BIO
Urodzony 22 kwietnia 1895 w Wągrach pod Brzezinami (województwo łódzkie); syn Jana Górskiego, urzędnika Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, i Heleny z Rozdajczerów. W 1904 uczęszczał do V Gimnazjum w Warszawie, a od 1905 do Gimnazjum Humanistycznego Wojciecha Górskiego; w 1913 zdał egzamin maturalny. W tym samym roku (1913) debiutował rozprawą O idei w dziełach sztuki, ogłoszoną w dwutygodniku „Ruń” (nr 2-8). W 1913-15 pracował jako nauczyciel prywatny w Warszawie, zaliczając równocześnie obowiązkowe egzaminy na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Dorpacie (Tartu). W 1915-18 był nauczycielem prywatnym w domach ziemiańskich na granicy Żmudzi i Kurlandii. W lutym 1918 powrócił do Warszawy i we wrześniu tegoż roku rozpoczął pracę jako nauczyciel języka niemieckiego w Gimnazjum W. Górskiego. Równocześnie jesienią 1919 podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1921 uzyskał doktorat filozofii na UW na podstawie rozprawy pt. Ewolucja stosunku Mickiewicza do racjonalizmu i wieku oświecenia w latach młodzieńczych (promotor prof. Bronisław Gubrynowicz). W 1922/23 przebywał w Pradze na stypendium rządu Czechosłowacji, gdzie na Uniwersytecie Karola studiował bohemistykę i jednocześnie był lektorem języka polskiego dla slawistów. Rok akademicki 1927/28 spędził we Francji jako lektor języka polskiego na uniwersytecie w Lille. Habilitował się w 1929 na UW na podstawie monografii o Grzegorzu Pawle z Brzezin. Od stycznia 1930 do 1934 wykładał jako docent na UW historię literatury polskiej. W 1930 odbył dwumiesięczną podróż do Włoch, gdzie w bibliotekach Padwy i Florencji studiował piśmiennictwo humanistyczne. W 1930-31 był redaktorem naczelnym czasopisma krajoznawczego „Ziemia”, a w pierwszym półroczu 1934 redagował kwartalnik „Verbum”. Był związany z intelektualnym ruchem środowisk katolickich. W 1932-39 prowadził w „Roczniku Literackim” stały dział pt. Literatura podróżnicza. W tym też czasie (1926-34) aktywnie uczestniczył w działalności Klubu Literackiego i Naukowego (KLiN) oraz w pracach komisji Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego kwalifikującej utwory literackie dla dzieci i młodzieży do bibliotek szkolnych. Pełnił funkcję wiceprezesa Towarzystwa Bibliotek Publicznych w Warszawie. Od końca 1934 mieszkał w Wilnie i jako profesor nadzwyczajny wykładał historię literatury polskiej na Uniwersytecie Stefana Batorego (USB). W 1935-39 był prezesem Rady Wileńskich Zrzeszeń Artystycznych i członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie; w 1935-38 pełnił też funkcję przewodniczącego wileńskiego oddziału Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. W 1937 był członkiem sądu dyscyplinarnego USB. W tymże roku opracowywał dla rozgłośni wileńskiej Polskiego Radia audycje literackie (oparte na twórczości A. Mickiewicza i Z. Krasińskiego). Po wybuchu II wojny światowej przebywał nadal w Wilnie. W okresie istnienia państwa litewskiego publikował od grudnia 1939 do maja 1940 artykuły literackie na łamach „Kuriera Wileńskiego”. W czasie okupacji niemieckiej wykładał w 1942-44 na tajnych kompletach uniwersyteckich oraz w tajnej szkole teatralnej. Po wojnie przyjechał do Torunia i był jednym z organizatorów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (UMK). Wykładał tu od 1945 do jesieni 1950 (od 1946 jako profesor zwyczajny). W tym czasie sprawował funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego (1945-47), był kierownikiem Zakładu Historii Literatury Polskiej I (1945-50), Zakładu Filologii Niemieckiej (1946-50) oraz Katedry Historii Literatur Słowiańskich (1950). W 1945 został członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego oraz członkiem czynnym Towarzystwa Naukowego w Toruniu, w którego władzach był przez wiele lat, m.in. w 1948-49 oraz 1957-90 jako prezes. W 1947 został powołany na członka korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności. Pełnił wiele funkcji naukowo-organizacyjnych