BIO

Urodzony 20 lutego 1939 w Łańcucie; syn Stefana, prawnika, i Janiny z domu Patyner. Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał w 1945 w Łodzi, gdzie od 1953 uczęszczał do Gimnazjum im. T. Kościuszki. Debiutował fraszką pt. Niespodzianka, opublikowaną w 1956 na łamach pisma „Kronika” (nr 16; podpisany M.R.). Po zdaniu matury w 1956 studiował historię na Uniwersytecie Łódzkim; w 1961 uzyskał magisterium. W tym czasie ogłaszał wraz z Ryszardem Wierzbowskim liczne utwory satyryczne (pod wspólnym pseudonimem Ryszard Marek). Nawiązał także współpracę z kabaretami Szpak i Wagabunda, z teatrami studenckimi (m.in. z zespołem Cytryny), Teatrem Syrena oraz z Polskim Radiem i Telewizją Polską w Warszawie i Łodzi. Od 1958 współpracował jako satyryk z tygodnikiem „Szpilki”. W 1961 podjął pracę w redakcji czasopisma „Karuzela”. W 1966 przeniósł się do Warszawy i został członkiem zespołu redakcyjnego, a w 1971-81 kierownikiem działu kulturalnego, „Szpilek”, w których drukował w następnych latach liczne utwory satyryczne, wiersze, prozę, recenzje teatralne, filmowe i telewizyjne, przekłady z literatury rosyjskiej i niemieckiej, felietony (pod pseudonimami: Alfa; F. Ormuzd; Filip Z. Konopski; (f.z.); F.Z.K.; K.Z.F.; M.G.; m.g.; MRG; (r.m.); R.M.G.; X; (X); (X.); x; (x)). W 1968 ożenił się z Bożenną Rejn. Od 1972 należał do Związku Literatów Polskich (ZLP; do rozwiązania Związku w 1983); w 1976-79 pełnił funkcję członka Zarządu Klubu Satyryków przy ZLP. Od 1972 publikował m.in. w pismach: „Itd” (do 1975; wiersze, fraszki, proza satyryczna, nadto w 1972 cykl felietonów pt. Kontrabanda), „Teatr” (do 1973; artykuły, wywiady). Współpracował stale z kabaretami (m.in. Dudek, Pod Egidą — tu także jako wykonawca własnych tekstów), Polskim Radiem (m.in. audycja pt.Samo życie, stały felieton tygodniowy w Ilustrowanym Tygodniku Rozrywkowym, słuchowiskowe miniatury dla Programu III) oraz Telewizją Polską (m.in. teksty do programu Gallux Show), pisał utwory dramatyczne, libretta musicali, scenariusze filmowe. W 1974-77 był członkiem kolegium redakcyjnego serii Estrada (wydawanej przez Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe). W 1979 otrzymał nagrodę Prezesa Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”. W 1982 zaczął drukować w „Polityce” felietony oraz wiersze, recenzje literackie, parodie, noty (podpisywały także: mag; od 1995 w rubryce pt. Groński); kontynuował współpracę ze „Szpilkami”, na których łamach od 1982 prowadził stałą rubrykę satyryczną pt. Co słychać (także podpisany: X; (X);x; (x); Y). W 1990 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1974). Zmarł 24 grudnia 2018; pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Twórczość

1. Kontrabanda. [Szopka polityczna; współautor:] R. Wierzbowski. Prapremiera: Łódź, Teatr Nowy 1958.

Autorzy podpisani: Ryszard Marek.

2. Polowanie z nagonką. [Rewia satyryczna; współautor:] R. Wierzbowski. Prapremiera: Łódź, T. 715 1963.

3. Szekspir. [Tryptyk, utwór dramatyczny; współautor: R. Wierzbowski]. Telewizja Polska 1964.

4. Seria serio. [Współautor:] R. Wierzbowski. Zapis melodii własnych oraz „Czarnego kota” B. Okudżawy: P. Hertel. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1966, 118 s.

Autorzy podpisani: Ryszard Marek.

Zawartość

Zawiera wiersze satyryczne w cyklach: Seria serio; Genialne kontynuacje; Przekłady równie przykładne [z E. Jewtuszenki, B. Okudżawy]; Fraszki frasobliwe; Fraszkopisarstwo nasze czyli pro domo sua.

5. Szopka noworoczna. Teksty: J. Klejny, R. Groński. Telewizja Polska 1967.

R.M. Groński podpisany: Ryszard Marek.

