Wiersze]. Wyd. 2 [właśc. 1]. Warszawa: Czytelnik 1969, 54 s. Wyd. 2 Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1996.

Nagrody

Nagroda w konkursie ogłoszonym przez Radę Narodową w Łodzi i OddziŁódzki Związku Literatów Polskich na V Ogólnopolskim Festiwalu Poezji w Łodzi w 1970.

Przekłady

francuski

łącznie z: Raport z oblężonego Miasta [poz. ] pt.: Monsieur Cogito précédé de Inscription et suivi de Rapport de la ville assiégée. [Przeł.] B. Gautier. Paris 2012.

15. Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 145 s. Wyd. 2 poszerzone Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1997, 167 s.

Zawartość

Jaskinia filozofów [poz. ]; Rekonstrukcja poety [poz. ; Drugi pokój [poz. ]; Lalek. Sztuka na głosy [poz. ]. – Wyd. 2 poszerzone o utwór Listy naszych czytelników [poz. ].

16. Wiersze zebrane. Warszawa: Czytelnik 1971, 334 s. Wyd. 2 uzupełnione tamże 1982.

Zawartość

Wiersze i proza poetycka z poz. , , , oraz w wyd. 2 także z poz. .

17. Listy naszych czytelników. [Dramat radiowy]. „Dialog1972 nr 11 s. 5-12. Przedruk zob. poz. . Prapremiery: teatralna [jako cz. 2 spektaklu pt.] Siódmy anioł. Scenariusz (opracowanie sceniczne) i reżyseria: K. Dejmek. Łódź, Teatr Nowy 1974; radiowa: Reżyseria: A. Zakrzewski. Polskie Radio 1993.

Przekłady

norweski

Leserne skriver. [Przeł.] R. Ottho. Norwegia [ok. 1975] [maszynopis powielony].

węgierski

A szerkesztöségünk postájaból. [Przeł.] R. Gimes. Nagyvilág, Budapest 1973 nr 2.

Adaptacje

teatralne

Nikogo personalnie. Wystawienie: Pionki, amatorski Teatr Publicystyczny Rok 1978.
Sposób na życie. Adaptacja: M. Mokrowiecki. Wystawienie: łącznie z B. Hrabal: Rozpirzony bęben. Wrocław, Spotkania Teatru Jednego Aktora i Małych Form Teatralnych 1984.
Listy naszych czytelników. [Monodram]. Reżyseria: J. Andrucki. Wystawienie: Białystok, Teatr Dramatyczny im. A. Węgierki (Scena Propozycji) 1986.
Listy naszych czytelników. Scenariusz (konsultacja literacka): A. Libera. Reżyseria: Z. Wardejn. Warszawa, Teatr Dramatyczny 1997.
Wystawienie łącznie z Drugi pokój pt. Drugi pokój: Reżyseria: J. Mąka. Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 2008.

radiowe

Listy naszych czytelników. Adaptacja i reżyseria: A. Titkow. Polskie Radio 2010.

filmowe

Listy czytelników. Scenariusz i reżyseria: S. Latałło. Ekranizacja 1973.

18. Labirynt nad morzem. [Eseje]. Powst. 1973. Druk Warszawa: Fundacja „Zeszyty Literackie2000, 209 s.

Tom złożony do druku w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” w 1973; w 1983 wycofany na życzenie autora.

Zawartość

Labirynt nad morzem; Próba opisania krajobrazu greckiego; Duszyczka; Akropol; Sprawa Samos; O Etruskach; Lekcja łaciny.

Przekłady

angielski

The labirynth on the sea. [Przeł.:] J. Carpenter, B. Carpenter. New York 2005, wyd. nast. tamże 2010.

chiński

Haishang migong. [Przeł.] Z. Gangi. Guangzhou 2014.

czeski

Labyrint u moře. [Przeł.] J. Linka. Zblov 2016.

francuski

Le labyrinthe au bord de la mer. [Przekład i wstęp:] B. Gautier. Paris 2011, wyd. nast. tamże 2015.

hiszpański

El laberinto junto al mar. [Przeł.:] A. Rubió, J. Sławomirski. Barcelona 2013, wyd. nast. tamże: 2014, 2018.

japoński

Gendai hyōron shū. [Przeł.] H. Shinoda. Tōkyō 1978.

rosyjski

Labirint u morâ. [Przeł.] A. Nehaj. Sankt-Peterburg 2015.

serbski

Lavirint nad morem. [Przeł.] B. Rajčić. Beograd 2004.

słowacki

Labirint pri mori. [Przeł.] K. Chmel. Wyd. łącznie z przekł. Barbarzyńca w ogrodzie [poz. ] i Martwa natura z wędzidłem [poz. ] pt. Barbar v záhrade. Bratislava 2005.

ukraiński

Labìrint bìlâ morâ. [Przeł.] A. Pavlišin. Kiïv 2008.

węgierski

Labirintus a tengerparton. [Przeł.] Z. Mihályi. Budapest 2003.

19. List. [Dramat radiowy]. Reżyseria: H. Kajzar. Polskie Radio 1973.

Wyróżnienie w plebiscycie „Wybieramy premierę roku” w 1973.

20. Poezje wybrane. Wybór i wstęp autora. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973, 160 s.

Zawartość

Rozmowa o pisaniu wierszy; Prolog; wiersze z tomów poz. , , oraz Wiersze nowe.

21. Wybór poezji; Dramaty. Warszawa: Czytelnik 1973, 340 s.

Zawartość

Zawiera: wiersze z tomów poz. , , , oraz dramaty: Jaskinia filozofów , Drugi pokój, Rekonstrukcja poety, Lalek .

22. Pan Cogito. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1974, 78 s. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1993, tamże: wyd. 2 poprawione 1994, wyd. 2 [właśc. 3] poprawione 1998, wyd. 3 2001; Kraków: Wydawnictwo a5 2008 Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5, 59; wyd. łącznie: z przekładem rumuńskim pt. Pan Cogito. [Przedmowa i przekład:] C. Geambaşu. Bucuręsti: Paideia 2008, 231 s.; z przekładem katalońskim: El senyor Cogito. [Przeł.] X. Farré. Vic: Cafè Central; Eumo Editorial 2021, 161 s. Jardins de Samarcanda, 103.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo a5 [2013], plik w formacie PDF.
W nawiązaniu do tytułu tomu w 1973-1981 wydawano w Stanach Zjednoczonych czasopismo pt.Mr Cogito Magazine”.

Przekłady

angielski

Mr. Cogito. [Przeł.:] J. Carpenter, B. Carpenter. Great Britain 1978, wyd. nast.: Oxford 1993; Hopewell, NY 1993.

białoruski

Paslanne Pana Kogìta. Vybranyâ veršy ì p’esy. [Przeł.:] Û. Bušlâkoŭ i inni. Vìl'nûs 2020 .

czeski

Poslánì pana Cogito. [Przeł.:] V. Dvořáčková i M. Červenka. Wyd. łącznie z przekł. Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze [poz. ] pt. Poslání pana Cogito. Praha 1991.

kataloński

El senyor Cogito. [Przeł.] X. Farré. Vic 2021. Jardins de Samarcanda, 103 [tekst w języku polskim i w przekładzie katalońskim].

niderlandzki

Meneer Cogito. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 1990. Wyd. nast. tamże 2005.

serbski

Gospodin Kogito. [Przeł.] S. Milić. Podgorica 2007, wyd. nast.: wyd. 2 tamże 2008; wyd. 2 łącznie z Rovigo [poz. ] pt. Kogito; Rovigo. [Przeł.] S. Milić. Podgorica 2011.

szwedzki

Herr Cogito. [Przeł.] P.-A. Bodin. Halmstad 1983.

ukraiński

Pan Cogito. [Przeł.] V. Butevič. Ternopìl' 2019.

Adaptacje

teatralne

Pan Cogito szuka rady. Układ tekstu i reżyseria: Z. Zapasiewicz. Wystawienie: Warszawa, Teatr Powszechny 1984.
Pan Cogito wędrowiec. Scenariusz i reżyseria: Z. Górski. Wystawienie: Wrocław, Teatr Współczesny im. E. Wiercińskiego 1990.
Gry (w) Pana Cogito. Reżyseria: T. Rodowicz. Wystawienie: Łódź, Stowarzyszenie Teatralne „Chorea2008.
Zob. też Montaże utworów.

radiowe

Adaptacja i reżyseria: Z. Kopalko. Polskie Radio 1980.

telewizyjne

Scenariusz i reżyseria: Z. Zapasiewicz. Telewizja Polska 1981.

baletowe

Alchemik halucynacji. Choreografia i koncept: J. Czajkowska, J. Krawczyk. Wystawienie: Sopot, Teatr Okazjonalny 2006.

23. Król mrówek. Prywatna mitologia. Powst. ok. 1979-1998. Od wydawcy: R. Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5 2001, 150 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poprawione i poszerzone. Zrekonstruować próbował, przypisami i posłowiem opatrzył R. Krynicki 2008, wyd. 3 [2014]. Przedruk zob. poz. .

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: wyd. 2. poprawione i rozszerzone. Zrekonstruować próbował, przypisami i posłowiem opatrzył R. Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5 2008, plik tekstowy PDF.
Nieukończony tom opowiadań zrekonstruowany przez wydawców (odmiennie w języku polskim i w przekładzie angielskim).

Przekłady

albański

Mbreti i milingonave. [Przeł.] E. Lloha. Tiranë 2022.

angielski

The king of the ants. Mitological essays. [Przeł.:] J. Carpenter, B. Carpenter. Hopewell 1999.

hiszpański

El rey de las hormigas. [Przeł.:] A. Rubió, J. Slawomirski. Barcelona 2018.

niderlandzki

De koning van de mieren. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 2004.

serbski

Kralj mrava. Privatna mitologija. [Przeł.] B. Rajčić. Beograd 2013, wyd. nast. tamże 2016.

Adaptacje

radiowe

Król mrówek. [Słuchowisko]. Adaptacja i reżyseria: T. Man. Polskie Radio 2014.

24. [Osiemnaście] 18 wierszy. [Kraków]: Oficyna Literacka* 1983, 51 s. Wyd. nast. pt. Wiersze. Warszawa: Wydawnictwo* 1984.

Wybór z poz. .

25. Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze. Paryż: Instytut Literacki 1983, 86 s. Wyd. nast. pt. Raport z oblężonego miasta: [Poznań:] Chałupniczy Instytut Wydawniczy im. K. Żygulskiego* 1983; [Kraków:] Oficyna Literacka* 1983; Gdańsk: Wydawnictwo Dobra Powszedniego* 1984; [Poznań:] Errata* 1984; wyd. 2 pt. Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze Paryż: Instytut Literacki 1984; Lublin: Wydawnictwo Lubelskie Niezależnego Zrzeszenia Studentów* 1988; Toruń: to* 1988, tamże 1989; Gdynia: Oficyna Poetów* 1989; wyd. 1 krajowe [!] Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1992, tamże: wyd. 2 1993; wyd. 3 [!] 1998; wyd. łącznie z przekładem włoskim pt. Rapporto dalla città assediata. 24 poesie. [Red.] P. Marchesani]. Milano: All'Insegna del Pesce d'Oro 1985, 159 s.

Nagrody

Nagroda kulturalna „Solidarności” w 1983.

Przekłady

angielski

Report from a town under siege. [Przeł.] B. Rostworowski. Portland, OR 1984.
Report from the besieged city and other poems. [Przekł.:] J. Carpenter, B. Carpenter. New York 1985, wyd. nast. Oxford 1987.

czeski

Zpráva z obleženého města a jiné básně. [Przeł.:] V. Dvořáčková i M. Červenka. Wyd. łącznie z przekł. Pan Cogito [poz. ] pt. Poslánì pana Cogito. Praha 1991.

francuski

Rapport de la ville assiégée. Wyd. łącznie z przekł. Napis [poz. ] pt. Monsieur Cogito précédé de Inscription et suivi de Rapport de la ville assiégée. [Przeł.] B. Gautier. Paris 2012.

hiszpański

Informe sobre la ciudad sitiada. [Przeł.] J.E. Pacheco. México 1992.

kataloński

Informe des de la ciutat assetjada. [Przeł.] G. Gryc. [Oprac.:] X. Ballester, V. Berenguer. Valencia 1993 .

niderlandzki

Rapport uit een belegerde stad en andere gedichten. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 1994.

niemiecki

Bericht aus einer belagerten Stadt und andere Gedichte. [Przeł.] O.J. Tauschinski. Frankfurt am Main 1985.

norweski

Rapport fra en beleiret by og andre dikt. [Przeł.] O.M. Selberg. Oslo 1987.

portugalski

fragmentu: O Senhor Cogito. Anotações da casa morta = Pan Cogito. Zapiski z martwego domu. [Przeł.] P. Kilanowski. Brazylia [2019] [tekst w języku polskim i w przekładzie portugalskim].

serbski

Izveštaj iz opsednuteg grada i druge pesme. [Przeł.] P. Vujičić. Beograd 1984.

szwedzki

Rapport fran en belägrad stad och andra dikter. [Przeł.:] A. Pleijel, D. Bronski. Stockholm 1985 ; wyd. jako dokument dźwiękowy: [Przeł.] A. Pleijel. [Czyta:] T. Bengtsson. Enskede 2006, 1 płyta CD.

włoski

Rapporto dalla cittá assediata. 24 poesie. [Red.] P. Marchesani. Milano 1985 [tekst w języku polskim i włoskim].

Adaptacje

teatralne

Raport z oblężonego miasta. Reżyseria: L. Raczak. Wystawienie: Poznań, Teatr Ósmego Dnia 1983.

Wyd. w wyborze pt. Poezje. Kraków: NZS* 1987, [31] k.

26. Wybór wierszy. Wyboru dokonał autor. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 201 s.

Zawartość

Wiersze z poz. , , , , oraz wiersz Potęga smaku z poz. .

27. Arkusz. [Wiersze]. Warszawa: Wydawnictwo Krąg* 1984, 25 s.

Wybór z poz. .

28. Elegia na odejście. Paryż: Instytut Literacki 1990, 47 s. Wyd. nast.: wyd. 1 krajowe Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1992, wyd. 2 tamże 1993.

Nagrody

Nagroda im. M. Grydzewskiego w 1991 przyznana przez londyńskie „Wiadomości”.

Przekłady

francuski

Élégie pour le départ. [Przekł. i wstęp:] J. Burko. Wyd. łącznie z przekł. Rovigo [poz. ] pt. Élégie pour le départ; Suivi de Rovigo. Nantes 2000.

hebrajski

’Elegyah l-‘et preydahey w-šiyriym ’aheriym. [Przeł. D. Weinfeld]. Tel-‘Abiyb 1998, wyd. nast. pt. 'Elegyā(h) le-'ē̱t perê̱dā(h). Tamże 1999.

serbski

Elegija o odlasku. Pesme. [Przeł.] P. Vujičić. Vršac 1990.

włoski

wiersza : Elegia na odejście pióra, atramentu, lampy: Elegia per l'addio della penna dell'inchiostro della lampada. [Przeł.] P. Marchesani. [Przedmowa:] M. Corti. Milano 1989 [z faksymile autografu; tekst częściowo także w języku polskim].

Adaptacje

teatralne

Elegia na odejście. Reżyseria: A. Pawłowski. Wystawienie: Łódź, Teatr Studyjny'83 im. J. Tuwima 1991.

29. Martwa natura z wędzidłem. [Eseje]. Powst. 1991. Wyd. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1993, 180 s. Wyd. nast.: 1 w tej edycji. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2003, 150 s., tab.

Nagrody

Nagroda im. K. Wyki w 1993, nagroda niemieckiego radia Südwestfunk w 1994.

Zawartość

Szkice: Delta; Cena sztuki; Tulipanów gorzki zapach; Gerard Terborch. Dyskretny urok mieszczaństwa; Martwa natura z wędzidłem; Temat niebohaterski. – Apokryfy: Łaska kata; Kapitan; Długi Gerrit; Portret w czarnych ramach; Piekło owadów; „Perpetuum mobile”; Dom; Łóżko Spinozy; List; Epilog.

Przekłady

angielski

Still life with a bridle. Essays and apocryphas. [Przeł.:] J. Carpenter, B. Carpenter. New York 1991, wyd. nast.: Hopewell, NY 1993; London 1993, tamże 1994; New York 1994; London 1994; London 2012.

bułgarski

Natûrmort s ûzda. [Przeł.] V. Deânova. Sofiâ 2008.

chiński

Dai majiaozi de jingwuhua. [Przeł.] L. Yi. Guangzhou 2014.

czeski

Zátiší s udidlem. [Przekł. i posłowie:] J. Linka. Praha 2012.

duński

Stilleben med bidsel. [Przeł.:] W. Dähnhardt, U. Harder, J. Katz. [København] 1995.

francuski

Nature morte avec bride et mors. [Przeł.] T. Douchy. Paris 2003, wyd. nast. tamże 2012.

hebrajski

Ha-'apokrifim ha-holandayim. [Przeł.] D. Weinfeld. Tel Aviv 1997, wyd. nast.: [wyd. 3!]. Tel-'Aviv 1999; pt. Teba‘ dŵmem ‘im resen. Yrwšalaiym 2008.

hiszpański

Naturaleza muerta con brida. Ensayos y apòcrifos. [Przeł.] X. Farré. Barcelona 2008.

macedoński

Svet prekrasen i tolku različen. Fragment od eseite na Zbignev Herbert. [Przeł.:] A. Adiska [i inni]. Skopǰe 2008.

niderlandzki

De bittere geur van tulpen. Holland in de Gouden Eeuw. [Przeł. z języka angielskiego] G. Janzen. Amsterdam 1993.

niemiecki

Stilleben mit Kandare. Skizzen und Apokryphen. [Przeł.] K. Staemmler. Frankfurt am Main 1994, wyd. nast.: Frankfurt am Main; Wien [1995]; Frankfurt am Main 1996; wyd. fragmentu pt. Der Tulpen bitterer Duft. [Przeł.] K. Staemmler. Frankfurt am Main 1995, wyd. nast.: Frankfurt am Main; Leipzig 2001; Berlin 2014.

portugalski

Natureza morta com brida. [Przeł.] T. Fernandes Swiatkiewicz. Amadora 2020.

rosyjski

Natûrmort s udilami. [Przeł.] A. Nehaj. Sankt-Peterburg 2013.

serbski

Mrtva priroda s đemom. [Przeł.] B. Rajčić. Pančevo 1998.

słowacki

Zátišie s uzdou. [Przeł.] K. Chmel. Wyd. łącznie z przekł. Barbarzyńca w ogrodzie [poz. ]; Labirynt nad morzem [poz. ] pt. Barbar v záhrade. Bratislava 2005.

ukraiński

Natûrmort ìz vudilom. [Przeł.] A. Pavlišin. Kiïv 2008.

węgierski

Csendélet zablával. [Przeł.:] Á. Kende, Z. Mihályi, V. Wolsz. Budapest 1998.

30. Rovigo. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1992, 59 s. Wyd. nast. tamże: [dodruk] 1993, wyd. 2 1995; wyd. łącznie z przekładem włoskim pt. Rovigo. [Przemowa:] J. Mikołajewski. [Przeł.:] A. Ceccherelli, A. Niero. Rovigo: Il Ponte del Sale 2008, 121 s.

Nagrody

Nagroda „Literatury” w 1992, nagroda poetycka miasta Münster w 1996.

Przekłady

francuski

Suivi de Rovigo. [Przeł.] J. Burko. Wyd. łącznie z przekł. Elegia na odejście [poz. ] pt. Élégie pour le départ; Suivi de Rovigo. Nantes 2000.

niemiecki

Rovigo. Gedichte. [Przeł.] K. Staemmler. Frankfurt am Main 1995.

serbski

Rovigo. Wyd. łącznie z przekł. Pan Cogito pt. Kogito; Rovigo. [Przeł.] S. Milić. Podgorica 2011.

słoweński

Epilog viharja. Wyd. łącznie z przekł. Epilog burzy pt.: Rovigo; Epilog viharja. [Przeł.] J. Unuk. Ljubljana 2013, wyd. jako dokument elektroniczny: tamże 2017, plik w formacie EPUB.

włoski

Rovigo. [Przemowa:] J. Mikołajewski. [Przeł.:] A. Ceccherelli, A. Niero. Rovigo 2008 [tekst w języku polskim i włoskim].

Adaptacje

teatralne

Rovigo. Opracowanie tekstu i reżyseria: B. Kierc. Wystawienie: Wrocław, Teatr Polski 1992.

31. Struna światła = Struna svìtla. [Przeł.] V. Mahno. Ternopìl: Lìleâ 1996, 69 s.

Tekst w języku polskim i w przekładzie ukraińskim.

Zawartość

Wybór z tomów: Struna światła ; Napis ; Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze ; Rovigo .

32. Wybór poezji. Wyd. jako jako dokument dźwiękowy: Czytają: K. Kolberger, J. Zelnik, K. Kołbasiuk. Warszawa: Zakład Nagrań i Wydawnictw Związku Niewidomych [1997], 2 kasety dźwiękowe.

33. Epilog burzy. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1998, 78 s.

Przekłady

niemiecki

Gewitter-Epilog. [Przeł.] H. Bereska. Frankfurt am Main 2000.

serbski

Epilog oluje. [Przeł.] B. Rajčić. Beograd 1998.

słoweński

Epilog viharja. Wyd. łącznie z przekł. Rovigo pt.: Rovigo; Epilog viharja. [Przeł.] J. Unuk. Ljubljana 2013; wyd. jako dokument elektroniczny: tamże 2017, plik w formacie EPUB.

34. [Osiemdziesiąt dziewięć] 89 wierszy. Wybór i układ autora. Kraków: a5 1998, 178 s. Wyd. nast.: Warszawa: Porozumienie Wydawców 2001. Przedruk zob. poz. .

Przekłady

niemiecki

Herrn Cogitos Vermächtnis: 89 Gedichte. [Przeł.:] K. Dedecius, O.J. Tauschinski, K. Staemmler. Frankfurt am Main 2000 .

rumuński

89 de poezii. [Przekł. i wstęp:] R. Janowska-Lascar. [Red.] E. Jordache. Iaşi 2001.

35. Poezje. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1998, 650 s. Wyd. 2 poszerzone tamże 1998, 711 s.

36. Podwójny oddech. Prawdziwa historia nieskończonej miłości. Wiersze dotąd nie publikowane. Wstęp: B. Szczepuła. Gdynia: Małgorzata Marchlewska 1999, 107 s.

37. Gedichte = Poezje. [Przekł. i posłowie:] K. Dedecius. [Wstęp:] T. Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2000, 198 s. Wyd. 2 tamże 2006.

Tekst w języku polskim i w przekładzie niemieckim.

Zawartość

Wybór z tomów: Struna światła ; Hermes, pies i gwiazda ; Studium przedmiotu ; Napis ; Pan Cogito ; Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze ; Elegia na odejście ; Rovigo ; Epilog burzy .

38. Poezje wybrane = Selected Poems. Przekł.: J. Carpenter, B. Carpenter. Wybór: T. Kunz. Posłowie: J. Carpenter, B. Carpenter. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2000, 214 s. Wyd. nast. tamże: 2001, [Seria Dwujęzyczna] 2005 , 2006, 2007, 2008.

Tekst w języku polskim i w przekładzie angielskim.

Zawartość

Wybór z tomów: Struna światła ; Hermes, pies i gwiazda ; Studium przedmiotu ; Napis ; Pan Cogito ; Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze ; Elegia na odejście ; Rovigo ; Epilog burzy .

39. Dvejojanti Nikė. Poezija = Nike która się waha. Poezje. [Przeł.] E. Ališanka. Vilnius: Lietuvos Rašytoju Sajungos Leidykla 2001, 335 s.

Tekst w języku polskim i w przekładzie litewskim.

Zawartość

Wybór z tomów: Struna światła , Hermes, pies i gwiazda , Studium przedmiotu ; Napis ; Pan Cogito ; Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze ; Elegia na odejście ; Rovigo ; Epilog burzy .

40. Vibranì poezìï = Wybór wierszy. [Przeł.] V. Dmitruk. L'viv: Kamenjar 2001, 566 s. Bìblìoteka Slov'âns'koï Lìteraturi.

Tekst w języku polskim i w przekładzie ukraińskim.

Zawartość

Wybór z tomów: Struna światła ; Hermes, pies i gwiazda ; Studium przedmiotu ; Napis ; Pan Cogito ; Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze ; Elegia na odejście ; Rovigo ; Epilog burzy .

41. Węzeł gordyjski oraz inne pisma rozproszone 1948-1998. Zebrał, oprac. i notami opatrzył P. Kądziela. Warszawa: Biblioteka „Więzi 2001, 822 s. Biblioteka „Więzi, t. 137. Wyd. 2 rozszerzone i poprawione. T. 1-2. Tamże 2008, 404 + 477 s. Biblioteka „Więzi, t. 225.

Szkice, proza poetycka, opowiadania, reportaże, wspomnienia, felietony, recenzje, wywiady, artykuły Z. Herberta drukowane w l. 1948-1998 w prasie polskiej, niewydane dotąd w formie książkowej.

Zawartość

Cz. I: Augustyn; Sylwester; Anastazy, czyli dzień dobry; Benedykt; Tymon; Adrian, czyli granica inteligencji; Franciszka albo spóźniona miłość; Barbara; Początek powieści; Prośba; Niepokój Leonarda; Gorzki płatek róży; Świnka morska albo o potędze rozumu; Pana Montaigne'a podróż do Italii; Poeta wobec współczesności; Rozmowa o pisaniu wierszy; Głos; Lustro; Węzeł gordyjski; Pakt; Passo Romano; Synopie; David; Altichiero; Na drogę; Tomasz; Słowo na wieczorze poetyckim w Teatrze Narodowym [w Warszawie]. — Cz. II: List o malarstwie i kolorach jesieni; Wywiad z Nikiforem; Plon wędrówki; Festiwal Plastyki w Sopocie; Spacerkiem po Festiwalu; O Aleksandrze Gierymskim; Druga Ogólnopolska Wystawa Plastyki; O jednym obrazie; Siedem typów i jeden sprawiedliwy; Refleksje powystawowe; Epoka w gablotce; „Harnasie” scenografa; Pięć wystaw; Tadeusz Kulisiewicz; Rozmowa o malarstwie; Uwagi o sztuce religijnej; Ogólnopolska Wystawa Architektury Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej; Wystawa Stanisława Kamockiego; Recenzja nie na temat; 8247 kroków w muzeum, czyli Galeria Narodowa w Warszawie; Amatorzy i fotografika; Otwarcie galerii w Muzeum Narodowym w Warszawie; Kolory, walory, linie i tematy; Fryderyk Chopin; Fernand Leger 1881-1955; Utrillo 1883-1955; Nadawca liczy na odpowiedź; Czyste oczy dzieci; Wołanie o dobre reprodukcje; Czy Rembrandt był wielkim malarzem?; Portret wenecki; Od Davida do Cezanne'a; Władysław Strzemiński; Sztuka belgijska XIX i XX wieku; Sztuka belgijska; Zamek i Zachęta; Współczesna plastyka jugosłowiańska; Nikifor; Książka entuzjasty; Waliszewski; Jesienny Salon Nowoczesnych; Po wystawie Nowoczesnych; Aleksander Orłowski 1777-1832; Obsesja, widoczki, szukanie; Zbigniew Pronaszko; Georges Rouault; Taranczewski; Henryk Grunwald; Notatki z wystawy Wacława Taranczewskiego; Bissière; Biennale paryskie 1959; Odcinek Lambert; Lorjou; Max Ernst; Przeciw złotemu podziałowi; „Dada nobis volutamtam”; Gaugin; Światło i architektura; Tadeusz Dominik; Pougny; Makowski; Polecam Londyn; Stanisław Krzyształowski; Jerzy Tchórzewski; Kulisy raju; Aleksander Kobzdej; Tadeusz Dominik; Notatki o wrocławskiej plastyce; Ilustratorzy Dantego; Feliks Topolski; Dziwne muzeum; Czarne i białe; Miejsce dla plastyki; Dunikowski; O Henryku Horoszu i jego malarstwie; Piotr Potworowski 1898-1962; Van Gogha smutna popularność; 25 malarzy realistów; Henryk Wiciński 1908-1943; Metafory; O czym będziemy rozmawiali: o sztuce; Trudne pojęcie piękna; Wernisaż Duccia; Giotto albo u źródła; Fra Angelico; Następca Giotta; Malarstwo jest rzeczą umysłu; Leonardo; O człowieku, który chciał stworzyć świat; Rafael albo przekleństwo naśladowców; Van Eyck – słońce Północy; Światło, ciemność i ruch; Najbardziej ludzki; Dziwne przypadki dzieł sztuki; Malarz królów i błaznów; Zagadkowy Dunikowski; Tadeusz Dominik. — Cz. III: Egzystencjalizm dla laików; Poezja w próżni?; Od słowa ciemnego chroń nas...; Poeci i rymarze; Bilet do nieba, czyli przenośnie; Od liry do katarynki; Warsztat Majakowskiego; Zaczarowana recenzja; Nad Modrzewskim; Odwiedziny u Arystofanesa; Kolorowy „Pan Tadeusz” [Adama Mickiewicza]; Antena i drzewo; O Franciszku Sędzickim; Dziennik dyplomaty; Prośba początkującego filologa; Niobe boginią?; Jeszcze o muzyce i pewnym interpretatorze; Półka z książkami o sztuce; „Wiosna nad Motławą” Włodzimierza Wnuka; Pascal i kultura przymiotników; Rozmyślania o przedłużonym życiu; Średniowieczna poezja świecka; Włócznia cień rzucająca długi; Wieczory antyczne; Dr Faust w szkolnym karcerze; Uwagi o poezji Józefa Czechowicza; O poezji na głos; A.A. Milne 1882-1956; „Spojrzenia” Jana Czarnego; Władysław Jabłonowski 1865-1956; Odczytanie pisma kreteńskiego; O sytuacji w dziedzinie przekładów poetyckich; Tadeusz Peiper; Niedźwiedzia przysługa; Serce literatury; Pochwała pracy organicznej; O grupach, nowoczesności i ofensywie prezesa Słonimskiego; Niewygłoszone przemówienie o Tadeuszu Peiperze; Wywiad; O wyższości rękoczynu nad dyskusją; Dziesięć tysięcy Kanta; Książka gruba i żenująca; Literatura i fakty; Ojczyzna – blizna; Proszę nie męczyć Kazia; Najstarszy polski tygodnik literacki; Z powodu Lukiana; Starożytny bezbożnik; Rozmowa z Jerzym Zawieyskim; Dzieje najnowsze; Profesor Pimko a Witkacy; Rozmowa z Janem Brzękowskim; Zasługi tłumaczy; Skrzywdzony Nerval; O dzieła zebrane Tomasza Manna; Ostrzeżenie wydawcy; Dysponenda; Tegoż autora; Kazimierz Zenon Skierskin1908-1961; Klub przyjaciół poezji; Surowiec literatury; Tadeusz Sułkowski – poeta niepożegnany; Edwin Jędrkiewicz 1889-1971; Pisarz – czytelnik – krytyka; O Kazimierzu Wierzyńskim zapiski do wspomnień; Eleonora Kalkowska; Czesław Miłosz w Polsce; Podziękowanie za Nagrodę Bethlena; List do Stanisława Barańczaka; Petar Vujičić 1924-1993; Polecam – odradzam; Podziękowanie; Wiktor Woroszylski na tle epoki; List do Jerzego Turowicza; Teczka Tymoteusza [Timothy Gardon Ash]; Bagaż podróży; „Niezapomniane twarze” Witolda Kieżuna; Pamiętnik huzara;Zaciemnienie” Witolda Zalewskiego. — Cz. IV: Chopin i pularda; „Kulisy bajki”; Dulska w Sopocie; W trzech teatrach Wybrzeża; „Uczeń diabła” B. Shawa w Państwowym Teatrze „Wybrzeże”; Barberyna, czyli wierna prządka; „Mieszczanie” – M. Gorkiego; Ulica czereśniowa 17; Wczoraj i przedwczoraj; „Eugenia Grandet” na scenie Teatru „Wybrzeże”; Ze stanowiska plastyka; Bim-Bom; Cricot 2; „Jaskinia; Pierwszy kosz kwiatów; U Vilara; Gaudeamus; List do młodych aktorów. — Cz. V: Autorzy wśród najmniejszych czytelników; Nadzieje, zmartwienia, plotki; Wyprawa do modrego kraj; Mały traktat o piernikach; Pył historii; Pięciolecie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika; Komnata pod wieżą; Cyrk; Otwarta brama; Sezon jesienny; Muzealne kłopoty i nadzieje; Gdański dokument; Naukowy trud Biblioteki Gdańskiej; To i owo; List z Kazimierza; O jesieni, archeologii i smutku; Wykopaliska w Gdańsku; Na Wybrzeżu; List z Torunia; Dno Gdańska; „Mała Encyklopedia Przyrodnicza”; Na powrót socjologii; Ankieta, czyli bezradność; Rozważania na pozór profesjonalne; Teren; W powiecie i jeszcze niżej; Notatki z terenu; Polska nieznana; Dwie wystawy; Kazimierz przed sezonem; Jakość i nijakość w kulturze masowej; Psychicznie nigdy z Polski nie wyjeżdżałem...; Z dziejów Firmy; List do Prezydenta Busha; Skandal; Wierność; Szpieg; J.S.; Generał; Armia; Ciemniak; List do Lecha Wałęsy; Jeszcze o Czeczenii; List do Dudajewa; W obronie demokracji; Uwagi Pana Cogito przy stole nakrytym obrusem...; Prezydent kłamie; Zło.

Przekłady

niemiecki

Der gordische Knoten. Drei Apokryphen. [Z komentarzem autora]. [Przeł.] H. Bereska. Berlin 2001.

42. Wiersze wybrane. Wybór i oprac.: R. Krynicki. Kraków: a5 2004, 423 s.

Wiersze z tomów: Struna światła , Hermes, pies i gwiazda , Napis , Pan Cogito , Raport z oblężonego Miasta , Elegia na odejście , Rovigo , Epilog burzy , – nadto: Z wierszy rozproszonych; Aneks (Trzy wypowiedzi na zadany temat; Dlaczego klasycy; Opisać rzeczywistość ; Poeta wobec współczesności).

43. Apostoł w podróży służbowej. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta. [Album]. Wybór i red.: J.M. Ruszar. Lublin: Wydawnictwo Gaudinum 2006, 251 s. Biblioteka Pana Cogito.

Wybór fragmentów esejów o sztuce, pierwodruki notatek do esejów nieukończonych (m.in. o Rembrandcie i Vermeerze), wiersze oraz reprodukcje rysunków autorstwa Z. Herberta.

