BIO

Urodzony 13 kwietnia 1891 w Kosowie (powiat gostyński) w rodzinie chłopskiej; syn Tomasza Skorupki, pamiętnikarza ludowego, i Zuzanny z domu Klupś; brat Wawrzyńca Skorupki, autora pamiętników chłopskich. W 1897-1904 uczęszczał do szkoły powszechnej w Siemowie, a następnie w 1904-05 do miejskiej szkoły niemieckiej we Wschowie. W 1905 rozpoczął naukę w Gimnazjum Klasycznym oo. Misjonarzy w Nowej Wsi pod Krakowem. W czasie nauki szkolnej publikował w 1910-14 wiersze i artykuły w krakowskim miesięczniku „Meteor”. W 1913 zdał egzamin maturalny w Cesarsko-Królewskim Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie i podjął tamże studia w Instytucie Filozofii i Biblistyki. W 1915-16 studiował anglistykę na uniwersytecie w Münster, a w 1916-17 kontynuował studia neofilologiczne w Monachium. W tym czasie poznał Stanisława Przybyszewskiego. Jako ochotnik brał w 1917-18 udział w I wojnie światowej na froncie francuskim w armii bawarskiej. Bezpośrednio po wojnie był słuchaczem podchorążówki w Poznaniu, a w 1920 uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Następnie kontynuował studia na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Poznańskiego, w 1921 uzyskał magisterium. W okresie studiów zbliżył się do grupy literackiej Zdrój. W 1921/22 pracował jako nauczyciel języków obcych w Miejskim Gimnazjum Żeńskim w Toruniu, po czym przeniósł się do Warszawy i do 1939 był nauczycielem w Gimnazjum Ludwika Lorentza. W 1924 redagował czasopismo „Głos Młodzieży”. W 1925 ożenił się z Aleksandrą Polską. Kontynuując pracę naukową odbył w 1925 podróż do Anglii. W 1926 doktoryzował się w dziedzinie filologii angielskiej na podstawie pracy Polskie przekłady Miltona i Pope'a. W 1927 przebywał na stypendium im. W. Nenckiego w Londynie, gdzie w bibliotece British Museum zbierał materiały do rozprawy na temat Angielska powieść parlamentarna XIX i XX wieku (której pisanie ukończył w 1933). W 1929-35 był asystentem anglistyki na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1930 został członkiem Polskiego PEN Clubu, a w 1932 – Związku Zawodowego Literatów Polskich. Artykuły oraz recenzje teatralne publikował m.in.: w „The Slavonic Review” (Londyn, 1927-28), „Warszawskim Dzienniku Narodowym” (1927-28), „Wiadomościach Literackich” (tu od 1928 kierownictwo działu literatur anglosaskich), „Pologne Littéraire” (1928-1930), „Kronice Gostyńskiej” (1931-39), „Wiciach Wielkopolskich” (1931-39), „Piaście” (dodatku niedzielnym „Dziennika Kujawskiego1931-39), „Ruchu Literackim” (1933-39), „Kulturze” (1937-39; tu stały dział Z teatrów warszawskich). W 1938 otrzymał Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za wydanie dwóch tomów listów Stanisława Przybyszewskiego. Podczas okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i uczestniczył w tajnym nauczaniu, pełniąc od 1940 funkcję dyrektora Gimnazjum Ludwika Lorentza; w styczniu 1942 był delegatem szkół warszawskich na spotkanie tajnego szkolnictwa w Krakowie. Po wojnie został w 1945 mianowany kuratorem Okręgu Szkolnego w Szczecinie. W 1946 powrócił do Warszawy i habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim z dziedziny historii literatury angielskiej i amerykańskiej. W tym samym roku został docentem, w 1951 zaś – profesorem UW. W 1947 odbył wyjazd naukowy do Oxfordu. W 1946-48 był redaktorem „Biblioteki Ziem Odzyskanych” w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych. Artykuły i szkice literackie publikował m.in. w „Odrodzeniu” (1945-49), „Ilustrowanym Kurierze Polskim” (1945-51), „Arkonie” (1946-47), „Odrze” (1946-49), „Warszawie” (1946-50), „Nowinach Literackich” (1947-48), „Łodzi Teatralnej” (1947-49), „Teatrze” (1947-52). W 1949-53 był kierownikiem Zakładu Filologii Angielskiej UW. W 1951-53 wykładał równocześnie na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1950-53 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Programowej Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego w zakresie anglistyki. W 1951 został członkiem Komitetu Neofilologicznego Polskiej Akademii Nauk. Od 1954 był redaktorem „Kwartalnika Neofilologicznego”, w którym publikował też (1956-74) studia oraz recenzje dzieł naukowych. W 1957 odbył wyjazd naukowy do Stratfordu. W 1960 na zaproszenie Fundacji Forda przebywał trzy miesiące w USA, gdzie jako visiting professor prowadził wykłady na uniwersytetach w Filadelfii, Charlottensville, Bloomington, San Francisco i Berkeley. W 1961 przeszedł na emeryturę. Od 1962 był korespondentem bibliografem polskiej szekspirologii dla wychodzącego w Nowym Jorku czasopisma „Shakespeare Quarterly”. W 1964 został ponownie członkiem Polskiego PEN Clubu. Artykuły na tematy literackie i teatralne oraz liczne recenzje literackie publikował w „Pomorzu” (1955-58), „Życiu i Myśli” (1958-66), „Roczniku Literackim” (1960-66 z przerwami), „Nowych Książkach” (1965, 1969-80), „Pamiętnikarstwie Polskim” (1971-74) i „Stolicy” (1971-77, 1984). W 1977 otrzymał nagrodę Leszczyńskiego Towarzystwa Kulturalnego za upowszechnianie tradycji kulturalnych regionu, w 1979 nagrodę im. W. Pietrzaka, w 1981 nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości literackiej. Odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1956), Odznaką „Za Zasługi dla Województwa Leszczyńskiego” (1982). Zmarł 14 kwietnia 1986 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Ks. Ignacy Skorupka. [Monografia]. Warszawa: Druk. Rola [1923], 86 s. Wyd. nast. pt. Bohater Warszawy ks. kapelan Skorupka. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1937]; Warszawa: Wydawnictwo Ośrodka Dokumentacji i Studiów Społecznych 1990; [wyd. 4] pt. Bohater Warszawy. Ksiądz kapelan Ignacy Skorupka (1893-1920). Wołomin: [b.w.] 2001, 53 s.