6. Kołysanka na bębnie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1970, 125 s.

Zawartość

Zawiera wiersze satyryczne w cyklach: Przymus; Odnawianie luster [pastisze i parodie literackie]; Kołysanka na bębnie; Monolog z lampą.

7. Od „Siedmiu Kotów” do „Owcy. Kabaret 1946-1968. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1971, 250 s.

Zawartość

Zawiera szkice R.M. Grońskiego dot. działalności kabaretów: Owca, Pod Egidą, Dudek, U Lopka, Dreszczowiec, Jama Michalikowa, Koń, Wagabunda, Szpak, Stańczyk, Siedem Kotów , — oraz montaż oryginalnych tekstów.

8. Kropla deszczu na dłoni. [Sensacyjna powieść dla młodzieży]. Świat Młodzieży 1972 nr 13-23. Wyd. osobne: Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch” 1972, 54 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1973; wyd. 3 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978.

Nagrody

III nagroda w konkursie Biura Wydawniczo-Propagandowego „Ruch” w 1971.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: Radio 1975.

9. Majcher Lady. [Libretto musicalu; współautor:] A. Marianowicz. Muzyka: J. Derfel. Prapremiera: Gdynia, Teatr Muzyczny 1972.

10. Latający talerzyk. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1973, 38 s.

11. Tak swojo mi. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1973, 102 s.

Zawartość

Zawiera utwory satyryczne wierszem i prozą w cyklach: W prowincjonalnej Troi; Nas na to nie stać; Umeblowana melancholia; Marginesy.

12. Alfabet polskiej rozrywki. [Współautor:] W. Filler, J. Wittlin. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1974, 99 s.

Opracowanie słownikowe z zakresu współczesnej polskiej sztuki estradowej.

13. Łomot. [Przedstawienie kabaretowe]. Prapremiera: Warszawa, Kabaret „Pod Egidą1974.

14. Od Stańczyka do STS-u. Satyra polska lat 1944-1956. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1974, 265 s.

Zawartość

Zawiera szkice R.M. Grońskiego dot. twórczości satyrycznej i rozrywkowej: Cud lubelski; Polowanie na Wieniawę; Co nam zostało z tych lat?; Chór odważnych i soliści, — oraz wybór oryginalnych tekstów wielu autorów z tego okresu.

15. Słońca w trawie. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1974, 54 s.

16. Taka to historia. Prapremiera: Gniezno, Teatr im. A. Fredry 1974.

Montaż tekstów satyrycznych dot. trzydziestolecia Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.

Adaptacje

radiowe

Radio 1974.

17. Widzewska ballada. [Libretto musicalu; współautor:] A. Marianowicz. Muzyka: P. Hertel. Prapremiera: Łódź, Teatr Muzyczny 1974.

18. Zgaście pochodnie, zgaście gwiazdy! [Program kabaretowy]. Scena 1974 nr 11 s. 43-53. Prapremiera: Szczecin, Studio „ZET” Teatru Otwartego przy Klubie „Piwnica 1974.

Nagrody

II nagroda w ogólnopolskim konkursie na program kabaretowy w 1974.

19. Dziś strip-tease (mini-musical). [Program kabaretowy]. Scena 1975 nr 10 s. 47-57.

Nagrody

I nagroda w ogólnopolskim konkursie na komedię, program kabaretowy i estradowy w 1975.

20. Karabiny w pałacu. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1975, 26 s.

21. Jutro piątek od samego rana. [Komedia]. Prapremiera: Gniezno, Teatr im. A. Fredry 1976.

22. Śniadanie. [Komedia w 2 aktach]. Dialog 1976 nr 8 s. 27-45. Prapremiera: Jelenia Góra, Teatr im. C. Norwida 1977. Przedruk zob. poz. .

23. Wierszyki o literach. [Dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1976, [32] k. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1977, wyd. 3 1985, wyd. 4 1988.

24. Bal wampirów. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Czytelnik 1978, 111 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Bal wampirów; Kolekcja; Kabareciarz.

25. Dykcyonarz teatralny. [Współautor:] W. Filler, J. Wittlin. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1978, 104 s.

Satyryczne opracowanie słownikowe z zakresu współczesnego teatru.

26. Jak w przedwojennym kabarecie. Kabaret warszawski 1918-1939. Posłowie: W. Filler. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1978, 220 s. Wyd. 2 tamże 1987.