44. Rapart z goradu ŭ abloze. Vybranyâ tvory = Raport z oblężonego Miasta. Utwory wybrane. [Oprac.] A. Chadanowicz. [Przedmowa:] M. Kazloŭskaâ. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej im. J. Nowaka-Jeziorańskiego 2006, 299 s.

Tekst w języku polskim i w przekładzie białoruskim.

Zawartość

Wybór z tomów: Struna światła ; Hermes, pies i gwiazda ; Studium przedmiotu ; Napis ; Pan Cogito ; Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze ; Elegia na odejście ; Rovigo ; Epilog burzy .

45. Poezìï = Poezje. [Przeł.] V. Dmitruk. Wstęp: M.J. Olbromski. L'vìv: Kamenâr 2007, 641 s.

Tekst w języku polskim i w przekładzie ukraińskim.

Zawartość

Wybór z tomów: Struna światła; Hermes, pies i gwiazda; Studium przedmiotu; Napis; Pan Cogito; Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze; Elegia na odejście; Rovigo; Epilog burzy; Król mrówek.

46. Bajki. [Wiersze]. Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza 2008, [20] s. Wyd. nast.: Oprac. R. Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5 2009, 93 s. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5 t. 64.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Bajki. Oprac. Ryszard Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5 2009, pliki w formacie PDF, JPG. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5, t. 64.

47. Dramaty. Wstęp i przypisy: J. Kopciński. Oprac. tekstów i nota edytorska: G. Wroniewicz. Warszawa: Towarzystwo „Więź 2008, 285 s., [24] s. tab. Biblioteka „Więzi, t. 223.

Zawartość

Drugi pokój; Jaskinia filozofów; Lalek; Listy naszych czytelników; Maja; Rekonstrukcja poety.

48. Głosy Herberta. [Korespondencja, notatki, szkice]. Zebrała i w tom ułożyła B. Toruńczyk. Współpraca: M. Nowak-Rogoziński. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich; Narodowe Centrum Kultury 2008, 274, [6] s.

49. Herbert. Znaki na papierze. Utwory literackie, rysunki i szkice. [Album]. Wybór i oprac. tekstów: H. Citko. Opis formalny i rzeczowy rysunków: A. Postek. Olszanica: Wydawnictwo Bosz 2008, 179 s.

Publikacja wydana we wspólnym etui z: Norwid. Znaki na papierze.
Zawiera wiersze, fragmenty esejów, prozy poetyckiej i listy Z. Herberta, zilustrowane rysunkami i szkicami poety, wykonanymi podczas podróży po Europie.

50. Mistrz z Delft” i inne utwory odnalezione. Oprac., ułożyła w tom i opatrzyła komentarzami B. Toruńczyk. Współpraca: H. Citko. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2008, 207 s.

Zawartość

I. Szkice: Hamlet na granicy milczenia; Holy Iona, czyli Kartka z podróży; Diariusz grecki, – Mykeny [wiersz], – Mali Mistrzowie: De stomme van Kampen (1585-1634); Pieter Saenredam (1597-1665). Portret architektury; Willem Duyster (1599-1635) albo Dysktrtny urok soldateski; Mistrz z Delft [Johannes Vermeer]. – II. Wiersze, proza poetycka: [wiersze:] Sen pana Cogito; Pan Cogito sen-przebudzenie; Z erotyków pana Cogito; Czapka Monomacha [proza poetycka]; Contra Augustinum pontificem in terra Nubica peccatorem in purgatorio; Bez tytułu; Narcyz [szkic], – Wiersze z teki „Epilog burzy”: Tkanina; Epilog burzy; Koniec; Wiosna; Zima. (Z cyklu „Trzy erotyki”); Ostatnie słowa; Brewiarz. Drobiazgi. – III. Prywatna historia świata: Czas przeszły teraźniejszy [szkic], – Małe szkice: Pomnik; Zdobycie Bastylii; Leniwy język; Porzadek świata; Wizja Europy; Fragment listu do N.N. – przyjaciela; Obecny, niewidzialny. Podziękowanie za Nagrodę Eliota; Miastu Münster. Podziękowanie za Europejska Nagrodę Poetycką. – IV. Herbert o swoich wierszach: Dlaczego klasycy? [tekst z komentarzem]; Dotknąć rzeczywistości [komentarze i teksty wybranych utworów]. – Charaktery: O moim przyjacielu [Jerzym Ficowskim]; Pierwsze spotkanie [Siegfried Unseld 1924-2002]; [Ormiańska babcia]; François Bondy; [O Josifie Brodskim]. – Komentarze i objaśnienia. – Nota wydawcy.

51. Nike, która się waha = Nikja që luhatet = Nike who hesitates = 'Ilāhatu ăn-naşri tataraddadu = Nìka âkaâ sumnâvaecca = Nike koâto se kolebae = Niké ktera vaha = Den tøvende Nike = Nike kes kõhkleb = Nike joka epäröi = Niké qui hésite = Ēníkē poú distazei = Nike(h) 'ăšer mehasseset = Nike cuando vacila = Jujeohaneun Nike = Dvejojanti Nikė = Nike die aarzelt = Nike wenn sie zögert = Nike som nøler = Koleblûŝaâsâ Nike [etc.]. [Wiersze]. [Posłowie: M. Stanaszek]. Warszawa: Biblioteka Narodowa; Gdańsk: Pracownia 2008, 68 s.

Wiersz z tomu Struna światła w 27 wersjach językach. Publikacja towarzysząca wystawie „Zbigniew Herbert (1924–1998). Portrety i autoportrety z archiwum pisarza”, otwartej w Bibliotece Narodowej w Warszawie w grudniu 2008, jako zwieńczenie obchodów Roku Herberta .

Nagrody

Wyróżnienie w kategorii literatura piękna w konkursie „Najpiękniejsze Książki Roku 2008.

52. Wiersze zebrane. Oprac. edytorskie: R. Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5 2008, 798 s. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5, t. 60. Wyd. nast. tamże: wyd. nowe 2011, wyd. nowe, poprawione i uzupełnione 2021, 865 s. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5, t. 115.

Zawartość

Wiersze z tomów: Struna światła , Hermes, pies i gwiazda , Studium przedmiotu , Napis , Pan Cogito , Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze , Elegia na odejście , Rovigo , Epilog burzy .

53. Zoujin hebote de shige shijie. Bolan shiren hebote shishi 10 zhounian jinian shiji = Wejść w świat poezji Herberta. Obchody Roku Herberta na Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych. [Wybór wierszy]. [Red.] J. Malejka. [Przeł.:] L. Yi Lijun, K. Chao. Beijing: [b.w.] 2008, 86 s.

Tekst w języku polskim i w przekładzie chińskim. Na s. 85-86 bibliografia prac Z. Herberta. Publikacja finansowana przez Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej w Pekinie.

54. Barbarzyńca w podróży. [Szkice literackie]. Warszawa: Polityka Spółdzielnia Pracy [2009], 99 s. Polska Literatura Współczesna. Biblioteka „Polityki, 18. Wyd. nast.: Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2014, 121 s. Seria Podróże.

Zawartość

Lascaux [poz. ]; Próba opisania krajobrazu greckiego [poz. ]; Akropol [poz. ]; O Etruskach [poz. ]; Pana Montaigne'a podróż do Italii [poz. ]; Holy Iona, czyli Kartka z podróży [poz. ]. – W wyd. z 2014 zbiór szkiców poprzedzony wierszem „Podróż” i zakończony wierszem „Modlitwa Pana Cogito – podróżnika”.

55. Izbrannoe = Wiersze wybrane. [Wybór i przekł.:] A. Rojtman. Moskva: Tekst 2010, 315 s.

Tekst w języku polskim i w przekładzie rosyjskim.
Wybór wierszy z tomów: Struna światła ; Hermes, pies i gwiazda ; Studium przedmiotu ; Napis ; Pan Cogito , Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze ; Elegia na odejście ; Rovigo oraz esej Holy Iona, czyli Kartka z podróży (z tomu ) .

56. Utwory rozproszone. (Rekonesans). Wybór i oprac. edytorskie: R. Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5 2010, 491 s. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5, t. 70. Zob. też poz. .

57. Oeuvres poétiques complètes. [T. 1-3]. [Przeł.] B. Gautier. Paris: le Bruit du Temps 2011- 2014.

Wydanie dwujęzyczne; tekst w języku polskim i w przekładzie francuskim.

[T. 1]. Corde de lumière suivi de Hermès, le chien et l'étoile et de Étude de l'objet. [2011], 526 s. Oeuvres Poétiques Complètes, 1 [wybór z poz.: , , ].

[T. 2]. Monsieur Cogito précédé de Inscription et suivi de Rapport de la ville assiégée. 2012, 478 s. Oeuvres Poétiques Complètes, 2 [wybór z poz.: , , ].

[T. 3]. Épilogue de la tempête; précédé de Élégie au départ; et de Rovigo. 2014, 396 s. Oeuvres Poétiques Complètes, 3 [wybór z poz.: , , ].

58. Podróż Pana Cogito = A viagem do Senhor Cogito. Wybór i oprac.: D. Opacka-Walasek i P. Kilanowski. Tłumaczenie: P. Kilanowski. Katowice: Wydawnictwo Gnome 2016, 137 s.

Tekst w języku polskim i portugalskim.
Tom powstał w ramach projektu „Pana Cogito poszukiwania języka ojczystego” prowadzonego przez Stowarzyszenie Sympatyków Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Ojczysty – dodaj do ulubionych 2015”. Zawiera także teksty dotyczące poezji Herberta autorstwa czworga studentów polonistyki Federalnego Uniwersytetu Parany w Kurytybie (UFPR), w przekładzie K. Szcześniaka .

59. Pan Cogito szuka rady = Mr Cogito seeks advice. Wybór, redakcja, posłowie: A. Valles. Tłumaczenie: Cz. Miłosz, P. Dale Scott, A. Valles. Kraków: Wydawnictwo a5 2017, 139 s. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5, t. 94. Wyd. 2 tamże 2019.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo a5 2017, pliki tekstowe: JPG, PDF. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5, t. 94.
Tekst w języku polskim i angielskim.

60. Utwory rozproszone. (Rekonesans 2). Wybrał, w dużej części odczytał z autografów i opracował edytorsko R. Krynicki. Wydanie nowe, zmienione, poprawione i rozszerzone. Kraków: Wydawnictwo a5 2017, 547 s. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5, t. 100. Zob. też poz. .

61. Wybór poezji. Wstęp i oprac.: M. Mikołajczak. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 2018, CCCXXVI, 727 s. Biblioteka Narodowa I, 331. Wyd. 2 tamże 2023.

62. Kanon. Tryptyk. Wybór i opieka merytoryczna: P. Próchniak. Kraków: Wydawnictwo a5 2024 .

Trzy tomy w jednym etui wydane w setną rocznicę urodzin Zbigniewa Herberta 2024.

T. 1. 89 wierszy , 196 s. Poz. .

T. 2. Król mrówek. Prywatna mitologia, 150 s. Poz. .

T. 3. Cena sztuki i inne eseje. Wybrał, oprac. i notą opatrzył P. Próchniak, 192 s. [wybór z tomów: , , ].

Listy

1. Kochane Zwierzątka...”. Listy Zbigniewa Herberta do przyjaciół — Magdaleny i Zbigniewa Czajkowskich. Powst. 1960-1967. Do druku podała i komentarzami opatrzyła M. Czajkowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2000, 182 s. Wyd. 2 poprawione Warszawa: Rosner i Wspólnicy 2006, 235 s.

Adaptacje

teatralne

Kochane zwierzątka. Opracowanie sceniczne: T. Malak. Wystawienie: Kraków, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna 2007.
2. Korespondencja. [Autorzy:] H. Elzenberg, Z. Herbert. Powst. 1951-1967. Z aneksem: Z. Herbert: Hamlet na granicy milczenia; H. Elzenberg: Odpowiedź na ankietę i z faksymilami wierszy Z. Herberta i H. Elzenberga. Red. i posłowie: B. Toruńczyk. Warszawa: Fundacja „Zeszyty Literackie 2002, 246 s.
3. Pisanie to bardzo bolesna przyjemność” . Listy 1951-1967. [Autorzy:] Z. Herbert, H. Święcicki. Oprac. i wstępem opatrzył H. Citko. Kraków: Wydawnictwo Znak 2021, 165, [8] s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Znak 2021, pliki w formatach EPUB, MOBI.
4. Korespondencja 1949-1967. [Autorzy:] Z. Herbert, J. Zawieyski. Wstęp napisał J. Łukasiewicz. Z autografu do druku przygotował i przypisami opatrzył P. Kądziela. Warszawa: Biblioteka „Więzi 2002, 197 s. Biblioteka „Więzi, t. 143.
5. Bardzo potrzebna mi jest przyjaźń Pana. [Listy]. [Autorzy:] Z. Herbert, H. Kunstmann. Powst. 1958-1970. Wstęp i oprac.: M. Zybura. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas 2018, XVIII, 151, [6] s.: faksymilia, ilustracje. Polonica Leguntur. Literatura polska w krajach języka niemieckiego, t. 21.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2018, plik PDF.
6. Korespondencja. [Autorzy:] J. i M. Czapscy, K. i Z. Herbertowie. Powst. 1958-1990. Odczytał i przypisami opatrzył J. Strzałka. Warszawa: Zeszyty Literackie 2017, 260 s.
7. Korespondencja. [Autorzy:] Z. Herbert, Cz. Miłosz. Powst. 1958-1990. Z faksymiliami listów i wierszy, fotografiami oraz aneksem zawierającym nieznane wypowiedzi Herberta o Miłoszu i Miłosza o Herbercie, a także komentarze Katarzyny Herbertowej i Marka Skwarnickiego oraz wiersze obu Poetów. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2006, 297 s.
8. Kochany Karolu, Mecenasie i Ciemiężco. Listy 1959-1994. [Autorzy:] Z. Herbert, K. Dedecius. Zebrał, opracował i przypisami opatrzył P. Chojnowski przy współpracy H. Citko. Wstępem poprzedzili W. Kudyba, P. Chojnowski. Z autografów do druku przygotowała M. Tomala. Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2022, plik w formacie PDF.
9. Korespondencja (1972-1996). [Autorzy:] S. Barańczak, Z. Herbert. Red. i oprac. przypisów: B. Toruńczyk. Przypisy i kwerenda archiwalna: H. Citko. Warszawa: Fundacja „Zeszyty Literackie 2005, 104 s.
10. Jacyś złośliwi bogowie zakpili z nas okrutnie. Korespondencja 1955-1996. [Autorzy:] W. Szymborska, Z. Herbert. Oprac. edytorskie: R. Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5 2018, 165 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo a5 2018, plik w formacie PDF.

Przekłady

serbski

Neki zlobni bogovi narugali su nam se svirepo. Prepiska 1955-1996. [Oprac.] R. Krinjicki. [Przeł.] B. Rajčić. Beograd 2023.

Adaptacje

teatralne

Kochana Wisełko, Najdroższy Zbyszku. Scenariusz: T. Nyczek. Reżyseria i dramaturgia: M. Grabowski. Wystawienie: Kraków, Narodowy Stary Teatr im. H. Modrzejewskiej 2020.
11. Listy do Muzy [Haliny Misiołkowej]. Prawdziwa historia nieskończonej miłości. Listy dotąd nie publikowane. Powst. 1950-1997. Gdynia: Małgorzata Marchlewska 2000, 199 s.
Zawiera 116 listów.
12. Korespondencja rodzinna. [Autorzy:] Z. Herbert [i inni]. Powst. 1951-1997. Oprac.: H. Herbert-Żebrowska, A. Kramkowska-Dąbrowska. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium 2008, 501 s.

Zawartość

1. H. Herbert-Żebrowska: Wstęp. – 2. Część I. Korespondencja z Rodzicami (1951-1963). – 3. Część II. Korespondencja z Matką (1964-1979). – 4. Część III. Korespondencja z Siostrą [H. Herbert-Żebrowską] (1953-1997). – 5. A. Kramkowska-Dąbrowska: Nota edytorska.
13. Listy. [Autorzy:] Z. Herbert, D. Weinfeld. Powst. 1984-1997. Z aneksem „Zbigniew Herbert w Jerozolimie”. Oprac. R. Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5 2009, 62 s.
14. Korespondencja. [Autorzy:] J. Hartwig, A. Międzyrzecki, K. Herbert, Z. Herbert. Powst. 1962-1998. Red. M. Zagańczyk. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2012, 261 s.
15. Korespondencja. [Autorzy:] Z. Herbert, J. Turowicz. Powst. 1947-1998. Z autografów odczytał, oprac., przypisami i posłowiem opatrzył T. Fiałkowski. Kraków: a5 2005, 287 s.
Zawiera też w aneksie niepublikowane wcześniej teksty Z. Herberta wspominane w korespondencji.
16. Mój bliźni, mój bracie”. Listy 1950-1998. [Autorzy:] Z. Herbert, T. Chrzanowski. Koncepcja i red.: Z. Baran. Kraków: Wydawnictwo Znak 2016, 339 s.
17. Combat et création. Zbigniew Herbert et le cercle de la revue Kultura. Jozef Czapski, Jerzy Giedroyc, Gustaw Herling-Grudzinski, Zygmunt Hertz et Konstanty Jelenski. Choix de lettres (1958-1998). [Przedmowa, wybór, tłumaczenie:] B. Gautier. Lausanne: Les Éditions Noir sur Blanc 2017, 160 s.

Wybory utworów literackich w przekładach

albański

Zoti Cogito. [Przeł.] M. Saneja. Pejë 2000.

angielski

Selected poems. [Przeł.:] Cz. Miłosz, P. D. Scott. [Wstęp:] A. Alvarez. Baltimore 1968. Wyd. nast.: Manchester 1985; New York 1985, tamże 1986.
Selected poems. [Przekł.:] J. Carpenter, B. Carpenter. Oxford, London, New York 1977.
Journey. [Przeł.] J. Anders. London 1992.
Elegy for the departure and other poems. [Przeł.:] J. Carpenter, B. Carpenter. Hopewell, NJ 1999.
The collected poems. 1956-1998. [Red.] A. Valles. [Przeł.:] A. Valles, Cz. Miłosz, P.D. Scott. [Wstęp:] A. Zagajewski. New York 2007. Wyd. nast. tamże 2008; Londyn 2008, tamże: 2009, 2014.
The collected prose. 1948-1998. [Red. i wstęp:] A. Valles. [Przedmowa:] Ch. Simic. [Przeł.:] M. March [i inni]. New York 2010.

arabski

Ašʿār Zbīġnīf Hirbirt. [Przeł.] H. Janabi. Aš-Šarǧa 2020.

białoruski

Rapart z goradu ŭ abloze. Vybranyâ tvory = Raport z oblężonego Miasta. Utwory wybrane. [Oprac.] A. Chadanowicz. [Przedmowa:] M. Kazloŭskaâ. Wrocław 2006 .
Rèkanstrukcyâ paèta. Vybranyâ veršy ì drama. [Przeł.:] Ì. Urbanovìč-Saŭka, T. Slìnka, Û.Bušlâkoŭ, S.L. Mìnskevìč, A. Chadanowicz, M.M. Kazloŭskaâ. [Przedmowa:] M.M. Kazloŭskaâ. Mìnsk 2009.
Sproba apìsan'nâ. Vybranaâ èsèìstyka. [Przeł.:] M.A. Martysevìč, M.U. Šoda, M.M. Kazloŭskaâ. Mìnsk 2009.

bułgarski

Pan Kogito. Izbrani stihotvoreniâ. [Wybór i przekład:] D. Lau-Bukovska. Sofiâ [ok. 2000] .
Trima polski poeti: Česlav Miloš, Zbignev Herbert, Adam Zagaevski. [Wybór i przekład:] N. K''nčev. Sofiâ [1998]. Wyd. nast. tamże [2008].
Silata na vkusa. 100 stichotvorenija. [Przeł.] V. Dejanova. Sofiâ 2000.
Zbignev Herbert. 1924-1998. [Wybór wierszy i prozy]. [Przeł.] V. Deânova. [Przedmowa:] Z. Zagajewski, J. Brodskij, Cz. Miłosz, S. Heaney. Sofiâ [2008].

chiński

Hebeite jishi = Collected poems by Zbigniew Herbert. [Przeł.] G. Zhao. Guangzhou 2018 [tytuł w języku chińskim i angielskim].

chorwacki

Svjedok zlovremena. Izabrane pjesme. [Wybór, przekł., posłowie:] P. Mioč. Rijeka 2003.
Móc ukusa. Izbor iz djela. [Wybór wierszy, esejów i sztuk]. [Red.:] Đ. Čilíc Škeljo, J. Sychowska-Kavedžija. Zagreb 2009.

czeski

Studium předmětu. [Wybór i przekł.:] V. Dvořáčková, M. Holub. Praha 1965 .
Epilog bouře. [Wybór:] V. Dvořáčková. [Przeł.:] V. Dvořáčková, M. Červenka, M. Holub. [Posłowie:] J. Baluch. Praha 2000 .
Z. Herbert, J. Zahradníček: Ze země pana Nikoho. Dva středoevropští básníci tváří v Tvář totalitě. [Red.:] J. Mlejnek, M. Ruczaj. Praha 2008.

duński

Hr. Cogito. Digte. [Przeł.] J. Katz. [Køphenhaven] 1980 .
Hr. Cogitos hjemkomst. Digte. [Przeł.:] J. Katz, W. Dähnhardt. Køphenhaven 1983.
Rapport fra den belejrede by. [Przeł.:] J Katz, U. Farder. København 1986 .
Stormens epilog. [Przeł.:] J. Katz, H. Hartmann. Århus 2002 .

esperanto

Poeto de konscienco. [Red.] R. Skaliński. [Przeł.] J. Gąsiorowski. Toruń 2018.

estoński

Valitud luuletused. [Przeł.] H. Lindepuu. Laiuse 2008 .
Luuletused. [Przekł. i wstęp:] H. Lindepuu. Tartu 2022.

fiński

Kyynelten teknologiasta. [Przeł.] J. Rosti. Helsinki 2005.

francuski

Monsieur Cogito et autres poèmes. [Przeł.] A. Sproede. [Paris] 1990.
Redresse-toi et va... [Wybór, przekł. i wstęp:] J. Burko. [Paris] 1995.
Oeuvres poétiques complètes. [T. 1-3]. [Przeł.] B. Gautier. Paris 2011- 2014 .

grecki

Epilogī' apo to érgo tou. [Przeł.] S. Tsakniás. Thessaloníkī 1979.
Brochī́ thanátou. Poiī́mata tou polémou. [Autorzy:] M. Holub, Z. Herbert, S. Spender. [Przeł.] G. Christodoulídis. Athī́na 1999.
Dyo Eyrōpaíoi poiītés. Poiī'mata. [Autorzy:] Z. Herbert, M. Holub. [Wiersze wybrane]. [Przeł.] G. Christodoulídis. Athī'na 2001.
Ī psychī’ tou k. Cogito kai álla poiī’mata. [Przekl. i przedmowa:] Ch. Vlavianós. Athī’na 2001 .
Poiīmata. Eklogī apò to érgo tou. [Przeł.] G. Christodoulídis. Athīna 2001.
Ótan oi ággeloi perpatoún. Anthología pezoú poiī́matos. [Wybór i red.] S. Paschálīs. Athī́na 2007; wyd. nast. jako dokument elektroniczny: tamże 2011, plik tekstowy PDF.
Timés ston mikró theó tīs eirōneías. [Przeł. i wstęp:] Ch. Vlavianós. Athī́na 2017.

gruziński

Xe da varskvlavi. [Wybór wierszy T. Różewicza i Z. Herberta]. [Przeł.] M. Kvlivije. T'bilisi 1973.
T'anamedrove polonuri poezia. Iaroslav Ivaškeviči, Tadeuš Ruževiči, Zbignev Herberti, Vislava Šimborska = Współczesna poezia [!] polska. [Przeł.] M. Kvlivijisa. T'bilisi 1984.
Leksebi = Wiersze. [Przeł.] R. Kikaleiszwili. Tbilisi 2019 [tekst częściowo równolegle w języku polskim i gruzińskim; jako ilustracje wykorzystano szkice Z. Herberta ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie].

hebrajski

Mār Qôgîṭô we-šîrîm 'ăḥērîm. [Przeł.] D. Weinfeld. Tēl-'Ā̱bî̱b 1984 .
Dẇ''aḥ me-ʿiyr neṣẇrah. [Przeł.] D. Weinfeld. Tel-ʾAbiyb [1990] .
Hā-'Apôqrî̄pîm ha-hôlendrîîm. [Przeł.] D. Weinfeld. Tēl 'Ā̱bî̱b 1999.
’Epiylŵg šel s‘arah. [Przeł.] D. Weinfeld. Tel-‘Abiyb 2005 .
Šiyriym. [Wybór:] A.B. Bohdziewicz]. [Przeł.] D. Weinfeld. Yerushalayim 2012 .
Shirim. [Przekł. i posłowie:] D. Weinfeld. Yerushalayim 2020 .

hindi

Antaḥkaraṇ kā āyatan = Obszar pamięci. [Red.:] A. Vājpeyī, R. Czekalska. [Przeł.] A. Kuczkiewicz-Fraś. Nayī Dillī 2003.

hiszpański

Informe desde la ciudad sitiada y otros poemas. [Przeł.] X. Ballester. Madrid 1993. Wyd. 2 tamże 2008 .
Poesía completa. [Przeł. i oprac.] X. Ballester. Barcelona 2012.

koreański

Hereubereuteu Siseol = Wiersze wybrane Zbigniewa Herberta. [Przeł.:] B.G. Jeong, S. Choi. Seoul 2008. Wyd. nast. tamże 2011.
Herŭberŭt'ŭ sisŏl. K'ŭn kŭlssi chaek. [Przeł.:] B.K. Cheong, S. Choi. Sŏul 2014.

litewski

Dvejojanti Nikė. Poezija = Nike która się waha. Poezje. [Przeł.] E. Ališanka. Vilnius 2001 .
Trapūs būties uostai. Poezijos rinktinė. [Przeł.] Ž. Norkūnas. [Redakcja:] D. Kažukauskaitė-Kukulienė. [Przedmowa:] T. Venclova. Vilnius 2022.

macedoński

Patot do voobrazbata. [Przekł. i wybór:] P. Nakovski. Skopje 2005.

maoryski

Zbigniew Herbert. 1924-1998. [Przeł. na język angielski:] M. Edmond, J. Forsberg, [przeł. na język maoryski:] R. Sullivan, R. Wiri. Wellington [non ante 2013] [tekst częściowo równoległy: polski, angielski, maoryski] .

niderlandzki

Verzamelde gedichten. [Przekł. i wstęp:] G. Rasch. Amsterdam 1999. Dodruk tamże 2000.

niemiecki

Gedichte. [Przeł.] K. Dedecius. Frankfurt am Main 1964. Wyd. w wyborze tamże 1983.
Inschrift. Gedichte aus zehn Jahren 1956-1966. [Przeł. i wyd.] K. Dedecius. Frankfurt am Main 1967. Wyd. nast. rozszerzone tamże: 1973, 1979.
Im Vaterland der Mythen. Griechisches Tagebuch. [Wyd.] K. Dedecius. [Przeł.:] K. Dedecius, K. Staemmler, W. Tiel. Frankfurt am Main 1973. Wyd. nast. tamże: 1975, 1980, 2001.
Herr Cogito. Gedichte. [Przeł.] K. Dedecius. Frankfurt am Main 1974, wyd. nast.: Berlin 1974; [przekł. i wstęp:] K. Dedecius. Wyd. 2 [!] Frankfurt am Main 1995 .
Poesiealbum 86. [Przeł.] K. Dedecius [i inni]. Berlin 1974 .
Zbigniew Herbert. [Gedichte]. [Przeł.:] K. Dedecius, B. Jentzsch, W. Jöhling, R. Kirsch, H. Olschowsky. Berlin 1974.
Das Land, nach dem ich mich Sehne. Lyrik und Prosa. [Wybór] M. Krüger. [Przeł.:] G. von Birkenfeld, K. Dedecius, K. Staemmler, O. J. Tauschinski, W. Tiel. Frankfurt am Main 1987.
Gedichte = Poezje. [Przekł. i posłowie:] K. Dedecius. [Wstęp:] T. Kunz. Kraków 2000. Wyd. 2 tamże 2006 .
Gesammelte Gedichte. [Red.] R. Krynicki. [Posłowie:] M.l Krüger. [Przeł.:] H. Bereska, K. Dedecius, R. Schmidgall, K.Staemmler, O.J. Tauschinski. Berlin 2016.

norweski

Herr Cogito. [Wybór i przekł.] O.M. Selberg. Lysaker 1977 .
Vinden stiger. [Red. i przekł.] P.R. Holm. Oslo 1978.

portugalski

Escolhido pelas estrelas. Antología poética. [Przeł.:] J.S. Braga, A. P. Barradas. Lisboa 2009.

rosyjski

Stihotvoreniâ. [Przekł. i wstęp:] V. Britanišskij. Sankt-Peterburg 2004 [s. przedtytułowa i spis treści również w języku polskim].
IIzbrannoe = Wiersze wybrane. [Wybór i przekł.:] A. Rojtman. Moskva 2010 .
Obnovlenie vzglâda. Izbrannye stihotvoreniâ. [Przedmowa i przekł.:] A. Rojtman. Moskva 2019.

rumuński

Versuri. [Przeł.] M. Mihalaş. Bucureşti 1976.
Pan Cogito. [Przedmowa i przekład:] C. Geambaşu. Bucuręsti 2008 [tekst w języku polskim i rumuńskim] .
Labirint cu pereții sparți. Zbigniew Herbert. [Wybór, posłowie i przekł.:] C. Geambașu. București 2018.

serbski

Zašto klasici. [Wybór i przekł.] P. Vujičić. Sarajevo 1980.
Gospodin Kogito. [Przeł.] P. Vujičić. Sarajevo 1988.
Gospodin Kogito. [Przeł.:] B. Rajčíc, P. Vujičíc. Beograd 2008.
Izabrane pesme. [Red.] B. Rajčić. [Przeł.:] P. Vujičić, B. Rajčić. Beograd 2016.

słowacki

Hermes, pes a hviezda. Výber z poézie. [Przeł.:] I. Mojík, J. Hvišč. Bratislava 1966.
Čierna ruža. [Wybór i przekł.:] V. Kovalčik. Bratislava 1999.
Fortinbrasov žalospev. Vybrané básne. [Przeł.:] P. Milčák, M. Milčák. Bratislava 2009.

słoweński

Beli raj vseh možnosti. [Przeł.:] T. Pretnar, N. Jež. Ljubljana 1992.
Gospod Cogito. [Wybrał, oprac., przeł.] N. Jež. Ljubljana 2019; wyd. jako dokument elektroniczny tamże 2020.

szwedzki

I stridsvagnens spår. Dikter 1956-1965. [Przeł.:] E. Lindegren, E. Mesterton. Stockholm 1965.
Inskrifter. Valda dikter 1956–1998 Zbigniew Herbert. [Przeł.] I. Grönberg. Lund 2013.

ukraiński

Struna światła = Struna svìtla. [Przeł.] V. Mahno. Ternopìl 1996 .
Vibranì poezìï = Wybór wierszy. [Przeł.] V. Dmitruk. L'viv 2001 .
Poezìï = Poezje. [Przeł.] V. Dmitruk. Wstęp: M.J. Olbromski. L'vìv 2007 .

walijski

Detholiad o'i gerdii. [Przeł.:] J. E. Jones, G. Thomas, N. Jones. Caerdydd 1985.

węgierski

Az angyal kihallgatása. [Przeł.:] R. Gimes, L. Nagy, S. Weöres. [Oprac.] I. Kovács. Budapest 1979.
Az ízlés hatalma. Válogatott versek. [Przeł.] G. Gömöri. Budapest 1998.
Fortinbras gyászéneke. Válogatott versek. [Przeł.] G. Csordás. Pozsony 2009.
Barbár a kertben. És más esszék. [Wybór esejów]. Red. i przedmowa:] A. Pályi. [Przeł.:] R. Gimes, G. Keresztes, A. Pályi, S.M. Pályi. Bratislava 2010.

włoski

L'epilogo della tempesta. Poesie 1990-1998 e altri versi inediti. [Red.] F. Fornari. Milano 2016.
Rapporto della città assediata. [Przeł.] G. Forti. [Przedmowa:] J. Brodski. [Red.] P. Marchesani. Milano 1993. Wyd. nast. tamże 2015.