i społecznych, m.in. od 1945 był prezesem Klubu Literacko-Artystycznego w Toruniu, w 1945-48 — prezesem Oddziału Pomorskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich, a w 1946 współorganizował toruński oddział Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. W 1948 wszedł w skład komitetu redakcyjnego Słownika języka Adama Mickiewicza i objął wraz z prof. Stefanem Hrabcem redakcję naczelną. W 1949 otrzymał Naukową i Literacką Nagrodę Episkopatu Polski za całokształt działalności naukowej. W 1950 odsunięty od wykładów i ćwiczeń uniwersyteckich, został oddelegowany do Instytutu Badań Literackich (IBL) . W grudniu 1956, na VII Zjeździe Związku Literatów Polskich (ZLP) został wybrany na członka Komisji Kwalifikacyjnej ZLP. W 1957 powrócił do zajęć dydaktycznych na UMK; m.in. w 1957-58 kierował Zakładem Literatury Polskiej XIX w. Równocześnie pełnił wiele funkcji społeczno-kulturalnych: był członkiem prezydium Towarzystwa Miłośników Torunia, prezesem Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu, przewodniczącym Oddziału Toruńskiego Polskiego Towarzystwa Popierania Współpracy Naukowej z Francją, prezesem Stowarzyszenia Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza (1975-79). W 1958 na IV Międzynarodowym Kongresie Slawistów w Moskwie oraz ponownie na następnych kongresach był wybierany na przewodniczącego Komisji Edytorsko-Tekstologicznej kongresów. W 1961 objął redakcję naczelną Dzieł wszystkich Adama Mickiewicza. W marcu 1964 należał do sygnatariuszy Listu 34 pisarzy i uczonych w obronie wolności słowa, następnie w kwietniu wycofał swój podpis. Po przejściu na emeryturę w 1965 kontynuował do 1970 pracę dydaktyczną. W 1965 za całokształt pracy naukowej otrzymał nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego I stopnia. W 1966 został wybrany na członka honorowego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza, a w 1969 — powołany na członka rzeczywistego PAN. W 1973 otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku za rok 1972. W listopadzie 1974 prowadził wykłady w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu w Wiedniu. W 1975 otrzymał nagrodę im. księdza I. Radziszewskiego, przyznaną przez Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL). W 1977 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Od 1978 był honorowym członkiem Towarzystwa Bibliofilów im. J. Lelewela w Toruniu. W 1979 otrzymał nagrodę naukową im. W. Pietrzaka. W 1980 otrzymał doktorat honoris causa KUL, a w 1981 — UMK w Toruniu. W 1981 był członkiem komitetu organizacyjnego Kongresu Kultury Polskiej. W 1982 wszedł w skład komitetu redakcyjnego wydania sejmowego Dzieł wszystkich Jana Kochanowskiego. W 1982 był członkiem Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego (PRON) w Toruniu. Otrzymał nagrodę edytorską Polskiego PEN Clubu za rok 1980, Nagrodę Państwową I stopnia (1984), nagrodę Funduszu Literatury (1985), nagrodę im. W. Doroszewskiego za wyróżniającą się działalność w dziedzinie upowszechniania kultury języka (1987). Był członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN, Komitetu Językoznawstwa PAN, Rady Naukowej IBL PAN. W 1987 został honorowym członkiem Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego oraz członkiem Fundacji Kultury Polskiej. W tymże roku otrzymał nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego I stopnia za szczególnie ważne i twórcze osiągnięcia, a w 1988 nagrodę im. H. Sienkiewicza (przyznawaną przez Towarzystwo im. H. Sienkiewicza). Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1965), Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1984), tytułem honorowym Zasłużony Nauczyciel PRL (1985), medalem Zasłużony dla Kultury Narodowej (1987), Krzyżem Komandorskim Rycerskiego Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego, przyznawanego przez Watykan za wkład do kultury chrześcijańskiej (1988). Zmarł 7 kwietnia 1990 w Toruniu; pochowany na cmentarzu leśnym w Laskach.
