BIO
Urodzony 16 lipca 1923 w Warszawie; syn Jana Teodora Hausbrandta, inżyniera leśnika, i Stanisławy z Berków. Uczęszczał do Gimnazjum i Liceum im. M. Reja w Warszawie. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie. Kontynuował naukę na tajnych kompletach, a od 1943 po zdaniu matury studiował prawo na działającym tajnie Uniwersytecie Warszawskim (UW). Od 1944 należał do Armii Krajowej. Brał udział w powstaniu warszawskim (zgrupowanie „Żywiciel”, kompania „Żbik”). Po upadku powstania przebywał pod Częstochową. Od lutego 1945 współpracował z czasopismem „Częstochowski Głos Narodu” i równocześnie pełnił funkcję zastępcy kierownika Referatu Kultury i Sztuki Starostwa Powiatowego w Częstochowie. W sierpniu tegoż roku powrócił do Warszawy i pracował w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Później był wicedyrektorem Biura Zarządu Głównego Związku Zawodowego Muzyków Rzeczypospolitej Polskiej (1946) oraz wicedyrektorem Agencji Teatralnej i Filmowej ZAiKS (1947-50). W 1946 ożenił się z Ludmiłą Goetzen, biologiem (później profesorem botaniki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego; rozwiedzeni). Równocześnie kontynuował studia na UW i w 1949 uzyskał magisterium. W tymże roku wstąpił do Związku Zawodowego Dziennikarzy Rzeczpospolitej Polskiej i w 1950 objął stanowisko zastępcy kierownika Wydziału Prasy i Propagandy Centralnego Komitetu; w 1953 (już po przekształceniu w 1951 związku w Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, SDP) zrezygnował z członkostwa w tej organizacji. W 1950-52 współpracował jako dziennikarz z bydgoskim „Ilustrowanym Kurierem Polskim” i warszawskim „Kurierem Codziennym”. W 1952-53 był ze względów politycznych represjonowany przez Urząd Bezpieczeństwa i przez rok więziony w Warszawie (zrehabilitowany w 1956). W 1954 pracował w Zespole Adwokackim, a do 1955 pełnił funkcję dyrektora administracyjnego Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu (SPATiF). W 1959 założył miesięcznik Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (International Theatre Institute, ITI) pt. „Le Théâtre en Pologne” („The Theatre in Poland”) i do 1971 był jego redaktorem naczelnym (do 1967 wraz z Edwardem Csató); publikował tu także w 1959-73 artykuły na temat teatru. W 1959 został zastępcą dyrektora Teatru Komedia w Warszawie, a w 1961 – Teatru Ateneum, w 1962 objął stanowisko kierownika literackiego tego Teatru (do 1969). Od 1960 był członkiem ITI. Za debiut krytyczny uważał artykuł pt. Tani mecenat, opublikowany w 1961 w piśmie „Teatr” (nr 21), z którym współpracował także w latach następnych. Nadto liczne artykuły, recenzje teatralne, szkice i felietony ogłaszał m.in. w czasopismach: „Polityka” (1964-69, 1972), „Kultura i Ty” (1966-81; tu od 1967 stałe felietony w rubryce pt. Bliżej teatru), „Życie Literackie” (1967-75, 1981-82), „Widnokręgi” (1969-85; tu stałe felietony w cyklu pt. Spotkania teatralne, a od 1970: Teatr), „Express Wieczorny” (w 1971-75 stałe recenzje teatralne), „Odra” (1973-79), „Kultura” (1976-81). W 1966 ożenił się z Ireną Bołtuć, tłumaczką, krytykiem teatralnym. Od 1968 należał do Towarzystwa Kultury Teatralnej. W 1971 został członkiem Association Internationale des Critiques de Théâtre oraz (ponownie) SDP. Za publikacje dotyczące teatru otrzymał Nagrodę Klubu Krytyki Teatralnej SDP (1976). W 1976-77 był konsultantem literackim Teatru im. J. Osterwy w Lublinie. W 1977-80 wykładał w Zakładzie Teatrologii Instytutu Filologii Polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1979 należał do ZLP (do rozwiązania Związku w 1983). W latach osiemdziesiątych nadal ogłaszał felietony m.in. w czasopismach „Teatr” (m.in. w 1987 cykl pt. Mondo cane) i „Widnokręgi” (m.in. w 1989 cykl pt. W kręgu kultury). W 1980-81 redagował biuletyn informacyjny SPATiF-u i Związku Artystów Scen Polskich. W 1985 przeszedł na emeryturę. W tymże roku nawiązał stałą współpracę z krakowskim miesięcznikiem „Zdanie”. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Od marca 1992 do stycznia 1993 współpracował jako recenzent teatralny z dziennikiem „Nowy Świat”. Z końcem 1992 rozpoczął też współpracę z Redakcją Polską Radia Wolna Europa jako autor felietonów teatralnych. W 1996-2000 (z przerwami) zamieszczał artykuły i recenzje teatralne w piśmie „Pokaz”. Zmarł 24 marca 2004 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim.
Twórczość
1. Alfabet czyli kariera pana Omikrona. [Komedia w 3 aktach]. Powst. przed 1964.
2. Akcja śmietnik. [Komedia]. Powst. przed 1965.
3. Idziemy do teatru. [Współautor:] B. Bartoszewicz. Warszawa: Wydawnictwo Związkowe Centralnej Rady Związków Zawodowych 1966, 176 s.
Zawartość
4. Polska publiczność teatralna w liczbach. 1946-1967. Powst. ok. 1970. Rękopis. Druk fragmentów pt. Demografia publiczności teatralnej w Polsce. W: Wprowadzenie do nauki o teatrze. T. 3. Odbiorcy dzieła teatralnego. Wrocław 1978 s. 285-330.
Przekłady
angielski
5. Teatr...? Rozmyślania w antraktach. [Przedmowa:] J. Kosiński. Warszawa: Wydawnictwo Związkowe Centralnej Rady Związków Zawodowych 1970, 316 s.
6. Obcym wstęp wzbroniony. [Powieść]. Powst. ok. 1973. Druk: Warszawa: Czytelnik 1981, 390 s.
7. Rozmowy z ludźmi teatru. Inscenizatorzy. Noty biograficzne: B. Frankowska. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 261 s.
Zawartość
8. Tomaszewski – pantomima. [Monografia]. Oprac. graficzne: J. Wilkoń. Warszawa: Interpress 1974, [88] k.
Przekłady
angielski
francuski
niemiecki
9. Aktorzy. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1976, 181 s.
Zawartość
10. Krzesełka lorda Blotton. [Powieść]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1976, 227 s.
11. Zofia Kucówna. Szkic do portretu aktorki. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1977, 114 s.
12. Bliżej teatru. [Powieść]. „Kultura i Ty” 1978 nr 1-11.
13. Elementy wiedzy o teatrze. [Podręcznik]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1982, 235 s. Wyd. 2 zmienione tamże 1990.
14. Teatr w społeczeństwie. [Podręcznik]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1983, 119 s.
15. Teatr jest światem. [Współautor:] G. Holoubek. Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1986, 253 s.
Zawartość
16. Kulisy kulis. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1989, 188 s.
Zawartość
17. Podnieść kurtynę. Warszawa: Iskry 1989, 394 s.
Zawartość
18. Filozofia pod psem. [Powieść]. [Autorzy:] A. Hausbrandt i Brysio. Posłowie: T. Zaniewska. Białystok: Trans Humana 2002, 185 s.
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Adaptacje
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1989.