Przekłady tekstów w antologiach zagranicznych

Att översätta polsk poesi. [Red.] L. Kleberg. Stockholm 1986 [tekst w języku szwedzkim, tekst wierszy równoległy polski i szwedzki, częściowo: angielski, francuski i niemiecki].
Poeti della malinconia. [Red.] F. Biancamaria. [Wstęp:] A. Anedda. [Przeł.:] F. Fornari. Roma [2001] [zawiera wiersze w języku włoskim, niemieckim, chorwackim, polskim, francuskim, rumuńskim, rosyjskim].‎.
Das Gedächtnis der Wörter [ein Projekt des Internationalen Literaturfestivals Berlin 2003]. [Przedmowa:] H.M. Enzensberger. Berlin 2003 [tu m.in.: Z. Herbert: Siódmy anioł; w przekładach na niemiecki, angielski, francuski, afrykanerski, arabski, chiński, nowogrecki, hebrajski, niderlandzki, portugalski, szwedzki, hiszpański‎‏, czeski, węgierski].
È dolce al giusto tempo far follia. Un'antologia personale della poesia polacca. [Przeł.] A.M. Raffo. [Red.] A. Ceccherelli. Roma 2019 [tekst antologii głównie w języku polskim i w przekładzie włoskim; część także w języku łacińskim i rosyjskim].

albański

Vetëm Itaka mbetet. Antologji e poezisë shqipe dhe polake sh. XX = Tylko Itaka pozostanie. Antologia poezji albańskiej i polskiej XX w. [Przeł.] M. Saneja. Varshavë 1993.
Fëmijët e epokes. Antologji e poezisë polake sh. XX. [Przeł.] M. Saneja. Varshavë 1997.

angielski

Contemporary polish marian poetry. [Wstęp:] Z.J. Peszkowski. London 1974.
The new Polish poetry. A bilingual collection = Z nowej polskiej poezji. Zbiór w dwóch językach. [Red.:] M. Holton, P. Vangelisti. Pittsburgh 1978.
Introduction to modern Polish literature. An anthology of fiction and poetry. [Red.:] A. Gillon, L. Krzyżanowski. Wyd. 2. New York 1982.
The Faber Book of political verse. [Red.] T. Paulin. London; Boston [ok.] 1986.
Antaeus. Twentieth anniversary issue. [Red.] D. Halpern. Tangier; London etc. 1990.
Four decades of Polish essays. [Red.] J. Kott. Evanston, IL 1990.
Polish poetry of the last two decades of communist rule. Spoiling cannibals' fun. [Red.:] S. Barańczak, C. Cavanagh. [Przedmowa:] H. Vendler. Evanston, IL 1991.
The democracy reader. Classic and modern speeches, essays, poems, declarations, and documents on freedom and human rights worldwide. [Red.:] D. Ravitch, A. Thernstrom. New York 1992.
Parnassus. Twenty years of poetry in review. [Red.] H. Leibowitz. Ann Arbor 1994.
Poetry of the Second World War. An international anthology. [Red. i wstęp:] D. Graham. London 1998.
Scanning the century. The Penguin book of the twentieth century in poetry. [Red.] P. Forbes. London 1999. Wyd. nast. tamże 2000.
After Shakespeare. An anthology. [Red.] J. Gross. Oxford; New York 2002.
Second World War poems. [Wybór:] H. Haughton. London 2004.
Polish writers on writing. [Red.] A. Zagajewski. San Antonio 2007.
The secret life of poems. A poetry primer. [Red.] T. Paulin. London 2008.
Słowo. Dwieście lat poezji polskiej = The word. Two hundred years of Polish poetry. [Przeł.] M. Weyland. [Ilustracje:] P. Weyland. Blackheath 2010.
Short. An international anthology of five centuries of short-short stories, prose poems, brief essays, and other short prose forms. [Wstęp:] A. Ziegler. New York 2014.
The zoo of the new. Poems to read now. [Red.:] N. Laird, D. Paterson. London 2016. Wyd. nast. tamże [2017].
Rise like lions. Poems for the many. [Wybór:] B. Okri. London 2017. Wyd. nast. tamże 2018.
The Penguin book of the prose poem. From Baudelaire to Anne Carson. [Red. i wstęp:] J. Noel-Tod. London 2018. Wyd. nast. tamże 2019.
Poems about trees. [Red.] H. Thomas. [Przedmowa:] S. Plumly. New York 2019.
Poems of healing. [Antologia]. [Red.] K. Kirchwey. New York 2021.

arabski

Adḫulu azraq al-lawḥa fa-yasḥabunī al-baḥr. [Przeł.] M.H. Rīša. As-Suwaydāʾ 2013.

azerski

Qǝfil görüş. Çağdaş polyak poeziyası antologiyası. [Oprac., red., przekł.:] R. Tağızadǝ. Bakı 2010.

białoruski

Errata. Veršy, peraklady. [Oprac. Â.Ì. Skurko] M.Tank . Mìnsk 1996.
Napârèŭmy. Ad Buga da Varty. Antalogìâ pol'skaj paèzìì XX stagoddzâ. T. 1-2. Mìnsk 2003.
Zbor tvoraŭ. U trynaccacì tamah. T. 11, t, r, Peraklady. [Autor wyboru: Â.Ì. Skurko] M. Tank . [Red.] L.G. Kìsâlëva. Mìnsk 2010 [teksty w języku białoruskim, polskim i rosyjskim].

bułgarski

Koprinata na dušata. Pol. poezija. [Wybór i przekł.:] P. Stefanov. Sofiâ 1999 [właśc. 2000].
Antologiâ na novata polska poeziâ. [Przeł.] B. Dankov. Sofiâ 2006.
Lûbimi polski avtori i tvorbi. Izbrani studentski prevodi = Ulubieni polscy autorzy i dzieła. Wybrane tłumaczenia studenckie. [Red.] M. Grigorova. Veliko T''rnovo 2014.
Polska poeziâ v prevod na P"rvan Stefanov. Antologiâ. [Wybór:] P. Karag'ozov. Sofiâ 2014.

chiński

Bolan shi xuan. T. 2. [Red.:] H. Lin. [Przekł.:] H. Lin, Z. Zhang, L. Yi. Beijing 2023.
Lishi quantao li de dubai. Bolan dangdai shi xuan bai shou = A monologue ensnared in history. 100 selected contemporary Polish poems. Przeł.] R. Chen. Taibei shi 2023.

chorwacki

Plejada poljskih pjesnika XX. stoljéca. [Przedmowa, red., tłumaczenie:] P. Mioč. Split 1997.
Gost u kući. Prijevodi i prepjevi iz poljskoga pjesništva. [Przeł.] Z. Malíc. [Red.] D. Malíc. [Przedmowa:] D. Blažina. Zagreb 2006.
Urezi. Izbor iz svjetske poezije o ratu, represiji, ropstvu... [Wybór i red.:] T. Bajsić. Zagreb [2010]. Wyd. nast. tamże [ok. 2014].

duński

Den rullende kanon. En antologi af yndlingsdigte. [Red.:] I. Michael, T. Boberg. Frederiksberg 2017.

francuski

Temoins. 44 poètes polonais contemporains (1975-1990). [Przeł.:] L. Rey, G. Gaillaguet. St. Jean du Bruel [ok. 1990].
La poésie polonaise. [Red. i wstęp:] Cz. Milosz. [Przeł.] A. Posner. Paris 1964.
Chant de la Pologne. Anthologie de la poésie polonaise du vingtième siècle. [Przeł.] B. Burocher. Paris 1972.
Rebelles et reveurs. Quatorze poètes polonais contemporains. [Wybór i przekł.:] L. Rey. Grenoble [1980].
Poésie. Vol. 2. [Red.] K. Dedecius. Montricher; Paris 2000.
Vingt-quatre poètes polonais. [Przeł.] G. Lisowski. Neuilly-lès-Dijon 2003.
Le pire est certain. Anthologie de la poésie catastrophiste polonaise du XXe siècle. [Przeł.:] C.-H. du Bord, Ch. Jezewski. Orthez 2009.
Poètes russes, bélarusses et polonais. [Przeł.] N. Debolskaya. [Oprac.] V. Hursik. Minsk 2013. Wyd. nast. tamże 2017.

grecki

Ótan oi ággeloi perpatoún. Anthología pezoú poiī́matos. [Wybór i red.:] S. Paschálīs. Athī́na 2007. Wyd. nast. tamże 2011.
Polōnoi poiītes. [Wybór i przekład:] S.E. Gyftákīs. Athī́na 2007.
Mikrī́ anthología europaïkī́ poíīsīs. Méros 3, (1900-1968). [Oprac.] S. Gyftákīs. Kalamáta; Athī́na 2008.
Anthología erōtikī́s poíīsīs. Kratṓ tīn kardiá sou (tīn kratṓ mes stīn kardiá mou). [Wybór i przekład:] Ch. Vlavianós. Athī́na 2013.

hebrajski

'Aḥărê mahpē̱kô̱t rabô̱t. Mi̱bḥar min ha-šîrā(h) ha-pôlānî̱t še-'aḥărê 1945. [Przeł.:] D. Weinfeld, R. Weichert. [Przedmowa:] Y. Bronowski. Yerûšālayim [2000].
Dibur megusham yoshev ʻal peraḥ. [Przeł.] D. Weinfeld. Ramat Gan 2019.

hindi

Ādhunik polís kavitā̃e. [Przeł.] H. Sarmā. Naī Dillī 1999.
Hamāre aura aṅdhere ke bīca. Cāra poliśa kavi. [Przeł.:] A. Vājapeyī, R. Czekalska. Nayī Dillī 2011.

hiszpański

Infierno poetico de Polonia. (Antologia de 27 poetas contemporáneos 1942-1981). [Wybór, red., przekład:] B. Piotrowski. Bogota 1982.
Poesia polaca. Antologia. [Red.] M. Suárez Recio. La Habana 1984.
Poesía polaca contemporánea. Iwaszkiewicz, Przybos, Rózewicz, Herbert, Szymborska, Grochowiak y Bialoszewsky. [Oprac.] K. Rodowska. México [ok. 1980]. Wyd. nast. tamże [1988?].
El taller de al lado. Traducciones. [Przeł.] R. Cadenas. Caracas 2005.

islandzki

Ljòð. [Przeł.] Einar Bragi. Reykjavík 1983.
Tunglið braust inn í húsið. Ljóðaþýðingar. [Red.] Gyrðir Elíasson. Akranes 2011.

japoński

Gendai shishū. [Red.] H. Shinoda. Tōkyō 1979.
Pōrando bungaku-no okurimono. [Przeł.] T. Moriyasu. Tōkyō 1990.

kannada

Eppathaidu Polish kavitegalu. An anthology of 75 Polish poems. [Red. i przekł.:] T. Niranjana, Z. Reszelewski. Bangalore 1978.

litewski

Poezijos pavasaris. [Red.] E. Matuzevičius [i inni]. Vilnius 1972.
Lithuania. [Lietuva ir Lenkija XX amžiuje. Lietuva ir Lenkija drauge į XXI amžių]. [Red.] A. Degutis. Vilnius 2001.
Ketvirtoji knyga. [Poezijos vertimai]. Vilnius 2001.
Kitaip. Poezijos vertimų rinktinė. [Red. i przekł.:] T. Venclova. Vilnius 2006.
Raštai. Vol. 2. [Red.] J. Vaičiūnaitė. Vilnius 2007.

łotewski

Kamēr mēs vēl dzīvi. Pǫlu dzejas izlase. [Oprac.] J. Laganovskis. [Ilustracje:] G. Klava. Rīgā 1971.

macedoński

Sovremena polska poezija = Contemporary Polish poetry = Polska poezja współczesna. [Red.] M. Sprušinski. [Przeł.:] T. Nikolovski, P. Nakovski. Skopje 1973.
Sovremena polska poezija. [Przeł.] P. Nakovski. Skopje 1996.
Poeziǰa. (Izbor). [Przeł.] P. Nakovski. Skopǰe 2013.
Nema stih, nema mir! Antologiǰa na našite omileni pesni. Bunt . [Przeł.] K. Velevska. Skopǰe 2017.

niderlandzki

Machine van woorden. [Przeł.] J. Beranová [i inni]. Amsterdam 1975.
Een gevecht om lucht. Een keuze uit de naoorlogse Poolse poëzie. [Oprac.:] E. Dijk-Borkowska, J.-W. Oovereem. Maasbree 1978.
Poolse poëzie 1826, 1976-1986 = Poezja polska 1826, 1976-1986 . [Oprac.] G. Rasch. [Przeł.:] E. Hart, K. Lesman, A. van Nieukerken, H. Proeme, G. Rasch. Amsterdam 1987.
Spiegel internationaal. Moderne poëzie uit 21 talen. [Oprac.:] M. Ascher, L. Vancrevel. Amsterdam 1988.
Na de dood stond ik midden in het leven. Kopstukken van de naoorlogse Poolse poëzie. [Przeł.:] R. Smeets, M. Tengbergen, K. van Heuckelom. Leuven 2008 [teksty wierszy w języku niederlandzkim i polskim].
Berlinde De Bruyckere. Engelenkeel. Brussel 2021.

niemiecki

Polnische Poesie des 20. Jahrhunderts. [Oprac. i przeł.] K. Dedecius. München 1964. Wyd. nast.: tamże 1968; Frankfurt am Main; Berlin; Wien 1982.
Polnische Lyrik der Gegenwart. [Red. i przekł.:] K. Dedecius. Stuttgart 1973. Wyd. nast. tamże 1984.
Polnische Lyrik aus fünf Jahrzehnten. [Red.:] H. Bereska, H. Olschowsky. [Posłowie:] H. Olschowsky. Berlin; Weimar 1975. Wyd. nast.: Berlin 1977.
Polnisches Lesebuch des zwanzigsten Jahrhunderts. [Red. i przekł.:] K. Dedecius. München; Wien [1978].
Der Freiheitskampf der Polen. Geschichte, Dokumentation, Analyse. [Red.:] F. Grube, G. Richter. Hamburg 1981.
Polen. [Oprac.:] P. Lachmann, R. Lachmann. Hamburg 1982. Wyd. nast.: Berlin 1987.
Die Dichter Polens. Hundert Autoren vom Mittelalter bis heute. Ein Brevier. [Red., przekł.:] K. Dedecius. [Ilustracje:] E. Lipiński. Frankfurt am Main 1982. Wyd. nast. tamże: 1983, 1990, 1995, 1996.
Polnische Liebesgedichte. [Rysunki:] P. Picasso. [Oprac. i przeł.] K. Dedecius. Frankfurt am Main 1982. Wyd. nast. tamże: 1992, 1996.
Der Monarch und der Dichter. Polnische Märchen und Legenden. [Przekł. i red.:] K. Dedecius. Frankfurt am Main 1983. Wyd. nast. tamże: 1984, 2000.
Welches Tier gehört zu dir? Eine poetische Arche Noach. [Oprac.] P. Hamm. München; Wien 1984.
Bube, Dame, König. Geschichten und Gedichte aus Polen. [Red., posłowie, przekł.:] K. Dedecius. Frankfurt am Main 1990. Wyd. nast. tamże 2013[?].
Lebenslauf aus Büchern und Blättern. [Red.:] K. Dedecius, M. Mack, J. Wierczimok. Frankfurt am Main 1990.
Karl Dedecius und das Deutsche Polen-Institut. Laudationes, Berichte, Interviews, Gedichte. Für Karl Dedecius zum 70. Geburtstag. [Oprac.] M. Mack. Darmstadt 1991.
Lyrisches Quintett. Fünf Themen der Polnischen Dichtung. [Oprac. i przekł.:] K. Dedecius. Frankfurt am Main 1992.
Träume sind frei. Polnisches Lesebuch. [Przemowa, red., przekł.:] O. Mannheimer. München; Zürich 1993.
Poesie. Bd. 2. [Przedmowa, red. i przekł.:] K. Dedecius. Zürich 1996.
Pointen. [Przeł.] K. Dedecius. Zürich 1997.
Prosa. [Przedmowa, red.:] K. Dedecius. [Przeł.] K. Dedecius [i inni]. Zürich 1997.
Polnische Lyrik aus 100 Jahren. [Red. i przedmowa:] S. Sterna-Wachowiak. [Przeł.] J. Retz. Gifkendorf 1997.
Polnische Literatur in Übersetzungen von Karl Dedecius. Eine Ausstellung der Deutschen Bibliothek Frankfurt am Main. [Oprac.:] B. Eckert, H. Kieser. Leipzig; Frankfurt am Main etc. 2000.
Polnische Literatur und deutsch-polnische Literaturbeziehungen. Materialien und Kopiervorlagen für den Deutschunterricht 10.-13. Schuljahr mit Hör-CD. [Przedmowa i oprac.:] M. Kneip, M. Mack [współpraca:] K. Götz, R. Schliephacke. Berlin 2003.
Zwischen Fels und Nebel. [Red.:] K. Perryman, L. Wieser. Klagenfurt [2006].
Das Reicht für eine Irrfahrt durch Polen. Gedichte. [Red. i przekł.:] P. Gehrisch. [Rysunki:] P.P. Lewkowicz. Leipzig 2010.
Meine polnische Bibliothek. Literatur aus neun Jahrhunderten. [Red. i przekł.:] K. Dedecius. [Przedmowa:] S. Peter. Darmstadt 2011.
Ein Kosmos bin ich mir geworden. Gedichte für die Schublade. [Przeł.] D. Salewski. Nümbrecht 2021 .

norweski

Tiden er knapp. Du skal vitne. Nyere Polsk kyrikk. [Przeł.:] O.M. Selberg [i inni]. Oslo 1982.

ormiański

Erkxosowt'yown = Dialog. [Przeł.] N. Maxčanyan. Erewan 2005.

perski

Zâdeh-ye eżṭerâb-e jahân. (150 šeʿr az 12 šâʿer-e orūpâyī). [Przeł.] M. Moḵtârī. Tehrân [1992].
Īnʹjā cheh ma‌kena, shāʻir? = Co czynisz na gruzach katedry, poeto? [Przeł.] M. Kamayabian. Tehrân [2021].

portugalski

Versos Polacos. Lisboa 1985 [tekst w języku portugalskim i polskim].
Folhetim. Poemas traduzidos. [Przeł.] A.C. César. São Paulo 1987.
Céu Vario. 63 poetas eslavos. [Oprac. i przekł.:] A. Jovanovič. São Paulo 1996.
Ouolof. Lisboa 1997 .
Poesia alheia. 124 poemas traduzidos. [Przekł. i red.:] N. Ascher. Rio de Janeiro 1998.
Lira argenta. Poesia em tradução. [Red.] V. Mendonça. São Paulo 2017 [wiersze autorów polskich przeł. P. Kilanowski].

rosyjski

Sovremennaâ pol'skaâ poèziâ. [Red. i przedmowa:] V. Ognev. Moskva 1971.
Pol'skaâ poèziâ. XX vek. Antologiâ. 1, Vislava Šimborskaâ, Ân Tvardovskij, Zbignev Herbert, Tymoteuš Karpovič, Tomaš Glûzinskij = Poezja polska. XX wiek. Antologia. 1, Wisława Szymborska, Jan Twardowski, Zbigniew Herbert, Tymoteusz Karpowicz, Tomasz Gluziński. [Przekł., przedmowa i oprac.:] A. Bazilevskij. Moskva 1993.
V ožidanii varvarov. Mirovaja poèziâ v perevodach Iosifa Brodskogo. Sankt-Peterburg 2001.
Pol'skaâ poèziâ. XX vek. [Red.] K. Serikbaeva. Semej 2005.
Sdelano v Pol'še, vek – XX. Antologiâ. [Wybór, przedmowa i przekł.:] A. Bazilevskij. Moskva 2009.
Zbor tvoraŭ. U trynaccacì tamah. T. 11, t, r, Peraklady. [Autor wyboru:Â.Ì. Skurko] M. Tank. [Red.] L.G. Kìsâlëva. Mìnsk 2010 [teksty w języku białoruskim, polskim i rosyjskim].

rumuński

Roza vinturilor. Poeme din lirica secolului XX. [Przeł.] P. Stoica. Bucuręsti 1977.
Poezia poloneză contemporană. Antologie. [Przeł.] N. Mareş. Cluj 1981.
Lirică poloneză. [Przeł.] V. Butulescu. [Noty biobibliograficzne:] L. Butulescu. Petroşani 1996.

serbski

Antologija poljskog eseja. [Oprac., przekł. i przedmowa:] B. Rajčíć. Beograd 2008.
Slovenska čitanka. [Red.] Z. Đerić. Novi Sad 2013.

słoweński

Orfejev spev. Antologija svetovne poezije v izboru slovenskih pesnikov. [Red.] N. Grafenauer. Ljubljana 1998.
Odprta okna, odprta vrata. Antologija nagrajencev Vilenice 1986-2015. [Red.:] T. Petrič, M. Kavzar Hudej. [Wstęp:] V. Taufer. Ljubljana 2015.

szwedzki

Hotel Örnsköld. [Red.:] M. Borowska, J. Święcicki [i inni]. Sweden 1984.
Att översätta polsk poesi. [Red.] L. Kleberg. Stockholm 1986.

ukraiński

Tomu ščo voni sušči. Antologija sučasnoï pol's'koï poeziï = Dlatego że są. Antologia współczesnej poezji polskiej. [Oprac. i przeł.] S. Ševčenko. [Przedmowa:] N. Sidjačenko; V. Smašč. L'vìv 1996. Wyd. nast. tamże 2005.
Dzvoni zimoju. Antologija pol'skoï poezìï. [Przemowa i przekł.:] D. Pavličko. Kiïv 2000.
[P'jatdesjati] 50 pol's'kich poetiv. Antologija pol's'koï poeziï. [Przedmowa i przekł.] D. Pavličko. Kiïv 2001.
Tretê vìdlunnâ. [Red.] G. Kočur. [Przedmowa:] Ì. Dzûba; M. Novikova. Kiïv 2008.
Vibranì tvori u dvoh tomah. T. 2. Perekladi. [Red.] D. Pavličko. Kiïv 2009.
Slov’ânsʹke nebo. Vìršì u perekladah Romana Lubkìvs'kogo. Kiïv 2018.
Al'bom snìv. Vibranì vìršì pol'skih poetìv. [Przeł.] I.S. Monolatìj. Drogobič 2021.

węgierski

Gloria victis. Az 1956-os magyar szabadságharc koltői visszhangja a nagyvilágban. [Red.] T. Tollas. München 1966. Wyd. nast.: tamże 1976; Bécs; München 1986; Budapest 1987; Lakitelek 2003; wyd. jako dokument elektroniczny: Hága 2006, plik w formacie PDF [tekst wielojęzyczny].
Fordított világ. [Przeł.] G. Képes. Budapest 1973.
Bukfencező múzsa. [Red.] I. Tòtfalusi. Budapest 1976.
Az ismeretlen fa. Modern lengyel versek antolòiája. [Przeł.] G. Gömöri. Washington 1978.
Titkos szabadság. [Przeł.] G. Kerényi. Budapest 1982.
Polscy poeci o węgierskim październiku. Antologia. Wybór, wstęp i noty: G. Gömöri. Londyn 1986 [tekst częściowo równoległy w języku polskim i węgierskim]. Wyd. wyd. 2 poszerzone tamże 1996.
Az égbolt hajfonatai. XX. századi lengyel költők = Warkocze niebios. Poeci polscy XX wieku. [Wybór:] G. Cséby. Budapest 2003.
A csend visszhangjai. Lengyel költők a XX. és XXI. század fordulóján. [Przeł.] G. Cséby. Keszthely 2010.

włoski

Poesia polacca contemporanea. [Wybór i przekł.:] I. Conti. Roma 1977.
Poesia della metamorfosi. Prospettive della poesia in Italia e nel mondo al passaggio degli anni '80. [Red.] F. Doplicher, [współpraca:] U. Piersanti, D. Zacchilli. [Przeł.] G. Tomassucci. Roma 1984.
Poesia e prosa letteraria. [Red.] F. Castelli. Roma 2002.
Polonia 1939-1989. La „quarta spartizione”. [Red.] L. Marinelli. Roma 2008.
Pietro Marchesani e la cultura polacca. [Red.] L. Novati. [Przedmowa:] L. Novati, E. Jogałła. [Przeł.] P. Marchesani. Milano 2012.
È dolce al giusto tempo far follia. Un'antologia personale della poesia polacca. [Przeł.] A.M. Raffo. [Red.] A. Ceccherelli. Roma 2019 [tekst w języku polskim i w przekładzie włoskim].

Adaptacje twórczości autora

teatralne

Gabinet śmiechu. Układ tekstu i reżyseria: T. Malak. Wystawienie: Kraków, Teatr Rapsodyczny 1961 [w inscenizacji wykorzystano utwory Z. Herberta (dramat radiowy: Drugi pokój i teksty poetyckie: Gabinet śmiechu; Przedmioty; Kiedy świat się staje; Struna) oraz S. Kowalewskiego (dramat: Uśmiechu losu i fragmenty opowiadania: Człowiek sam)].
Siódmy anioł. Scenariusz (opracowanie sceniczne) i reżyseria: K. Dejmek. Wystawienie: Łódź, Teatr Nowy 1974.
Powrót pana Cogito. Scenariusz i reżyseria: T. Malak. Wystawienie: Kraków, Stary Teatr im. H. Modrzejewskiej 1981.
[Inscenizacja wierszy Z. Herberta]. Adaptacja: M. Mokrowiecki, J. Kronhold. Wystawienie: Bielsko-Biała, Scena „Gremium1982.
Mr Cogito 's heap of broken images. Adaptacja: T. Malak. Wystawienie: Londyn, Teatr Małych Form 1990.
Powrót pana Cogito . Scenariusz i reżyseria: Z. Zapasiewicz. Wystawienie: Kraków, Teatr Stu 1990. Wystawienie następne: Warszawa, Teatr Powszechny im. Z. Hübnera 2002.
Opowiastki o Panu Cogito. Scenariusz i reżyseria: Z. Zapasiewicz. Wystawienie: Warszawa, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna 1995.
Raj. Scenariusz (układ tekstu): R. Adamski. Reżyseria: R. Adamski, J. Wierzbicki. Wystawienie: Warszawa, Teatr Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego 1997.
Siódmy anioł. [Wieczór poetycki]. Na podstawie autorskiego wyboru wierszy. Wystawienie: Warszawa, Teatr Narodowy 1998. Druk pt. Zbigniew Herbert — wieczór poetycki 25 maja 1998 Teatr Narodowy. Warszawa: Teatr Narodowy 1999, [20] k.
Przyjaciele odchodzą. Przesłanie z ostatniego peronu Wszechświata. Adaptacja i reżyseria: T. Malak. Wystawienie: Kraków, Stary Teatr, Nowa Scena 2001.
Wieczór poetycki. Wystawienie: Warszawa, Parafia św. Jakuba 2002 [inscenizacja wierszy Z. Herberta].
Eschatologiczne przeczucia Pana Cogito. Scenariusz: J.M. Ruszar. Reżyseria: K. Zaleski. Wystawienie: Warszawa, Warszawski Festiwal Poezji im. Z. Herberta 2005 [spektakl impresaryjny].
Kronika. Reżyseria: J. Zoń. Wystawienie: Kraków, Teatr KTO 2005 [pierwsza wersja spektaklu pt. Zapis, wystawiona z okazji 25-lecia NSZZ „Solidarność” na Placu przed Stocznią Gdańską 14 sierpnia 2005; od 3 września sztuka grana pt. Kronika].
Kołatka. Scenariusz i reżyseria: K. Najbor. Wystawienie: Zakopane, Teatr im. S.I. Witkiewicza 2006.
Herbert przy Bachu płakał. [Wieczór poetycko-muzyczny]. Aranżacja: K. Gucewicz. Wystawienie: Warszawa, Teatr Wielki-Opera Narodowa (Sale Redutowe) 2008.
Rozmyślania pana Herberta. Oprac. sceniczne: M. Janicki, A. Dzieciniak. Wystawienie: Szczecin, Teatr Kameralny 2008.
Testament. [Monodram]. Scenariusz i reżyseria: J. Malinowski. Wystawienie: Białystok, Teatr Dramatyczny im. A. Węgierki 2008.
Tren Fortynbrasa. Reżyseria: R. Kawalec. Wystawienie: Warszawa, Teatr Plastyczny Makata 2008 [multimedialny projekt inspirowany życiem i twórczością Z. Herberta].
Trzy rozmowy z Panem Herbertem. [Monodram]. Scenariusz, reżyseria i wykonanie: W. Kopeć. Wystawienie: Lublin, Teatr Studio (Teatr Poezji Studio) 2008.
Czas ciemnej gwiazdy. [Spektakl poetycko-muzyczny]. Reżyseria: G. Matyszkiewicz. Wystawienie: Kalisz, Teatr im. W. Bogusławskiego 2010(recytacja i śpiew: A. Trąbczyński) [ pierwsza wersja spektaklu wystawiona podczas Herbertiady zorganizowanej w Kołobrzegu we wrześniu 2006 roku; wersja druga (w oprawie muzycznej) wystawiona w kwietniu 2008 w ramach imprezy Potęga Smaku w Ostrowskim Centrum Kultury oraz w lipcu 2008 w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie (w ramach obchodów 10 rocznicy śmierci Z. Herberta), a następnie na Małej Scenie stołecznego Teatru Powszechnego].
Herbert. [Spektakl muzyczny]. ] Idea i muzyka: K. Martusewicz. Wystawienie: Wrocław, Przegląd Piosenki Aktorskiej 2010.
Sen Fortynbrasa. Scenariusz: Z. Hejduk. Reżyseria: P. Krukowski. Wystawienie: Łódź, Teatr Logos 2012.
Zbigniew Herbert – poeta moralista. Reżyseria: T. Mędrzak. Wystawienie, Teatr tm 2013.
Siódmy anioł. Scenariusz i reżyseria: M. Wojtyszko. Łódź, Teatr Powszechny 2018.

telewizyjne

Najprostsze wzruszenia. [Wiersze autorów:] J. Harasymowicz, Z. Herbert. Reżyseria: A. Żurakowska. Telewizja Polska 1957.
Hermes idzie przez świat. Scenariusz: S. Grochowiak, W. Rutkiewicz. Reżyseria: A. Konic. Telewizja Polska 1969.
Musiałeś zginąć, Hamlecie. Scenariusz: B. Miecińska. Reżyseria: S. Szlachtycz. Telewizja Polska 1973.
Powrót Pana Cogito. Scenariusz i reżyseria: Z. Zapasiewicz. Telewizja Polska 1992.

radiowe

Razem czy osobno? [Wiersze autorów:] R. Graves, Z. Herbert, Cz. Miłosz. Oprac. A. Borkowska. Przekład: B. Taborski. Reżyseria: A. Jarski. Polskie Radio 1991.
Chciałbym opisać. [Słuchowisko]. Opracowanie: H. Szof. Reżyseria: A. Jarski. Polskie Radio 1993.
Trochę pieśni, trochę mgły. [Słuchowisko]. Adaptacja: K. Lipko. Polskie Radio 1993.
Powrót Pana Cogito. Reżyseria: Z. Zapasiewicz. Polskie Radio 2004.

Inna twórczość

Albumy rysunków

Promieniowanie. Strony ze szkicowników Zbigniewa Herberta. [Album]. Wybrała i oprac. E. Olechnowicz. Warszawa: Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Oddział Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza; Gdańsk: Pracownia 2009, [8] s., 30 k. tab., [12] s.
Nagła wyspa. [Album]. Koncepcja, wybór wierszy: P. Próchniak. Kraków: Fundacja im. Z. Herberta; Wydawnictwo Pasaże 2019, [174] s.
Zawiera też wybór wierszy autora.

Katalogi wystaw i albumy twórczości plastycznej oraz fotograficznej

Zbigniew Herbert rysunki. [Katalog wystawy]. Koncepcja: J. Wojciechowski. Wrocław: Galeria OPUS 2005.
Zbigniew Herbert 1924–1998. Portrety i autoportrety z archiwum pisarza. [Katalog]. Oprac. tekstu i wybór ilustracji do katalogu: H. Citko. Red. E. Rydlewska. Warszawa: Biblioteka Narodowa. Pracownia 2008, 72, [10] s., ilustracje [wystawa w Bibliotece Narodowej w Warszawie z okazji dziesiątej rocznicy śmierci Z. Herberta, 2008 ].
Próg pytania. Rysunki Herberta = The treshold of inquiry. Herbert's drawings. [Katalog wystawy]. [Przeł.] J. Sawiuk. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2024, 85 s. [dot. wystawy: Kordegarda – Galeria Narodowego Centrum Kultury, Warszawa, 28 maja – 23 czerwca 2024].

Przekłady i adaptacje

1. A.A. Milne: Kubuś Puchatek. Przeł. I. Tuwim. Adaptacja: Z. Herbert. Wystawienie: Reżyseria: A. Bunsch. Gdańsk, Teatr Lalek 1956.
2. J. Conrad Korzeniowski: Jutro. Przeł. Z. Herbert. Wystawienia: telewizyjne: Reżyseria: J. Gruza. Telewizja Polska 1960; teatralne: Reżyseria: I. Byrska. Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy 1966.
3. J. Conrad Korzeniowski: Między lądem i morzem. Przeł. Z. Herbert. Wystawienie: Reżyseria: J. Ziemińska. Tarnów, Teatr Ziemi Krakowskiej im. L. Solskiego 1961.
4. M. Frisch: Tryptyk. Trzy obrazy sceniczne. Przeł. Z. Herbert. Dialog 1980 nr 3 s. 49-86. Wystawienie: Reżyseria: E. Axer. Warszawa, Teatr Współczesny 1980.

Zob. też Prace redakcyjne.

Prace redakcyjne

1. A. Frénaud: Nie ma raju. [Wiersze]. Wybrał Z. Herbert. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 55 s.
Tu m.in. 18 wierszy w przekładzie Z. Herberta.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1973.

Autor o sobie

Poeta wobec współczesności. Wypowiedź podczas Kłodzkiej Wiosny Poetyckiej. Odra 1972 nr 11, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008 .
Psychicznie nigdy z Polski nie wyjeżdżałem... „Dziennik Bałtycki1981 nr 106, toż „Nowy Dziennik”, Nowy Jork 1981 nr 14 dod. „Przegląd Polski”, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008 [wypowiedź zarejestrowana w maju 1981, w czasie spotkania autorskiego w Gdańsku; tekst przygotował G. Fortuna].
Z. Herbert: O sobie. Przegląd Polityczny 1998 nr 37/38 [na podstawie wywiadu z 1981].
Rozmowa o pisaniu wierszy. Rozmawia (ze sobą) Zbigniew Herbert. W: Z. Herbert: Poezje wybrane. Warszawa 1973, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.