Zawartość

Zawiera szkice R.M. Grońskiego dot. przedwojennego kabaretu warszawskiego: Zamiast wstępu... — Ram-Pam-Pam; Publiczność i szlus; Giełda autorów [sylwetki: J. Tuwima, A. Słonimskiego, M. Hemara, A. Własta, K. Toma, J. Jurandota]; Patrzymy na gwiazdy; Okruchy lustra, „Czerwona Latarnia”, — oraz wybór tekstów kabaretowych licznych autorów okresu międzywojennego.

27. Miasteczko nad morzem. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1978, [14] k. Wyd. 2 tamże 1980.

Przekłady

niemiecki

Das Städtchen am Meer. [Przeł.] I. Buhl. Warszawa 1981.

28. Planeta Ro. [Utwór dramatyczny o J. Korczaku]. Dialog 1978 nr 1 s. 5-35. Prapremiera: Warszawa, Teatr Żydowski im. E. Kamińskiej 1979. Wyd. osobne: Warszawa: Czytelnik 1984, 66 s. Przedruk zob. poz. .

29. Wódz. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Tarnów, Tarnowski Teatr im. L. Solskiego 1978.

30. Zabójcy z „Makbeta. [Komedia w 22 scenach]. Dialog 1979 nr 12 s. 5-26. Przedruk zob. poz. .

31. Dwaj. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1980 nr 2 s. 13-18. Prapremiera: radiowa: Polskie Radio 1980; teatralna: Poznańska Scena na Piętrze 1993.

32. Warto byś wpadł. (Szopka z jubileuszem). [Współautor:] A. Marianowicz. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1980.

33. Kim jest ten człowiek. [Powieść; współautor: M. Komar]. Warszawa: Czytelnik 1981, 146 s. Por. poz. .

34. Wizyta młodszej pani. [Komedia; współautor:] M. Komar. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1981.

35. Tych kilka bajek, które znam. [Dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1982, 82 s.

Zawartość

Chwila; Bajka o bardzo dziwnym mieście; Bajka o telefonach; Bajka o fortepianie; Bajka o ostatniej bajce.

36. Kim są dorośli. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1983, 39 s. Wyd. nast.: wyd. primaaprilisowe nakłady „Płomyka” z 1 IV 1984 [wkładka do Płomyka 1984 nr 5]; wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1989.

37. Lata dwudzieste..., lata trzydzieste. Scenariusz filmowy. [Współautor:] M. Komar. Teksty piosenek: J. Tuwim, R. Groński. Ekranizacja 1983.

38. Papkin. [Komedia w 2 częściach]. Dialog 1983 nr 9 s. 18-43. Prapremiera: Sosnowiec, Teatr Zagłębia 1984. Przedruk zob. poz. .

39. Satyra kłamie! Warszawa: Czytelnik 1983, 160 s.

Zawartość

Zawiera utwory satyryczne wierszem i prozą w cyklach: Dzienniczek odnowy 80-81; Nikogo mi tak nie żal, jak funkcjonariuszy; Cabaretissimo; Teatr na nagance.

40. Seks i polityka. [Rewia satyryczna; współautor:] D. Passent. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1983. Por. poz. .

41. Kim jest ten człowiek. Scenariusz filmowy. [Współautor:] M. Komar. Ekranizacja 1984. Por. poz. .

Autor podpisany: M.M. Gromar.

42. Seks i pieniądze. [Rewia satyryczna; współautor:] D. Passent. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1984.

43. Ciepły brat. Dwadzieścia scen z cudzego życia. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1985 nr 3 s. 5-28. Przedruk zob. poz. .

44. Śmiech na linii. [Rewia satyryczna; współautor:] D. Passent. Muzyka: R. Poznakowski. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1986.

45. Tylko dla dorosłych. (Striptease kabaretowy). [Program kabaretowy; współautor:] D. Passent. Muzyka: A. Dryński. Prapremiera: Częstochowa, Teatr Dramatyczny im. A. Mickiewicza 1986.

46. Misja specjalna. Scenariusz filmowy. [Współautor:] M. Komar. Ekranizacja 1987.

47. Po co właściwie trzymać psa? [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1987, 45 s. [Wyd. 2] Poznań: GMP [2000].

48. Seks i polityka II. [Rewia satyryczna]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1988. Por. poz. .

49. Kabareciarz. Tekst i polityka. Warszawa: Czytelnik 1989, 166 s.

Zawartość

Zawiera wiersze satyryczne i teksty kabaretowe z lat 1982-1986 w cyklach: A mnie się marzy taki czas Album rodzinny; Styl moich współczesnych; Historia świata.

