BIO
Urodzona 18 maja 1884 w Warszawie; córka Artura Gruszeckiego, powieściopisarza, i Józefy z Certowiczów. W 1888-95 przebywała w stronach rodzinnych matki, na Ukrainie. Gimnazjum ukończyła w Krakowie. Studiowała historię na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ), a następnie kontynuowała naukę na Sorbonie w Paryżu, gdzie uzyskała licencjat nauk ścisłych (fizyka, chemia). Debiutowała w 1912 powieścią W słońcu (wydaną pod pseudonimem Jan Powalski). W 1913 wyszła za mąż za Kazimierza Nitscha, profesora filologii słowiańskiej na UJ. Przez krótki czas pracowała w szkolnictwie. Artykuły, utwory prozatorskie, recenzje publikowała m.in. w „Przeglądzie Warszawskim” (1922-24), „Przeglądzie Współczesnym” (1925, 1927, 1930, 1932-34), „Slavische Rundschau” (Praga, 1929-30; tu przeglądy z życia kulturalnego Krakowa) i „Kobiecie Współczesnej” (1932, 1933). W 1926-36 wielokrotnie wyjeżdżała za granicę. W czasie okupacji niemieckiej i po wyzwoleniu mieszkała nadal w Krakowie. Za twórczość literacką otrzymała w 1948 nagrodę Funduszu Kultury Narodowej Województwa Krakowskiego i w 1968 nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku. Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski ( 1933). Zmarła 18 kwietnia 1976 w Krakowie; pochowana tamże na Cmentarzu Rakowickim.
Twórczość
1. W słońcu. Powieść. Warszawa: M. Arct 1912, 266 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Gebethner i Wolff [1924]; wyd. 3 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1959.
2. Król. Powieść dla młodzieży z czasów Przemysława Pogrobowca. Warszawa: M. Arct 1913, 127 s. Wyd. 2 tamże 1923.
3. W grodzie żaków. Powieść historyczna. Warszawa: M. Arct 1913, 281 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże [1922]; wyd. 3 z podtytułem: Opowieść. [Warszawa:] Czytelnik 1947, tamże: wyd. 4 z posłowiem A. Sowińskiego 1953, wyd. 5 1957, wyd. 6 1959.
4. W zaklętym zamku. Opowiadanie z Podhala. Warszawa: M. Arct 1913, 38 s. Wyd. nast. tamże: 1932, 1934.
5. Sztandary Księcia Józefa. [Powieść]. „Nowiny Illustrowane” 1914 nr 1-16.
6. Nad jeziorem. (Sielanka wielkopolska z XIII wieku). Warszawa: Gebethner i Wolff 1921, 310 s. Wyd. nast. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, 237 s.
7. Nauka o Polsce współczesnej. [Podręcznik szkolny]. Lwów: Książnica Polskiego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych 1922, 204 s.
8. Przygoda w nieznanym kraju. Powieść współczesna. „Kobieta Współczesna” 1932 nr 32-43, 1933 nr 1-24. Wyd. osobne Warszawa: „Kobieta Współczesna” 1933, 343 s. Wyd. nast. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957.
Nagrody
9. Od Karpat nad Bałtyk. Opowieść. Warszawa: Czytelnik 1946, 284 s. Wyd. nast. tamże 1948.
10. Powieść o kronice Galla. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962-1964.
Adaptacje
teatralne
Cz. 1. Owe lata. T. 1-2. 1962, 378 + 413 s. Wyd. 2 tamże 1973.
Cz. 2. Gall pisze kronikę. 1962, 358 s.
Cz. 3. W ręku potomnych. T. 1. Gall w cieniu. 1964, 381 s.; T. 2 vol. 1-2. Gall w słońcu 1966, 1970, 303 + 485 s.
11. Całe życie nad przyrodą mowy polskiej. Kazimierz Nitsch i jego prace. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 288 s.
Utwory niepublikowane
Wg informacji „Rocznika Literackiego 1976” wyd. 1979, s. 794.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1951, 1966.