Wywiady

Za nami przepaść historii. Rozm. Z. Taranienko. Argumenty 1971 nr 48, przedruk w: Z. Taranienko: Rozmowy z pisarzami. Warszawa 1986; Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Czym byłby świat… Rozm. H. Murzy-Stankiewicz. Wiadomości”, Wrocław 1972 nr 20, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Jeśli masz dwie drogi... Rozm. K. Nastulanka. Polityka 1972 nr 9, przedruk w: K. Nastulanka: Sami o sobie. Rozmowy z pisarzami i uczonymi. Warszawa 1975; Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Rozmowa z Zbigniewem Herbertem. [Powst. 1973]. Rozm. ks. J. Pasierb. Zeszyty Literackie 2002 nr 4, przedruk: pt. Dramat, który nadaje nam godność. W: J.S. Pasierb: Zgubiona drachma. Warszawa 2006; pt. Ze Zbigniewem Herbertem rozmawia ks. Janusz S. Pasierb, w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Zbigniew Herbert – wieczór autorski. [Paryż, 30 maja 1975 roku]. Rozm. ks. J. Sadzik. Oprac. M. Wójcik. W: Homo homini res sacra. Dokumentacja historyczna spotkań w Centrum Dialogu w Paryżu (1973-1989). T. 2: Maj 1975-maj 1977. Kielce 2020 .
Poezja to nie rozpasana wyobraźnia. [Rozmowa z 1978]. Rozm. W. Wiśniewski. W: W. Wiśniewski: Lekcja polskiego. Warszawa 1993, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Płynie się zawsze do źródeł pod prąd, z prądem płyną śmiecie. [Rozmowa z 1980]. Rozm. A. Michnik. „Krytyka”* 1981 nr 8, wyd. osobne: [B. m.]: Chałupniczy Instytut Wydawniczy im. K. Żygulskiego* 1984, 15 s.; przedruk: „Gazeta Wyborcza1998 nr 179; w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Poeta sensu. Rozm. M. Oramus. Itd 1981 nr 14, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Wypluć z siebie wszystko. Rozmowa J. Trznadla ze Z. Herbertem. Kultura Niezależna”* 1985 nr 14, przedruk w: J. Trznadel: Hańba domowa. Paryż 1986, wyd. nast.: Warszawa 1986*, Warszawa 1987*, Lublin 1990; Herbert nieznany. Warszawa 2008, przekł. francuski: Cracher taut. W: J. Trznadel: La Honte. Przeł. M. Rodowicz-Heninger. Paris 1992; nawiązanie: [W. Nawrocki] Ł. Budny: O czym myślą „niezależni”? Kultura 1986 nr 39-40, Z. Łapiński: Nagrobek. W tegoż: Jak współżyć z socrealizmem. Londyn 1988, polemika: Z. Mentzel: Czy Herbert był socrealistą? Puls 1989 nr 41, Z. Łapiński: W sprawie smaku. Puls 1989/90 nr 44, S. Barańczak: Pytanie o sens. Tygodnik Powszechny 1990 nr 29, Z. Herbert: List do Stanisława Barańczaka. Gazeta Wyborcza 1990 nr 203, Z. Lichniak: Trzymając się faktów” czyli Zbigniewa Herberta (i nie tylko) kilka uwag ku przypomnieniu (i nie tylko). Słowo Powszechne 1990 nr 185/186, W. Wnuk: Zbigniew Herbert z tamtych lat. Arka 1992 nr 41.
Jak tu teraz żyć? Rozm. A.T. Kijowski. Tygodnik Solidarność 1991 nr 13, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Niewyczerpany ogród. [Rozmowa z 1993]. Rozm. M. Zagańczyk. Tygodnik Powszechny 1998 [nieautoryzowany zapis rozmowy nagranej po ukazaniu się tomu: Martwa natura z wędzidłem], przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
• „Oni wygrają...” Rozm. B. Rymanowski. „Życie Warszawy1994 nr 317 [zapis rozmowy emitowanej w Radiu RMF FM; polemika z oświadczeniem Cz. Miłosza pt. Potęga smaku (druk „Rzeczpospolita” 1994 nr 281 dod. „Plus Minus” nr 48)], przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Pojedynki Pana Cogito. Rozm.: A. Popek, A. Geldberg. Tygodnik Solidarność 1994 nr 46, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008; nawiązania i polemika, m.in.: Cz. Miłosz: Potęga smaku. „Rzeczpospolita” 1994 nr 281 dod. „Plus Minus” nr 48, M. Nowakowski: Semantyczny ład pana Cogito. „Życie Warszawy” 1994 nr 300.
Humanistyka to przygoda. Rozm. M. Muskała. Notatnik Teatralny 1996 nr 11, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
Sztuka empatii. Rozm. R. Gorczyńska. W: R. Gorczyńska: Portrety paryskie. Kraków 1999, przedruk w: Herbert nieznany. Warszawa 2008.
H. Herbert-Żebrowska: Gniazdem Orląt był tylko Lwów. Rozmowa o dzieciństwie Zbigniewa Herberta z siostrą poety. Rozm. Z. Kresowaty. Polska Akademia Literatury. Przegląd Artystyczno-Literacki 2001 nr 5.
Herbert nieznany. Rozmowy. Zebrał i oprac. do druku H. Citko. Red. D.J. Ćirlić. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich 2008, 272 s.

Zawartość

Zbigniew Herbert, Rozmowy z samym sobą: Wywiad; O Ameryce; Rozmowa o pisaniu wierszy. – Rozmowy ze Zbigniewem Herbertem: Labirynt nad morzem. Rozm. A. Babuchowski; Za nami przepaść historii. Rozm. Z. Taranienko; Jeśli masz dwie drogi… Rozm. K. Nastulanka; Zbigniew Herbert. Rozm. Z. Jastrzębska; Czym byłby świat… Rozm. H. Murza-Stankiewicz; Ze Zbigniewem Herbertem rozmawia ks. Janusz S. Pasierb; Poezja to nie rozpasana wyobraźnia, ale dyscyplina myślenia. Rozm. W. Wiśniewski; Zbigniew Herbert i jego poezje. Rozm. A. Kornacka; Płynie się zawsze do źródeł, pod prąd, z prądem płyną śmiecie. Rozm. A. Michnik; Poeta sensu. Rozm. M. Oramus; Światło na murze. Rozm. M. Sołtysik; Wypluć z siebie wszystko. Rozm. J. Trznadel; Sztuka empatii. Rozm. R. Gorczyńska; Stalin i my. Rozm. H. Hirsch; Jak tu teraz żyć? Rozm. A.T. Kijowski; A Poet Who Misses Censors. Rozm. B. Ivry; Jak żyć? Rozm. G. Zielińska; Niewyczerpany ogród. Rozm. M. Zagańczyk; Humanistyka to przygoda. Rozm. M. Muskała; Pojedynki Pana Cogito. Rozm.: A. Poppek, A. Gelberg; „Oni wygrają…” Rozm. B. Rymanowski. – Odpowiedzi na ankiety, wypowiedzi: Poeta wobec współczesności; Jakość i nijakość w kulturze masowej; [Psychicznie nigdy z Polski nie wyjeżdżałem…]; O Miłoszu; Kwestionariusz Prousta.
Nie zapowiadałem się na poetę. Rozm. J. Maciejewski. Oprac. A. Kawka. „Odra2008 nr 9 [ostatni, nieautoryzowany wywiad ze Z. Herbertem] .

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (R. Loth).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 1984 (J. Kwiatkowski).
Literatura Polska po 1939. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa* 1989. T.1 ( [E. Balcerzan] eb).
A. Stankowska: Bibliografia przedmiotowa. (Wybór). W: Czytanie Herberta. Poznań 1995.
A. Franaszek: Bibliografia. W tegoż: Ciemne źródło. Londyn 1998 [wybór bibliografii podmiotowej i przedmiotowej].
A. Franaszek: Wybrana bibliografia. W: Poznawanie Herberta. Kraków 1998 [podmiotowa i przedmiotowa].
H. Macierewicz: Zbigniew Herbert. Bibliografia twórczości i opracowań. Notes Wydawniczy 1998 nr 8.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (M. Wyka).
H. Baltyn-Karpińska: Zbigniew Herbert. W tejże: Iskier leksykon dramatu. Warszawa 2008.
P. Kądziela: Twórczość Zbigniewa Herberta. Monografia bibliograficzna. T. 1-2. Warszawa: Towarzystwo „Więź”; Warszawa: Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Oddział Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza [2009], 707 + 248 s. Biblioteka „Więzi, 236.
Zbigniew Herbert. Materiały pomocnicze dla nauczycieli w zbiorach Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach. (Bibliografia). Wybór i oprac.: K. Garbuzik. Kielce: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka 2018, 55 s.
H. Citko: Nieznana publicystyka Zbigniewa Herberta z lat 1948-1955. Uzupełnienia do bibliografii. Pamiętnik Literacki 2020 z. 4.
Herbert. Strona internetowa Fundacji im. Zbigniewa Herberta. Powst. po 2010. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 20 czerwca 2024].

Zawartość

[Cz. I] Zbigniew Herbert: [1] Życie: Zbigniew Herbert (1924-1998) [nota biograficzna]; Kalendarium życia i twórczości (oprac. H. Citko na podstawie katalogu wystawy "Zbigniew Herbert 1924−1998: portrety i autoportrety z archiwum pisarza", Biblioteka Narodowa, Warszawa 2008); Herbert o sobie [wywiady, ankiety, wypowiedzi]; Wspomnienia rodziny i przyjaciół o Herbercie, – [2] Twórczość [omówienia i fragmenty]: Poezja; Eseje; Dramaty; Korespondencja; Zbigniew Herbert czytany przez krytyków; Poeta w oczach poetów, – [3] Utwory [wybór wierszy], – [4] Bibliografie: Bibliografia przekładów (w postaci osobnych książek za lata 1956-2012, oprac. M. Stanaszek); Książki o Zbigniewie Herbercie [z lat 1982-2011]; Książki Zbigniewa Herberta [wybrane polskie wydania z lat 1956-2011]; Odwaga i styl, esej Brigitte Gautier; Pan Cogito za granicą polszczyzny, esej Macieja Stanaszka; W innej formie, w innych oczach, esej Macieja Stanaszka, – [5]. Archiwum: Archiwum Zbigniewa Herberta [w Bibliotece Narodowej w warszawie; nota informacyjna]; Biblioteka Zbigniewa Herberta [nota informacyjna o prywatnym księgozbiorze]. – [Cz. II] Biblioteka Herberta: Wiersze; Głosy; Notatnik; Szkicownik; Fotografie; Wideo. – [Cz. III] Nagroda Herberta [tu m.in.:] Laureaci; Jury; Gala nagrody. – [Cz. IV] Fundacja Herberta [tu m.in.:] Kalendarium [2010-2023].

Ogólne

Książki

A. Kaliszewski: Gry pana Cogito. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982, 242 s., wyd. 2 Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1990.
S. Barańczak: Uciekinier z Utopii. O poezji Zbigniewa Herberta. Londyn: Polonia 1984, 155 s., wyd. nast.: [b.m. w. 1985]* [przedruk wyd. 1]; Kraków: Oficyna Literacka* 1985 [przedruk wyd. 1; wyd. 2 (pierwsze krajowe)Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 1994; Warszawa; Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN 2001, przekł. angielski: A fugitive from Utopia. The poetry of Zbigniew Herbert. Cambridge 1987.
B. Myrdzik: Poezja Zbigniewa Herberta na lekcjach języka polskiego. Propozycje metodologiczne. Lublin: Instytut Kształcenia Nauczycieli 1984, 60 s.
W. Maciąg: O poezji Zbigniewa Herberta. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1986, 68 s. Nauka dla Wszystkich, 399, wyd. nast. tamże 1987.
[M. Oberc] Katarzyna: Rozterki wewnętrzne i trudne wybory w twórczości Zbigniewa Herberta. Kraków: Nakład Biblioteki Staszka* 1987, 55 s.
A. Kaliszewski: Herbert. [Przeł. na język angielski:] Ch. Cenkalska. Warsaw: Agencja Autorska 1989, 45 s. Profiles of Contemporary Writers, wyd. w języku polskim tamże 1991. Sylwetki Współczesnych Pisarzy.
M. Krassowski: Zbigniew Herbert. Poezje. Warszawa: Jota 1991, 45 s.
Dlaczego Herbert. Wiersze i komentarze. [Oprac. naukowe i techniczne: K. Poklewska, T. Cieślak, J. Wiśniewski]. Łódź: Oficyna Bibliofilów 1992, 110 s. Wyd. 2 poszerzone z podtytułem: Wiersze, komentarze, interpretacje. [Red.:] M. Woźniak-Łabieniec, J. Wiśniewski. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2004, 287 s.

Zawartość

Artykuły z tekstami analizowanych wierszy: J. Brzozowski: Czytanie Tucydydesa. Wokół wiersza „Dlaczego klasycy”; J. Wiśniewski: Studium losu. „Jonasz”; I. Urbaniak: Ars longa, vita brevis – „Pan od przyrody”; J. Kordacka: Ku liryzmowi, ku współczuciu... „Deszcz”; J. Bożyk: „Różowe ucho” – czyli jak opisać najprostsze wzruszenie; B. Żurawska: W poszukiwaniu prawdy, czyli „Pan Cogito obserwuje w lustrze swoją twarz”; E. Olejniczak: O „Bogu Spinozy” i innych Bogach – „Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy”; J. Podolska-Płocka: Wędrowanie ku obietnicy. „Modlitwa Pana Cogito – Podróżnika”; R. Kanarek: Od demaskacji do etosu odpowiedzialności. Uwagi o wierszu „U wrót doliny”; T. Cieślak: ... i śmierć. [***„Ta mała ręka na białej pościeli...”]. W wyd. 2 nadto: M. Berkan-Jabłońska: O przywracaniu godności naszym oczom. „Prośba”; I. Hübner (Urbaniak): „Dedal i Ikar” – metamorfozy bohaterów; J. Samosiej: Herbert i Nowa Fala. O wierszu „Do Ryszarda Krynickiego – list”; J. Podolska: Godne zmarszczki stylu. O „Przemianach Liwiusza”; A. Stapkiewicz: Turniej końca wieku. „Szachy”; A. Drozd: „Mężny w niepewności” o „Tomaszu” Zbigniewa Herberta.
B. Myrdzik: Poezja Zbigniewa Herberta w recepcji maturzystów. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie 1992, 153 s.
A. Kaliszewski: Zbigniew Herbert. Portret krytyczny autora, analiza wybranych wierszy, bibliografia. Kraków: Sponsor [1993], 56 s.
Twórczość Zbigniewa Herberta. Łódź: [Łódzkie Towarzystwo Naukowe] ŁTN 1993, 234 s. Prace Polonistyczne, seria 48.
Prace z ogólnopolskiej Sesji Herbertowskiej w Łodzi, 8-10 kwietnia 1992.

Zawartość

A. Lam: Zbigniew Herbert przed debiutem książkowym, przedruk poprawiony i uzupełniony w tegoż: Inne widzenie. Warszawa 2001 oraz w: Twórczość Zbigniewa Herberta. Kraków 2001; L. Wiśniewska: Filozofia i mechanizmy konstrukcyjne świata poetyckiego Herberta, przedruk w: Twórczość Zbigniewa Herberta. Kraków 2001; W. Gutowski: Świadek odbóstwionej wyobraźni. Sacrum chrześcijańskie w poezji Zbigniewa Herberta, przedruk zmieniony w tegoż: Wśród szyfrów transcendencji. Toruń 1994 oraz w: Twórczość Zbigniewa Herberta. Kraków 2001; A. Fiut: Język wiary i niewiary, przedruk: w tegoż: Pytanie o tożsamość. Kraków [1995]; Poznawanie Herberta. Kraków 1998; W. Ligęza: Elegie Zbigniewa Herberta, przedruk poprawiony w: Twórczość Zbigniewa Herberta. Kraków 2001; J. Brzozowski: Geneza Pana Cogito; J. Wiśniewski: Pasja według Zbigniewa Herberta? (Motywy pasyjne w wierszach poety), przedruk poprawiony i uzupełniony w: Twórczość Zbigniewa Herberta. Kraków 2001; I. Urbaniak: Poeta rygoru; J. Duk: Między kroniką a moralitetem. O „Drugim pokoju” Zbigniewa Herberta, przedruk w tegoż: Od Mickiewicza do Grochowiaka. Piotrków Trybunalski 2001; T. Cieślak: Narzędzie i odrębne „ja”? Motyw i symbolika ręki w twórczości poetyckiej Zbigniewa Herberta; B. Burdziej: Objawienie w „Martwym Domu” według Zbigniewa Herberta, przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000; B. Zeler: Bóg i człowiek. (O pewnym aspekcie metafizycznym liryki Zbigniewa Herberta); E. Olejniczak: Złe przeczucia eschatologiczne pana Herberta.
M. Adamiec: Wiersze Zbigniewa Herberta. Gdańsk: M. Rożak 1994, 45 s.
Czytanie Herberta. Pod red. P. Czaplińskiego, P. Śliwińskiego, E. Wiegandt.Poznań: Wydawnictwo WiS 1995, 279 s.

Zawartość

Idee i tematy: A. Legeżyńska: Dom na ziemi niczyjej, przedruk zmienione w tejże: Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej. Warszawa 1996; B. Bakuła: Herbert i utopia; P. Śliwiński: Poezja, czyli bunt, przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000, w tegoż: Przygody z wolnością. Kraków 2002; P. Czapliński: Śmierć, czyli o niedoskonałości, przedruk: w: Poznawanie Herberta. Kraków 1998; w tegoż: Mikrologi ze śmiercią. Poznań 2001; J. Abramowska: Wiersze z aniołami; J. Szczęsna: „Uwiedziony przez Boga” [dot. wątków religijnych w twórczości Z. Herberta]; K. Kozłowski: W poszukiwaniu substancji człowieka; Z. Budny: Imperatyw i transcendencja. — Język poezji i mowa gatunków; A. Stankowska: Wyobraźnia Pana Cogito; A. Krygier-Łączkowska, T. Mika: O metaforach; B. Sienkiewicz: Poezja „kształtów oczywistych”, przedruk zmieniony w tejże: Między rewolucją a repetycją. Poznań 1999; W. Wantuch: Prozy poetyckie; A. Krajewska: Teatralna persona, przedruk pt. Teatralna persona, czyli Herberta poetyka sceny. Dramat perspektywy, w tejże: Dramat i teatr absurdu w Polsce. Poznań 1996; E. Guderian-Czaplińska, E. Kalemba-Kasprzyk: Teatr poety; E. Wiegandt: Eseje poety, przedruk w tejże: Niepokoje literatury. Studia o prozie polskiej XX wieku. Poznań 2010. — Przekłady i kontynuacje: E. Kraskowska: „Raport...” w trzech językach, czyli o stylu poetyckim Zbigniewa Herberta w świetle przekładów na szwedzki i angielski; V. Rosinek: O recepcji w Niemczech; J. Borowczyk: Mistrz i uczniowie [dot. recepcji w literaturze polskiej].
J. Łukasiewicz: Poezja Zbigniewa Herberta. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1995, 167 s. Biblioteka Analiz Literackich.
M. Adamiec: ... Pomnik trochę niezupełny...” Rzecz o apokryfach i poezji Zbigniewa Herberta. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 1996, 170 s.
D. Opacka-Walasek: ... pozostać wiernym niepewnej jasności. Wybrane problemy poezji Zbigniewa Herberta. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1996, 184 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w Katowicach, 1621.
P. Siemiaszko: Zmienność i trwanie. O eseistyce Zbigniewa Herberta. Bydgoszcz: Świadectwo 1996, 179 s.
A. Franaszek: Ciemne źródło. (O twórczości Zbigniewa Herberta). Londyn: Puls 1998, 246 s., wyd. 2 Kraków: Znak 2008.
Poznawanie Herberta. Wybór i wstęp: A. Franaszek. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, 440 s.

Zawartość

A. Franaszek: Wstęp. — I: J. Błoński: Zbigniew Herbert. — II. [Szkice o twórczości poetyckiej Zbigniewa Herberta]: K. Wyka: Składniki świetlnej struny [dot.: Struna światła]; J. Kwiatkowski: Imiona prostoty; J. Błoński: Tradycja, ironia i głębsze znaczenie; R. Przybylski: Między cierpieniem a formą; K. Dedecius: Uprawa filozofii. Zbigniew Herbert w poszukiwaniu tożsamości [przeł. E. Feliksiak]; T. Burek: Herbert – linia wierności. — III. [Recenzje tomów poezji]: J.J. Lipski: Między historią i Arkadią wyobraźni [dot.: Studium przedmiotu]; S. Barańczak: O czym myśli Pan Cogito [dot.: Pan Cogito]; M. Stala: Rok 1983: głos poety [dot.: Raport z oblężonego Miasta]; M. Wyka: Herbert – poeta metafizyczny [dot.: Elegia na odejście]; M. Werner: „Rovigo”: portret na pożegnanie. — IV. [Szkice poświęcone religijnym aspektom twórczości Z. Herberta]: P. Lisicki: Puste niebo Pana Cogito; A. Fiut: Język wiary i niewiary; P. Czapliński: Śmierć, czyli o niedoskonałości. — V: M. Piwińska: Zbigniew Herbert i jego dramaty; M. Baranowska: Radio jako osoba dramatu; M. Dziewulska: Przywracanie proporcji [dot.: Barbarzyńca w ogrodzie]. — VI: J. Sławiński: Tren Fortynbrasa; S. Barańczak: Ironie.
L. Wiśniewska: Między biegunami i na pograniczu. (O „Białym małżeństwie” Tadeusza Różewicza i poezji Zbigniewa Herberta). Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1999, 383 s.
Herbert i znaki czasu. Zaproszenie na wieczór w ratuszu. Publikacja przygotowana na konferencję „Herbert i znaki czasu.” Colloquia Herbertiana (I). Dobór tekstów i red. E. Feliksiak przy współpracy M. Lesia. Białystok: Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza Oddział Białostocki, Zakład Antropologii Literatury w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku 2000, 40 s.

Zawartość

Tu m.in. artykuł E. Feliksiak: Pamięć wielkich poetów a nasza przyszłość. (Adam Mickiewicz — Zbigniew Herbert) oraz 8 wierszy Zbigniewa Herberta.
Poznawanie Herberta 2. Wybór i wstęp: A. Franaszek. Red.: M. Rola. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2000, 476 s.

Zawartość

A. Franaszek: Wstęp. – P. Czapliński, P. Śliwiński: Kalendarium życia i twórczości Zbigniewa Herberta. – I. [Wspomnienia i szkice biograficzne o Z. Herbercie:] Al Alvarez: „Nie walczysz, to umierasz”. Przeł. A. Szostkiewicz; S. Barańczak: Protokół procesu; F.M. Cataluccio: Il Signor Cogito; T. Chrzanowski: Zbyszek, jakim go widziałem; M. Dziewulska: Ćwiczenia warsztatowe [wspomnienia o przygotowaniach do wieczoru poetyckiego w Teatrze Narodowym w Warszawie, V 1998]; Z. Głodowska: Wspomnienie o Zbigniewie Herbercie; S. Heaney: Hiperborejczyk (Pamięci Zbigniewa Herberta). [Wiersz]. Przeł. S. Barańczak; J. Hennelowa: Zbyszek; P. Kłoczowski: Pomiar [Pietera T.A.] Swillensa; J. Lebenstein: Życie na walizkach; Cz. Miłosz [wspomnienie]; Z. Najder: Pierwsze wspomnienie. [Wywiad]. Rozm.: W. Rymkiewicz, J. Wróbel; B. Toruńczyk: Dukt pisania, dukt pamięci. – II. [Szkice i artykuły o twórczości:] J. Łukasiewicz: Ostatnie książki Herberta [dot.: 89 wierszy; Epilog burzy]; J. Kornhauser: Uśmiech Sfinksa [dot.: Epilog burzy]. – S. Heaney: Atlas cywilizacji. Przeł. S. Barańczak; J. Brodski: Fragmenty przedmowy do włoskiego tomu wierszy Zbigniewa Herberta. Przeł. M. Godyń [dot.: Rapporto dalla Citta Asseolita. Mediolan 1993]; K. Dybciak: W poszukiwaniu istoty utraconych wartości; P. Śliwiński: Poezja, czyli bunt; J. Abramowska: Wiersze z aniołami; A. Franaszek: „Róża w czarnych włosach”; B. Carpenter: Zbigniewa Herberta lekcja sztuki. Przeł. M. Heydel [dot.: Barbarzyńca w ogrodzie; Martwa natura z wędzidłem]; E. Hirsch: Wierność rzeczy. Przeł. M. Rusinek [dot.: Martwa natura z wędzidłem]; J. Brzozowski: Antyk Herberta [w poezji]; A. Fiut: Dwa spojrzenia na antyk: Kawafis [Konstandinos] i Herbert; A. van Nieukeren: Motyw „Miasta” i jego obrońców oraz motyw podróży w kilku utworach Herberta, Audena, Kawafisa; J. Kopciński: Rejestracje i rytuały. O „Lalku” Zbigniewa Herberta. – III. [Analiza utworów:] J. Łukasiewicz: „Studium przedmiotu”; P.-A. Bodin: Barbarzyńca i lustro. Przeł. M. Rusinek. [dot. zbioru: Pan Cogito], przedruk rozszerzony pt. Barbarzyńca i lustro. Analiza cyklu poetyckiego Zbigniewa Herberta „Pan Cogito”. W tegoż: Studia nad polską literaturą współczesną. Warszawa 2003; S. Barańczak: Cnota, nadzieja, ironia [dot.: Pan Cogito o cnocie]; M. Stala: Przeciw fotografii. O jednym wierszu Zbigniewa Herberta [dot.: Fotografia], przedruk w tegoż: Przeszukiwanie czasu. Przechadzki krytycznoliterackie. Kraków 2004; M. Stala: Blisko wiersza. 30 interpretacji. Kraków 2013; B. Burdziej: Objawienie w „Martwym Domu” według Zbigniewa Herberta [dot. wiersza: Pana Cogito – zapiski z martwego domu; M. Stala: W cieniu dębów. Nie tylko o jednym wierszu Zbigniewa Herberta [dot.: Dęby]; J. Łukasiewicz: „Elegia na odejście pióra atramentu lampy”.
P. Siemaszko: Świat obrazu – obraz świata. Przestrzenie pograniczne w pisarstwie G. Herlinga-Grudzińskiego, Z. Herberta i J. Czapskiego. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego 2000, 121 s.
Upór i trwanie. Wspomnienia o Zbigniewie Herbercie. Red.: K. Szczypka. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2000, 109 s.

Zawartość

Tu m.in. wspomnienia z fragmentami listów i dedykacji Z. Herberta: A. Biernacki: „Cierpliwe odróżnienie prawdy od kłamstwa”; L. Elektorowicz: Wspomnienie o przyjacielu; J. Hartwig: Pakiet listów; J. Odrowąż-Pieniążek: Wspomnienie z czasów jakby heroicznych; G. Rasch: Kruche piękno; J. Ruziewicz: Zbigniew Herbert – serdeczny przyjaciel mojego męża; M. Skwarnicki: Poza granicami trzeźwego rozumu; B. Toruńczyk: Bez tytułu, czyli Zapiski redaktora; Z. Żakiewicz: Herbertowe odpryski.
Zbigniew Herbert. [Oprac.:] A. Franaszek. [Przeł.] A. Rosenau. Kraków: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000 2000, 31 s. [zawiera także wybór wierszy Z. Herberta].
Herbert i znaki czasu — Colloquia Herbertiana (I). T. [1]-2. Praca zbiorowa pod red. E. Feliksiak, M. Lesia i E. Sidoruk. Białystok: Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza Oddział w Białymstoku 2001, 2002, 248 + 252 s.

Zawartość

T. [1]: H. Voisine-Jechova: Perspektywa czasu w poezjach Zbigniewa Herberta; J. Kopania: Herbertowski Sokrates, czyli filozofia podejrzeń, przedruk w tegoż: Bezsilne piękno rozumu. Białystok 2002; T. Mojsik: Czarnofigurowe dzieło Eksekiasa: „scholia disiecta”, czyli „varietas rationis imaginationis redundantia”; W. Popiak: Wokół motywów antycznych w poezji Zbigniewa Herberta; B. Carpenter: Herbert po angielsku. Z warsztatu tłumacza; J. Czykwin: Zbigniew Herbert po białorusku; H. Turkiewicz: Wileńskie oswajanie Herberta; E. Konończuk: „Martwa natura z wędzidłem”. Literackie rekonstrukcje przeszłości zdeponowanej w muzeum; J. Rozmus: La belle époque i Wielka Wojna 1914-1918 w liryce Zbigniewa Herberta, przedruk w: Zbliżenia historycznoliterackie. Kraków 2003; A. Biskupski: Miłosz — Herbert: Poznanie dobra i zła — „Potęga smaku” (albo o pięknie); A. Kucharska-Dziedzic: Pokolenie 68 wobec twórczości i postawy Zbigniewa Herberta; J. Prokop: „Raport z oblężonego Miasta” (po dwudziestu latach); S. Raube: Gorzki smak sceptycyzmu. Herbert i duch filozofii; J. Kaczorowski: Zbigniewa Herberta podróż do ciemnego kresu; M. Zawodniak: „Umarł król...” Epicedia na cześć Zbigniewa Herberta (albo „wypisy z ksiąg użytecznych”). — T. 2: K. Jaworska: Włochy w geograficzno-kulturowych antynomiach Zbigniewa Herberta; B. Sienkiewicz: Platon Herberta, czyli o rozumie, namiętnościach, pustce i lęku; M.M. Leś: Antyutopijny wymiar poezji Zbigniewa Herberta; J. Jakubowska-Opalińska: W kręgu Herbertowskiej „sztuki na głosy”; K. Jakowska: Herbert — Conrad. Dwugłos o niemożliwości poznania; A. van Nieukerken: Wiersz jako przestrzeń egzystencjalna — Herbert w recepcji Alvareza i Heaneya; Z. Zarębianka: Pan Cogito wobec Innego. Sfera transcendencji w twórczości Zbigniewa Herberta; M. Nowacka: Pana Cogito zdziwienie nad zagubioną cielesnością; E. Feliksiak: Przepaść Pana Cogito i Zbigniewa Herberta; R. Handke: Wiersz Zbigniewa Herberta „17 IX” a świat wartości rdzennych; A. Szóstak: Zbigniewa Herberta refleksja nad codziennością; Z. Kaźmierczyk: Poeta w kuźni natury; T. Garbol: Chrystus w poezji Zbigniewa Herberta; A. Czyżak: Po „Epilogu burzy” — Zbigniew Herbert o naturze przemijania; M. Olesiewicz: Ukraiński „Wybór wierszy” Zbigniewa Herberta].
J. Kornhauser: Uśmiech Sfinksa. O poezji Zbigniewa Herberta. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2001, 163 s.
J. Łukasiewicz: Herbert. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2001, 260 s. A to Polska właśnie....
J. Mizińska: Herbert — Odyseusz. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie 2001, 137 s.
D. Opacka-Walasek: Czytając Herberta. Katowice: Śląsk 2001, 210 s. [analizy wierszy Z. Herberta].
J. Salamon: Czas Herberta albo Na dom w Czarnolesie. Warszawa: Volumen 2001, 378 s. Wyd. nast. tamże 2002.
Twórczość Zbigniewa Herberta. Studia. Red.: M. Woźniak-Łabiniec, J. Wiśniewski. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2001, 403 s.

Zawartość

Od redaktorów. — I: A. Lam: Zbigniew Herbert przed debiutem książkowym [publikacje Herberta na łamach prasy na przełomie lat 40. i 50.]; W. Ligęza: Elegie Zbigniewa Herberta; L. Wiśniewska: Filozofia i mechanizmy konstrukcyjne świata poetyckiego Zbigniewa Herberta. — II: W. Gutowski: Świadek odbóstwionej wyobraźni. Sacrum chrześcijańskie w poezji Zbigniewa Herberta; J. Wiśniewski: Pasja według Zbigniewa Herberta? [dot. utworów zainspirowanych tematem męki i śmierci Chrystusa]. — III: A. Fiut: Poeta eseistą; T. Bocheński: Architektura dzieła i chwile wieczności – przedstawione w esejach Zbigniewa Herberta; M. Berkan-Jabłońska: O kilku sposobach rozumienia piękna w poezji Herberta. — IV: J. Kaczorowski: „Balkony” – widok na Europę; I. Urbaniak: Ludzkie, arcyludzkie. O „Domach przedmieścia” (i innych wierszach); S.J. Żurek: W poszukiwaniu „Niewidzialnego Mesjasza”. Komentarze kabalistyczne do liryku „Pan Cogito szuka rady” Zbigniewa Herberta; A. Kula: Tygrysi skok Pana Cogito. O wierszu „Potwór Pana Cogito”; A. Izdebska: Dwie podróże: „Itaka” [Konstandinosa] Kawafisa i „Podróż” Herberta. — V. J. Brzozowski: „Epilog burzy”, przedruk w tegoż: Późne wiersze poetów polskich XX wieku. Łódź 2007; K. Pietrych: W strefie lirycznej. O kilku wierszach z „Epilogu burzy”; B. Stelmaszczyk: Epilog na odejście. Ostatnie przesłanie poetyckie Herberta; T. Cieślak: Po co poezja? Wokół wiersza „Brewiarz” (Panie, / obdarz mnie zdolnością...); J. Płuciennik: Figura zaprzeczonej gradacji w „Brewiarzu” Herberta („Panie / wiem że dni moje są policzone...”); M. Woźniak-Łabiniec: O wierszu „Contra Augustinum...”.
Herbert. Poetyka, wartości i konteksty. Pod red. E. Czaplejewicza i W. Sadowskiego. Warszawa: DiG 2002, 180 s.

Zawartość

Poetyka i wyobraźnia: K. Ruta-Rutkowska: Poetyka dysonansu w dramatach Herberta; J. Potkański: Rola przerzutni w wierszach Zbigniewa Herberta; W. Sadowski: Herbert a Leonardo, Ghirlandaio, Kandinski. (O wersyfikacji graficznej); O. Wójcik: Motyw lustra w poezji Herberta. (Na podstawie tomu „Hermes, pies i gwiazda”); W. Ligęza: Herbert a muzyka. — Biografia i konteksty: A. Zieliński: Sława Herberta u Włochów; A. Bazilewski: Zabłocki — Herbert: wspólnota światów niezależnych; A. Zieniewicz: Poetyka odejścia. Wobec przygodności. — Liturgia i wartości: M. Nowak: Liturgia w poezji Herberta; J. Pawlak: Herbert a Elzenberg. Kultura i cierpienie w aspekcie aksjologicznym; J. Ślósarska: Logos Heraklita i logos Jana w poezji Zbigniewa Herberta; J. Bigaj: Za przesłaniem Herberta nie pójdę.
Ch.S. Kraszewski: Essays on the dramatic works of Polish poet Zbigniew Herbert. Lewiston; Queenston etc.: E. Mellen Press cop. 2002, VIII, 160 s.
J. Siedlecka: Pan od poezji. O Zbigniewie Herbercie. Warszawa: Prószyński i S-ka 2002, 424 s. Wyd. nast.: tamże [2005]; wyd. 2 poprawione i poszerzone. Warszawa: Fronda 2018.
J. Drzewucki: Akropol i cebula. O Zbigniewie Herbercie. Warszawa: Tik – kun 2004, 136 s.
M. Mikołajczak: W cieniu heksametru. Interpretacje wierszy Zbigniewa Herberta. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski 2004, 260 s.
J. Potkański: Sens nowoczesnego wiersza. Wersyfikacja Białoszewskiego, Przybosia, Miłosza i Herberta. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2004, 368 s.
J.M. Ruszar: Stróż brata swego. Zasada odpowiedzialności w liryce Zbigniewa Herberta. Posłowiem opatrzył J. Życiński. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2004, 230 s. Biblioteka Pana Cogito.
B. Urbankowski: Poeta, czyli człowiek zwielokrotniony. Szkice o Zbigniewie Herbercie. Radom: Polskie Wydawictwo Encyklopedyczne 2004, 727 s., [15] s. tab., faksymile, fotografie.
Czułość dla Minotaura. Metafizyka i miłość konkretu w twórczości Zbigniewa Herberta. Red. [i słowo wstępne:] J.M. Ruszar przy współudziale M. Cichej. Lublin: Gaudium 2005, 292 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

N. Jakacka: „Współczucie dla Minotaura”. Bezbronne jednostki ginące w żywiole silniejszego; „Kant. Ostanie dni”. Propozycja lektury wiersza z tomu „Epilog burzy”; P. Panas: „Cieniem nakryci po oczy”. Śmierć i jej postacie w twórczości Zbigniewa Herberta; A. Jarzyna: „Przesłuchując anioły...” Anioły Rilkego i Herberta; D. Grodecka: „Prywatny dekalog w prywatnej mitologii”. Analiza „Dziesięciu ścieżek cnoty”; M. Cicha: „Jesteśmy intruzami w dialogu z nieobecnym”. Formy autokreacji w epistolografii Zbigniewa Herberta; J.M. Ruszar: „Ból osobnego bytu”. Mistyczna intuicja i złuda Mai.
En hommage à Zbigniew Herbert. [Red.:] D. Knysz-Tomaszewska, B. Gautier, A. Ciesielska. Varsovie-Paris: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2005, 214 s. Les nouveaux cahiers Franco-Polonais, 5.