50. Pod jednym niebem. [Utwór dramatyczny w 2 częściach]. Dialog 1989 nr 3 s. 5-30. Prapremiera: pt. Pod jednym dachem Warszawa, Teatr Polski, Scena Kameralna 1989.

51. Ryszard Marek Groński przedstawia — Kabaret Hemara. Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek 1989, 213 s.

Zawartość

Zawiera szkice R.M. Grońskiego dot. życia i twórczości M. Hemara: Jeśli młodym być — to tylko we Lwowie!; Okrzyk beztroskiej radości; Kabaret, czyli świat; Technik rozrywki przy pracy; Adaptacje i przeróbki, — oraz wybór tekstów satyrycznych M. Hemara.

52. Sztuki najczęściej nie grane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 305 s.

Zawartość

Zawiera utwory dramatyczne powstałe w 1976-1983: Planeta Ro [poz. ]; Śniadanie [poz. ]; Zabójcy z „Makbeta” [poz. ]; Papkin [poz. ]; Ciepły brat [poz. ].

53. Obyś żył w ciekawych czasach. [Program kabaretowy]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 1991.

54. Puszka z Pandorą. [Szkice satyryczne]. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW [1991], 164 s.

55. Jak żyć w postkomunizmie. [Szkice satyryczne]. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW [1992], 192 s.

56. Bezpruderyjna para. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1993 nr 5 s. 5-36. Prapremiera: teatralna: Bydgoszcz, Teatr Polski 1993; telewizyjna: Telewizja Polska 1994.

57. Taki był kabaret. Warszawa: Codex 1994, 286 s.

Historia polskiego kabaretu w latach 1900-1945.

58. Zdrapka. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1996.

59. Dokument podróży. [Widowisko teatralne]. Scenariusz: R. Groński. Prapremiera: Warszawa, Teatr Żydowski 1998.

60. Nauka pływania dla topielców. Wypisy z histerii najnowszej 1989-1998. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 1999, 223 s.

Satyryczny komentarz do wydarzeń społeczno-politycznych i kulturalnych w Polsce w latach 1989-1998.

61. Kłębuszek snu. (Kototeka 2000). Warszawa: Wiedza i Życie 2000, 79 s.

Teksty satyryczne, wiersze, fraszki o kocie w literaturze i kulturze.

62. Polaków życie seksualne. [Widowisko rewiowe]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 2000.

63. Suche oczy. Powieść brukowa. Warszawa: Wydawnictwo Sens, „Polityka 2001, 128 s.

64. Jeż na kaktusie. Wypisy z histerii najnowszej 1999-2002. Ilustracje: A. Czeczot. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 2003, 171. Por. poz. .

Satyryczny komentarz do wydarzeń społeczno-politycznych i kulturalnych w Polsce w latach 1999-2002.

65. Party. [Komedia]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 2003.

66. Katar żyrafy. [Wiersze dla dzieci]. Gdańsk: GWPD [Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne dla Dzieci] 2004, [24] s.

67. Żyć, nie umierać. [Widowisko rewiowe]. [Współautor:] Sz. Szurmiej. Prapremiera: Warszawa, Teatr Żydowski 2005.

68. Won! [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Syrena 2006.

69. Proca Dawida. Kabaret w przedsionku piekieł. Warszawa: Muza 2007, 183 s.

Historia kabaretów i teatrzyków działających w Polsce w czasie II wojny światowej w gettach, niemieckich obozach koncentracyjnych i sowieckich lagrach.

Drobne utwory literackie

• Liczne drobne książeczki dla dzieci w latach 1971-1988 wydawane m.in. przez Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch” i Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”.

