BIO

Urodzony 29 października 1871 w Krakowie, w rodzinie inteligenckiej; syn Antoniego Grabowskiego i Aliny z Pogorzelskich; ojciec Zbigniewa, powieściopisarza, krytyka literackiego i tłumacza. Do szkół uczęszczał we Lwowie i Krakowie, gdzie uzyskał maturę w Gimnazjum św. Jacka. W 1891 rozpoczął studia w zakresie filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ), które ukończył w 1895. Równocześnie studiował romanistykę; studia te uzupełnił następnie w École des Hautes Études w Paryżu. Pierwsze prace literackie publikował w 1892 w lwowskim „Dzienniku Polskim”. Po powrocie z Francji, był w 1896-1900 nauczycielem w szkole realnej w Stanisławowie, a następnie w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Od 1897 do 1910 współpracował z „Przeglądem Polskim”, gdzie zamieszczał kroniki literackie, wiele recenzji i szkice krytycznoliterackie. W 1900 doktoryzował się na UJ na podstawie rozprawy pt. Michał Grabowski, jego pisma krytyczne i pojęcia polityczne. W następnym roku uzyskał habilitację na UJ przedstawiając rozprawę Ludwik Osiński i ówczesna krytyka literacka. W 1901-09 był docentem, a w 1909-19 profesorem tegoż uniwersytetu. W 1909 został też członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności (PAU). W 1913-18 uczestniczył w pracach Ligi Narodowej. Był działaczem Towarzystwa Szkoły Ludowej w Krakowie i członkiem Zarządu Głównego tej organizacji. Brał także udział w akcjach kulturalno-oświatowych na terenie zaboru pruskiego, pełniąc funkcję prezesa Rady Głównej Towarzystwa Czytelni Ludowych w Toruniu i współpracując z Poznańskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk (członek korespondent od 1913, członek czynny od 1917). Od 1919 był profesorem zwyczajnym historii literatury polskiej na Uniwersytecie Poznańskim, a w 1922/23 również dziekanem Wydziału Humanistycznego. W 1925 został członkiem czynnym Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Współpracował z „Kurierem Poznańskim” (1926-27) oraz z „Przeglądem Powszechnym” (1931-36) i „Pamiętnikiem Literackim” (1931-36). Odbywał liczne podróże naukowe do wielu krajów Europy, m.in. do Rosji, Niemiec, Anglii, Włoch, Hiszpanii, Francji (w 1925-26 wykładał literaturę polską na Sorbonie). Był członkiem Slovanskeho Ustavu w Pradze. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Krakowie i pracował w Bibliotece Jagiellońskiej. Brał udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim. Po wojnie powrócił do Poznania i w 1946-52 prowadził wykłady z romanistyki na Uniwersytecie Poznańskim. W 1945 został członkiem czynnym PAU. Publikował artykuły i szkice literackie w „Tygodniku Warszawskim” (1946). Po przejściu na emeryturę w 1950 zamieszkał w Kórniku. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, czechosłowackim Krzyżem Komandorskim Orderu Lwa Białego III klasy oraz francuskim Krzyżem Legii Honorowej. Zmarł 27 lipca 1960 w Kórniku.

Works

1. La Fontaine, Trembecki i Mickiewicz jako twórcy bajek. Powst. 1892.

Rękopis w Bibliotece Jagielońskiej.

2. Przed laty. Szkic z życia prowincji zabranych. Kraków: Spółka Wydawnictwo Polskie 1896, 47 s.

3. Examen de la théorie dramatique et des drames de Diderot. Stanisławów: drukarnia S. Chowaniec 1897, 25 s.

4. Aleksander Dumas syn i współczesny teatr francuski. Kraków: Nakład autora 1900, 23 s.

5. Wiktor Hugo i jego korespondencja. Kraków: drukarnia „Czasu 1900, 47 s.

6. Ludwik Osiński i ówczesna krytyka literacka. Kraków: Nakład autora 1901, 92 s.

7. Poezja polska po r. 1863. Zarys jej rozwoju w ciągu ostatniego czterdziestolecia. Kraków: Nakład autora 1903, 282 s.

8. Z dziejów literatury kalwińskiej w Polsce (1550-1650). Rozprawy Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności 1906 t. 43 s. 250-487; odbitka Kraków [1906], 239 s.

9. Eliza Orzeszkowa. Szkic jubileuszowy. Kraków: Komitet Jubileuszowy 1907, 41 s.

10. Juliusz Słowacki. Jego życie i charakter na tle współczesnej epoki. [Zarys monograficzny]. Warszawa: M. Arct 1908-1910.

Cz. 1. Młodość. (1809-1836). 1908, 164 s.

Cz. 2. Lata dojrzalsze. (1837-1842). 1909, 168 s.

Cz. 3. Lata ostatnie.(1843-1849). 1910, 181 s.