Zawartość

D. Knysz-Tomaszewska: Présentation de volume; K. Herbert: Introduction; M. Dzieduszycka-Ziemilska: Allocution; G. Amsellem: Allocution; J. Burko: Traduire Zbigniew Herbert. Bonheurs et désarrois [przekł. polski pt.: Tłumaczyć Zbigniewa Herberta: szczęście i udręka. Przeł. M. Szymańska. W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; M. Delaperrière: Herbert et sa poétique du regard [przekł. polski pt.: Herbert i jego poetyka spojrzenia. W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; R. Fieguth: L`organisation dissolue. Sur la composition et le programme du recueil „Inscription” [przekł. polski pt.: Rozwiązanie organizacji. O kompozycji i programie tomu „Napis”. Przeł. W. Kroker. W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; F. Fornari: Considérations sur le bestiaire de Zbigniew Herbert [przekł. polski pt.: Rozważania o bestiarium Zbigniewa Herberta. Przeł. J. Zbierska-Mościcka. W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; B. Gautier: Les fables de Zbigniew Herbert [przekł. polski pt.: Fabuły Zbigniewa Herberta. Przeł. J. Zbierska-Mościcka. W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; H. Konicka: Troquer toutes les métaphores contre un mot contenu dans les limites de la peau… [przekł. polski pt.: Oddać wszystkie przenośnie za jeden wyraz mieszczący się w granicach skóry… W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; J. Łukasiewicz: Le role du poète chez Herbert [przekł. polski pt.: Herberta rola poety. W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; M. Masłowski: La tragedie humaine selon Zbigniew Herbert [przekł. polski pt.: Tragedia ludzka według Zbigniewa Herberta. Przeł. B. Kowalska. W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; Z. Najder: La poésie comme devoir; H. Włodarczyk: Le retor de Monsieur Cogito… dans son pays natal [przekł. polski pt.: Powrót Pana Cogito… do kraju rodzinnego. Przeł.. M. Szymańska. W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; T. Wójcik: Le sable et la pierre. La métaphysique de Zbigniew Herbert [przekł. polski pt.: Piasek i kamień. Metafizyka Zbigniewa Herberta. W: Wyraz wyłuskany z piersi. Lublin 2006]; M. Wyka: Le poète Herbert et le canon de la poésie du XX siècle; Coclusion de K. Herbert. Présentation de l`exposition, par M.D. Pieńkowska; Herbert au lycée, par F. Simasotchi-Brones; Travaux dans le cadre du séminaire de traductiom, dirigé par J. Burko; Bibliographie des oeuvres de Zbigniew Herbert, par B. Gautier.
Portret z początku wieku. Twórczość Zbigniewa Herberta — kontynuacje i rewizje. Studia pod red. [i ze słowem wstępnym] W. Ligęzy przy współudziale M. Cichej. Lublin: Gaudium 2005, 451 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

A. Fiut: Paradoksy Herberta; B. Gautier: „Rzut kości nigdy nie zniweczy przypadku”; J. Łukasiewicz: Przed „światem ciemnym, ciężkim, realnym...” Uwagi o podmiocie w poezji Zbigniewa Herberta, przedruk w tegoż: Jeden dzień w socrealizmie i inne szkice. Katowice 2006; M. Wyka: Pomiędzy intymnością a retorycznością. O poetyckich formach epistolarnych Zbigniewa Herberta, przedruk w tejże: Niecierpliwość krytyki. Kraków 2006; M. Mikołajczak: Oblicza historii w poezji Zbigniewa Herberta; D. Opacka-Walasek: O „nieprzerwanym szumie ogromnej klepsydry”. Obrazy czasu w poezji Zbigniewa Herberta, przedruk w tejże: Chwile i eony. Katowice 2005; W. Gutowski: Sny Pana Cogito; W. Ligęza: Historia muzyki wg Pana Cogito; P. Siemaszko: Herbert i współczesność, czyli między kulturą wysoką a masową; Z. Najder: Poezja jako obowiązek; S. Stabro: Poetycka idea narodu w „Substancji” Zbigniewa Herberta i w „Narodzie” Czesława Miłosza; Z. Zarębianka: Zbigniew Herbert w poszukiwaniu substancji narodu; K. Nowosielski: Zbigniew Herbert i „kamienne łono ojczyzny”; T. Garbol: Etyka bez uzasadnień; J.M. Ruszar: Chrzest ziemi. (Herbert, presokratycy i Nietzsche); P. Czapliński: Ironia mniejsza: apokryfy mityczne Zbigniewa Herberta; J. Kopciński: Radio, maska i oko wewnętrzne. „Rekonstrukcja poety” Zbigniewa Herberta; M. Adamiec: „Zanim zdejmiemy mu maskę, ustalmy ostatnie słowa...” „Jaskinia filozofów” — tradycja, poezja i manipulacja; M. Kalemba: „Jaskinia filozofów” — analiza Herbertowskiej wizji Sokratesa; B. Gautier: Zbigniew Herbert kopista; B. Toruńczyk: Herbert nieznany. (Komunikat o rezultatach pracy „Zeszytów Literackich” w archiwum Zbigniewa Herberta); Dyskusja (tu m.in.: J.M. Ruszar: Herbert — Nietzsche — wstępne hipotezy).
A. Czajkowska: Historia i „przedmiot tragiczny. W kręgu pisarstwa Maurycego Mochnackiego, Zbigniewa Herberta i Pawła Jasienicy. Częstochowa: Wydawnictwo im. S. Podobińskiego Akademii im. J. Długosza 2006, 241 s.
Dialog i spór. Zbigniew Herbert a inni poeci i eseiści. Materiały z Warsztatów Herbertowskich w Oborach (wiosna 2006). Pod red. J. Ruszara. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium 2006, 535 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

J.M. Ruszar: Słowo od redaktora; P. Czapliński: Herbert kontra Herbert; M. Adamiec: Troska o prawdziwe dostojeństwo mowy. Cyprian Norwid – Zbigniew Herbert. Próba; R. Sioma: Skończoność przedmiotów i niegotowość człowieka. Alienacje Zbigniewa Herberta i Jerzego Lieberta; D. Pawelec: Sprawa Fortynbrasa. Herbert – Wirpsza; Z. Zarębianka: Spór o wartości? Herbert – Miłosz; M. Antoniuk: Między tragiczną bagatelizacją a misją ocalonego. Zbigniew Herbert wobec poległych poetów; W. Ligęza: Sen kamienia, tautologie natury. O kilku motywach w wierszach Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta; G. Sztukiecka: Spotkanie pod dębami. Zbigniew Herbert i Jarosław Marek Rymkiewicz wobec pytania o sens śmierci; J. Adamowska: Herbert – Różewicz. Spór czy dialog? Przegląd stanowisk badawczych; K. Dettlaff: Przestrzeń wolności. Ekspresja doświadczenia ojczyzny w poezji Herberta i Grochowiaka; D. Zawistowska-Toczek: Stary człowiek wobec swego cierpienia – destrukcja ciała, osoby, poezji; A. Czabanowska-Wróbel: Piękno i groza zawsze razem. Poetycki dialog Zbigniewa Herberta i Adama Zagajewskiego; T. Tomasik: Obraz świata na miarę człowieka. Herbert – Pasierb; P. Sobolczyk: Poetycka „dyskusja o rzeczach”. Beata Szymańska i Zbigniew Herbert; T. Cieślak-Sokołowski: Plutonowy – Szuber i Herbert. Glosa do lektury Herberta przez twórców generacji Nowej Fali; M. Mikołajczak: Nurt liryczno-elegijny w poezji Zbigniewa Herberta. Z perspektywy związków Herbert – Rilke; A. Fiut: Na granicy milczenia. Herbert – Celan; J. Roszak: Lepiej czytać wiersze Celana, Herberta; A. van Nieukerken: Herbert i Sylwia Plath; D.K. Sikorski: O duchu rebelii czyli Herbert – Brodski; M. Tabor: Tradycja poezji europejskiej w wykładach Zbigniewa Herberta w California State College; E. Wiegandt: Eseje Herberta wobec eseistyki Wittlina, przedruk w tejże: Niepokoje literatury. Studia o prozie polskiej XX wieku. Poznań 2010; A. Zieniewicz: Świat spełniony w obietnicy. Herbert – Herling-Grudziński; D. Kozicka: Mój przyjaciel malarz, czyli parę słów o przyjaźni Zbigniewa Herberta z Józefem Czapskim; M. Cicha: Barbarzyńca i Aleksandryjczyk. Zbigniew Herbert i Konstanty A. Jeleński; A. Tomasik: „Tytuł poetycki” Herbert – Kijowski. Eseje i listy .
T. Garbol: Chrzest ziemi. Sacrum w poezji Zbigniewa Herberta. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2006, 474 s.
U. Lementowicz: Poezje Zbigniewa Herberta. Lublin: Biblioteka Wysyłkowa 2006, 45 s. Wyd. nast. tamże: 2007, 2009 [materiały pomocnicze dla szkół].
H. Seweryniak: Medytacje z Herbertem. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy 2006, 208 s.
Wyraz wyłuskany z piersi. Szkice o twórczości Zbigniewa Herberta. Red.: B. Gautier, D. Knysz-Tomaszewska, J.M. Ruszar, M. Zieliński. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium 2006, 317 s. Biblioteka Pana Cogito.
Materiały z: Herbert w oczach zachodnich literaturoznawców. Materiały z Międzynarodowej Konferencji Naukowej Ośrodka Kultury Polskiej przy Uniwersytecie Paris-Sorbonne (jesień 2004). Pod red. B. Gautier i D. Knysz-Tomaszewskiej; Pamięć i tożsamość. Materiały z Warsztatów Herbertowskich w Oborach (wiosna 2005). Pod red. J.M. Ruszara i M. Zielińskiego.

Zawartość

Cz. I: D. Knysz-Tomaszewska: Wprowadzenie; J. Burko: Tłumaczyć Zbigniewa Herberta: szczęście i udręka. Tłum. M. Szymańska; M. Delaperrière: Herbert i jego poetyka spojrzenia; F. Fornari: Rozważania o bestiarium Zbigniewa Herberta. Tłum. J. Zbierska-Mościcka; R. Fieguth: Rozwiązanie organizacji. O kompozycji i programie tomu „Napis”. Tłum. W. Kroker; B. Gautier: Fabuły Zbigniewa Herberta. Tłum. J. Zbierska-Mościcka; H. Konicka: Oddać wszystkie przenośnie za jeden wyraz mieszczący się w granicach skóry…; J. Łukasiewicz: Herberta rola poety; M. Masłowski: Tragedia ludzka według Zbigniewa Herberta. Tłum. B. Kowalska; H. Włodarczyk: Powrót Pana Cogito… do kraju rodzinnego. Tłum. M. Szymańska; T. Wójcik: Piasek i kamień. Metafizyka Zbigniewa Herberta. – Cz. II: J.M. Ruszar: Wprowadzenie. Niepewna jasność „ja”; D.K. Sikorski: Pamięć i tożsamość. Zachowanie siebie jako warunek tożsamości; A. Workowski: Zagadka tożsamości Pana Cogito. Pan Cogito w panoramie współczesnych dyskusji nad tożsamością podmiotu; M. Mikołajczak: „Życie moje powinno zatoczyć koło”. Formy pamięci w poezji Zbigniewa Herberta; L. Elektorowicz: Tajemnica Sokratesa. Glosa do dramatu „Jaskinia filozofów”; G. Sztukiecka: Twierdza wewnętrzna. Spotkanie z Markiem Aureliuszem; P. Panas: Herbertowe ars moriendi. Wiersze o nadchodzącej śmierci; N. Jakacka: „Dwaj prorocy. Próba głosu”. Lektura jednego wiersza z tomu „Epilog burzy”; D. Grodecka: „Portret końca wieku”. Piekło mass mediów i nadzieja w sztuce. – Cz. III: M. Tabor: „Za przykładem Waszej Wysokości…” – nowe konteksty „Studium przedmiotu” Zbigniewa Herberta; T. Cieślak-Sokołowski: Lektury filozoficzne młodego Herberta. Kwerenda archiwalna; M. Cicha: „Dialog żaby z Linneuszem”. Korespondencja Zbigniewa Herberta ze Stanisławem Barańczakiem; M. Cicha: „Hamletowski Imperatyw”. Korespondencja Zbigniewa Herberta z Jerzym Turowiczem .
Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta. Materiały z Warsztatów Herbertowskich w Oborach (jesień 2005). Cz. 1- 2. Pod. red. J.M. Ruszara. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji LubelskiejGaudium2006, 329, 197 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

Cz. 1: J.M. Ruszar: Słowo od redaktora; T.J. Żuchowski: Ukryta w oku cząstka dotyku; M. Smolińska-Byczuk: Życie martwej natury. Malarze holenderscy XVII wieku w oczach Zbigniewa Herberta; W. Brillowski: Krajobraz, sztuka, czas. Eseje grecko-rzymskie Zbigniewa Herberta; Z. Mańkowski: Uwierzyliśmy zbyt łatwo, że piękno nie ocala. Zbigniewa Herberta obrazy sztuki współczesnej; K. Butelski: Miłość i zrozumienie. Zbigniew Herbert o architekturze; A. Workowski: Wzrok i obecność. Spór historyków sztuki z historykami literatury. Uwagi filozofa; J.M. Ruszar: Zmysły i metafory. Hierarchia zmysłów według Zbigniewa Herberta. – Cz. 2: A. Fiut: Męczeństwo i ziemskie rozkosze. W poetyckiej galerii Miłosza i Herberta, przedruk w: tegoż: Z Miłoszem. Sejny 2011; A. Dziadek: Apologia twórczej swobody. Eseje Zbigniewa Herberta: opis – uobecnianie – interpretacja; D. Kozicka: Przemożna wola konfrontacji. Sztuka patrzenia w esejach Zbigniewa Herberta; R. Sioma: „Aż runą świata ściany cztery”. Epikurejskie źródła sensualizmu poezji Zbigniewa Herberta; D.K. Sikorski: Biada tym, którym płaszcz i cień przesłoniły człowieka. Etos sztuki w „Hamlecie na granicy milczenia” oraz korespondencji Zbigniewa Herberta z Henrykiem Elzenbergiem; K. Hryniewicz: Urojona formuła klasyczności. Wykłady estetyki normatywnej w „89 wierszach” Zbigniewa Herberta; B. Gutier: Współudział i więź. Zbigniew Herbert – malarz znaków; M. Antoniuk: Czułość bywa jak… Bezsilność wobec czułości – Norwid, Wyspiański, Herbert, Miłosz; H. Seweryniak: Duccio Herberta. Esej o Sienie .
K.J. Krasoń: W zwierciadle obcej literatury. Recepcja Zbigniewa Herberta i Tymoteusza Karpowicza w Niemczech. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2007, 342 s.
M. Mikołajczak: Pomiędzy końcem i apokalipsą. O wyobraźni poetyckiej Zbigniewa Herberta. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2007, 408 s., wyd. 2 Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2013, 441 s. Res Humanae.
J. Rozmus: Zbigniew Herbert w ogrodzie sztuk. Szkice literackie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej 2007, 219 s. Prace Monograficzne – Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, nr 464.
K. Solecka: Katedra na pustkowiu. Kategoria praeparatio evangelica w świetle twórczości Zbigniewa Herberta. Katowice: Księgarnia św. Jacka 2007, 222 s. Poszukiwania.
Zbigniew Herbert. 1924-1998. Warszawa: [Departament Promocji, Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej] [ok. 2008] , 48 s. [wydawnictwo popularne przygotowane z okazji obchodzonego w 2008 Roku Zbigniewa Herberta]. Osobne wyd. przekładach na język: angielski: Warszawa 2008, białoruski: Mìnsk 2008, niemiecki: Warszawa [2008], włoski: [Red.] F. Fornari. Warszawa [ok. 2009].
Archiwum Zbigniewa Herberta. Inwentarz. Oprac. H. Citko. Warszawa: Biblioteka Narodowa 2008, 295 s. Inwentarze Rękopisów Biblioteki Narodowej, 1.
E. Badyda: Świat barw – świat znaczeń w języku poezji Zbigniewa Herberta. Gdańsk; Sopot: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2008, 257 s.
M. Berkan-Jabłońska: Wizje sztuki w twórczości Zbigniewa Herberta. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2008, 164 s., [6] k. tab.
Cieszyńskie Dni Herbertowskie. [Materiały pokonkursowe]. Red. J. Pawlak. Zdjęcia: M. Gross, A. Żyłowska, D. Sikora. Cieszyn: Logos Press [2008], 64 s. [bilans konkursu na plakat, prezentację i esej, ogłoszonego w ramach projektu realizowanego przez Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. W. Szybińskiego w Cieszynie i Starostwo Powiatowe].
C. Dobies: Herbert w Toruniu. Przewodnik po latach 1947-1951 dla turystów poezjojęzycznych. Toruń: Wydawnictwo Tako 2008, 105 s. Wyd. 2 poprawione i poszerzone. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2018, 142 s., faksymilia, fotografie, portrety.
...Egyenesen szembenézni a sorssal...”. Magyar írók Zbigniew Herbertről. [Red.:] C.G. Kiss, Z. Simonyi. Budapest: Széphalom Könyvműhely 2008, 158 s. [teksty w języku węgierskim; autorzy: Z. Simonyi, G. Nagy, Á. Tőzsér, A. Pályi, Á. Göncz, G. Gömöri, J.L. Baránszky, C.G. Kiss, K. Puskás, S. Csoòri, I. Bakos, S. Kányádi, L. Marsall , R. Gimes; zawiera także przekłady utworów Z. Herberta].
Z. Fałtynowicz: Podróże bliskie. Zbigniew Herbert i Suwalszczyzna. Suwałki: Muzeum Okręgowe; Stare Babice: Agencja Reklamowo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk 2008, 134 s., [16] s. tab., ilustracje.
Herbert (nie)oswojony. Red.: W. Browarny, J. Orska, A. Poprawa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 2008, 197 s. [materiały z międzynarodowej konferencji, zorganizowanej w listopadzie 2008 r. we Wrocławiu].

Zawartość

Wstęp. – M. Antoniuk: Wiersz Herberta „in statu nascendi”. O czytaniu rękopisów poety; L. Szaruga: Socrealistyczny epizod Herberta?; J. Łukasiewicz: Zbigniew Herbert i rok 1956; A. Skrendo: Pan Cogito opowiada o duszy kobiety; S. Stabro: O Zbigniewie Herbercie inaczej; M. Wyka: Herbert korespondent; J. Madejski: „Bałagan i nadrealizm”. Korespondencja Zbigniewa Herberta; A. van Nieukerken: Herbert – relatywizm poznawczy wobec absolutyzacji etyki (na przykładzie recepcji jego twórczości w krajach anglosaskich i Holandii); J. Jarniewicz: Reizm pozorowany: Herbert, Heaney i świat kamyków; P. Mackiewicz: Pan Cogito i „Błąd Kartezjusza”; M. Rabizo-Birek: Zbigniew Herbert jako bohater liryczny; W. Browarny: Między rzeczpospolitą a republiką (Herbertowska ojczyzna i problemy recepcji); J. Orska: Herbert i „bruLion”; A. Poprawa: Infuła przymierza Pana Cogito. Herbert Józefa Życińskiego; G. Jankowicz: Moralność formy. Zbigniew Herbert i hegemonia dyskursu poetyckiego.
Herbert. Studia i dokumenty. Zebrał i podał do druku P. Kłoczowski. Oprac. edytorskie i redakcja: E. Olechnowicz. Warszawa: Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Oddział Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza 2008, 314 s., tab.: ilustracje, fotografie, portrety.

Zawartość

P. Kłoczowski: Słowo wstępne. – M. Stanaszek: Zbigniew Herbert „Epilog burzy”. – Zbigniew Herbert. Z archiwów mediolańskich: F.M. Cataluccio: Herbert we Włoszech; Z. Herbert: Z listów do Francesco M. Catallucio; Z. Herbert: „Altichiero”; Z. Herbert: „Rovigo”. – Zbigniew Herbert. Strony ze szkicowników: E. Olechnowicz: „Promieniowanie”; Strony ze szkicowników Zbigniewa Herberta. – Z. Herbert: „Nieprzemijające światło”. O Paulu Celanie. – Miscellanea: Z. Herbert: Z listów do Konstantego A. Jeleńskiego; Z. Herbert: Z listów do Jana Józefa Lipskiego; Spis książek o „Wojnie peloponeskiej” Tukidydesa; Spis nagrań literatury angielskiej z biblioteki Zbigniewa Herberta. – P. Kłoczowski: „Pomiar Swillensa.
J. Kopciński: Nasłuchiwanie. Sztuki na głosy Zbigniewa Herberta. Warszawa: Towarzystwo „Więź 2008, 484 s. Biblioteka „Więzi, t. 228 .
A. Mazurkiewicz-Szczyszek: W asyście jakich dzwonów. Obrazy miasta w twórczości Zbigniewa Herberta. Aneks fotograficzny (Leopolis, necropolis, polis, urbs, res publica): J.M. Ruszar. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium; J. M. Ruszar 2008, 178 s., 40 s. tab. Biblioteka Pana Cogito.
Qui sono stato felice. Festival di Zbigniew Herbert a dieci anni dalla scomparsa del Poeta. 7-9 giugno 2008. Letture e trad. delle poesie di Herbert a cura di studenti e giovani polonisti. Roma: Istituto Polacco di Roma 2008, [42] s.
A. Stoff: Herbert – jak nas kuszono? Dwie interpretacje. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2008, 60 s. In Poesi Veritas Vitae [dot. wierszy: Co myśli Pan Cogito o piekle; Potęga smaku].
Strażnik pamięci w czasach amnezji. Węgrzy o Herbercie. Wyboru dokonał Gy. K. Csaba. Przeł., oprac. i wstępem opatrzył J. Snopek. Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka 2008, 177 s., [8] s. tab.

Zawartość

Część 1: G. Nagy: Pamięci Zbigniewa Herberta; L. Marsall: Spotkanie w pełni czasów; S. Kányádi: Heretyckie telegramy (1. Spotkani; 2. Monolog improwizowany; 3. Luźny sonet; 4. Bajka o powieści; 5. O odznaczeniach; 6. Mogłem to sobie wyobrazić; 7. Wspólny komunikat; 8. Do Pana Cogito); Á. Tőzsér: Nowe rozważania o problemie narodu. – Część 2: R. Gimes: Herbert i Węgrzy; Gy. Gömöri: Moje spotkania z Herbertem; Cs.Gy. Kiss: Zbigniew Herbert – trzy migawki. – Część 3: S. Csoòri: O Zbigniewie Herbercie; Á. Göncz: Barbarzyńca; Gy. Gömöri: Zbigniew Herbert – Polak i Europejczyk; L. Baránszky-Jób: W podwójnym zwierciadle; Cs.Gy. Kiss: Rapsod z Troi; G. Nagy: Uwagi na marginesie Pana Cogito; Á. Tőzsér: Studium nieistniejącego przedmiotu (Środkowoeuropejskość Zbigniewa Herberta); A. Pályi: Ruiny pokoju dziecinnego; Z. Simonyi: Krzyż miejsca i czasu; Gy. Gömöri: Przesłuchanie anioła; A. Pályi: Przesłuchanie anioła; Twarzą w twarz – wyznanie Herberta w Budapeszcie (w rozmowie z Cs. Gy. Kissem).
VII Jesienna Akademia Literatury – Zbigniew Herbert. 30 października – 1 grudnia 2008 r. Red. K. Kasińska. Radom: Miejska Biblioteka Publiczna im. J.A. i A.S. Załuskich 2008, 56 s.
O. Wójcik: Ku wnętrzu. Rzecz o świetle z poezji Zbigniewa Herberta. Warszawa: Lokomobila 2008, 86 s.
D. Zawistowska-Toczek: Stary poeta. Ars moriendi w późnej twórczości Zbigniewa Herberta. Lublin: Wydawnictwo Gaudium 2008, 611 s. Biblioteka Pana Cogito.
Zbigniew Herbert blisko nas. Skład i oprac. zespół EZM [Europejskie Zrzeszenie Młodzieży]. Toruń: Europejskie Zrzeszenie Młodzieży 2008, 58 s. [publikacja bezpłatna skierowana do młodzieży szkół średnich i studentów, finansowana ze środków Urzędu Miasta Torunia i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego].
Zbigniewa Herberta wehikuł pasji i cnoty. Scenariusze imprez bibliotecznych. Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury 2008, 82 s. Poradnik Bibliograficzno-Metodyczny, 3.
I. Niekowal: Książę poetów. Krótkie, subiektywne rozważania o poezji Zbigniewa Herberta, oraz ogólnie o świecie i człowieku. Krosno: Krośnieńska Oficyna Wydawnicza 2009, 56 s.
M. Antoniuk: Otwieranie głosu. Studium o wczesnej twórczości Zbigniewa Herberta (do 1957 roku). Kraków: Wydawnictwo Platan. Nakładem Stowarzyszenia Integracji Humanistycznej Po-Most 2009, 476 s. Biblioteka Pana Cogito.
B. Choińska: Sztuka jako wartość wobec kryzysu kultury europejskiej. (Poglądy estetyczne Herberta, Olędzkiej-Frybesowej i Czapskiego). Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej 2009, 174 s. Wyd. jako dokument elektroniczny tamże [2009] .
Tu o Z. Herbercie: Rozdział I. Obroniona klasyczność. Zbigniew Herbert: Barbarzyńca; Mit Winckelmanna; Porządek martwy a sztuka; Konkret; Dzieło sztuki w aspekcie ontologicznym; Klasycyzm i romantyzm. Estetyka dzieła sztuki; Poznawanie i etyka.
Niepewna jasność tekstu. Szkice o twórczości Zbigniewa Herberta 1998-2008. Red. J.M. Ruszar. Kraków: Wydawnictwo Platan; Stowarzyszenie Integracji Humanistycznej Po-Most 2009, 471 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

Od redaktora: A Herbert pisze wciąż jeszcze… – Interpretacje wierszy: R. Nycz: „Niepewna jasność” tekstu i „wierność” interpretacji; W. Panas: Tajemnica siódmego anioła; D. Pawelec: „Bądź wierny Idź”; K. Nowosielski: Wytrwać do końca. O wierszu „Raport z oblężonego Miasta”; D. Pawelec: Elegia; D. Opacka-Walasek: Tkanka życia, tkanina poezji; J.M. Ruszar: W poszukiwaniu Curatii Dionisii. – Herbert a inni poeci. Odniesienia intertekstualne i recepcja: A. Fiut: Ukryty dialog; K. Kuczyńska-Koschany: Herbert – „z poezji tego szalonego wieku na pewno Rilke”; A. van Nieukerken: Zbigniew Herbert – ironia jako zabieg retoryczny i postawa życiowa; B. Carpenter: Poezja Zbigniewa Herberta w krytyce anglosaskiej; T. Garbol: Herbertowe „mimo wszystko” (recenzja). – Sacrum i piękno: W. Gutowski: Świadek odbóstwionej wyobraźni. „Sacrum” chrześcijańskie w poezji Zbigniewa Herberta; M. Nowak: „...stopień do mojej ułomnej metafizyki”. Herbert i liturgia; M. Mikołajczak: Od Orfeusza do Arijona. Pieśń i muzyka w świecie poetyckim Zbigniewa Herberta; A. Poprawa: Piętno piękna. O wierszu „Potęga smaku”; J. Gizella: „Bądź wierny Idź”; K. Pisarkowa: „To jest ów owoc”. O „Brewiarzu” Zbigniewa Herberta. – Dramat: H. Filipowicz: Tekst – performer. Dramaturgia Zbigniewa Herberta a problem performatywności; J. Kopciński: „Żeby było zawsze jasno”. „Drugi pokój”. – Bibliografia .
Pan Cogito i perła. W poszukiwaniu duchowości Zbigniewa Herberta. Red.: S. Urbański, E. Krawiecka, W. Gałązka. Warszawa: Fundacja AMF „Nasza Droga 2009, 277 s. Mistyka Polska, nr 95. [Materiały z interdyscyplinarnej sesji naukowej, zorganizowanej 11 października (panel) i 26 listopada 2008 r. (konferencja) w Warszawie] .
Poeci czytają Herberta. Zebrał i oprac. A. Franaszek. Kraków: Wydawnictwo a5 2009, 180 s.
Antologia wypowiedzi poetów na temat wierszy Z. Herberta; zawiera teksty autorów polskich: W. Szymborskiej, J. Hartwig, A. Zagajewskiego, M. Barana, W. Bonowicza, T. Dąbrowskiego, H. Grynberga, J. Gutorowa, R. Honeta, K. Karaska, R. Krynickiego, B. Maja, J. Mikołajewskiego, A. Sosnowskiego, J. Szubera, B. Zadury oraz obcych m.in. A. Valles, Al Alvarez, H.M. Enzensberger, E. Hirsch, J. Hirshfield, M. Krüger, S. Heaney, R. Someck i T. Venclova.
We mnie jest płomień, który myśli” – głosy do Herberta. (W 10. rocznicę śmierci poety). Pod red. M. Bernackiego. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej; przy współudziale Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli „WOM 2009, 249 s.

Zawartość

M. Bernacki: Wstęp. – I. Akademickie glosy do Herberta: 1. Artykuły, szkice, eseje: J. Łukasiewicz-Petelenz: Zbigniew Herbert w kręgach tradycji; A. Rydz: Rówieśnicy Pana Cogito; Ks. J. Szymik: Po stronie człowieka, przeciwko nicości. Personalizm w poezji Zbigniewa Herberta (na przykładzie „Brewiarza”); Ks. L. Łysień: Zbigniewa Herberta wędrowanie wokół człowieka; A. Żywiołek: Pan Cogito w galerii cyników?...; M. Rembierz: Etos filozofii i „smak życia wysokiego”. Filozofia jako ćwiczenie duchowe w korespondencji Zbigniewa Herberta z Henrykiem Elzenbergiem (prolegomena); D. Sieroń-Galusek: Rozmowy z Mistrzem – Zbigniew Herbert i Henryk Elzenberg; S. Gębala: W środku życia czy „U wrót doliny”? (Różewicz – Herbert); W. Kudyba: Spór o horyzont hańby. Pasierb – Herbert; Z. Chojnowski: Związki Zbigniewa Herberta z Warmia i Mazurami (przyczynek bio- i bibliograficzny); K. Bahneva: O bułgarskich tłumaczeniach Zbigniewa Herberta, – 2. Analizy i interpretacje wybranych utworów Zbigniewa Herberta: Z. Zarębianka: O wierszu „Usta proszą” Zbigniewa Herberta; A. Węgrzyniak: „Potwór Pana Cogito”; W. Sadowski: „Prolog” i rozprawa Herberta z jambem; J. Rodak: „Powrót prokonsula” – próba nowego odczytania; M. Dzień: Zbigniewa Herberta „Kamyk” – jedenaście ułomków myśli; K. Płatek: Rovigo; D. Urbańska: Glosa o eseistyce Herberta; M. Kopczyk: Samotność odmieńca („Długi Gerrit” z cyklu „Apokryfy”); E. Szkudlarek: Ukryte lęki w dramacie „Drugi pokój ” Zbigniewa Herberta. – II. Herbert czytany w szkole – scenariusze i konspekty lekcji: A. Stempka: Bądź wierny Idź – szkolna recepcja poezji Zbigniewa Herberta; E. Szymanek-Płaska: „Pan Cogito o cnocie” – współczesny moralitet; R. Jochymek: Oko chodzi od plamy do plamy, oko wspomina – czyli o malarskiej pracowni; A. Matuszek: O przyjaźni i życiu opowiedzą: Zbigniew Herbert i Czesław Miłosz; C. Dunat: Przesłanie Pana Cogito – podróżnika (propozycja metodyczna).
Herbert na językach. Współczesna recepcja twórczości Zbigniewa Herberta w Polsce i na świecie. Red. merytoryczna: A. Grabowski, J. Kopciński, J. Snopek. Warszawa: Biblioteka Narodowa 2010, 271 s., ilustracje.

Zawartość

1: M. Urbanowski: Polityka Hamleta? Zbigniew Herbert i III RP, przedruk w tegoż: Od Brzozowskiego do Herberta. Łomianki 2013; P. Czapliński: Martwa natura z narodem [kultura Polska wobec tradycji europejskiej w twórczości Z. Herberta] ; M. Troszyński: „Na barkach Gigantów”. Spór istotny: Herbert i Miłosz wobec romantycznej tradycji rycerstwa; M. Mikołajczak: Herbert hermeneuta (na przykładzie dialogu z Cyprianem Norwidem); J. Kopciński: Herbert dramaturg, czyli o „bohaterskiej formie intelektualnego przeżywania rzeczywistości”; A. Nasiłowska: Barbarzyńca po latach [o relacjach pomiędzy kulturą polską a zachodnioeuropejską]. – 2: L. Pálfalvi: Środkowoeuropejska greckość eseistyki Zbigniewa Herberta; K. Krasuski: Recepcja twórczości Zbigniewa Herberta w języku czeskim i słowackim; J. Mlejnek: W kraju pana Nikt. Dwaj środkowoeuropejscy poeci twarzą w twarz z totalitaryzmem [dot. także J. Zahradníčka]. [Przeł.] K. Mogilnicka; C.Gy Kiss: Czy Kartagina znajduje się w Europie Środkowej? [dot. recepcji na Węgrzech]; A. Pályi: Zbigniew Herbert a narodziny węgierskiej opozycji. [Przeł.] J. Snopek; D. Blažina, Đ. Čilić Škeljo: Ślady Herberta w poezji chorwackiej. [Przeł.] D. Kaniecka; A. Radomirova: Recepcja Herberta w Bułgarii. – 3: A. Karcz: Zbigniew Herbert w Ameryce. Obecność i podstawy recepcji; W. Thompson: Biedny Herbert patrzy na zideologizowany świat; B. Carpenter: Hiperborejczyk Seamusa Heaneya. Szkic do portretu Zbigniewa Herberta; A. Rosman: Herbert i Auden w Musée des Beaux Arts; M. Hoffman: Angielski Herbert (nie George). [Przeł.] M. Piekoszewski; A. Grabowski: Herbert & Herbert – w światłocieniu [wokół wiersza pt. Kamyk i jego przekładu na język angielski] .
Język dalekosiężny. Przekłady i międzynarodowa recepcja twórczości Zbigniewa Herberta. Pod red. M. Heydel, E. Wójcik-Lesse i M. Woźniak. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2010, 219 s., ilustracje [materiały z sesji naukowej zorganizowanej w listopadzie 2008 r. w Krakowie].