2. Gostyń w pieśni. Wielkopolskie sonety regionalne. Gostyń Wielkopolski: Nakład „Kronika Gostyńska 1931, 32. Wyd. nast.: Gostyń: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury „Hutnik”, Gostyńskie Towarzystwo Kulturalne 1985.

3. Na Pałukach. Żnin, Wągrowiec, Szubin. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Sonety. Inowrocław: Skład główny Księgarni L. Ksycki etc. 1931, 72 s.

4. Sonety inowrocławskie. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Inowrocław: Skład główny Księgarni S. Knasta ; Warszawa: Skład główny Dom Książki Polskiej 1931, 32 s.

5. W grodzie Halszki. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. (Regionalne sonety szamotulskie). Szamotuły: Skład główny „Gazeta Szamotulska" etc. 1931, 68 s.

6. Gniazdo orła. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. [Wiersze]. [Poznań]: Skład główny Dom Książki Polskiej 1932, 29 s.

7. Międzyrzecze. Chodzież – Czarnków – Oborniki. (Wielkopolskie sonety regionalne). Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Szamotuły: b.w.; Warszawa etc.: Skład główny Dom Książki Polskiej etc. 1932, 47 s.

8. Mnich opactwa lubińskiego. Ballada liryczna ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Szamotuły b.w.; Warszawa etc.: Skład główny Dom Książki Polskiej etc. 1932, 44 s.

9. Wenecja nad Brdą. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Dytyramby. Bydgoszcz: Skład główny Księgarni N. Gieryna etc. 1932, 34 s.

10. Echa leszczyńskie. Poezje. Leszno: Nakład autora 1938, 16 s.

Autor podpisany: S. Helsztyński-Skorupka.

11. Od Szekspira do Joyce'a. [Szkice]. Warszawa: Rój 1939, 332 s.

Zawartość

Przedmowa. Skład główny Stratford – „Sen nocy letniej”; „Hamlet” islandzki i „Hamlet” szekspirowski; Krzywda Lady Makbet; Życie i dzieła Johna Miltona; Łuny i zmierzchy Aleksandra Pope'a; Odkrycie biskupa Thomasa Percy; Tragiczna miłość lorda Byrona; Edschmid, Maurois i Tretiak o Byronie; Peany i satyry Westminsteru; Twórca Młodej Anglii Beniamin Disraeli; Zapomniany grafoman; Lor Bulwer-Lytton; Trollope redivivus; Poeta mistyk; Francis Thompson; Imperialista Henleyl; Robert Louis Stevenson; Koziorożec i Krzyż Południa, czyli egzotyzm Oceanii; Alaska, Hutson Bay i Scotland Yard, czyli angielskie przeboje powieściowe; Sir Arthur Conan Doyle; Regionalizm Anglosasów; Regionalista z hrabstwa Stafford; John Galsworthy; Pół godziny z Mr. Galsworthy; Magia zamku Condaford; Sahib Rudyard Kipling; Współczesna powieść angielska; Poeci angielscy XX wieku; Walt Whitman; Poeci amerykańscy XX wieku; Laureat Nobla – Eugene O'Neill; Pearl Buck na tle amerykańskiej twórczości kobiecej; James Joyce.

12. W piastowskich grodach Pomorza Zachodniego. Szczecin: Komitet 1 Obchodu „Trzymamy Straż nad Odrą”, Czytelnik 1946, 70 s. Wyd. 2 uzupełnione i poprawione. Przedmowa i oprac.: M. Frankel. Szczecin: Wydawnictwo AP 1995, 92 s.

Nagrody

Nagroda literacka m. Szczecina w 1948.

Zawartość

I. Wezwanie; II. Polskość Pomorza Zachodniego; III. Schinesghe, gród Triglawa; IV. Cranach, Szczecin i Piastowie; V. Tragiczne dzieje Kaźka ze Szczecina; VI. Nieznany Polsce gród Koszalin; VII. Starogard nad Iną; VIII. Piła, zwalony bastion pogranicza; IX. Spotkanie w Pile; X. Pomszczona skarga Słowinki z Wielkiej Gardny; XI. Gall Anonim znowu jest nam bliski; XII. Żeglarza Wulfstana podróż od Haithadu do Truso; XIII. Dąb, Miedwie i ks. Kozierowski.

13. Wizerunek Williama Szekspira. [Warszawa:] Czytelnik 1947, 59 s.

14. Od Fieldinga do Steinbecka. [Szkice]. Warszawa: S. Cukrowski 1948, 256 s.

Szkice drukowane w „Odrodzeniu” i „Nowinach Literackich” w 1948.