Przekłady i adaptacje

1. Diabeł nie śpi. Musical fantastyczny w 3 aktach. Libretto wg komedii S. Krzywoszowskiego „Diabeł i karczmarka”: A. Marianowicz, R. Groński. Wystawienie: Gdynia, Teatr Muzyczny 1970.
2. Kraina uśmiechu. [Operetka]. Libretto: L. Kerzer, F. Löhner. Adaptacja i teksty piosenek: D. Baduszkowa, R. Groński, A. Marianowicz. [Muzyka:] F. Lehar. Wystawienie: Gdynia, Teatr Muzyczny 1971.
3. S. Cretu, V. Boiculesi: Uczę się liczyć. [Wiersze dla dzieci; przeł.] R. Groński. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza; Bukareszt: Wydawnictwo „Ion Creanga 1975, [30] s.
4. Machiavelli. Adaptacja sceniczna utworu N. Machiavellego „Mandragora”: R. Groński, A. Marianowicz. Muzyka: J. Wasowski. Wystawienie: Gdynia, Teatr Muzyczny 1975.
5. Podróż po Warszawie. (Wodewil w 2 częściach wg operetki komicznej F. Szobera). Muzyka: W. Korcz. Wystawienie: Warszawa, Teatr na Woli 1977.
6. A. Reimann, I. Meyer-Rey: Małe zwierzątka jedzą chętnie. [Wiersz dla dzieci; przeł.] R. Groński. Warszawa: Nasza Księgarnia 1984, [10] s.
7. W. Buschmann, V. Pfüller: Zajączek robi zakupy. [Wiersz dla dzieci; przeł.] R. Groński. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia 1987, [12] s.
8. G. Hirsh: Ballada o brunatnym teatrze. Oprac. tekstu R. Groński. Wystawienie: Warszawa, Teatr Żydowski 1997.

Prace redakcyjne

1. Ciesz się powoli! [Wybór tekstów satyrycznych dla młodzieży]. Wybór: R. Groński. Warszawa: Horyzonty 1971, 137 s.

Druk fragmentu: Ech, ta noc. Romans cygański z musicalu „Diabeł nie śpi”. Muzyka: R. Sielicki. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Gamma 1999, [12] s.

2. Denkspiele. Polnische Aphorismen des 20. Jahrhunderts. [Wybór i posłowie:] A. Marianowicz, R. Groński. [Przeł. z polskiego:] H. Bereska i in. Berlin: Volk und Welt 1973, 94 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1975; Leipzig: Offizin Andersen Nexö 1975, Frankfurt am Main: Insel 1975; wyd. 3: Berlin: Volk und Welt 1977.
3. Duchy na dachu. Groteski. Wybór: R. Groński, A. Marianowicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1974, 320 s.

Zawartość

Zawiera teksty satyryczne prozą 30 autorów.
4. Polska poezja satyryczna. Wybór i wstęp: R. Groński. [Posłowie:] K. Rudzki. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1975, 166 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1994, 2005.

Wywiady

Ciesz się powoli. Rozm. P. Szubartowicz. Trybuna 2003 nr 299 [dot. m.in.: Jeż na kaktusie].
Trwam przy niesłusznych poglądach. Rozm. E. Likowska. Przegląd 2004 nr 9.

Słowniki i bibliografie

Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Wyd. 2. Warszawa 1984 (B. Tylicka).

Ogólne

Artykuły

J. Godlewska: Party. Przegląd Powszechny 2003 nr 5.

Od „Siedmiu Kotów” do „Owcy”

M. Czerwiński: Z dziejów śmiechu. Teatr 1972 nr 4.
J. Waldorff: Gdzie jest siedem kotów? Polityka 1972 nr 22.

Od Stańczyka do STS-u

J. Termer: Satyra i rozrywka 1944-1956. Nowe Książki 1975 nr 18.

Śniadanie

M. Komar: Śmiech po śniadaniu. Miesięcznik Literacki 1981 nr 5.

Dykcyonarz teatralny

Z. Greń: To jest to. Życie Literackie 1979 nr 13.

Jak w przedwojennym kabarecie

P.J. Domański: Próba kabaretologii. Nowe Książki 1978 nr 15.
J. Sieradzki: Nie czekając na „Dzieje kabaretu. Dialog 1979 nr 4.

Papkin

A. Domosłowski: Teatr epoki Jaruzelskiego. (3). W zwierciadle paszkwilu. Dialog 1994 nr 4.

Satyra kłamie!

J. Tessarowicz-Pakuła: Świadome wentyle. Nowe Książki 1984 nr 5.

Ryszard Marek Groński przedstawia — Kabaret Hemara

Z. Kałużyński: Wielki śmiech warszawski. Polityka 1989 nr 34.

Sztuki najczęściej nie grane

Z. Greń: Teatr zamknięty: Papkin. Życie Literackie 1989 nr 44.

Puszka z Pandorą

M. Łukaszewicz: Czy felieton jest dobry na wszystko?. Nowe Książki 1992 nr 2/3.

Jak żyć w postkomunizmie

W. Kot: Postkomuna. Wprost 1993 nr 4.
K.T. Toeplitz: Stałe adresy. Życie Codzienne 1993 nr z 6/7 II.