Twórczość
1. Pogląd na świat młodego Mickiewicza. 1815-1823. Warszawa: Wyd. z zasiłku Wydział Nauki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 1925, 151 s.
2. Tatry i Podhale w twórczości Jana Kasprowicza. Zakopane: Staraniem Zakopiańskiego Komitetu Jubileuszowego dla uczczenia Jana Kasprowicza; Zwierzchność Gminna 1926, 52 s. Wydawnictwo Muzeum Tatrzańskiego im. T. Chałubińskiego w Zakopanem.
3. Grzegorz Paweł z Brzezin. Monografia z dziejów polskiej literatury ariańskiej XVI wieku. Powst. 1927. Wyd. Kraków: Nakład Polskiej Akademii Umiejętności; Skład główny Księgarni Gebethnera i Wolffa 1929, 296 s.
4. Historia literatury polskiej do roku 1863. W: Wiedza o Polsce. T. 2. Warszawa [1932] z. 3/15 s. 41-262.
5. François Mauriac. Studium literackie. „Verbum” 1934 nr 1 s. 17-66. Wyd. osobne Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1935, 106 s. Przedruk zob. poz. ↑.
6. Stanisław Krzemiński. Człowiek i pisarz. Wilno: Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1936, 322 s. Wyd. nast. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985.
7. Dążenia utopistów a chrześcijański realizm. Poznań: Naczelna Instytucja Akcji Katolickiej [1937], 47 s. Przedruk zob. poz. ↑.
8. Literatura a prądy umysłowe. Studia i artykuły literackie. Warszawa: Rój 1938, 314 s.
Zawartość
9. Literatura polska. Dla I kl. liceów ogólnokształcących. Cz. 1-2. Lwów: Książnica-Atlas 1938.
Cz. 1. Historia literatury i języka polskiego. 1938, IV, 372 s. Wyd. nast. tamże: Do użytku I kl. liceów zawodowych dostosował Z. Leśnodorski. 1939, 221 s.
Cz. 2. Wypisy z literatury polskiej i powszechnej. 1938, IV, 636 s.
10. Divide et impera. Powst. 1940-1945. Wyd. z podtytułem: Pierwodruk całości na stulecie urodzin Autora wyd. i zredagował E. Feliksiak. Wstępem opatrzył P. Łossowski. Białystok: Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza, Oddział Białostocki; Zakład Teorii i Antropologii Literatury w Instytucie Filologii Polskiej, Filia Uniwersytetu Warszawskiego 1995, 484 s.
11. Poezja jako wyraz. Próba teorii poezji. Toruń: T. Szczęsny i S-ka 1946, 174 s. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Zawartość
12. Erazm z Rotterdamu. [Warszawa:] Czytelnik 1948, 49 s.
13. Studia nad dziejami polskiej literatury antytrynitarskiej XVI w. Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1949, 201 s. Rozprawy Wydziału Filologicznego.
Zawartość
14. Zagadnienie słownictwa reformacji polskiej. Warszawa: Polska Akademia Nauk 1953, 61 s., powielone. Materiały Dyskusyjne Sesji Naukowej Odrodzenia 25-30 X 1953. Przedruk w: Odrodzenie w Polsce. T. 3. Historia języka cz. 2. Warszawa 1962 s. 233-270, 277-279.
15. Pisownia autoryzowanych wydań Mickiewicza do 1829 jako wskaźnik tekstologiczny. Warszawa 1955, 45 s., powielone. Materiały Dyskusyjne Komisji Naukowej Obchodu Roku Mickiewicza Polskiej Akademii Nauk. Sekcja Historii Literatury i Języka. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.