Zawartość

Od autora. – Cz. I: Sylwetki z dziejów powieści angielskiej: Henry Fielding, czyli u źródeł powieści angielskiej; Dwuchsetlecie „Clarissy” Samuela Richardsona; „Babie lato” Tobiasza Smolletta; Najukochańsza książka Oliwera Goldsmitha; O dobroci serca, czyli twórczości Karola Dickensa; Na marginesie powieści o dwóch miastach; Siostry Brontë po stu latach; Angielska powieść parlamentarna; Twórczość ostatnich lat R. L. Stevensona (1850-1894); Dwie powieści Tomasza Hardy'ego; Po zgonie H. G. Wellsa; Dziewięćdziesięciolecie G. B. Shawa; William Somerset Maugham; E. M. Forster; Druga faza twórczości Aldousa Huxley'a. – Cz. II: Sylwetki z dziejów powieści amerykańskiej: James Fenimore Cooper (1789-1851); Pierwsze wybitne powieści Nowej Anglii; Stephan Vincent Benet; William Saroyan, kalifornijski Armeńczyk; In memoriam Thomasa Wolfe'a; O twórczości Ernesta Hemingway'a; Georgia pod piórem Erskina Caldwella; Saga grozy Williama Faulknera; Wizerunek Johna Steinbecka.

15. Ave Roosevelt. Panorama amerykańska. [Szkice]. Warszawa: Ex Libris 1949 [antydatowane 1948], 377 s.

Zawartość

Wstęp. Dzieje powstania zbioru. – Cz. 1: Trzej prezydenci: Abraham Lincoln w pamięci swych rodaków; Sukcesy i klęski Woodrowa Wilsona; Cztery kadencje Franklina Roosevelta. – Cz. 2: Kultura w zwierciadle opinii: Pisarze francuscy o USA; Amerykanie o samych sobie; Stany Zjednoczone w oczach pisarza Słowianina. – Cz. 3: Powieść i powieściopisarze: Amerykańska powieść na tropach tradycji historycznych; Hawthorne-Melville, Willa Cather, Edith Wharton i inni; Tendencje socjalne w życiu i twórczości Uptona Sinclaira; Theodore Dreiser – czołowy pisarz Ameryki (1876-1945); Plon pisarski Sinclaira Lewisa. – Cz. 4: Polacy w Ameryce: Kościuszko, Pułaski, Węgierski i Niemcewicz w USA; Helena Modrzejewska i Ignacy Paderewski w USA; Amerykanie pochodzenia polskiego.

16. Nauka angielskiego. 1 rok nauczania. [Współautorzy:] A. Prejbisz, Z. Siwicka, J. Smólska. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1949, 260 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 zmienione 1951; wyd. [!] zmienione 1953; pt. Learning English wyd. 5 [!] 1955, wyd. 6 zmienione 1958, wyd. 7 zmienione 1959.

17. Jan Kasprowicz poeta wsi wielkopolskiej. [Szkice]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 182 s.

Zawartość

I. Ciężka dola chłopskiego syna; II. Na uniwersytecie w Lipsku i we Wrocławiu, 1884-1888 r.; III. Jan Kasprowicz, poeta wsi wielkopolskiej; IV. „Świat się kończy” – dramat z życia ludu wielkopolskiego w 5 odsłonach (1891); V. Tragedie wiejskie w zbiorze „Z chłopskiego zagonu”; VI. Poemat społeczno-religijny „Chrystus” i dramat „Bunt Napierskiego”; VII. Echa wsi wielkopolskiej w dalszej twórczości Kasprowicza; VII. Śmierć Kasprowicza na Harendzie. IX. Materiały uzupełniające. Przypisy.

18. Karol Dickens – wielki pisarz angielski XIX w. [Warszawa:] Towarzystwo Wiedzy Powszechnej 1955, 34 s., powielone Wyd. nast. Warszawa: Wiedza Powszechna 1955.

19. Pluton kosynierów. Powieść historyczna z roku 1848. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1958, 469 s. Wyd. nast.: Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1961, wyd. 3 tamże 1970.

20. Przybyszewski. [Biografia]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1958, 519 s. Wyd. 2 tamże 1966.

21. Polacy piszący na tematy islandzkie. Odczyt wygłoszony po angielsku na Uniwersytecie w Reykjaviku dn. 11 IX 1962 r. Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Islandzkiej 1962, 23 s., powielone.

Zawartość

Zawiera m.in.: Lelewel i Słowacki; Geolodzy i literaci...; 1919-1939; Jomsvikinga saga i Heimskringla natchnieniem polskich beletrystów; Wymiana wizyt; Haldor Laxness.

Przekłady

islandzki

Pols rit um islenzk málffni. Skirnir”, Reykjavik 1962 vol. 136 s. 176-199.

22. Człowiek ze Stratfordu. [Opowieść biograficzna o W. Szekspirze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1963, 345 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1964; wyd. 3 zmienione, uzupełnione i poprawione pt. Shakespeare. Opowieść biograficzna. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974.

23. Moje szekspiriana. [Szkice]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 350 s.

Zawartość

Stratford i „Sen nocy letniej” [poz. ]; „Hamlet” islandzki i „Hamlet” szekspirowski [poz. ]; Krzywda Lady Makbet [poz. ]; Rozprawa o „Hamlecie”; Rozprawa o „Królu Learze”; Rozprawa o „Burzy”; Tydzień w Stratfordzie; Ósma Międzynarodowa Konferencja Szekspirowska w Stratfordzie i pobyt prof. Allardyce Nicolla w Warszawie; Wiktor Hahn – „Shakespeare w Polsce”; Przekłady szekspirowskie w Polsce wczoraj i dziś.

