Record view

GREŃ Zygmunt

1930-2012

Krytyk teatralny i literacki, eseista

Nicknames and Code names

a.s.; (a.s.); A.S.; (A.S.); A.St.; (a. str.); (a. strum.); A. Strum.; A. Strumiłowski; Artur Strumiłowski; (g); (gr); (S.); str.; strum; (strum); Strum.; z.; (z.); z.g.; (z.g.); Z.G.; (Z.G.); (zg).; (s); (Strum); (z.s.); zg.

Table of Contents:

BIO

Twórczość

Taki nam się snuje dramat

Teatr zamknięty

Olśnienie

Zielona zasłona

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1973, 1976, 2004

Słowniki i bibliografie

Taki nam się snuje dramat

Teatr zamknięty

Olśnienie

Last updated: 01-01-2007

Entry authorship:

Maria Kotowska-Kachel (update 2007)

Julia Pitera (base entry 1994)

BIO

Urodzony 12 kwietnia 1930 w Siedlcach; syn Stanisława Grenia, oficera, i Marii z Marciniaków. Do 1939 mieszkał z rodzicami w Poznaniu. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Sterdyni (województwo warszawskie), gdzie uczył się na tajnych kompletach gimnazjalnych. Po wojnie przeniósł się do Krakowa; w 1947 zdał maturę w III Gimnazjum i Liceum im. Króla Jana Sobieskiego, a następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz dziennikarstwo w Wyższej Szkole Nauk Społecznych. Debiutował w 1950 recenzjami w tygodniku „Odrodzenie”. W tym samym roku został sekretarzem redakcji „Dziennika Literackiego”, w którym zamieszczał również swoje artykuły i recenzje. W 1951 został członkiem Związku Literatów Polskich. W tymże roku rozpoczął pracę w nowoutworzonym „Życiu Literackim”, początkowo jako kierownik działu teatralnego, następnie sekretarz redakcji (od 1957) i zastępca redaktora naczelnego (od 1966); w tygodniku tym opublikował też wiele prac krytycznych, m.in. w 1956 w rubryce Nowości dwudziestolecia. Artykuły, szkice, recenzje teatralne, literackie i filmowe ogłaszał nadto w „Nowej Kulturze” (od 1950), „Teatrze” (od 1951), „Przeglądzie Kulturalnym” (1952-54), „Twórczości” (od 1952), „Dzienniku Polskim” (1956-64; tu m.in. w 1959 stała rubryka Tematy literackie), „Dialogu” (od 1962), licznych programach teatralnych. W 1964 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Do 1990 wchodził w skład zespołu redakcyjnego „Życia Literackiego”. Został członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Literackich (AICL). Otrzymał nagrodę Klubu Krytyki Teatralnej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1966), nagrodę literacką Głowy Podwawelskie (1967), nagrodę literacką Ministra Kultury i Sztuki III stopnia (1969) i nagrodę im. K. Wyki (1984). Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1966) i Krzyżem Oficerskim (1976) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1974). Zmarł 24 sierpnia 2012 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Rakowickim.

Twórczość

1. Godzina przestrogi. Szkice z teatru 1955-1963. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, 270 s.

Pierwodruki w „Życiu Literackim” 1955-1963 i „Teatrze” 1959, 1961.

Zawartość

Recenzje teatralne w cyklach: Godzina miłości; Godzina rozpaczy; Godzina wahania; Godzina nadziei; Godzina przestrogi; Godzina pokusy.

2. Książka nienapisana. Notatnik literacki. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 185 s.

Pierwodruki w „Dzienniku Polskim” 1957-1962, „Nowej Kulturze” 1961, „Twórczości” 1962, „Życiu Literackim” 1964.

Zawartość

I. Propozycje: Kariera; Maski; Czyn bohaterski [dot. zagadnienia autobiografii na przykładzie „Dzienników” K. Irzykowskiego]; Literatura, której nie było [o twórczości S.I. Witkiewicza]. — II. Inspiracje: Dostojewski; Wokół Kafki; Okruchy Tomasza Manna; Na skraju Sartre'a; Pisarz zbuntowany: Camus; Objawienie Faulknera; Ostatnia wyprawa wielkiego łowczego [o E. Hemingwayu]; Konformizmy Moravii; Apokalipsa. — III. Doświadczenia: Andrzejewski; Brandys; Breza; Dygat; Iwaszkiewicz; Machejek; Otwinowski; Ważyk; Sam wśród kobiet [dot. E. Szemplińskiej, W. Karczewskiej, Z. Romanowiczowej, O Scherer-Wirskiej].

Przekłady

niemiecki

Das ungeschriebene Buch. [Przeł.] K. Staemmler. Hamburg 1968.

See Studies

3. Gdzie nas nie ma. Szkice z podróży. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1967, 230 s.

Pierwodruki głównie w „Życiu Literackim” 1958-1959, 1962, 1965-1966.

Zawartość

Szkice w cyklach: Wieczory skandynawskie; Angielska jesień; Wyspa i kontynent; Obietnica Paryża.

See Studies

4. Teatr i absurdy. Szkice. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 188 s.

Pierwodruki w „Życiu Literackim” 1958-1965, „Dialogu” 1962, 1965, „Kulturze i Społeczeństwie” 1965.

Zawartość

Prolog o absurdach; Cena wywoławcza współczesności; Czarny rynek dramaturgii. — Dialogi z modernizmem: Dialog pierwszy: O ideologii; Dialog drugi: O sztuce życia; Dialog trzeci: O mistrzostwie; Mity nowoczesności: Mit filozoficzny. Mit poetycki. — Jeszcze o absurdach; Epilog na temat teorii.

5. Wejście na scenę. Szkice z teatru 1963-1967. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968, 290 s.

Recenzje drukowane w „Życiu Literackim” 1963-67, „Teatrze” 1964, 1967, „Miesięczniku Literackim” 1967.

6. Rok 1900. Szkice o dramacie zapomnianym. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 369 s.

Pierwodruk w „Dialogu” 1965, 1968 oraz „Życiu Literackim” 1968.

Zawartość

Nic więcej, czyli o Przybyszewskim; Zapolskiej sprawa polska; Staff albo „nowy erotyzm”; Miciński i jego demony; Mitotwórcy i mitoburcy; Feldman: inscenizacje modernizmu; Brzozowski: dramat odpowiedzialności; Irzykowski: sztuka jako gra. – Zamiast zakończenia.

See Studies

7. Czwarta ściana. Szkice z teatru 1967-1971. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1972, 380 s.

Recenzje przedstawień teatrów: Bydgoszczy, Gdańska, Katowic, Krakowa, Poznania, Sopotu, Szczecina, Warszawy i Wrocławia oraz felietony poświęcone teatrom Moskwy.

8. Taki nam się snuje dramat. Szkice z teatru 1971-1976. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 368 s.