Zawartość

M. Heydel: Lot trzmiela, czyli o Herbercie i tłumaczach; J. Jarniewicz: Przekleństwo przekładalności, czyli Herbert po angielsku; G. Szirtes: Powitanie Fortynbrasa; I.B. Kalla: Zbigniew Herbert w Niderlandach; P. Zarychta: „Pracuję nad Niemcami, choć to element ciężki”. Zbigniew Herbert a niemiecki obszar językowy; M. Laurent: Pan Cogito na paryskim bruku; E. Sławkowa, J. Warchoł: „Barbarzyńca w ogrodzie” Zbigniewa Herberta w przekładzie na język francuski, czyli ironia zbarbaryzowanego losu; F. Fornari: Herbert we Włoszech; G. Beltrán, X. Farré, A.A. Murcia Soriano: Herbert w języku hiszpańskim i katalońskim; B. Tokarz: Formy dialogu kulturowego w słoweńskich przekładach poezji Zbigniewa Herberta; G. Gömöri: Węgierska recepcja Herberta; D. Bilikiewicz-Blanc: Twórczość Herberta w świecie, czyli podróże poezji; M. Antoniuk: Rozmowa z Rilkem (i Lewinem). Kilka uwag o próbach translatorskich Zbigniewa Herberta; B. Schultze: Niektóre aspekty estetyki indywidualnej Zbigniewa Herberta w przekładach niemieckich i angielskich; E. Badyda: O semantycznych pułapkach języka poezji Zbigniewa Herberta na przykładzie barw w anglojęzycznych tłumaczeniach jego utworów; E. Skibińska: Czytanie „Przemian Liwiusza”: między uniwersalnym a lokalnym; A. Brajerska-Mazur: „Polityczność”, „polskość” i uniwersalność wierszy Herberta w przekładzie na język angielski; M. Gibińska: „Nos z żółtym pyłem”, czyli o poezji tłumaczenia i tłumaczeniu poezji Herberta.
Pojęcia kiełkujące z rzeczy. Filozoficzne inspiracje twórczości Zbigniewa Herberta. Red.: J.M. Ruszar. Kraków: Wydawnictwo Platan 2010, 417 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

Od redaktora: Herbert – twórca i filozof: Słowa kiełkujące z rzeczy; Kim jest artysta?; Antyromantyczna ironia; Szyderstwo z modernistycznych artystów; Kreacja i kontemplacja; Liryka i metafizyka; Osąd rzeczywistości; Dialektyczna strategia artysty (poety). – [I.] Filozofowie o Herbercie: ks. J. Tischner: Czółno i całun [dot. relacji poezja- filozofia w „Epilogu burzy”; K. Wojtkowska: „Stołek”. Z powrotem do rzeczy. Ukryta debata z Ingardenem we wczesnej poezji Herberta: Filozofia a poezja – konflikt czy dopełnianie; Poetycka myśl; Przyjemność klasyfikowania; Semantyczna przeźroczystość; Z powrotem do rzeczy – niezrozumiałość zamierzona czy przypadkowa; Na skraju dwu światów; Spór o „Studium przedmiotu”; Spór o istnienie stołka; Próba podsumowania. – P. Augustyniak: „Wersety panteisty”. Ontologiczne przesłanie Zbigniewa Herberta: Odejście i powrót; Dotyk; Opis i czułość; Konkret i źródło; Antyzaświaty; „Wersety panteisty”. – B. Trocha: „Mythopoiczne” aspekty liryki Zbigniewa Herberta: Liryka i „mythopeia”; Lekcja antyku; Odniesienia biblijne; Mitologem smoka w krainie Pana Cogito. – Sz. Wróbel: Zbigniew Herbert: Geografia kamienia: Ucieczka z PRL-u; Grecja: Krajobraz po bitwie; Kreta: narodziny; Prowansja: uroki prowincji; Italia: nadmiar światła; Niderlandy: rama; Paryż: hałas świateł. – A. Workowski: Maska i tożsamość. Związek Pana Cogito i Zbigniewa Herberta: 1. Czy maska może ujawnić tożsamość?; 2. Tożsamość Pana Cogito; 3. Tożsamość Zbigniewa Herberta; 4. Oblicza zdrady; 5. Tożsamość nas samych; Zakończenie – Herberta odyseja myślenia o tożsamości. – J. Zach: Zbigniew Herbert wobec Simone Weil. – E. Kącka: Pochwała konkretu. Herbert o Białoszewskim. – J. Kosturek: „Żeby tylko nie anioł...”. Konkret i abstrakcja w poezji Zbigniewa Herberta: Wstęp. Trzy płaszczyzny sprzeczności; 1. Płaszczyzna epistemologiczna – dwa rodzaje poznania: empiria i poznanie umysłowe; 2. Płaszczyzna moralno-polityczna – „dialektyczna bestia na smyczy oprawców” i „ogrody rzeczy”; 3. Płaszczyzna ontologiczna – „drapieżna miłość konkretu” i „przeraźliwie przezroczysta doskonałość”; Uwagi końcowe. – M. Drażyńska-Suchańska: Empatia – emocje i styl: Poeta współczucia – przegląd stanowisk; Obniżanie temperatury. Wyobraźnia jako narzędzie współczucia; „Zabieg trochę magiczny” – współczucie dla przedmiotów; Współczucie dla Minotaura; Współczucie dla umarłych; Z kim Pan Cogito nie umie współodczuwać? – M. Filipczuk: „Trwać niewzruszenie nad ruchem elementów... ” Wątki presokratejskie w poezji Zbigniewa Herberta: 1. „Testament” – dziedzictwo Empedoklesa; 2. „Do rzeki” – w poszukiwaniu harmonii w zmienności; „Do rzeki” jako utwór z ducha heraklitejski; Zakończenie. Poezja w poszukiwaniu harmonii zmienności. – [II.] Elzenberg i Herbert: L. Kleszcz: Nietzsche – Elzenberg – Herbert: Podobieństwa rodzinne; Nietzsche; Elzenberg; Herbert. – M. Tyl: Elzenberg i Herbert. – K. Hryniewicz: Główne rysy etyki perfekcjonistycznej Henryka Elzenberga.
Bór nici. Wątki klasyczne i romantyczne w twórczości Zbigniewa Herberta. Red.: M. Mikołajczak. Kraków: Wydawnictwo Platan 2011, 334 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

M. Mikołajczak: Słowo Wprowadzające: „Bór nici”. O „romantycznym płaszczu” Zbigniewa Herberta. – G. Kubski: Dlaczego Tukidydes? Na marginesie wiersza „Dlaczego klasycy”; S. Kufel: Klasyk w jaskini. Kilka uwag na marginesie „Barbarzyńcy w ogrodzie” Zbigniewa Herberta; A. Szóstak: Wielkie Teraz czasu mitycznego jako aktualizacja historii i poszukiwanie sensu w poezji Zbigniewa Herberta; A. Telwikas: Estetyczne albo etyczne. O pewnej myśli Sørena Kierkegaarda u Zbigniewa Herberta; J.M. Ruszar: Dochować przymierza. Tradycja klasyczna i romantyczna w Herbertowskim Rzymie; D. Heck: Między klasycyzmem a romantyzmem. Dyskurs metapolityczny w eseistyce Zbigniewa Herberta; G. Halkiewicz-Sojak: Romantyczne pierwiastki w poezji i postawie poetyckiej Zbigniewa Herberta. Rekonesans; M. Mikołajczak: „światy, cienie światów, światy z marzenia”. Związki Herberta z romantyzmem; D. Pawelec: Romantyczne tropy do lektury. „Przesłania Pana Cogito” Zbigniewa Herberta; J. Zach: „Czas wzbogacony”. Norwid i Herbert – próba zbliżenia; J. Fert: Norwid – Herbert. (Epizod z guzikami); M. Adamiec: Na co? Po co? I dlaczego? O relacjach Norwid–Herbert kilka myśli...; M. Inglot: „A Dorio ad Phrygium” Norwida i „apollińskie” wiersze Herberta. Paralele; P. Abriszewska: Literacka refleksja Cypriana Norwida i Zbigniewa Herberta nad historią tryumfalną i historią ukrytą; W. Toruń: „Syn – minie pismo”, lecz ty spomnisz, wnuku. Herbert – Norwid; W. Toruń: Rozmyślania o cierpieniu: Norwid–Herbert; M. Mikołajczak: „Czarny i biały Norwid”. O wierszu „Pora” Zbigniewa Herberta; P. Michałowski: (Prze)milczenie współczesności u Norwida i Herberta .
Z. Chojnowski: Od biografii do recepcji. Ernst Wiechert, Konstanty I. Gałczyński, Zbigniew Herbert na Warmii i Mazurach. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2011, 312 s.
Herbert Środkowoeuropejczyk. Twórczość Zbigniewa Herberta w kontekstach i kontaktach środkowoeuropejskich. Red. K. Krasuski. Katowice: Wydawnictwo FA-art; Uniwersytet Śląski 2011, 252 s.

Zawartość

K. Krasuski: Wprowadzenie do tematu: Herbert Środkowoeuropejczyk; W. Kudyba: Herr Cogito zdobywa przyjaciół. Recepcja twórczości Zbigniewa Herberta w niemieckim obszarze językowym; A. Sulikowski: Wiersze Zbigniewa Herberta w przekładach na język niemiecki; W. Ligęza: Nieustanne komentowanie. Wokół recepcji Zbigniewa Herberta w Polsce; K. Krasuski: Odbiór twórczości Zbigniewa Herberta na Słowacji; K. Krasuski: Obecność utworów Zbigniewa Herberta w języku czeskim; B. Tokarz: Twórczość Zbigniewa Herberta w Słowenii; J. Snopek: Miejsce Zbigniewa Herberta w kulturze węgierskiej .
M. Zawodniak: Herbert parokrotnie. Toruń: Dom Wydawniczy Duet [2011], 207 s.
R. Żebrowski: Zbigniew Herbert. „Kamień na którym mnie urodzono. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2011, 661 s. [dot. rodziny Z. Herberta].
J. Adamowska: Różewicz i Herbert. Aksjologiczne aspekty twórczości. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2012, 388 s.

Zawartość

[Tu o Z. Herbercie:] Część II: Herbert; Wobec historii; Czas przeszły teraźniejszy; Dwutorowość dziejów; Klio; Portrety tyranów; Przerwane lekcje; Kainowe piętno; Kłopoty z etosem; Herbert antymilitarystyczny; Małe serce; Dwuznaczni bohaterowie; Odpowiedzialność filozofa i artysty; Prorocy rewolucji: Piotr Kropotkin; Prorocy rewolucji: Lew Tołstoj; Artyści wobec historii. – Część III: Unde malum? Różewicz i Herbert wobec zła; Skąd zło? Odpowiedź Różewicza; pożegnanie z Raskolnikowem; Herbert wobec zła; Zło w Naturze; Zło moralne; „Zło z człowieka”. Różewicz i Herbert – zbliżenia .
A. Cieński: Interpretacja utworów Zbigniewa Herberta. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut; Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe 2012, 122 s.
M. Kay: In gratitude for all the gifts. Seamus Heaney and Eastern Europe. Toronto; Buffalo: University of Toronto Press 2012, 240 s. [dot. recepcji twórczości Cz. Miłosza i Z. Herberta w twórczość irlandzkiego poety S. Heaney'ego].
Między nami a światłem. Bóg i świat w twórczości Zbigniewa Herberta. Szkice. Pod red. G. Halkiewicz-Sojak, J.M. Ruszara i R. Siomy. Toruń; Kraków: Wydawnictwo JMR Trans-Atlantyk 2012, 438 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

R. Żebrowski: Religijność Zbigniewa Herberta. „Miscellanea”; W. Gutowski: Pokusy integracji i rozproszenia. Zbigniewa Herberta kłopot z istnieniem; M. Nowak: „Bo jeśli sztuka nie będzie kontemplacją”. Myśli o twórczości w korespondencji Zbigniewa Herberta; J. Bolewski SJ: „Święta chwila poczęcia”. Kreacyjne światła płynące z twórczości Zbigniewa Herberta; J. Bielska-Krawczyk: „Nowe trwanie poza śmierć”. Herbert – sztuka a metafizyka; G. Igliński: Zmagania z „gniotącą lekkością pozoru”. O wierszu Zbigniewa Herberta „Przypowieść o królu Midasie”; A. Stankowska-Kozera: Obrazy pamięci. O roli obrazu w historiografii Zbigniewa Herberta; J.M. Ruszar: Apollo i Dionizos. Źródła mądrości poezji i filozofii; P. Siemaszko: Przemoc i sztuka. Wokół twórczości Zbigniewa Herberta; P. Sobotka: Niebieska systematyka Zbigniewa Herberta; Z. Zarębianka: Kilka uwag o wierszu „Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy”; D. Wojtasińska: „śmiertelnie skupiony na ciągłym poszukiwaniu drobiazgów”. O „Brewiarzach” Zbigniewa Herberta i „Modlitwie” Cypriana Norwida; W. Sadowski: Śladem gatunków modlitewnych w poezji Zbigniewa Herberta; P. Gogler: Blizna – Herbert wobec „śmierci Boga”; J. Wiśniewski: „Zakorzeniony w twardej ziemi”. O kilku wierszach Zbigniewa Herberta sprzed debiutu książkowego; T. Garbol: „Grać z nim”. Doświadczenie zła w poezji Zbigniewa Herberta; P. Abriszewska: Przeżycie egzystencjalne Pana Cogito; D. Kowalewska: Pan Cogito i magia magii; A. Stoff: Czy estetyka jest w stanie uzasadnić etykę? O „Potędze smaku” Zbigniewa Herberta; M. Lisecka: Herbert wobec tradycji polskiej poezji dawnej. Retoryka i retoryczność w liryce intelektualnej; D. Mazur: Kategoria wzniosłości a horyzont metafizyczny. Refleksje nad wybranymi esejami Zbigniewa Herberta; B. Garlej: Ingardenowska „straszliwość losu” w wierszu Zbigniewa Herberta „Nike która się waha”; K. Dźwinel: „Złamany świat”. O „Lalku ”Zbigniewa Herberta .
M. Kopczyk: Pytanie o wspólnotę. W kręgu twórczości Zbigniewa Herberta, Andrzeja Bobkowskiego i Mieczysława Jastruna. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej 2013, 355 s. Rozprawy naukowe (Akademia Techniczno-Humanistyczna), 45 [tu o Z. Herbercie rozdział pt.: Religia ludzkiego braterstwa (Zbigniew Herbert)].
M. Mikołajczak: Światy z marzenia. Echa romantyczne w poezji Zbigniewa Herberta. Zielona Góra–Kraków: Wydawnictwo JMR Trans-Atlantyk 2013, 266 s. Biblioteka Pana Cogito.
M. Śniedziewska: Wierność rzeczywistości. Zbigniew Herbert o postawie wobec świata i problemach jego reprezentacji. Kraków: Wydawnictwo JMR Trans-Atlantyk; Stowarzyszenie Integracji Humanistycznej Po-Most 2013, 229 s. Biblioteka Pana Cogito .
M. Dzień: Motywy eschatologiczne w poezji Zbigniewa Herberta. Studium analityczno-interpretacyjne. T. 1-2. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej 2014, 307 + 291 s.
K. Hryniewicz: Cogito i dubito. Dyskurs estetyczny w poezji Zbigniewa Herberta i Tadeusza Różewicza. Kraków: Wydawnictwo JMR Trans-Atlantyk 2014, 361 s. Biblioteka Pana Cogito [tu m.in. osobne rozdziały poświęcone twórczości Z. Herberta: Trudne piękno – Herbertowska kallistyka; Herbert wobec sztuki].
J.M. Ruszar: Słońce Republiki. Cywilizacja rzymska w twórczości Zbigniewa Herberta. Kraków: Akademia Ignatianum. Wydawnictwo JMR Trans-Atlantyk 2014, 373 s. Biblioteka Pana Cogito, przekł.: rosyjski: Solnce respubliki. Rimskaâ civilizaciâ v tvorčestve Zbigneva Herberta. [Przeł.] E. Starodvorskaâ. Sankt-Peterburg 2019; ukraiński: Sonce respublìki. Rims'ka civìlìzacìâ u tvorčostì Zbig̀neva Gerberta. [Przeł.] T. Pavlìnčuk. L'vìv 2021.
A. Kramkowska-Dąbrowska: Gabinet luster. Śmiech w twórczości Zbigniewa Herberta. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Fundacja Akademia Humanistyczna 2015, 445 s.
Gąszcz srebrnych liści. Interpretacje wierszy Zbigniewa Herberta. Red. naukowy: J.M. Ruszar. Kraków: Wydawnictwo JMR Trans-Atlantyk 2015, 497, [7] s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

Od redaktora. – K. Pisarkowa: „Raport z oblężonego miasta” a pamięć małych narodów; W. Gutowski: W kręgu Herbertowskiej przestrzennej symboliki egzystencji. Kilka myśli o prozie poetyckiej „Ściany”; A. Kramkowska-Dąbrowska: „Zły wiersz Herberta”. „Madonna z lwem”; T. Tomasik: Mistrz empirii. Niewierny Tomasz według Herberta; M.Tabor: Drzwi z hukiem zamknięte przed tajemnicą. Motywy biblijne w dwóch niepublikowanych wierszach z późnych notatników Zbigniewa Herberta; W. Ligęza: Zawieszone podróże w zaświaty. „Ankhenaton” i „Nefertiti” Zbigniewa Herberta; J. Jurkowski: „Usłysz nas Srebrnołuki”. Egzegeza modlitwy greckich wojowników we „Fragmencie” Zbigniewa Herberta; M. Tyl: Lekcja greki. O wierszu „Anabaza” z tomu „Raport z oblężonego miasta”; D. Kulesza: Kłamliwa baśń? O wierszu „Epos” Zbigniewa Herberta; Z. Zarębianka: O wierszu „Usta proszą” Zbigniewa Herberta; R. Sioma: „Nienazwane niejasne”. O „Zejściu” Zbigniewa Herberta; W. Kudyba: Ostatnie rzeczy Herberta. Troska w „Elegii na odejście pióra atramentu lampy”; K. Górniak: Milczenie natury. „Dęby” z tomu „Elegia na odejście”; A. Hajduk: „Wymyślić nieśmiertelność”. O śmierci i wieczności w wierszu Zbigniewa Herberta „Co robią nasi umarli”; D. Murlikiewicz: Nieruchome epifanie. Kilka uwag o „Objawieniu” Zbigniewa Herberta; G. Halkiewicz-Sojak: Dialog wierszy czy dialog poetów? „Idee i prawda” Cypriana Norwida oraz „Ścieżka” Zbigniewa Herberta; J.Z. Lichański: „Powrót prokonsula”. Zbigniewa Herberta wizja współczesności; M. Mrugalski: „Studium przedmiotu” w czasie neoawangardy; A. Stec-Jasik: „Niepogodzony to pewne”. O pamięci w jednym wierszu Zbigniewa Herberta; A. Karwatka: Więzień powinności. „Prolog” z tomu „Napis”; M. Woźniak-Łabieniec: „Współczesność historii”, czyli „Czas przeszły teraźniejszy”; M. Peroń: „Z pończochami istny dramat”. O wierszu „Jedwab duszy” Zbigniewa Herberta; J. Pyzia: „Wkraczali we mnie ostro”. „Wstyd” (Rovigo); M. Antoniuk: Interpretowanie „płynnego tekstu”. Przypadek wiersza „Pica pica L.” (rekonesans); Ł. Gębski: Zugzwang. O „Szachach” Zbigniewa Herberta; J. Adamowska: Portret artysty. Gauguin według Herberta; I. Grabska-Gradzińska: Nielubiana fotografia. Fotografia w twórczości Zbigniewa Herberta; J.M. Ruszar: Perfekcyjny grzesznik. Ekfraza i historyczny pesymizm w wierszu „Epizod z Saint-Benoît”; J. Wiśniewski: Szamotanina śpiewnych tonów? „Klawesyn” z tomu „Hermes, pies i gwiazda.
Nagła wyspa. Studia i szkice o pisarstwie Zbigniewa Herberta. Pod redakcją P. Próchniaka. Lublin: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN 2015, 208 s. Strony Poezji / Biblioteka, t. 1.

Zawartość

M. Zaleski: Herbert – trickster; A. Franaszek: Porwane akordy. Tragiczny wymiar życia i twórczości Herberta; J. Kopciński: Solidarność według Herberta. Ciężar postaci dramatycznej; A. Nasiłowska: Herbert – racjonalizm przełamany zwątpieniem; J. Trzeciak Huss: Herbert – dotknięcia; A. Skrendo: Herbert – znieruchomienia; D. Czaja: Cena sztuki; M. Śniedziewska: Mądra astronomia widzialnego świata. Lekcja Cézanne’a według Herberta; F. Fornari: Przygoda z nieskończonością. O brulionach Herberta; K. Pietrych: Herbert w strefie lirycznej; P. Śliwiński: Porywczość formy .
W. Ligęza: Bez rutyny. O poezji Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta. Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera 2016, 329, [7] s. Biblioteka Pana Cogito, przekł. ukraiński: Bez rutini . Pro poezìû Vìslavi Šimbors'koï ta Zbig̀nêva Gerberta. [Przeł.] T. Pavlìnčuk. L'vìv 2021.

Zawartość

[Tu o Z. Herbercie:] Część II. Herbert: Herbert a muzyka; Historia muzyki według Pana Cogito; Elegie Zbigniewa Herberta; Inicjacje dzieciństwa i zbrodniczy duch dziejów. O „Elegii na odejście pióra atramentu lampy” („Elegy for the Departure of the Pen the Ink the Lamp”); Zawieszone podróże w zaświaty („Ankhenaton” i „Nefertiti”). – Część III. Szymborska i Herbert: Dwie Isadory; Sen kamienia, tautologie natury .
Liryka i fenomenologia. Zbigniew Herbert i Tadeusz Różewicz w kręgu myśli Ingardenowskiej. Red. naukowa: J.M. Ruszar, D. Siwor. Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera 2016, 388, [8] s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

Zamiast wstępu: J. Dudek: Miejsce Romana Ingardena w badaniach literackich. — Różewicz i fenomenologia: J.Z. Lichański: Tadeusz Różewicz „Wiersze”; perspektywa fenomenologiczna. Wstęp do analizy; M. Januszkiewicz: Fenomenologia hermeneutyczna i literatura. Przypadek pewnego wiersza Tadeusza Różewicza; K. Latawiec: Ludzkie kryjówki w poezji Tadeusza Różewicza. — Herbert i fenomenologia: A. Łazicka: Wokół uznania realności świata. Poezja Zbigniewa Herberta a fenomenologia Romana Ingardena; A. Hajduk: Wiersz „Substancja” Zbigniewa Herberta w świetle szkicu „Człowiek i jego rzeczywistość” Romana Ingardena; B. Garlej: Emocjonalny wymiar konkretyzacji estetycznej w „Elegii na odejście pióra atramentu lampy”. — Poezja ekfrazy i muzeum wyobraźni: T. Tomasik: Ékphrasis. Między fenomenologią a hermeneutyką dzieła sztuki (na przykładzie Zbigniewa Herberta); A. Stec-Jasik: „Bez rosy ludzkiego strachu”. O wierszu „Fra Angelico: Męczeństwo świętych Kosmy i Damiana” Zbigniewa Herberta; M. Peroń: „Zgasić światło – słuchać”. Rembrandt w poezji ks. Janusza S. Pasierba; M. Smolińska: Herbert w gęstej pokrzywie wycieczki. Uwagi o stosunku poety do muzeum; P. Siemaszko: Piękno jako odpowiedź. O malarskich fascynacjach Zbigniewa Herberta; A. Stankowska: Między narracją a obrazem. Zbigniew Herbert jako antropolog historii; K. Hryniewicz: Jak „kawałek deski”? Kilka uwag o władzy wyobraźni w poezji Zbigniewa Herberta. — Varia: R. Sioma: „Zmysł udziału”. O kilku wierszach nie tylko Zbigniewa Herberta; M. Antoniuk: Dlaczego mowa Tersytesa była „kapitalna”, czyli mała glosa do tematu „Herbert czyta Wyspiańskiego”; I. Piskorska-Dobrzeniecka: Poetyckie echa Tadeusza Różewicza i Jerzego Nowosielskiego rozmów o sztuce; J.M. Ruszar: Niemożliwe odpuszczenie grzechów. „Biel” Tadeusza Różewicza z tomu „Nic w płaszczu Prospera” [1963] .
J.M. Ruszar: Wytarty profil rzymskich monet. Ekonomia jako temat literacki w twórczości Zbigniewa Herberta. Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera 2016, 243, [9] s., [14] s. tab. Biblioteka Pana Cogito.
P. Siemaszko: Wehikuł pasji i cnoty. Myśl o pięknie w twórczości Zbigniewa Herberta. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego 2016, 156 s.
P.R. Sulikowski: Der literarische Text und I-Faktoren in der Übersetzung. Anhand ausgewählter Werke Zbigniew Herberts im Deutschen und Englischen. Eine kontrastive trilinguale Analyse. Frankfurt am Main: Peter Lang Edition 2016, 355 s. Studien zur Germanistik, Skandinavistik und Übersetzungskultur, 14; wyd. jako dokument elektroniczny tamże 2006, plik tekstowy PDF.
K. Wyszyńska: Sukcesorzy Pana Cogito. Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek; Uniwersytet Śląski 2016, 355 s. [o recepcji twórczości Z. Herberta].
R. Bobryk: Koncept poezji i poety w wierszach Zbigniewa Herberta. Siedlce: Pracownia Wydawnicza Wydziału Humanistycznego 2017, 229 s.
J. Księżyk: Znaczenie ekfrazy dla poetyki narracji eseistycznej. Formy ocalania wartości i doświadczania piękna w eseistyce Zbigniewa Herberta. Lublin: Wydawnictwo KUL 2017, 129 s. Młoda Polonistyka, 9.
Pracownia Herberta. Studia nad procesem tekstotwórczym. Red. M. Antoniuk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2017, 501 s., faksymilia [monografia archiwum Zbigniewa Herberta, przekazanego 11 grudnia 2006 r. Bibliotece Narodowej przez spadkobierczynie poety: Katarzynę Dzieduszycką-Herbert oraz Halinę Herbert-Żebrowską].

Zawartość

Wstęp. Między pracownią i archiwum, między archiwum i pracownią: M. Antoniuk: Proces tekstotwórczy jako najpiękniejszy przedmiot, którego nie ma; H.Citko: „Dość dokładny wgląd w życie zmagającego się z losem literata”. Archiwum Zbigniewa Herberta – historia i ogólna charakterystyka; M. Antoniuk: Ożywianie pracowni; M. Antoniuk: Zasady transliteracji – uwagi techniczne. – Część I. Pracownia poety: M. Antoniuk: Uwagi wstępne; M. Antoniuk: „Są dwie jesienie...” Historia poematu „Jesień warszawska 54”; T. Cieślak-Sokołowski: „Rozpinanie wielkiej paraboli”. O pisaniu wiersza „Rodzina Nepenthes”; M. Antoniuk: Proces tekstotwórczy jako „zaciemnianie sensu”. Historia wiersza „Dwaj prorocy. Próba głosu”; M. Antoniuk: „Wiersz z gazety”. Historia pracy nad „wierszem szachowym”; M. Antoniuk: Historia jednego tomu. O powstawaniu książki „Pan Cogito”. – Część II. Pracownia prozaika: M. Antoniuk, W. Gruchała: Uwagi wstępne; M. Antoniuk: „Katedra, którą obchodzę ze wszystkich stron...” Pisanie eseju „Il Duomo”; W. Gruchała: Przerwany szkic. O powstawaniu: „Lekcji łaciny”; M. Antoniuk: „Ręka [...] jakby tkała [...] niezrozumiałe wzory”. Historia pisania „Narzeczonej Attyli”; K. Jarzyńska: Powstawanie „Roku Jagnięcia” – między życiem a tekstem; A. Kluba: „David, czyli artysta w ciekawych czasach”. Praca nad esejem o malarstwie i poezji; M. Kalinowska: Nie tylko „Labirynt nad morzem...” Grecka podróż Zbigniewa Herberta i jej ślady w archiwum pisarza. – Część III. Pracownia dramatopisarza: M. Antoniuk: Uwagi wstępne; M. Antoniuk: Historia „Drugiego pokoju” (z autorskim komentarzem); A.R. Burzyńska: Praca na rzeczywistości. Ślady dokumentalności w procesie twórczym „Lalka”; M. Antoniuk: Miedzy intencją a realizacją. Powstanie dramatu „Baśń zimowa”; A.R. Burzyńska: „Pomysł w kształcie trójkąta”, czyli „Trzy lekcje lustra”. – Część IV. Pracownia tłumacza: M. Antoniuk: Uwagi wstępne; A.R. Burzyńska: Przekład jako dialog. Herbert tłumaczy Rilkego; A. Kluba: Przekład jako studium. Herbert tłumaczy Eliota. – Część V. Lektorium-skryptorium: M. Antoniuk, A. Kluba: Uwagi wstępne; E. Kącka: Czytanie filozofów. Praca notowania jako współmyślenie; A. Kluba: Czytanie poezji, pisanie o poezji. Praca notowania i literacka samoświadomość Zbigniewa Herberta; M. Antoniuk: Herbert i marginesy Miłosza. Czytanie tomu „Na brzegu rzeki”.
R. Sioma: Krzesło i zmięta serweta. Szkice o twórczości Zbigniewa Herberta. Kraków: JMR Trans-Atlantyk: Instytut Myśli Józefa Tischnera 2017, 167 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

Teraz masz spokój Hamlecie”. Jeszcze raz o Trenie Fortynbrasa; „Aż runą świata ściany cztery”. Epikurejskie źródła sensualizmu poezji Zbigniewa Herberta; „Od słowa ciemnego chroń nas”. Zbigniew Herbert – Jerzy Libert; „Mała wyspa w chaosie dziejów”. Tradycja w twórczości Zbigniewa Herberta; O „Panu Cogito”. Rozpoznanie genologiczne; Krzesło i zmięta serweta. O „Studium przedmiotu” Zbigniewa Herberta; „Przedmiot którego nie ma”. Herbert – Miłosz (z Mallarmém w tle); O tak zwanej przezroczystości semantycznej poezji Zbigniewa Herberta. Uwagi na temat stanu badań .
J. Adamowska: Sens kobaltu: Zbigniewa Herberta i Tadeusza Różewicza spotkania z malarzami. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 2018, 316, [4] s., [16] s. tab. Biblioteka Pana Cogito.
M. Bainczyk-Crescentini: Zbigniew Herbert und Europa. Berlin; Bern; Wien: Peter Lang 2018, 257 s.; wyd. jako dokument elektroniczny tamże 2019, plik tekstowy PDF.
M. Basza: Lwów miasto Herberta. Album. Lwów: Biblioteka Kuriera Galicyjskiego 2018, 120 s.
A. Franaszek: Herbert. Biografia. T. 1. Niepokój. T. 2. Pan Cogito. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2018, 860, [32] s. tab. + 958 s., [32] s. tab.
B. Gautier: La poésie contre le chaos. Une biographie de Zbigniew Herbert. Paris: Les éditions Noir sur Blanc 2018, 384 s., przekł. rumuński: Poezie contra haos . O biografie a lui Zbigniew Herbert. [Przeł.] V. Moga. [Przedmowa:] J.M. Ruszar. Bucureşti 2023.
Herbert w listach. (Auto)portret wieloraki. Pod red. T. Korpysza i W. Kudyby. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2018, 348 s. Jubileusze (Narodowe Centrum Kultury). Wyd. 2 tamże 2023.

Zawartość

Wprowadzenie: P. Gliński: Słowo wstępne. – T. Korpysz, W. Kudyba: Wstęp; M. Nowak: Sztuka pisania listów w sytuacji totalitarnej. – Kolory przyjaźni: A. Sulikowski: Przyjaźń z bliźnim. Wokół korespondencji Zbigniewa Herberta z Tadeuszem Chrzanowskim; K. Alichnowicz: Front, Sztama, Przyjaźń. O korespondencji Zbigniewa Herberta z Tadeuszem Chrzanowskim; J. Zieliński: Meandry kilku przyjaźni. O korespondencji Herberta z Elzenbergiem, Zawieyskim, Miłoszem, Międzyrzeckim; G. Halkiewicz-Sojak: Jak uczeń staje się mistrzem – o korespondencji Zbigniewa Herberta z Henrykiem Elzenbergiem; Z. Chojnowski: Rozmowy malarza z poetą; J. Sikora: Izrael w korespondencji Zbigniewa Herberta z Davidem Weinfeldem; A. Kramkowska-Dąbrowska: Pan Cogito pisze do rodziny. „Korespondencja rodzinna” Zbigniewa Herberta; D. Zawistowska-Toczek: Jak Uczeń z Mistrzem, jak Przyjaciel z Przyjacielem – listy Zbigniewa Herberta i Stanisława Barańczaka. – Na literackim rynku: W. Kudyba: Strategie obecności. O korespondencji Zbigniewa Herberta i Karla Dedeciusa; J.M. Ruszar: Poeta na wolnym rynku i jego finansowe priorytety. Korespondencja Zbigniewa Herberta z przyjaciółmi i rodziną oraz inne źródła z epoki. – Tu i tam: M. Kopczyk: Rytuał barbarzyńcy. Kultura zachodnia w korespondencji Zbigniewa Herberta; E. Sławkowa: Obrazy Europy, Ameryki i Polski w korespondencji Zbigniewa Herberta; A. Rejter: O nim – tekst – świat. Nazwy własne w korespondencji Zbigniewa Herberta a pamięć kulturowa. – Powaga śmiechu: A. Mazurkiewicz-Szczyszczek: Polska i Zachód w zbiorze listów „Herbert i «Kochane Zwierzątka».
Herbertiana. Rwąca rzeka (...) myśli. Red. naukowa: P. Saniewska. Białystok: Wydawnictwo Prymat, Mariusz Śliwowski 2018, 143 s.

Zawartość

M. Janeczek: Herbert obecny w szkole. Wiersz „Modlitwa Pana Cogito – podróżnika” Zbigniewa Herberta; I. Grodź: „Herbert w masowym fotoplastykonie...”. Filmy dokumentalne o poecie; J. Cieślik-Klauza: Muzyczna wyobraźnia Herberta i jego filozofia sztuki dźwięków; D. Żółtowski: Fetysz pamięci i pamięć przedmiotu w twórczości Zbigniewa Herberta; P. Ostaszewski: Pamięć i ekfraza w liryku Zbigniewa Herberta „Fotografia”; M. Całbecki: Być znowu w ciele. O utraconej więzi Pana Cogito; P. Saniewska: Kamień Herberta. Rozważania o językowej naturze kamienia; D. Żółtowski: Miejsce Herberta w kanonie lektur. Kilka uwag szkolnych i metaszkolnych; A. Stolarczyk: Herbert (mniej) znany? Lektura na granicy kultur.
Herr Cogito im Garten. Zbigniew Herbert. [Red.:] A. Lawaty, P. Przybyła, M. Zybura. Osnabrück: Fibre [2018], 379 s.