24. Szekspir w Polsce. W: W. Szekspir: Dzieła dramatyczne. T. 6. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964 s. 981-1127.

25. Zmierzch Popielidów. Saga z drugiej połowy IX wieku. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1964, 207 s. Wyd. 2 tamże 1973.

26. Wyspa Wikingów. Warszawa: Iskry 1965, 194 s.

Wrażenia z pobytu w Islandii.

27. Hamlet” Williama Szekspira. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1966, 151 s. Biblioteka Analiz Literackich Wyd. 2 tamże 1969 [właśc. 1970].

28. Wśród swoich i obcych w USA. [Szkice]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 412 s.

Zawartość

Nad dachami Manhattanu; W kwakierskiej Pensylwanii; Washington, District of Columbia; Tam, gdzie działał Thomas Jefferson; W kwitnącej Indianie; Chicagowo; Denver, Colorado, Góry Skaliste; W Kaliforni nad Zatoką św. Franciszka; W Nowej Anglii; James T. Farrell: Wywiad i analiza twórczości; Hyde Park, na wsi u Rooseveltów; Nowy Jork po raz wtóry.

29. Sen nocy letniej” Williama Szekspira. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1967, 115 s.Biblioteka Analiz Literackich”.

30. Bibliografia pism Stanisława Przybyszewskiego. W 100 rocznicę urodzin 1868 – 7 V – 1968. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Książki 1968, 43 s.

31. Meteory Młodej Polski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 360 s.

Zawartość

1. Szkice: Theresita, imienniczka św. Teresy z Avila [M. z Krzymuskich Iwanowska]; Portret Jana Augusta [Kisielewskiego] po latach czterdziestu; Kisielewski w „sieci”; Abelard i Heloiza warszawskich Powązek [o A. Szandlerowskim]; Pod kopułą Szecha [o I. K. Wysłouchu, pseud.: Antoni Szech]; Inferno w klasztorze [o E. F. Statecznym]; Meteor Młodej Polski [S. Przybyszewski]; Dagny znaczy Jutrzenka; Citoyenne Przybyszewska; Eugeniusz, czerwona róża rodu Przybyszewskich; Weekend z Janem Spychalskim. – 2. Inedita listów S. Przybyszewskiego.

32. Dobranoc, miły książę. Ludzie, prace, wspomnienia. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 539 s.

Zawartość

Zawiera drobne szkice zgrupowane w trzech częściach: Nad Obrą; W Warszawie; Na Kujawach i Pomorzu.

33. Piotr i Skarbimir. Opowieść z czasów Galla Anonima. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 197 s.

34. Kronika Maura. Wielkość i upadek Piotra Włostowica. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 175 s. Wyd. 2 tamże 1985.

35. Przybyszewski. Opowieść biograficzna. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973, 582 s. Wyd. 2 tamże 1985.

36. Homagium Janowi Kasprowiczowi (1860-1926). Strzelno: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Oddział w Strzelnie 1976, 15 s.

37. Od Chaucera do Ezry Pounda. [Szkice]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 186 s.

Zawartość

Merry England” Geoffreya Chaucera; „Saeva indignatio” Johna Swifta; Joseph Conrad, życie i dzieło; Jamesa Joyce'a artystyczne epifanie; W.B. Yeats: cztery fazy twórczości; Życie i dzieło Henry'ego Wadswortha Longfellowa; Walt Withman, piewca narodowości amerykańskiej; Edgar Lee Masters, homo unius libri; Okręg Yoknapatawpha w twórczości Williama Faulknera; Wprowadzenie do Ezry Pounda.

38. Halldór Kiljan Laxness. Pisarz – myśliciel – humanista. [Współautor:] B. Piotrowski. Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Islandzkiej 1977, 22 s.

39. Janko z Czarnkowa. Opowieść Świętosława z czasów Kazimierza Wielkiego i Ludwika Węgierskiego. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977, 251 s. Wyd. 2 tamże 1981.

40. Sekretarz królowej Zofii. Kronika Grzegorza Patronika Bieczanina. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 201 s.

41. Wieniec laurowy Stanisławowi Przybyszewskiemu w 50 rocznicę śmierci. Strzelno: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze 1977, 15 s.

42. Apokryf śląski przez Bernarda Pruzię spisany A. D. 1400. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 273 s. Wyd. 2 tamże 1981.

43. Feliks i Lucyna. Historia z życia Gostynia i Rydzyny w XVIII wieku. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1979, 181 s.

44. Reformator Sarmacji. Opowieść Cypriana Bazylika o Janie Łaskim 1592. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1981, 284 s.

45. Ulubieniec muz. Opowieść o Klemensie Janickim. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1981, 326 s.

Wstęp: R. Taborski: Prace i dnie Stanisława Helsztyńskiego.

46. Kronika rodzinna. Autobiografia. [Wspomnienia]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 397 s.

Zawartość

I. Z czasów szkolnych; II. Echa przeszłości; III. Woda, ziemia, ludzie Nadodrza; IV. W Kosowie nad Obrą; V. Warszawa dwudziestolecia, 1919-1939; VI. Za okupacji, 1939-1945; VII. Na katedrze filologii angielskiej w Warszawie, 1946-1961; VIII. W blaskach i cieniach tysiąclecia.

47. Uczeń Amosa. [Powieść biograficzna o J.A. Komenskim]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 359 s. Wyd. 2 tamże 1981.