16. Zasady wydawania tekstów staropolskich. [Współautor: W. Kuraszkiewicz, T. Pepłowski, S. Saski, W. Taszycki, S. Urbańczyk, S. Wierczyński, J. Woronczak]. Projekt. Przykłady oprac. J. Woronczak. Red. M.R. Mayenowa przy współudziale Z. Florczak. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1955, 184 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
17. Sztuka edytorska. Zarys teorii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1956, 230 s. Por. poz. ↑.
18. Julisz Słowacki jako poeta aluzji literackiej; Monografia Kleinera o Słowackim; Rok Słowackiego 1809-1859. Warszawa 1959, 16 s., powielone. Materiały Sesji Nauk. 25-28 listopada 1959. Przedruk zob. poz. ↑.
19. Z historii i teorii literatury. [Studia]. Wrocław, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1959-1971.
[Seria 1]. 1959, 378 s.
Zawartość
Seria 2. 1964, 413 s.
Zawartość
Przekłady
słowacki
Seria 3. 1971, 344 s.
Zawartość
20. Semantyka ognia w praktyce pisarskiej Mickiewicza. Lubelskie Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1973, 23 s., powielone. Przedruk zob. poz. ↑.
21. Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1975, 303 s. [Wyd. 2] tamże 1978.
22. Jan Kasprowicz. Studia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1977, 103 s.
Zawartość
23. Mickiewicz. Artyzm i język. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1977, 546 s.
Zawartość
24. Rozważania teoretyczne. Literatura, muzyka, teatr. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1984, 296 s.
Zawartość
25. Mickiewicz — Lelewel. Toruń: Towarzystwo Bibliofilów im. J. Lelewela 1986, 22 s.
26. Mickiewicz — Towiański. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1986, 172 s.
27. Patriotyzm i nacjonalizm. Toruń: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Książnica Miejska im. M. Kopernika 1988, 14 s.
28. Pochwała śmiechu. (Fragment pamiętnika). Toruń: Towarzystwo Bibliofilów im. J. Lelewela 1988, 8 s.
29. Adam Mickiewicz. [Biografia]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1989, 251 s.
30. Pamiętniki. Z rękopisu z upoważnienia autora oprac., zredagował i posłowiem opatrzył Z. Jędrzyński. Toruń: Comer 1995, 273 s.
31. Teatralia z lat 1938-1983. Wybór i oprac.: L. Kuchtówna. Toruń: Towarzystwo Naukowe; Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 1999, 248 s.
Zawartość
32. Literatura i katolicyzm. [Studia i szkice literackie]. Wybór, wstęp, komentarz: A. Bielak. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2004, 451 s.
Zawartość
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Prace edytorskie i redakcyjne
T. 3. O Kościele księga druga. Tłumaczenie: I. Lichońska. H. Krępska. Wstęp i komentarz: Ł. Kurdybacha. Redakcja naukowa przekładu: K. Górski. 1957, 429 s.
T. 4. Pisma 1560-1562. Tłumaczenie: E. Jędrkiewicz, I. Lichońska, W. Germain. Wstęp: Ł. Kurdybacha. Redakcja naukowa przekładu oraz komentarz: K. Górski. 1957, 370 s.
T. 5. Sylwy. Tłumaczenie: I. Joachimowicz. Wstęp: Ł. Kurdybacha. Redakcja naukowa przekładu oraz komentarz: K. Górski. 1959, 310 s.
T. 1. O Trzech. Oprac.: H. Górska, K. Górski, Z. Zawadzki. 1962, 102 s.
T. 2. O Synu Bożym. Oprac.: H. Górska, K. Górski, Z. Zawadzki. 1961, 99 s.
T. 3. O ponurzaniu chrystjańskim. Oprac.: H. Górska, K. Górski, K. Wilczewska. 1960, 91 s.
T. wstępny: Wprowadzenie wydawnicze do edycji. Oprac. M.R. Mayenowa [i in.]. 1983, 218 s. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B 22.
T. 1, cz.1: Psałterz Dawidów. 1982, 472 s. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B 23.
T. 1, cz. 4: Melodie na Psałterz polski przez Mikołaja Gomółkę uczynione. Fototypia tekstu. Przygotował do druku M. Perz. 1983, 350 s., nuty. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B, 23.
T. 2: Treny. Oprac. M.R. Mayenowa [i in.]. 1983, 239 s. Biblioteka Pisarzów Polskich Seria B 24.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1951, 1966, 1976, 1984.