Zawartość

I. „Das einzige, was mich damals rettete, war die Lektüre von Herbert”. Adam Zagajewski und Ryszard Krynicki im Gespräch mit Andreas Lawaty und Marek Zybura. Bearbeitung Piotr Przybyła. – II. H. Olschowsky: Tradition in der Moderne: Vorbild und Widerspruch. Zwei Varianten: Tadeusz Różewicz und Zbigniew Herbert; R. Fieguth: Von „Struna światła” zu „Napis”. Wandlungen in Zbigniew Herberts Gedichtbänden; A. Woldan: Zum Topos „Stadt” in der Lyrik von Zbigniew Herbert; H. Kirschbaum: Moral der Metapher. Zbigniew Herberts Beitrag zur polnischen Bruegheliade; G. Ritz: Zbigniew Herberts Alterslyrik. – III. J. Herlth: Wer sind Herberts Barbaren?; J. Joachimsthaler: Die Tücken der Wahrnehmung. „Im Vaterland der Mythen” – ein deutsches Griechenland-Buch Zbigniew Herberts; D. Uffelmann: Herberts postkoloniale Antike und defensiver Nationalismus; U. Schmid: Nach dem Kommunismus. Herberts politische Interventionen in der Dritten Republik. – IV. H. Citko: Die Quellenbasis zur Erforschung der Präsenz Zbigniew Herberts im deutschsprachigen Kulturraum; P. Zajas: „Nun sitzt der Barbar einmal im Suhrkamp-Garten”. Zbigniew Herbert im deutschsprachigen verlegerischen und kulturpolitischen Feld; M. Zybura: „Jeden Brief von Ihnen öffne ich mit Ungeduld...” Zum Briefwechsel zwischen Heinrich Kunstmann und Zbigniew Herbert; A. Lawaty: Karl Dedecius und Zbigniew Herbert. Eine prekäre Freundschaft; P. Przybyła: Der Barbar, wie er in die Welt kam. Eine (polnisch-)deutsche Transfergeschichte; B. Hartmann: Der vielfache Herr Cogito. Deutschsprachige Übersetzungen von Zbigniew Herberts Lyrik im Vergleich. – V.A. Becker: In Rovigo bin ich auch gewesen und eigentlich wohne ich dort .
Nie powinien przysyłać Syna. Etyczne i metafizyczne aspekty twórczości Zbigniewa Herberta. Pod redakcją J.M. Ruszara. Kraków: JMR Trans-Atlantyk; Instytut Myśli Józefa Tischnera 2018, 337 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

J.M. Ruszar: Od Redaktora. Herbert po dwudziestu latach. – Nie powinien przysyłać syna: A. Węgrzyniak: Babcia – Maria Doświadczona; M. Dzień: „Zagubiony fragment”, czyli o marności słów i ociągającej się jutrzni; A. Spiechowicz: Czy naprawdę nie powinien przysyłać syna? („Rozmyślania Pana Cogito o odkupieniu”); D. Siwor: Trochę o duszy. „Pan Cogito. Aktualna pozycja duszy”; K. Szewczyk-Haake: Portret rodzinny albo Jakub i Ezaw („Naprzód pies”); E. Goczał: Z popiołów, z pamięci. O elegii sprawiedliwej Zbigniewa Herberta („Pan Cogito szuka rady”); A. Hajduk: O eschatologicznym wymiarze wiersza „Pan od przyrody”; J.M. Ruszar: Opuszczone niebo, bo Bóg zszedł na ziemię. Obraz Boga i człowieka w poezji Zbigniewa Herberta. – Poczucie tożsamości: M. Mikołajczak: „Nieznośna odpowiedzialność”. Propozycja interpretacji wiersza „Dałem słowo”; W. Kudyba: Świętość słowa w wierszu „Do Ryszarda Krynickiego – list”; R. Bobryk: Dlaczego czasem wiersz udaje wiersz? Uwagi na temat utworów „Apollo i Marsjasz” oraz „Prolog”; T. Tomasik: Tautologia i dysjunkcja. Narcyz Herberta; K. Latawiec: O literackiej zoologii Zbigniewa Herberta. Rekonesans; J. Adamowska: Ratujmy Nikifora. Herberta teksty interwencyjne; A. Łazicka: Zbigniew Herbert o pamięci ciała („Pan Cogito a pewne mechanizmy pamięci”); A. Stec-Jasik: „…w różnych czasach”. Pamięć i czas w dwóch utworach Zbigniewa Herberta .
Podwójna gra. Herbert i Stachura w Toruniu. Toruń: Fundacja Archipelag Inicjatyw [2018], [16] s. [dot. wydarzeń organizowanych przez Książnicę Kopernikańską we współpracy z Fundacją Archipelag Inicjatyw: Gra miejska „Zbigniew Herbert w Toruniu” oraz „Konkurs poezji Edwarda Stachury”, mających na celu popularyzację poezji wśród dzieci i młodzieży] .
Świat piękny i bardzo różny. Szkice o wojażach Pana Cogito. Pod red. J.M. Ruszara i D. Siwor. Kraków: JMR Trans-Atlantyk; Instytut Myśli Józefa Tischnera 2018, 309 s. Biblioteka Pana Cogito.

Zawartość

Zamiast wstępu. – J.M. Ruszar: Złudna podróż na krawędzi nicości. Historyczne i kulturowe konteksty peregrynacji Zbigniewa Herberta. – Inne języki, inne cierpienia: A. van Nieukerken: Zbigniew Herbert czytany przez Seamusa Heaneya i Johna Maxwella Coetzeego; F. Fornari: O Herbercie we Włoszech; J. Juhasova: Trop Zbigniewa Herberta w twórczości słowackich poetów metafizycznych; A. Serraller Calvo: Metafizyka codzienności. O losach twórczości Zbigniewa Herberta w Hiszpanii; P. Kilanowski: Z zamorskich wojaży Pana Cogito – o recepcji twórczości Zbigniewa Herberta w Brazylii. – Uwiedziony na zawsze: M. Lubelska-Renouf: Charlotte Corday i Max Jacob; C. Haven: Zbigniew Herbert: „Nadzieja matką głupich”. „Raport z oblężonego miasta” czytany w Kalifornii; G. Kilroy: „Tren Fortynbrasa” Herberta i władza polityczna w „Hamlecie” Szekspira; J. Starodworska: „Listy do rzymskiego przyjaciela” Josipa Brodskiego i „Powrót prokonsula” Zbigniewa Herberta; J. Sumarokowa: O „różnicy między głosem ludzkim a głosem przyrody” w poezji Zbigniewa Herberta i Osipa Mandelsztama; T. Pawlińczuk: Wizualizacja pojęć etycznych w wierszu Zbigniewa Herberta „Życiorys”. – Ten, który pragnie źródła: M. Bernacki: Motyw podróży jako metafory drogi życia; M. Kopczyk: „Zbliżyć się na odległość jednego człowieka…” Postkolonialna lektura esejów Zbigniewa Herberta; T. Kunicki-Goldfinger: Rovigo – jakie to miejsce? Szkic do geografii fizycznej i duchowej; M. Peroń: Nieznane wybrzeża. O wierszu „Obłoki nad Ferrarą” Zbigniewa Herberta; J.M. Ruszar: Inwestycyjna strategia poety na saksach. Korespondencja rodzinna i przyjacielska.
T. Tomasik: Poczucie tożsamości. Lektury na marginesach twórczości Zbigniewa Herberta. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 2018, 284 s. Biblioteka Pana Cogito.
A. Burba: Zur Zeit in Berlin. Poezja Zbigniewa Herberta i kultura niemiecka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019, 381 s. Translatio.
M. Dzień: Wobec spraw ostatecznych. Zbigniewa Herberta potyczki z religią. Bielsko-Biała: Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej 2019, 557 s.
Đ. Čilić: Tri lica autora. Miłosz, Różewicz i Herbert. Zagreb: Hrvatska sveučilišna naklada 2020, 217 s.
M. Kalinowska: Grecka podróż Zbigniewa Herberta. Z Juliuszem Słowackim w tle? Białystok: Wydawnictwo Prymat; Wydział Filologiczny. Uniwersytet w Białymstoku 2020, 46 s. Prelekcje Mistrzów Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku, 10.
Kłusownik i myśliwi. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta. Pod red. J. Pyzi i J.M. Ruszara. Kraków: Instytut Literatury 2020, 399 s., [48] s. tab.: fotografie, ilustracje .

Zawartość

Herbert – krytyk sztuki: J.M. Ruszar: „Patrzeć aż do zawrotu głowy”. Eseje, wiersze i sztuka kolażu; M. Lachowski: „Głębsza wizja przeżycia i natury”. Herbert jako krytyk; P. Juszkiewicz: „Krytyk musi wykazać, że ma oko”. Herbert i polska krytyka artystyczna czasu odwilży; M. Haake: „Prawie graficznie sformułowane biele”. Herberta koncepcja sztuki figuralno-abstrakcyjnej; P. Majewski: Barbarzyńca w ogrodzie sztuki współczesnej. O pobycie Zbigniewa Herberta w Paryżu w latach 1958-1960 i kilku tego konsekwencjach; W. Dobrowolski: „Posłuszni własnym instynktom”. Etruskowie Herberta; R. Kasperowicz: Browning – Berenson – Herbert. Imaginowane historie renesansu; Ł. Kiepuszewski: „Cień jak wskazówka zegara”. Herbert i Potworowski w Sienie. – Ekfrazy Herberta: S. Balbus: Rozwiązywanie ekfrazy. Moja historia czytania jednego wiersza Zbigniewa Herberta; K. Pisarkowa: Historia w wierszu Zbigniewa Herberta „Układała swe włosy”; M. Grigorowa: „Sen kamiennego psa”. Obrazy nieistnienia w twórczości Herberta i ich geometryczne ekwiwalenty; J.M. Ruszar: Rzeczywistość – literatura – obraz. Dokumentacja świata rzeczywistego w twórczości literackiej. – Struktury i intertekstualności: M. Karwala: „Dałeś nam Panie ziemię piękną”. „Psalm” Zbigniewa Herberta; A. Hernas: Od zawsze jesteś przy mnie. Bliskość jako paradygmat myślenia o drugim; A. Stankowska: „Oddaj puste siodło”. Dokąd prowadzi „Podróż” Zbigniewa Herberta?; R. Bobryk: Szachy Pana Cogito; M. Łoszanina: Struktura narracyjna wybranych wierszy o Panu Cogito.
J.M. Ruszar: Zapasy ze światem Zbigniewa Herberta. Esej o życiu pisarzy w czasach pierwszych sekretarzy. Kraków: Instytut Literatury 2020, 253, [16] s. tab. Biblioteka Pana Cogito.
M.J. Woźniak: W poszukiwaniu harmonii istnienia. Studium porównawcze poezji Antonia Colinasa i Zbigniewa Herberta. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2020, 218 s. Manufactura Hispánica Lodziense, 7.
Zbigniew Herbert – poeta między kulturami = Zbigniew Herbert – ein Dichter zwischen den Kulturen. Pod red. A. Małgorzewicz, I. Czechowskiej i M. Szajbel-Keck. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe; Neisse Verlag 2020, 290 s.

Zawartość

A. Małgorzewicz, I. Czechowska, M. Szajbel-Keck: Wprowadzenie.– K. Herbert: Parę słów o Zbigniewie Herbercie; M. Dzieduszycka: O Fundacji im. Zbigniewa Herberta; R. Żebrowski: Herbert – człowiek Kresów; G. Bachanek: Twórczość Zbigniewa Herberta – recepcja w polskiej teologii; J.M. Banachowicz: Zbigniew Herbert Węgrom – poeta niezłomny w służbie pamięci; A. Brockmann: Übersetzung und Intertextualität – Epilog burzy als offener Text in der Interpretation von Henryk Bereska; Đ. Čilić, J. Gluba: Podróż Pana Cogito do Chorwacji; K. Filipowicz-Tokarska: Dlaczego poeci czytają Herberta?; B. Hartmann: „Mit einem Zbigniew-Herbert-Tattoo auf dem Herzen“ – Literatur und Übersetzung in Zeiten kulturpolitischer Ideologisierung und Monologisierung; E. Jarosz-Sienkiewicz: Heinz Piontek, Karl Dedecius, Zbigniew Herbert eine Wechselbeziehung; K. Kazik: W zwierciadle obcej literatury. Analiza wybranych przekładów wierszy Zbigniewa Herberta na język niemiecki; M. Kędzierski: Motyw ogrodu w twórczości Zbigniewa Herberta na przykładzie relacji natura–kultura; D. Łazarska: Poezja Zbigniewa Herberta w odbiorze licealistów z Krakowa; P. Michalski: Zbigniew Herbert i Wystan Hugh Auden – próba porównania; M. Rabęda: Polityczne aspekty recepcji twórczości literackiej Zbigniewa Herberta w Polsce – poeta (nie)obecny; A. Rydz: Codzienność jako doświadczenie nowoczesne w twórczości Zbigniewa Herberta; K. Sauerland: Warum war zwischen Dedecius und Herbert alles so kompliziert?; K. Sidowska: Herbert übersetzen ist leicht(?). Eine komparatistische Analyse von zwei Gedichten Zbigniew Herberts und ihren Übersetzungen von Karl Dedecius; P. Sulikowski: Außertextuelle Rezeptionsaspekte der Übersetzungen der Dichtung Zbigniew Herberts; G.B. Szewczyk: Zbigniew Herbert w Szwecji; A. Zgrzywa: Tekst na obraz. Wystawa Herbert inspirujący; K. Żarski: Der Dichter auf Reisen… Zu Quellen der Verwandtschaft von Reisetexten bei Zbigniew Herbert und Ernst Jünger.
Zbigniew Herbert i poetyka daru. Pod red. B. Gautier i M. Urbanowskiego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2020, 244 s. Francuski Łącznik, przekł. francuski: Zbigniew Herbert et la poétique du don. Gouville-sur-Me 2021.

Zawartość

B. Gautier, M. Urbanowski: Wstęp. Zbigniew Herbert i poetyka daru. – Przekazanie darów: M. Urbanowski: Dedykacje Zbigniewa Herberta; J. Herlth: Zbigniew Herbert i więź społeczna. Przeł. z francuskiego: B. Sosień; D. Chauvin: Dawać do myślenia, aby żyć. Przeł. z francuskiego: B. Sosień; J. Wilker: Herbert, Valéry i Kartezjusz. Cogito: dar z siebie (i odmowa?). Przeł. z francuskiego: B. Sosień. – Eseje: przekazanie kultury: J. Fellerer: Język esejów Herberta. Między poezją a nauką. Przeł. z francuskiego: B. Sosień; A. Saignes: Polska Ludowa na stosach Montségur. Przeł. z francuskiego: B. Sosień; A.-M. Monluçon: Od Akropolu do Sprawy Samos. Polisemia i ambiwalencja mitu ateńskiego w „Labiryncie nad morzem” Zbigniewa Herberta. Przeł. z francuskiego: B. Sosień; M. Sokołowicz: Dwie epoki, dwie podróże, dwa spojrzenia? Eugène Fromentin i Zbigniew Herbert zwiedzają Niderlandy. – Sporządzanie darów: K. Biedrzycki: Ironia Zbigniewa Herberta. Perspektywa Stanisława Barańczaka i Richarda Rorty'ego; J. Zych: „Dialog żaby z Linneuszem” w korespondencji Zbigniewa Herberta i Stanisława Barańczaka; A. Wojda: Czy (mit) Beethovena daje się obronić? Muzyka w poezji Herberta; P. Rodak: Notatniki Zbigniewa Herberta. Codzienna praktyka piśmienna i transmisja kulturowa. – Przyjmowanie darów: I. Macleod Higgins: „Nos pokazuje z żółtym pyłem”. Herbert i ambiwalentny dar przekładu. Przeł. M. Urbanowski; Z. Gang: Tłumaczenie Herberta to moje osobiste szczęście; H. Citko: Biografia Herberta a jego twórczość i ich [!] interpretacje. Kilka refleksji; B. Gautier: Testament Zbigniewa Herberta .
Zbigniew Herbert und Österreich. [Red.] P. Chojnowski. Berlin: Peter Lang 2020, 130 s., 18, 14 tab., wyd. jako dokument elektroniczny tamże 2019, plik w formacie MOBI .

Zawartość

A. Woldan: Meine Erfahrungen als Übersetzer von Zbigniew Herbert; A. Franaszek: Sein Engel. Über die Beziehung zu Angelika Hauff-Nagl; M. Bogaczyk-Vormayr: „Die Glocke der Erinnerung”. Zbigniew Herbert und Jean Améry; P. Chojnowski: „Sie sind der spiritus movens von dieser erfreulichen Tatsache”. Wolfgang Kraus' Beitrag zum literarischen Erfolg von Zbigniew Herbert (1963-1966); H. Citko: Wichtige Treffen. Zeittafel der Aufenthalte Herberts in Österreich.
J. Owczarek: On będzie miasto. Zbigniew Herbert – poeta rycerz łacińskiej cywilizacji. Lublin: Polihymnia 2021,158 s.
M.K. Siwiec: Źródło i tajemnica. Ku metafizyce twórczości. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego 2022, 507 s.
M. Kalinowska: Sypałem ziarna maku... Podróż grecka Zbigniewa Herberta. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2023, 288 s.
J.M. Ruszar: Prawda i piękno. Szkice o filozofii i ekfrazach w twórczości Zbigniewa Herberta. Kraków: Instytut Literatury 2024, 379, [5] s. Biblioteka Pana Cogito, 80.
Wyjście było taktowne. Religia, metafizyka i historia. Wstęp, wybór i oprac.: J.M. Ruszar. Kraków: Instytut Literatury 2024, 431, [17] s. Biblioteka Krytyki Literackiej Kwartalnika „Nowy Napis”; Wybór tekstów krytycznych o twórczości Zbigniewa Herberta, t. 2.

Zawartość

J.M. Ruszar: Wstęp. – „To jest ów owoc”. Religia i metafizyka Herberta: M. Dzień: Chrystus czyli Baranek pominięty?; M. Nowak: „...stopień do mojej ułomnej metafizyki”. Herbert i liturgia; K. Pisarkowa: „To jest ów owoc”. O „Brewiarzu” Zbigniewa Herberta; T. Tomasik: „Mistrz empirii”. Niewierny Tomasz według Herberta; W. Sadowski: Śladem gatunków modlitewnych w poezji Herberta; W. Panas: Tajemnica siódmego anioła; M. Mikołajczak: Estetyka i epifania. „Wit Stwosz: Uśnięcie NMP”; B. Trocha: Mythopoeiczne aspekty liryki Zbigniewa Herberta; J.M. Ruszar: Perfekcyjny grzesznik. Ekfraza i historyczny pesymizm w wierszu „Epizod z Saint-Benoit”; A. Stec-Jasik: „Bez rosy ludzkiego strachu”. O wierszu „Fra Angelico: Męczeństwo świętych Kosmy i Damiana” Zbigniewa Herberta; A. Hajduk: O eschatologicznym wymiarze wiersza „Pan od przyrody”; W. Ligęza: Zawieszone podróże w zaświaty. „Ankhenaton i Nefertiti”; J.M. Ruszar: Księgowa uczciwość opisu świata. – „Ciemne ziarno przyczyny”. Konteksty filozoficzne: A. Stankowska: „Oddaj puste siodło”. Dokąd prowadzi „Podróż” Zbigniewa Herberta?; R. Sioma: „Aż runą świata ściany cztery”. Epikurejskie źródła sensualizmu poezji Zbigniewa Herberta; J.M. Ruszar: Podziw i spór. Herbert a rzymski stoicyzm. – „Ten okrwawiony węzeł”. Naród, historia i świat w twórczości Herberta: T. Wójcik: Piasek i kamień. Metafizyka Zbigniewa Herberta; A. Hajduk: Wiersz „Substancja” Zbigniewa Herberta. W świetle szkicu „Człowiek i jego rzeczywistość” Romana Ingardena; E. Goczał: Z popiołów, z pamięci. O elegii sprawiedliwej Zbigniewa Herberta („Pan Cogito szuka rady”); M. Lubelska-Renouf: Charlotte Corday i Max Jacob. Dwa wiersze Herberta czytane z perspektywy miejsca, gdzie zostały napisane; M. Bernacki: Motyw podróży jako metafory drogi życia. Konstandinos Kawafis „Itaka” – Zbigniew Herbert „Podróż”, „Modlitwa Pana Cogito – podróżnika”; M. Peroń: „Z pończochami istny dramat”. O wierszu „Jedwab duszy” Zbigniewa Herberta; W. Kudyba: Uczony i lew. Wokół wiersza „Colantonio – S. Gierolamo e il Leone”; K. Latawiec: O literackiej zoologii Zbigniewa Herberta. Rekonesans .

Artykuły

J. Błoński: Zbigniew Herbert. „Życie Literackie1955 nr 51 [nota o autorze wierszy (Trzy studia na temat realizmu; Stołek), ogłoszonych w bloku: Prapremiera pięciu] .
M. Piwińska: Zbigniew Herbert i jego dramaty. Dialog 1963 nr 8.
J. Kwiatkowski: Imiona prostoty. W tegoż: Klucze do wyobraźni. Warszawa 1964, wyd. 2 Kraków 1973.
J. M. Rymkiewicz: Poeta i barbarzyńcy. (Kilka wierszy Zbigniewa Herberta). Osnowa 1964, przedruk w tegoż: Czym jest klasycyzm? Warszawa 1967.
R. Przybylski: Krzyk Marsjasza. O poezji Zbigniewa Herberta. Współczesność 1964 nr 20, nawiązanie tamże: J. Trznadel. 1964 nr 22, A. Sandauer: Źle o następcach. 1965 nr 6, R. Przybylski: Grammaticus certat Zbigniewa Herberta. 1965 nr 9, A. Sandauer: Polowania ciąg dalszy. 1965 nr 10.
R. Przybylski: Polska poezja klasyczna po roku 1956. Pamiętnik Literacki 1964 z. 4.
J. Błoński: Tradycja, ironia i głębsze znaczenie. Poezja 1970 nr 3, przedruk w: J. Błoński: Romans z tekstem. Kraków 1981; W: Poznawanie Herberta. Kraków 1998; w tegoż: Wszystko, co literackie. Kraków 2001.
J. Pieszczachowicz: Stąd do nicości. (O poezji Zbigniewa Herberta). Współczesność 1970 nr 14, przedruk zmieniony w tegoż: Pegaz na rozdrożu. Łódź 1991.
M. Wyka: Jak oswajać konieczność czyli o twórczości Herberta. Dialog 1971 nr 7, przedruk w tejże: Głosy różnych pokoleń. Kraków 1989.
A. Czerniawski: Kamienna muzyka Herberta. Dyscyplina wyobraźni. W tegoż: Liryka i druk. Londyn 1972.
D. Lazer: Psifas polani. Moznajim”, Izrael 1972 nr 2/3.
J.Z. Lichański: O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej. „Poezja1972 nr 6.
J. Prokop: Epitafium dla duszyczki. W tegoż: Lekcja rzeczy. Kraków 1972.
M. Baranowska: Radio jako osoba dramatu. Pamiętnik Teatralny 1973 z. 3/4.
J. Maciejewski: Herbert w słuchowiskach radiowych. Literatura 1973 nr 26.
J. Kornhauser: Herbert: Z odległej prowincji. W: J. Kornhauser, A. Zagajewski: Świat nie przedstawiony. Kraków 1974.
J. Marczyński: Konstrukcja dramatów Zbigniewa Herberta. Przegląd Humanistyczny 1974 nr 5.
J. Pieszczachowicz: Pana Cogito drogi wolności. Miesięcznik Literacki 1974 nr 8, przedruk zmieniony w tegoż: Pegaz na rozdrożu. Łódź 1991.
A. Zagajewski: Jak zmierzyć własny świat? W: J. Kornhauser, A. Zagajewski: Świat nie przedstawiony. Kraków 1974.
K. Dedecius: Anbau der Philosophie. Zbigniew Herbert auf der Suche nach Selbstgewiheit. W tegoż: Polnische Profile. Frankfurt am Main 1975, przekł. polski pt. Uprawa filozofii. Zbigniew Herbert w poszukiwaniu tożsamości. [Przeł.] E. Feliksiak. Pamiętnik Literacki 1981 z. 3.
S. Melkowski: Poetyckie znaki zodiaku: Herbert. Poezja 1975 nr 7/8, polemika tamże: S. Dąbrowski: Spór o Pana Cogito. 1976 nr 4, S. Melkowski. 1976 nr 4.
K.W. Tatarowski: Dlaczego klasycy? Próba interpretacji poezji Zbigniewa Herberta. Acta Universitatis Lodziensis. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria 1: Nauki Humanistyczno-Społeczne nr 2: Folia Polonica 1975.
A. Lam: Dialogowość poezji Herberta. Teksty 1976 nr 1, przedruk w: Dialog w literaturze. Warszawa 1978, pt. Lupus in fabula, czyli o dialogowości poezji (na przykładzie Zbigniewa Herberta) w tegoż: Lupus in fabula. Kraków 1988.
A. Lam: Pejzaż po katastrofie. W tegoż: Z teorii i praktyki awangardyzmu. Warszawa 1976.
A. Sandauer: Głos dzielony na czworo. Kultura 1976 nr 7-9, przedruk w tegoż: Poeci czterech pokoleń. Kraków 1977, polemika: I. Dąmbska: W sprawie artykułu prof. Sandauera pt. „Głos dzielony na czworo. Tygodnik Powszechny 1976 nr 19, A. Sandauer: Jak fałszować teksty czyli moralność pani Dąmbskiej. Kultura 1976 nr 22, I. Dąmbska: Wyjaśnienie. Tygodnik Powszechny 1976 nr 24.
R. Przybylski: Między cierpieniem a formą. W tegoż: To jest klasycyzm. Warszawa 1978.
J. Trznadel: Herberta apokryf ironiczny. Kamienowanie mądrości. W tegoż: Płomień obdarzony rozumem. Warszawa 1978.
K. W. Tatarowski: Od „stylu — monologu” do „stylu — dialogu. Uwagi o poezji Zbigniewa Herberta. Acta Universitatis Lodziensis. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego Seria 1: Folia Polonica 1979.
B. Carpenter, J. Carpenter: The poet as conscience. Slavic and East European Journal”, Madison, WI 1980 nr 1.
K. Dybciak: W poszukiwaniu istoty i utraconych wartości. W tegoż: Gry i katastrofy. Warszawa 1980.
S. Barańczak: O czym myśli Pan Cogito. W tegoż: Etyka i polityka. Kraków* 1981, wyd. nast. Kraków 2009, przedruk w: Poznawanie Herberta. Kraków 1998.
A. Bodin: The barbarian and the mirror. Scando-Slavica”, Kopenhaga 1981.
M. G. Levine: Zbigniew Herbert. (In defens of civilization). W tegoż: Contemporary Polish poetry 1925-1975. Boston 1981.
M. Magarašević: Cogito in patientia. Savremennik”, Belgrad 1981 nr 5.
H. von Chmielewski: Chopin und Beethoven in Gedichten von Gottfried Benn und Zbigniew Herbert. Polnisch-deutsche literarisch-musikalische Verflechtungen. Musik des Ostens, Basel 1982 nr 8.
K. Dybciak: Poezje — pokolenia — światopoglądy (Miłosz i Herbert). W: Religijne tradycje literatury polskiej. Lublin 1983.
E. Odachowska-Zielińska: Miasto pod ziemią — archeologia poetycka. Poezja 1983 nr 1.
T. Burek: Herbert — linia wierności. Kultura Niezależna* 1984 nr 4, przedruk: Puls, Londyn 1984 nr 22/23, w tegoż: Żadnych marzeń. Londyn 1987, wyd. krajowe Warszawa 1989*.
B. Carpenter: The prose poetry of Zbigniew Herbert. (Forging a new genre). The Slavic and European Journal, Tuscon (Arizona) 1984 nr 1.
B. Carpenter: Zbigniew Herbert's attack against myth. Cross Currents, Ann Arbor (MI) 1984.
J. Chałońska: Poezja heroicznego humanizmu. W: Z doświadczeń nauczycieli języka polskiego liceum ogólnokształcącego. Warszawa 1984.
J. Kornhauser: Pora przekwitania. W tegoż: Światło wewnętrzne. Wrocław 1984.
E. Kraskowska: Męski wiek Pana Cogito. Twórczość 1984 nr 8.
R. Zimand: Ogród i barbarzyńca. Kultura Niezależna* 1984 nr 4, przedruk w tegoż: Czas normalizacji. Londyn 1988.
A. Michnik: Potęga smaku. W tegoż: Z dziejów honoru w Polsce. Paryż 1985, wyd. nast. Warszawa 1985*.
E. Balcerzan: Arkadyjczyk w oblężonym mieście (O poezji Zbigniewa Herberta). Twórczość 1986 nr 10, przedruk pt. Poeta wśród ideologii artystycznych współczesności (Zbigniew Herbert). W tegoż: Poezja polska w latach 1939-1965. Cz. 2. Ideologie artystyczne. Warszawa 1988.
J. Drzewucki: Czy znamy księcia poetów? Poezja 1986 nr 6.
J. Kram: Dzieła plastyczne — inspiracje w poezji współczesnej. (Herbert — Grochowiak — Szymborska). Polonistyka 1986 nr 3.
B. Carpenter: Zbigniew Herbert, the poet a witness. The Polish Review”, New York 1987 nr 1.
S. Heaney: Atlas cywilizacji. Przeł. S. Barańczak. Zeszyty Literackie”, Paryż 1987 nr 20, przedruk w tegoż: Zawierzyć poezji. Kraków 1996 oraz w wersji skróconej w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000.
A. Kaliszewski: Podróże pana Cogito. (O eseistyce Zbigniewa Herberta). Pismo Literacko–Artystyczne 1987 nr 4.
B. Carpenter: Czesław Miłosz i Zbigniew Herbert: poeta wygnania i poeta powrotu. W: Literatura polska na obczyźnie. T. 5. Londyn 1988.
M. Inglot: A Dorio ad Phrygium” Norwida i „apollińskie” wiersze Herberta (Paralele). W tegoż: Wyobraźnia poetycka Norwida. Warszawa 1988.
A. Kaliszewski: Teatr pana Cogito. Poezja 1988 nr 1.
A. Nasiłowska: Pan Cogito i patos. Więź 1988 nr 3.
K. Dybciak: Ocalenie wartości w dziele Zbigniewa Herberta. Akcent 1989 nr 2.
J. Giszczak: Zbigniew Herbert — wieczny uciekinier? Znak 1989 nr 8.
A. Lam: Die Dichtung Herberts aus der Sicht von Karl Dedecius. W: Deutsch-polnische Universitätstage. Vorträge, Reden und Ansprachen eines Symposiums im November 1988. Mainz 1989.
A. Łopata: Maska ironii. Mit i rzeczywistość w poezji Zbigniewa Herberta. Język Polski w Szkole Średniej 1989/1990 nr 1.
A. Nasiłowska: Etyka w świecie historii. Almanach Literacki Iskier 1989 nr 5.
B. Poremba-Wolkowa: Ku pojednaniu. Okolice 1989 nr [paralele twórczości Z. Herberta i R. Krynickiego].
J. Trznadel: Herbert. Hamlet w cywilu czyli Pan Cogito. W tegoż: Polski Hamlet. Warszawa 1989*.
R. Twardoń: O sztuce gastronomicznej Zbigniewa Herberta. Pismo Literacko–Artystyczne 1989 nr 2.
J. Bożyk: Studia przedmiotów w prozie poetyckiej Zbigniewa Herberta; J. Poradecki: Arytmetyka współczucia. Przesłanie moralne poezji Zbigniewa Herberta; J. Wiśniewski: Biblijne źródła Herbertowskiej koncepcji słowo poetyckiego; B. Żurowska: Otrzymałem życie jak ranę”. (O tajemnicy zła w poezji Zbigniewa Herberta). „Prace Polonistyczne” Seria 46: 1990 wyd. 1992.
D. Davie: Ironies out of Poland: Zbigniew Herbert. W tegoż: Slavic excursions. Essays on Russian and Polish literature. Manchester 1990.
K. Dedecius: Zbigniew Herbert (1924). W tegoż: Lebenslauf aus Buechern und Blaettern. Frankfurt am Main 1990.
E. Odachowska-Zielińska: Zbigniew Herbert. W: Literatur Polens 1944 bis 1985. Berlin 1990.
M. Adamiec: Odejście Pana Cogito. Tytuł 1991 nr 4.
P. Lisicki: Puste niebo Pana Cogito. Res Publica 1991 nr 9/10.
J. Pilling: Zbigniew Herbert: „Mr. Cogito and the imagination [dot.: Pan Cogito i wyobraźnia; przeł.: J. i B. Carpenter]; T. Paulin: Zbigniew Herbert: „Elegy of Fortinbras [dot.: Tren Fortynbrasa; przeł. Cz. Miłosz]; A. Alvarez: Noble poet; P. Coates: Gardens of stone: The poetry of Zbigniew Herbert and Tadeusz Różewicz; E. Rogerson: Anti-romanticism. Distance [dot.: Z. Herbert, T. Różewicz, W. Szymborska]. W: The mature laurel. Essays on modern Polish poetry. Chester Springs, PA 1991.
M. Siwiec: Zbigniew Herbert — poetyckie ugruntowanie filozofii. Sztuka i Filozofia 1991 t. 4.
M. Stala: Rok 1983: głos poety. W tegoż: Chwile pewności. Kraków 1991.
M. Stala: Współczesność i rzeczywistość. (Glosy do lektury Herberta przez twórców „pokolenia 68”). NaGłos 1991 nr 4.
P. Stasiński: Trzy ironie. W: Posługiwanie się znakami. Wrocław, Warszawa, Kraków 1991 [na przykładzie wierszy M. Białoszewskiego, Z. Herberta i W. Szymborskiej].
M. Sugiera: Eseista w ogrodzie kultury. W: Polski esej. Kraków 1991.
S. Barańczak: Imponderabilia Zbigniewa Herberta (Adamowi Michnikowi). W: Antologia polskiej krytyki literackiej na emigracji 1945-1985. Lublin 1992.
S. Barańczak: Zbigniew Herbert and the notion of virtue. W: New perspectives in twentieth century polish literature. London 1992.
J. Brzozowski: Antyk Herberta. W: Topika antyczna w literaturze XX wieku. Wrocław 1992, przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000.
A. Czerniawski: Pan Herbert Cogitans. Metafora 1992 nr 6/7, 1993 nr 8/9/10.
K. Dedecius: Poetik nach 1945. W tegoż: Poetik der Polen. Frankfurter Vorlesungen. Frankfurt am Main 1992 [dot.: T. Różewicz, Z.Herbert, W. Szymborska].
J. Kucharczyk: Zbigniew Herbert – poeta wiecznego niezakończenia. W tegoż: Przygody z utopią. Warszawa 1992.
S. Balbus: Kulturowa transpozycja tematyczna. W tegoż: Między stylami. Kraków 1993 [dot. m.in. utworów Z. Herberta: W drodze do Delf; Tren Fortynbrasa].
J. Brodski: Fragmenty przedmowy do włoskiego wydania tomu wierszy Zbigniewa Herberta. Przeł. M. Godyń. Zeszyty Literackie 1993 nr 45, przedruk skrócony w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000.
A. Fiut: Język wiary i niewiary. O poezji Zbigniewa Herberta. Tygodnik Powszechny 1993 nr 5.
W. Gutowski: Świadek odbóstwionej wyobraźni. Sacrum chrześcijańskie w poezji Zbigniewa Herberta. W: Twórczość Zbigniewa Herberta. Łódź 1993, przedruk w tegoż: Wśród szyfrów transcendencji. Szkice o sacrum chrześcijańskim w literaturze polskiej XX wieku. Toruń 1994 oraz w: Twórczość Zbigniewa Herberta. Kraków 2001; Niepewna jasność tekstu. Kraków 2009.
A. Legeżyńska: Czy wciąż będziemy kochać Zbigniewa Herberta? Kresy 1993 nr 15, przedruk w tejże: Krytyk jako domokrążca. Poznań 2002.
I. Macor-Filarska: Poesie polonaise et poesie française d'apres guerre. Deux concepts de la realite. Lille 1993, passim.
A. Nasiłowska: Trzy krzesła. W: Pisanie Białoszewskiego. Warszawa 1993 [o poezji codziennych przedmiotów; dot. także M. Białoszewskiego i T. Kantora].
M. Nowotna: Le sujet et son identité. Dans le discours litteraire polonais contemporain. Analyse semio-linguistique. Paris; Kraków 1993, passim.
M. Owczarski: Zbigniew Herbert przed trybunałem. Tytuł 1993 nr 3.
T. Paulin: Mr Cogito and the Nation: Zbigniew Herbert; The Soldier and the Prince: Zbigniew Herbert. W tegoż: Minotaur. Poetry and the nation state. London; Boston 1993.
B. Bakuła: Utopie Herberta. W tegoż: Człowiek jako dzieło sztuki. Poznań 1994, przedruk w: Czytanie Herberta. Poznań 1995.
H. Brzoza: K voprosu poetičeskoj ikontrologii. Liričeskij dialog I. Brodskogo i V. Krivulina z Z. Herbertom i A. Biskupskim. Zagadnienia Rodzajów Literackich 1994 z. 1/2.
A. Czerniawski: Herbert, Homer i Sokrates; Pan Herbert cogitans. W tegoż: Muzy i sowa Minerwy. Wrocław 1994 [dot. m.in.: Jaskinia filozofów; Rekonstrukcja poety; Pan Cogito].
J. Dudek: Zatopiony w ciemnych promieniach ziemi... (O poezji Zbigniewa Herberta). [Cz. 1]. W tejże: Poeci polscy XX w. T. 1. Kraków 1994, Cz. 2. pt. „Wierny niepewnej jasności”. O poezji Zbigniewa Herberta. „Ruch Literacki” 1996 z. 6, przedruk rozszerzony pt. „Wierny niepewnej jasności”. Dramaturgia wyobraźni i racjonalizmu intuicyjnego w twórczości Zbigniewa Herberta. W tejże: Poezja polska XX wieku wobec tradycji. Kraków 2002.
J. Prokop: Prośba” niebohaterska. W tegoż: Wyobraźnia pod nadzorem. Kraków 1994.
A. Zakrzewska-Czajkowska: Siła bezsilnych. Zbigniewa Herberta myślenie Kartezjuszem. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury 1994 z. 4.
J. Abramowska: Zbigniewa Herberta wiersze z aniołami. W tejże: Powtórzenia i wybory. Poznań 1995, przedruk pt. Wiersze z aniołami w: Czytanie Herberta. Poznań 1995; Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000.
J. Kwiatkowski: Polski archetyp oblężenia. Historia — Sienkiewicz — Mrożek — Herbert. W tegoż: Magia poezji. Kraków 1995.
J. Kwiatkowski: Zbigniew Herbert. W tegoż: Magia poezji. Kraków 1995.
K. Latawiec: Poezja jako gra znaczeń. (O wierszach Cz. Miłosza i Z. Herberta). W: Poezja w szkole średniej. Warszawa, Kraków 1995.
W. Pasiński: Zbigniew Herbert o pokusie karania. Magazyn Literacki 1995 nr 9.
J. Sochoń: Album Herberta. W tegoż: U drzwi Godot. Warszawa 1995.
J. Sochoń: Szare numinozum. (O poezji Zbigniewa Herberta). W tegoż: U drzwi Godot. Warszawa 1995.
L. Teusz: Herbert — poeta dialogu. Filozoficzne meandry poezji autora „Pana Cogito”. Sztuka i Filozofia 1995 t. 10.
J.M. Coetzee: Zbigniew Herbert and the figure of the censor. W tegoż: Giving offense. Essays on censorship. Chicago 1996.
K. Dedecius: Filozofia poezji, poezja filozofii. Henryk Elzenberg i Zbigniew Herbert: Nauczyciel i uczeń Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W tegoż: O Polsce, Europie, literaturze. Wrocław 1996.
A. Fiut: Dwa spojrzenia na antyk: Kawafis i Herbert. W: Stare i nowe w literaturze najnowszej. Bydgoszcz 1996, przedruk poprawiony w tegoż: Być (albo nie być) środkowoeuropejczykiem. Kraków 1999 oraz w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000.
D. Heck: Warunek konieczny. W tejże: Spór czy lament? Wrocław 1996.
K. Karasek: Panorama poezji współczesnej. Fraza 1996 nr 13 [dot. także M. Białoszewskiego i S. Swena-Czachorowskiego].
D. Lebioda: Dzieci Pana Cogito. W tegoż: Pragnienie śmierci. Stachura, Czerniawski, Herbert, Miłosz. Bydgoszcz 1996 [dot. recepcji twórczości Z. Herberta].
J. Marciniak: Jajko Herberta. Przegląd Powszechny 1996 nr 2 [dot. publikacji Z. Herberta, ogłoszonych w 1952 r. w Przeglądzie Powszechnym pod pseudonimem: Bolesław Hertyński].
A. Nasiłowska: Zbigniew Herbert: Pan Cogito ma kłopoty. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Warszawa 1996.
W.P. Szymański: Tak — tak, nie — nie. Herbert. W tegoż: Cena prawdy 1996.
A. Zawada: Mimesis as the central question of modern Polish poetry. Czesław Miłosz & Zbigniew Herbert. Orbis Linguarum 1996 vol. 5; wersja polska pt.: Wobec mimesis: Czesław Miłosz i Zbigniew Herbert. W: Muzy i Hestia. Wrocław 1999.
J. Zychowicz: Herbert, czyli śmierć mitu. Wiadomości Kulturalne 1996 nr 19, polemika: E. Likowska: Z motyką na słońce; J. Zychowicz: Tak krawiec kraje... Wiadomości Kulturalne 1996 nr 22.
M. Dąbrowski: Przypadek Herberta. W tegoż: Literatura polska 1945-1995. Główne zjawiska. Warszawa 1997.
M. Drzazgowska: Twarz nie skalana kłamstwem. (O roli przedmiotów w poezji Zbigniewa Herberta); J. Warecka: Kamień w poezji Zbigniewa Herberta. W: Debiut naukowy w Szczecinie. Materiały ogólnopolskiej studenckiej sesji naukowej, Szczecin, 12-13 listopada 1997 r. Szczecin 2000.
B. Sienkiewicz: O wielorybie. Szkic filozoologiczny. „Pamiętnik Literacki1997 z. 2, przedruk w tejże: Między rewolucją a repetycją. Poznań 1999 [motyw wieloryba w poezji polskiej, m.in. w twórczości Z. Herberta, Cz. Miłosza, T. Różewicza, J. Zagórskiego, a także w Biblii i malarstwie].
Arcana 1998 nr 4 [tu m.in. część pt.: Pożegnanie Zbigniewa Herberta; zawiera wspomnienia autorów: A. Biernacki, L. Długosz, K. Dybciak, L. Elektorowicz, Z. Głodowska, E. Morawiec, A. Nowak, B. Pociej, W.P. Szymański, W. Wencel].
Pożegnanie Zbigniewa Herberta. „Tygodnik Powszechny 1998 nr 32.