48. Stanisław Przybyszewski. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Zamek Królewski [1987], 62 s.

Zawiera też listy S. Przybyszewskiego.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

English Literature in 18-th Century Poland. The Slavonic Review,” London 1927 t. 6 nr 16 s. 142-150.
Polskie przekłady Miltona i Pope'a. Pamiętnik Literacki 1928 z. 2 s. 300-309, z. 3 s. 474-489.
Przybyszewski w Niemczech. Kontakt z poetami moderny. Neofilolog 1935 nr 2 s. 81-92.
Stanisław Przybyszewski w Gdańsku 5.X.1920 – 31.X.1924. Rocznik Gdański 1937 s. 250-276.
Śmierć Przybyszewskiego. Przegląd Współczesny 1939 nr 5 s. 17-27.
Bałtyk w oczach pisarzy [Gall Anonim, M. Borzymowski, J. Kaden-Bandrowski, S. Żeromski]. W: W służbie morza. Kraków 1947 s. 64-74.
Howard Fast. Kwartalnik Neofilologiczny 1954 z. 1/2 s. 46-67.
Miasto i powiat Gostyń w czasie okupacji hitlerowskiej 1939-1945. Przegląd Zachodni 1954 nr 1/2 s. 120-127.
Przekłady szekspirowskie w Polsce wczoraj i dziś. Pamiętnik Teatralny 1954 z. 2 s. 3-91; przekł. niemiecki: „Zeitschrift für Anglistik und Amerikanistik”, Berlin 1964 H. 2 s. 183-198; „Shakespeare Jahrbuch”, Weimar 1964/65 t. 100/101 s. 274-293.
Bernard Shaw. (W setną rocznicę urodzin 1856-1956). Kwartalnik Neofilologiczny 1957 z. 1 s. 15-29.
Joseph Conrad – człowiek i twórca. Kwartalnik Neofilologiczny 1958 z. 1/2 s. 39-60.
W galerii wiktoriańskiej. Życie i Myśl 1958 nr 5/6 s. 185-204.
Trzydzieści lat przeobrażeń twórczych Johna Steinbecka. Życie i Myśl 1959 nr 9/10 s. 120-132.
W dwudziestolecie działalności pisarskiej Aleksandra Rogalskiego. Życie i Myśl 1959 nr 7/8 s. 80-94.
Eugene O'Neil (1888-1953). Życie i Myśl 1960 nr 7/8 s. 112-122.
Z anglistyki polskiej wczoraj i dziś. Życie Szkoły Wyższej 1961 nr 10 s. 65-75.
Filologia angielska w dwudziestoleciu 1944-1964. Kwartalnik Neofilologiczny 1964 z. 3 s. 249-257.
Islandia pod piórem Halldora Laxnessa. Życie i Myśl 1964 nr 10 s. 129-140.
Zwycięskie dzieje Szekspira w Polsce. Życie i Myśl 1964 nr 3/4 s. 6-29, przedruk w: Poland's homage to Shakespeare. Warszawa 1965 s. 6-33.
Dojrzewanie klasowe robotnika. (O Jakubie Wojciechowskim). Pamiętnikarstwo Polskie 1975 nr 1/4 s. 50-62.
Pamiętniki chłopów – żołnierzy ziemi gostyńskiej spisane przez ludzi stanu ziemiańskiego. W: Naród – kultura – osobowość. Wrocław 1983 s. 139-148.

Przekłady

1. Liryka angielska XX wieku. [Antologia]. Wybór, przekł. i wstęp: S. Helsztyński. Warszawa: F. Hoesick 1929, 287 s.
2. Każdy. Średniowieczny moralitet angielski. Przeł. S. Helsztyński. Warszawa: Druk. Nowogrodzka 1933, 45 s.
3. Księga Ozeasza. (Przekład biblijny). Września: Skład główny Dom Książki Polskiej 1933, 49 s.
4. Kohelet. Qoheleth. (Przekład biblijny). Poznań: Skład główny Dom Książki Polskiej 1934 [antydatowane 1933], 48 s.
5. Pieśń nad pieśniami. (Przekład biblijny). Poznań: Skład główny Dom Książki Polskiej 1934, 24 s.
6. Proroctwo Amosa. Przekład biblijny. [Września:] Druk. A. Prądzyński 1936, 28 s.
7. Katoliccy poeci Anglii. Baring, Belloc, Chesterton, Childe, Colum, Hopkins, Leslie, Meynell, Noyes, Thompson. Wybór przekładów ze wstępem tłumacza: S. Helsztyński. Poznań: Naczelny Instytut Akcji Katolickiej 1939, 47 s.
8. A. L. Huxley: Czas musi stanąć. Powieść. Przeł.: S. Helsztyński i W. Kotański. Przedmowa: S. Helsztyński. Warszawa: Wydawnictwo AWIR 1949, 323 s.
9. M. M. Morozow: Szekspir. Przekład z rosyjskiego W. L. Everta poprawiony i uzupełniony przez S. Helsztyńskiego. Warszawa: Czytelnik 1950, 222 s.
10. G. Winstanley: Program ustroju wolności czyli Prawowita zwierzchność przywrócona z dodaniem innych pism mniejszych. Przeł. S. Helsztyński. Przejrzał W. Chwalewik. Red. D. Petsch. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1959, XVIII, 275 s. PAN.
11. E.A. Robinson: Rozmowa Ben Jonsona z radnym ze Stratfordu. [Poemat]. Przeł. S. Helsztyński. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Książki 1968, 21 s.
12. T. Mann: Listy do Ottona Forst-Battaglii. Przeł. [z niemieckiego] S. Helsztyński. Oprac. i wstępem opatrzył R. Taborski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 56 s.
13. S. Przybyszewska: Thermidor. [Dramat w 2 aktach]. Przeł. S. Helsztyński. W: S. Przybyszewska: Dramaty. Oprac. R. Taborski. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1975 s. 333-434.
14. W. I. Thomas, F. Znaniecki: Chłop polski w Europie i Ameryce. T. 3. Pamiętnik imigranta. Przeł. S. Helsztyński. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1976, 320 s.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. W. Szekspir: Juliusz Cezar. Dramat. Spolszczył J. Kasprowicz. Oprac. S. Helsztyński. Cz. 1. Tekst. Cz. 2. Objaśnienia i przypisy. Warszawa: Biblioteka Polska [1929], 135 + 83 s.
2. W. Szekspir: Makbet. Tragedia. Spolszczył J. Kasprowicz. Oprac. S. Helsztyński. Cz. 1. Tekst. Cz. 2. Objaśnienia i przypisy. Warszawa: Biblioteka Polska 1929, 125 s.
3. G. G. Byron: Giaur. Ułamki powieści poetyckiej. Tłumaczył A. Mickiewicz; Korsarz. Tłumaczył A.E. Odyniec. Oprac. S. Helsztyński. Cz. 1. Tekst. Cz. 2. Objaśnienia i przypisy. Warszawa: Biblioteka Polska 1930, 128 + 110 s.
4. W. Szekspir: Sen nocy letniej. Tłumaczył S. Koźmian. Oprac. S. Helsztyński. Cz. 1. Tekst. Cz. 2. Objaśnienia i przypisy. Warszawa: Biblioteka Polska 1931, 96 + 67 s.
5. S. Przybyszewski: Listy. T. 1-3. Zebrał, życiorysem, wstępem i przypisami opatrzył S. Helsztyński. Warszawa; Wrocław 1937-1954.