Wyd. łączne: Warszawa: M. Arct 1911.

11. Literatura ariańska w Polsce. 1560-1660. Kraków: Akademia Umiejętności 1908, 498 s.

12. Juliusz Słowacki. Jego żywot i dzieła na tle współczesnej epoki. Kraków: Nakład autora 1909-1912.

T. 1. Kraków: Nakład autora 1909, 326 s. Wyd. 2 poprawione i uzupełnione Poznań: Fundusz Naukowy Uniwersytetu Poznańskiego 1920.

T. 2. Kraków: Nakład autora 1912, 324 s. Wyd. 2 zupełnie przerobione i na nowo oprac. Poznań: Księgarnia Fiszer i Majewski 1926.

13. Filozofia Juliusza Słowackiego. Odczyt na Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa Filozoficznego w Krakowie dn. 26 stycznia 1909 r. Kraków: Towarzystwo Filozoficzne 1910, 27 s.

14. Zygmunt Krasiński. Jego żywot i dzieła na tle współczesnej epoki. 1812-1859. Poznań: Praca 1912, 116 s.

15. Piotr Skarga na tle katolickiej literatury religijnej w Polsce wieku XVI. 1536-1612. Kraków: Akademia Umiejętności 1913, 647 s.

16. Henryk Sienkiewicz. Jego żywot i dzieła na tle współczesnej epoki. 1846-1916. Kraków: Zarząd Główny Towarzystwa Szkoły Ludowej 1918, 45 s.

17. Krytyka literacka w Polsce w epoce pseudoklasycyzmu. Kraków: Akademia Umiejętności 1918, 606 s.

18. Literatura luterska w Polsce wieku XVI. 1530-1630. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1920, 221 s.

19. Adam Mickiewicz. Jego żywot i dzieła na tle współczesnej epoki. 1798-1855. Poznań, Warszawa: Księgarnia św. Wojciecha 1922, 143 s.

20. Z dziejów literatury unicko-prawosławnej w Polsce. 1630-1700. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1922, 92 s.

21. Literatura Gdańska i o Gdańsku. Lwów: drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich 1927, 24 s.

22. Wstęp do nauki literatury ze szczególnym uwzględnieniem literatury polskiej. Lwów: Nakład autora 1927, 158 s.

23. Krytyka literacka w Polsce w epoce romantyzmu. (1831-1836). Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1931, 252 s.

24. Krytyka literacka w Polsce w epoce realizmu i modernizmu. (1863-1933). Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1934, 317 s.

25. Historia literatury polskiej od początków do dni dzisiejszych. 1000-1930. Poznań 1936.

T. 1. 1000-1800. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1936, 400 s.

T. 2. 1800-1930. Poznań: Drukowany „Dziennik Poznański 1936, 488 s.

26. Na brzegu życia. Pamiętnik 1871-1956. [Powieść autobiograficzna]. Powst. 1956.

Rękopis w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie (informacja: A. Biernacki, zob.: Opracowania).

