BIO
Urodzony 13 kwietnia 1891 w Kosowie (powiat gostyński) w rodzinie chłopskiej; syn Tomasza Skorupki, pamiętnikarza ludowego, i Zuzanny z domu Klupś; brat Wawrzyńca Skorupki, autora pamiętników chłopskich. W 1897-1904 uczęszczał do szkoły powszechnej w Siemowie, a następnie w 1904-05 do miejskiej szkoły niemieckiej we Wschowie. W 1905 rozpoczął naukę w Gimnazjum Klasycznym oo. Misjonarzy w Nowej Wsi pod Krakowem. W czasie nauki szkolnej publikował w 1910-14 wiersze i artykuły w krakowskim miesięczniku „Meteor”. W 1913 zdał egzamin maturalny w Cesarsko-Królewskim Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie i podjął tamże studia w Instytucie Filozofii i Biblistyki. W 1915-16 studiował anglistykę na uniwersytecie w Münster, a w 1916-17 kontynuował studia neofilologiczne w Monachium. W tym czasie poznał Stanisława Przybyszewskiego. Jako ochotnik brał w 1917-18 udział w I wojnie światowej na froncie francuskim w armii bawarskiej. Bezpośrednio po wojnie był słuchaczem podchorążówki w Poznaniu, a w 1920 uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Następnie kontynuował studia na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Poznańskiego, w 1921 uzyskał magisterium. W okresie studiów zbliżył się do grupy literackiej Zdrój. W 1921/22 pracował jako nauczyciel języków obcych w Miejskim Gimnazjum Żeńskim w Toruniu, po czym przeniósł się do Warszawy i do 1939 był nauczycielem w Gimnazjum Ludwika Lorentza. W 1924 redagował czasopismo „Głos Młodzieży”. W 1925 ożenił się z Aleksandrą Polską. Kontynuując pracę naukową odbył w 1925 podróż do Anglii. W 1926 doktoryzował się w dziedzinie filologii angielskiej na podstawie pracy Polskie przekłady Miltona i Pope'a. W 1927 przebywał na stypendium im. W. Nenckiego w Londynie, gdzie w bibliotece British Museum zbierał materiały do rozprawy na temat Angielska powieść parlamentarna XIX i XX wieku (której pisanie ukończył w 1933). W 1929-35 był asystentem anglistyki na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1930 został członkiem Polskiego PEN Clubu, a w 1932 – Związku Zawodowego Literatów Polskich. Artykuły oraz recenzje teatralne publikował m.in.: w „The Slavonic Review” (Londyn, 1927-28), „Warszawskim Dzienniku Narodowym” (1927-28), „Wiadomościach Literackich” (tu od 1928 kierownictwo działu literatur anglosaskich), „Pologne Littéraire” (1928-1930), „Kronice Gostyńskiej” (1931-39), „Wiciach Wielkopolskich” (1931-39), „Piaście” (dodatku niedzielnym „Dziennika Kujawskiego” 1931-39), „Ruchu Literackim” (1933-39), „Kulturze” (1937-39; tu stały dział Z teatrów warszawskich). W 1938 otrzymał Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za wydanie dwóch tomów listów Stanisława Przybyszewskiego. Podczas okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i uczestniczył w tajnym nauczaniu, pełniąc od 1940 funkcję dyrektora Gimnazjum Ludwika Lorentza; w styczniu 1942 był delegatem szkół warszawskich na spotkanie tajnego szkolnictwa w Krakowie. Po wojnie został w 1945 mianowany kuratorem Okręgu Szkolnego w Szczecinie. W 1946 powrócił do Warszawy i habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim z dziedziny historii literatury angielskiej i amerykańskiej. W tym samym roku został docentem, w 1951 zaś – profesorem UW. W 1947 odbył wyjazd naukowy do Oxfordu. W 1946-48 był redaktorem „Biblioteki Ziem Odzyskanych” w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych. Artykuły i szkice literackie publikował m.in. w „Odrodzeniu” (1945-49), „Ilustrowanym Kurierze Polskim” (1945-51), „Arkonie” (1946-47), „Odrze” (1946-49), „Warszawie” (1946-50), „Nowinach Literackich” (1947-48), „Łodzi Teatralnej” (1947-49), „Teatrze” (1947-52). W 1949-53 był kierownikiem Zakładu Filologii Angielskiej UW. W 1951-53 wykładał równocześnie na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1950-53 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Programowej Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego w zakresie anglistyki. W 1951 został członkiem Komitetu Neofilologicznego Polskiej Akademii Nauk. Od 1954 był redaktorem „Kwartalnika Neofilologicznego”, w którym publikował też (1956-74) studia oraz recenzje dzieł naukowych. W 1957 odbył wyjazd naukowy do