T. 1. 1879-1906. Warszawa: Parnas Polski; Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku 1937, XL, 374 s.

T. 2. Lata 1906-1917. Listy 556-1159. Warszawa: Parnas Polski; Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku 1938 s. 384-872.

T. 3. 1918-1927. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1954, 654 s.

6. Antologia tekstów do nauki języka angielskiego. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1950. Wyd. 2 skrócone tamże 1951 – Dla kl. 10. 303 s. – Dla kl. 11. 340 s.
7. Specimens of English poetry and prose. Wybór poezji i prozy angielskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1952.

Cz. 1. Wiek VII-XVI. 1952, IV, 362 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1966, wyd. 4 1969, wyd. 5 1973, wyd. 6 1974, wyd. 7 1976, wyd. 8 1980, wyd. 9 1982, wyd. 10 1986.

Cz. 2. Wiek XVII-XIX. 1952, X, 454 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1967, wyd. 4 1974, wyd. 5 1974, wyd. 6 1976, wyd. 7 1980, wyd. 8 1982, wyd. 9 1986.

8. A. Mickiewicz: Selected poetry and prose. [Wyd. i wstęp:] S. Helsztyński. Warsaw: Polonia Publishing House 1955, 191 s.
9. W. Szekspir: Hamlet. Wyd. 3. Tłumaczył W. Tarnawski. Oprac. [i wstęp:] S. Helsztyński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1955, C, 257 s. Biblioteka Narodowa II, 20. Wyd. nast. tamże: wyd. 4 przejrzane 1960, wyd. 5 zmienione 1966, wyd. 6 1971.
10. American classical authors. Wybór tekstów z literatury amerykańskiej. [Oprac.] S. Helsztyński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1956, 229 s. UW. Skrypt dla Szkół Wyższych.
11. W. Szekspir: Król Lear. Tłumaczył W. Tarnawski. Oprac. [i wstęp:] S. Helsztyński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1957, LXIX, 235 s. Biblioteka Narodowa II, 28.
12. R. Dyboski: Wielcy pisarze amerykańscy. Tekst przejrzał, uzupełnił i wstępem opatrzył S. Helsztyński. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1958, 658 s.
13. S. Przybyszewska: Ostatnie noce Ventôse'a. Z rękopisu wyd., wstęp i przypisy: S. Helsztyński. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1958, 177 s.
14. W. Szekspir: Burza. Tłumaczył W. Tarnawski. Oprac. [i wstęp:] S. Helsztyński. Wyd. 3 zmienione Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1958, LXIV, 139 s. Biblioteka Narodowa II, 12.
15. H. Wadsworth Longfellow: Pieśń o Hajawacie. Tłumaczył R. Jackow. Oprac. [i wstęp:] S. Helsztyński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1960, CVII, 189 s. Biblioteka Narodowa II, 121.
16. R. Jabłkowska: Joseph Conrad. 1857-1924. Redakcja naukowa: S. Helsztyński. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1961, 404 s. PAN. Komitet Neofilologii.
17. W. Szekspir: Dzieła dramatyczne. Wyd. 2. Oprac.: S. Helsztyński, R. Jabłkowska, A. Staniewska. Tłumaczyli: S. Koźmian, L. Ulrich, J. Paszkowski. Przypisy: S. Helsztyński, R. Jabłkowska, W. Lewik, A. Staniewska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963. Wyd. nast. tamże: wyd. 3 1973, wyd. 4 1980.

[Cz.] 2. Komedie. T. 2, 865 s.

[Cz.] 3-4. Kroniki. T. 1-2, 666 + 708 s.

[Cz.] 5. Tragedie. T. 1, 984 s.

