BIO
Urodzony 29 czerwca 1925 w Dąbrowie Tarnowskiej; syn Daniela Gruszczyńskiego, prawnika, i Loli z domu Feischer Gruszow. W czasie II wojny światowej przebywał w Związku Radzieckim, gdzie ukończył szkołę średnią. Debiutował w 1943 wierszem Ta świadomość, że czeka... (incipit), opublikowanym w tygodniku „Wolna Polska” (Moskwa, nr 29). Należał do Związku Patriotów Polskich. W 1944 wstąpił do 1. Armii Wojska Polskiego; w gazecie 4. Dywizji Piechoty „Do boju” oraz w „Zwyciężymy” ogłaszał wiersze, felietony i reportaże (też pod pseudonimem Krzyś). W listopadzie tego roku rozpoczął pracę w redakcji „Życia Warszawy” (tu również liczne felietony, recenzje teatralne, fragmenty prozy i wiersze). W 1945-49 studiował filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1948 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej (potem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). Kontynuując twórczość literacką i publicystyczną publikował m.in. w „Walce Młodych” (1945-48), „Kuźnicy” (1946-49), „Odrodzeniu” (1946-49). Pracował w redakcjach czasopism: „Poradnik Oświatowy” (1946-49), „Pokolenie” (1947), „Po prostu” (1947-53). W 1948 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich; skreślony w 1958, przyjęty ponownie w 1967, do 1968). Wielokrotnie wyjeżdżał za granicę, do Jugosławii, Albanii, na Węgry, do Czechosłowacji, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i Austrii. Ożenił się z Zofią Kamieniecką. W 1949-51 studiował na wydziale dramaturgicznym w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. W następnych latach współpracował z „Nową Kulturą” (1950-55) i „Trybuną Ludu” (1954-55). Był członkiem redakcji „Po prostu” (1956). Zmuszony do emigracji w 1968 wyjechał z Polski i zamieszkał w Kopenhadze. Współpracował z paryską „Kulturą” i „Zeszytami Historycznymi”. W 1991 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Zmarł 10 stycznia 1992 w Kopenhadze.
Twórczość
1. Płomień czerwonych krawatów. Poemat. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Książka 1948, 21 s.
2. Linia wysokiego napięcia. [Jednoaktówka]. Warszawa: Zarząd Głowny Związku Młodzieży Polskiej 1949, 30 s.
3. Dobry człowiek. Sztuka w 3 aktach, 6-ciu odsłonach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Kameralny 1950. Wyd. [Warszawa: b.w. ok. 1951], 57 s. Wyd. nast.: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 95 s.; Dobry człowiek. Sztuka w 3 aktach. Adaptacja dla świetlic. Warszawa: Centralna Rada Związków Zawodowych 1951, 79 s.
Nagrody
4. Jedyna droga. Widowisko w 4 obrazach. [Współautor:] K. Korcelli. Prapremiera: Warszawa, Objazdowy Teatr Dramatyczny Domu Wojska Polskiego 1951.Wyd. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 57 s.
5. Pociąg do Marsylii. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Ateneum 1951. Druk „Twórczość” 1951 nr 9 s. 72-101, nr 10 s. 110-122. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1952, 88 s. Wyd. nast.: Uwagi inscenizacyjno-reżyserskie oprac. K. Berwińska tamże 1953.
Przekłady
niemiecki
słowacki
6. Szkliperia, kraj orłów. [Reportaż]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1951, 77 s.
7. Klucz od przepaści. Dramat w 2 aktach. Prapremiera: teatralna: Lublin, Teatr im. J. Osterwy 1955; telewizyjna: Telewizja Polska 1957. Wyd. [B.m. 1956], 58 s., powielone Wyd. nast. Warszawa: Czytelnik 1956, 75 s.
Wersja nowa dla scen amatorskich, z podtytułem: Tragedia w 2 aktach. „Teatr Ludowy” 1962 nr 7 s. 51-78.
8. Stare Miasto. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, [16] s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1959, wyd. 3 1961, wyd. 4 1965.
9. Dziewiąte ramię ośmiornicy. [Powieść kryminalna; współautor: K.T. Toeplitz]. „Express Wieczorny” 1957 nr 265-309; 1958 nr 1/2-16. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 207 s.
10. Julia. (Opowieść filmowa). „Dialog” 1958 nr 11 s. 5-32. Ekranizacja [współautor:] J. Rutkiewicz 1962.
11. Singapore 67. Komedia tragiczna w 3 aktach. Prapremiera: Wrocław, Teatr Kameralny 1959.
12. Wielki Bobby. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Katowice Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1960. Druk „Dialog” 1960 nr 4 s. 5-30. Wyd. osobne: Oprac. dramaturgiczne i uwagi inscenizacyjne: J. Nowacki. Scenografia: S. Chorzemski. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1962, 43 s., powielone.
Przekłady
bułgarski
czeski
słowacki
13. Kwiat lotosu. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1961.
14. Morderca składa wizytę. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1961.
16. Dymy nad wyspą. Sztuka w 3 aktach dla amatorskich zespołów teatralnych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1963, 52 s. Na zlecenie Związku Ochotnicych Straży Pożarnych.
17. Chata w śródmieściu. Sztuka w 3 aktach. Warszawa [ok. 1964], powielone.
18. Warszawianka 44. [Utwór dramatyczny]. „Dialog” 1964 nr 7 s.5-17. Wystawienie: łącznie z: S. Wyspiański: Warszawianka. Kraków, Teatr Międzyszkolny 1965.
19. Małżeństwo z rozsądku. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1966.
20. Powrót na ziemię. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1966.
21. Quiz. Sztuka w 2 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Dramatyczny 1966.
22. Exodus. [Wiersze]. Wstęp: M. Słomczyński. [Kraków:] Cassiopeia 1995, XXXVII, [2] s.