Zawartość

A. Franaszek: Zdanie rozłożyste jak dąb; J. Hennelowa: Zbyszek; T. Chrzanowski: Zbyszek, jakim go widziałem, przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000; S. Barańczak: Protokół procesu, przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000; J. Woźniakowski: Ping pong; J.J. Szczepański: Z wielkim żalem; M. Dziewulska: Ćwiczenia warsztatowe; J. Hartwig: Pakiet listów, przedruk w tejże: Wybrańcy losu. Warszawa 2006; A. Libera: Jedyny w swoim rodzaju; P. Lisicki: Nie do końca; [Arcybiskup] Abp J. Życiński: Logika ran; A. Adamus: Wspomnienie wydawcy.
P. Bystrzycki: Włócznia Bayarda – Zbigniew Herbert nie żyje. Życie i Myśl 1998 nr 3.
M. Dzień: Zaklinacz deszczu”, czyli o Herbercie i Myrmidonach. Kresy 1998 nr 3.
J. Hartwig: Wspominając Zbigniewa Herberta. Kultura”, Paryż 1998 nr 12.
S. Jankowiak: Remont zaświatów. Przewartościowanie motywu w poezji Jana Twardowskiego i Zbigniewa Herberta. W: Z Bogiem przez wieki. Rzeszów 1998.
P. Łuszczykiewicz: Rilke, Eliot, Herbert. Dialog 1998 nr 12.
A. Markowska: Pamiętnik z dekapitacji. Kresy 1998 nr 4 [dot. także T. Różewicza].
P. Matywiecki: Zbigniew Herbert — poeta Opatrzności. Więź 1998 nr 9, przedruk pt. Poeta Opatrzności (Zbigniew Herbert). W tegoż: Myśli do słów. Wrocław 2013.
P. Michałowski: Niewyrażalność siebie i poetycki autoportret negatywny. W: Literatura wobec niewyrażalnego. Warszawa 1998 [dot. twórczości autorów: B. Kierc, Z. Herbert, M. Białoszewski, W. Woroszylski].
E. Nawrocka: Ogrody poetów. Zimowe ogrody Zbigniewa Herberta. Tytuł 1998 nr 4.
A. van Nieukerken: Seamus Heaney i jego próby uzyskania dystansu wobec „mitów plemienia. W tegoż: Ironiczny konceptyzm. Kraków 1998 [dot. m.in.: zagadnienia poezji publicznej oraz tradycji i ironii w twórczości S. Heaney'a, W.B. Yeats'a i Z. Herberta].
A. van Nieukerken: Zbigniew Herbert – ironia jako zabieg retoryczny oraz postawa życiowa. W tegoż: Ironiczny konceptyzm. Kraków 1998 [m.in. o motywie miasta i podróży w utworach Z. Herberta, W.H. Audena i K. Kawafisa], przedruk w: Niepewna jasność tekstu. Kraków 2009.
J. P. Jarosz: O Zbigniewie Herbercie i jego krytyku. Arcana 1998 nr 2.
P. Siemaszko: Mit a współczesność w poezji Zbigniewa Herberta. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Filologiczne 1998 z. 44.
B. Sobczak-Gieraga: Herbert jako kolorysta. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego 1998 t. 43.
A. Stankowska: Poetycka epistemologia Zbigniewa Herberta. W tejże: Kształt wyobraźni. Kraków 1998.
M. Surma: Polska muza pod niebem Italii – Szymborska i Herbert po włosku. W: Literatura polska w przekładzie. Kraków 1998.
L. Szaruga: Dzieło zamknięte. Dekada Literacka 1998 nr 8/9, przedruk w tegoż: Wyzwanie. (O poezji z przypisami i bez). Toruń 2004.
J. Szymik: Teologiczny aspekt problematyki Boga we współczesnej polskiej poezji. (Na tle ogólnoświatowych tendencji literatury pięknej drugiej połowy XX wieku). „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne1998 t. 31; toż Roczniki Teologiczne, Lublin 1999 z. 4 [dot.: Z. Herbert, J. Twardowski, Cz. Miłosz], przedruk w tegoż: Teologia na początek wieku. Katowice; Ząbki 2001.
The other Herbert. [Red.] B. Shallcross. Indiana Slavic Studies”, Bloomington 1998 vol. 9.

Zawartość

B. Shallcross: [Wstęp]. — H. Filipowicz: Hera's glass eyes. A counterreading of Zbigniew Herbert's plays, przekł. polski: Szklane oczy Hery. Przeł. T. Kunz. „Teksty Drugie2000 nr 3; G. DiMauro: Setting maps into motion. The aestetics of wandering in Zbigniew Herbert's essays; B. Shallcross: Zbigniew Herbert's passage to rapture; S. Spieker: Still life as fetish. Zbigniew Herbert between Torrentius and Malevich; D.A. Goldfarb: Zbigniew Herbert's provincial intuition; C. Cavanagh: The unacknowledged legislator's dream. Zbigniew Herbert and angloamerican poetry; M. Stala: Contemporary and reality. Toward a reading of Zbigniew Herbert by the creators of „Generation 68”. [Przeł.] K. Owczarek; G. Herling-Grudziński: A conversation on painting. [Wywiad. Rozm.] W. Bolecki. [Przeł.] J.J. Day.
J. Tomkowski: Herbert kontra Miłosz. W tegoż: Dwadzieścia lat z literaturą 1977-1996. Warszawa 1998.
B. Urbankowski: Zbigniew Herbert — potęga smaku. Poezja 1998 nr 1.
M. Urbanowski: Substancja. Arcana 1998 nr 2, przedruk pt. Substancja (o Zbigniewie Herbercie) w tegoż: Oczyszczenie. Kraków 2002.
D. Utracka: Pamięć rzeczy. Mityzacja i demityzacja świata rzeczy w poezji Zbigniewa Herberta. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury 1998 z. 7.
D. Utracka: Serca rzeczy. Zbigniewa Herberta studia przedmiotów. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury 1998 z. 7.
J. Wiśniewski: Diabeł w świecie „Pana Cogito. W: Diabeł w literaturze polskiej. Łódź 1998.
Roczniki Humanistyczne 1999 z. 1.

Zawartość

T. Garbol: Dlaczego klasyk? O problemie klasycyzmu poezji Zbigniewa Herberta; P. Próchniak: Dwie krople; F. Fornari: Herbert wobec antyku; A. Tyszczyk: Ostatnie dni. Jeden czy dwa teksty; A. Kaliszewski: Liryka Herberta między klasycyzmem a poetyką faktu; A. von Nieukerken: Mademoiselle Corday. Losy poezji publicznej w epoce nieufności; D. Doktór: „Na marginesie procesu” Zbigniewa Herberta; J. Fert: Norwid — Herbert (Epizod z guzikami); S. Sawicki: Od strony słabszych; J. Grądziel-Wójcik: Odejmowanie istnienia, czyli przeczucia eschatologiczne Pana Cogito; Z. Zarębianka: Pryncypia Pana Cogito albo dokąd po Herbercie?, toż „Topos1999 nr 2/3, przedruk w: Co dalej z polską literaturą? Kraków 1999, w: Z. Zarębianka: Tropy sacrum w literaturze XX wieku. Bydgoszcz 2001; M. Łukaszuk-Piekara: Przepaść Pana Cogito. Między antypodami życia; W. Gutowski: Szkic do erotyku (którego nie było?) Zbigniewa Herberta; W. Panas: Tajemnica Siódmego Anioła, przedruk: w tegoż: Tajemnica siódmego Anioła. Lublin 2005 oraz w: Niepewna jasność tekstu. Kraków 2009; J. Reimann: Węgierska recepcja Herberta.
• „Zeszyty Literackie1999 z. 4.

Zawartość

[Tu o Z. Herbercie artykuły:] B. Toruńczyk: Dukt pisma, dukt pamięci, przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000; F. M. Cataluccio: Między Apollem a Marsjaszem. Przeł. J. Ugniewska; J. A. Brodskij: O Zbigniewie Herbercie. Przeł. E. Kulik-Bielińska; A. Zagajewski: Początek wspominania, przedruk w tegoż: Obrona żarliwości. Kraków 2002; P. Kłoczowski: Pomiar Swillensa, przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000; W. Karpiński: Spotkania z Herbertem; K. A. Jeleński: Zbigniew Herbert. Przeł. M. Ochab.
Tygodnik Powszechny 1999 nr 18 dod. Kontrapunkt nr 1/2.

Zawartość

A. Alvarez: „Nie walczysz to umierasz”. [Przeł. z języka angielskiego A. Szostakiewicz], przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000; B. Carpenter: Zbigniewa Herberta lekcja sztuki, przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000; L. Hostyński: Mistrz i uczeń. O Henryku Elzenbergu i Zbigniewie Herbercie; J. Kornhauser: Uśmiech Sfinksa. O „Epilogu burzy”, przedruk w: Poznawanie Herberta 2. Kraków 2000.
M. Gibańska: Zbigniew Herbert: A moralist's dry poem; The magic garment of totalitarianism: Różewicz and Herbert; The Epilogue of the tempest” Herbert's and Shakespeare'a farewells. W tejże: Polish poets read Shakespeare. Refashioning of the tradition. Kraków 1999.
K. Herbert: Mój Zbyszek. Wywiad [z żoną Zbigniewa Herberta]. Rozm. A. Gelberg. Cz. 1-2. Tygodnik Akcja Wyborcza Solidarność 1999 nr 26, 31.
R. Kalicki: Zbigniewa Herberta dwa listy. „Twórczość1999 nr 5 [2 listy z 1996 r. do R. Kalickiego, ze wstępem adresata].
M. Kopczyk: Dwie Europy: O wątkach sensualistycznych w prozie Andrzeja Bobkowskiego i Zbigniewa Herberta. Studium 1999 nr 5.
A. Legeżyńska: Gest pożegnania. (Elegijność ironiczna w poezji końca wieku) [dot. m.in. Z. Herberta]; Pożegnania w twórczości Zbigniewa Herberta. W tejże: Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej. Poznań 1999.
D. Opacka-Walasek: Motyw podróży w poezji Zbigniewa Herberta. „Język Polski w Szkole Średniej1999/2000 nr 2 .
J. Poradecki: Arytmetyka współczucia. Przestrzenie moralne poezji Zbigniewa Herberta; Ziarno ocalenia. Świat wartości w poezji Zbigniewa Herberta. W tegoż: Prorocy i sztukmistrze. Warszawa 1999.
R. Różanowski: Je ne sais quoi” – przyczynek do charakterystyki smaku estetycznego. Polonistyka 1999 nr 6 [estetyczna kategoria smaku w myśli filozoficznej i literackiej; dot. m.in. autorów: D. Diderot, Z. Herbert, T. Różewicz].
B. Sienkiewicz: Czy piękno (nie) ocala. W kręgu eseistyki Zbigniewa Herberta. W tejże: Między rewolucją a repetycją. Poznań 1999.
R. Sioma: Uwagi o przedmiotach konkretnych w twórczości Zbigniewa Herberta. W: Człowiek i rzecz. Poznań 1999.
P. Skórzyński: Zbigniew Herbert — katedra ze światła. Arcana 1999 nr 6.
E. Węgłowska: Zbigniew Herbert i krytyka. Przegląd Humanistyczny 1999 nr 5.
A. Wiatr: Wędrówki po marginesach Zbigniewa Herberta. Twórczość 1999 nr 5.
Ethos 2000 nr 4.

Zawartość

[Tu m.in. artykuły o Z. Herbercie:] Puzynina: Niebo Herberta; T. Garbol: Kilka czystych faktów; M. Nowak: „... Stopień do mojej ułomnej metafizyki”. Herbert i liturgia; J. Sochoń: Bóg poety, przedruk w: J. Sochoń: O pocieszeniu, jakie daje literatura. Warszawa 2004; L. Hostyński: Herberta metafizyka cierpienia a filozofia Henryka Elzenberga; Z. Najder: Ojczyzna i naród w poezji Zbigniewa Herberta; J. Prokop: „Raport z oblężonego Miasta” po (prawie) dwudziestu latach, przedruk pt.: „Raport z oblężonego Miasta” Herberta po dwudziestu latach. W tegoż: Ethnos i Caritas. Kraków 2001 oraz w: Herbert i znaki czasu — Colloquia Herbertiana (I). Białystok 2001; A. Czerniawski: Fortynbras czy Hamlet? — czyli o autonomii poezji; J. Fert: Hala Pana Cogito, czyli wszystko na sprzedaż; P. Siemaszko: Piękna jak odpowiedź. O malarskich fascynacjach Zbigniewa Herberta; T. Garbol: Przybliżanie Herberta [dot. wystawy w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie].
Teksty Drugie 2000 nr 3.

Zawartość

[Tu o Z. Herbercie artykuły:] A. Nasiłowska: Tezy o Herbercie; B. Carpenter: Poezja Zbigniewa Herberta w krytyce anglosaskiej; J. Kornhauser: „Struna światła” — między ocaleniem a niepokojem; H. Filipowicz: Szklane oczy Hery. Reinterpretacja sztuk Zbigniewa Herberta. Przeł. T. Kunz; B. Sienkiewicz: Platon Herberta, czyli o rozumie, namiętnościach, pustce i lęku; B. Shallcross: Zbigniewa Herberta podróż do zachwytu; E. KolodziejczyK: Herbert w stanie podejrzenia?; J. Kopciński: Co jest za tą ścianą. O „Drugim pokoju” Zbigniewa Herberta; R. Nycz: „Niepewna jasność” tekstu i „wierność” interpretacji. Wokół wiersza Zbigniewa Herberta „Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy” [przedruk w: R. Nycz: Literatura jako trop rzeczywistości. Kraków 2001; Semantyka tekstu artystycznego. Lublin 2001]; A. Fiut: Ukryty dialog; M. Dzień: Bogowie Herberta; M. Zawodniak: Herberta próbka kabały [przedruk w tegoż: Herbert parokrotnie. Toruń 2011] .
A. Baluch: Obrazy, które „przyciągają” u Herberta. W tejże: Uważne czytanie. W kręgu liryki XX wieku. Kraków 2000.
A. Czajkowska: Jarmarczne apokalipsy [Z.] Herberta i [S.] Barańczaka; J. Warońska: Zbigniew Herbert a kultura masowa. W: Kicz, tandeta, jarmarczność w kulturze masowej XX wieku. Częstochowa 2000.
M. Drzazgowska: Tożsamość podmiotu w poezji Zbigniewa Herberta; J. Mielniczuk: Obrazy ciała w poezji współczesnej (na przykładzie wierszy Zbigniewa Herberta, Stanisława Grochowiaka i Rafała Wojaczka). W: Interpretacje. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej. II Szczecińskie Spotkania Studenckie, 11-13 maja 1999. Szczecin 2000.
E. Fiała: Wokół „ojca” i „Mistrza” w poezji Zbigniewa Herberta. Kresy 2000 nr 1.
B. Gautier: Qu'y a-t-il dans la pièce? Ou la société totalitaire en reduction. Slavia Occidentalis 2000 t. 57.
K. Herbert: Pani Herbert. [Wywiad z żoną Zbigniewa Herberta]. Rozm. J. Żakowski. Gazeta Wyborcza 2000 nr 303.
D.T. Lebioda: Rovigo, czyli nicość. O poetyckiej eschatologii Zbigniewa Herberta. W tegoż: Marmur i blask. Bydgoszcz 2000.
A. Legeżyńska, P. Śliwiński: Ostatnie tomy Zbigniewa Herberta. W tychże: Poezja polska po 1968 roku. Warszawa 2000.
M. Łukaszuk-Piekara: Więc o czym pisać. (...) mam tę niepewną przyszłość”. (Zbigniew Herbert). W tejże: Wizje splątane z historiami”. Autobiografia liryczna poety. Lublin 2000.
M. Parlicki: O twórczości Zbigniewa Herberta. W: Proza, proza, proza... Opowiadania, fragmenty, krytyka, eseje, publicystyka, felietony, korespondencje, wspomnienia, kronika. Kraków 2000.
J. Potkański: Rola przerzutni w wierszach Zbigniewa Herberta, przedruk w: Herbert. Warszawa2002; W. Sadowski: Formy wersu w poezji współczesnej. (Na przykładzie „Nike, która się waha” Zbigniewa Herberta); A. Zieliński: Sława Herberta u Włochów. Przegląd Humanistyczny 2000 nr 4.
L. Szaruga: Uniwersalizm doświadczenia Kresów. Zeszyty Naukowe. Uniwersytet Szczeciński. Szczecińskie Prace Polonistyczne 2000 nr 12 [dot. m.in. twórczości Z. Herberta].
A. Zawada: Elegie na odejście; Poezja w poszukiwaniu realizmu: Czesław Miłosz i Zbigniew Herbert; Rovigo — zapiski wędrowania; Tulipanów gorzki zapach; Wybór Herberta. W tegoż: Mit czy świadectwo? Wrocław 2000.
A. Anuszkiewicz: Antagoniści. Twórczość 2001 nr 10 [dot. też T. Różewicza].
E. Badyda: Niebieskie oczy matki i błękitne oczy królowej Amazonek, czyli funkcje koloru niebieskiego w poezji Zbigniewa Herberta. Język Polski 2001 z. 1/2.
J. Błoński: Tradycja, ironia i głębsze znaczenie. W tegoż: Wszystko co literackie. Kraków 2001.
A. Bonisławska: Co pozostaje po poecie, kiedy zawodzi pamięć po człowieku? (O wierszu „Marian Ośniałowski R.I.P.” Zbigniewa Herberta). PAL Przegląd Artystyczno-Literacki 2001 nr 3.
A. Budziak: Elliot's dreamer and Herbert's skeptic. The ethical implications of the modernist personae. Acta Neophilologica 2001 [nr] 3.
A. Czajkowska: Czym jest poezja, która nie ocala...” Z warsztatów poetyckich Zbigniewa Herberta. W: Wokół archeologii słów i ich funkcjonowania. Częstochowa 2001.
A. Dziadek: Obraz jako interpretant. Na przykładzie polskiej poezji współczesnej. „Pamiętnik Literacki2001 z. 2, przedruk z podtytułem: Interpretant i relacje intertekstualne. Bruegel „Pejzaż z upadkiem Ikara”. W tegoż: Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej. Katowice 2004 [dot. m.in. twórczości Z. Herberta].
L. Hul: Po każdej wojnie ktoś musi posprzątać. Zaniechanie historii w poezji końca XX wieku. W: W kontekstach kultury, historii i geografii. Olsztyn 2001 [dot. twórczości T. Różewicza i Z. Herberta].
J. Klejnocki: Mozaika pośmiertna. Gazeta Wyborcza 2001 nr 287.
A. Lam: Autobiograficzne role podmiotu w poezji Zbigniewa Herberta. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza” 2000 wyd. 2001, przedruk w: Autobiografizm — przemiany, formy, znaczenia. Warszawa 2001 oraz w tegoż: Inne widzenie. Warszawa 2001.
A. Libura: Wielki łańcuch bytów jako element językowego obrazu świata i zasada współorganizująca semantykę tekstów artystycznych. W: Semantyka tekstu artystycznego. Lublin 2001 [na przykładzie wierszy E. Lipskiej i Z. Herberta].
J. Mizińska: Zbigniew Herbert jako Myśliciel. Od pogardy do wybaczenia. Ruch Filozoficzny 2001 nr 2.
J.S. Ossowski: Herbert czytający Gałczyńskiego. W: Idee i eksplikacje. Kraków 2001.
A. Wiatr: Zbigniewa Herberta przygody z muzyką. Twórczość 2001 nr 1.
R. Żebrowski: Zbigniew Herbert — dowódca Królewskiej samodzielnej Brygady Huzarów Śmierci. Tygodnik Solidarność 2001 nr 51/52.
Topos 2002 nr 1/2.

Zawartość

M. Adamiec: Rekonstrukcja poety. Wokół dramatu Zbigniewa Herberta; A. Babuchowski: Radiowe spotkanie z Zbigniewem Herbertem; Sz. Babuchowski: „Przeraźliwie przeźroczysta doskonałość”. („Dobre” i „doskonałe” w poezji Zbigniewa Herberta); M. Bukowska-Schielmann: W świecie lęków. Dramaturgia Zbigniewa Herberta, przedruk w tejże: Tymczasowa rzeczywistość. Gdańsk 2004; K. Kuczyńska-Koschany: Z poezji tego szalonego wieku na pewno Rilke — Herbert, przedruk w tejże: Rilke poetów polskich. Wrocław 2004, wyd. nast.: Toruń 2017 oraz w:Niepewna jasność tekstu. Kraków 2009; E. Nawrocka: Grecja Herberta; K. Nowosielski: Wytrwać do końca. (Nad jednym wierszem Zbigniewa Herberta) [dot.: Raport z oblężonego Miasta], przedruk w: K. Nowosielski: Dar zamieszkiwania. Pelplin 2002; K. Nowosielski: Czytać i pytać. Analizy oraz interpretacje dwudziestowiecznej poezji polskiej. Gdańsk 2009; Niepewna jasność tekstu. Kraków 2009.
J. Brzozowski: Wiersze Starych Poetów „na koniec wieku [dot.: Cz. Miłosz, W. Szymborska, Z. Herbert, T. Różewicz], przedruk w tegoż: Późne wiersze poetów polskich XX wieku. Łódź 2007; Z. Ożóg: Formy modlitewne w poezji lat 90. Różewicz, Herbert. W: Literatura polska 1990-2000. T. 1. Kraków 2002.
M. Dzień: Cierpienie w poezji Zbigniewa Herberta. W: Cierpienie w literaturze polskiej. Siedlce 2002.
N. Hrčková: Vertonung polnischer Poeten in der zeitgenoessischen slowakischen Musik. W: Pieśń polska. Rekonesans. Odrębności i pokrewieństwa. Inspiracje i echa. Kraków 2002 [dot. muzyki J. Benesa i R. Bergera, skomponowanej do poezji T. Różewicza i Z. Herberta].
K. Jakowska: Palimpsest. (Zbigniewa Herberta „Rozmyślania o ojcu”); W. Sawrycki: O wierszu Zbigniewa Herberta „Do Ryszarda Krynickiego; R. Sioma: Jeszcze raz o „Trenie Fortynbrasa” Zbigniewa Herberta; M. Zawodniak: O doli ptaków w srogich czasach”. (Zbigniewa Herberta „Mały ptaszek”), przedruk pt. Jeszcze o doli ptaków w czasach srogich („Mały ptaszek”), w tegoż: Herbert parokrotnie. Toruń 2011]. W: Opis wiersza. Toruń 2002.
L. Kleszcz: Nietzsche — Elzenberg — Herbert. W: Friedrich Nietzsche i pisarze polscy. Poznań 2002.
M. Kopczyk: Czy można opisać obraz? Problem przekładu intersemiotycznego w eseistyce Zbigniewa Herberta. W: Dwudziestowieczna ikonosfera w literaturach europejskich. Wizualizacja w literaturze. Katowice 2002.
E. Kozłowska: Uprawa filozofii” Zbigniewa Herberta na lekcjach języka polskiego. Próba interpretacji. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna. Dydaktyka 2002 z. 1.
W. Kuchanny: Herbert pośmiertny. Collage gazetowy. Nowe Sprawy Polityczne 2002 nr 7.
A. Legeżyńska: Wiersze ostatnie Zbigniewa Herberta. W tejże: Krytyk jako domokrążca. Poznań 2002.
P. Łuszczykiewicz: Gwiazda Zbigniewa Herberta. W tegoż: Bliskie czytanie. Kalisz 2002.
D. Mazur: Herbert nieznany, czyli światło Iony. Zeszyty Literackie 2002 nr 1.
M. Mikołajczak: Od Orfeusza do Arijona. Pieśń i muzyka w świecie poetyckim Zbigniewa Herberta. Pamiętnik Literacki 2002 z. 2, przedruk w tejże: Światy z marzenia. Echa romantyczne w poezji Zbigniewa Herberta. Zielona Góra–Kraków 2013.
M. Mikołajczak: Salamandra objedzona przez mrówki. Kilka myśli na temat obecności Herberta w pracach wersologów. W: Gatunki okołoliterackie. Wałbrzych 2002.
S. Murzański: Między kompromisem a zdradą. Kraków 2002, passim.
A. Niero: Zbigniew Herbert, Iosif Brodskij i predmiety. Studia Litteraria Polono-Slavica 2002 t. 7.
B. Nuckowska: Pana Cogito rozmyśla o cierpieniu. Chrystologia cierpienia w świetle twórczości Zbigniewa Herberta. Ateneum Kapłańskie 2002 z. 1.
R. Piętka: Dwudziestowieczni apologeci języka łacińskiego: Thomas Stearns Eliot, Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, Bolesław Miciński. Terminus 2002 z. 2.
J. Płuciennik: Figury niewyobrażalnego. Notatki z poetyki wzniosłości w literaturze polskiej. Kraków 2002, passim.
J. Rozmus: Przez wielką szybę. O muzycznych i malarskich nieporozumieniach w twórczości Zbigniewa Herberta. Ruch Literacki 2002 nr 4.
M. Rybka: O spójności tekstu poetyckiego. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze = Poznań Linguistics Meetings2002 t. 9 [dot. twórczości autorów: Cz. Miłosz, J. Iwaszkiewicz, T. Różewicz, W. Szymborska, Z. Herbert, H. Poświatowska, S. Grochowiak, T. Nowak].
B. Shallcross: Zbigniew Herbert. W tejże: Through the poet's eye. The travels of Zagajewski, Herbert and Brodsky. Evanston, IL 2002.
K. Solecka: Dziedzictwo nieskończoności. Artyści o profetyzmie sztuki. (Zbigniew Herbert, Janusz S. Pasierb, Jerzy Szymik). Ateneum Kapłańskie 2002 t. 139 z. 1.
J. Szczepańczyk: Tarot ironiczny Zbigniewa Herberta. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie 2002 nr 40.
T. Wójcik: Rzeczy starych poetów. W: Codzienne, przedmiotowe, cielesne. Języki nowej wrażliwości w literaturze polskiej XX wieku. Izabelin 2002 [dot. poezji autorów: J. Iwaszkiewicz, Cz. Miłosz, T. Różewic