18. Szekspir w literaturze i plastyce polskiej. Wystawa w 400-lecie urodzin poety 1954 -1964 [właśc.] (1564-1964). Katalog wystawy, Warszawa czerwiec 1964. Oprac. S. Helsztyński z udziałem J. Dąbrowskiego. [Warszawa:] Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie 1964, 34 s.
19. Poland's homage to Shakespeare. Commemorating in fourth centenary of his birth 1564-1964. [Red.] S. Helsztyński. Warszawa: Polish Scientific Publication 1965, 246 s. The Neophilological Committee of Polish Academy of Sciences.
20. Studies in language and literature in honour of Margaret Schlauch. [Komitet redakcyjny:] M. Brahmer, S. Helsztyński, J. Krzyżanowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1966, 486 s. Wyd. nast.: New York: Russell & Russell 1971.
21. Mały słownik pisarzy angielskich i amerykańskich. Redakcja naukowa: S. Helsztyński. Warszawa: Wiedza Powszechna 1971, 545 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1951, 1956, 1966.

Autor o sobie

S. Helsztyński: Moje kontakty z Inowrocławiem i Kujawami w latach 1919-1969. „Ziemia Kujawska” 1971 nr 3.

Wywiady

O Roku Szekspirowskim i o swojej twórczości literackiej. [Rozm.] S. Podlewski. Za i Przeciw 1964 nr 15.
Temat do swoich książek czerpię z tradycji ziemi kujawskiej. [Rozm.] Z. Seweryn. Słowo Powszechne 1973 nr 166.
Z Szekspirem przez życie. [Rozm.] R. Popkowicz-Tajchert. Kierunki 1986 nr 14.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
W. Furmańczyk: Bibliografia prac prof. Helsztyńskiego. Acta Philologica 1979 t. 9.
W. Matuszewska: Stanisław Helsztyński 1891-1986. (Bibliografia – wybór). Leszno: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 1987, 81 s.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1 Warszawa 2000 (J. Wojnowski).
Słownik badaczy literatury polskiej. T. 3. Łódź 2000 (J. Starnawski).

Ogólne

Książki

J. Szpunar: W Kosowie nad Obrą z wizytą u Stanisława Helsztyńskiego. [B. m. w.:] 1934, 15 s.
Stanisław Helsztyński – pisarz – regionalista. Materiały z konferencji naukowej, Grabonóg: Muzeum im. E. Bojanowskiego 1998, 65 s.Grabonoskie Zapiski Regionalne” 1999 t. 9 [zawartość: J. Dworzaczkowa: Warsztat historyczny powieści Stanisława Helsztyńskiego „Uczeń Amosa”; A. Marciniak: Zbiory Stanisława Helsztyńskiego w Archiwum PAN w Poznaniu jako dokumentacja życia i twórczości Profesora; R. Taborski: Stanisław Helsztyński jako badacz Młodej Polski; B. Wysocka: Stanisław Helsztyński jako regionalista.– nadto: Z korespondencji regionalnej Stanisława Helsztyńskiego].

Artykuły

S. Napierski: Wiersze regionalne Helsztyńskiego. Wiadomości Literackie 1933 nr 53 [dot. zbiorów wierszy z cyklu: Nad Wartą, Notecią i Obrą].
H. Michalski: Transkrypcje biblijne Helsztyńskiego. Kultura 1937 nr 44.
G. Sinko: Stanisław Helsztyński. Próba syntezy dorobku naukowego. Życie i Myśl 1963 z. 7/8.
J. Dużyk: Pomiędzy Szekspirem i Przybyszewskim. Twórczość 1972 nr 1.
H. Pieczarkowska: Stanisław Helsztyński. Tygodnik Powszechny 1977 nr 6.
W. Furmańczyk: Tabula Gratulatoria. Na 85-lecie Prof. Helsztyńskiego; W. Nadobnik: Stanisław Helsztyński a translator. Acta Philologica 1979 t. 9.
Z. Umiński: Piękna sztuka eseju. Kierunki 1979 nr 48.
K. Kolińska: Człowiek renesansowy. Tygodnik Kulturalny 1980 nr 15.
J. Rychlewski: Od Szekspira do Przybyszewskiego. Kierunki 1981 nr 32.
R. Taborski: Fascynacje Profesora. Tygodnik Kulturalny 1981 nr 16.
R. Sulima: Stanisław Helsztyński a pamiętnikarstwo Wielkopolski. Nurt 1984 nr 10.
M. Frankel: Stanisław Helsztyński, pierwszy kurator Szczecińskiego Okręgu Szkolnego. Kronika Miasta Szczecina 1987.
K. Mańkowiak: Nad Obrą i Kanią. Nurt 1988 nr 2.
K. Maćkowiak: Nad Wartą, Notecią i Obrą. (O poezji Stanisława Helsztyńskiego). Grabonoskie Zapiski Regionalne 1991 t. 1.
R. Sulima: Stanisław Helsztyński a pamiętnikarstwo Ziemi Gostyńskiej. Grabonoskie Zapiski Regionalne 1992 t. 2.
A. Marciniak: Wielkopolskie sentymenty Stanisława Helsztyńskiego „Kronika Wielkopolska 1994 nr 2.
D. Rott: Realia historyczne powieści Stanisława Helsztyńskiego „Uczeń Amosa. Opowieść o Janie Amosie Komenskim. W: Czasy potopu szwedzkiego w literaturze polskiej. Katowice 2000.