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Studia nad wiekiem osiemnastym. 1. Stanisław Staszyc. Jego pisma polityczne i pojęcia filozoficzne. Przegląd Polski 1898/1899 t. 3 s. 57-88, 257-286.
Michał Grabowski, jego pisma krytyczne i pojęcia polityczne. Przegląd Polski 1900/1901 t. 1 s. 381-406, t. 2 s. 88-125, 245-283.
Balzac i pani Hańska. Szkic psychologiczno-literacki. Przegląd Polski 1901/1902 t. 4 s. 16-45, 264-290.
Karol Ks. Orleański, jego żywot i poezja, 1391-1465. Ustęp z dziejów liryki średniowiecznej francuskiej. Sprawozdanie Szkoły Realnej w Krakowie 1901; odbitka Kraków 1901, [32] s.
Petrarka i Du Bellay. Kartka z dziejów renesansu we Francji. Sprawozdanie Dyrekcji C.K. I Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie za r. 1903; odbitka Kraków 1903, [48] s.
Anatol France. Studium literackie. Przegląd Polski 1904/1905 t. 2 s. 1-41, 232-267, 472-500.
Metodyka historii literatury ze szczególnym uwzględnieniem historii literatury polskiej. Sprawozdanie Dyrekcji C.K. I Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie za r. 1907; odbitka Kraków 1907, [39] s.
Czy historia literatury jest nauką? Szkic o metodzie w badaniach historyczno-literackich ze szczególnym uwzględnieniem historii literatury polskiej. Sprawozdanie Dyrekcji C.K. I Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie za r. 1910; odbitka Kraków 1910, [43] s.
Ostatnie lata Melecjusza Smotryckiego. Szkic z dziejów literatury unicko-prawosławnej wieku XVIII. W: Księga pamiątkowa ku czci Bolesława Orzechowicza. T. 1. Lwów 1916 s. 297-327.
Krytyka poznańska w latach Libelta i Cybulskiego. W: Księga pamiątkowa ku uczczeniu trzydziestolecia pracy naukowej i nauczycielskiej Stanisława Dobrzyckiego. Poznań 1928 s. 82-106.
Literatura polska w latach 1863-1930. W: Polska, jej dzieje i kultura. [Warszawa 1932] s. 826-893.
Próba syntezy nowej nauki o literaturze. Przegląd Powszechny 1933 t. 198 s. 50-67, 198-221.
Literatura Braci Czeskich w Polsce w XVI. Przegląd Powszechny 1936 t. 211 s. 123-139, 299-311.
Nowa nauka o literaturze. W: Zjazd Naukowy im. Ignacego Krasickiego we Lwowie w dn. 8-10 VI 1935. Księga referatów. Z. 1. Lwów 1936 s. 136-147.
Literatura Braci Czeskich w Polsce XVII w. Pamiętnik Literacki 1938 z. 1/4 s. 39-71.
Ze studiów nad teatrem jezuickim we Francji i w Polsce w wiekach XVI-XVII. Prace Komisji Filologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1961/1963 t. 21 z. 3 s. 293-334.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. W. Potocki: Moralia. [Wyd.: T. Grabowski i J. Łoś]. T. 1-3. Kraków: Akademia Umiejętności 1915, 1916, 1918, 629 + 658 + 706 s. Biblioteka Pisarzów Polskich 69, 72, 73.
2. E. Estkowski: Kilka wstępnych słów o najpierwszej nauce elementarnej. Wyd. T. Grabowski. Kraków: Zarząd Główny Towarzystwa Szkoły Ludowej 1919 27 s.
3. Książka zbiorowa ku uczczeniu pierwszej rocznicy istnienia Uniwersytetu Poznańskiego. [Pod red.] T. Grabowskiego. Poznań: Nakład Drukarni Poznańskiej; Skład główny Księgarnia M. Niemierkiewicz 1920, 71 s.
4. B.W. Tomaszewski: Teoria literatury. Poetyka. Przekł. z rosyjskiego pod red. T. Grabowskiego. Przeł.: C. Gołkowski, T. Kowalska, I. Szczygielska. Poznań: Koło Polonistów 1935, 243 s.

Analyses and reviews

Słowniki i bibliografie

P. Grzegorczyk: Tadeusz Grabowski. Znak 1962 z. 7/8, przedruk w tegoż: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-1967. Cz. 1. Warszawa 1986.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
Biogramy uczonych polskich. Cz. 1. Wrocław 1983.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (J. Wojnowski).

Ogólne

Artykuły

K. Mężyński: Tadeusz Grabowski. Pamiętnik Literacki 1961 z. 1.
A. Biernacki: Tadeusz Grabowski i jego powieściowa autobiografia. W: Z dziejów polskiej nauki o literaturze. T. 2. Warszawa; Kraków 1988. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczno-literackie, z. 66.
C. Judek: Żywot człowieka pracowitego. Refleksje o życiu i twórczości Tadeusza Grabowskiego. Bibliotekarz Zachodniopomorski 1996 nr 1/2.

Ludwik Osiński i ówczesna krytyka literacka

P. Chmielowski: Pogadanki krytyczne. Gazeta Polska 1901 nr 356 [dot. też: Michał Grabowski, jego pisma krytyczne i pojęcia polityczne].

Poezja polska po r. 1863

S. Tarnowski: Kronika literacka. Przegląd Polski 1904 t. 3.

Z dziejów literatury kalwińskiej w Polsce

A. Brückner. Książka 1906 nr 9.

Literatura ariańska w Polsce

S. Łempicki. Lud 1909.
Cz. Pieniążek. Przegląd Powszechny 1909 t. 102.

Literatura luterska w Polsce wieku XVI

A. Brückner. Reformacja w Polsce 1921 nr 2.

Krytyka literacka w Polsce w epoce realizmu i modernizmu

L. Pomirowski: Historyk literatury o krytyce. Gazeta Polska 1934 nr 250.
M. Rzeuska. Wiadomości Literackie 1935 nr 4.

Historia literatury polskiej od początków do dni dzisiejszych

A. Rogalski: Nowa synteza dziejów literatury polskiej. Kultura 1936 nr 26.
J. Birkenmajer: Nowy zarys dziejów polskiego piśmiennictwa. Myśl Narodowa 1938 nr 3.

Michał Grabowski, jego pisma krytyczne i pojęcia polityczne

P. Chmielowski: Pogadanki krytyczne. Gazeta Polska 1901 nr 356 [dot. też: Ludwik Osiński i ówczesna krytyka literacka].

Nowa nauka o literaturze

J. Krzyżanowski: W poszukiwaniu teorii literatury. Nowa Książka 1937 z. 2.