HEBANOWSKI Stanisław

Urodzony 25 stycznia 1912 w Brzóstkowie (powiat Jarocin) w rodzinie ziemiańskiej; syn Bogumiła Hebanowskiego, doktora praw, i Zofii z Ponikiewskich. Początkowo uczył się w domu, a od 1922 w Gimnazjum Klasycznym im. T. Kościuszki w Jarocinie. Po zdaniu matury w 1929 studiował dwa lata prawo, potem filozofię (którą ukończył w 1932) i historię sztuki (do 1935) na Uniwersytecie Poznańskim. W 1931 otrzymał nagrodę za wiersz Selene w konkursie poznańskiej grupy poetyckiej Prom; utworem tym oraz wierszem Wierzby debiutował w 1938 na łamach pisma „Prom” (nr 2). W 1933 ożenił się z Wandą Makowską, aktorką Teatru Polskiego w Poznaniu (rozwód 1934). Następnie zamieszkał w majątku rodzinnym w Gaju i zarządzał majątkiem w Brzóstkowie. W 1935 ożenił się z Heleną Kęszycką. Po wybuchu II wojny światowej wysiedlony wraz z rodziną przez Niemców mieszkał kolejno w Cerkwicy, w Opocznie, a od 1940 w Warszawie, gdzie w czasie okupacji niemieckiej prowadził klub brydżowy w barze aktorów „Znachor”, a następnie w kawiarni „Ziemiańska”. Kontynuował twórczość literacką, pisząc opowiadania (które weszły następnie do tomu Ślady czasu). W sierpniu 1944 przedostał się wraz z rodziną do Lubczy pod Jędrzejowem. Po wyzwoleniu pracował w referacie kultury i sztuki kolejno: w Starostwie w Jarocinie, w Zarządzie Miejskim w Gnieźnie, w Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu (sierpień 1945 – czerwiec 1946) oraz w Zarządzie Miejskim w Poznaniu (od lipca 1946 do sierpnia 1948 jako naczelnik Wydziału Oświaty, Kultury i Sztuki). Był członkiem Polskiej Partii Robotniczej (potem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, usunięty w 1951). Za organizowanie życia kulturalnego otrzymał w 1948 nagrodę artystyczną miasta Poznania. W 1948 był kierownikiem literackim Teatru Polskiego w Poznaniu, w sezonie 1948/49 kierownikiem literackim Opery Poznańskiej, a następnie od sezonu 1949/50 do 1958/59 kierownikiem literackim poznańskich teatrów dramatycznych. Równocześnie od 1946 rozwijał twórczość krytyczną i literacką, publikując opowiadania, artykuły, recenzje teatralne i przekłady m.in. w czasopismach: „Zryw” (opowiadania 1946-47), „Gazeta Poznańska” (od 1948; też pod pseud. Paweł Lutyński), „Odrodzenie” (1948 artykuły pod pseud. Jan Grab), „Głos Wielkopolski” (od 1950), „Zeszyty Teatralne” (od 1950) oraz w programach teatralnych m.in. Teatru Polskiego w Poznaniu (od 1947) i Teatru Nowego w Poznaniu (od 1951). W 1948-49 redagował poznański miesięcznik „Echo Teatralne i Muzyczne”. W 1950 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1957 założył w Poznaniu, a następnie opiekował się Teatrem Atelier działającym do 1959. W 1960 przeniósł się do Zielonej Góry, gdzie do sierpnia 1963 był kierownikiem literackim Teatru Ziemi Lubuskiej. Za upowszechnienie teatru na tym terenie otrzymał w 1963 wraz z Markiem Okopińskim II nagrodę zespołową Ministra Kultury i Sztuki. Pozostawał w stałym kontakcie ze środowiskiem teatralnym Poznania, m.in. jako inicjator, kierownik artystyczny i reżyser Teatru „5” (1961-63). W 1963 powrócił do Poznania na stanowisko kierownika literackiego Teatru Polskiego; redagował (1963-69) pismo tego teatru pt. „Proscenium”. W 1964-66 prowadził konwersatoria z historii teatru na polonistyce Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. W 1967 otrzymał nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej i Miejskiej Rady Narodowej Poznania za upowszechnianie kultury. W 1969 przeniósł się do Gdańska, gdzie do 1973 był kierownikiem literackim, a następnie do 1980 kierownikiem artystycznym Teatru Wybrzeże. W 1970-73 wchodził w skład Zarządu Głównego oraz Naczelnej Rady Artystycznej Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatralnych i Filmowych. W 1971-78 był też prezesem, zaś w 1978-80 wiceprezesem Oddziału Gdańskiego ZLP. W 1973 zdał eksternistycznie egzamin reżyserski w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. W tymże roku otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za twórczość artystyczną, w 1978 nagrodę im. W. Pietrzaka za upowszechnianie wysokich wartości etycznych w twórczości teatralnej oraz nagrodę Wojewody Gdańskiego, w 1979 nagrodę Prezesa Rady Ministrów I stopnia za zasługi i osiągnięcia w twórczości teatralnej, a w 1980 nagrodę Prezydenta m. Gdańska. Był członkiem Narodowej Rady Kultury (1983-86). Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Krzyżem Kawalerskim (1966) i Krzyżem Oficerskim (1973) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Za Zasługi dla m. Gdańska” (1977), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1980). Zmarł nagle (w drodze do Szczecina) 18 stycznia 1983 na dworcu w Gdyni; pochowany w Gieczu pod Poznaniem.
W 1986 została ustanowiona przez Teatr Polski w Poznaniu i władze miasta nagroda im. S. Hebanowskiego za prace przekładowe w dziedzinie dramatu.