Od Szekspira do Joyce'a

L. Piwowar. „Kurier Zachodni1939 nr 208, przedruk w tegoż: Wiersze i wybór publicystyki. Wrocław 1978.

Wizerunek Williama Szekspira

E. Czekalski. „Odrodzenie1948 nr 25.

Od Fieldinga do Steinbecka

B. Dudziński: Z pozycji postępowego liberalizmu. Kuźnica 1949 nr 28 [dot. też: Ave Roosevelt].

Ave Roosevelt

B. Dudziński: Z pozycji postępowego liberalizmu. Kuźnica 1949 nr 28 [dot. też: Od Fieldinga do Steinbecka].

Jan Kasprowicz poeta wsi wielkopolskiej

J. Piechocki: Nowa książka o Kasprowiczu. Pomorze 1956 nr 1.

Pluton kosynierów

P. Bagiński: Wiosna Ludów w Poznańskiem. Polonistyka 1959 nr 5.
S. Lichański: Wielkopolscy kosynierzy. Nowe Książki 1959 nr 4.

Przybyszewski

W. Maciąg: Legenda Przybyszewskiego. Życie Literackie 1959 nr 6.
T. Terlecki: Jeden zmarnowany żywot. Wiadomości,” Londyn 1959 nr 27.
R. Zengel: Wieczna legenda Przybyszewskiego. Twórczość 1959 nr 5, przedruk w tegoż: Mit przygody i inne szkice. Warszawa 1970.
A. Kijowski: Polski Jarry. W tegoż: Arcydzieło nieznane. Kraków 1964.

Człowiek ze Stratfordu

L. Eustachiewicz: Opowieść biograficzna o Shakespearze. Życie i Myśl 1964 nr 3/4.
P. Genzel. „Zeitschrift für Anglistik und Amerikanistik”, Berlin 1965 H. 3.

Moje szekspiriana

S. Treugutt: Szekspiriana Stanisława Helsztyńskiego. Nowe Książki 1964 nr 22.
W. Kondy. „Books Abroad”, Oklahoma, OK 1966 nr 2.
P. Genzel. „Zeitschrift für Anglistik und Amerikanistik”, Berlin 1967 H. 1.

Wyspa Wikingów

Z. Kozarynowa: Ucieczki. Wiadomości”, Londyn 1966 nr 12.

Wśród swoich i obcych w USA

W. Cesarski: Ameryka oczami Profesora. Nowe Książki 1967 nr 6.

Bibliografia pism Stanisława Przybyszewskiego

R. Taborski: Dwie nowe bibliografie. Miesięcznik Literacki 1968 nr 10.

Meteory Młodej Polski

Z. Kozarynowa: Z epoki Przybyszewskiego i Kasprowicza. Wiadomości”, Londyn 1969 nr 34/35.
S. Lichański: Studia Stanisława Helsztyńskiego. Twórczość 1969 nr 12.
R. Taborski: Pokłosie Stanisława Helsztyńskiego. Miesięcznik Literacki 1969 nr 7.

Dobranoc, miły książę

M. Ruszczyc: Spotkania z przeszłością. Nowe Książki 1971 nr 16.

Piotr i Skarbimir

A. Madyda: Folklor w powieściach o Piotrze Włostowicu Józefa Ignacego Kraszewskiego i Stanisława Helsztyńskiego. Acta Universitatis Nicolai Copernici 1985 nr 149 [dot. też: Kronika Maura].

Kronika Maura

A. Siewierska: Opowieść o Piotrze Włostowicu. Nowe Książki 1974 nr 7.
A. Madyda: Folklor w powieściach o Piotrze Włostowicu Józefa Ignacego Kraszewskiego i Stanisława Helsztyńskiego. Acta Universitatis Nicolai Copernici 1985 nr 149 [dot. też: Piotr i Skarbimir].

Od Chaucera do Ezry Pounda

W. Sadkowski: Od Stanisława Helsztyńskiego. Nowe Książki 1976 nr 19.

Janko z Czarnkowa

S. Grabowski: Opowieść o Janku z Czarnkowa. Nowe Książki 1977 nr 21.
J. Łojko: Literacki portret Janka z Czarnkowa w oczach historyka. Rocznik Nadnotecki 1979 t. 10 z. 1.

Sekretarz królowej Zofii

J. Osica: Stanisława Helsztyńskiego wehikuł czasu. Nowe Książki 1977 nr 11.

Apokryf śląski

M. Hryniewicz: Apokryf Stanisława Helsztyńskiego. Nowe Książki 1979 nr 21.
Z. Umiński. „Kierunki1980 nr 9.

Feliks i Lucyna

M. Hryniewicz: Kraj lat dziecinnych. Nowe Książki 1980 nr 7.

Kronika rodzinna

J. Dużyk: Od Szekspira do Przybyszewskiego. O Stanisławie Helsztyńskim „Życie Literackie 1987 nr 41.
A. Jodłowska: Znad Obry w wielki świat. Nowe Książki 1987 nr 7/8.
J. Moroń: Kraj dzieciństwa. Życie Literackie 1988 nr 20.

Uczeń Amosa

W. Nawrocki: Na marginesie opowieści o Janie Amosie. Życie Literackie 1976 nr 47.
R. Sulima: Historia i biografia. Tygodnik Kulturalny 1976 nr 47.
H. Hollender. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki1978 nr 1.

S. Przybyszewski: Listy

S. Skwarczyńska. „Ruch Literacki1937 nr 6.
W. Kubacki: Corpus Przybyszewscianum. Wiadomości Literackie 1938 nr 50.
A. Prejbisz: Na marginesie „Listów” Przybyszewskiego. Przegląd Współczesny 1939 t. 69.