Stratfordu. W 1960 na zaproszenie Fundacji Forda przebywał trzy miesiące w USA, gdzie jako visiting professor prowadził wykłady na uniwersytetach w Filadelfii, Charlottensville, Bloomington, San Francisco i Berkeley. W 1961 przeszedł na emeryturę. Od 1962 był korespondentem bibliografem polskiej szekspirologii dla wychodzącego w Nowym Jorku czasopisma „Shakespeare Quarterly”. W 1964 został ponownie członkiem Polskiego PEN Clubu. Artykuły na tematy literackie i teatralne oraz liczne recenzje literackie publikował w „Pomorzu” (1955-58), „Życiu i Myśli” (1958-66), „Roczniku Literackim” (1960-66 z przerwami), „Nowych Książkach” (1965, 1969-80), „Pamiętnikarstwie Polskim” (1971-74) i „Stolicy” (1971-77, 1984). W 1977 otrzymał nagrodę Leszczyńskiego Towarzystwa Kulturalnego za upowszechnianie tradycji kulturalnych regionu, w 1979 nagrodę im. W. Pietrzaka, w 1981 nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości literackiej. Odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1956), Odznaką „Za Zasługi dla Województwa Leszczyńskiego” (1982). Zmarł 14 kwietnia 1986 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Twórczość
1. Ks. Ignacy Skorupka. [Monografia]. Warszawa: Druk. Rola [1923], 86 s. Wyd. nast. pt. Bohater Warszawy ks. kapelan Skorupka. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1937]; Warszawa: Wydawnictwo Ośrodka Dokumentacji i Studiów Społecznych 1990; [wyd. 4] pt. Bohater Warszawy. Ksiądz kapelan Ignacy Skorupka (1893-1920). Wołomin: [b.w.] 2001, 53 s.
2. Gostyń w pieśni. Wielkopolskie sonety regionalne. Gostyń Wielkopolski: Nakład „Kronika Gostyńska” 1931, 32. Wyd. nast.: Gostyń: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury „Hutnik”, Gostyńskie Towarzystwo Kulturalne 1985.
3. Na Pałukach. Żnin, Wągrowiec, Szubin. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Sonety. Inowrocław: Skład główny Księgarni L. Ksycki etc. 1931, 72 s.
4. Sonety inowrocławskie. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Inowrocław: Skład główny Księgarni S. Knasta ; Warszawa: Skład główny Dom Książki Polskiej 1931, 32 s.
5. W grodzie Halszki. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. (Regionalne sonety szamotulskie). Szamotuły: Skład główny „Gazeta Szamotulska" etc. 1931, 68 s.
6. Gniazdo orła. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. [Wiersze]. [Poznań]: Skład główny Dom Książki Polskiej 1932, 29 s.
7. Międzyrzecze. Chodzież – Czarnków – Oborniki. (Wielkopolskie sonety regionalne). Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Szamotuły: b.w.; Warszawa etc.: Skład główny Dom Książki Polskiej etc. 1932, 47 s.
8. Mnich opactwa lubińskiego. Ballada liryczna ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Szamotuły b.w.; Warszawa etc.: Skład główny Dom Książki Polskiej etc. 1932, 44 s.
9. Wenecja nad Brdą. Ze zbioru „Nad Wartą, Notecią i Obrą”. Dytyramby. Bydgoszcz: Skład główny Księgarni N. Gieryna etc. 1932, 34 s.
10. Echa leszczyńskie. Poezje. Leszno: Nakład autora 1938, 16 s.
11. Od Szekspira do Joyce'a. [Szkice]. Warszawa: Rój 1939, 332 s.
Zawartość
12. W piastowskich grodach Pomorza Zachodniego. Szczecin: Komitet 1 Obchodu „Trzymamy Straż nad Odrą”, Czytelnik 1946, 70 s. Wyd. 2 uzupełnione i poprawione. Przedmowa i oprac.: M. Frankel. Szczecin: Wydawnictwo AP 1995, 92 s.
Nagrody
Zawartość
13. Wizerunek Williama Szekspira. [Warszawa:] Czytelnik 1947, 59 s.
14. Od Fieldinga do Steinbecka. [Szkice]. Warszawa: S. Cukrowski 1948, 256 s.
Zawartość
15. Ave Roosevelt. Panorama amerykańska. [Szkice]. Warszawa: Ex Libris 1949 [antydatowane 1948], 377 s.
Zawartość
16. Nauka angielskiego. 1 rok nauczania. [Współautorzy:] A. Prejbisz, Z. Siwicka, J. Smólska. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1949, 260 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 zmienione 1951; wyd. [!] zmienione 1953; pt. Learning English wyd. 5 [!] 1955, wyd. 6 zmienione 1958, wyd. 7 zmienione 1959.
17. Jan Kasprowicz poeta wsi wielkopolskiej. [Szkice]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 182 s.
Zawartość
18. Karol Dickens – wielki pisarz angielski XIX w. [Warszawa:] Towarzystwo Wiedzy Powszechnej 1955, 34 s., powielone Wyd. nast. Warszawa: Wiedza Powszechna 1955.
19. Pluton kosynierów. Powieść historyczna z roku 1848. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1958, 469 s. Wyd. nast.: Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1961, wyd. 3 tamże 1970.
20. Przybyszewski. [Biografia]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1958, 519 s. Wyd. 2 tamże 1966.
21. Polacy piszący na tematy islandzkie. Odczyt wygłoszony po angielsku na Uniwersytecie w Reykjaviku dn. 11 IX 1962 r. Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Islandzkiej 1962, 23 s., powielone.
Zawartość
Przekłady
islandzki
22. Człowiek ze Stratfordu. [Opowieść biograficzna o W. Szekspirze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1963, 345 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1964; wyd. 3 zmienione, uzupełnione i poprawione pt. Shakespeare. Opowieść biograficzna. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974.
23. Moje szekspiriana. [Szkice]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 350 s.
Zawartość
24. Szekspir w Polsce. W: W. Szekspir: Dzieła dramatyczne. T. 6. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964 s. 981-1127.
25. Zmierzch Popielidów. Saga z drugiej połowy IX wieku. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1964, 207 s. Wyd. 2 tamże 1973.
27. „Hamlet” Williama Szekspira. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1966, 151 s. Biblioteka Analiz Literackich Wyd. 2 tamże 1969 [właśc. 1970].
28. Wśród swoich i obcych w USA. [Szkice]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 412 s.
Zawartość
29. „Sen nocy letniej” Williama Szekspira. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1967, 115 s. „Biblioteka Analiz Literackich”.
30. Bibliografia pism Stanisława Przybyszewskiego. W 100 rocznicę urodzin 1868 – 7 V – 1968. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Książki 1968, 43 s.
31. Meteory Młodej Polski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 360 s.
Zawartość
32. Dobranoc, miły książę. Ludzie, prace, wspomnienia. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 539 s.
Zawartość
33. Piotr i Skarbimir. Opowieść z czasów Galla Anonima. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 197 s.
34. Kronika Maura. Wielkość i upadek Piotra Włostowica. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 175 s. Wyd. 2 tamże 1985.
35. Przybyszewski. Opowieść biograficzna. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973, 582 s. Wyd. 2 tamże 1985.
36. Homagium Janowi Kasprowiczowi (1860-1926). Strzelno: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Oddział w Strzelnie 1976, 15 s.
37. Od Chaucera do Ezry Pounda. [Szkice]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 186 s.
Zawartość
38. Halldór Kiljan Laxness. Pisarz – myśliciel – humanista. [Współautor:] B. Piotrowski. Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Islandzkiej 1977, 22 s.
39. Janko z Czarnkowa. Opowieść Świętosława z czasów Kazimierza Wielkiego i Ludwika Węgierskiego. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977, 251 s. Wyd. 2 tamże 1981.
40. Sekretarz królowej Zofii. Kronika Grzegorza Patronika Bieczanina. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 201 s.
41. Wieniec laurowy Stanisławowi Przybyszewskiemu w 50 rocznicę śmierci. Strzelno: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze 1977, 15 s.
42. Apokryf śląski przez Bernarda Pruzię spisany A. D. 1400. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 273 s. Wyd. 2 tamże 1981.
43. Feliks i Lucyna. Historia z życia Gostynia i Rydzyny w XVIII wieku. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1979, 181 s.
44. Reformator Sarmacji. Opowieść Cypriana Bazylika o Janie Łaskim 1592. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1981, 284 s.
45. Ulubieniec muz. Opowieść o Klemensie Janickim. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1981, 326 s.
46. Kronika rodzinna. Autobiografia. [Wspomnienia]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 397 s.
Zawartość
47. Uczeń Amosa. [Powieść biograficzna o J.A. Komenskim]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 359 s. Wyd. 2 tamże 1981.
48. Stanisław Przybyszewski. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Zamek Królewski [1987], 62 s.
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Przekłady
Prace edytorskie i redakcyjne
T. 1. 1879-1906. Warszawa: Parnas Polski; Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku 1937, XL, 374 s.
T. 2. Lata 1906-1917. Listy 556-1159. Warszawa: Parnas Polski; Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku 1938 s. 384-872.
T. 3. 1918-1927. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1954, 654 s.
Cz. 1. Wiek VII-XVI. 1952, IV, 362 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1966, wyd. 4 1969, wyd. 5 1973, wyd. 6 1974, wyd. 7 1976, wyd. 8 1980, wyd. 9 1982, wyd. 10 1986.
Cz. 2. Wiek XVII-XIX. 1952, X, 454 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1967, wyd. 4 1974, wyd. 5 1974, wyd. 6 1976, wyd. 7 1980, wyd. 8 1982, wyd. 9 1986.
[Cz.] 2. Komedie. T. 2, 865 s.
[Cz.] 3-4. Kroniki. T. 1-2, 666 + 708 s.
[Cz.] 5. Tragedie. T. 1, 984 s.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1951, 1956, 1966.
